IDENTITEIT EN ZORGVISIE

Transcriptie

1 IDENTITEIT EN ZORGVISIE

2 Brochure IDENTITEIT EN ZORGVISIE Zorg voor elkaar Visiedocument Zorg- en Wooncentrum De Haven 2015 Zorg- en Wooncentrum De Haven Op de Ree GM BUNSCHOTEN Tel

3 INHOUDSOPGAVE Pagina Identiteit & Zorgvisie 3 Toelichting 4 Beschermwaardigheid van het leven 7 Palliatief beleid 12 Medisch beleid 14 1

4 Missie Zorg- en Wooncentrum De Haven biedt vanuit de protestants-christelijke levensbeschouwing en passend bij de zorgvraag van de cliënt1) ouderen uit Bunschoten e/o zorg, welzijn en aanvullende diensten in onderlinge samenhang en - indien nodig - een beschermde woon- en leefomgeving. Identiteit Met de liefde van Christus als voorbeeld en vanuit de Bijbelse opdracht om Gods naam te eren en te belijden en de naaste lief te hebben verleent De Haven zijn diensten. Visie De uitwerking van de identiteit is onder meer gelegen in het volgende: a. Van medewerkers2) wordt een houding gevraagd die gekenmerkt wordt door naastenliefde, dienstbaarheid, bewogenheid en verantwoordelijkheidsbesef; b. iedere medewerker is altijd aanspreekbaar op zijn gedrag, alleen al, omdat mensen tekort schieten; c. medewerkers weten zich betrokken op zowel de hele organisatie als op individuele personen en zoeken in gezamenlijkheid naar haalbare, passende oplossingen. Dit zoeken naar oplossingen vindt plaats binnen professionele standaarden, een heldere organisatiestructuur en een open en eerlijke manier van communiceren; d. iedereen die zorg nodig heeft, die De Haven kan bieden, is welkom3); e. aan iedere cliënt en iedere medewerker wordt gevraagd met respect om te gaan met medecliënten en medewerkers; f. de Haven biedt zijn cliënten een veilige woonomgeving en zijn medewerkers een veilige werkomgeving; g. uit respect voor de cliënt zal dat wat De Haven biedt slechts aanvullend zijn en ter bevordering van de zelfredzaamheid van de cliënt; onder diens eindverantwoordelijkheid wordt dit alles vastgelegd in een Zorgleefplan (ZLP); 1) Cliënt, tevens cliënte; Er kan ook sprake zijn van de vertegenwoordiger van de cliënt; 2) medewerker, tevens vrijwilliger 3) De te verlenen diensten moeten passen binnen de kaders van de beschikbare capaciteit en de afspraken met zorginkopers 2

5 h. te allen tijde zeker bij vragen rondom het levenseinde - staat de menselijke waardigheid, zowel in leven als in sterven, voorop; i. de Haven werkt vraaggericht: medewerkers treden cliënten en elkaar tegemoet vanuit een positieve houding die het voldoen aan (cliënt)wensen voorop stelt. Toelichting a. Naast dat wat de Bijbel ons leert met betrekking tot naastenliefde, krijgen we de opdracht in alle bescheidenheid de ander belangrijker te achten dan onszelf. Uit dit alles vloeit voort dat we bewogen zijn met die ander en hem aanvaarden en tot zijn recht laten komen. Niemand mag dan weglopen van de hem gegeven verantwoordelijkheid om er te zijn voor die ander. b. God vraagt van ons een bepaalde houding. Hij wil ons daarin van harte ondersteunen door zijn Geest. Niettemin zijn we zwakke mensen die vaak falen in hun daden en in hun houding jegens anderen. Wanneer we ons daarop aan laten spreken, zijn goede verhoudingen en onderling vertrouwen toch mogelijk. c. Medewerkers ervaren hun gezamenlijke betrokkenheid en verantwoordelijkheid; zij tonen zich daar zeer tevreden mee, maar zien tegelijkertijd een opdracht daaraan te blijven werken als organisatie. Professionele standaarden zijn te herleiden uit relevante wet- en regelgeving, Normen voor Verantwoorde Zorg, instructies van de gezondheidsinspectie en andere overheidsorganen en opleidingseisen. Binnen de organisatie zijn taken en bevoegdheden duidelijk afgebakend en vastgelegd. Men communiceert direct met betrokken partijen in plaats van met anderen over hen te spreken. Ook hier geldt: iedereen is aanspreekbaar op het eigen gedrag. d. De Haven is een erkende Wlz-instelling en is daarmee toegankelijk voor iedereen die een indicatie op grond van deze Wet Langdurige zorg heeft gekregen. Onderscheid op basis van geloofs- of levensovertuiging wordt in het aannamebeleid niet gemaakt. Wel worden potentiële cliënten die intramuraal willen verblijven expliciet op de hoogte gesteld van de sfeer en de activiteiten in De Haven. 3

