jaarverslag 2006 Instituut voor Nederlandse Geschiedenis

Transcriptie

1 jaarverslag 2006 Instituut voor Nederlandse Geschiedenis Den Haag 2007

2 Inhoud woord vooraf 3 bestuur 4 adviesraad 5 beleid 6 wetenschappelijk onderzoek 9 bmgn/knhg 18 instituut 20 bijlage 1 Lijst van medewerkers bijlage 2 In 2006 verschenen uitgaven bijlage 3 Publicaties en voordrachten van medewerkers bijlage 4 Overige vakactiviteiten van medewerkers bijlage 5 Overzicht van projecten en projectuitvoerders bijlage 6 Systematisch geordende lijst van instituutspublicaties issn isbn

3 WOORD VOORAF Het bestuur heeft in 2006 de koers van het instituut nader overwogen. De nota Wetenschap Gewaardeerd! van NWO, en het willen blijven waarmaken van wat de visitatiecommissie uit 2005 noemde de very great academic impact van het ING, hebben het bestuur daartoe gebracht. Het heeft een drietal ijkpunten aangewezen, namelijk portaal, samenwerking en publiek. Waar het bestuur zich zorgen over maakt, is de sterk verbrokkelde, kwalitatief zo heterogene, en daardoor ook gemakkelijk misleidende hoeveelheid historisch bronnenmateriaal dat op het internet is te vinden. Tegelijkertijd is vanuit de historische onderzoekswereld de vraag naar digitale informatie groot. Het ING wil voorzover zijn middelen reiken, bijdragen aan de verdere ontwikkeling van een kwalitatief gegarandeerd, digitaal, bestand aan informatie over de Nederlandse geschiedenis. Daar doelt het begrip portaal op. Dat kan niet een opgave voor het ING alleen zijn. Samenwerking is een vereiste om bijeen te brengen wat op verschillende plaatsen wordt ontwikkeld. De plaatsbepaling van een onderzoeksinstituut in de bredere context van onderzoek, hoger onderwijs, en samenleving is in het algemeen een belangrijke opgave. Zeker het vinden van wegen om de kennis en publicaties van het ING verder te brengen dan de primaire groep van onderzoekers alleen, het ijkpunt publiek, vergt creativiteit en tijd. De strategie zal in 2008 worden vastgesteld en vervolgens geleidelijk worden uitgewerkt en geïmplementeerd. In het instituutsprogramma vond het elkaar aflossen van de programma s en plaats. Oud en nieuw schuiven hier over elkaar heen. Dat is voor onderzoekers, assistenten en ondersteunend personeel, zoals de ICT-afdeling, een behoorlijke opgave geweest. Het instituut wil immers projecten goed afsluiten en voltooiing eist altijd een extra inspanning van velen. In zullen nog enkele publicaties verschijnen die voortkomen uit nog lopende projecten. Tegelijkertijd vraagt de start van het nieuwe om heroriëntatie en het treffen van nieuwe voorzieningen, vooral op ICT-gebied. In de tweede helft van het jaar kwam het accent te liggen op activiteiten ten behoeve van de programmaperiode Het jaar bracht een tweetal belangrijke nieuwe activiteiten. Allereerst het op initiatief van het ING opgerichte internationale netwerk van editors of historical sources. Dat zal zich moeten bewijzen en verder moeten groeien dan de huidige vijf deelnemers, maar vormt de voedingsbodem voor uitwisseling van kennis en expertise op Europees niveau en tevens op wat langere termijn voor het ontwikkelen van projecten op een gemeenschappelijke basis. Verder is het verheugend dat het ING samen met het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) een van de dragers is geworden van het programma Erfgoed van de Oorlog dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is gestart om de schriftelijke nalatenschap van de Tweede Wereldoorlog en de herinnering aan de oorlog in meer algemene zin voor het nageslacht te bewaren, toegankelijk te maken en zo door te geven aan komende generaties.

4 BESTUUR Het bestuur was in 2006 als volgt samengesteld (tussen haakjes het jaar van benoeming): mw. dr. B.M.A. de Vries (2003), voorzitter (vanaf ) prof. dr. D.E.H. de Boer (2001) (tot voorzitter) dr. M.W. van Boven (1999) (tot 27 september 2006) mw. dr. J.S. Pollmann (2006) mw. drs. J.S. Calff (2005) Vergaderingen: 12 januari, 8 februari, 29 maart, 20 juni, 27 september, 22 november en 8 november Secretaris van het bestuur was dr. D. Haks. Het bestuur kwam zevenmaal bijeen. De belangrijkste onderwerpen waarover beraadslaagd is, waren: strategie instituut; versterking missie; samenwerking ING-KNHG; internationalisering; goedkeuring projecten; samenstelling bestuur. Deze onderwerpen komen alle op de geëigende plaats in het jaarverslag aan de orde. Wat de samenstelling van het bestuur aangaat, gaven twee leden te kennen het bestuur te willen verlaten, te weten prof. dr. D.E.H. de Boer, tevens voorzitter, en dr. M.W. van Boven. Het Algemeen Bestuur van NWO benoemde mw. dr. B.M.A. de Vries, sinds 2003 lid van het bestuur, tot voorzitter. De vacature van bestuurslid die daardoor ontstond, is ingenomen door prof. dr. D.F.J. Bosscher, werkzaam aan de Rijksuniversiteit Groningen. In vervulling van de tweede vacature was eind 2006 nog niet voorzien.

5 Adviesraad De adviesraad werd gevormd door: drs. Chr.L. Baljé (2000) prof. dr. K. van Berkel (2004) dr. J.E.A. Boomgaard (1996) prof. dr. D.F.J. Bosscher (1996) dr. M. Bossenbroek (2005) dr. L. Breure (1996) prof. dr. C.A. Davids (1996) mw. dr. W. Fritschy (2006) dr. J. van Goor (1996) prof. dr. B. Kaplan (2006) prof. dr. A. Knotter (2000) mw. prof.dr. M.E.H.N. Mout (1996) drs. J.K.T. Postma (2000) prof. dr. J. Roegiers (2006) prof. dr. C.A. Tamse (1996) drs. L. Voogt (2000) Vergadering: 29 maart Secretaris van de adviesraad was dr. D. Haks. De Adviesraad kwam eenmaal bijeen. Op de agenda stond het onderwerp internationalisering. De Adviesraad becommentarieerde de aanpak voor een internationaler beleid. Bij de uitwerking, waarop hieronder wordt ingegaan, is met de opmerkingen rekening gehouden.

