dulair nummer 6 27 april 2012 jaargang 27

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "dulair nummer 6 27 april 2012 jaargang 27 www.ou.nl"

Transcriptie

1 m dulair nummer 6 27 april 2012 jaargang 27 bestuur

2 c lofon inh ud Modulair verschijnt zeswekelijks, telt 32 pagina s, in een oplage van exemplaren. Het blad wordt uitgegeven door de afdeling Voorlichting, Service en Informatie van de (ISSN ). Studenten en alumni krijgen het blad (gratis) bezorgd. Er is ook een digitale editie (inclusief archief): Redactie Interim-hoofdredactie: Frans Bogaert/Dominique Ubachs Eindredactie: Beppie van der Heijden/Frans Bogaert/ Dominique Ubachs Redactionele bijdragen Marijke te Hennepe, Fred Meeuwsen, Paul Troost, Leon Mussche (cartoon), Gijske Meijerink, Eva von Stockhausen, Ton Reijnaerts, Zweitze W. Hofman, Beppie van der Heijden, Miranda de Kort, Juliëtte van de Ven Overige bijdragen Walter Bazen, Nanda Boers, Paul Franck, Peter Nederlof, José Muijtjens, John Dohmen, Yolanda Gerritsen, Romy Ewoldt, Lisette Meijrink, Coen Voogd, Hans Egtberts Grafische vormgeving Visuele communicatie en documentverwerking, Vivian Rompelberg Basisontwerp: Exit Communicatie, Wessem Onderzoek Ranking Voor de vierde achtereenvolgende keer eerste in keuzegids Studentenraad Samen met Facultaire opleidingscommissies: een strategische alliantie?! Bestuur Kabinetsplannen zijn beperking voor toegankelijkheid hoger onderwijs De student Maarten Hemker, student informatica: Erkenning van mijn verworven competenties gaf mijn studie een vliegende start 13 Fotografie Peter Strelitski, Chris Peeters, Peter Honig, André van den Akker, Chantal Roeters Druk OBT, Den Haag Terrapress mat 80gr Advertenties Voor advertenties kunt u rechtstreeks contact opnemen met de hoofdredactie Redactieraad Modulair (en e-modulair) worden redactioneel bewaakt binnen de uitgangspunten zoals geformuleerd door de Redactieraad. Leden: voorzitter Koos Baas, ing. (Informatica); drs. Nanda Boers (Psychologie); drs. Dick Disselkoen (Cultuurwetenschappen); drs. John Dohmen (Rechtswetenschappen); Peter Honig (studiecentra); dr. Marga Winnubst (CELSTEC); Frans Bogaert MA (Ondernemingsraad/ Studentenraad); drs. Max van Luik (Managementwetenschappen); Henny Schut (Marketing en communicatie); drs. Roel Hoekstra (Natuurwetenschappen). Redactieadres Secretariaat: Nicolle Delnoy ( ) of Romy Ewoldt ( ) Postadres: Valkenburgerweg 177 Postbus 2960, 6401 DL Heerlen t (hoofdredactie) f modulair.redactie@ou.nl Prof. dr. Marjolein Caniëls, hoogleraar faculteit Managementwetenschappen: We draaien volop mee en worden steeds zichtbaarder Maandelijks 4 Nieuws 5 column Stuutje 6 en dan nog de studie 7 De Student 12 studentenraad 14 onderzoek 16 activiteiten 18 service 20 studietips column zweitze 21 onderwijs 29 tentameninfo 31 AFGESTUDEERDEN Start & Support Studiecoach weer genomineerd Studietips Studeren met een functiebeperking

3 nie ws c lumn Sander van den Eijnden nieuwe voorzitter College van bestuur Sinds 1 april is drs. Sander van den Eijnden voorzitter van het College van bestuur. Zijn benoeming geldt voor een periode van vijf jaar. Sander van den Eijnden (Best, 1958) studeerde pedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na zijn afstuderen werd hij in 1984 beleidsmedewerker bij de Universiteit Leiden en maakte in 1986 de overstap naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Daar vervulde Sander van den Eijnden verschillende functies, onder meer projectleider Hoger Onderwijs en Onderzoek Plan 1990, plaatsvervangend directeur wetenschappelijk onderwijs, directeur Studiefinancieringsbeleid en directeur Middelbaar Beroepsonderwijs en Volwasseneneducatie. In 2002 werd hij benoemd tot plaatsvervangend directeur-generaal van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Vanaf 2006 was Sander van den Eijnden algemeen directeur van Nuffic, de Nederlandse organisatie voor internationale samenwerking in het hoger onderwijs. Hij is eveneens voorzitter van de Raad van toezicht van ROC Aventus en lid van de Raad van toezicht van de Stichting Carmelcollege. 