Op reis, met de. transitievergoeding. Johan Graafland: MEER FLEX LEIDT TOT VERSCHRALING OP DE ARBEIDSMARKT 1

Transcriptie

1 september 2015 jaargang 8 #03 Reportage: Het nieuwe zorgstelsel: stress op de werkvloer Op reis, met de transitievergoeding Johan Graafland: MEER FLEX LEIDT TOT VERSCHRALING OP DE ARBEIDSMARKT 1 cgmv vakorganisatie voor christenen magazine van cgmv vakorganisatie

2 inhoud CGMV activiteiten 4 Vakwerk: Martin van Eerde 5 De transitievergoeding: op reis met meneer De Boer 6 Rouwen na baanverlies Interview met Jan Willem Gunnink 10 Column: Johan Graafland 13 Als er vijf belletjes tegelijk rinkelen Reportage in Bethanië 14 Vraag en antwoord 20 Ledenvoordeel 22 Van het bestuur 23 In beeld: Ria van Wuyckhuyse 24 Boekentip 25 2 clink september 2015

3 voorwoord De zomervakantie ligt al weer achter ons en ik hoop dat je genoten hebt van een heilzame en gezegende rustperiode. September is aangebroken, de startmaand van veel verenigingen, van scholen en universiteiten en van cursussen. Met nieuwe energie en vol frisse moed aan de slag! In deze Clink staat de Wet werk en zekerheid centraal, en dan met name de wijzigingen die per 1 juli 2015 zijn ingevoerd. In het oog springt de transitievergoeding die de oude ontslagvergoeding vervangt. Omdat de nieuwe regels best ingewikkeld zijn, proberen we die uit te leggen aan de hand van een verhaal en een stroomschema. Ook op onze website wordt de nodige aandacht aan de WWZ besteed, dus neem gerust daar eens een kijkje en laat je informeren over het wel en wee van de familie De Boer. 6 Verder voeren we je mee naar het christelijk woon-, zorg- en dienstencentrum Bethanië waar we een dagje meeliepen om de vinger aan de pols te leggen bij de zorg. Want er verandert zo ontzettend veel in de zorg en vaak betekent het stress voor de zorgverleners, onder wie wij veel leden hebben. We laten daarmee weten dat we naast ze staan. 22 Hoe ga je om met je werkloze naaste? 26 Terugblik op de ALV 28 De cao van Jakobus 29 De loopbaan van de tandarts en assistente 30 Thirza en Tineke maken magazine Mint Over jongeren en werk 32 Loes Dreschler over juridische zaken 35 Nog altijd is de werkloosheid hoog en lukt het ouderen moeilijk een baan te bemachtigen. In de rubriek In Beeld vertelt Ria van Wuyckhuyse hoe zij als werkzoekende met een opleiding begon. Ze behaalde het diploma op haar zestigste! Je komt allemaal wel eens bij de tandarts, zo ook onze freelancer Marry Schoemaker. Zij interviewde een tandarts en haar assistente. Als je je werk goed doet, hebben je cliënten er zelfs twee uur rijden voor over om bij jou hun gebit te laten onderhouden. Mooi toch? Kwaliteit in combinatie met een vriendelijke behandeling loont, zeker weten. Moge dit nummer van Clink je inspireren. Huib Jongenburger Directeur CGMV 3

4 colofon cgmv agenda Clink is het magazine van cgmv. Redactie Alied Boerma Marie Verheij Redactieadres Postbus AM Zwolle t f e redactie@cgmv.nl Vormgeving Bredewold. Creatie, web & print. Wezep Druk Senefelder Misset, Doetinchem Advertentiewerving iconnect Dirk Jan Heijkamp t e djheijkamp@iconnectmedia.nl 23 & 24 sept Regiobijeenkomsten (CGMV predikanten) Steunpunt Kerkenwerk en CGMV predikanten organiseren gezamenlijk regioavonden met als thema Samenwerken & Verbinden. Op 23 september in Hardinxveld-Giessendam en op 24 september in Zwolle. 06 oktober Themabijeenkomst (CGMV zakelijk) Voor christenondernemers m/v: bouwend op vermogen met gespreksleider Peter Briscoe: Het opbouwen van vermogen is een voorwaarde om allerlei activiteiten te ontplooien. We hebben het niet alleen over financieel vermogen, maar ook over bijvoorbeeld het mentale, fysieke, relationele en geestelijke vermogen. Het creëren van marge zowel in een onderneming als in ons leven is hiervoor noodzakelijk. Hoe doen wij dit in de weerbarstige praktijk van alledag? Tijdens deze bijeenkomst gaat het om de ontmoeting met de ander en om het gesprek van hart tot hart. Braille U kunt Clink in braille aanvragen bij het CBB. t Verantwoording De redactie gaat zorgvuldig om met de kopij voor Clink. De standpunten verwoord in artikelen en interviews door derden, hoeven niet overeen te stemmen met de standpunten van CGMV. Coverbeeld: Jaco Klamer 13 oktober Ontmoetingsbijeenkomst werkzoekenden 50+ (CGMV 55+) Ongeveer de helft van de werkloze 50-plussers vindt weer een baan. De andere helft kost het meer tijd en inspanning. Wat kun je er zelf aan doen om weer werk te vinden? CGMV 55+ ziet de nood van oudere werkzoekenden en wil ze graag ondersteunen. Tijdens deze bijeenkomst worden praktische tips gegeven en kunnen ervaringen worden uitgewisseld. Uitgave Jaargang 8, nummer 3, september 2015 issn: cgmv vakorganisatie voor christenen info@cgmv.nl samen werken, samen groeien Jobless CGMV jongeren organiseert wederom Jobless, een gratis event voor jongeren (18-28 jaar) die gaan afstuderen of werkzoekend zijn. Dit interactieve event vindt plaats op 29 oktober 2015 op de locatie van Hogeschool VIAA in Zwolle, en heeft als doel jongeren een praktisch en geestelijk steuntje in de rug te bieden bij hun start op de arbeidsmarkt. 4 clink september 2015 Ga voor de volledige agenda en aanmelden naar