6 BELEID Strategiebepaling Het bestuur heeft in het najaar enkele besprekingen gewijd aan de strategie van het instituut. Daartoe vormde de in 2006 uitgekomen nota van NWO, Wetenschap Gewaardeerd!, een belangrijke aanleiding. NWO zet met sleutelbegrippen als Ruimte voor onderzoekers, Bundeling van krachten en Wetenschap voor de samenleving een koers uit ter versterking van kwaliteit en positie van de wetenschap in Nederland. Ook het feit dat de visitatiecommissie van 2005 sprak van a very great academic impact van het ING, heeft het bestuur aangezet tot het toetsen van de strategie van het instituut. A very great academic impact vergt immers onderhoud. De missie van het ING blijft uiteraard onveranderd: het faciliteren van het historisch-wetenschappelijk onderzoek op grond van de expertise van het ING op het gebied van heuristiek, selectie, bewerking, verrijking en beoordeling van historische gegevens. Het ontwikkelt daartoe algemene heuristische middelen en specifiekere ondersteunende publicaties, zoals databanken en tekstedities. Zij komen alle als onderzoeksprioriteiten voort uit een dialoog met het onderzoeksveld. Het bestuur heeft in zijn discussie vooral aandacht besteed aan: portaalfunctie. De digitale ontwikkeling vraagt om een versnelling van het digitaal ter beschikking stellen van bronnen en hulpmiddelen. Daarbij dienen vanwege de overstelpende hoeveelheid bronnen op het internet selectie en kwaliteit gewaarborgd te worden. De portaalfunctie die het ING op bibliografisch gebied al beoogt te vervullen, zou veel breder kunnen worden uitgewerkt tot een algemener, wetenschappelijk, portaal voor de Nederlandse geschiedenis. Dit is een ambitie die alleen in samenwerking met andere instellingen van de grond kan komen; samenwerking. De digitale context waarin onderzoek meer en meer wordt verricht, leidt als vanzelf naar intensievere relaties met andere instellingen die actief zijn in het digitaal beschikbaar maken van historisch materiaal, zowel nationaal als internationaal. Ook anderszins is de inbedding in de historische gemeenschap voor het ING essentieel en behoeft daarom zorgvuldig onderhoud ; publiek. Zowel de maatschappelijke verantwoordelijkheid waarvan een onderzoeksinstelling moet getuigen als het internet dat een onderzoeksinstelling in principe toegankelijker maakt dan voorheen, vragen om een bredere visie op de doelgroep van het ING. Om verder te zien dan de onderzoeker alleen, wordt vooralsnog gedacht aan het aanbieden van de INGpublicaties of ING-expertise aan intermediairen ter verdere bewerking of distributie. Het ING zou in dit opzicht een stimulerende en begeleidende rol moeten vervullen. In 2007 zal over de strategie nog consultatie plaatsvinden en daarna zal deze definitief worden vastgesteld en vervolgens worden geïmplementeerd. Een deel van de financiële middelen die het Algemeen Bestuur van NWO aanvullend ter beschikking heeft gesteld voor missieversterking (zie hieronder) zal worden benut om de gestelde doelstellingen te verwezenlijken.

7 Missieversterking Volgend op de geslaagde evaluatie van het instituut in 2006 heeft het Algemeen Bestuur ter versterking van de missie van het instituut extra, tijdelijke, middelen toegekend. Het bestuur heeft deze bestemd voor een drietal doeleinden die in het programma al waren aangekondigd. De middelen ter missieversterking zullen als volgt worden ingezet: samenwerking en matching met universitaire groepen geschiedenis. Eind 2006 had het ING op basis van zijn beleidsruimte drie samenwerkingsprojecten in uitvoering (Digitaal Vrouwenlexicon Nederland; Grondwetscommissies; Atlantische Wereld). Het totaal aantal kan, mede met hulp van de extra gelden, in de periode tot ongeveer 2011 zes bedragen. Deze projecten bestaan voor het merendeel deels uit ontsluiting (een editie, gids e.d.), deels uit analyse van het materiaal, tezamen uitmondend in een dissertatie; internationalisering. Met behulp van de extra steun kon uitvoering worden gegeven aan de aankondiging in het wetenschappelijk programma een Europees platform of expertise-netwerk van met het ING verwante onderzoeksinstellingen in Europa op te zetten en de eerste bijeenkomst te organiseren; portaal Nederlandse geschiedenis. Om bij te dragen aan het gewenste algemeen, wetenschappelijk, portaal voor de Nederlandse geschiedenis wordt een project voorbereid. Het ING streeft naar een digitale handbibliotheek of apparaat dat de eerste toegang kan zijn voor diegenen die over de Nederlandse geschiedenis informatie zoeken of een onderzoek willen opzetten; digitalisering bronnen. Aan de ambitie uit het programma , om meer historische bronnen digitaal ter beschikking van het onderzoeksveld te stellen, wordt uitvoering gegeven door het digitaliseren van een selectie uit de eigen reeks van de Rijks Geschiedkundige Publicatiën. Daarmee wordt voortgegaan op de in vorige jaren ingeslagen weg. Nieuwe projecten Het ministerie van VWS heeft het omvangrijke programma Erfgoed van de Oorlog geëntameerd waarmee het wil waarborgen dat de herinnering aan de Tweede Wereldoorlog een blijvende zal zijn en een aanknopingspunt vormt voor reflectie op basiswaarden van de (Nederlandse) samenleving. Samen met het NIOD voert het ING het project Digitale onderzoeksgids Sociale Zorg en Rechtsherstel Oorlogsgetroffenen WO II, uit. Het doel is om bronnen, die vooral na de Tweede Wereldoorlog door (semi-)overheidsinstellingen zijn gevormd op het terrein van de sociale zorg, schade, rechtsherstel, herdenking en herinnering voor en van de Tweede Wereldoorlog, toegankelijk te maken en online ter beschikking te stellen. Er zal worden voorzien in een publiekscomponent om een breed publiek te kunnen bereiken. Dit project is in het verslagjaar van start gegaan. In december vonden demonstraties van de opzet plaats voor de gebruikersraad en de stuurgroep van het ministerie van VWS. Aan het eind van het jaar werd overeengekomen dat het ING en het NIOD vanaf 2007 nog twee andere projecten in het kader van dit, door VWS gefinancierde programma, zullen verzorgen. Eén buiten het instituut uit te voeren project kon aan het programma worden toegevoegd, te weten de uitgave van de tussen 1799 en 1813 gevoerde briefwisseling tussen Canneman en Gogel. De eerste was een hoge ambtenaar en later minister van Financiën onder koning

8 Willem I, de als tweede genoemde is de bekende unitarisch patriot en Agent van Financiën. Hun vertrouwelijke briefwisseling is van belang vanuit een oogpunt van de geschiedenis van de overheidsfinanciën en de politiek in het algemeen in de periode van Bataafs en Frans bewind. De uitgave wordt buiten last van het instituut voorbereid door mw. M. van LeeuwenCanneman. De uitgave zal in in ieder geval in druk worden uitgebracht en zo mogelijk ook digitaal.