6 De couleur locale wordt als zeer waardevol beschouwd. e. Respect voor anderen is een belangrijk Bijbels uitgangspunt dat te maken heeft met het feit dat ook die ander naar het beeld van God is geschapen. Dit is niet afhankelijk van hoe die ander daar in staat. Aan alle geledingen binnen de organisatie wordt de vraag gesteld te allen tijde degenen met wie men te maken heeft met respect te behandelen ook al verschilt men van inzicht, visie en overtuiging of anderszins. f. De Haven verplicht zich tot het creëren en in stand houden van een veilige woon- en werkomgeving. Dat impliceert enerzijds dat voldaan wordt aan alle wettelijke verplichtingen rondom fysieke veiligheid, anderzijds dat het mentaal welbevinden van medewerkers en cliënten een hoge prioriteit heeft. Respect voor de ander is van groot belang voor die veilige omgeving. g. De Haven biedt Zorg op maat: daar waar de zelfredzaamheid van de cliënt op lichamelijk, sociaal, psychisch of geestelijk gebied tekort schiet organiseert De Haven een zodanig aanbod van zorg dat de cliënt zo lang mogelijk in zijn huidige woonomgeving kan blijven wonen totdat de overgang naar een beschermde leefomgeving binnen De Haven of in een aanleunwoning gewenst is. De cliënt draagt zelf verantwoordelijkheid voor zijn leven, welzijn en welbevinden: de cliënt geeft zèlf zoveel mogelijk richting en inhoud aan zijn leven en leefstijl en de wijze waarop hij zijn huishouding voert. De cliënt heeft zo lang mogelijk bepalende invloed op de zorg, de behandeling en de verpleging waar hij behoefte aan heeft. Continuering van wat de cliënt altijd gewend is geweest is voor De Haven leidraad. De zelfredzaamheid en het probleemoplossend vermogen van de cliënt worden door de medewerkers zoveel mogelijk gestimuleerd. De cliënt wordt binnen de mogelijkheden van de organisatie ondersteund in activiteiten die hij zelf onvoldoende kan uitvoeren. Indien nodig wordt gekeken of aanvullende ondersteuning van buiten De Haven mogelijk is. Welzijn De Haven biedt een breed activiteitenprogramma om nieuwe contacten te stimuleren en de zelfredzaamheid, zowel op het sociale als op het lichamelijke vlak, te ondersteunen. 4

