BEVOLKINGSONDERZOEK BORSTKANKER Monitor 2014

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "BEVOLKINGSONDERZOEK BORSTKANKER Monitor 2014"

Transcriptie

1 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a BEVOLKINGSONDERZOEK BORSTKANKER Monitor 204 Resultaten 990 t/m 204 Juni 206 Landelijk Evaluatie Team voor bevolkingsonderzoek naar Borstkanker (LETB) Erasmus MC Radboudumc a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Het bevolkingsonderzoek naar borstkanker beoogt de sterfte aan deze aandoening terug te dringen door borstkanker met behulp van een mammografie in een vroeg stadium op te sporen. Het landelijke bevolkingsonderzoek naar borstkanker startte in 989 voor vrouwen in de leeftijd van jaar; in 998 werd het uitgebreid tot vrouwen van 75 jaar. Vrouwen worden om de twee jaar persoonlijk uitgenodigd voor een mammografieonderzoek in een van de 65 gespecialiseerde onderzoekseenheden. Deelname is vrijwillig en gratis. Belangrijke voorwaarden om een verlaging van de borstkankersterfte te bereiken met zo min mogelijk nadelige effecten, zijn een goede kwalitatieve uitvoering van het bevolkingsonderzoek en een reëel informatiebeleid erover. De goede kwaliteit betreft niet alleen het primaire screeningsproces uitnodiging, screeningsonderzoek en uitslagbericht dat direct onder de verantwoordelijkheid van het bevolkingsonderzoek valt maar ook het klinische vervolgtraject in het geval van doorverwijzing. Door middel van regelmatige periodieke monitoring kan de kwaliteit van het lopende bevolkingsonderzoek worden bewaakt en zo nodig bijgestuurd. Monitoringgegevens zijn verder van belang om voorlichting en informatie over het bevolkingsonderzoek continu te kunnen actualiseren, en om de inzet van publieke middelen te kunnen verantwoorden. a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Erasmus MC Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Postbus CA Rotterdam Tel a.debruijn@erasmusmc.nl

2 Results of the Dutch breast cancer screening programme The Dutch nation-wide mammography screening programme started in 989 for women aged years and was extended to 75 years in 998. Targeted women are personally invited for a mammography in a dedicated screening unit. Participation is voluntary and free of charge. The programme is annually monitored based on a selected set of indicators measuring the quality of all steps of the programme from invitation to the final outcome of screening. The monitor results are used to justify the use of public means for the government and the broad public, to give feed-back to the provider of the programme and the personal involved, and to update communication material for the invited women. Main findings More than.3 million women aged years have been invited in 204 for a mammography screening examination of which 78.8% participated. The participation rate decreased by 0.6% compared with 204. Out of every 000 screened women, slightly less than 25 were referred for clinical assessment in the hospital. After more than 0 years of continuous increase, the referral rate decreased by 3% compared with 203. The lower referral rate in 204 led to a reduction of false-positive results by more than 5% (7.7 per 000 women screened in 204 vs. 8.4 per 000 in 203) without a substantial loss of the breast cancer detection (6.8 vs. 6.9 per 000 women screened). This resulted in a slight increase of the positive predictive value (PVV) at screening to 28%. 77 Percent of the screen-detected breast cancers was an invasive carcinoma and 2% a ductal carcinoma in situ (DCIS). The total cost for national overhead, organising and carrying out the programme in 204 was with 65.7 million Euro slightly lower than in 203; the cost per single screening examination was 66 Euro. The incidence of both invasive and in situ breast cancer slightly decreased in 204. The breast cancer mortality rate per 00,000 women in the targeted age group was 4% lower in 204 compared with the mean rate Deze monitor toont de resultaten van het bevolkingsonderzoek naar borstkanker in 204 in vergelijking met die van de voorgaande jaren. De resultaten zijn gebaseerd op een gedefinieerde set gegevens in tabelvorm, die jaarlijks op een vast tijdstip door de vijf regionale organisaties voor bevolkingsonderzoek naar kanker worden aangeleverd. Voor een goede interpretatie van de uitkomsten is het noodzakelijk dat de definitieve uitslag van ten minste 95 procent van de doorverwezen vrouwen bekend is. Intervalkankers bij de in 202 gescreende vrouwen zijn op dit moment nog niet beschikbaar. Gegevens over de borstkankerincidentie zijn ontleend aan het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL; nl). Gegevens over de borstkankersterfte zijn afkomstig van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS; statline.cbs.nl/statweb/). Belangrijkste conclusies In 204 werden ongeveer 2 procent minder uitnodigingen verstuurd en vrouwen onderzocht dan in 203. De reden is dat één regio in 204 minder vrouwen voor een vervolgscreening uitnodigde om te voorkomen dat het screeningsinterval bij deze vrouwen te kort zou worden. Het gemiddelde individuele screeningsinterval bij reguliere vervolgscreeningen (85% van alle onderzoeken) is mede daardoor in 204 gestegen tot 23,8 maanden. Van belang is de lichte afname van het verwijscijfer naar 24,5 per 000 onderzoeken na een onafgebroken stijging van meer dan 0 jaar. De verlaging van het verwijscijfer leidde tot een geringe afname van het detectiecijfer, bij een relatief sterkere afname van het fout-positievencijfer en van het fout-positievencijfer na invasieve diagnostiek. Dit resulteert in een geringe toename van de positief voorspellende waarde tot 28 procent in 204. Het totale deelnamepercentage daalde van 79,4 procent in 203 naar 78,8 procent. De daling is het gevolg van een 0,7 procent lagere deelname naar aanleiding van een uitnodiging voor een vervolgscreening; bij eerste uitnodigingen is de deelname daarentegen met 0,4 procent gestegen. Voor het tweede achtereenvolgende jaar is de incidentie van invasieve borstkanker bij vrouwen van jaar licht gedaald. Op basis van sterftecijfers van het CBS was de borstkankersterfte in 204 bij jarige vrouwen 4 procent lager dan in de driejaarsperiode voorafgaand aan de start van het landelijke bevolkingsonderzoek. Met name bij reguliere vervolgscreeningen wijst de afname van de fout-positieve uitslagen met behoud van een onveranderd goede screeningsperformance op een verdere kwaliteitsverbetering van het bevolkingsonderzoek naar borstkanker in 204. a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Het bevolkingsonderzoek wordt geregisseerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). The breast cancer screening programme is coordinated by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM). Landelijk Evaluatie Team voor bevolkingsonderzoek naar Borstkanker in Nederland (LETB) National Evaluation Team for Breast cancer screening in the Netherlands (NETB) Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg, Erasmus MC Rotterdam Department of Public Health, Erasmus MC, University Medical Center Rotterdam Afdeling Health Evidence, Radboudumc, Nijmegen Department for Health Evidence, Radboud University Nijmegen Medical Centre LANDELIJK BEVOLKINGSONDERZOEK NAAR BORSTKANKER Monitor 204 2