9 WETENSCHAPPELIJK ACTIVITEITEN De wetenschappelijke programma s en schuiven in de voltooiing van het een en de start van het ander over elkaar heen. Een aantal projecten uit de oude programmaperiode heeft meer tijd nodig met een uitloop tot De start van nieuwe programma s vond daardoor gedifferentieerd plaats. In de tweede helft van 2006 kwam het accent te liggen op het uitwerken en via proefprojecten van start laten gaan van de programma s voor de periode Een kwantitatief overzicht van de publicaties is in een schema opgenomen. Wetenschappelijke productie Instituutspublicaties (in druk en digitaal) Publicaties medewerkers Voordrachten medewerkers Programma s en projecten Ten aanzien van de nog lopende projecten uit het programma is de volgende voortgang te melden: programma Staatsvorming in de Late Middeleeuwen. In de serie Bronnen voor de geschiedenis der dagvaarten van de Staten en steden van Holland publiceerden J.W.J. Burgers en J.P. Ward deel VI over de periode Gereed voor uitgave is verder deel IV, band 2, over de periode Nog enige werkzaamheden zijn nodig voor band 1 van deel IV en band 1 van deel II ( ). Het werk aan deel V ( ) en aan de editie van de Dagvaarten Zeeland is vanwege de start van nieuwe programma s tijdelijk onderbroken en zal in 2007 weer worden opgepakt. Voltooid om in 2007 te publiceren zijn het boek Holland bestuurd met teksten over laat-middeleeuwse Hollandse constituties en de database met betrekking tot de Landdagen en andere landelijke bijeenkomsten van Staten en steden in Gelre en Zutphen ; programma Politiek en bestuur in de Republiek. Van het project Particuliere notulen van de vergaderingen van de Staten van Holland verscheen deel VII ( ) en kwam een digitale transcriptie tot stand die de periode september 1636 tot november 1640 bestrijkt. De bewerking vond plaats door mw. A. Langeveld-Kleijn, mw. J.C. Stok en mw. J.W. Veenendaal-Barth. Hiermee is een uitgavereeks voltooid, die door onderzoekers veel wordt geraadpleegd vanwege de informatie over de Hollandse statenvergaderingen in een tijd dat geen notulen werden opgemaakt. De laatste hand werd gelegd aan twee in 2007 publiek te maken databanken: de Resolutiën Staten-Generaal, met betrekking tot de jaren , en het Repertorium Ambtsdragers en Ambtenaren ; programma Bronnenmateriaal van de Bataafs-Franse Tijd. Dit omvat nog één project, namelijk de Onderzoeksgids bestuur en administratie van de Bataafs-Franse Tijd. Het maakte weliswaar goede voortgang, maar is lopende het jaar tijdelijk stilgelegd om aan de ontwikkeling van nieuwe projecten voorrang te geven. In 2007 wordt de draad weer opgepakt. De opgebouwde kennis over de Bataafs-Franse Tijd kon door de projectleidster, mw. J. Roelevink,

10 worden benut in het kader van het congres over Lodewijk Napoleon en de website die het Parlementair Documentatie Centrum over deze vorst inrichtte. programma Nederland in de wereld. Het project Nederlands-Indonesische betrekkingen werd voltooid. Alvorens deze digitale publicatie te publiceren heeft overleg met het ministerie van Buitenlandse Zaken plaatsgevonden over het publiek maken van documenten waaraan mogelijk openbaarheidsbeperkingen in het kader van de Wet Bescherming Persoonsgegevens moeten worden verbonden. Dit overleg was eind 2006 nog niet afgesloten. Te verwachten valt dat publicatie in 2007 plaatsvindt. programma De wederopbouw en de opkomst van de verzorgingsstaat. Als een spin off van het project Sociale Zekerheid heeft A.C.M. Kappelhof bijgedragen aan de totstandkoming van het boek Geschiktheid gewogen. Claimbeoordeling en arbeidsongeschiktheid in Nederland (TNO, 2006) dat in september in de Ridderzaal werd gepresenteerd. Verder vonden laatste werkzaamheden plaats voor de uitgave van de Dagboeken van P.J.M. Aalberse, een uitgave die in 2007 zowel in druk (de geannoteerde en ingeleide editie) als digitaal (de transcriptie) zal verschijnen. Ten behoeve van het project Naoorlogs emigratiebeleid in Nederland is, nu het onderzoek in Australië en Canada achter de rug is, archiefonderzoek in Nederland gedaan. De beoogde onderzoeksgids nadert zijn voltooiing. Daarna volgt de verdere voorbereiding van het analytische deel. Er is, via een lezing door mw. M. van Faassen en andere bijdragen aan activiteiten van het Nationaal Archief, een aandeel geleverd aan de herdenking van 400 jaar Nederland-Australië. In dat kader lanceerde Curtin University of Technology het project Dutch Australians at a Glance (DAAAG). Het ING bood gastvrijheid voor een workshop in Den Haag en voerde overleg over een ING-bijdrage. Het instituut adviseerde bij de opzet van herdenkingsactiviteiten over 400 jaar NederlandAustralië. Het ING werkte mee aan de emigratietentoonstelling in de Tweede Kamer en aan een publiekssite. Programma s en projecten In het wetenschappelijk programma is aangekondigd programma s, de thematische bundeling van projecten, in duur te gaan differentiëren. Doel is om programmatische veranderingen geleidelijk te laten verlopen en de situatie van te voorkomen waarin in één keer een geheel nieuw programma moest worden ontworpen en opgesteld en waarin over de volle breedte van het instituut (de naslagwerken uitgezonderd) oude programma s werden vervangen door nieuwe. Gebruikmakend van verschillen in uitloop van de lopende programma s en met een inschatting van de tijd die een programma nodig zou hebben, is de duur van de programma s als volgt vastgesteld: Vertegenwoordiging en bestuur in Nederland: looptijd tot en met 2013; Nederlanders en de cultuur over de grenzen: looptijd tot en met 2011; Het verenigingsleven in Nederland : looptijd tot en met

