Voorbereiden op een toekomst zonder aardgas

Transcriptie

1 I NOORDNIEUWS MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 18 NUMMER 5 > 2013 E F Voorbereiden op een toekomst zonder aardgas > GronInGen AIrport eelde: tijd voor ondernemerschap > onderwijs en bedrijfsleven: neuzen dezelfde kant op > dikke voldoende voor AAnpAk ring zuid > honderdste lid voor jno: teake damstra

2 Ondertussen, in Autoborg... OF WIJ DIE AMPÉRA OOK IN DE LEASE HADDEN NATUURLIJK DOET NOORDLEASE DAT MEVROUW VASTE INRUILPRIJZEN, DAN WEET JE WAAR JE AAN TOE BENT AGNIS CONSEQUO CULLIT,SEDI SUM PRIVÉLEASE VAN NOORDLEASE IS WEL IDEAAL HOOR... Agnis consequo cullit,sedi sum NOORDLEASE IS NIET VOOR NIETS MARKTLEIDER ZAKELIJKE LEASE IN NOORD-NEDERLAND AGNIS CONSEQUO CULLIT,SEDI SUM WEL BESCHEIDEN BLIJVEN HÈ! AGNIS CONSEQUO CULLIT,SEDI SUM AGNIS CONSEQUO CULLIT,SEDI SUM ZIET HIJ EEN BEKENDE? OF ZICHZELF AL PRIVÉ RIJDEN VOOR SLECHTS 185,- PER MAAND ALL IN? NOORDLEASE, TRONDHEIMWEG 5, 9723 TX GRONINGEN Duidelijk WE130036_ADV_Noordleasefactor_270_FC.indd :51

3 1 Inhoud noordnieuws 5 > Groningen Airport Eelde: Tijd voor ondernemerschap Voorbereiden op een toekomst zonder aardgas Dikke voldoende voor Aanpak Ring Zuid Verder in dit nummer: actueel: 4 onderwijs en bedrijfsleven: neuzen dezelfde kant op 10 noordnieuws in t kort 12 bezoek bernard Wientjes: wereldprimeur drents gasveld 22 Handelsmissie noord-nederland naar Leningrad oblast 33 Honderdste lid voor Jno: teake damstra 34 Vno-nCW Friesland in gesprek met minister kamp praktijk: 14 interview Henri Hensen over de risico s van software 25 opening pand 39: Coöperatie in de zorg 26 Hoe word je internationaal succesvol en waar liggen de kansen? 29 maatschappelijk betrokken ondernemen: geef kleur aan uw omgeving! Vaste rubrieken: 9 Column Lambert zwiers 20 Vno-nCW noord in beeld: a House of Happiness 30 Jno in the picture interview marko bolt en edwin tiben 35 Welkom nieuwe leden 36 nieuwe leden stellen zich voor 40 agenda volg ons ook op voorwoord meer dan vijftig jaar geleden werd bij slochteren een van de grootste aardgasvelden van europa ontdekt. naar verwachting kunnen we er nog eens vijftig jaar gas uit blijven produceren. de hoeveelheid zal echter wel snel afnemen. naast de discussie over de gevolgen van de gaswinning voor de omgeving, vinden Vno-nCW noord en mkb-nederland noord het belangrijk dat er wordt nagedacht over de gevolgen voor de regio als de gaswinning wordt afgebouwd en uiteindelijk beëindigd. Wat betekent dit voor de ruimtelijk-economische structuur van de regio? dezelfde vraag kun je stellen over groningen airport eelde: wat zou het voor de ruimtelijk-economische structuur van het noorden betekenen als het vliegveld er niet meer zou zijn? recent laaide discussie over nut en noodzaak van het vliegveld weer op door een negatief rapport van de noordelijke rekenkamer. meer over het economisch belang en het katalysatoreffect van eelde leest u in deze laatste editie van noordnieuws in Verder in dit nummer: interviews met Henri Hensen over de risico s van software, Jno ers edwin tiben en marko bolt over hun samenwerking en Lianne pentinga en karin Visser over maatschappelijk betrokken overnemen. maar ook: hoe scoort de aanpak van de zuidelijke ringweg groningen? Welke wereldprimeur had het drentse gasveld de Wijk? en hoe word je internationaal succesvol? zoals altijd wensen wij u veel leesplezier. Voor vragen, reacties en suggesties over noordnieuws kunt u contact met ons opnemen via noordnieuws@vno-ncwnoord.nl namens de redactie, Lex kloosterman

4 2 NoordNieuws december 2013 Lambert Zwiers Groot economisch belang Groningen Airport Eelde tijd voor ondernemerschap Begin 2012 ging bij Groningen Airport Eelde de vlag uit. Na 35 jaar juridische strijd kwam eindelijk het verlossende woord van de Raad van State: de langgewenste baanverlenging van 1800 naar 2500 meter kon doorgang vinden. Inmiddels is de verlengde start- en landingsbaan gerealiseerd. Daarmee is het vliegveld er echter nog niet. Om het tot een succes te maken, is het tijd voor de volgende stap. Tijd voor ondernemerschap! eens in de zoveel tijd laait de maatschappelijke discussie over groningen airport eelde (gae) weer op. zo ook begin november, toen de noordelijke rekenkamer stelde dat het vliegveld waarschijnlijk nooit zonder overheidssteun kan en de politiek adviseerde een goede kostenbatenanalyse te maken. Vrijwel tegelijkertijd publiceerde prof. dr. paul elhorst van de rijksuniversiteit groningen een dergelijke analyse over de economische betekenis en het publieke belang van gae. Waar tegenstanders het rapport van de rekenkamer omarmen, wijzen voorstanders naar de analyse van elhorst. Het antwoord op de vraag of groningen airport eelde toekomst heeft, laat zich echter niet in rapporten vatten: ofwel je wijst op de risico s en de kosten en bent tegen