3 Tabel : Kengetallen bevolkingsonderzoek naar borstkanker Table : Main results breast cancer screening programme in the Netherlands Doelgroep per jaar (x 000) Targeted per year (x 000) 2 Uitnodigingen Invitations Totale deelname 78,2% 80,5% 80,7% 80,% 79,7% 79,4% 78,8% 79,9% Overall attendance Heruitnodiging binnen 24 ± 2 maanden - 75,3% 72,7% 7,8% 75,0% 78,3% 85,3% 75,9% Re-invitation within 24 ± 2 months Deelnametrouw 3 9,8% 92,9% 92,6% 92,5% 92,2% 92,2% 9,8% 92,6% Re-attendance 3 Screeningsonderzoeken Screen examinations 4 - eerste / initial 47% 6% 2% % % % % 9% - vervolg / subsequent < 2,5 jaar/years 5% 76% 84% 84% 85% 85% 85% 77% - vervolg / subsequent 2,5 jaar/years,6% 7,8% 4,4% 4,7% 4,0% 4,% 4,0% 4% - digitaal / digital (% van totaal / of total) - 6,3% 94% 00% 00% 00% 00% 30% Gemiddeld screeningsinterval (maanden) 24, 24,4 24,7 23,9 23,7 23,5 23,8 24,2 Mean individual screen interval (months) Einduitslag screening bekend 97,7% 98,4% 98,3% 98,9% 98,7% 98,4% 98,0% 98,4% Final screen result known Verwijsadviezen Recalls (referral recommendations) Verwijscijfer per 000 gescreende vrouwen 9,9 4,6 20,2 2,4 23,5 25,2 24,5 6, Recall (referral) rate per 000 women screened Verwijsadviezen opgevolgd (v.a. 2002) - 99,57% 99,70% 99,50% 99,62% 99,65% 99,65% 99,6% Response to recall (referral) (as of 2002) Fout-positieve uitslagen per 000 gescreenden 5, 9,5 4,3 5,2 6,9 8,4 7,7 0,7 False positive results per 000 women screened - na niet-invasieve diagnostiek per 000 2,4 5,3 9,0 9,9,,9,5 6,3 after non-invasive assessment per na invasieve diagnostiek per 000 2,5 3,3 5,0 5, 5,6 6, 5,7 3,7 after invasive assessment per 000 Screeningscarcinomen Screen-detected cancers Borstkankerdetectie per 000 gescreenden 4,8 5, 5,9 6,2 6,6 6,9 6,8 5,4 Breast cancer detection per 000 screened PVW 5 verwijsadvies 48% 35% 29% 29% 28% 27% 28% 34% PPV 5 recall (referral recommendation) In-situ carcinoom (DCIS) 4,3% 4,7% 20,4% 9,5% 20,5% 2,8% 20,8% 6,6% Ductal carcinoma in situ Invasieve carcinomen 83,7% 83,7% 78,7% 77,9% 77,7% 75,2% 76,6% 8,6% Invasive breast cancers Tumormorfologie onbekend Tumour morfology unknown 2,%,5% 0,9% 2,5%,8% 3,0% 2,6%,8% (Gemiddelde) Totale kosten per jaar (mln ) (Average) Annual total cost (million ) Kosten per onderzoek ( ) Cost per screen examination ( ) ,5 4,0 54,9 57,4 64,6 66, 65,7 38,4 47,43 54,58 56,38 57,68 64,05 65,00 66,0 55,75 Invasieve borstkankerincidentie / (ESR) 6 278,8 3,4 330,6 340,3 346,2 344,2 343,7 306,9 Invasive breast cancer incidence /00,000 (ESR) 6 In-situ borstkankerincidentie / (ESR) 6 24,9 40,9 6,5 6,2 65,8 74,5 66,8 40,8 In situ breast cancer incidence /00,000 (ESR) 6 Borstkankersterfte/ (50-74 jaar) (ESR) 6 9,6 75,4 65,2 63,9 6,8 58,6 55, 7,4 Breast cancer mortality/00,000 (50-74 yrs) (ESR) 6 Borstkankersterfte t.o.v. 986/88 (50-74 jaar) ,7% -32,% -34,3% -37,7% -4,5% - Breast cancer mortality comp. with 986/88 (50-74 yrs) Borstkankersterfte t.o.v. 986/88 (55-79 jaar) 7 Breast cancer mortality comp. with 986/88 (55-79 yrs) ,9% -32,% -33,% -37,3% -40,7% - Leeftijd jaar; vanaf / Ages years; as of years LETB/NETB, Bron: CBS / Source: Statistics Netherlands 3 Berekend over laatste twee screeningsronden / Calculated over last two screening rounds 4 Uitgevoerde onderzoeken in verslagperiode (ongeacht de uitnodigingsdatum) / Performed screening examination in reported time period (irrespective of invitation date) 5 PVW: positief voorspellende waarde / PPV: positive predictive value 6 Bron: cijfersoverkanker.nl en statline.cbs.nl/statweb/; (ESR=Europees Standaardcijfer) / Source: cijfersoverkanker.nl and statline.cbs.nl/statweb/; (ESR=European Standardised Rate) 7 Rekening houdend met later optredend effect (lag time) / Taking delayed effect (lag time) into account LANDELIJK BEVOLKINGSONDERZOEK NAAR BORSTKANKER Monitor 204 3

4 Bevindingen 204 (Tabel ) Ondanks een groei van de doelpopulatie, de vrouwen in de leeftijd van jaar, met,8 procent per januari 204 werden er in 204,4 procent minder vrouwen uitgenodigd en 2,2 procent minder vrouwen onderzocht dan in 203. De reden hiervan is dat één regio in 204 minder vervolguitnodigingen heeft verstuurd om te voorkomen dat het screeningsinterval bij de betrokken vrouwen al te kort zou worden. Een deel van deze vrouwen zal de uitnodiging voor een vervolgscreening daarom pas in 205 ontvangen. Deze maatregel leidde ertoe dat op landelijke schaal ruim 85 procent van de vrouwen voor een vervolgonderzoek binnen 24 ± 2 maanden werd uitgenodigd, een aandeel dat sinds 2002 nooit boven de 80 procent uit kwam. Verder leidde ze ertoe dat het gemiddelde individuele screeningsinterval na een geleidelijke afname in de voorgaande drie jaren weer tot 23,8 maanden steeg. Het deelnamepercentage was met 78,8 procent 0,6 procent lager dan in 203. De afname van het totale deelnamecijfer is een gevolg van de lagere deelname bij uitnodigingen voor een vervolgonderzoek (79,3% vs. 80,0% in 203); bij eerste uitnodigingen steeg het deelnamecijfer daarentegen van 74,2 procent in 203 naar 74,6 procent. In totaal zijn er in screeningsonderzoeken uitgevoerd en kregen er vrouwen een verwijsadvies voor nader diagnostisch onderzoek. Dit resulteert in een verwijscijfer van 24,5 per 000 onderzoeken. Het verwijscijfer was daarmee 3 procent lager dan in 203 en voor het eerst sinds 2003 lager dan in het voorgaande jaar. Van de verwezen vrouwen heeft 99,7 procent het verwijsadvies opgevolgd. Van 98 procent van de verwijsadviezen is een definitieve uitslag bekend. In vergelijking met het verwijscijfer is het fout-positievencijfer ten opzichte van 203 relatief sterker gedaald tot 7,7 per 000 onderzochte vrouwen. Het aandeel invasieve diagnostiek waarmee maligniteit van de mammografische afwijking werd uitgesloten daalde zelfs met 5,4 procent tot 5,7 per 000. Er zijn in 204 door het bevolkingsonderzoek borstkankers opgespoord. Dit komt neer op een detectiecijfer van 6,8 per 000 onderzoeken en een positief voorspellende waarde van het screeningsonderzoek van 28 procent. Van de opgespoorde borstkankers was 2 procent een ductaal in-situ carcinoom (DCIS) en 77 procent een invasieve borstkanker; van 2,6 procent van alle borstkankers was de tumormorfologie niet bekend. De afname van het verwijscijfer in 204 leidde tot een naar verhouding grotere afname van het fout-positievencijfer, zoals blijkt uit de volgende procentuele veranderingen van de performance-indicatoren ten opzichte van 203: Verwijscijfer -2,8% Fout-positievencijfer -3,7% - FP-cijfer na niet-invasieve diagnostiek -3,5% - FP-cijfer na invasieve diagnostiek -5,4% Detectiecijfer -0,3% Positief voorspellende waarde +2,6% De totale kosten van het bevolkingsonderzoek zijn in 204 licht gedaald tot 65,7 miljoen euro. Doordat er minder onderzoeken werden uitgevoerd in 204, namen de kosten per onderzoek met euro toe tot 66 euro. Het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) heeft in het voorjaar 206 de kankerincidentiecijfers geactualiseerd en ook de gegevens van vóór 204 herzien. Dit laatste resulteert vooral in iets lagere incidentiecijfers van in-situ carcinomen (DCIS) sinds 990 dan eerder gepubliceerd. De incidentie van invasieve borstkankers in de leeftijdsgroep jaar nam in 204 voor het tweede achtereenvolgende jaar iets af tot 343,7 per vrouwen. De incidentie van ductale in-situ carcinomen (DCIS) daalde van 74,5 per in 203 naar 66,8 per in 204. Sinds maart 206 zijn sterftegegevens 203 en 204 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) definitief. Op basis hiervan was de borstkankersterfte in 204 in de leeftijdscategorieën jaar en jaar 4 procent lager dan gemiddeld in de periode Verklarende woordenlijst Uitnodigingen: aantal vrouwen dat een uitnodiging krijgt voor een screeningsonderzoek in het verslagjaar. Totale deelname: aandeel vrouwen dat naar aanleiding van een uitnodiging in het verslagjaar heeft deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek. Het screeningsonderzoek hoeft hierbij niet in hetzelfde verslagjaar te hebben plaatsgehad. Heruitnodiging: aandeel vrouwen dat voor het laten maken van een volgend screeningsonderzoek binnen een periode van maanden na het vorige wordt uitgenodigd. Deelnametrouw: aandeel deelnemers in de actuele screeningsronde van de vrouwen die ook in de vorige ronde hebben deelgenomen. Screeningsonderzoeken: aantal vrouwen dat in het verslagjaar een volledig screeningsonderzoek heeft gehad ongeacht het jaar van uitnodiging. Gemiddeld screeningsinterval: gemiddeld screeningsinterval in maanden bij vervolgonderzoeken < 30 maanden. Einduitslag screening bekend: aandeel verwijzingen waarvan het resultaat van het klinisch vervolgonderzoek bekend is. Verwijsadviezen opgevolgd: aandeel doorverwezen vrouwen waarvan bekend is dat er klinisch vervolgonderzoek heeft plaatsgehad. Fout-positievencijfer: aantal doorverwezen per 000 onderzochte vrouwen bij wie geen borstkanker is vastgesteld. LANDELIJK BEVOLKINGSONDERZOEK NAAR BORSTKANKER Monitor 204 4