7 Ook hierbij wordt rekening gehouden met de wensen van de cliënt. Het aanbod is gericht op activiteiten binnenshuis en buitenshuis. Bij het maken van afspraken dient zoveel mogelijk de keuzevrijheid van de cliënt centraal te staan. De cliënt krijgt, met respect voor de medecliënten, zoveel mogelijk de vrijheid de eigen leefwereld te behouden. De Haven biedt in verband daarmee ruimte voor eigen initiatief. Pastorale zorg vindt plaats via de geestelijk verzorger van de kerkelijke gemeente van de cliënt en/of via de geestelijk verzorger van de instelling. Cliënten zonder (lokale) kerkelijke binding kunnen desgewenst een beroep doen op een lokale geestelijk verzorger naar keuze, zo is overeengekomen met de plaatselijke kerken. Alle cliëntwensen en -behoeften op het gebied van wonen, zorg en welzijn worden vastgelegd in het Zorgleefplan. Daarin worden tevens beschreven de levensgeschiedenis en eigenheid van de cliënt en de mogelijkheden en grenzen die vanuit de organisatie gelden. In het Zorgleefplan wordt voortdurend verslaglegging gedaan van het overleg tussen de cliënt, zijn familie en/of diens wettelijk vertegenwoordiger en de EVV of andere professionele begeleiders. h. Bij de visie op het levenseinde van de mens nemen respect en liefde voor de medemens een belangrijke plaats in. Deze vinden hun basis in het unieke van elk geschapen mens. Waardigheid, zowel in leven als in sterven, mag niemand afgenomen worden. De zorg in de laatste levensfase van cliënten zal bestaan uit een liefdevolle en tevens belangeloze begeleiding. Deze visie is verder uitgewerkt in de hoofdstukken Beschermwaardigheid van het leven en Palliatieve zorg. In het eerste wordt aandacht geschonken aan vragen rondom euthanasie, reanimatie en medische eindverantwoordelijkheid, in het tweede wordt beschreven hoe De Haven de zorg in de laatste levensfase vorm geeft. i. Binnen Zorg- en Wooncentrum De Haven benadert men elkaar en ook de buitenwereld vanuit een positieve houding. Dit geldt voor medewerkers, cliënten, mantelzorgers, familie en vrijwilligers. 5

8 Belangrijk kenmerk van die positieve houding is het samen met de cliënt zoeken naar mogelijkheden om aan de wensen van de cliënt tegemoet te komen. Deze houding kan getypeerd worden met ja-cultuur. Door ja te zeggen geef je de ander meer ruimte en een beter perspectief, zodat hij of zij beter tot zijn recht komt. Mensen worden zich zo meer bewust van hun eigen mogelijkheden, verantwoordelijkheden en creativiteit om oplossingen aan te dragen. Via sfeerverhoging, verhoging van de eigenwaarde en innovatief/creatief denken wordt het menselijk welbevinden verbeterd. Wanneer de sterkere partij (de zorgverlener) ja zegt tegen de zwakkere (de zorgvrager), waardoor die ander meer in het centrum wordt geplaatst, wordt voldaan aan een belangrijke Bijbelse norm. Cliënten worden zo beter in staat gesteld inderdaad zelf de regie over hun leven te voeren en zelfredzaam/zelfwerkzaam te zijn. 6

9 Beschermwaardigheid van het leven Inleiding De Haven baseert zijn visie op zorg op de christelijke identiteit. Dat impliceert dat altijd, maar zeker rondom ingrijpende levensvragen, de houding van de medewerkers gekenmerkt wordt door christelijke barmhartigheid en naastenliefde en door respect voor het door God geschapen leven. Tegelijkertijd dient er sprake te zijn van professionele standaarden op grond waarvan aan cliënten de door hen gewenste duidelijkheid kan worden geboden. In onderliggend document is vastgelegd op welke wijze De Haven cliënten duidelijkheid wil geven en ondersteuning wil bieden in medisch-ethische vraagstukken. Besluitvorming ethische vraagstukken De besluitvorming in ethische vraagstukken dient in de geest van de visie en de identiteit van het huis plaats te vinden. De Bijbelse norm, dat niet de mens maar God heerst over Zijn schepping en dat Hij de Heer is van het leven, zal daarbij centraal dienen te staan. In het proces van besluitvorming dienen alle geledingen gehoord te worden. De voorkeur gaat uit naar consensus in besluiten hieromtrent, maar de directeur-bestuurder van De Haven behoudt zich het recht voor zelfstandig een beslissing te nemen teneinde recht te doen aan de eigen eindverantwoordelijkheid. Stervensbegeleiding Waardigheid, zowel in leven als in sterven, mag niemand afgenomen worden. Vanuit het grote voorbeeld van Christus liefde voor mensen zal de zorg in de laatste levensfase van cliënten bestaan uit een liefdevolle en tevens belangeloze begeleiding. We spreken over terminale zorg als in geval van ernstige achteruitgang medisch gezien geen genezing te verwachten is. Het gaat om de laatste fase voor het overlijden van een cliënt. 7