11 Vertegenwoordiging en bestuur in Nederland mw. I.J.A. Nijenhuis, programmaleider J.W.J. Burgers (Grafelijke registers Henegouwse periode) E.C. Dijkhof (Ambtsdragers en Ambtenaren Middeleeuwen) mw. M. van Faassen (Grondwetscommissies) mw. C.W. van Leeuwen (Grondwetscommissies) J.P. de Valk (Grondwetscommissies) Met dit programma wordt beoogd de historiciteit van politieke instituties en bureaucratische praktijken zichtbaar te maken en voor onderzoekers de voorwaarden te scheppen voor onderzoek op dit terrein. Er zullen bronnen worden geïnventariseerd en ontsloten die Middeleeuwen en 20e eeuw met elkaar verbinden, vanaf de bestuurlijke organisatie van het graafschap Holland en Zeeland in de Henegouwse periode tot en met de inrichting van de constitutionele staat, inclusief zijn aanpassingen. De projecten die deel uitmaken van dit programma zullen min of meer gemeen hebben dat zij inzicht zullen geven in de groei en organisatie van centrale instellingen, de vormgeving en de werking van het ambtelijk apparaat en de mate en vormen van participatie van onderdanen, c.q. burgers aan politiek en bestuur. Op basis van de in 2005 vastgestelde algemene richting die de projecten De grafelijke registers in de Henegouwse periode en Grondwetscommissies zouden nemen, zijn projectbeschrijvingen gereedgekomen. Een start is gemaakt met de ontwikkeling van het project Repertorium van Ambtsdragers en Ambtenaren-Middeleeuwen. Het project Registers Grafelijkheid Holland zal uitmonden in een digitale teksteditie van in de periode ten tijde van het Henegouwse Huis in de kanselarij opgemaakte documenten. Er is een pilot uitgevoerd waarvan alle belangrijke elementen van het project deel uit maakten: transcriptie, bewerking van gegevens, invoer van metadata, zoals regest, datering, namen en codicologische opmerkingen. Verder zijn invoerformats tot stand gekomen. Al doende is de onderzoeksopzet definitief vastgesteld. Er vond overleg plaats met de onderzoekers van het project De oorkonden en de kanselarij van de graven van Holland en Henegouwen (1280) , een VNC-project waarmee een samenwerkingsverband bestaat. Ook het project Grondwetscommissies is na een pilot ontwikkeld. In dat kader zijn universitaire deskundigen geraadpleegd. Met het project wordt beoogd het door de tussen 1883 en 1983 werkzame constitutionele commissies geproduceerde bronnenmateriaal in kaart te brengen en te ontsluiten. Daarmee zullen opvattingen en discussies over de grondslagen van de democratie kunnen worden bloot gelegd. Het project omvat drie onderdelen: een elektronische onderzoeksgids; een nadere toegang op reeksen van kerndocumenten; een gedrukte selectieve uitgave van documenten. Er is begonnen met literatuur- en archiefonderzoek. Het ministerie van Binnenlandse Zaken kende een subsidie toe, als bijdrage aan de toekomstige aanpassing van onderdelen van het project ten behoeve van een publiekseditie. Een onderdeel van dit project betreft een promotie-onderzoek dat door samenwerking tussen ING en de Radboud Universiteit Nijmegen is mogelijk gemaakt. Dit omvat een combinatie van ontsluiting en analyse, waaraan in maart mw. C.W. van Leeuwen als onderzoekster is begonnen. 11

12 Nederlanders en de cultuur over de grenzen G.J. Knaap, programmaleider H.R. Jordaan (Nederlanders en de cultuur in de Atlantische wereld) A.C.M. Kappelhof (Godsdienstpolitiek) mw. M.C.W. Schillings (Zendings- en Missiearchieven) J.P. de Valk (Zendings- en Missiearchieven) Lange tijd heeft het accent van de overzeese geschiedenis van Nederland op de economische aspecten gelegen. In dit thema staat het ontsluiten van bronnen centraal die informatie verschaffen over de wederzijdse beïnvloeding van en botsing tussen verschillende culturen, de Nederlandse en een vreemde. In geografisch opzicht is het thema toegespitst op niet-europese gebieden, in het bijzonder de voormalige Nederlandse koloniën in Oost en West. Er kwamen drie projectbeschrijvingen gereed en met elk van de drie projecten is een begin gemaakt. Het project Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven, ca voorziet in drie fasen: 1) inventarisatie van organisaties en personen die actief waren op het gebied van zending en missie; 2) globale beschrijving van archivalia en documentatie en het verzamelen van literatuur; 3) systematische ontsluiting van een selectie van de bronnen. Het geheel zal in digitale vorm beschikbaar komen. Met de inventarisatie is een begin gemaakt. Alleen al op het terrein van de missie leidde de inventarisatie tot ongeveer 300 instanties, vooral orden en congregaties. Een klein deel van deze bevindt zich in het buitenland. Ook is begonnen een vergelijkbaar overzicht samen te stellen van het zendingsgedeelte van het project. Daarbij kon worden gesteund op de resultaten van een eerder inventarisatieproject die de Protestantse kerken in Nederland ter beschikking stelden. In het algemeen is er overigens sprake van intensieve samenwerking: met het Katholiek Documentatie Centrum van de Radboud Universiteit en het Erfgoedcentrum Klooster Sint Aegten, die beide vele missiearchieven beheren en met het Historisch Documentatiecentrum voor de geschiedenis van het Nederlandse protestantisme aan de Vrije Universiteit. Met de TU Kampen kwam een gezamenlijk ontsluitings- en dissertatieproject tot stand op het gebied van de zending. Dit project zal in 2007 van start gaan. Nieuw, en niet in het in 2005 vastgestelde programma opgenomen, is het project Godsdienstpolitiek in Nederlands-Indië, dat in de plaats van het aanvankelijk voorgenomen project Repertorium van plantage- en agrarische ondernemingsarchieven, is gekomen. Dit laatstgenoemde project paste bij nadere overweging minder goed in het programma. Centraal in het godsdienstpolitieke project staat het beleid van het Indisch gouvernement in Batavia tegenover de twee grote religies in Nederlands-Indië, de Islam en het Christendom. Het doel is een globale digitale archiefgids samen te stellen. Op een dieper niveau zullen (groepen van) documenten nader worden beschreven c.q. beoordeeld op hun informatieve waarde ten aanzien de gevoerde godsdienstpolitiek. Ook staat een digitale bronnenpublicatie op het programma van de adviezen van de opeenvolgende adviseurs Inlandse Zaken. Een deel van die adviezen, namelijk van Snouck Hurgronje, is eerder al gepubliceerd. Deze zullen worden gedigitaliseerd. Het archiefonderzoek voor dit project zal niet tot het Nederlandse materiaal worden beperkt, maar zal zich ook uitstrekken over hetgeen het Arsip Nasional in Jakarta bevat. Het project Nederlanders en de cultuur in de Atlantische wereld is gestart met het opstellen van een projectbeschrijving en vervolgens een pilot. Doel van het project is een systematische digitale toegang te geven tot archiefbronnen met betrekking tot de culturele verhoudingen in de Nederlandse Atlantische wereld, doel van de pilot is het project nader te definiëren. Ook 12