4 Instrument biedt kenniswerkers grip op informatiestromen Jeugdige criminelen moeten eerst kans krijgen schade te herstellen Kenniswerkers produceren en consumeren enorme hoeveelheden informatie en zijn lid van tal van groepen en netwerken. Wolfgang Reinhardt onderzocht welke ondersteuning kenniswerkers nodig hebben om greep te houden op de informatiestromen en hij ontwikkelde een instrument voor hen. Begin april promoveerde hij bij de op zijn dissertatie Awareness Support for Knowledge Workers in Research Networks. Onderzoekers zijn volgens Wolfgang Reinhardt kenniswerkers bij uitstek. Een van hun belangrijkste taken is op de hoogte blijven van relevante activiteiten, publicaties en collega s ( awareness ). Wolfgang Reinhardt inventariseerde onder onderzoekers welke behoefte zij op dat gebied hebben. Hij verwerkte de resultaten in een model voor awareness en voerde empirische studies uit. Dat leidde tot een dashboard op de computer waarmee onderzoekers op de hoogte blijven. De resultaten van de studies en het geteste dashboard zijn verwerkt in het prototype van een Social Scientific Event Management System : Ginkgo. Jeugdige criminelen moeten eerst de kans krijgen om schade en relaties te herstellen, straf en vergelding moeten niet op de eerste plaats staan. Niet alleen is dit effectiever om verder crimineel gedrag te voorkomen, het komt ook beter tegemoet aan de belangen van slachtoffers. Herstelrecht, slachtoffer-daderbemiddeling en conferenties, verdienen dan ook een stevige plaats in het Nederlandse jeugdstrafrecht. Dat stelt Annemieke Wolthuis in haar proefschrift Herstelrecht, een kinderrecht, waarop ze eind maart aan de promoveerde. Annemieke Wolthuis analyseerde onder meer aan welke internationale beginselen het Nederlandse strafrecht moet voldoen, wat de verhouding is tussen herstelrecht en (jeugd)strafrecht en op welke wijze herstelrecht geïntegreerd kan worden in het huidige jeugdstrafrecht. Haar conclusie is dat herstelrecht een overheidsplicht en prioriteit moet zijn. Toepassing van herstelrecht is zelfs verplicht vanwege internationale regelingen en uitspraken. Het past ook bij het opvoedkundige karakter van het jeugdstrafrecht, want het zorgt ervoor dat jeugdige criminelen de gevolgen inzien van hun strafbare gedrag. weer op eerste plaats in Keuzegids Deeltijd & Duaal 2012 In de Keuzegids Deeltijd & Duaal 2012 staat de voor het vierde achtereenvolgende jaar op de eerste plaats in de ranglijst van beste universitaire deeltijdstudieaanbieders. Alle opleidingen scoren weer hoog. Rechtsgeleerdheid, Psychologie en Algemene cultuurwetenschappen behalen de eerste posities in de rankings van deze studierichtingen. De overige opleidingen van de, die zonder uitzondering ook hoog scoren, zijn de enige wetenschappelijke opleidingen in de betreffende studierichtingen. Het gaat om de opleidingen Bedrijfskunde, Informatica en Milieu-natuurwetenschappen. Alle opleidingen van de Open Universiteit krijgen vooral een zeer positieve beoordeling voor inhoud, wetenschappelijke vorming, praktijkgerichtheid, studielast, faciliteiten, en informatie en contact. Meer informatie staat op (zie ook het artikel op bladzijde 10; red.). Accreditatie Rechtenopleidingen positief De opleidingen van de faculteit Rechtswetenschappen zijn opnieuw voor zes jaar geaccrediteerd. De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie heeft de positieve beslissingen voor de bachelor en master Rechtsgeleerdheid aan het College van bestuur gestuurd. De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie is onder meer positief over de voorzieningen voor studenten en de samenhang tussen onderwijs en onderzoek. Aandachtspunten zijn er ook. Er moeten meer gepromoveerde en actieve onderzoekers in het onderwijs betrokken worden. Verder dient de meer te investeren in rendement en studiesucces, hetgeen correspondeert met landelijk beleid. De faculteit had ten aanzien van de kwalificaties van het wetenschappelijke personeel de teugels reeds aangehaald. Daarnaast start met ingang van het volgende academisch jaar een pilot met een intensievere variant van de bacheloropleiding, zodat studenten meer en sneller studiesucces bereiken. Studenten Geen onzin verkopen Op emodulair lees ik dat de een geheugentraining organiseert. Dat is interessant; het geheugen is mijn vakgebied. Ik lees: Het geheugen kun je goed vergelijken met een spier die je kunt trainen. Ha, als dat waar zou zijn, dan zouden mijn hersenen uit mijn schedel barsten. Na meer dan tien jaar intensief studeren aan de kun je toch wel zeggen dat ik heel veel getraind heb. Met die training moet mijn geheugen nu wel fenomenaal zijn en moet ik superefficiënt kunnen studeren. Helaas, het kost nog steeds gewoon bloed, zweet en tranen. Nee