5 3 het katalysatoreffect van Groningen Airport eelde Actueel Prof. dr. Paul Elhorst van de Faculteit Economie & Bedrijfskunde aan de Rijksuniversiteit Groningen deed recent onderzoek naar de economische betekenis van Groningen Airport Eelde voor Noord- Nederland. Het economisch belang van een regionale luchthaven wordt volgens Elhorst bepaald door vier elementen: het directe en indirecte werkgelegenheidseffect, de bestedingseffecten die gegenereerd worden van mensen die direct of indirect werk hebben vanwege GAE en het katalysatoreffect. elhorst noemt dit laatste het aantrekkende effect dat de nabijheid van een luchthaven kan hebben op de vestigingsplaatskeuze van bedrijven, het productiviteitsverhogende effect dat het kan hebben op de arbeidsproductiviteit van werknemers bij bestaande bedrijven en het aantrekkende effect dat het kan hebben op toerisme of het aantal inkomende reizigers dat een regio bezoekt voor zakelijke doeleinden. met name voor het bedrijfsleven is dit katalysatoreffect erg belangrijk. als voorbeeld geeft elhorst congressen die zijn eigen rug nu niet naar groningen kan halen omdat de besturen van internationale wetenschappelijke associaties de reistijd van schiphol naar groningen onacceptabel vinden. als gae haar ambities kan waarmaken zijn deze wel binnen bereik, stelt elhorst. ook kan de rug meer buitenlandse sprekers naar groningen halen om hier een lezing of een seminar te geven. meer interna- tionale contacten kan de productiviteit van de hier zittende wetenschappelijke staf vergroten. mogelijk is ook beter gekwalificeerd personeel bereid om een baan in groningen te accepteren, hetgeen eveneens de productiviteit verhoogd. meer internationale studenten zullen bereid zijn om in groningen te gaan studeren omdat het contact met het thuisfront wordt vergemakkelijkt, hetgeen leidt tot meer banen aan de universiteit. behalve de rug zullen ook vele andere grote en middelgrote bedrijven die in noord-nederland opereren van de luchthaven profi- teren, stelt elhorst in zijn rapport, met name bedrijven in de speerpuntsectoren van de noord-nederlandse economie. ook de productiviteit van het personeel werkzaam bij deze bedrijven kan toenemen door meer internationale contacten. dit is belangrijk om de concurrentiekracht van een economie met name bepaald wordt door de productiviteit van de werkzame bevolking. evenzo zullen deze bedrijven beter gekwalificeerde personeel bereid vinden om een baan in groningen te accepteren, omdat belang- rijke sociale of zakelijke contacten vanwege goede vliegverbindingen vanaf gae niet verloren gaan. ofwel je ziet de kansen en onderneemt. U zult begrijpen wat het standpunt van Vno-nCW noord en mkb-nederland noord is economisch belang Het economisch belang van een vliegveld voor een regio is enorm. immers, economie volgt infrastructuur. een vliegveld is een belangrijk onderdeel hiervan, net zoals (snel)wegen, spoor, kanalen, havens, etc: stuk voor stuk voorzieningen waar een regio recht op heeft en die de overheid in stand moet houden. nooit hoor je iemand de vraag stellen of een weg kan overleven zonder overheidssteun. Waarom moeten we dan wel ieder jaar die discussie over de kosten van vliegveld eelde voeren? daarbij moet worden aangetekend dat de financiële toekomst van gae aanzienlijk minder somber is dan het rapport van de noordelijke rekenkamer doet vermoeden. in het meest ongunstige scenario heeft gae in de toekomst slechts een jaarlijks exploitatietekort van euro, zo bewijst de kosten-batenanalyse van prof. dr. elhorst. niet alleen is dat een koopje, ook staan daar belangrijke maatschappelijke baten tegenover: 300 directe en 150 indirecte banen en een flinke besparing op de reistijd voor iedere noorderling. potentie een ander belangrijk punt in de discussie over gae is de potentie voor een florerende luchthaven in noord-nederland. Het beeld dat opponenten schetsen van een dunbevolkt achterland is niet terecht. Jaarlijks boeken noorderlingen liefst 2,3 miljoen vliegreizen. slechts vier procent hiervan vertrekt vanaf eelde. nu de verlengde start- en landingsbaan er eindelijk is, na 35 jaar juridisch touwtrekken, is het hoog tijd om hier verandering in te brengen. Uiteindelijk is het is echter aan het vliegveld zelf om het ongelijk van haar criticasters aan te tonen. Hiervoor is durf en ondernemerschap noodzakelijk. Voor de toekomst van het vliegveld is het belangrijk dat er meer bestemmingen bij komen, waardoor vliegen vanaf eelde écht aantrekkelijk wordt. met name een verbinding met een hub (grote internationale luchthaven voor overstap naar andere vluchten) is cruciaal voor een rooskleurige toekomst van groningen airport eelde. <

6 4 NoordNieuws december 2013 Sjoerd Wind Ingrid Dragtstra Tijdens de serie platformbijeenkomsten van VNO-NCW Noord in oktober en november stond het thema Onderwijs Arbeidsmarkt centraal. VNO-NCW Noord zet zich in om de (gevoelsmatige) afstand tussen beide werelden voor eens en altijd naar het verleden te verbannen. Het noordelijk bedrijfsleven gaat de regionale samenwerking met onderwijsinstellingen graag aan. Platformbijeenkomsten over aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt neuzen dezelfde kant op begin 2013 heeft Vno-nCW noord samen met haar leden een eerste aanzet gedaan tot één noordelijke investeringsagenda. deze investeringsagenda kent drie hoofdpijlers; enabling, content en marketing & sales. onder deze laatste pijler wordt de vermarkting van de noordelijke identiteit verstaan. de daadwerkelijke economische activiteiten vormen de content-pijler, waarbij we kiezen voor een sterke focus op agrofood, water, energie en zorg. om deze voordelen goed te kunnen uitnutten is de eerste pijler van belang: enabling. Hiertoe worden alle randvoorwaarden gerekend die het noorden nodig heeft om tot economische vooruitgang te komen, zoals bijvoorbeeld een goede infrastructuur Leerling die een technische beroepsopleiding tot lasser volgt. Foto: Hans Tak