5 Tabel 2a. Resultaten reguliere vervolgscreeningsonderzoeken (interval < 2,5 jaar) Table 2a. Results regular subsequent screening examinations (interval < 2.5 years) Screeningsonderzoeken Screen examinations - digitaal / digital (% van totaal / of total) -- 6,5% 94% 00% 00% 00% 00% 33% Verwijsadviezen Recalls (referral recommendations) Verwijscijfer per 000 gescreende vrouwen 6,9 2,3 6,2 7,4 8,7 20,0 9,6 3,5 Recall (referral) rate per 000 women screened Fout-positieve uitslagen per 000 gescreenden 3,4 7,5 0,5,5 2,5 3,5 3, 8,5 False positive results per 000 women screened - na niet-invasieve diagnostiek per 000 0,0 4,3 6,7 7,7 8,5 9, 8,9 5,2 after non-invasive assessment per na invasieve diagnostiek per 000 0,0 2,5 3,5 3,6 3,8 4, 3,8 2,7 after invasive assessment per 000 Screeningscarcinomen Screen-detected cancers Borstkankerdetectie per 000 gescreenden 3,5 4,8 5,6 5,9 6,2 6,4 6,5 5,0 Breast cancer detection per 000 women screened PVW 2 verwijsadvies 5% 39% 35% 34% 33% 32% 33% 37% PPV 2 recall (referral recommendation) In-situ carcinoom (DCIS) 4,4% 4,4% 9,7% 8,8% 9,2% 20,6% 9,7% 6,6% Ductal carcinoma in situ Invasieve carcinomen 82,8% 84,2% 79,6% 79,2% 79,2% 77,0% 78,3% 8,6% Invasive breast cancers - TN- ( 20 mm, lymfkliernegatief) 64,0% 62,8% 66,6% 66,2% 69,3% 66,8% 67,8% 64,5% TN- ( 20 mm, node negative) - TN+ ( 20 mm, lymfklierpositief) 2,8% 6,2% 4,9% 4,4% 2,6% 3,8% 3,5% 5,% TN+ ( 20 mm, node positive) - T2+N- (>20 mm, lymfkliernegatief),% 0,2% 9,% 9,8% 9,4% 0,6% 9,8% 0,% T2+N- (>20 mm, node negative) - T2+N+ (>20 mm, lymfklierpositief) 9,4% 9,6% 8,8% 9,0% 8,4% 8,5% 8,4% 9,2% T2+N+ (>20 mm, node positive) - tumorgrootte niet bekend tumour size unknown 2,8%,2% 0,7% 0,5% 0,3% 0,3% 0,5%,% Leeftijd jaar; vanaf / Ages years; as of years LETB/NETB, PVW: positief voorspellende waarde / PPV: positive predictive value Bevindingen reguliere vervolgscreeningsonderzoeken 204 (Tabel 2a) Van de vrouwen met een regulier vervolgscreeningsonderzoek (uitgevoerd binnen 2,5 jaar na het vorige onderzoek) in 204 kregen er een verwijsadvies voor nader diagnostisch onderzoek. Dit komt neer op een verwijscijfer van 9,6 per 000 dat daarmee met 2 procent is gedaald in vergelijking met 203. Er werden bij reguliere vervolgscreeningen borstkankers opgespoord (8% van alle screeningscarcinomen; de overige screeningscarcinomen worden voor ongeveer de helft bij vervolgscreeningen met een langer interval en voor de helft bij eerste screeningsonderzoeken ontdekt). Het detectiecijfer bij reguliere vervolgonderzoeken was 6,5 per 000 bij een positief voorspellende waarde (PPV) van 33 procent en een fout-positievencijfer van 3, per 000. Het aandeel vrouwen met een foutpositieve uitslag na niet-invasieve diagnostiek was 8,9 per 000 en het aandeel na invasieve diagnostiek 3,8 per 000. De afname van het verwijscijfer in 204 leidde tot een duidelijke verbetering van de screeningsperfomance bij reguliere vervolgscreeningen in 204 zoals uit de volgende procentuele veranderingen van de performance-indicatoren ten opzichte van 203 blijkt: Verwijscijfer -2,% Fout-positievencijfer -3,4% - FP-cijfer na niet-invasieve diagnostiek -2,7% - FP-cijfer na invasieve diagnostiek -6,5% Detectiecijfer +0,7% Positief voorspellende waarde +2,9% Van de opgespoorde borstkankers was 9,7 procent een ductaal carcinoma in situ (DCIS) en 78,3 procent een invasief carcinoom. Ruim 80 procent van de invasieve borstkankers was een kleine tumor met een doorsnede tot 20 mm (T); in 68 procent betreft het een kleine lymfkliernegatieve tumor (TN-). Het aandeel invasieve tumoren met een doorsnede groter dan 20 mm (T2+) was 8,2 procent waarvan bij minder dan de helft positieve lymfklieren (T2+N+) werden gevonden. LANDELIJK BEVOLKINGSONDERZOEK NAAR BORSTKANKER Monitor 204 5