13 de relatie met het AWAD-project (The Atlantic World and the Dutch), dat het KITLV uitvoert, moet nader worden bepaald. Ter uitvoering van het project bestaat met het KITLV een samenwerkingsverband door middel van een gezamenlijke promotieplaats, vervuld door H.R. Jordaan. De pilot is eind 2006 afgesloten. Het verenigingsleven in Nederland J.G. Smit, programmaleider M.J. van Gent (Sportverenigingen) mw. J. Roelevink (Politieke organisatie) mw. M.J.B. Schouten (Zorginstellingen) R.G.H. Sluijter (Algemene gids ) De rol die sociabiliteit en verenigingsleven hebben gespeeld (en kunnen spelen) met betrekking tot sociale cohesie en ontwikkeling van de samenleving is een internationaal thema dat hoog op de onderzoeksagenda staat. Dit onderzoek concentreert zich op de 19e en 20e eeuw. Het programma Verenigingsleven dat het ING onderneemt, heeft tot doel onderzoekers overzichten van bronnen (en literatuur) in handen te geven die als zodanig al het terrein beter in kaart zullen brengen, maar ook het uitgangspunt zullen zijn voor nieuw te stellen vragen. Keuzes, om dit zeer brede terrein af te bakenen, moeten nog worden gemaakt. Er zijn vier, samenhangende, projecten in voorbereiding: een algemene, indicatieve, gids voor de periode en daarnaast drie dieptestudies die de 19e en (een deel van) de 20e eeuw zullen bestrijken: politieke organisaties; zorginstellingen; sportverenigingen. In 2007 zullen de projectbeschrijvingen beschikbaar komen. Door middel van een aantal pilots is veel vooronderzoek gedaan. Ook zijn gesprekken met deskundigen gevoerd. Redacteur Sebastiaan Derks van de Digitale Bibliografie Nederlandse Naslagwerken Geschiedenis. S.C. Derks (Digitale bibliografie Nederlandse geschiedenis) A.J.C.M. Gabriëls (Biografisch Woordenboek van Nederland) mw. D.J.M. Groffen (Digitaal Vrouwenlexicon) mw. A.S. de Haas (Digitaal Vrouwenlexicon) mw. E. Kloek (Digitaal Vrouwenlexicon) mw. M.C.W. Schillings (Digitale bibliografie Nederlandse geschiedenis) R.G.H. Sluijter (Digitale bibliografie Nederlandse geschiedenis) mw. G.A.M. Van Synghel (Broncommentaren) De productie van het Repertorium Geschiedenis Nederland bedroeg 2756 publicaties, waarvan 1290 monografieën, meerdelige en seriële publicaties en 1466 artikelen. Op basis van het huidige selectieprofiel zijn titelaanbod en verwerking in redelijk evenwicht. Voor het recente titelmateriaal is deze nationale bibliografie thans bijna actueel. Wel is er nog enige achterstand bij de bewerking van oudere periodieken. Het Repertorium is de inhoudelijke kern van de DBNG, de Digitale Bibliografie Nederlandse Geschiedenis (zie Jaarverslag 2005, blz. 10) die het ING en de KB tezamen hebben ontwikkeld en die in 2005 in een testversie beschikbaar is ge- 13

14 komen. Ten behoeve van de overgang van test- naar definitieve versie zijn door OCLC/PICA laatste technische werkzaamheden verricht. Hiermee komt een voor de gebruiker kosteloze webpublicatie beschikbaar waarbij andere bibliografische bestanden kunnen aansluiten. Het Repertorium maakte aldus zijn laatste jaar door als via OCLC/PICA raadpleegbaar bestand en zal als zodanig in 2007 worden afgesloten. Biografisch Woordenboek van Nederland. Commissie: Prof. dr. K. van Berkel (voorzitter), dr. A.J.C.M. Gabriëls (redactiesecretaris), H. van Gelder, mw. dr. B. Henkes, prof. dr. W.E. Krul, dr. H. de Liagre Böhl, mw. dr. A.J. Mooij, prof. dr. P. de Rooij, prof. dr. I. Schöffer (erelid) en mr. dr. J.L. Heldring (erelid). De beide biografische naslagwerken zagen hun aantal lemmata toenemen. Het Biografisch Woordenboek van Nederland groeide met 33 lemmata of 84 bladzijden druks. Het totaal in deel 6 op te nemen lemmata bedraagt thans 156, wat neerkomt op 382 bladzijden. Dit deel heeft nog één voorbereidingsjaar te gaan en zal in 2008 verschijnen. Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. Commissie: Dr. Mirjam de Baar (RUG), Drs. Marijke Carasso-Kok, Drs. Fia Dieteren (UU), Prof. dr. Leen Dorsman (UU), Dr. Jos Gabriëls (ING), Dr. Rik Hoekstra (ING), Dr. Els Kloek (UU), Drs. Eveline Koolhaas-Grosfeld, Dr. Luuc Kooijmans (UvA), Dr. Gerard Nijsten (VU), Prof. dr. Riet Schenkeveld-Van der Dussen (em. UU), Dr. Ariadne Schmidt (IISG), Dr. Inge de Wilde (RUG) Het Digitaal Vrouwenlexicon Nederland telde aan het eind van het jaar 250 lemmata waarvan er 150 in 2006 tot stand kwamen. Speciaal met betrekking tot het DVN is overleg gevoerd met DANS (Data Archiving and Networked Services), zoals bij het verlenen in 2005 van subsidie gevraagd door het Gebiedsbestuur Geesteswetenschappen van NWO. Dit overleg heeft geresulteerd in nader onderzoek van ING en DANS naar de ontwikkeling van een digitaal Biografisch Portaal waar BWN en DVN deel van zouden uitmaken. Deze verkenning is nog gaande. Broncommentaren. Commissie: prof. dr. W. Fritschy (voorzitter), mw. dr. G.A.M. Van Synghel (redactiesecretaris), prof. dr. S. Faber, prof. dr. H. Klemann, mw. dr. J. de Kruif, mw. drs. J. Pennings, mr. G. van der Ree-Scholtens, drs. H. van Schie. In de serie Broncommentaren verscheen deel 6, gewijd aan Bronnen met betrekking tot armenzorg en sociale zekerheid in de negentiende en twintigste eeuw. In nauwe samenwerking met het Centraal Bureau voor de Statistiek vond op 31 mei op het CBS de presentatie plaats. Dit deel vult de onderzoeksgidsen over sociale zekerheid en zorgverzekering, die eerder werden gepubliceerd, aan. Inmiddels is deel 7 in de steigers gezet. Het handelt over bronnen met betrekking tot criminaliteit. Er is bronnen- en literatuuronderzoek verricht en de auteurs zijn geselecteerd. 14

15 Overige projecten L.J. van Damme (Ontwikkelingssamenwerking) M.L.J. Dierikx (Ontwikkelingssamenwerking) M.G.M. Smits (Ontwikkelingssamenwerking) Mw. M. Scherer (Sociale zorg en rechtsherstel oorlogsgetroffenen WO II) Het door het ministerie van Buitenlandse Zaken gefinancierde project Ontwikkelingssamenwerking is het vervolg op het project dat in vier delen het tussen 1945 en 1977 gevoerde beleid documenteerde. Van dit nieuwe project kon het deel over het tijdvak december 1977 tot november 1982, bijna worden afgerond: het archiefonderzoek (ministeries van Buitenlandse Zaken, Economische Zaken en Algemene Zaken) en de selectie van de in deze bronnenuitgave op te nemen documenten werden voltooid, de annotatie grotendeels opgesteld terwijl met indices en inleiding een begin werd gemaakt. Deel 5 zal in 2007 verschijnen. Het project omvat ook een interviewgedeelte. Enkele interviews werden voorbereid, afgenomen en daarna uitgewerkt. Het project Sociale Zorg en Rechtsherstel Oologsgetroffenen WO II, is hierboven (p. xx) als een nieuw project aangekondigd; het startte in de loop van het jaar. Assistenten H.J.M. van Dapperen M. Kooijmans mw. M.W.M.A.L.C. van den Oever G.T.W. Ruigrok mw. M.H.M. Sopers-Eijkemans mw. M.J.C. Swüste mw. M.T. Timmermans-Hornsveld S. Uithol Internationalisering In het begin van het jaar nam het instituut het initiatief een aantal buitenlandse historische onderzoeksinstituten, die een vergelijkbare taak als het ING vervullen, voor te stellen een netwerk op te richten. Eind december vond in Den Haag de eerste bijeenkomst plaats en werden afspraken gemaakt met het oog op vervolgbijeenkomsten. Daarmee was Porta Historica. A Network of Editors of Historical Sources opgericht. Het ING lanceerde een Europees netwerk van instellingen die bronnen uitgeven en naslagwerken samenstellen. Doel van het netwerk is een internationaal centrum van expertise en coördinatie te zijn, met aandacht voor zowel de methodologische als de inhoudelijke samenwerking. Doeleinden op middellange termijn zijn: op methodologisch gebied de uitwisseling van informatie, het ontwikkelen van gemeen- 15