7 5 en de beschikbaarheid van voldoende en goed opgeleid personeel. deze tweede randvoorwaarde stond centraal tijdens de platformbijeenkomsten van oktober en november Hierbij is gefocust op het mbo als hofleverancier van het bedrijfsleven in noord-nederland (gemiddeld heeft 40% van de beroepsbevolking een mbo-opleiding). Voor deze groep is het lastig om een plek op de arbeidsmarkt te veroveren. ook is voor de platformbijeenkomsten de onderkant van de arbeidsmarkt in kaart gebracht. deze doelgroep is meegenomen omdat vanaf 1 januari 2015 de verplichting wederzijds begrip te creëren. de discussie is niet gebaat bij beschuldigende vingertjes over en weer (wat nu soms gebeurt), maar kan verbeterd worden door directe, regionale afstemming en samenwerking. samenwerking er bestaan in verschillende noordelijke regio s samenwerkingsverbanden tussen onderwijs en bedrijfsleven. deze zijn echter niet altijd structureel en duurzaam. daarnaast fluctueert de effectiviteit van deze samenwerkingen. Uit een door Vno-nCW noord gehouden enquête blijkt dat het noordelijk bedrijfsleven regionale samenwerking met de roc s/ weg, alle goede bedoelingen ten spijt. Vno-nCW noord gaat zich samen met de roc s/aoc s inzetten om dit voor bedrijven inzichtelijker te maken. tijdens de bijeenkomsten kwamen verschillende ideeën naar voren om elkaar als onderwijs en bedrijfsleven beter te leren kennen. bedrijven zouden hun vragen aan onderwijsinstellingen beter kunnen bundelen. ook zou het helpen als bedrijven vaker hun deuren openstellen voor ouders, aankomende studenten, studenten en docenten om een beeld te krijgen van de dagelijkse praktijk. andersom geldt dat er voor onderwijsin- Als je van elkaar niet weet wat je doet, dan is de oplossing ver weg, alle goede bedoelingen ten spijt Actueel geldt om deze doelgroep gedeeltelijk op te nemen in het bedrijfsleven. neuzen dezelfde kant op er worden allerlei initiatieven ontplooid om de afstand tussen het onderwijs en het bedrijfsleven te verkleinen, maar vooralsnog hebben deze nog geen einde aan de discussie kunnen maken. VnonCW noord vindt het belangrijk dat het noordelijk bedrijfsleven kan beschikken over voldoende en goed opgeleid personeel. daarnaast is een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt wat betreft het niveau en aanbod van opleidingen erg belangrijk. Vanuit dit perspectief is het zaak om de discussie over de (gevoelsmatige) afstand tussen onderwijs en bedrijfsleven naar het verleden te verbannen en de neuzen dezelfde kant op te krijgen. daarbij kan men zich afvragen of er daadwerkelijk een slechte aansluiting bestaat tussen onderwijs en arbeidsmarkt of dat er wellicht andere factoren een rol spelen. zo worden er soms vanuit het bedrijfsleven te hoge eisen gesteld aan pasgediplomeerde mbo ers: van iemand die net van het mbo af komt kun je niet hetzelfde verwachten als van een ervaren collega. Het is zaak om kritisch naar dit vraagstuk te kijken en waar nodig concrete stappen te zetten om de aansluiting te verbeteren. de gevoelsmatige afstand kan verkleind worden door aoc s (zeer) belangrijk vindt: 90% van de ondervraagde ondernemers staat positief tegenover partnerships. Velen zien dit als essentieel voor de ontwikkelingsmogelijkheden van de regio. Vno-nCW noord heeft vier verschillende niveaus gedefinieerd om de samenwerking tussen de roc s/aoc s en het bedrijfsleven te beschrijven: 1. geen partnership 2. elementair partnership losse contacten en incidentele projecten 3. gevorderd partnership duurzame samenwerking op het gebied van stages/leerbanen, het bedrijf is niet alleen geregistreerd als leerbedrijf, maar worden ook daadwerkelijk plekken aangeboden 4. ideaal partnership continue dialoog tussen het bedrijf en de opleidingen, directe afstemming van wederzijdse behoeften vindt op reguliere basis plaats, het bedrijf stuurt mee in de opleidingen. (gastlessen, practicum op bedrijf etc.) ons streven is om meer bedrijven te stimuleren om op niveau 4 te opereren. een van de belangrijkste uitkomsten van de platformbijeenkomsten van Vno-nCW noord is dat veel bedrijven deze ambitie ook hebben. probleem is echter dat zij vaak niet weten hoe opleidingsinstituten in elkaar zitten. als je van elkaar niet weet wat je doet, dan is de oplossing ver stellingen een uitdaging ligt om bedrijven te ontzorgen op het vlak van stages en andere leerplekken. Gezamenlijk belang bovenal klonk tijdens de platformbijeenkomsten door dat we het gezamenlijk belang moeten onderstrepen. onderwijs en bedrijfsleven hebben elkaar nodig. de kans is groot dat er binnen een aantal jaren een krapte op de arbeidsmarkt zal ontstaan en dat het moeilijker wordt om aan voldoende en goed opgeleid personeel te komen. met name de sectoren zorg en techniek baren zorgen. als de zorg inderdaad een grote banenmachine wordt, bestaat de kans dat dit ten koste gaat van het arbeidspotentieel voor techniek en overige sectoren. er zijn simpelweg niet genoeg kinderen om voldoende arbeidskrachten op te leiden. Juist daarom is het belangrijk dat we ook iets doen voor de grote groep aan de onderkant van de arbeidsmarkt en kijken waar de mogelijkheden liggen om toekomstige krapte te voorkomen. Verder is het zaak om nauw samen te werken met roc s en aoc s in regionale partnerships, zodat wederzijdse behoeften direct op elkaar afgestemd kunnen worden en er zoveel mogelijk mensen de roc s en aoc s verlaten met minimaal een startkwalificatie en een goede voorbereiding op de arbeidsmarkt. <

8 6 NoordNieuws december 2013 Lex Kloosterman Lisa van der Molen voorbereiden op een toekomst Na de aardbeving bij Huizinge in augustus 2012 is de discussie over gaswinning in Groningen in alle hevigheid losgebarsten. Vorige maand kwam een evenwichtig rapport van de Commissie Meijer uit. Ook zijn er diverse onderzoeken waarop het Rijk toekomstig beleid zal baseren. Eén vraag lijkt echter onder te sneeuwen: wat zijn de economische gevolgen voor Groningen als op termijn de gaswinning wordt afgebouwd en uiteindelijk beëindigd? in 1959 werd bij slochteren één van de grootste gasvelden van europa ontdekt. de ontdekking werd gedaan door de nederlandse aardolie maatschappij (nam) die al kleinere gasvelden elders in nederland exploiteerde. Het gasveld werd in 1964 in gebruik genomen. dat het winnen van aardgas tot aardbevingen kon leiden, had men zich de eerste jaren nog niet gerealiseerd. in 1986 vond de eerste geregistreerde aardbeving plaats. in eerste instantie werd het verband tussen de aardbevingen en de gaswinning door zowel nam als regeringsvertegenwoordigers niet erkend. dit leidde tot gevoelens van wantrouwen onder de inwoners van het aardbevingsgebied. inmiddels wordt dit verband wel erkend en is er een procedure voor schadevergoeding die over de jaren vereenvoudigd is. tot nu toe ging men er vanuit dat de maximumsterkte van aardbevingen als gevolg van gaswinning 3,9 op de schaal van richter zou zijn. na een flinke beving in augustus 2012 bij Huizinge (3,4 op de schaal van richter), kwam de discussie hierover op gang en werd besloten meerdere onderzoeken te doen naar de gevolgen van gaswinning. de verwachting is dat in de toekomst aardbevingen met een kracht van 4,0 tot 5,0 kunnen voorkomen. op basis van meerdere onderzoeken wil het rijk begin 2014 een beslissing nemen over de toekomst van de gaswinning in groningen. commissie meijer ondertussen is de aardbevingsproblematiek een veelbesproken onderwerp in de regio geworden. begin november adviseerde de Commissie meijer (commissie duurzame toekomst noordoost-groningen) dat er extra maatregelen moeten komen voor het aardbevingsgebied in noordoost-groningen. ook moeten bewoners zelf kunnen meedenken over de duurzame toekomst van het gebied. Vno-nCW noord en mkb-nederland noord zijn blij dat de inbreng van de ondernemers (middels een gesprek en een position paper) voor een belangrijk deel zijn overgenomen door de Commissie meijer. de getrokken conclusies zijn goed gefundeerd en evenwichtig. prioriteit is wat ons betreft dat er snel werk wordt gemaakt van het aardbevingsbestendig maken van gebouwen en installaties in noord-groningen. daarnaast moet er, zolang er aardgas wordt gewonnen, een groter percentage van de opbrengsten worden teruggeploegd naar de regio. Wat betreft de uitvoeringstermijn staat voor ons als werkgeversorganisaties voorop dat mensen snel het perspectief wordt geboden dat zij in het gebied aardbevingsbestendig kunnen leven, wonen, werken en ondernemen. een dergelijk grootschalig woningverbeteringsprogramma heeft bovendien een belangrijk economisch effect. niet alleen op de noodlijdende bouwsector, maar ook op aanpalende sectoren. lusten en lasten ook voor het bedrijfsleven in noord-nederland is het uitgangspunt dat lusten en lasten voor het gebied meer in evenwicht moeten worden gebracht. daar is tot op heden, vooral vanuit de rijksoverheid, onvoldoende oog voor geweest. de bedragen die nu door de Commissie meijer worden berekend lijken groot, maar zijn gezien de grote financiële nationale belangen marginaal te noemen. Het bedrag van 895 miljoen beslaat over twintig jaar bekeken nog geen half procent van de nationale aardgasbaten. daarnaast zou het bedrijfsleven graag zien dat het ministerie van economische zaken niet alleen de rol van vergunningverle- Actueel