5 vakwerk Scholingsplicht Martin van Eerde en Niels Rook schrijven in deze column afwisselend over hun werk als vakbondsbestuurder. De invoering van de WWZ heeft een behoorlijke impact op werkgevers en werknemers. Vooral het ontslagrecht verandert ingrijpend. Een onderdeel van deze wet gaat over scholingsplicht. Is de wettelijke verankering van de scholingsplicht nu betutteling ten top of pure noodzaak? We weten allemaal dat we steeds langer moeten doorwerken. Het hebben en houden van een goede arbeidsmarktpositie is dan cruciaal. Om arbeidsmobiliteit te bevorderen is duurzame inzetbaarheid van elementair belang. Dit lukt alleen als werkgevers en werknemers investeren in het ontwikkelen van vaardigheden en het opdoen van nieuwe kennis. In deze tijd, waarin economische en technologische ontwikkelingen elkaar in hoog tempo opvolgen en de houdbaarheidsduur van kennis afneemt, is scholing van werknemers belangrijker dan ooit. de grens ligt van wat redelijk is, zal afhangen van de financiële en organisatorische situatie van elke individuele werkgever. Zo wordt het bijvoorbeeld een lastig verhaal om een werknemer te ontslaan wegens disfunctioneren als er weinig of geen aandacht is besteed aan scholing. De kantonrechter zal dit zwaar meewegen. Als werkgever zul je veel meer inspanning moeten plegen om bij het vervallen van een functie te zorgen voor omscholing, zodat de werknemer in dienst kan blijven. Scholingsplicht is wat mij betreft een wederzijdse verantwoordelijkheid. Ook voor de werknemer is het niet vrijblijvend. In onze kenniseconomie is het steeds belangrijker om je kennis en vaardigheden up-to-date te houden. Een werknemer die zich hiervan bewust is, neemt daarin zijn eigen verantwoordelijkheid. Toch blijkt dat werkgevers in de afgelopen jaren minder hebben geïnvesteerd in scholing van werknemers. Argumenten hiervoor zijn het tijd- en of kostenaspect en/of ze vinden scholing niet nodig. De wetgever is van mening dat deze tendens gelet op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt niet langer houdbaar is. Reden om in de wet een scholingsplicht op te nemen als aanvulling op het begrip goed werkgeverschap. In de wet staat het volgende (artikel 7:611a Burgerlijk Wetboek): de werkgever stelt de werknemer in staat scholing te volgen die noodzakelijk is voor de uitoefening van zijn functie en, voor zover dat redelijkerwijs van hem kan worden verlangd, voor het voortzetten van de arbeidsovereenkomst indien de functie van de werknemer komt te vervallen of niet langer in staat is deze te vervullen. Werkgevers worden dus verplicht om werknemers opleidingen en cursussen te laten volgen die belangrijk zijn voor het uitoefenen van de functie. De werkgever dient daarbij zover te gaan als redelijkerwijs van hem kan worden gevergd. Waar Eigenlijk zou wetgeving op dit punt overbodig moeten zijn. Het investeren in opleiding verdient zich vaak dubbel en dwars terug. Het zorgt namelijk voor beter gekwalificeerd en gemotiveerd personeel, voor een hogere tevredenheid en lager personeelsverloop. Ook draagt het bij aan een goede sfeer, een beter imago en verhoogt het de flexibiliteit. Alle reden om als werkgever en werknemer te investeren in scholing. Betutteling of pure noodzaak, jij mag het zeggen! Martin 5

6 verkenning 6 clink september 2015

7 Tekst: Christine Lemaire Illustratie: Thomas van Oostrum Op reis met de transitievergoeding De transitieregeling is splinternieuw. Sinds 1 juli 2015 is deze regeling in de plaats gekomen van het oude ontslagrecht met de bijbehorende ontslagvergoeding. De regeling is erop gericht meer beweging op de arbeidsmarkt op een goede manier mogelijk te maken. Kort gezegd: met de nieuwe Wet werk en zekerheid wordt het makkelijker en goedkoper om mensen te ontslaan. Maar de transitievergoeding moet ervoor zorgen dat werknemers voldoende geschoold zijn, om na ontslag makkelijk weer een nieuwe baan te vinden. De bedoeling is dat de transitievergoeding wordt ingezet voor scholing of een werk-naar-werktraject. Zo kunnen werknemers op een makkelijke en verantwoorde manier vaker van baan wisselen. Aan de hand van een voorbeeld verkennen we hoe de transitievergoeding werkt. Vroeger in Ontslagdorp We beginnen in Ontslagdorp. Vroeger was het een klein dorpje. Er kwamen niet zoveel mensen. De mensen die er kwamen, hadden grofweg twee mogelijkheden: ze kregen een zak met geld om hun taxi naar Werkplek 2 te betalen of ze kregen een huurauto (outplacement) om daar te komen. De laatste jaren wordt het drukker in Ontslagdorp. Van allerlei kanten komen mensen aan in het dorp en vertrekken weer. Sommigen komen regelmatig terug. Omdat het een heel gedoe is met al die taxi s en huurauto s, is er nu een spoorlijn aangelegd: de Transitielijn. Transitievergoeding als reistegoed De transitievergoeding waar je recht op hebt (zie kader), kun je vergelijken met het tegoed op je ov-chipkaart. Je kunt zelf kiezen waar je heen wilt reizen. Naar een substation van Werkplek 1? Naar een andere stad? Of misschien zelfs naar het buitenland? Het saldo op je ov-chipkaart bepaalt hoever je kunt reizen. Dat geldt ook voor de transitievergoeding. Zolang je tegoed voldoende is, kun je zo ver reizen als je zelf wilt! En natuurlijk ben je vrij om dit aan te vullen met je eigen spaargeld. Jan de Boer (49) werkt al jaren fulltime bij een bank als financieel adviseur. Zijn vrouw Wilma (46) is verzorgende. Samen hebben ze een dochter: Judith. Jan de Boer woont al tien jaar in Werkplek 1. Helaas wordt hij vanwege bezuinigingen bij de bank gedwongen te verhuizen naar Ontslag. Volgens de WWZ heeft hij recht op een transitievergoeding. Bij het ov-chippoortje kan hij zien hoeveel saldo hij heeft om te reizen. Na een dienstverband van tien jaar is dat: 10x1/3 maandsalaris. Jan heeft een brutoloon van 4500,- per maand. Dat is dus 10x1500= ,- transitievergoeding. De reis Jan de Boer vertrekt vol goede moed naar het station. Maar wat is wijsheid? Is dit het moment om eindelijk door te reizen naar >> 7