6 Tabel 2b. Resultaten e screeningsonderzoeken Table 2b. Results initial screening examinations Screeningsonderzoeken Screen examinations - digitaal / digital (% van totaal / of total) -- 5,5% 94% 00% 00% 00% 00% 8% Verwijsadviezen Recalls (referral recommendations) Verwijscijfer per 000 gescreende vrouwen 3, 25,9 46,4 48,8 55,9 63,2 59,0 25,0 Recall (referral) rate per 000 women screened Fout-positieve uitslagen per 000 gescreenden 7,0 20,2 39,5 4,6 48,4 54,7 5,2 8,8 False positive results per 000 women screened - na niet-invasieve diagnostiek per 000 0,2 0,7 23,9 25,6 29,3 32,8 3,0 0,2 after non-invasive assessment per na invasieve diagnostiek per 000 7,6 7,6 4,7 5,4 8,4 20,8 8,9 7,6 after invasive assessment per 000 Screeningscarcinomen Screen-detected cancers Borstkankerdetectie per 000 gescreenden 6, 5,7 6,9 7,2 7,5 8,5 7,8 6,2 Breast cancer detection per 000 women screened PVW 2 verwijsadvies 47% 22% 5% 5% 3% 4% 3% 25% PPV 2 recall (referral recommendation) In-situ carcinoom (DCIS) 4,2% 7,7% 25,7% 25,4% 28,5% 28,8% 28,2% 6,6% Ductal carcinoma in situ Invasieve carcinomen 84,% 80,0% 7,3% 69,7% 68,2% 64,3% 65,6% 8,6% Invasive breast cancers - TN- ( 20 mm, lymfkliernegatief) 57,5% 54,8% 57,4% 58,8% 56,0% 59,0% 55,7% 56,5% TN- ( 20 mm, node negative) - TN+ ( 20 mm, lymfklierpositief) 5,3% 8,0% 7,8% 7,6% 9,% 8,4% 4,4% 6,7% TN+ ( 20 mm, node positive) - T2+N- (>20 mm, lymfkliernegatief),9%,5% 0,% 9,0%,2% 0,% 4,8%,6% T2+N- (>20 mm, node negative) - T2+N+ (>20 mm, lymfklierpositief),4% 4,6% 3,8% 3,7% 3,3% 2,7% 4,8% 3,0% T2+N+ (>20 mm, node positive) - tumorgrootte niet bekend tumour size unknown 3,8%,% 0,9% 0,9% 0,3% -0,2% 0,4% 2,3% Leeftijd jaar; vanaf / Ages years; as of years LETB/NETB, PVW: positief voorspellende waarde / PPV: positive predictive value Bevindingen eerste screeningsonderzoeken 204 (Tabel 2b) Bij de.000 eerste screeningsonderzoeken in 204 daalde het verwijscijfer met 6,7 procent van 63,2 per 000 onderzoeken in 203 naar 59,0 per 000. Bij 5,2 per 000 onderzoeken is sprake van een fout-positieve uitslag. Bij 3,0 per 000 onderzoeken bleef de aanvullende diagnostiek beperkt tot niet-invasieve onderzoeken; invasieve diagnostiek was bij 8,9 per 000 noodzakelijk. Naar aanleiding van een eerste screeningsonderzoek werden 868 borstkankers opgespoord (0, procent van alle screeningscarcinomen). Het detectiecijfer was 7,8 per 000 onderzoeken, resulterend in een positief voorspellende waarde (PVW) van 3 procent. Zowel het detectiecijfer als de PVW waren daarmee lager dan in 203 (resp. 8,5 per 000 en 4%). De afname in het verwijscijfer in 204 leidde tot een naar verhouding sterkere daling van het detectiecijfer en een minder sterke daling van het fout-positievencijfer. Gunstig is daarentegen dat het aandeel fout-positieve uitslagen na invasieve diagnostiek naar verhouding het sterkst is gedaald, zoals blijkt uit de volgende procentuele veranderingen van de performance-indicatoren ten opzichte van 203: Verwijscijfer -6,7% Fout-positievencijfer -6,4% - FP-cijfer na niet-invasieve diagnostiek -5,5% - FP-cijfer na invasieve diagnostiek -8,9% Detectiecijfer -8,7% Positief voorspellende waarde -2,% Het aandeel ductale in-situ carcinomen (DCIS) was met 28,2 procent vergelijkbaar met de twee voorgaande jaren. Bij de invasieve carcinomen is het aandeel kleine invasieve tumoren (T) ongeveer 5 procent lager dan in 203 (70,% vs. 77,4%) en dienovereenkomstig het aandeel grotere tumoren ( 2cm; T2+) groter (29,6% vs. 22,8%). LANDELIJK BEVOLKINGSONDERZOEK NAAR BORSTKANKER Monitor 204 6

LETB/NETB Monitor 2013

LETB/NETB Monitor 2013 LETB/NETB Monitor 03 Juli/July 05 Landelijk bevolkingsonderzoek naar borstkanker Resultaten 990 03 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Deze monitor toont de belangrijkste

Nadere informatie

Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990-2007

Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990-2007 Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990-2007 LETB XII a Landelijk Evaluatie Team voor bevolkingsonderzoek naar Borstkanker National Evaluation Team for Breast cancer

Nadere informatie

To screen or not to screen:

To screen or not to screen: 75 + : To screen or not to screen: that s the question Flora E van Leeuwen Netherlands Cancer Institute Introductie screening: altijd een afweging VOORDELEN Lagere sterfte Gewonnen levensjaren Betere kwaliteit

Nadere informatie

LETB. Monitor 2012 Landelijk bevolkingsonderzoek naar borstkanker

LETB. Monitor 2012 Landelijk bevolkingsonderzoek naar borstkanker LETB Mnitr 01 Landelijk bevlkingsnderzek naar brstkanker Resultaten 1990 t/m 01 De Mnitr 01 tnt de belangrijkste uitkmsten van het bevlkingsnderzek naar brstkanker vr het verslagjaar 01 in vergelijking

Nadere informatie

Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990-2011/2012

Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990-2011/2012 Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990-2011/2012 LETB XIII a Landelijk Evaluatie Team voor bevolkingsonderzoek naar Borstkanker National Evaluation Team for Breast

Nadere informatie

Effectiveness of breast cancer screening in women under 50

Effectiveness of breast cancer screening in women under 50 LRCB Effectiveness of breast cancer screening in women under 50 Mireille Broeders, PhD 7 October 2011 National Expert and Training Centre for Breast Cancer Screening Radboud University Medical Centre Department

Nadere informatie

Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland

Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 2004 2014 LETB XIV Landelijk Evaluatie Team voor bevolkingsonderzoek naar Borstkanker Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg

Nadere informatie

Optimalisatie van performance door persoonlijke feedback

Optimalisatie van performance door persoonlijke feedback Optimalisatie van performance door persoonlijke feedback LRCB Symposium Oog voor Verbetering 6-4-2017 Dr Eric Tetteroo, Screeningsradioloog BE Breda Optimalisatie van performance door feedback 2/30 Introductie

Nadere informatie

Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990-2011/2012

Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990-2011/2012 Definitieve opmaakversie in MS-Word (23 januari 2014) Landelijke evaluatie van bevolkingsonderzoek naar borstkanker in Nederland 1990-2011/2012 National evaluation of breast cancer screening in the Netherlands

Nadere informatie

monitor bevolkingsonderzoek borstkanker

monitor bevolkingsonderzoek borstkanker monitor bevolkingsonderzoek borstkanker 6-04-2018 Linda de Munck Inhoud Geschiedenis Monitoren of evalueren? De getallen in de monitor Wat doet IKNL nog meer Vervolgonderzoek in de praktijk 1 Geschiedenis

Nadere informatie

Personalized breast cancer screening? Frederieke van Duijnhoven, chirurg

Personalized breast cancer screening? Frederieke van Duijnhoven, chirurg Personalized breast cancer screening? Frederieke van Duijnhoven, chirurg NBCA 2013 16000 borstkanker patienten waarvan 2300 DCIS waarvan 45% gevonden in BOB 58% hiervan 50-75 jaar Overleving na borstkanker

Nadere informatie

BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2017

BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2017 a a a a a a a a BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2017 Landelijke Monitoring Bevolkingsonderzoek Darmkanker Erasmus MC NKI / AvL a a a a Uit de monitor 2017 blijkt voor het eerst dat het bevolkingsonderzoek

Nadere informatie

Laat je borsten zien: doen of niet? Resultaten screening. A Van Steen

Laat je borsten zien: doen of niet? Resultaten screening. A Van Steen Laat je borsten zien: doen of niet? Resultaten screening A Van Steen Wilhelm Conrad Röntgen (1845-1923) Professor Natuurkunde Universiteit Würzburg 26 / 11 / 1897 ontdekt bij toeval X-stralen 20 / 01