hoor, dat je je geheugen kunt trainen is onzin. Trouwens, welk geheugen had je willen trainen? Je hebt er namelijk 256 volgens een Italiaanse professor die door prof. dr. Douwe Draaisma geciteerd wordt in zijn boek De heimweefabriek. Het is weliswaar mogelijk om 1 van die 256 geheugens met trucjes enigszins op te vijzelen, maar helaas heeft dat geen uitwerking op de overige 255. Dus inderdaad, je kunt een lijstje met woorden beter leren onthouden, maar helpt dat in je studie? Ik vermoed dat diegene die de workshop gegeven heeft, dat ook wel weet en dat de spiervergelijking een methode was om in ieder geval studenten te trekken. Iedere student hoopt namelijk dat studeren mogelijk is met minimale inspanning (desnoods tegen beter weten in). Of werd de spreker slachtoffer van een te creatieve persberichtenschrijver? Ik heb al vaker gemerkt dat de wetenschappelijke onderbouwing van de theorie in de workshops van de Open Universiteit weleens beter kan. Niet dat de workshops niet leuk, nuttig en interessant waren (dat zal ook voor deze geheugentraining gegolden hebben), maar toch zat ik er af en toe met kromme tenen bij. Heb je als student Psychologie net geleerd dat er maar voor één van de vele persoonlijkheidstheorieën enige wetenschappelijke onderbouwing is, komt een spreker met een geheel eigen, absoluut niet wetenschappelijk onderbouwd testje. Of haalt een spreker de risicofactoren en beschermende factoren van de stresstheorie door elkaar. Niet erg, want de rest van de workshops was nuttig, maar toch wel vreemd voor een workshop die door een universiteit wordt georganiseerd. Wij krijgen als studenten tijdens onze studie erin gehamerd dat zowel onze uitspraken als onze professionele gedragingen wetenschappelijk onderbouwd dienen te zijn. Laat dat ook voor de workshops gelden! PS De enige wetenschappelijk onderbouwde manier om je geheugen te verbeteren is meer bewegen: een half uur per dag matig intensief. Wellicht ligt hier weer een mooie taak voor de Studiecoach: leuke oefeningen die je kunt doen tussen het studeren door Stuutje van Vulpen 5

4 en dan (nog) de st die de st dent Zo af en toe mis ik een gewone les Iedereen heeft het tegenwoordig maar druk. Dat geldt eens te meer voor studenten van de. Ze hebben een (veeleisende) baan, zijn partner, ouder, familie, maatschappelijk actief of sporten. En dan nog eens de studie. Hoe inventief kun je zijn? Chantal Roeters studeert Algemene cultuurwetenschappen. Nog twee modules en dan ben ik klaar met mijn propedeuse. Ik ben er bijzonder trots op. Belangrijkste bezigheden overdag? Ik werk meer dan fulltime. Na mijn muziekcarrière ben ik andere activiteiten gaan ontwikkelen. Inmiddels werk ik als representatief director voor de televisiezender SchlagerTV, en reis daarvoor veel rond in binnen- en buitenland. Ik produceer televisieprogramma s voor TV Oranje en SchlagerTV. Die programma s filmen we op locatie, bijvoorbeeld in Oostenrijk. Daarnaast werk ik sinds kort ook voor de Nederlandse cultuurzender BravaNL. Het is ontzettend leuk nu te werken op een plek waar mijn studie Algemene cultuurwetenschappen ineens zin heeft. Het probleem is, dat ik soms tien dagen in het buitenland ben, en thuis werk ik te vaak ook in het weekend en nooit van negen tot vijf. En mijn tweede, of eigenlijk eerste, fulltimebaan is moeder. Die stond en staat bij mij altijd op de eerste plaats. Mijn 3 knappe mannen zijn 4, 7 en 8! Studeer bij de sinds Veel langer dan verwacht bij de start. Ik heb in 2005 mijn eerste twee modules afgerond en had toen voor ogen nu helemaal klaar te zijn. Nog te gaan? Twee modules en dan ben ik klaar met mijn propedeuse. Klinkt dat alsof ik nog niet erg ver ben? Maar ik ben er bijzonder trots op. Door omstandigheden heb ik het moeten verschuiven naar dit voorjaar. Anders was ik eind afgelopen jaar al klaar geweest. Andere bezigheden waarvoor de studie moest wijken? Geen extra bezigheden meer. Ik probeer juist zo af en toe ook een stukje ontspanning te vinden, maar dat lukt nog niet altijd. Ik werk veel vanuit huis of ben lang onderweg. Ben ik weer thuis, dan is er zoveel in te halen en zijn er nog zoveel karweitjes blijven liggen. In ieder geval lijdt de studieregelmaat daar wel onder. 