10 Het markeren van de start van de terminale zorg betekent dat in overleg met de cliënt, familie en arts wordt besloten dat er geen onderzoeken en/of handelingen meer worden gestart die gericht zijn op genezing van ziekte of verlenging van leven. De begeleiding van de stervende medemens vraagt om een speciale attitude en speciale vaardigheden. Medewerkers worden hierin geschoold. Integraal aangeboden zorg vormt de basis voor een goede verzorging van een cliënt aan het einde van zijn leven, waarbij er optimale lichamelijke en geestelijke ondersteuning wordt geboden in een "geborgen" omgeving. Daarvoor dient er goed overleg te zijn tussen de leden van het begeleidend team: de verzorging, de (huis)arts, familie van de cliënt en de eigen geestelijke verzorger. Binnen dit team is er óók ruimte voor ondersteuning van elkaar in moeilijke situaties. In goed overleg met de cliënt en de (huis)arts is er veel aandacht voor pijnen symptoombestrijding. Indien de cliënt zelf geen wensen meer kan uitspreken, is het uiterst belangrijk te reageren op signalen van de cliënt op dit gebied. Voedsel en vocht worden de cliënt aangeboden, echter niet opgedrongen. Het dorstgevoel wordt verholpen door mondbevochtiging. Het bewust onthouden van drinken en voedsel ten einde het stervensproces te vervroegen wijst De Haven af. Het is niet zo dat iemand sterft, doordat de persoon niet eet of drinkt, maar hij of zij eet en drinkt niet, doordat er sprake is van een stervensproces. Indien een cliënt bij een levensbedreigende situatie de wens te kennen geeft niet voor een behandeling in aanmerking te willen komen, zal dit gerespecteerd worden. 8

11 Euthanasie en hulp bij zelfdoding Binnen De Haven wordt onder euthanasie verstaan het al dan niet op verzoek toedienen van een dodelijk medicijn aan een wilsbekwame cliënt in de terminale fase van zijn/haar leven. Wanneer een cliënt de vraag naar euthanasie stelt, zal zorgvuldig met die vraag omgegaan worden. In de eerste plaats moet worden vastgesteld wat de cliënt bedoelt met deze vraag. Wanneer angst voor onnodig lijden de achtergrond van deze vraag vormt, zal er een duidelijke uitleg van het mogelijke verloop van de ziekte en de mogelijkheden van pijn- en symptoombestrijding gegeven moeten worden. Met de cliënt wordt gekeken hoe zijn welbevinden zoveel mogelijk bevorderd kan worden in de laatste fase van zijn leven. Wanneer de cliënt ondanks de geboden begeleiding bij zijn vraag om euthanasie blijft, kan en zal De Haven de uitvoering van euthanasie niet verhinderen. Medewerkers van De Haven mogen op geen enkele wijze betrokken worden bij besluitvorming of daadwerkelijke uitvoering. De Haven hecht eraan dat op geen enkele wijze een signaal van acceptatie uitgaat. Het gevoel van bescherming en veiligheid zou hierdoor bij cliënten en personeel ernstig geschaad kunnen worden. Wanneer een nieuwe cliënt bij de intake reeds een wens tot euthanasie te kennen geeft zal hem aangeraden worden elders een plaats te zoeken, al zal toegang niet geweigerd worden. Hoofdlijnen beleid reanimatie Wat onder reanimatie wordt verstaan? Onder reanimatie wordt verstaan: het bieden van directe hulp in de vorm van hartmassage en/of beademing na het uitvallen van vitale functies in geval van een hartstilstand; een ademstilstand. Heel nadrukkelijk wordt hieronder niet verstaan het handelend optreden in allerlei acute situaties die niet direct fataal zijn. 9