16 schappelijke instrumenten en technieken en het bevorderen van de uniformering van gegevensbestanden om vergelijkbaarheid en gecombineerde raadpleging mogelijk te maken; op inhoudelijk gebied het opzetten van transnationale of comparatieve projecten, zoals databanken en bronnenuitgaven; de twee voorgaande doelen ondersteunen met een elektronisch portaal voor de uitwisseling van informatie en een efficiënte toegang tot bestaande historische gegevensbestanden Tot het netwerk behoren in eerste instantie naast het ING de École Nationale des Chartes in Parijs, de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis in Brussel, het Institute for Historical Research in Londen en het Institut für Mittelalterforschung in Wenen. De eerste bijeenkomst had logischerwijs een oriënterend karakter. Het secretariaat berust de komende tijd bij het ING. Dit is in handen van E.C. Dijkhof. Archiefadvisering In maart sloten het ING en het Nationaal Archief een convenant met betrekking tot Advisering concept-selectielijsten. In het kader van de wettelijke procedure tot vaststelling van selectielijsten van eigentijds archiefmateriaal (van de rijksoverheid) zal het ING aan het Nationaal Archief advies uitbrengen over door het Nationaal Archief aan het ING voorgelegde concept-lijsten. Het ING adviseert onafhankelijk op basis van zijn expertise en positie in het historisch veld. Het advies heeft het karakter van een marginale toetsing. De concept-selectielijst die het ING voorgelegd krijgt, heeft op dat moment immers al een lang voorbereidingstraject doorlopen: het RIO is beschikbaar (Rapport Institutioneel Onderzoek), een advies van een specialist (de zogeheten materiedeskundige), een verslag van het overleg tussen archiefvormer, beleidsdeskundige en het Nationaal Archief (het driehoeksoverleg ) en de conceptlijst zelf waarin beredeneerd wordt waarom bepaalde producten bewaard, c.q. vernietigd zouden moeten worden. Het ING kan zich daarom beperken tot een toets en een eenvoudige uitspraak: wel/geen bezwaar, waaraan een summiere motivering wordt toegevoegd. Het advies is niet bindend. Afgesproken is eind 2008 de advisering te evalueren. Dan zou ook duidelijk moeten zijn welke rol de Raad voor Cultuur zal hebben in het traject van de selectielijsten. Thans heeft de Raad de wettelijke taak een eindadvies uit te brengen. Tussen ING en Nationaal Archief is afgesproken dat het ING maximaal dertig adviezen in de periode 2006 tot en met 2008 zal uitbrengen over de meest belangrijke concept-lijsten. De voorbereiding van het ING-advies vindt plaats door een medewerker van het instituut of het aanzoeken van een extern deskundige. In het verslagjaar bracht het ING zes adviezen uit. Vijf daarvan kregen het consigne geen bezwaar (Geneesmiddelen en medische hulpmiddelen; Exportbevordering, Internationaal Ondernemen en samenwerking; Industrie- en technologiebeleid; Subsidiëring Volksgezondheid; Toerisme). Verder werd tegen één concept-selectielijst bezwaar aangetekend (Stimulering Midden- en Kleinbedrijf). A.C.M. Kappelhof coördineerde de archiefadvisering. Onderwijsbijdragen Er werden verschillende bijdragen geleverd aan het universitaire onderwijs, zowel op bachelor- als masterniveau, voor de Rijksuniversiteit Groningen, Radboud Universiteit Nijme- 16

17 gen, Universiteit Utrecht en Universiteit van Amsterdam. Aan de laatstgenoemde universiteit heeft het ING de bijzondere leerstoel Bronontsluiting, specifiek op het terrein van de Middeleeuwen, gevestigd die wordt bekleed door J.G. Smit. Onderzoekscapaciteit buiten het instituut Het aantal projecten dat door onderzoekers van buiten het ING werd uitgevoerd bedroeg elf. Zij stonden op naam van onderzoekers die bij een universiteit in dienst waren of op particuliere basis hun wetenschappelijk werk verrichtten. Het ING trad faciliterend op door begeleiding, het verlenen van enige assistentie, het (financieel) mogelijk maken van bepaalde activiteiten en het verzorgen van de uiteindelijke uitgave (in druk of elektronisch). In deze categorie van buiten het instituut voorbereide uitgaven zijn er enkele die op stapel staan. In de reeks Generale missiven van Gouverneurs-Generaal en Raden aan Heren XVII der Verenigde Oostindische Compagnie, zullen in 2007 de delen XII (bewerkt door mw. J. Schooneveld-Oosterling) en XIII (bewerkt door H. s Jacob) worden gepubliceerd. Zij bestrijken de jaren resp