6 Erkenning van mijn verworven competenties gaf mijn studie een vliegende start Welke rubriek in Modulair leest u altijd? Heel praktisch allereerst altijd het faculteitsnieuws en de tentameninformatie. Ik heb gewoon iets nodig wat me erbij houdt. Wat moet de OU vooral doen? Zo af en toe mis ik een gewone les. Even ouderwets luisteren naar wat de docent vertelt. Zeker niet haalbaar, maar één keer per maand luisteren in plaats van zelfstandig studeren, dat lijkt me wel wat. En anders misschien podcasts of video s met extra uitleg en input van de docenten, die je zelf even kunt downloaden? En per cursus een soort samenvatting op video. Ik vind het fijn dat de docenten gemakkelijk persoonlijk te benaderen zijn Binding met de? Meest passend voor mij is: Ik weet de wel te vinden als ik iets nodig heb. Toch mis ik nog steeds mijn oude studiecentrum in Den Bosch. Daar even naar binnen te kunnen lopen, dat vond ik erg fijn. Nu moet ik zo n veertig minuten reizen naar het studiecentrum en dat is me soms net iets te lang. Maar ik vind het fijn dat de docenten gemakkelijk persoonlijk te benaderen zijn en begaan zijn met hun studenten. Lieke van den Bulck, universitair docent bij de faculteit Cultuurwetenschappen, heeft me menig keer op het juiste moment weten te motiveren. Soms door kleine dingetjes. Dat vind ik geweldig. Maarten Hemker studeert bij de faculteit Informatica en werkte zo n honderdvijftig uur aan erkenning van zijn verworven competenties. Het loonde de moeite. Maarten kreeg dertien vrijstellingen. De faculteit wil zijn vuistdikke boekwerk als voorbeelddocument gebruiken voor studenten die zich ook aan zo n omvangrijke klus willen wagen. Weet waaraan je begint, want je bent zo een half jaar bezig, waarschuwt Maarten. Maar heb je meer dan vijf jaar relevante werkervaring, dan kan ik de procedure Erkenning Verworven Competenties zonder meer aanbevelen. 7

5 de st Een voorbeeld van een student voor wie de de oplossing kan zijn. Dat zei de docent wiskunde over Maarten Hemker (32) die onlangs met goed gevolg mondeling tentamen bij hem aflegde. Maarten is de eerste om die uitspraak te beamen. Eind jaren negentig ben ik bij de Universiteit van Amsterdam met Informatica gestopt. Was er geen geweest, dan had ik geen tweede kans gehad. Ik zou namelijk niet weten waar ik anders parttime een universitaire opleiding Informatica zou kunnen vinden. Een hogere beroepsopleiding zag hij niet zitten. Collega s op mijn werk die een hogere beroepsopleiding hebben, hebben duidelijk een lager niveau. Kennis toepassen, dat hebben ze geleerd, maar ze missen achtergrond en inzicht. Trouwens, ik zou het niet trekken om verplicht twee avonden per week in een schools klasje te zitten. De vrijheid van de past perfect bij mijn manier van leven. Producten die ertoe doen Zijn huidige werkgever, de gemeente Amsterdam, speelde een belangrijke rol bij Maartens besluit om begin 2010 zijn studie weer op te pakken. Na acht jaar dienstverband bij had hij weinig zin na een fusie met internetprovider Ziggo naar Utrecht te verkassen. In de commerciële aanpak van het nieuwe bedrijf kon hij zich ook niet vinden. Maarten: Bij de afdeling Dienstverlening en Facilitair Management van de gemeente Amsterdam kan ik digitale producten innoveren die ertoe doen, waar mensen iets aan hebben en die de gemeente soms een hoop geld besparen. Dat doet hij nu al drie jaar met hart en ziel en hij heeft het er uitstekend naar zijn zin. Zijn nieuwe directeur liet ook blijken oog te hebben voor de menselijke kant en drong er bij Maarten op aan zijn afgebroken studie af te maken. Tegenwoordig wordt het wat minder hard gespeeld dan vroeger, maar nog steeds Was er geen geweest, dan had ik geen tweede kans gehad staat er formeel voor een functie een bepaald opleidingsniveau, zegt Maarten. Dus, wilde ik bij de gemeente doorgroeien, dan moest ik wel akkoord gaan. Met gedeeltelijke financiering en studie-uren faciliteert de gemeente Amsterdam zijn opleiding. Een half jaar nadat hij in dienst trad, begon hij bij de. Liever aan het werk Het lag voor de hand dat Maarten vrijstellingen zou proberen te krijgen voor de tentamens die hij aan de Universiteit van Amsterdam had afgelegd. Hij had daar ongeveer twee derde van de propedeusetentamens gehaald. Vergelijking van die behaalde tentamens met corresponderende modules van de leverde Maarten negen vrijstellingen op. Dat was nog maar het begin. Ons land kent de procedure Erkenning van Verworven Competenties, die in de jaren negentig werd geïntroduceerd om kennis en ervaring te honoreren die niet door officiële scholing is verworven. Van de mogelijkheden die