8 Transitie (Van Dale): Fr. Transition of direct <Lat.transitio> 1. Overgang 2.(muz.)overgang via tussenliggende tonen naar een andere toon. Eigen Zaak, waar hij al jaren van droomt? Of kan hij beter in de buurt blijven en na een kort ritje weer uitstappen in Financieel Adviseur Noord? Gelukkig kan hij met zijn vragen terecht bij een van de servicemedewerkers (bijvoorbeeld de adviseurs van een vakorganisatie zoals CGMV). De servicemedewerkers denken graag mee met meneer De Boer en kunnen hem ook vertellen waar hij precies moet overstappen als hij zou besluiten om toch door te reizen naar Docent Economie. Jan de Boer heeft zijn besluit genomen: hij kiest voor de avontuurlijke reis van Financieel Adviseur naar Docent Economie. Daarvoor moet hij wel een tussenstop maken in Opleiding en van daaruit overstappen. Hij checkt met zijn transitievergoeding in voor de reis naar ander werk. Eenmaal in de trein vindt hij het toch wel een beetje spannend. Gelukkig controleert de conducteur van Vakbond zijn kaartje en vertelt hem nog eens waar hij dient over te stappen. Dat geeft vertrouwen. Gerustgesteld zakt hij onderuit op de bank. De overstap Op het station van Opleiding is het een drukte van belang. Vertegenwoordigers van alle mogelijke opleidingsinstituten roepen om het hardst om klanten te lokken: Snel klaar en 100 procent diplomagarantie. Om zich heen ziet Jan de Boer allerlei mannen en vrouwen doelgericht op de opleiding van hun keuze afstappen en hun zaken regelen. Hij denkt aan zijn dochter Judith van 18. Ze studeert psychologie en heeft een bijbaantje in een snackbar, ze bruist van plannen voor de toekomst. Hij kijkt nog eens op zijn kaartje: o ja, docentenopleiding tweedegraads ging het worden. In gesprek met de betreffende aanbieders ontdekt hij al snel welke het best bij zijn wensen past en hij begint vol goede moed aan zijn opleiding. Gelukkig is er ook in Opleiding altijd een Adviseur van Vakbond in de buurt met wie hij kan overleggen over een tijdelijke functie naast zijn opleiding. Na het gesprek besluit hij te kiezen voor een tijdelijke baan, waarin hij weinig verantwoordelijkheid draagt, zodat hij zijn aandacht kan richten op de opleiding. Een deel van zijn opleiding kan Jan de Boer betalen uit de transitievergoeding, de rest vult hij aan met zijn spaargeld. In het inkomen van hem en zijn gezin voorziet hij met een klein baantje. Volgend station Na twee jaar is het dan zover: hij is gediplomeerd docent economie! De vlag kan uit. De reis wordt voortgezet naar het volgende station! Wat is Jan blij dat hij in elke fase van deze nieuwe periode kan overleggen met de Adviseur van Vakbond. Ook nu kunnen ze hem wat tips meegeven voor het sollicitatieproces. En natuurlijk even de arbeidsovereenkomst checken als hij aankomt in Docent Economie, voordat hij de trein verlaat voor een nieuwe etappe in zijn loopbaanreis. Goede reis! Transitievergoeding berekenen Wanneer je minimaal 2 jaar in dienst bent en ten minste 12 uur per week werkt, is de werkgever bij ontslag verplicht een transitievergoeding te betalen. De hoogte hangt af van de lengte van je dienstverband. Hoe langer je in dienst bent, hoe meer geld je krijgt. Voor je eerste tien dienstjaren ontvang je 1/3 maandsalaris per jaar. Voor de jaren hierna ontvang je 1/2 maandsalaris per dienstjaar. Het maximum is gesteld op ,-. Verdien je meer dan ,- per jaar, dan ontvang je maximaal een jaarsalaris. 8 clink september 2015