12 Uitgangspunt bij dit reanimatiebeleid De Haven heeft omtrent het reanimeren van zijn cliënten gekozen voor een nee-tenzij -beleid. Dit houdt in dat er niet wordt gereanimeerd, tenzij in samenspraak tussen cliënt en arts is afgesproken dat er wel moet worden gereanimeerd. Argumenten voor dit uitgangspunt zijn de geringe slagingskans van de oudere cliënten, de beperkte medische mogelijkheden binnen een zorginstelling en het feit dat een reanimatie een bijzonder ingrijpende gebeurtenis is, die in de regel niet opweegt tegen de kleine kans op verlenging van het leven. Zorg- en Wooncentrum De Haven gaat uit van het recht op zelfbeschikking van haar cliënten. De cliënt heeft het recht te bepalen wel of niet gereanimeerd te willen worden. Als de keuze van een cliënt valt op het wel gereanimeerd willen worden, dan is het aan de arts om te beslissen of een eventuele reanimatie medisch zinvol is. Doel van het reanimatiebeleid De Haven beoogt met het geformuleerde beleid duidelijkheid te verkrijgen of de cliënt een besluit genomen heeft aangaande wel of niet reanimatie, zodat medisch en verzorgend personeel hiernaar kan handelen. Het is geenszins de bedoeling reanimatie uit de weg te gaan, wèl wil De Haven dat de beslissing hieromtrent door de juiste personen in casu de cliënten en/of hun medisch vertegenwoordiger - wordt genomen. In vervolg hierop kan de organisatie zodanig worden geschoold en ingericht dat er ook redelijkerwijze gehandeld kan worden conform de wens van cliënten. Gevolgen van het reanimatiebeleid Het geformuleerde beleid heeft voor de praktijk de onderstaande gevolgen: De aanstaande cliënt wordt tijdens het intake gesprek met de wachtlijstbeheerder geïnformeerd over het reanimatiebeleid van De Haven; de specialist ouderengeneeskunde initieert in de eerste week na inhuizing een gesprek met cliënt waarin het medisch beleid en reanimatie aan de orde komen; wanneer de cliënt zijn of haar huisarts houdt na inhuizing zal de wens van de aanstaande cliënt via een verklaring worden vastgelegd. Een kopie van deze verklaring wordt naar de huisarts verstuurd. 10

13 Als de cliënt ervoor kiest om wel gereanimeerd te worden volgt een gesprek met de huisarts. Op basis van goede voorlichting en de deskundige inbreng van de desbetreffende huisarts moet er een wilsverklaring kunnen worden afgegeven, waarin wel voor reanimatie wordt gekozen. Ook kan de huisarts beslissen dat het in deze specifieke situatie een zinloze medische handeling is; het aanleren van reanimatietechnieken is geen onderdeel van de opleiding tot verzorgende of helpende. Enkele tientallen medewerkers worden jaarlijks geschoold in reanimatie; het beleid van De Haven is er niet op gericht op elk moment van de dag op alle afdelingen in reanimatie kundig personeel in actieve dienst te hebben; de a.s. cliënt is op de hoogte van het feit dat alleen met reanimatie kan worden gestart, als een ooggetuige het onwel worden van de cliënt heeft geconstateerd; de cliënt is zelf verantwoordelijk voor het dragen van zijn/haar medaillonbandje. Als de cliënt om wat voor reden ook, bijvoorbeeld verwardheid, zijn/haar medaillon niet draagt, dan wordt de reanimatie niet opgestart. Het is voor de medewerkers niet mogelijk om van iedere cliënt te weten of men wel of niet gereanimeerd wil worden; de cliënt heeft te allen tijde het recht zijn/haar besluit te herzien; wanneer de gezondheidssituatie van een cliënt, die bewust voor reanimatie heeft gekozen, aanzienlijk verslechtert, kan zijn of haar besluit herzien worden. In het in De Haven in gebruik zijnde ECD dient het besluit van de cliënt te worden vermeld bij wilsverklaring en reanimatie 11