deze procedure biedt, wilde Maarten gebruikmaken, want hij heeft nogal wat ervaring. Al op het Barlaeusgymnasium in Amsterdam runde hij een goedlopend eigen IT-bedrijfje, bouwde websites en hielp klanten met pc-problemen. Als eerstejaarsstudent werkte hij eerst parttime op het callcenter en later fulltime als techneut en businessanalist. goede carrièreperspectieven bood, stopte hij al voor zijn propedeuse met zijn studie. Vóór hij naar de gemeente Amsterdam overstapte, was hij er callcenter supervisor, productmanager en businessanalist. Bij de gemeente is hij functioneel ontwerper, hij onderhoudt contacten met leveranciers en stuurt de interne beheerorganisaties aan. Naam: Maarten Hemker Leeftijd: 32 Burgerlijke staat: gehuwd Woonplaats: Amsterdam Vooropleiding: Barlaeusgymnasium, één jaar Informatica aan de Universiteit van Amsterdam Beroep: Functioneel Ontwerper Dienstverlening bij de gemeente Amsterdam Begonnen: 1 februari 2010 Afgerond: 1 juni 2013 Bezig met: Concepten van programmeertalen, Inleiding in de arbeids- en organisatiepsychologie Studiecentrum: Amsterdam/Utrecht 8 dent Autodidact Maarten heeft nog meer ervaring. Via zijn werk volgde hij de nodige cursussen, en hij werd ook een geroutineerd IT er door zelf aan de studie te gaan. Autodidact werd Maarten door zijn eigen bedrijfje en door internetvoorzieningen te verzorgen voor een aantal panden aan de Elandsgracht in Amsterdam. Mijn vriend en ik zijn een soort provider voor die huizen. Hier bij ons op zolder staat een serverrack met apparatuur voor onze panden. Die zijn al generaties eigendom van mijn familie. Mijn overgrootvader heeft die in 1886 als sociale huurwoningen laten bouwen. Kennis en ervaring doet Maarten ook op door mee te denken met xxter, het pas gestarte bedrijf van zijn vriend. Dat bedrijf ontwerpt producten voor domotica of huisautomatisering, bijvoorbeeld technologie waarmee verlichting of gordijnen via een mobiele telefoon te bedienen is. Maarten: Ik test producten en schrijf handleidingen. Kortom, kennis en ervaring heeft Maarten genoeg, alleen moest hij dat via de procedure Erkenning van Verworven Competenties nog bewijzen en daar keek hij wel tegenop. Er wordt wel eens gezegd dat die procedure zoveel gedoe met zich mee brengt, dat het minder tijd en moeite kost om gewoon de modules te doen. Daar heb ik even aan gedacht, maar op advies van mijn studiebegeleider ben ik aan de slag gegaan. Zorgvuldige presentatie Op het studiecentrum kennen ze hem inmiddels als de student die modules uit de kast trok en nauwgezet met zijn werkervaring ging vergelijken. Een hels karwei dat hem gedurende twee maanden honderdvijftig uur kostte, maar het loonde de moeite. Naast vrijstellingen voor de negen tentamens van de Universiteit van Amsterdam kreeg hij ook vrijstelling voor dertien bachelormodules. Slechts één vak werd niet gehonoreerd. Trots laat Maarten een vuistdikke map zien waarin hij module voor module zijn IT-ervaring spiegelt aan de tentameneisen van de faculteit Informatica. In de map beschrijft Maarten cursussen die hij ooit gedaan heeft en er zijn verslagen van projectplannen in te vinden. Gestructureerd beschrijft hij zijn activiteiten, hoe hij problemen aanpakte en vooral wat hij daarvan geleerd heeft. De bewijsstukken zijn in de map te vinden. Maarten: Er is wel een soort template dat je als voorbeeld kunt nemen, maar ik heb er een eigen slag aan gegeven om ervaring en modules beter op elkaar aan te laten sluiten. Bij de faculteit Informatica zijn ze opgetogen over de manier waarop hij dat gedaan heeft. Maar met zijn uitgebreide presentatie was Maarten er nog niet. Ter afsluiting werd hij voor een eindgesprek uitgenodigd om informatie te geven over de vakken waarover nog enige twijfel bestond. Overigens scheelt de Erkenning van Verworven Competenties hem ook nogal wat geld en tijd. Ik schat dat ik voor die vrijstellingen ongeveer euro heb betaald, maar vergelijk dat eens met wat ik anders voor dertien modules had moeten betalen. En honderdvijftig uur is heel wat minder dan studie-uren. Tekst: Paul Troost Beeld: Peter Strelitski Doorzetter Erkenning van mijn verworven competenties gaf mijn studie een vliegende start, zegt Maarten. Het gaf hem de moed met gemiddeld vijf modules per jaar door te stomen. Net als met de erkenning van zijn verworven competenties laat hij zien dat gestructureerd en planmatig werken een van zijn sterke kanten is. Vanaf het