9 7 zonder aardgas Boortoren van de NAM Noord-Nederland moet zich gaan voorbereiden op het einde van de aardgaswinning. Door op tijd na te denken en te anticiperen op de beëindiging van de gaswinning, kan worden voorkomen dat de economie in Noord-Nederland in een zwart gat valt ner inneemt, maar zich ook mede-eigenaar voelt van een duurzame economische ontwikkeling in noord-nederland. Juist ook voor de periode tijdens en ná de afbouw van de gaswinning. van exporteur naar importeur inmiddels is twee derde van het gas in het groningenveld gewonnen. de verwachting van nam is dat zij nog vijftig jaar gas uit het veld kunnen blijven produceren. alleen zal de hoeveelheid geproduceerd gas afnemen. de verwachting is dat nederland rond 2025 minder aardgas zal produceren dan verbruiken. Vanaf dat moment wordt nederland dus een nettoimporteur in plaats van netto-exporteur. dit zal grote gevolgen hebben voor onze economie. niet alleen op landelijk niveau, maar ook op regionaal niveau. de aardgaswinning is een belangrijke economische factor in noordnederland. de delfstoffenwinning heeft een aandeel van 40% in de toegevoegde waarde van het bruto binnenlands product (bbp) van de provincie groningen. Veel bedrijvigheid is verbonden aan de gaswinning. niet alleen direct, zoals bijvoorbeeld via nam, gasunie en gasterra, maar ook indirect is er veel werkgelegenheid gerelateerd aan de aardgaswinning. doordat er goedkoop gas wordt aangeboden zijn gasintensieve industrieën zoals staal- en glasproductie zich gaan vestigen in noordnederland. kijk bijvoorbeeld naar aluminiumsmelter aldel. de nabijheid van goedkoop aardgas was één van de redenen dat delfzijl werd gekozen als bedrijfslocatie. Het verdwijnen van de aardgaswinning zal gevolgen hebben voor dergelijke bedrijven. Vno-nCW noord en mkb-nederland noord hebben dan ook zorgen over de gevolgen die het verdwijnen van de aardgaswinning zal hebben voor de noordelijke economie. onderzoek rug de vraag wat de gevolgen voor groningen zullen zijn als op termijn de gaswinning wordt afgebouwd en uiteindelijk beëindigd is door de Commissie meijer wel aangestipt, maar niet»

10 Advertentie Goede carrière voornemens? Ga direct aan de slag met je loopbaan! Van Ede & Partners brengt u graag in beweging naar de baan die recht doet aan uw talenten. Wij zijn gespecialiseerd in loopbaanbegeleiding, outplacement en coaching en zetten ons in voor vitaliseringvraagstukken in organisaties en stressreductie bij medewerkers. Neem vrijblijvend contact met ons op of geef u op voor één van onze bijeenkomsten via groningen@vanede.nl of zwolle@vanede.nl. 16 januari 2014 Open Kennismakingsavond Van Ede & Partners in Groningen Voor iedereen die vrijblijvend wil kennismaken met Van Ede & Partners Aanvang: uur 21 januari 2014 Open Kennismakingsavond Van Ede & Partners in Zwolle Voor iedereen die vrijblijvend wil kennismaken met Van Ede & Partners Aanvang: uur 14 februari 2014 Valentijnsbijeenkomst Van Ede & Partners in Groningen Aanvang: uur 13 maart 2014 Open Kennismakingsavond Van Ede & Partners in Groningen Voor iedereen die vrijblijvend wil kennismaken met Van Ede & Partners Aanvang: uur 18 maart 2014 Open Kennismakingsavond Van Ede & Partners in Zwolle Voor iedereen die vrijblijvend wil kennismaken met Van Ede & Partners Aanvang: uur 14,15,16 mei 2014 Zeilcoaching Voor bedrijven of teams die ballast overboord willen gooien, hun passie willen hervinden en samen een hernieuwde koers gaan uitzetten. Heresingel 7, 9711 EP Groningen Telefoon Eekwal 6, 8011 LD Zwolle Telefoon

11 9 column samen nog sterker! met onze altijd goedbezochte eindejaarsreceptie is het kalenderjaar 2013 zo goed als afgesloten en is het tijd om de balans op te maken. tegelijkertijd kijken we vooruit naar 2014: welke lobbythema s staan komend jaar hoog op onze agenda? beantwoord. Voor het bedrijfsleven in noord-nederland is dit een wezenlijke vraag. Vandaar dat Vno-nCW noord en mkbnederland noord aan de faculteit economische geografie van de rug hebben gevraagd onderzoek te doen naar de vraag: Wat zijn de gevolgen voor de ruimtelijk-economische structuur van noord-nederland als op termijn de gaswinning wordt afgebouwd en uiteindelijk beëindigd?. noord-nederland moet zich gaan voorbereiden op het einde van de aardgaswinning. door op tijd na te denken en te anticiperen op de beëindiging van de gaswinning, kan worden voorkomen dat de economie in noord-nederland in een zwart gat valt. dit was in de jaren 60 en 70 wel het geval in zuid- Limburg. door de vondst van het aardgas verdween de vraag naar kolen en werd besloten de kolenmijnen te sluiten. Het gevolg was een hoge werkloosheid en verarming van de regio. als een sector verdwijnt uit een regio, zal de variëteit binnen die regio verlagen en de mate van specialisatie verhogen. maar de kans bestaat ook dat bedrijven de regio zullen verlaten als technologisch gerelateerde sectoren niet meer vertegenwoordigd zijn in de regio. dit kan leiden tot een domino-effect van vertrekkende bedrijven wat uiteindelijk zou kunnen leiden tot het verdwijnen van een compleet technologisch cluster. ook is de vraag hoe de sterke energiesector in het noorden zich zal ontwikkelen als de gassector verdwijnt. momenteel voert sociaal geograaf Lisa van der molen haar masterthesis bij Vno-nCW noord en mkb-nederland noord uit. om een beeld te kunnen vormen van de invloed van de aardgaswinning op de ruimtelijk economische structuur van noord-nederland, zal zij onderzoeken wat het aandeel en belang van de aardgaswinning op dit moment zijn, wat de gevolgen van het afbouwen van de aardgaswinning zullen zijn en welke onderdelen van de ruimtelijk economische structuur in noord-nederland wel en niet zullen blijven. naar verwachting zullen de eerste resultaten van haar onderzoek in het voorjaar van 2014 bekend worden. < 2013 gaat voor ons de boeken in als het jaar van de samenwerking. sinds afgelopen zomer zijn de bureaus van Vno-nCW noord en mkb-nederland noord geïntegreerd en werken we in noord-nederland nog efficiënter aan een optimaal ondernemingsklimaat. daarnaast werken we meer dan ooit samen met u, onze achterban. met name via onze dga-clusters, ons groeiende aantal noordgangen en onze platformbijeenkomsten willen we continu met u in gesprek blijven over essentiële thema s voor de noordelijke investeringsagenda. na de laatste serie platformbijeenkomsten over de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt richten we begin 2014 onze pijlen op het vraagstuk ondernemingsfinanciering. Hierbij is ons doel om naast bancaire financiering ook andere vormen van financiering voor het mkb toegankelijk te maken. terugkijkend op het afgelopen jaar kunnen we vaststellen dat er belangrijke resultaten zijn geboekt, bijvoorbeeld op het vlak van ondernemersvriendelijk aanbesteden. Hierbij streven we ernaar om het mkb beter aan de bak te krijgen bij overheidsaanbestedingen. ook hebben we met succes het upgraden van de spoorlijn groningen-bremen bij overheid en politiek op de agenda gekregen en is onder druk van Vno-nCW noord door de provincie Fryslân versneld 300 miljoen euro vrijgemaakt om te investeren in de regionale economie. Veel resultaten die we hebben bereikt, zullen ook in het nieuwe jaar onze aandacht behoeven. zo stonden en staan er gemeenteraadsverkiezingen voor de deur en werken we onder de vlag groningen bereikbaar aan een goede afstemming van de vele infraprojecten die in groningen op de rol staan. op gemeentelijk niveau constateren wij dat de komende jaren nog meer taken gedecentraliseerd worden. dit vraagt om grote, sterke gemeentes die zijn toegerust voor hun verantwoordelijkheden. daarom zijn wij blij dat zowel in Friesland als groningen de gemeentelijke herindeling langzaam maar zeker tot uitvoering komt. deze herindeling komt in grote lijnen overeen met wat wij al jaren geleden bepleitten. als werkgeversorganisaties zijn wij content met de ontwikkelingen op dit vlak en geven we graag een compliment aan de bestuurders die het voortouw nemen. zowel bij de huidige als nieuwe gemeenten blijven wij natuurlijk hameren op zaken als een helder aanbestedingsbeleid en lage lastendruk. oók hierin trekken we graag samen met u op en dagen we u uit om op lokaal niveau mee te denken en actief te zijn. samen staan we sterk(er)! Lambert zwiers directeur Vno-nCW en mkb noord