Nadere informatie

BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER Monitor 2015

BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER Monitor 2015 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER Monitor

Nadere informatie

BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER Monitor 2016

BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER Monitor 2016 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER Monitor

Nadere informatie

CoRPS. Titel. Subtitel

CoRPS. Titel. Subtitel Titel Subtitel Risicoreductie Nadelen van borstkankerscreening De vondst van tumoren die anders nooit waren gevonden Intervaltumoren Fout positieve uitslagen - extra mammografieën en biopten - extra operaties

Nadere informatie

BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER

BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER Monitoring Het Bevolkingsonderzoek (BVO) Baarmoederhalskanker wordt gecoördineerd door het RIVM. De jaarlijkse Landelijke Monitoring van het Bevolkingsonderzoek

Nadere informatie

De nieuwste ontwikkelingen. Annemarie Becker, longarts Amsterdam UMC

De nieuwste ontwikkelingen. Annemarie Becker, longarts Amsterdam UMC De nieuwste ontwikkelingen Annemarie Becker, longarts Amsterdam UMC Voorbeeld voettekst juli 2018 Kleincellig longcarcinoom Meestal ver stadium bij diagnose geen genezing Standaard: carboplatin en etoposide

Nadere informatie

Indicatoren vernieuwd BVO BMHK

Indicatoren vernieuwd BVO BMHK vernieuwd BVO BMHK Inleiding zijn meetbare aspecten van een proces en worden gebruikt om het bevolkingsonderzoek op individueel, regionaal en landelijk niveau te kunnen monitoren en evalueren. De indicatoren

Nadere informatie

Landelijk bevolkingsonderzoek naar borstkanker volledig ingevoerd; resultaten van de implementatiefase

Landelijk bevolkingsonderzoek naar borstkanker volledig ingevoerd; resultaten van de implementatiefase 5 Schouten LJ, Straatman H, Kiemeney LALM, Gimbrère CHF, Verbeek ALM. The capture-recapture method for estimation of cancer registry completeness: a useful tool? Int J Epidemiol 1994; 23:1111-6. 6 Hermanek

Nadere informatie

BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER. Monitor 2017 EERSTE RESULTATEN VAN HET VERNIEUWDE

BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER. Monitor 2017 EERSTE RESULTATEN VAN HET VERNIEUWDE a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a BEVOLKINGSONDERZOEK BAARMOEDERHALSKANKER Monitor

Nadere informatie

Indicatorenset bevolkingsonderzoek darmkanker

Indicatorenset bevolkingsonderzoek darmkanker SO-1 SO-P1 afname periode Gemiddelde (en de spreiding: minimale en maximale) tijdsduur van het versturen van de uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek tot de afname van het fecesmonster. Berekening:

Nadere informatie

Borstkankerscreening

Borstkankerscreening Borstkankerscreening uit KCE reports vol.11a Voordelen en nadelen van de systematische screening Voordelen De ontwikkeling van borstkankerscreeningsprogramma s steunt op twee argumenten: o de behandeling

Nadere informatie

Ard den Heeten en Mireille Broeders

Ard den Heeten en Mireille Broeders Ard den Heeten en Mireille Broeders BBNN Bevolkingsonderzoek Borstkanker Noord Nederland BI RADS Breast Imaging Reporting and Data System BOB Bevolkingsonderzoek op borstkanker BOBW Bevolkingsonderzoek

Nadere informatie

DE SCREENING OP DOWN, EDWARDS EN PATAUSYNDROOM EN DE 20 WEKENECHO PUBLIEKSMONITOR 2017

DE SCREENING OP DOWN, EDWARDS EN PATAUSYNDROOM EN DE 20 WEKENECHO PUBLIEKSMONITOR 2017 DE SCREENING OP DOWN, EDWARDS EN PATAUSYNDROOM EN DE 20 WEKENECHO PUBLIEKSMONITOR 2017 SAMENVATTING In 2017 is 86,5 van de 173.244 zwangerschappen gecounseld voor prenatale screening. Bijna alle counselingsgesprekken

Nadere informatie

Jaarrapport bevolkingsonderzoeken. Dr. Patrick Martens, Directeur CvKO Isabel De Brabander, Belgian Cancer Register

Jaarrapport bevolkingsonderzoeken. Dr. Patrick Martens, Directeur CvKO Isabel De Brabander, Belgian Cancer Register Jaarrapport bevolkingsonderzoeken Dr. Patrick Martens, Directeur CvKO Isabel De Brabander, Belgian Cancer Register Bevolkingsonderzoek Borstkanker Algemeen BVO Borstkanker Vrouwen 50-69 jaar Screeningsmammografie

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie

In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw zijn verscheidene

In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw zijn verscheidene Stand van zaken Effecten van het bevolkingsonderzoek naar borstkanker André L.M. Verbeek, Mireille J.M. Broeders, Suzie J. Otto, Jacques Fracheboud, J.D.M. (Hans) Otten, Roland Holland, G.J. (Ard) den

Nadere informatie

INLEIDING 1 september tot en met 31 december 2013 A.Z. St.-Dimpna (nr )

INLEIDING 1 september tot en met 31 december 2013 A.Z. St.-Dimpna (nr ) INLEIDING Na aanbevelingen van Europa loopt sinds juni 2001 een Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker op basis van Europese wetenschappelijke richtlijnen. Concreet wil dat zeggen dat in Vlaanderen

Nadere informatie

Is screening bij longkanker zinvol?

Is screening bij longkanker zinvol? Is screening bij longkanker zinvol? Dr. Karl Govaert 1 LUNG CANCER Leading cause of cancer-related death among men and women in US Second leading cause of cancer in US 75% present with advanced local or

Nadere informatie

OVERDIAGNOSE IN HET BVO BORSTKANKER. Dr. Eliane Kellen

OVERDIAGNOSE IN HET BVO BORSTKANKER. Dr. Eliane Kellen OVERDIAGNOSE IN HET BVO BORSTKANKER Dr. Eliane Kellen Wat is een bevolkingsonderzoek? Wat is overdiagnose? Hoe kwantificeren? Vlaamse situatie Wat is een bevolkingsonderzoek? Wat is overdiagnose? Hoe kwantificeren?

Nadere informatie

KORT-CYCLISCHE MONITOR CAPACITEIT (CAPACITEITSMONITOR)

KORT-CYCLISCHE MONITOR CAPACITEIT (CAPACITEITSMONITOR) KORT-CYCLISCHE MONITOR CAPACITEIT (CAPACITEITSMONITOR) 1 (SU-P9 (deel1)) Deelnamegraad Het deel van de uitgenodigde personen (initiële uitnodigingen EN herinneringsuitnodigingen) waarvan een ifobt (fecesmonster)

Nadere informatie

BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2016

BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2016 a a a a a a a a BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2016 Landelijke Monitoring Bevolkingsonderzoek Darmkanker Erasmus MC NKI / AvL a a a a Het bevolkingsonderzoek loopt goed. In 2016 hebben 1.063.651

Nadere informatie

Improving the sensitivity of screening mammography in the south of the Netherlands.