9 cgmv kort Christine Lemaire We hebben afscheid genomen van onze fijne collega Christine Lemaire (35). Christine heeft zich de afgelopen zes jaar in verschillende rollen ingezet voor de communicatieafdeling van CGMV. Bedankt Christine! Voor je inzet, je creativiteit en je collegialiteit. We zullen je missen en wensen je Gods zegen toe! Freerk Jan Bruins Freerk Jan Bruins (24) gaat een dag in de week werken voor CGMV jongeren. Hij was al een jaar als stagiair verbonden aan CGMV. Hij rondde in Groningen zijn bachelor geschiedenis af en begint per september in Utrecht aan een master bestuurs- en organisatiewetenschappen. Welkom, Freerk Jan! Maak een bewuste keuze! Uit overtuiging een zorgverlener kunnen kiezen. Een goede keuze maken tussen een uitgebreide of juist beperkte aanvullende verzekering. Een hoog eigen risico of alleen het wettelijke eigen risico. Pro Life geeft u de mogelijkheid een bewuste keuze te maken. Bij Pro Life krijgt u: Een zorgverzekering die aansluit bij uw levensovertuiging. Toegang tot goede reguliere en christelijke zorg. Gratis toegang tot online zorgverleners. Een Zorgcoach die u helpt als u op een wachtlijst staat. Advies van onze Vertrouwensarts bij vragen over gezinsplanning, vruchtbaarheidsproblemen en zorg rondom het levenseinde. Kijk voor meer informatie op _advertentie Clink.indd :47 9

10 interview Tekst: Marry Schoemaker ROUWVERWERKING NA VERLIES VAN JE BAAN Na baanverlies onderga je een aantal fases die een link hebben met rouwverwerking, vertelt loopbaanadviseur Jan Willem Gunnink. Is er nog wel ruimte om te rouwen nu er een belangrijke wijziging is ingevoerd in de Wet werk en zekerheid? De wijziging die zegt dat als je na 1 juli werkloos geworden bent, je het eerste half jaar mag zoeken naar werk op eigen opleidings- en werkniveau en dat daarna alle arbeid passend wordt? Gunnink geeft tips hoe je hiermee kunt omgaan. Jan Willem Gunnink, loopbaanadviseur bij Fluger, ziet zowel mensen die al langer weten dat ze hun baan gaan verliezen als mensen die met de ontslagbrief nog onder de arm bij hem aankloppen, bijvoorbeeld als het ontslag plotseling komt als gevolg van een faillissement. Hij vertelt dat iedere werkzoekende een aantal fases van rouwverwerking doorloopt. De eerste is die van opluchting: Ik weet eindelijk waar ik aan toe ben. Aan de onzekerheid is een einde gekomen, ik voel me niet langer beroerd. Ik weet nu dat ik een andere baan moet zoeken. Realiteit Al gauw wordt dit opgevolgd door de realiteitsfase, vertelt Gunnink. Is er nog voldoende inkomen om alles te kunnen betalen? Werkloosheid betekent namelijk minder te besteden hebben Een heel opmerkelijke fase volgt hierop: die van euforie. Nu kan ik doen wat ik altijd al wilde doen, hoor ik werkzoekenden zeggen. Ze willen de onzekerheid de baas worden en maken plannen. Bedenken dat ze voor zichzelf willen beginnen of misschien wel willen emigreren. Ook aan deze fase komt een einde, want weldra komen werklozen er achter dat bijvoorbeeld een eigen bedrijf opstarten voor veel onzekerheden zorgt. De fase van depressiviteit komt hierna, vertelt Gunnink. Mensen beseffen dan dat ze niet langer dat leuke werk doen, ze missen de gezellige praatjes van collega s en beginnen het in de 10 clink september 2015

11 portemonnee te voelen. Ze voelen zich onzeker worden. Je moet oppassen dan niet door je eigen ondergrens heen te zakken. Je wordt minder interessant voor je vrienden en je verliest ze mogelijk zelfs. Het enige waarover jij wat te vertellen hebt, zijn je mislukkingen. Acceptatie Het is heel goed mogelijk dat de depressieve fase juist komt op het moment dat je werk aan móet pakken. Dan zit je al in een dip en moet je ook nog eens iets doen waar je geen zin in hebt. Dat maakt het niet makkelijker. De rouwverwerking komt onder druk te staan. Hoe kun je toch nog voldoende tijd nemen om te rouwen? Gunnink: Rouwen gaat sneller als je accepteert dat het proces het proces is. Neem het serieus en laat het gebeuren. Wees vooral verdrietig bij de mensen met wie dit kan en mag, of doe het alleen met God. Schenk hierbij ook aandacht aan positieve dingen. We zeggen niet voor niets Tel ook dan je zegeningen. Werk aanpakken, zelfs als dat niet van je eigen opleidings- en werkniveau is, houd je letterlijk van de straat. Dat heeft zo zijn voordelen, voor jezelf en voor de thuissituatie. Als je thuis zit, wordt je kringetje steeds kleiner. Als je werkt, ontmoet je anderen en kun je laten zien wat je in huis hebt. Wellicht komt er in de toekomst bij hetzelfde bedrijf een functie vrij die beter bij jou past. De ervaring leert dat werkgevers liever iemand op een vrijgekomen positie zetten die ze al kennen dan dat ze in zee gaan met een ander. Dat is het voordeel als je ergens al binnen bent. WEES VERDRIETIG, MAAR TEL OOK JE ZEGENINGEN Jan Willem Gunnink: Pak alle werk aan als je werkloos bent, je weet namelijk nooit welke deuren God daarmee voor je opent. Doorlooptijd Het hele proces vraagt een bepaalde doorlooptijd. Deze is per persoon verschillend. Een hijgerige UWV achter je aan helpt dan niet altijd, ziet Gunnink. Maar, zegt hij: Schop niet tegen de regels aan. De verscherpte regels zijn politieke afspraken die we met elkaar gemaakt hebben. Je hebt je daar als christen dus ook gewoon aan te houden (lees maar in Romeinen 13). Het is belangrijk dat je als goed burger doet wat je moet doen. Biedt het UWV je werk aan, dan heb je dat te doen. Gunninks pleidooi is daarom niet voor niets: Is de functie niet op je lijf geschreven, pak hem wel! Je weet nooit welke deuren God voor je opent. Iemand zei eens tegen mij: Van tevoren had ik dit niet gedacht, maar ik heb op mijn nieuwe werk mogen getuigen van mijn geloof. Ruimte geven aan het verlies van je baan doe je ook door bijvoorbeeld onder de mensen te blijven. Veel kerken hebben netwerkgroepen waarin je bemoedigd wordt als je problemen hebt. Ga daar eens naartoe. Misschien hoor je daar een praatje van een gastspreker waar je weer mee verder kunt. En kijk terug op vorige banen; wat lukte daar? Hoe deed je dat? Kun je dat vertalen naar een nieuwe baan? Dit betekent echter niet dat je dan maar moet stoppen met werk zoeken dat bij je past. Natuurlijk vergt dit extra inspanning en extra emoties, maar zie het als een uitdaging, zegt de loopbaancoach. Je gaat aan personal branding doen. Stel jezelf de volgende vragen: Hoe ga ik mezelf op de arbeidsmarkt zetten? Wat wil ik het allerliefste doen? Waar ga ik dan solliciteren en wat maakt mij uniek? In welk deel van de (lokale) arbeidsmarkt zie je mogelijkheden? Weet je dit goed te verwoorden in een sollicitatiebrief of -gesprek, dan maak je de grootste kans om een baan te vinden, ook als je 50-plusser bent. Mensen die weten in welke werkomgeving zij tot bloei kunnen komen, hebben de grootste kans op passend werk. 11