12 10 NoordNieuws december 2013 Noordnieuws in 't kort Bulthuis winnaar Groninger Ondernemingsprijs 2013 Bulthuis Truck- en Traileronderdelen mag zich een jaar lang de Groninger Onderneming van het jaar noemen. Het familiebedrijf werd door de jury van de Groninger Ondernemingsprijs geroemd omdat het zich in een moeilijke markt heeft ontwikkeld van een regionale naar een nationale speler van formaat. Naast Bulthuis hebben ook Belsimpel en Get There een uitstekende indruk op ons gemaakt, aldus gedeputeerde en juryvoorzitter Yvonne van Mastrigt tijdens de finaleavond in Martiniplaza. Yvonne van Mastrigt: Het was ontzettend moeilijk. De bedrijfsbezoeken waren uiteindelijk doorslaggevend. Algemeen directeur Ronald Bulthuis toonde zich bijzonder verguld met de prijs, die bestaat uit eeuwige roem, een glazen kunstwerk, een bedrijfsuitje op de Voorwaarts Voorwaarts en een plek in de jury voor de editie Ruim 300 ondernemers uit de provincie waren in MartiniPlaza getuige van de spannende ontknoping van de Groninger Ondernemingsprijs. Bulthuis Truck- en Traileronderdelen bv is een Gronings familiebedrijf dat ruim 150 jaar geleden in Noordwolde begon als kuiper- en wagenmakerij. Tegenwoordig is het bedrijf gevestigd in Groningen en heeft ze meerdere vestigingen in Nederland. De jury vond het van uitzonderlijke klasse en strategische visie getuigen dat Bulthuis in 2004 het roer omgooide en overstapte op een ander business model. Sindsdien zijn de handelsactiviteiten explosief gegroeid en biedt het bedrijf werk aan 75 mensen. Janneke Plantinga wint JOP 2013 Janneke Plantinga uit Drachten heeft met Vandaag BSO Sport en Cultuur dé Jonge Ondernemersprijs van het Noorden 2013 gewonnen. Het was de 12e keer dat de JOP werd uitgereikt. De spectaculaire finaleavond speelde zich af in Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden. Janneke Plantinga won naast dé Jonge Ondernemersprijs ook de provincieprijs van Friesland. Namens de jury noemde SNN-directeur Eise van der Sluis de volgende argumenten voor de overwinning: De jury is onder de indruk van de wijze waarop deze onderneemster - afkomstig uit de banksector - een nieuwe standaard voor buitenschoolse opvang heeft weten te ontwikkelen. Een onderscheidende formule met grote aantrekkingskracht op ouders en kinderen en met een snel groeiend netwerk van BSO-vestigingen op basis van een uitgekiende franchiseformule. Janmar Katoele van Katoele Consultancy uit Beilen werd de Drentse provinciewinnaar en Paul Gesink van Sunrenity uit Groningen de winnaar van Groningen. De aanmoedigingsprijs voor de meest veelbelovende ondernemer die de finale nét niet haalde, ging naar Wilgis Schoffelmeijer van Hoorcentrum Westerkwartier uit Zuidhorn. Zij heeft een speciaalzaak in hoortoestellen en hoorhulpmiddelen. Vandaag is een BSO met een duidelijke visie en biedt buitenschoolse opvang die past bij het kind van vandaag. Er wordt veel waarde gehecht aan kleinschaligheid, persoonlijke aandacht en lekker buiten spelen. Vandaag maakt gebruik van bestaande locaties bij sportclubs, scholen, wijkgebouwen en op de kinderboerderij. In een markt die in zwaar weer verkeert, laat Vandaag een groei zien. De drie provinciewinnaars, van links naar rechts; Janmar Katoele van Katoele Consultancy uit Beilen, Paul Gesink van Sunrenity uit Groningen en Janneke Plantinga van Vandaag BSP Sport en Cultuur uit Drachten (Foto: Harry Kuipers Fotografie)