Improving the sensitivity of screening mammography in the south of the Netherlands. Improving the sensitivity of screening mammography in the south of the Netherlands. Vivian van Breest Smallenburg De borstkankerincidentie in Nederland behoort tot de hoogste ter wereld. Mede dankzij de

Nadere informatie

Uiverweg 2-6 SCHIPHOL AIRPORT

Uiverweg 2-6 SCHIPHOL AIRPORT Uiverweg 2-6 SCHIPHOL AIRPORT INFORMATION WITHOUT OBLIGATION Project: Office space in the DC-2 Building. Location: The complex is situated along the highway A4. It is within reach of the bus stop which

Nadere informatie

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering

Nadere informatie

Factsheet NABON Breast Cancer Audit (NBCA)

Factsheet NABON Breast Cancer Audit (NBCA) Factsheet NABON Breast Cancer Audit () [1.0.; 15-09-] Registratie gestart: 2011 Als algemene voorwaarde voor het meenemen van een patiënt in de berekening van de kwaliteitsindicatoren is gesteld dat ten

Nadere informatie

Dutch Research Council: women in scientific careers

Dutch Research Council: women in scientific careers Dutch Research Council: women in scientific careers Dr. Wilma van Donselaar Paris 2005 What is NWO? NWO is the Dutch Research Council and consists of 8 councils: Humanities, Social Sciences, Medical Sciences,

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017 Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017 Registratie gestart: 2009 Datum Versie Mutatie Eigenaar 23-10-2017 2017.1 Vrijwillig/ verplicht toegevoegd DICA 27-11-2017 2017.2 Schrappen van indicatoren

Nadere informatie

erdiepingsmodule erdiep Medische besliskunde 2: edi De patiënt met een knobbeltje in de borst s c he bes ing l is kunde 2: dule De p iën met een kn

erdiepingsmodule erdiep Medische besliskunde 2: edi De patiënt met een knobbeltje in de borst s c he bes ing l is kunde 2: dule De p iën met een kn 1. Toelichting Aan de hand van een casus van een vrouw met een knobbeltje in de borst maken de deelnemers rekensommen met fictieve gegevens om mammacarcinoom bij vrouwen met een knobbeltje in de borst

Nadere informatie

RIVM Dhr. R. Reij Postbus 1 3720 BA Bilthoven

RIVM Dhr. R. Reij Postbus 1 3720 BA Bilthoven RIVM Dhr. R. Reij Postbus 1 3720 BA Bilthoven Betreft: brief advies CC-opname in digitale vervolgronden 31 januari 2011 Geachte heer Reij, Landelijk Referentiecentrum voor Bevolkingsonderzoek Universitair

Nadere informatie

Press release Statistics Netherlands

Press release Statistics Netherlands Press release PR00-277 8-12-2000 9:30 AM Inflation rate in November levelling out Consumer prices in November were up 3.0% on November last year. The inflation rate is therefore 0.1% lower than last month,

Nadere informatie

Wat is de beste reading strategy? Consensus of arbitrage. Lisa Klompenhouwer

Wat is de beste reading strategy? Consensus of arbitrage. Lisa Klompenhouwer Wat is de beste reading strategy? Consensus of arbitrage Lisa Klompenhouwer Reading strategy Blinded double reading Program sensitivity Arbitrage Interval cancer Recall rate Screen detected cancer Discrepant

Nadere informatie

Geneeskundige Dagen van Antwerpen

Geneeskundige Dagen van Antwerpen Antwerpen, 11 september 2014 Prof. dr. Guido Van Hal, Centrum voor Kankeropsporing, Afdeling Antwerpen Sarah Hoeck, Projectcoördinator bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker Geneeskundige Dagen van Antwerpen

Nadere informatie

Indicatoren bevolkingsonderzoek naar borstkanker

Indicatoren bevolkingsonderzoek naar borstkanker Indicatoren bevolkingsonderzoek naar borstkanker Versie 2.0 November 2015 Redactie: RIVM, Centrum voor Bevolkingsonderzoek (CvB) Versiebeheer Versie Datum Auteur Bijdrage van Samenvatting wijzigingen 0.1

Nadere informatie

LETB rapportage 2012 NETB report 2012 Belangrijkste resultaten 2010 bevolkingsonderzoek borstkanker

LETB rapportage 2012 NETB report 2012 Belangrijkste resultaten 2010 bevolkingsonderzoek borstkanker LETB rpportge 0 NETB report 0 Belngrijkste resultten 00 bevolkingsonderzoek borstknker Min results 00 brest cncer screening progrmme in the Netherlnds In 00 werd de overgng nr een volledig digitl screeningsprogrmm

Nadere informatie

De kosteneffectiviteit van de bevolkingsonderzoeken in Vlaanderen. Baarmoederhalskanker, Borstkanker en Dikkedarmkanker

De kosteneffectiviteit van de bevolkingsonderzoeken in Vlaanderen. Baarmoederhalskanker, Borstkanker en Dikkedarmkanker De kosteneffectiviteit van de bevolkingsonderzoeken in Vlaanderen. Baarmoederhalskanker, Borstkanker en Dikkedarmkanker Maaike Fobelets Lore Pil Koen Putman Lieven Annemans 5 oktober 2015 1 Algemene principes

Nadere informatie

OPVOEDING EN ANGST EN DE INVLOED VAN EEN PREVENTIEVE TRAINING 1. Opvoeding en Angst en de Invloed van een Preventieve Training

OPVOEDING EN ANGST EN DE INVLOED VAN EEN PREVENTIEVE TRAINING 1. Opvoeding en Angst en de Invloed van een Preventieve Training OPVOEDING EN ANGST EN DE INVLOED VAN EEN PREVENTIEVE TRAINING 1 Opvoeding en Angst en de Invloed van een Preventieve Training Parenting and Child Anxiety and the Influence of a Preventative Training Judith

Nadere informatie

Factsheet bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 2018

Factsheet bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 2018 2018 Wat houdt het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker in? Het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker is gericht op vrouwen tussen de 30 en 60 jaar. Elke vijf jaar worden vrouwen in deze leeftijd

Nadere informatie

Samenvatting. Nut van borstkankerscreening

Samenvatting. Nut van borstkankerscreening Samenvatting Tussen 1989 en 1998 werd in Nederland een landelijk bevolkingsonderzoek ingevoerd om borstkanker in een vroeg stadium op te sporen. Wanneer via screening de diagnose vroeger wordt gesteld,

Nadere informatie

Opvolging van positieve mammotesten - Jaren Dr. JB Burrion, mei 2011

Opvolging van positieve mammotesten - Jaren Dr. JB Burrion, mei 2011 Opvolging van positieve mammotesten - Jaren 2008-2009 Dr. JB Burrion, mei 2011 Context Sinds 2002 organiseert Brumammo vzw het opsporingsprogramma voor borstkanker voor vrouwen van 50 tot 69 jaar in het

Nadere informatie

Detection of malignant masses in breast cancer screening by computer assisted decision making

Detection of malignant masses in breast cancer screening by computer assisted decision making Rianne Hupse Detection of malignant masses in breast cancer screening by computer assisted decision making Om borstkanker in een vroeg stadium op te sporen, worden in de meeste westerse landen screeningprogramma's

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) NBCA 2015 [2015.3.ZIN besluit verwerkt; 05-11- 2015]

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) NBCA 2015 [2015.3.ZIN besluit verwerkt; 05-11- 2015] Factsheet en NABON Breast Cancer Audit () 2015 [2015.3.ZIN besluit verwerkt; 05112015] Inclusiecriteria Nabon Breast Cancer Audit Inclusie Alle primaire invasieve mammacarcinomen volgens de WHO classificatie

Nadere informatie

Post ESMO-WCLC Screening. W.I.Q. de Waard

Post ESMO-WCLC Screening. W.I.Q. de Waard Post ESMO-WCLC 19-11-2018 Screening W.I.Q. de Waard Disclosure (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of

Nadere informatie

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS?