12 Anth. Fokkerstraat 45B 3772 MP Barneveld T Amsterdam Kijk op voor het complete aanbod Rotterdam Schijndel Barneveld BHV TRAINING al vanaf 130, 00 p.p. Cursuslocaties in Barneveld, Amsterdam, Rotterdam en Schijndel. Gevarieerd trainingsprogramma In-Company training mogelijk Hoog slagingspercentage Deskundige instructeurs Praktijkgericht oefenen Realistische trainingen Verzorgde lunch Bekijk wat klanten over ons vertellen: 8,3 VOL-VCA al vanaf 165, 00 p.p. B-VCA al vanaf 155, 00 p.p. Binnen 1 dag uw VCA diploma Laagste prijsgarantie Deskundige instructeurs In-Company training mogelijk Gratis proefexamen Hoog slagingspercentage 0 fout? Wij trakteren! Niet geslaagd, gratis 1 herkansing Bekijk het complete aanbod op: of bel

13 Beeld: Elisabeth Ismail column Verschraling Vorige week vertelde mijn dochter dat zij een baan heeft. Zij is de eerste in ons gezin. Grote vreugde dus! Maar wat voor baan dan? Ja, natuurlijk geen vaste, volledige baan. Het is een baan van 16 uur per week voor de duur van twee jaar. Geen vetpot. Want mijn dochter zal waarschijnlijk van haar eerste maandsalarissen ook een klein autootje moeten aanschaffen om het werk goed te kunnen verrichten. Maar ze wordt in ieder geval niet afhankelijk van de bijstand, zo concludeerde mijn vrouw. Ik moest terugdenken aan mijn eerste baan bij het Centraal Planbureau. Een vaste baan voor de volledige werktijd. Omdat ik een dag per week promotieonderzoek wilde doen, wilde ik graag iets korter werken, 32 uur. Dat was een novum in die tijd toen iedereen geacht werd fulltime te werken. Gelukkig ging het CPB akkoord en na twee jaar was het CPB zelfs bereid om mijn promotieonderzoek grotendeels te financieren (omdat het potje bij de universiteit toen op was). Wat een verschil met mijn dochter nu! Hoe lang zal het nog duren voordat zij zicht heeft op een baan die de zekerheid en financiële armslag geeft om bijvoorbeeld een eigen huis te kunnen financieren? Ook breder zie ik om mij heen dat jongeren in hun baan erg op zichzelf worden teruggeworpen. Zij zijn niet alleen zelf verantwoordelijk voor het vinden van een nieuwe baan als hun contract afloopt, maar moeten ook vaak zelf zorgen voor aanvullende scholing. Daarmee is een verschuiving opgetreden in de risicoverdeling tussen werkgever en werknemer. Dat geldt nog meer voor zzp ers. Samen met het fenomeen van tijdelijke contracten werkt dat individualisering op de werkvloer in de hand. Waar een organisatie voorheen een gemeenschap was, waar mensen langdurige banden opbouwen met collega s en commitment aan de organisatiedoelen op lange termijn ontwikkelen vanuit de geborgenheid die de organisatie biedt, is het tegenwoordig meer een juridische constructie, waarbij mensen door middel van kortlopende contracten op zo goedkope mogelijke wijze worden ingezet voor de taken waarvoor zij zijn ingehuurd. Dat komt de flexibiliteit en aanpassingsvermogen van een organisatie ten goede. Maar het leidt wel tot een verschraling van de kwaliteit van werken en of het op lange termijn ook de effectiviteit van een organisatie ten goede komt, is maar zeer de vraag. Johan Johan Graafland is hoogleraar economie, onderneming en ethiek aan de Universiteit van Tilburg. Hij is dit jaar onze gastcolumnist en schrijft over werk en inkomen. 13