begin van zijn studie plande Maarten de vrijdag als vaste studiedag. En wat zeker zo belangrijk is, hij studeerde die dag ook. Het gebrek aan contact met de compenseert Maarten door in zijn eerste jaar trouw de begeleidingsbijeenkomsten in het studiecentrum te bezoeken, en vervolgens neemt hij na zijn propedeuse altijd deel aan de online begeleidingsbijeenkomsten. De ene docent behandelt dan de gehele tentamenstof, anderen gaan in op problemen van studenten. Bijzonder nuttig, vindt Maarten, want zo kan ik de tentamens goed plannen en ga ik onder begeleiding door de tentamenstof. Zijn advies aan medestudenten: Doe vooral direct na de begeleidingssessies tentamen, want dan zit je nog lekker in de stof. Ook als het even tegenzit, zoals bij Capita selecta wiskunde, denkt Maarten na hoe hij dat planmatig kan aanpakken. Op het gymnasium had ik een bètaprofiel, maar voor dat tentamen kon ik het niet redden met mijn gewone, relaxte manier van studeren. Elke morgen stond hij daarom om zes uur op, dook in de boeken en maakte extra opgaven. Liet hij al met zijn erkenning van verworven competenties zien dat hij een doorzetter is, door de manier waarop hij zijn wiskunde haalde, bewees hij dat opnieuw. Tja, dat had ik niet zo snel achter mezelf gezocht. Laat je bij de procedure Erkenning van Verworven Competenties niet afschrikken door kosten en papierwerk 9

6 Milieu-natuurwetenschappen, die de enige wo-opleidingen in de betreffende studierichtingen zijn, scoren hoog. Na 2009, 2010 en 2011 ook in 2012 nummer 1 van Nederland is beste universitaire deeltijdstudieaanbieder Volgens studenten en onderwijsexperts is en blijft de (OU) de beste universitaire deeltijdstudieaanbieder van Nederland. Dat blijkt uit de medio maart verschenen Keuzegids Deeltijd & Duaal De OU neemt voor het vierde achtereenvolgende jaar de eerste plaats in op de ranglijst. De OU werd tijdens de Nationale Studentenenquêtes 2010 en 2011 door studenten al verkozen tot de beste universiteit van Nederland. Tekst: Ton Reijnaerts en Juliëtte van de Ven De Keuzegids Deeltijd & Duaal wordt sinds vier jaar uitgegeven door het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI) in Leiden. Het CHOI, dat al sinds twintig jaar een Keuzegids-reeks uitgeeft, is een zelfstandig en onafhankelijk bureau. Het CHOI verzamelt informatie en analyseert en presenteert kritische kwaliteitsvergelijkingen van opleidingen. Het doel is daarbij tweeledig: Wij doen dit voor aanstaande studenten, maar houden op deze manier ook opleidingen een spiegel voor, aldus het CHOI. De Keuzegids Deeltijd & Duaal beoordeelt en vergelijkt op kritische manier de kwaliteit van deeltijdstudies. In duidelijke tabellen en heldere taal worden alle geaccrediteerde hbo- en wo-deeltijdstudies en duale studies weergegeven. Maar de (aspirant) student wordt ook inzicht gegeven in studiekosten, benodigde tijdsinvestering, kans op werk op niveau, salaris na de opleiding. Ook de ranglijst van opleidingsinstellingen, op basis van accreditatierapporten en studentenoordelen, ontbreekt niet. De Keuzegids geeft per studie een onafhankelijk advies. Daarin worden ook de beste deeltijdopleidingen en duale opleidingen genoemd. Zoals óók overige aan- en afraders. Expertoordelen uit visitatierapporten, die worden opgesteld bij de accreditatie van opleidingen, alsook de resultaten van de Nationale Studenten Enquête (NSE) spelen een cruciale rol in de kwalitatieve en prestatieve beoordeling. De OU komt in de Keuzegids Deeltijd & Duaal ook in 2012 als beste uit de bus. Of het nu gaat om inhoud van het programma, wetenschappelijke vorming, praktijkgerichtheid, studeerbaarheid, faciliteiten of informatie en contact; alle OU-opleidingen krijgen een zeer positieve beoordeling in de Keuzegids. De OU- bacheloropleidingen Rechtsgeleerdheid, Psychologie en Algemene cultuurwetenschappen staan zelfs op nummer 1 in de rankings van deze studierichtingen. Maar ook de OU-opleidingen Bedrijfskunde, Informatica en 10 In de Keuzegids Deeltijd & Duaal 2009, 2010 en 2011 kwam de OU ook al als beste uit de bus. Zoals ook in de Nationale studentenenquête (NSE) 2011, die zwaar meetelde voor de keuzegids Een herverkiezing tot de beste universitaire deeltijdstudieaanbieder van Nederland lag dus quasi in de lijn der verwachting Anja Oskamp: Dat lijkt misschien zo, maar we moeten het wel ieder jaar weer doen. Het is geen uitgemaakte zaak. Sporters zeggen toch ook: aan