14 Palliatief Beleid Zorg- en Wooncentrum De Haven Palliatieve Zorg begint bij opname in Zorg- en Wooncentrum De Haven of bij het afnemen van Thuiszorg van Zorg- en Wooncentrum De Haven. Ook bij het uitvoeren van het palliatief beleid is de Visie van De Haven leidend: Met de liefde van Christus als voorbeeld en vanuit de Bijbelse opdracht om Gods naam te eren en te belijden en de naaste lief te hebben verleent De Haven zijn diensten. Definitie palliatieve zorg Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard. Bij palliatieve zorg: is niet de genezing van de patiënt het doel, maar een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven, waardoor het ziekteverloop mogelijk positief beïnvloed kan worden; is de dood een normaal, natuurlijk proces, dat niet vertraagd of versneld wordt; is er aandacht voor lichamelijke én psychische klachten; worden de psychologische en spirituele aspecten in de zorg geïntegreerd benaderd; is er emotionele ondersteuning voor de patiënt en zijn naasten om zo actief mogelijk te leven; is er emotionele ondersteuning voor de naasten om te leren omgaan met de ziekte van de cliënt en met eigen rouwgevoelens; wordt, indien nodig, vanuit een team zorgverleners gewerkt, zodat aan alle noden van patiënten en naasten tegemoet kan worden gekomen, indien nodig ook na het overlijden van de cliënt (ondersteuning bij verliesverwerking). 12

15 Palliatieve zorg kan vroeg in het ziekteverloop aan de orde zijn, in combinatie met therapieën die levensverlengend zijn (zoals chemotherapie en radiotherapie). Palliatieve zorg kan ook (medische) onderzoeken omvatten die nodig zijn om pijnlijke, klinische complicaties te begrijpen en te behandelen. Palliatieve zorg maakt onderscheid in Palliatieve fase en Terminale fase gericht op comfort bieden aan de zorgvrager. Dit noemen we comfortbeleid. Het comfortbeleid houdt in, dat de zorg die verleend wordt gericht is op het zo comfortabel mogelijk maken voor de cliënt. Hierbij kan gedacht worden aan: het gebruik van verzorgend wassen, met wasdoekjes; een antidecubitusmatras, liefst een wisseldrukmatras, waardoor er minder vaak wisselligging gegeven hoeft te worden aan de cliënt; een comfortabele lighouding en goede ondersteuning met kussens; medicatie die erop gericht is comfort te bieden, pijnbestrijding, medicatie die de eventuele onrust/benauwdheid zou kunnen wegnemen; goede mondverzorging; wensdieet; aanwezigheid van familie en betrokkenen als de cliënt dat wenst. Dit alles wordt beschreven in het zorgleefplan, en zorgdossier (ECD) van de cliënt. De EVV-er draagt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van het afgesproken beleid. 13

16 Medisch Beleid Cliënten van de Haven zijn doorgaans oudere cliënten. Zij staan vaak anders in het leven en dat maakt dat zij op een andere manier tegen medische interventies aan kunnen kijken. Daarnaast hebben ouderen vaak een chronische ziekte en/of meer aandoeningen tegelijk, waardoor de kans van slagen van medische interventies kan afnemen. Dat is de reden waarom de specialist ouderengeneeskunde bij opname in het verpleeghuis met de cliënt in gesprek gaat, over wat hij/zij nog aan behandeling zou willen ondergaan. Het medisch beleid omvat alle afspraken die de arts samen met de cliënt maakt over de medische zorg, die op dat moment gewenst is. Bij de besluitvorming rondom het medische beleid wordt een aantal zaken in dit afwegingsproces meegenomen. In grote lijnen zijn dit: 1. de wens van de cliënt op dat moment; 2. medische wilsverklaringen; 3. mondelinge uitlatingen in het verleden; 4. overleg met familie en/of vertegenwoordiger; 5. de medische zinvolheid/zinloosheid; 6. het afwegen van voordelen en nadelen van een behandeling; 7. algemeen belang. 1. Wens op dat moment De arts zal altijd de wens van de cliënt op dat moment proberen duidelijk te krijgen. Is er nog goede communicatie mogelijk en zijn er geen geestelijke beperkingen, dan is het aan de arts en de cliënt om samen het medisch beleid te bepalen. 2. Medische wilsverklaringen Een cliënt kan in een (medische) wilsverklaring zijn wensen neerleggen over de zorg die hij wel of niet wenst te krijgen in een toekomstige situatie waarin hij niet meer bij machte is daarover zelf te beslissen. De schriftelijke wilsverklaring vormt een richtlijn voor de arts, een aanknopingspunt voor zijn/haar verdere handelen. Het is belangrijk dat arts en cliënt de inhoud van een verklaring met elkaar bespreken. 14