14 reportage Spitsroe De zorgwereld verandert ingrijpend. We moeten bezuinigen en toch zorg op maat blijven leveren. Hoe zit het met de stress op de werkvloer van de zorgverlener? CGMV neemt poolshoogte in het christelijke woon-, zorg- en dienstencentrum Bethanië in Ede. Marieke van den Berg (29) werkt drie jaar op de afdeling somatiek. Met een team van vijf medewerkers verzorgt ze vandaag meer dan 35 bewoners met een behoefte aan zorg op lichamelijk gebied. Ze is om 6.45 uur begonnen, heeft zich eerst ingelezen en daarna op het werk gestort. Als ik om 8.30 uur binnenkom, voert ze me mee naar het appartement van het echtpaar De Swart. Mevrouw De Swart zit netjes aangekleed aan de ontbijttafel en neemt een sneetje bruin met hagelslag. Ondertussen helpt Marieke meneer uit bed en doucht hem collega Sandra komt vragen hoever Marieke is. Huiselijke sfeer Om 9.10 schaart meneer zich aan de zijde van zijn echtgenote en smeert een beschuitje. Ze zijn eind tachtig. Meneer gaat straks naar de Herberg en mevrouw naar de Oase, licht 14 clink september 2015

15 Tekst: Marie Verheij Beeld: Jaco Klamer den lopen in de zorg Marieke toe. Elk naar een passende dagopvang. Ze ruimt snel het aanrecht op. We hebben hier een indicatie voor anderhalf uur zorg per dag. Het is hard doorwerken, wil je op schema blijven uur. Zeven bewoners met dementie verblijven in de kleinschalige woongroep Zonnedauw. Ze hebben hun eigen kamer, helpen mee met de was en met eten koken en er is een gemeenschappelijke woonkamer. Twee bewoners nuttigen hun ontbijt. De parkiet in de kooi fluit een vrolijk lied. Er staat een kleurrijk palet aan stoelen. Iedereen mag zijn of haar stoel van thuis hier neerzetten, zegt Marieke. Dat bevordert de huiselijke sfeer. We lopen terug naar de afdeling van Marieke. Annie heeft haar opwachting gemaakt als vrijwilligster en bedient de bewoners van koffie en thee. Op tafel worden verse bloemen neergezet. Op de Friese staande klok, tegen de achtergrond van een modern behangetje, is het dan bijna half tien. Op halve kracht uur. Koffie voor Marieke. Ik liep tegen mijn grenzen aan, vertelt ze. Ik ging hyperventileren. De arbo-arts raadde haar aan tijdelijk op halve kracht te werken; een coach zal haar begeleiden om haar valkuilen te leren onderkennen. Het zou makkelijker zijn als ik er wat zakelijker in stond. Ik laat nog altijd het gevoel te veel spreken en kan mijn werk moeilijk loslaten. Het is de bedoeling van het nieuwe zorgstelsel dat de familie helpt waar dat kan, vervolgt ze. Wij kunnen niet alles, daar is maatschappelijk gezien geen geld en geen tijd voor. Als er geen familie is, moet er zorg worden ingekocht. Het is best ingewikkeld. Het is vaak spitsroeden lopen, vooral als er vijf belletjes tegelijk gaan op je pieper, zegt ze. Je kunt er maar naar een tegelijk en je moet dan een collega vragen voor de andere ALS ER GEEN FAMILIE IS, MOET ER ZORG WORDEN INGEKOCHT bel. Ook moet je eraan denken rustig over te komen bij de cliënt en tijd aan hem of haar besteden. Gesprek Om uur zijn we bij mevrouw Pietersma. Haar man is recent overleden. Ze wordt emotioneel. De kinderen zijn met vakantie en dan is het zo stil hier. Marieke maakt koffie voor haar en doet er een plak koek bij. We laten haar achter in haar rolstoel. En dan, van tot uur, is er een feestelijk moment in de Oase, dat een jaar bestaat. Koffie met gebak voor vrijwilligers, zorgverleners, bewoners. Geroezemoes en gezelligheid. In de eetzaal ernaast is er activiteitenbegeleiding: er worden dekentjes gebreid en kaarten gemaakt. Vervolgens gaat er een halfuur heen met een gesprek met de schoondochter van mevrouw Bakker. De man van mevrouw Bakker is 92 en woont zelfstandig, mevrouw verblijft al enige tijd in Bethanië. Onderwerp van gesprek is de badkamervloer die voor de derde keer gerepareerd moet worden en waardoor mevrouw Bakker tijdelijk op de logeerkamer in het aangrenzende hospice De Olijftak verblijft. Een praktische noodoplossing. Er is wasgoed kwijtgeraakt. Marieke, als ze de deur achter zich heeft gesloten: Ergernissen en knelpunten kun je het best open bespreken met de familie. Een gesprek doet echt wonderen, je kweekt er wederzijds begrip mee. Ze wipt even aan bij kapsalon Ramona om de afspraak voor mevrouw Bakker te bevestigen. Regelgeving Tot uur wijdt Marieke zich aan de rapportage in het gemeenschappelijke kantoortje, waar de prikborden vol hangen met lijsten en mededelingen. Haar collega s komen binnen en er daalt een stilte neer waarin alleen het getik op de ipads hoorbaar is. Medicijnen moeten worden besteld; de trombosedienst ingeschakeld; familie en mantelzorgers g d. Op gezette tijden, 8, 12, 17 en 21 uur, wordt de mail gecheckt voor de deelronde medicatie. >> Artsen 15