de top komen is niet moeilijk, er blijven wel. Hoe hoger de verwachtingen, hoe lastiger om daar aan te voldoen. De positie op de ranglijst is geen momentopname maar het resultaat van onze inspanningen door de jaren heen om goed en flexibel wetenschappelijk onderwijs te bieden. Experts roemen de kwaliteit van onze cursussen, en dat is heel belangrijk, maar ik ben vooral blij met de waardering van onze studenten hiervoor. Daar doen we het toch voor! De OU scoort nu voor het vierde achtereenvolgende jaar de hoogste positie in de ranglijst van beste universitaire deeltijdstudieaanbieders. Daarnaast kwam de OU in 2011 voor het tweede achtereenvolgende jaar als nummer 1 uit de bus bij de Nationale Studenten Enquête. De is de beste universiteit van Nederland en de OU-studenten zijn met een tevredenheidscore van 4,4 op een schaal van 5 de meest tevreden studenten van Nederland. Hoe kan de OU dit nog overtreffen? Anja Oskamp: Overtreffen wordt moeilijk, maar er is altijd ruimte voor verbetering. Ook onze studenten hebben nog wensen en zijn over sommige aspecten van de studie of onze dienstverlening minder tevreden. De aansluiting met de beroepspraktijk moet bijvoorbeeld verbeterd worden. En we onderzoeken of we onze studenten een alternatieve leerroute kunnen bieden naast het huidige open model. In september beginnen de pilots OUX waarin studenten in een groep samen tenminste vier modules per jaar volgen in een bepaalde structuur. We hopen dat studenten zo in een hoger tempo dan gemiddeld modules afronden. Er is veel belangstelling voor en ik ben heel benieuwd naar de resultaten. Nog maar kort geleden werden de deeltijdopleidingen in het HBO en WO gezien als een essentiële voorziening voor volwassenen die niet eerder de kans kregen om een bachelordiploma te halen, of die alsnog wilden omscholen naar een ander vakgebied. Onder het motto een leven lang leren vond de overheid het belangrijk dat er een breed aanbod aan deeltijdonderwijs bestond. Door allerlei ontwikkelingen was er de laatste vijf jaar al sprake van verschraling. Het verhoogde collegegeld voor degenen die een tweede studie willen volgen, plus de langstudeerboete : deze maatregelen zijn Prof. mr. Anja Oskamp, rector magnificus van de OU, is er begrijpelijkerwijs bijzonder trots op dat wij weer tot de beste universitaire deeltijd-studieaanbieder van Nederland zijn uitgeroepen. bij de andere universiteiten en (aspirant-)deeltijdstudenten als een bom ingeslagen. Wat kan de OU studenten in de nabije toekomst bieden? Anja Oskamp: Wij zullen er alles aan doen om ons onderwijs toegankelijk te houden. We willen ons blijven hard maken voor een breed aanbod aan deeltijdopleidingen in Nederland. De nieuwe plannen van de regering voor het deeltijdonderwijs baren mij dan ook zorgen (zie ook het artikel op bladzijde 13; red.). Een leven lang leren is maatschappelijk belangrijk, ook op academisch niveau. Juist daar vernieuwt kennis zich voortdurend en is bijblijven een must. Als kunnen we maar een beperkt aantal opleidingen aanbieden. Daarom stellen wij ook onze expertise beschikbaar aan andere instellingen zodat zij hun onderwijs flexibel kunnen maken. Wij willen graag met anderen een breed palet van opleidingen aan kunnen bieden. 11

7 st dentenbelangen Voorziene invoeringsdatum: september 2017 Op 6 februari 2012 zijn de Facultaire opleidingscommissies van de voor de tweede keer bij elkaar geweest om weer eens bijgepraat te worden over rechten en plichten. Ook de Studentenraad en Facultaire opleidingscommissies: een strategische alliantie?! De rol van een Facultaire opleidingscommissie (FOC) wordt omschreven in artikel 11.11, lid 1 van de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW). Het komt er in het kort op neer dat een FOC toezicht houdt op alle aangelegenheden die de opleidingen van de faculteit betreffen. De Studentenraad heeft ook een rol toebedeeld gekregen in artikel van de WHW en in Hoofdstuk 9, Titel 2 van de WHW. Het gaat wat te ver om daar uitvoerig bij stil te staan, zij het dat het ook goed is om te weten dat de Studentenraad ook samen met de Ondernemingsraad van de een aantal bevoegdheden heeft. Samengevat komt het erop neer dat de Studentenraad vooral de faculteitoverstijgende en algemene belangen van de studenten van de moet behartigen. Intermediaire rol Als Studentenraad vinden wij het van enorm groot belang om te weten wat er binnen de faculteiten van de speelt. Daarom