17 3. Mondelinge uitlatingen in verleden Als een cliënt, door bijvoorbeeld dementie of een coma, niet meer in staat is zijn wens op dat moment kenbaar te maken, dan kunnen uitlatingen in het verleden soms richting geven aan het beleid. Bijvoorbeeld: Als ik ooit afhankelijk ben of niet meer weet wie mijn kinderen zijn, dan hoeft het van mij niet meer. Of Ik wil koste wat kost zo lang mogelijk bij jullie zijn, ongeacht de situatie waarin ik me bevind. Deze uitspraken komen meestal tijdens een gesprek met de familie en/of vertegenwoordiger aan de orde. Dit wordt ook wel een gereconstrueerde wilsverklaring genoemd. 4. Overleg met familie en/of vertegenwoordiger Indien geen enkele richting voor het beleid te herleiden is uit bovenstaande mogelijkheden en de cliënt kan geen keuze meer maken, dan zal de arts de familie en/of vertegenwoordiger benaderen om samen tot een weloverwogen besluit te komen. Dit gebeurt met de grootst mogelijke zorgvuldigheid, waarbij het belang van de cliënt centraal staat (gereconstrueerde wens van de cliënt). De arts is uiteindelijk verantwoordelijk voor de keuze, maar zal hierbij familie en/of vertegenwoordiger als klankbord gebruiken. 5. Medisch zinvol/medisch zinloos handelen De arts heeft een professionele verantwoordelijkheid om op medisch gebied verantwoorde keuzes te maken. Met gegronde redenen mag de arts afwijkend handelen ten opzichte van de (gereconstrueerde) wens van de cliënt. Daarnaast mag een arts de wens van de familie en/of vertegenwoordiger naast zich neerleggen, indien de arts het idee heeft dat het belang van de cliënt niet goed wordt behartigd (goed hulpverlenerschap). Zo hoeft een arts geen behandeling in te zetten, indien hij die medisch zinloos vindt. Medisch zinloos handelen heeft overigens niets te maken met de zin van het leven, want dit oordeel komt slechts de cliënt zelf toe. 15

18 Medisch zinloos handelen is handelen dat niet meer bijdraagt aan de oplossing van het medische probleem van de cliënt en/of waarbij de beoogde behandeling qua effecten en belasting niet in redelijke verhouding staat tot het te bereiken doel, volgens de professionele standaard. 6. Afweging voor- en nadelen van een behandeling Aan het starten of achterwege laten van een medische behandeling zitten voor- en nadelen, die zorgvuldig tegen elkaar moeten worden afgewogen. De voor- en nadelen kunnen per cliënt verschillen. De investering die een cliënt moet doen, zoals het ondergaan van een operatie of het bezoeken van het ziekenhuis voor onderzoek, moet wel in verhouding staan met eventuele voordelen op korte en/of lange termijn. 7. Algemeen belang Een enkele keer is het noodzakelijk een cliënt te behandelen in het belang van de veiligheid voor andere mensen. Voorbeeldsituaties zijn: een besmettelijke ziekte zoals open tuberculose of agressie waarbij andere mensen gevaar lopen. Een behandeling zal in overleg met de vertegenwoordiger (zeer bijzondere situaties uitgesloten) gestart worden, maar geeft minder ruimte voor keuzevrijheid. 16

19 17

20 18