16 Grensverleggend sinds 1934 Baars in Nieuwland is dé innovatieve specialist in aannemerij van GWW-projecten, nationaal en internationaal transport en technische service. Al meer dan 80 jaar staat ons familiebedrijf garant voor vakmanschap, persoonlijke service en sterke betrokkenheid van medewerkers bij úw projecten! Dopersduin Schoorl een huis met hart en ziel voor al uw zinvolle bijeenkomsten Zoals retraites, maar ook koorweken gemeenteweekenden jongerenuitjes heidagen seminars Onze vriendelijke groepsaccommodatie ligt aan de voet van de Schoorlse duinen, omringd door bos, duin, strand en zee. Wij bieden u ruimte tot 120 personen; van volledig verzorgd tot zelfverzorging. Wees welkom! Voor meer informatie over onze arrangementen: info@dopersduin.nl krb. aangenaam! Wij zijn een full-service communicatiebureau gevestigd in hartje Barneveld! Strategische en creatieve communicatie, waarbij de 5C s centraal staan: communicatie- en marketingadvies, creatieve concepting, creatie, campagnemanagement en coaching. Maakt dit nieuwsgierig? Wij gaan het gesprek graag aan, Kees Vlot is uw gesprekspartner. Bel

17 De regelgeving is het ergst van dit beroep kunnen via het systeem wijzigingen invoeren en wij als zorg moeten deze uitprinten buiten kantoortijden om, zodat er altijd een juiste toedieningslijst in de medicijnmap zit bij cliënten, legt Marieke uit. Zo is er ongelooflijk veel te doen en toch, roept een enthousiaste verzorgende die ik op de gang tegenkom, hebben we het mooiste beroep van de wereld. De regelgeving is het ergst van dit beroep, deelt een collega mee. Neem de mondzorg. Na jaren is onlangs beslist dat gebitsprotheses niet meer met een bruistabletje de hele nacht in het water mogen staan. Dat zou het materiaal aantasten. Voortaan moeten de gebitten met zeep worden gereinigd en afgedroogd. De inspectie van de volksgezondheid komt controleren. Ook merkt het team dat mensen mondiger worden. Dat betekent concreet dat ze soms alle tact uit de kast moeten halen om vriendelijk te blijven ingeval mensen op hun strepen staan en te veeleisend worden. Meerwaarde Voor Marieke van den Berg geeft het werk een intense voldoening. Ze volgt cursussen e-learning om zich te professionaliseren. Je helpt mensen die afhankelijk zijn. Ik ben tevreden als ze schoon en verzorgd zijn. Niet minder belangrijk is de dagstructuur die je ze kunt bieden, passend bij hun vermogens en hun hobby s. Ook vind ik de levensverhalen interessant om te horen zodat ik ze leer kennen en begrijpen. Je onderhoudt de contacten met de familie die heel veel via de mail doet in plaats van telefonisch en meedenkt met de zorg. Dit werkt van beide kanten positief. Dat alles geeft meerwaarde en daardoor kun je met elkaar de kwaliteit van leven van de bewoners verhogen. Collega Gerlinda opent een pakje en demonstreert wat erin zit. Het is een opblaasbaar zwembadje, bedoeld om het haar te wassen bij bedlegerige cliënten. Met een zwarte stift schrijft ze resoluut op de onderkant: eigendom somatiek. Om uur stroomt het restaurant Ons Trefpunt vol voor de warme maaltijd die tot uur wordt geserveerd. Marieke neemt de soep die er voor verzorgenden is en zwaait dan af. Morgen, ja morgen is er weer een dag. Marieke van den Berg: Je helpt mensen die afhankelijk zijn. 17

18 WWZ gevolgen voor iedereen! Op welk moment in je loopbaan krijg je te maken met wijzigingen in de WWZ? Eigenlijk in elke fase! Van jong tot oud en van werkzoekende tot iemand met een vast contract. In het schema kun je snel zien waar jij mee te maken krijgt. Bedenktijd - Een werknemer die met werkgever een beëindigingsovereenkomst heeft gesloten (of heeft ingestemd met het ontslag), wordt een wettelijke bedenktijd van 14 dagen geboden. Werknemer kan in deze periode, zonder opgaaf van reden, terugkomen op zijn ontslaginstemming. In dat geval blijft de arbeidsovereenkomst gewoon in stand. Het is van belang dat de werkgever de werknemer schriftelijk, uiterlijk binnen twee dagen na ondertekening, op deze bedenktermijn wijst. Vergeet de werkgever dit, dan wordt de bedenktijd verlengd naar 3 weken. Aanzegtermijn WW - Uiterlijk een maand voor einddatum tijdelijk contract moet werkgever de werknemer schriftelijk informeren of de arbeidsovereenkomst wordt voortgezet of niet. Doet de werkgever dit niet op tijd, is hij een vergoeding verschuldigd. Transitievergoeding - De kantonrechtersformule maakt plaats voor de transitievergoeding. De werknemer die ten minste 2 jaar in dienst is en wordt ontslagen of van wie het contract niet wordt verlengd, heeft in principe recht op transitievergoeding. Deze is bedoeld om te gebruiken voor scholing of een werk-naar-werktraject. - Na een halfjaar WW-uitkering wordt alle arbeid als passend gezien en de inkomensverrekening in de WW ingevoerd. - Vanaf 1 januari 2016 wordt de maximale duur van de WW stapsgewijs teruggebracht. Vanaf 2019 is de maximale publieke WW-uitkering dan nog 24 maanden. De wet bepaalt dat werknemers die hun baan verliezen zo snel mogelijk van werk naar werk begeleid dienen te worden. Hierdoor zijn deze werknemers zo kort mogelijk werkloos. ONTSLAG WW Ontslagroute - Sinds 1 juli 2015 kan de werkgever niet meer zelf kiezen welke ontslagroute hij wil volgen. Voor ontslag vanwege bedrijfseconomische redenen of langdurend ziekteverzuim moet een werkgever straks bij het UWV zijn. Voor ontslag vanwege persoonlijke redenen of een verstoorde arbeidsrelatie moet een ontbindingsverzoek worden ingediend bij de kantonrechter. Naast bovenstaande blijft het natuurlijk mogelijk om de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden te beëindigen. Transitievergoeding VAS T CONT - De kantonrechtersformule maakt plaats voor de transitievergoeding. De werknemer die ten minste 2 jaar in dienst is en wordt ontslagen of van wie het contract niet wordt verlengd, heeft in principe recht op transitievergoeding. Deze is bedoeld om te gebruiken voor scholing of een werk-naar-werktraject. 18 clink mei 2015