13 11 Oldenburger/Fritom grijpt prestigieuze Ondernemersprijs TLN Logistiek dienstverlener Oldenburger/Fritom uit Veendam heeft op het jaarcongres van TLN uit handen van Minister Melanie Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu de Ondernemersprijs ontvangen. Transport en Logistiek Nederland (TLN) is de grootste werkgeversorganisatie van logistiek Nederland. Zij behartigen de belangen in Nederland van meer dan transport en logistieke ondernemingen. In deze bedrijfstak zijn meer dan werknemers werkzaam. noordnieuws In 't kort tln heeft de prijs in het leven geroepen om de aandacht te vestigen op continue kwaliteitsverbetering en professionalisering in de sector. dit jaar stond het thema Creatief ondernemen centraal. de jury bestond uit topzakenvrouw annemarie van gaal, koos burgman (algemeen directeur bovag) en Leendert-Jan Visser (algemeen directeur mkb nederland) en omschreef haar keuze voor oldenburger/ Fritom als volgt: er is een duidelijke toekomstvisie waar transport geen doel op zich is maar een middel. er wordt voortdurend aan procesverbetering en optimalisatie gewerkt. zo zagen we een winnaarsmentaliteit die door het hele bedrijf heen sijpelt. in 2010 mocht oldenburger/fritom de tln ondernemersprijs reeds in ontvangst nemen, toen met als thema klantgerichtheid. oldenburger/fritom is onderdeel van de Fritom Logistic solutions group en behoort tot de top 20 van logistiek dienstverleners in nederland. Nieuwe productielocatie voor Variass in Drachten Variass heeft een nieuwe productielocatie aangekocht in Drachten op het representatieve industrieterrein Azeven Noord: een modern en duurzaam gebouw met een vloeroppervlakte van 1550 m 2 magazijn/productieruimte en 300 m 2 kantoorruimte. Vanaf december 2013 zal de productie ingericht worden voor het samenstellen van hightech modules, producten en systemen. begin 2014 zal ook Variass medical systems b.v., nu gevestigd in Leeuwarden, gefaseerd verhuizen. Hierdoor heeft Variass de mogelijkheid om verder te groeien, aldus directeur/ eigenaar Henk smid. Variass medical systems b.v. maakt samen met Variass engineering b.v., Variass electronics b.v. en Variass systems b.v. onderdeel uit van de Variass group en heeft vestigingen in Veendam en Leeuwarden. de Variass group is een system supplier en ems specialist (electronic manufacturing services) van klantspecifieke hightech producten en heeft een sterke marktpositie met internationale klanten in niche markten zoals defensie & security, medical, en industrie. daarnaast maakt Variass maakt deel uit van o.a. het innovatiecluster drachten (icd) waarin hoogwaardige en innovatieve bedrijven zitten die de regio drachten als innovatief, technologisch en kennisintensief op de kaart willen zetten. Hans van der Louw, brigadegeneraal der Fuseliers, is per 1 januari 2014 benoemd tot de nieuwe Chef van het militaire Huis, tevens adjudant-generaal van zijne majesteit de koning. bij gelijke datum wordt hij bevorderd tot generaal-majoor. Van der Louw (55) is sinds september 2010 commandant 43 gemechaniseerde brigade in Havelte en volgt nu generaalmajoor der Cavalerie Henk morsink op die 1 januari met leeftijdsontslag gaat. morsink vervulde de functie van Chef van het militaire Huis gedurende vijf jaar. de koning heeft hem vanwege zijn grote verdiensten benoemd tot zijn adjudantgeneraal in buitengewone dienst. Marc Ligthart is per 1 maart 2014 de nieuwe algemeen directeur van doc kaas in Hoogeveen. Ligthart is de opvolger van Jannes oosterveld, die na ruim dertien jaar met pensioen gaat. Ligthart was hiervoor onder andere werkzaam voor Friesland Foods en arla Foods. onder zijn leiding wil doc kaas haar marktpositie verder zelfstandig versterken. Ligthart: de coöperatieve grondslag van doc kaas spreekt me erg aan en biedt volop kansen voor zowel de leden als de afnemers. doc kaas telt ongeveer 1200 leden die jaarlijks circa één miljard kg melk leveren waarmee ton kaas per jaar kan worden geproduceerd op het zuivelpark van doc kaas in Hoogeveen. Hiermee is het bedrijf de één na grootste kaasproducent van nederland met een jaaromzet van 450 miljoen euro. personalia

14 12 NoordNieuws december 2013 Lex Kloosterman Begin oktober bracht Bernard Wientjes een bezoek aan Noord-Nederland. De voorzitter van VNO-NCW opende de nieuwe luchtscheidingsinstallatie van de NAM nabij het Drentse Koekange en bezocht het Innovatiecluster in Drachten en RSG Wolfsbos en De Meander in Hoogeveen. Bezoek VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes aan Noord-Nederland wereldprimeur voor drents bezoek Innovatiecluster drachten Vrijdag 4 oktober bracht bernard Wientjes, voorzitter VnonCW, een bezoek aan drachten en in het bijzonder aan het innovatiecluster. tijdens dit bezoek werd Wientjes geïnformeerd over de ontwikkelingen in de gemeente smallingerland, de plannen van het innovatiecluster en de productontwikkelingen van een aantal deelnemende bedrijven. acht hoogwaardige en innovatieve bedrijven in en rond drachten, te weten neopost technologies, bd kiestra, Variass, irmato, norma-ims, smst, philips CL drachten en Whisperpower, zijn in samenwerking met de gemeente smallingerland en de provincie Fryslân bezig om de regio drachten als innovatief, technologisch en kennisintensief op de kaart te zetten. Het aantrekken van hoog opgeleid personeel voor de regio en het uitwisselen van kennis en ervaringen zijn daarbij concrete doelen. Het samenwerkingsverband is actief sinds 2011, maar heeft plannen voor meer en intensievere samenwerking in het noorden. Het innovatiecluster drachten vertegenwoordigt ruim werknemers, waarvan zo n 860 fte in de productontwikkeling. in de drie noordelijke provincies werd in 2009 gezamenlijk rond de 250 miljoen door bedrijven in research & development geïnvesteerd. daarvan wordt naar schatting meer dan 100 miljoen door bedrijven in en rondom drachten ingebracht. daarmee vormt het cluster het zwaartepunt van private r&d in noord-nederland en zorgt het voor hoogwaardige bedrijvigheid. in het cluster worden meer dan vijftig nieuwe productintroducties per jaar gerealiseerd. Het innovatiecluster werkt hard aan het genereren van een grotere naamsbekendheid en het op de kaart zetten van de regio drachten als hightech-werkomgeving. bezoek nam na het bezoek aan drachten verrichtte Wientjes samen met air products directeur Howard Castle-smith en nam directeur bart van de Leemput de symbolische openingshandeling voor het aardgas+ project van de nam. door een draai aan het wiel van een grote pijpleiding werd het officiele startsein gegeven van deze wereldprimeur voor het drentse gasveld de Wijk. nabij nam locatie de Wijk-20 in koekange is een luchtscheidingsinstallatie gebouwd. deze luchtscheidingsinstallatie scheidt buitenlucht in zuurstof en stikstof. de stikstof wordt op de nam locatie het gasreservoir ingeduwd om zo het laatste aardgas uit het veld te produceren. in dit veld gaat het om een volume van circa twee miljard kuub aardgas, genoeg voor zes jaar energie voor alle drentse huishoudens. nam wint al ruim 60 jaar aardgas uit het de Wijk-gasveld. in 1949 vond in de buurt van schoonvelde de eerste boring plaats in het de Wijk gasveld. dit was ruim voor de vondst van het slochteren gasveld. dit oude gasveld de Wijk is nu één van de modernste gasvelden, omdat in dit veld de nieuwe techniek van stikstofinjectie voor het eerst toegepast wordt. nam verwacht met behulp van deze techniek 10% extra aardgas, over een periode van 20 jaar, uit het veld te kunnen winnen. binnen nam is het een uitdaging om de levensduur van de relatief kleine Bernard Wientjes in gesprek met leerlingen RSG Wolfsbos en De Meander Actueel