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Nieuwsbrief November 2017 NR. 4 DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Universitair Medisch Centrum Utrecht

Nadere informatie

Het Effect van Actief Plus op de Kwaliteit van Leven bij 50-plussers en de Mediërende. Invloed van Beweeggedrag

Het Effect van Actief Plus op de Kwaliteit van Leven bij 50-plussers en de Mediërende. Invloed van Beweeggedrag Actief Plus en Kwaliteit van Leven 1 Het Effect van Actief Plus op de Kwaliteit van Leven bij 50-plussers en de Mediërende Invloed van Beweeggedrag The Effect of the Actief Plus Intervention on the Quality

Nadere informatie

De voor- en nadelen van borstkankerscreening

De voor- en nadelen van borstkankerscreening Ter discussie De voor- en nadelen van borstkankerscreening Tijd voor evidence-based informatie Luc Bonneux In februari 2009 liet Gøtzsche, directeur van het Nordic Cochrane Centre, zien dat de vrouwen

Nadere informatie

DE PRENATALE SCREENING OP DOWNSYNDROOM EN HET STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK

DE PRENATALE SCREENING OP DOWNSYNDROOM EN HET STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK DE PRENATALE SCREENING OP DOWNSYNDROOM EN HET STRUCTUREEL ECHOSCOPISCH ONDERZOEK PUBLIEKSMONITOR 2016 SAMENVATTING De resultaten van deze monitor zijn gebaseerd op gegevens die zijn geregistreerd in de

Nadere informatie

Radiologisch beleid bij erfelijke borstkanker

Radiologisch beleid bij erfelijke borstkanker Jaarlijks symposium MBC 21/10/2017 Genetica en borstkanker Radiologisch beleid bij erfelijke borstkanker dr. M. Keupers dr. S. Postema dr. R. Prevos prof. dr. C. Van Ongeval Radiologisch beleid bij erfelijke

Nadere informatie

Persbericht. Arbeidsmarkt ook in 2001 gunstig. Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht. Arbeidsmarkt ook in 2001 gunstig. Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB02-27 7 februari 2002 9.30 uur Arbeidsmarkt ook in 2001 gunstig De reeks van jaren met een gunstige arbeidsmarkt is in 2001 voortgezet. De groei van de

Nadere informatie

BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2015

BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2015 Agendapunt 11, 11.02_MT111016 a a a a a a a a BEVOLKINGSONDERZOEK DARMKANKER Monitor 2015 Landelijke Monitoring Bevolkingsonderzoek Darmkanker Erasmus MC NKI / AvL a Het bevolkingsonderzoek loopt zoals

Nadere informatie

Landelijk Diabetes Congres 2016

Landelijk Diabetes Congres 2016 Landelijk Diabetes Congres 2016 Insuline Pompen, zelfcontrole en sensoren, need to know Thomas van Bemmel, Internist Gelre Ziekenhuis Apeldoorn Disclosures (potentiële) belangenverstrengeling zie hieronder

Nadere informatie

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers

Nadere informatie

Longitudinal Driving Behaviour At Incidents And The Influence Of Emotions. Raymond Hoogendoorn

Longitudinal Driving Behaviour At Incidents And The Influence Of Emotions. Raymond Hoogendoorn Longitudinal Driving Behaviour At Incidents And The Influence Of Emotions Raymond Hoogendoorn. Primary thesis coordinator: Dr. W. Waterink Secondary thesis coordinator: Dr. P. Verboon April 2009 School

Nadere informatie

GEZONDE LEVENSVERWACHTING NAAR OPLEIDING EN STIJGENDE PENSIOENLEEFTIJD

GEZONDE LEVENSVERWACHTING NAAR OPLEIDING EN STIJGENDE PENSIOENLEEFTIJD GEZONDE LEVENSVERWACHTING NAAR OPLEIDING EN STIJGENDE PENSIOENLEEFTIJD Wilma Nusselder, Jose Rubio Valverde, Johan Mackenbach Netspar theme conference, 27 november 2018, Rotterdam Deze presentatie: 1.

Nadere informatie

Socio-economic situation of long-term flexworkers

Socio-economic situation of long-term flexworkers Socio-economic situation of long-term flexworkers CBS Microdatagebruikersmiddag The Hague, 16 May 2013 Siemen van der Werff www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Discussion topics and conclusions

Nadere informatie

VARIATIE IN KANKERZORG: EEN ZORG? SABINE SIESLING OUTCOMES RESEARCH AND PERSONALIZED CANCER CARE

VARIATIE IN KANKERZORG: EEN ZORG? SABINE SIESLING OUTCOMES RESEARCH AND PERSONALIZED CANCER CARE VARIATIE IN KANKERZORG: EEN ZORG? SABINE SIESLING OUTCOMES RESEARCH AND PERSONALIZED CANCER CARE aantal per 100.000 (ESR) MAATSCHAPPELIJKE UITDAGING KANKERINCIDENTIE 550 500 450 400 350 300 250 200 150

Nadere informatie

GOAL-STRIVING REASONS, PERSOONLIJKHEID EN BURN-OUT 1. Het effect van Goal-striving Reasons en Persoonlijkheid op facetten van Burn-out

GOAL-STRIVING REASONS, PERSOONLIJKHEID EN BURN-OUT 1. Het effect van Goal-striving Reasons en Persoonlijkheid op facetten van Burn-out GOAL-STRIVING REASONS, PERSOONLIJKHEID EN BURN-OUT 1 Het effect van Goal-striving Reasons en Persoonlijkheid op facetten van Burn-out The effect of Goal-striving Reasons and Personality on facets of Burn-out

Nadere informatie

Parellaan 6-62, Hoofddorp

Parellaan 6-62, Hoofddorp Parellaan 6-62, Hoofddorp INFORMATION WITHOUT OBLIGATION Project: Multifunctional industrial units with office space located at industrial site Graan voor Visch. Location: The complex is conveniently situated

Nadere informatie

NABON Breast Cancer Audit (NBCA)

NABON Breast Cancer Audit (NBCA) NABON Breast Cancer Audit (NBCA) Beschrijving Dit overzicht toont de kwaliteitsindicatoren welke per 1 april 2014 ontsloten zullen worden in het kader van het getrapte transparantiemodel van DICA. De ontsluiting

Nadere informatie

Dr. Bart Garmyn Voorzitter van de werkgroep BVO naar borstkanker ter voorbereiding van de Gezondheidsconferentie Domus Medica

Dr. Bart Garmyn Voorzitter van de werkgroep BVO naar borstkanker ter voorbereiding van de Gezondheidsconferentie Domus Medica Dr. Bart Garmyn Voorzitter van de werkgroep BVO naar borstkanker ter voorbereiding van de Gezondheidsconferentie Domus Medica Epidemiologie Bron: Stichting Kankerregister, http://www.kankerregister.org/.

Nadere informatie

Feiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting.

Feiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting. Feiten en cijfers Uitgave van de Nederlandse Hartstichting November 211 Beroerte Definitie Beroerte (in het Engels Stroke ), ook wel aangeduid met cerebrovasculaire aandoeningen/accidenten/ziekte (CVA),

Nadere informatie

Indicatoren bevolkingsonderzoek naar borstkanker

Indicatoren bevolkingsonderzoek naar borstkanker Indicatoren bevolkingsonderzoek naar borstkanker Versie 2.2 AUG 2017 Redactie: RIVM, Centrum voor Bevolkingsonderzoek (CvB) Versiebeheer Versie Datum Auteur Bijdrage van Samenvatting wijzigingen 0.1 21-4-11

Nadere informatie

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten

Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten CBM-I bij Faalangst in een Studentenpopulatie 1 Cognitieve Bias Modificatie van Interpretatiebias bij Faalangstige Studenten Cognitive Bias Modification of Interpretation Bias for Students with Test Anxiety

Nadere informatie

Sterfte aan hart- vaatziekten in dertig jaar gehalveerd Minder sterfte vooral door betere diagnostiek en behandeling

Sterfte aan hart- vaatziekten in dertig jaar gehalveerd Minder sterfte vooral door betere diagnostiek en behandeling Forse daling sterfte Trends in sterfte en ziekenhuisopnamen Meer ziekenhuisopnamen Sterfte neemt af 12 Meer kankerpatiënten Meer nieuwe gevallen, minder sterfte Grootste sterfte door longkanker Sterke

Nadere informatie

Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie

Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie Onderzoek naar gezondheidsvaardigheden in psychosociale oncologie Dr Mirjam Fransen Amsterdam UMC, Universiteit van Amsterdam Afdeling Sociale Geneeskunde, locatie AMC Deze presentatie 1. Waarom onderzoek

Nadere informatie

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50

Fysieke Activiteit bij 50-plussers. The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and. Physical Activity among Adults Aged over 50 De relatie tussen eigen-effectiviteit 1 De Relatie tussen Eigen-effectiviteit, Intrinsieke Motivatie en Fysieke Activiteit bij 50-plussers The Relationship between Self-efficacy, Intrinsic Motivation and