19 Aanzegtermijn Proeftijd - Uiterlijk een maand voor einddatum tijdelijk contract moet werkgever de werknemer schriftelijk informeren of de arbeidsovereenkomst wordt voortgezet of niet. Doet de werkgever dit niet op tijd, is hij een vergoeding verschuldigd. - Voor tijdelijke contracten met een duur van zes maanden of minder, mag geen proeftijd worden afgesproken. Concurrentiebeding - In een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd kan in beginsel geen geldig concurrentiebeding meer worden opgenomen. Het is alleen in bijzondere gevallen nog mogelijk dit overeen te komen. Geldt voor contracten gesloten na 1 januari Ketenregeling - Er volgt een omzetting in een vast dienstverband als er meer dan 3 arbeidsovereenkomsten voor bepaalde tijd zijn gesloten en de totale duur van de arbeidsovereenkomsten langer is dan 2 jaar (nu nog 3 arbeidsovereenkomsten en 3 jaar). De arbeidsovereenkomsten worden bij elkaar geteld en dus als 1 keten gezien, als de tussenpozen niet meer dan 6 maanden bedragen (nu: 3 maanden). Nieuwe regeling gaat gelden voor tijdelijke contracten die ingaan na 1 juli 2015 en voor de tussenperiode die daaraan voorafgaat. Transitievergoeding TIJDELIJK CONTRACT Z - De kantonrechtersformule maakt plaats voor de transitievergoeding. De werknemer die ten minste 2 jaar in dienst is en wordt ontslagen of van wie het contract niet wordt verlengd, heeft in principe recht op transitievergoeding. Deze is bedoeld om te gebruiken voor scholing of een werk-naarwerktraject. Scholingsverplichting R ACT - Er wordt een wettelijke scholingsplicht geïntroduceerd. Dit houdt in dat de werkgever de werknemer in staat moet stellen scholing te volgen die noodzakelijk is voor de uitoefening van zijn functie. De werkgever moet de werknemer ook in staat stellen scholing te volgen die noodzakelijk is voor het voortzetten van de arbeidsovereenkomst als de functie van de werknemer komt te vervallen of als hij niet langer in staat is deze te vervullen. Scholingsverplichting - Er wordt een wettelijke scholingsplicht geïntroduceerd. Dit houdt in dat de werkgever de werknemer in staat moet stellen scholing te volgen die noodzakelijk is voor de uitoefening van zijn functie. De werkgever moet de werknemer ook in staat stellen scholing te volgen die noodzakelijk is voor het voortzetten van de arbeidsovereenkomst als de functie van de werknemer komt te vervallen of als hij niet langer in staat is deze te vervullen. 19

20 Vraag antwoord Ik wil doorwerken na mijn pensioen, kan dat? Beste Bédina, mijn pensioengerechtigde leeftijd nadert. Graag zou ik wat langer willen doorwerken. Hoe kan ik dat het beste regelen met mijn werkgever? Beste Henk, In veel cao s en arbeidscontracten is bepaald dat je arbeidsovereenkomst automatisch eindigt wanneer je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Als je toch wilt blijven werken, kun je met je werkgever onderhandelen over een nieuw contract. Als er in je contract of cao niks is geregeld met betrekking tot het automatisch eindigen van je contract op de pensioengerechtigde leeftijd, loopt de overeenkomst gewoon door. Als de werkgever het contract dan wil beëindigen, zal de werkgever een ontslagvergunning moeten aanvragen bij het UWV voordat je ontslagen kunt worden. Na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd ben je niet meer verzekerd tegen werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en soms ook niet meer tegen ziekte. Dat betekent dat de werkgever het loon gedurende 2 jaar ziekte doorbetaalt (dit verandert per 1 januari 2016), maar dat je niet in aanmerking komt voor de WIA. Heb je nog meer vragen? Neem dan contact op met een van onze adviseurs. Mag de werkgever de studiedagen terugvorderen? Beste Jacobien, een paar jaar geleden zijn mijn werkgever en ik een studiekostenregeling overeengekomen. Nu ben ik aan het rondkijken naar ander werk en heb ik ook mijn studiekostenregeling weer even doorgelezen. In mijn regeling staat dat de werkgever de studiedagen kan terugvorderen. Mag dat? Beste Theo, Een studiekostenregeling is een regeling waarin wordt afgesproken dat een werknemer bij het verlaten van de organisatie van de werkgever binnen een bepaalde termijn na aanvang of het einde van de opleiding (een deel van) de studiekosten moet terugbetalen. Meestal heeft de regeling betrekking op het terugbetalen van het cursusgeld en de studieboeken. Maar soms willen werkgevers ook het loon terugvorderen dat de werknemer tijdens zijn studiedagen heeft genoten. En dit mag in principe wel. Een kantonrechter heeft in een uitspraak namelijk vastgesteld dat het mogelijk is om naast de primaire opleidingskosten ook het tijdens de studiedagen genoten loon terug te vorderen, maar dan moet dit wel voldoende kenbaar bij de werknemer zijn. Als er dus in het studiekostenbeding met zoveel woorden duidelijk is opgenomen dat bij een einde van het dienstverband binnen de overeengekomen termijn ook de studiedagen mogen worden teruggevorderd, dan ben je hier waarschijnlijk aan gehouden. Als je hierover twijfelt, neem dan vooral even contact met ons op. 20 clink september 2015