18 BMGN/KNHG Bijdragen en mededelingen betreffende de geschiedenis der Nederlanden. Commissie: prof. dr. K. van Berkel (voorzitter), mw. mr. drs. M. de Keuning en mw. dr. G.N. van der Plaat (redactiesecretarissen), prof. dr. C.A. Davids, mw. prof. dr. P.M.H. Groen, prof. dr. I. de Haan, mw. prof. dr. Th. de Hemptinne, prof. dr. L. Vos. In het Jaarverslag 2005 is meegedeeld dat de besturen van het ING en het Koninklijk Nederlands Historisch Genootschap (KNHG) eind 2005 een nieuwe overeenkomst hebben gesloten tot verdergaande samenwerking. Deze raamovereenkomst voorziet in een formeel onderbrengen van taken en personeel binnen de organisatie en verantwoordelijkheid van NWO en ING. Periodiek zal de samenwerking concreet worden ingevuld. Overeengekomen is dat het bestuur van het KNHG de zorg houdt over de activiteiten van het KNHG (vooral betrekking hebbend op de BMGN). NWO en ING faciliteren het KNHG via het werkgeverschap respectievelijk personeelsbeheer en enige overige ondersteuning. Deze concrete invulling door beide besturen van de samenwerking begrenst de verantwoordelijkheid van bestuur en directeur van het ING met betrekking tot het KNHG. Rekening houdend met deze bijzondere bestuurlijke context wordt in het jaarverslag en in de periodieke evaluatie van het ING verslag gedaan van het BMGN-beleid. In het verslagjaar zijn vier afleveringen van het tijdschrift Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden (BMGN)/The Low Countries Historical Review (LCHR) verschenen (totaal 784 bladzijden). Bovendien werden vier afleveringen van HG-nieuws uitgebracht. Op 18 mei 2006 organiseerde het KNHG een voorjaarscongres gewijd aan het werk van de Britse historicus Michael Burleigh (auteur van o.a. The Third Reich; Earthly powers. The conflict between religion and politics from the French Revolution to the Great War en Sacred Causes. Religion and politics from the European dictators to Al Qaeda) en op 8 december 2006 hield het KNHG zijn algemene ledenvergadering en organiseerde het genootschap een congres over Mediageschiedenis: stilstand en beweging. Op dit congres gaven vier onderzoekers (Huub Wijfjes, Frank van Vree, Mariëtte Wolf en Ad van Liempt) hun visie op nieuwe ontwikkelingen en nieuwe thema s en debatteerden journalisten en historici over de crisis in de journalistiek. mw. M. de Keuning F.J.T. Kramer mw. G.N. van der Plaat mw. C.E.M. van Vliet Er zijn bij de BMGN ingrijpende veranderingen doorgevoerd, zowel wat betreft het uiterlijk een nieuw omslag, een nieuwe Engelstalige ondertitel en een nieuwe opmaak, de inhoud als de technische infrastructuur. Met ingang van de eerste aflevering van de jaargang 2006 vaart de BMGN een meer internationale koers. In de eerste plaats betekent een grotere aandacht voor een internationaal profiel dat in de keuze van de artikelen, discussiedossiers en recensies behalve op het belang 18

19 van de thematiek voor de eigen kring nu ook nadrukkelijker gelet wordt op datgene dat voor het internationale geleerde publiek interessant is. Recensies van boeken met een uitsluitend lokaalhistorisch karakter treft men minder vaak in de BMGN aan; recensies van boeken die op het eerste gezicht niet over de geschiedenis van de Nederlanden gaan, maar daarvoor van betekenis zijn, daarentegen wel. Het tijdschrift maakt gebruik van peer review en de BMGN neemt meer dan in het verleden het geval was artikelen op in het Engels. Ook in technisch opzicht zijn er wijzigingen doorgevoerd. De technische infrastructuur van het KNHG, een geïntegreerde administratie voor leden- en BMGN-boekenadministratie, is gemigreerd naar een geïntegreerde databank, een Content Management System voor de boeken-, recensenten-, uitgevers- en ledenadministratie en tevens voor de productie van de BMGN. De werkzaamheden zijn uitgevoerd door de Den Haag Mediagroep, die de databank heeft opgezet, de gegevens naar de databank heeft gemigreerd en een systeem heeft ontwikkeld voor automatische opmaak van de BMGN. De BMGN wordt sinds aflevering 4 een rijk geïllustreerd themanummer over Landschap, natuur en nationale identiteit automatisch opgemaakt. Op de website van het KNHG kan men zoeken in de attenderingslijst, een systematisch ingedeeld overzicht van ca. 200 recent ontvangen recensie-exemplaren voor de BMGN (de titels zijn gegenereerd uit de databank) en tevens in de Index-BMGN, een database die de titelbeschrijvingen bevat van alle in de BMGN gepubliceerde artikelen en recensies; andere titelbeschrijvingen, zoals de titels die alleen verschenen zijn in de selectieve Kroniek ( ) en die inmiddels opgenomen zijn in het Repertorium, zijn uit de Index-BMGN verwijderd. In de Index-BMGN kan men zoeken op titel, auteur, recensent, systematische indeling, trefwoord, aardrijkskundige namen, persoonsnamen en op ISBN-nummer. BMGN deel 121 aflevering 4, een rijk geïllustreerd themanummer over Landschap, natuur en nationale identiteit 19

20 INSTITUUT Interne organisatie en beleid Het managementteam is veertienmaal bijeen geweest in de volgende samenstelling: D. Haks (voorzitter), mw. I.J.A. Nijenhuis, J.G. Smit, G.J. Knaap. De interne organisatie van het instituut is ongewijzigd gebleven. Zij is in 2004 aangepast ter anticipatie op de programmaperiode Programmaleiders, programmagroepen en Management Team vormden nieuwe elementen. Vanaf 2006 zijn programma, programmaleider en programmagroep de richtinggevende elementen van een groot deel van het onderzoek geworden. Programmaleiders en programmagroepen zijn in 2006 met regelmaat bijeen geweest ter uitwerking van de projecten. Om te garanderen dat op instituutsniveau de nodige informatie van kennis en informatie kunnen plaatsvinden, zijn bijeenkomsten van verschillende aard (onderzoekersconvent; personeelsbijeenkomst) georganiseerd. Beleidsmatig was er één wijziging, namelijk in de regeling voor het overig onderzoek. Hoofdtaak van de onderzoekers van het ING is het project dat zij ten behoeve van de faciliterende taak van het ING uitvoeren. Zij stellen een onderzoeksgids, databank, editie of naslagwerk samen. Daar ligt de missie van het instituut. De neventaak van overig onderzoek is bedoeld voor andere wetenschappelijke activiteiten. Omdat de visitatiecommissie uit 2005 had aanbevolen het publiceren door medewerkers van wetenschappelijk werk (in de vorm van artikelen e.d.) te stimuleren, is de tot dusverre geldende regeling geëvalueerd en is na een enquête onder medewerkers een herziene regeling opgesteld. Het accent in het overig onderzoek ligt nu op wetenschappelijke lezingen, artikelen en hoofdstukken in een boek. Nieuw is dat presentaties, incidentele bijdragen aan universitair onderwijs, populair-wetenschappelijk werk, mediaoptreden e.d. thans worden gerangschikt onder het projectonderzoek. Met deze herschikking wordt beoogd dat meer ruimte wordt geboden aan het publiceren door medewerkers. Gevolg van de tussen ING en KNHG gesloten overeenkomst is geweest dat vanaf 2006 de afdeling BMGN/KNHG binnen het instituut is geformaliseerd. Ten behoeve van het personeel zijn functiebeschrijvingen opgesteld. Verder is de afdeling overgegaan op Windows en is de computerapparatuur aangesloten op het netwerk van het ING. Personeel Op 31 december 2006 telde het ING 48 medewerkers: 23 vrouwen en 25 mannen. Niet meegerekend zijn twee gastonderzoekers en free lance medewerkers. Het totaal aantal medewerkers is gedaald van 54 eind 2004 en 51 eind 2005 naar dus 48 thans. Deze daling is het gevolg van het afsluiten van een aantal projecten waaraan medewerkers op tijdelijke basis verbonden waren. 20