15 13 Gas is onze voornaamste energiebron, dit project past precies in het onlangs afgesloten Energie-akkoord gasveld V.l.n.r. Bernard Wientjes, Bart van de Leemput en Howard Castle-Smith geven samen met enkele kinderen het startsein voor het Aardgas+ project gasvelden te verlengen. dat kan met lagere boor- en productiekosten, maar ook met nieuwe technieken. Wientjes onderstreepte het belang van het stikstofinjectieproject voor de nederlandse economie en de energievoorraad. gas is onze voornaamste energiebron, dit project past precies in het onlangs afgesloten energie-akkoord, aldus Wientjes. Howard Castle-smith noemt de luchtscheidingsinstallatie een unieke installatie. We hebben tientallen jaren ervaring, maar voor het eerst hebben we gebouwd tussen vee en weiland. bart van de Leemput haalde in zijn speech aan dat in het project rondom de bouw van de luchtscheidingsinstallatie draagvlak centraal stond. buren, landeigenaren, besturen van dorpsbelangen en het gemeentebestuur zijn vroegtijdig bij alle plannen betrokken. zo kon men meepraten over landschappelijke inpassing van de luchtscheidingsinstallatie, rijroutes en locatiekeuze. maar ook de kleurstelling van de installatie is tot stand gekomen na overleg met de buren. Van de Leemput complimenteerde in zijn speech alle betrokkenen, maar speciaal de bewoners in de regio voor de vele uren die ook zij besteed hebben in de realisatie van het project. bezoek rsg wolfsbos en de meander Het bezoek van Wientjes aan noord-nederland werd afgesloten in Hoogeveen. na de opening van de nieuwe naminstallatie gaf Wientjes een lezing in Het kenniscafé van scholengemeenschap rsg Wolfsbos. rsg Wolfsbos en de meander vormen samen het openbaar voortgezet onderwijs in Hoogeveen. met het kenniscafé probeert de school een brug te slaan tussen onderwijs en samenleving. een paar keer per jaar is er een bijeenkomst voor personeel, leerlingen en geïnteresseerden. deze keer draaide de bijeenkomst om de relatie tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt, een thema waar Vno-nCW noord zich momenteel sterk voor inzet (zie artikel over aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt elders in dit nummer). de steeds hogere jeugdwerkloosheid dwingt onderwijs en bedrijfsleven te komen met, wellicht niet voor de hand liggende, oplossingen. specifiek werd er ingegaan op de alarmerende drentse situatie en welke oplossingen daarvoor kunnen worden aangedragen. Hoe kunnen het bedrijfsleven en de overheid samen meer mogelijk maken dan tot nu toe het geval is? ook drents gedeputeerde ard van der tuuk gaf een toelichting over wat de provincie concreet voor Hoogeveen kan betekenen. Voorafgaand aan het bezoek van Wientjes kregen de leerlingen van de eindexamenklassen van rsg Wolfsbos voorlichting van een groot aantal bedrijven uit de regio, met als bedoeling dat leerlingen meer zicht krijgen op de opleidingseisen die het bedrijfsleven stelt en de beroepsmogelijkheden die het kan bieden. <

16 14 NoordNieuws december 2013 Lex Kloosterman Interview Henri Hensen, Software Borg: software en data vaak als siamese tweeling met elkaar verbonden Weet u eigenlijk wel wat software is? En welke rechten u als gebruiker heeft? En welke rechten u niet heeft? Aan het gebruik van software kleven meer risico s dan de gemiddelde ondernemer zich beseft. Want wat als de softwareontwikkelaar failliet gaat? Henri Hensen van Software Borg over de risico s van software, de invloed op de continuïteit van uw bedrijf en de rol van een IT-notaris. Wat is software eigenlijk? als Henri Hensen van software borg deze vraag op een feestje stelt, wordt hij meestal raar aangekeken: Natuurlijk weet ik wat software is. toch blijkt al gauw dat de meeste mensen niet een goed beeld hebben van het feitelijke product, laat staan van de risico s die er aan software verbonden zijn. deze zijn aanzienlijk groter dan de meeste mensen denken. met name voor bedrijven kunnen de gevolgen groot zijn, bijvoorbeeld wanneer ze in hun bedrijfsvoering afhankelijk zijn van bepaalde software of bepaalde data niet meer kunnen gebruiken. Hensen: software en de gegevens die ermee worden vastgelegd zijn vaak als een siamese tweeling aan elkaar verbonden. in veel gevallen heeft de gebruiker een licentieovereenkomst voor het gebruik van de software. de software blijft echter in het bezit van de maker. Wat zijn je gegevens nog waard als deze failliet gaat en de software niet meer wordt bijgehouden? Auteursrecht Hensen weet waarover hij praat. eind jaren tachtig werd hij als eerste in nederland beëdigd als informatica - des kundige. om zich heen zag en ziet hij veel mislukte automatiseringsprojecten. Hensen verdiepte zich nadrukkelijk in het zo goed mogelijk beschermen van organisaties tegen risico s en schades die het gebruik van software met zich meebrengt. Hierbij draait het met name om het feit dat op software het auteursrecht van toepassing is. dit betekent dat de maker ervan het exclusieve recht heeft op openbaarmaking van de software, aldus Hensen. Hij maakt alleen het stukje bij de klant openbaar dat nodig is. maar zelfs daar word je geen eigenaar van. oftewel: een belangrijk productie-