Nadere informatie

Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer

Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Met opmaak: Links: 3 cm, Rechts: 2 cm, Boven: 3 cm, Onder: 3 cm, Breedte: 21 cm, Hoogte: 29,7 cm Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Stigmatisation of Persons

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2016

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2016 Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2016 Registratie gestart: 2009 Inclusie en exclusie criteria Inclusie Primaire mammacarcinomen waarbij de volgende tumorsoorten geïncludeerd worden: Alle tumorstadia,

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017

Factsheet Indicatoren NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017 Factsheet en NABON Breast Cancer Audit (NBCA) 2017 Registratie gestart: 2009 Inclusie en exclusie criteria Inclusie Primaire mammacarcinomen waarbij de volgende tumorsoorten geïncludeerd worden: Alle tumorstadia,

Nadere informatie

Reykjavikweg 2 SCHIPHOL ZUIDOOST

Reykjavikweg 2 SCHIPHOL ZUIDOOST Reykjavikweg 2 SCHIPHOL ZUIDOOST INFORMATION WITHOUT OBLIGATION Project: Office space at a perfect location in Cargo World Schiphol (Schiphol Southeast). Location: The complex is situated at the south

Nadere informatie

Screening: patiëntenbedrog? Luc Bonneux KNAW/NIDI

Screening: patiëntenbedrog? Luc Bonneux KNAW/NIDI Screening: Triomf der geneeskunde, of patiëntenbedrog? Luc Bonneux KNAW/NIDI Koninklijke Nederlandse Academie der Wetenschappen Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut Samenvatting Misrekenkunde

Nadere informatie

Preventie: Van triomf der geneeskunde tot maatschappelijk bedrog Primaire preventie

Preventie: Van triomf der geneeskunde tot maatschappelijk bedrog Primaire preventie Preventie: Van triomf der geneeskunde tot maatschappelijk bedrog Primaire preventie Luc Bonneux Verpleeghuisarts en epidemioloog (ex-academicus) De adviesindustrie Maak de mensen bang Ouders legden hun

Nadere informatie

Cateringweg 10, Schiphol

Cateringweg 10, Schiphol Cateringweg 10, Schiphol INFORMATION WITHOUT OBLIGATION Project: Multifunctional office-, warehouse space with a big parking place on Schiphol. Location: Schiphol close to to N232 and highways A4, A9 and

Nadere informatie

Pien de Haas en John de Klerk nucleair geneeskundigen Meander Medisch Centrum Amersfoort. 2e Mammacongres 28 januari 2011 Harderwijk

Pien de Haas en John de Klerk nucleair geneeskundigen Meander Medisch Centrum Amersfoort. 2e Mammacongres 28 januari 2011 Harderwijk Pien de Haas en John de Klerk nucleair geneeskundigen Meander Medisch Centrum Amersfoort 2e Mammacongres 28 januari 2011 Harderwijk Siemens Biograph true point PET/CT 40 slice Sinds 21 januari 2011 Sinds

Nadere informatie

Bevolkingsonderzoek naar dikke darmkanker: September 2013? Prof. dr. J.B.M.J. Jansen

Bevolkingsonderzoek naar dikke darmkanker: September 2013? Prof. dr. J.B.M.J. Jansen Bevolkingsonderzoek naar dikke darmkanker: September 2013? Prof. dr. J.B.M.J. Jansen INTRODUCTIE 2003: EU adviseert lidstaten te gaan screenen op dikkedarmkanker. 2005: Consensus meeting in Zwolle. Criteria

Nadere informatie

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1 De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Contingente Zelfwaardering en Depressieve Klachten. Tammasine Netteb Open

Nadere informatie

NEONATALE GEHOORSCREENING DOOR DE JEUGDGEZONDHEIDSZORG

NEONATALE GEHOORSCREENING DOOR DE JEUGDGEZONDHEIDSZORG > MONITOR OVER 2017 NEONATALE GEHOORSCREENING DOOR DE JEUGDGEZONDHEIDSZORG KITTY VAN DER PLOEG, SOPHIE WINS EN PAUL VERKERK NOVEMBER 2018 > BELANGRIJKSTE CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN De neonatale gehoorscreening

Nadere informatie

Agenda: Rotary Industry Group

Agenda: Rotary Industry Group KiC MPI 21juni 2018 Rotary Industry Group Agenda: a) Korte introductie: wie zijn wij wat doen wij? b) Nieuwe ontwikkelingen binnen Rotary Industry Group c) Contactloze magnetische koppeling d) Business

Nadere informatie

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems.

Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic Play Group Therapy for Children. with Internalizing Problems. Spelgroepbehandeling voor kinderen met internaliserende problemen De Effectiviteit van een Psychodynamische Spelgroepbehandeling bij Kinderen met Internaliserende Problemen. The Effectiveness of Psychodynamic

Nadere informatie

NEONATALE GEHOORSCREENING DOOR DE JEUGDGEZONDHEIDSZORG

NEONATALE GEHOORSCREENING DOOR DE JEUGDGEZONDHEIDSZORG MONITOR OVER 2016 NEONATALE GEHOORSCREENING DOOR DE JEUGDGEZONDHEIDSZORG KITTY VAN DER PLOEG, MIRJAM POT EN PAUL VERKERK NOVEMBER 2017 BELANGRIJKSTE CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN De neonatale gehoorscreening

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Pieter Goedkoopweg Haarlem

Pieter Goedkoopweg Haarlem Pieter Goedkoopweg 14-16 Haarlem INFORMATION WITHOUT OBLIGATION Project: 2 multifunctional industrial units with office space located at industrial site Waarserpolder. Location: The complex is conveniently

Nadere informatie

Hoofd-Halstumoren 12

Hoofd-Halstumoren 12 Boukje van Dijk, Otto Visser, Katja Aben en Sabine Siesling namens de Nederlandse Kankerregistratie. Vereniging van Integrale Kankercentra. www.ikcnet.nl Hoofd-halstumoren: ontwikkelingen in Nederland

Nadere informatie

Veranderde stadiumverdeling van borstkanker sinds de invoering van de landelijke screening; onderzoek over de periode 1989-1995

Veranderde stadiumverdeling van borstkanker sinds de invoering van de landelijke screening; onderzoek over de periode 1989-1995 Oorspronkelijke stukken Veranderde stadiumverdeling van borstkanker sinds de invoering van de landelijke screening; onderzoek over de periode - j.a.a.m.van dijck, j.h.c.l.hendriks, r.holland, l.j.schouten

Nadere informatie

Analysis of Temporal Mammogram Pairs to Detect and Characterise Mass Lesions

Analysis of Temporal Mammogram Pairs to Detect and Characterise Mass Lesions Proefschrift Sheila Timp Analysis of Temporal Mammogram Pairs to Detect and Characterise Mass Lesions Borstkanker is de meest voorkomende soort kanker bij vrouwen. Ongeveer 1 op de 10 vrouwen zal ooit

Nadere informatie

Prenatale screening in Nederland: historisch en geografisch perspectief Oegstgeest, 26 september 2016

Prenatale screening in Nederland: historisch en geografisch perspectief Oegstgeest, 26 september 2016 Prenatale screening in Nederland: historisch en geografisch perspectief Oegstgeest, 26 september 2016 Prof.dr. Martina Cornel www.vumc.com/researchcommunitygenetics Disclosure belangen spreker Geen (potentie

Nadere informatie

Informatieochtend Tepelvochtonderzoek. 8-9 februari 2019

Informatieochtend Tepelvochtonderzoek. 8-9 februari 2019 Informatieochtend Tepelvochtonderzoek 8-9 februari 2019 Inhoud Cijfers over borstkanker Achtergrondinformatie borstkanker Doel tepelvochtonderzoek Cijfers over borstkanker Borst 28% Huid 15% Darm 12% Long

Nadere informatie