21 Personeelssamenstelling 2006 in aantallen wetenschappelijk onderzoeksassistentie mannen vrouwen ondersteuning Personeelsinzet 2006 in % en fte ondersteuning 23,9% (9,3 fte) onderzoek 55,0% (21,4 fte) onderzoeksassistentie 21,1% (8,2 fte) Van deze 48 medewerkers hadden 40 een vaste aanstelling (19 vrouwen en 21 mannen) en hadden acht een tijdelijk dienstverband (vier vrouwen en vier mannen). De grafieken Personeelssamenstelling 2006 in aantallen en Personeelsinzet 2005 in % en fte bieden inzicht in de verschillende categorieën personeel en hun relatieve aandeel in het gehele personeelsbestand. De personeelsinzet voor het onderzoek bedroeg 76,1 % van de totale personeelsinzet, verdeeld over wetenschappelijk personeel (21,4 fte; 55,0 %) en onderzoeksassistenten (8,2 fte; 21,1%). Aan leiding en ondersteuning (directie, secretariaat, administratie, ICT, uitgeverij en receptie) werd gewerkt door 9,3 fte (23,9 %). Het percentage wetenschappelijk medewerkers met een tijdelijke aanstelling bedroeg 24. Bijna twintig medewerkers volgden een opleiding of cursus. Deze waren gericht op het verwerven van specifieke vaardigheden of kennis of vonden plaats in het kader van ontwikkeling op langere termijn. Speciaal ten behoeve van het begeleiden van tijdelijke medewerkers bij het (hernieuwd) betreden van de arbeidsmarkt zijn loopbaantrajecten gevolgd. Veel van de gevolgde cursussen bevonden zich op het gebied van het verwerven van computervaardigheden en vreemde talen. 21

22 Twee medewerkers sloten hun studie resp. dissertatieonderzoek af, mede mogelijk gemaakt op grond van studieregelingen van het instituut. Mw. E.C.M. Huysman voltooide aan de Open Universiteit de wetenschappelijke opleiding Cultuurwetenschappen met een scriptie op basis van een van de vroegere uitgaven uit de RGP: Galante woordjes aan het adres eener vrouw van de wereld. De briefwisseling van Constantijn Huygens en Béatrix de Cusance ( ) getoetst aan de editie van J.A. Worp. Mw. G.A.M. Van Synghel promoveerde aan de Universiteit Leiden op onderzoek naar de stadssecretarie van Den Bosch in de Middeleeuwen: Actum in camera scriptorum oppidi de Buscoducis. De stedelijke secretarie van s-hertogenbosch tot ca De volgende medewerkers traden in dienst van het ING: C.Z. Cornelis ( ) L.J. van Damme ( ) G.J. Knaap ( ) mw. C.W. van Leeuwen ( ) G.T.W. Ruigrok ( ) mw. M. Scherer ( ) H.R. Jordaan ( ; detachering vanuit het KITLV, Leiden) S. Uithol ( ) De volgende medewerkers verlieten het ING: C.Z. Cornelis ( ) P.J. Drooglever ( ) mw. M.C. Engels ( ) mw. C.B. Feiken ( ) M. Hell ( ) A.E. Kersten ( ) mw. J.C. Stok ( ) mw. V.M. Sykora ( ) Pieter Drooglever werd bij zijn afscheid een bundeling van zijn artikelen aangeboden. Twee medewerkers verlieten het ING op grond van het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Pieter Drooglever heeft het onderzoek naar de betrekkingen tussen Nederland en Indonesië een grote impuls gegeven. De mede door hem samengestelde bronnenuitgave Officiële bescheiden betreffende de Nederlands-Indonesische betrekkingen is voor menig onderzoeker binnen en buiten Nederland de basis van onderzoek geweest. Ook zijn eigen monografische werk steunde voor een groot deel op de bronnenuitgaven. Hem werd bij zijn afscheid onder de titel De kolonie en dekolonisatie. Nederland, Nederlands-Indië en Indonesië een bundeling van een aantal van zijn artikelen aangeboden. Hanneke Stok heeft als onderzoeksassistente verschillende projecten gediend, waarbij haar paleografische vaardigheid van grote betekenis was. Dat geldt voor de Briefwisseling van Anthonie Heinsius , de Particuliere Notulen van Holland (een uitgave die mede op haar naam staat) en de Correspondentie van Willem van Oranje. Dit laatstgenoemde project heeft zij jarenlang op toegewijde wijze haar beste krachten gegeven en zo mede geholpen het de eindstreep te doen bereiken. 22

23 De ondernemingsraad van het instituut kwam in het verslagjaar tot 1 april bijeen in de volgende samenstelling: M.L.J. Dierikx (voorzitter), H.J.M. van Dapperen (secretaris) en A.C.M. Kappelhof. Vanaf 1 april bestond de ondernemingsraad uit de volgende leden: E.C. Dijkhof (voorzitter), H.J.M. van Dapperen (secretaris) en M.H.M.M. SopersEijkemans. De ondernemingsraad vergaderde zesmaal intern en overlegde eveneens zesmaal met de directeur. Er vond vijfmaal een overlegvergadering plaats van de directeur en de Ondernemingsraad. Onderwerpen waren onder andere: de samenwerking tussen ING en KNHG; een nieuwe regeling voor het overig onderzoek; het introduceren van een systeem van tijdschrijven; de voortgang van het onderzoek, in het bijzonder de overgang van oud naar nieuw programma en de consequenties voor het personeel; de vervulling van vacatures binnen bestuur; de vervulling van personeelsvacatures. Eenmaal was het door de directeur gegeven algemeen overzicht van de stand van zaken van het instituut onderwerp van overleg. De voorzitter van het bestuur en de directeur hadden eenmaal een bespreking met de OR. Secretariaat/Personeelszaken Ten behoeve van het draaiende houden van het instituut in zijn dagelijkse functioneren, worden werkzaamheden van heel verschillende aard verricht. De aanzienlijke component tijdelijk, en frequent wisselend, personeel maakt het nodig dat de behuizing van medewerkers - kamers en faciliteiten - een constant aandachtspunt is. De wisseling van personeel, maar ook het vaste personeel, vraagt om een behoorlijke investering in personeelsbeheer, zich uitstrekkend van een aanstelling tot een opleidingsplan. Het aantal manifestaties dat over het gehele jaar werd georganiseerd bedroeg vijf tot tien waar het externe betrof ( presentaties, een workshop, bezoek studenten) en ruim tien waar het interne bijeenkomsten aanging. De boekverkoop en de distributie van de verkochte exemplaren is eveneens een activiteit waarin werd voorzien. Uitgeverij Het productieproces van vijf boekpublicaties werd begeleid, alle in het verslagjaar verschenen. Verder staat een aantal publicaties op stapel waarvan het productieproces werd gestart. Als gebruikelijk werd de vormgeving van folders en uitnodigingskaarten verzorgd. Elektronische bronontsluiting Het grote aantal projecten dat een digitale component heeft en dus ondersteuning en realisering nodig heeft op het gebied van de ICT, leidt tot een evenzo grote verscheidenheid aan 23