17 15 Ik zeg niet dat alle bedrijven alle software bij de IT-notaris moeten deponeren. Feit is echter wel dat veel bedrijven hun software niet gedeponeerd hebben terwijl dit wel verstandig zou zijn praktijk middel binnen je organisatie is niet van jou. Het is alsof je een auto least en je de motor er niet bij krijgt. Het gevaar voor bedrijven zit in het feit dat alleen de maker van de software deze kan onderhouden. mocht er met dat bedrijf iets misgaan, dan kan de continuïteit van je eigen organisatie in het geding komen. omdat de softwareontwikkelaar zijn waardevolle informatie - de broncodes - echter niet zomaar aan iedereen wil prijsgeven, ligt de oplossing in het vinden van een onafhankelijke derde partij die de broncode beheert, zonder er verder iets mee te doen. de ideale partij hiervoor is een notaris die gespecialiseerd is in it, zegt Hensen. de belangrijkste reden: volgens de notariswet kan de standplaats van een notaris niet failliet gaan. dit is cruciaal, zegt Hensen, omdat hierdoor de toegang tot de broncode van de software voor jou als gebruiker gegarandeerd is. bovendien heeft een it-notaris zorgplicht: hij heeft een en ander in bewaring met als doel om uiteindelijk de schade voor de gebruiker te beperken. risico s afwegen Het begrip software is net zo n containerbegrip als bijvoorbeeld vloeistof, legt Hensen uit: het is er in alle soorten en maten, van eenvoudig tot complex. Wanneer er binnen een bedrijf wordt gewerkt met moeilijk te vervangen software, komt software borg in beeld. Hensen: de vraag is altijd welk risico je als bedrijf loopt wanneer de software niet meer beschikbaar is. Hoe lang kun je je dat permitteren? niet iedereen Henri Hensen, Software Borg realiseert zich dat de schade enorm kan zijn als je lang zonder de juiste software komt te zitten. software borg zorgt voor de juiste afspraken tussen de eigenaar van de software, de gebruiker en de it-notaris. Hensen: Wij zorgen voor duidelijke overeenkomsten en veilige opslag van de broncode bij een it-notaris. Wanneer het nodig is, bijvoorbeeld na een faillissement van de softwareontwikkelaar, regelen wij dat een andere partij met de broncode kan werken. revolutie Hensen maakt een vergelijking met de auto-industrie. Vroeger, in de begintijd van de auto, was het simpel: je kocht een auto en de enige eis die je daaraan stelde, was dat deze je van a naar b kon brengen. tot ineens veiligheid ook belangrijk werd. Volvo scoorde daar toentertijd enorm mee, vertelt Hensen, en zorgde ervoor dat andere automerken moesten volgen. in de it staan we aan de vooravond van een vergelijkbare revolutie. Want, stelt Hensen: de it wereld is snel gegroeid, maar nog niet volwassen. met name omdat de achterliggende wetgeving nog niet goed geregeld is. ondanks het feit dat met name jonge it-ondernemers de belangen van de softwaregebruiker onderkennen, lopen we op rechtskundig gebied in vergelijking met andere sectoren jaren achter. rechtspositie Wat zijn je rechten als gebruiker van software? zonder de juiste rechtspositie kun je niet met de vuist op tafel slaan als er onverhoopt iets verkeerd gaat. daarom is er een juridische basis nodig, zegt Hensen. Vraag jezelf als ondernemer af: welke software gebruik ik? als deze buiten gebruik is voor een x aantal dagen, is dat erg? met wie doe ik zaken, heeft dat bedrijf zelf de auteursrechten van de software of is dat elders ondergebracht? Wat zijn mijn rechten als gebruiker? met een gebruikerslicentie heeft de gebruiker alleen recht op de nullen en enen. Hensen: ik zeg niet dat alle bedrijven alle software bij de it-notaris moeten deponeren. Feit is echter wel dat veel bedrijven hun software niet gedeponeerd hebben terwijl dit wel verstandig zou zijn. organisaties zijn er vaak ongelofelijk afhankelijk van: als iets eenmaal geautomatiseerd is, is er geen weg meer terug. < Meer weten? Kijk op

18 16 NoordNieuws december 2013 Jan-Willem Lobeek Aanpassingen blijven nodig voor optimale bereikbaarheid Groningen Het Julianaplein anno 2013 dikke voldoende voor Aanpak ring zuid De Zuidelijke Ringweg Groningen is met stip het grootste knelpunt in de noordelijke infrastructuur. Om de (inter)nationale positie van Groningen te kunnen versterken, ligt een omvangrijk plan voor om tussen 2015 en 2020 verschillende ingrepen te doen, zoals nieuwe aansluitingen, extra rijstroken en ongelijkvloerse kruisingen. Het gezamenlijk bedrijfsleven heeft recent de plannen beoordeeld aan de hand van enkele (voor het bedrijfsleven) functionele eisen. De uitkomst: een dikke voldoende voor Aanpak Ring Zuid. de komende jaren wordt er flink gewerkt aan de bereikbaarheid van de stad groningen. de belangrijkste ingreep betreft de zuidelijke ringweg groningen, gelegen in het hart van de noordelijke economie banen (vergelijkbaar met aantal banen op schiphol) worden gevoed via de zuidelijke ringweg. daarmee is deze verbinding meer dan een stuk infrastructuur. momenteel is de doorstroming verre van optimaal. ook de verkeersveiligheid van het nationaal stedelijk netwerk groningenassen is al jaren ver onder de maat. de belangrijkste oorzaak hiervan is de zuidelijke ringweg groningen, met haar gelijkvloerse kruising van a7 met a28 op het door verkeerslichten geregelde Julianaplein.

19 17 Impressie van het toekomstige Julianaplein Actueel als gezamenlijk bedrijfsleven heeft Vno-nCW noord samen met andere werkgeversorganisaties en bedrijvenverenigingen in groningen begin oktober een duidelijke visie op de aanpak ring zuid gegeven. de uitkomst is overwegend positief: de voorliggende plannen voor de aanpak ring zuid geven een goed antwoord op de reeds jarenlang gevoelde urgentie om de matige bereikbaarheid van groningen te verbeteren. Wel zien we hier en daar mogelijkheden om de plannen te verbeteren. huidig probleem de huidige inrichting van de zuidelijke ringweg groningen, met diverse toe- en afritten en verkeerslichten op het Julianaplein, is een belemmering voor het doorgaande verkeer, dat de gehele dag hinder ondervindt. de stad groningen heeft arbeidsplaatsen, waarvan in of nabij het centrum. ongeveer 50% van de mensen die in groningen werken komen vanuit de regio. Voornamelijk hierdoor, maar ook door mensen die de stad gewoon bezoeken, is er een dagelijkse pendel van bewegingen. meer dan 70% hiervan komt met de auto. Vooral bij het Julianaplein, het europaplein en het Vrijheidsplein staat het verkeer dagelijks regelmatig vast. bij economisch herstel zal het probleem in omvang verder toenemen. bereikbaarheid - zowel binnen de regio als tussen regio s - is een van de belangrijkste voorwaarden voor economische ontwikkeling. de zuidelijke ringweg groningen is met stip het grootste knelpunt in de noordelijke infrastructuur. om de (inter)nationale positie van groningen te kunnen versterken is een structurele aanpak van deze infrastructuur noodzakelijk. dit knelpunt bestaat al te lang en er kan niet snel genoeg worden begonnen met een structurele oplossing. rapportcijfers in 2009 hebben we als bedrijfsleven tijdens de participatiefase reeds een afwegingskader gevormd aan de hand van functionele eisen. per eis is nu een cijfer gegeven: hoe scoort het plan voor de aanpak ring zuid? en wat kan er nog verbeterd worden om nog beter te scoren op het eindrapport? een overzicht: 7optimale doorstroming doorgaand verkeer (liefst 100 km/h) tijdens spits Het voorliggende ontwerp tracé besluit en de bijbehorende milieu effect rapportage laten een positief beeld zien. allereerst is het gehele ontwerp gebaseerd op een snelheid van 80 km/uur. Voor de beleving van de bereikbaarheid is een hoge doorstroomsnelheid van groot belang. Uit ontwerptechnische overwegingen begrijpen wij de keus om de snelheid tot 80 km/h te beperken, een verdere verlaging van de snelheid doet het belang van de doorstroming tekort. Helaas laat het beeld ook nog een paar resterende knelpunten zien, met als belangrijkste de toerit vanaf de europaweg naar de zuidelijke ringweg. ook maken we ons zorgen over de»

20 Samenwerken aan de oplossing. Dat is waar de overgang naar een duurzame energievoorziening om vraagt. Daarom hebben HVC en ROVA een vergister gebouwd die groen gas produceert uit groente-, fruit- en tuinafval. GasTerra vindt dit een gezonde ontwikkeling. Daarom kopen we het biogas dat deze installatie oplevert tegen een marktconforme prijs. En vervolgens verkopen we deze groene variant van ons product weer aan onze klanten. Zo zijn we samen deel van de oplossing.