zien wij ook graag alle adviezen van de FOC s, wat zelfs wettelijk geregeld is; die adviezen moet de Studentenraad ook krijgen. Maar wat nog veel belangrijker is: soms worden er zaken besproken in FOC s die niet meteen omgezet worden in adviezen. En soms lijkt het dat die zaken alleen de betreffende faculteit aangaan. Maar, en daar zijn voorbeelden genoeg van te vinden, wat binnen de ene faculteit een issue is, kan ook binnen een andere faculteit spelen. Om daar zicht op te kunnen houden, willen wij als Studentenraad graag een intermediaire rol spelen tussen FOC s. En zorgen dat zaken die bij meerdere faculteiten spelen ook worden aangekaart bij bijvoorbeeld het College van bestuur of de Raad van decanen. Nu staat of valt dat allemaal met de input van individuele studenten. Opkomen voor belangen Studenten kunnen en mogen uiteraard altijd de student-leden van de FOC van hun faculteit benaderen om zaken aan te kaarten. Deze mensen zitten er juist om het geluid van de individuele student op faculteitsniveau aan te kaarten. En wij willen dan graag weten waar die student-leden binnen de FOC s mee geconfronteerd worden. Zodat wij als Studentenraad ook proactief kunnen handelen en kunnen opkomen voor de belangen van studenten aan de. En dan gaat het zowel om cursisten (mensen die losse cursussen aanschaffen), bama-studenten als PhD-studenten en niet te vergeten studenten die bij de staan ingeschreven voor een hbo-opleiding Informatica of Rechten. Contactpersoon voor student-leden en voorzitters Om de afstemming tussen Facultaire opleidingscommissies en de Studentenraad (nog) beter te laten verlopen, heeft de Studentenraad één contactpersoon aangewezen voor de student-leden en voorzitters van de Facultaire opleidingscommissies. Zodat signalen die eigenlijk bij de Studentenraad thuishoren daar ook aankomen. En zodat zaken die slechts bij één faculteit spelen, teruggekoppeld kunnen worden naar de student-leden van de desbetreffende FOC. Op deze manier hopen wij als 12 s t u d e n t e n Hans Egtberts raad Studentenraad was deze keer van de partij. De Studentenraad (SR) is het formele, namens alle studenten sprekende medezeggenschapsorgaan. De huidige SR telt zeven leden (er zijn negen zetels). De leden spreken in diverse samenstellingen mee over domeinen zoals: Student meer centraal, profilering OU, financiën, kwaliteit van het onderwijs, studeren in Vlaanderen. Sinds de wijziging van de WHW (september 2010) beschikt de Studentenraad, in de gezamenlijke vergadering met de Ondernemingsraad, nu over de belangrijke bevoegdheid van instemmingsrecht op het OU-instellingsplan. In Modulair spreekt de Studentenraad steeds op eigen gezag. Wilt u eens een vergadering bijwonen, bel dan met het ambtelijk secretariaat /2215 of mail naar: studentenraad@ou.nl. Wilt u meer weten over de SR, ga dan naar Studienet > Studentenraad. Studentenraad op een strategische alliantie met de FOC s waar iedereen beter van wordt. Studenten kunnen via de website van de Open Universiteit bij hun faculteit onder het kopje Commissies erachter komen wie als student-lid in de Facultaire opleidingscommissie zit. En hetzij direct, hetzij via het secretariaat van de FOC contact met hem of haar opnemen. Uiteraard staat het studenten ook altijd vrij om via de van de Studentenraad, studentenraad@ou.nl, rechtstreeks met de Studentenraad contact op te nemen. Hans Egtberts Contactpersoon vanuit de Studentenraad voor de studentleden en voorzitters van FOC s binnen de is voor de zittingsperiode dhr. J.W. Egtberts (jw.egtberts@studie.ou.nl). Kabinetsplannen deeltijdonderwijs funest voor leven lang leren Het kabinet wil stoppen met de financiering van deeltijdstudies in het hoger onderwijs. Vanaf het collegejaar moeten studenten hun deeltijdstudie volledig zelf betalen. Voor bepaalde opleidingen in sectoren met een bijzonder en Niet iedereen werkt in een sector waarin een studie een hoger salaris oplevert. En niet iedereen heeft een werkgever die de studie betaalt. Als nog maar weinig studenten een studie volgen, moet deze gesloten worden. Dit effect zie je nu al elders door de langstudeerboete. maatschappelijk belang kunnen studenten wel een beurs krijgen. De Vereniging van Universiteiten (VSNU) verwacht dat de deeltijdstudies die erbuiten vallen onbetaalbaar worden voor veel studenten. Ook Anja Oskamp, rector magnificus van de, reageerde na de bekendmaking van de plannen kritisch: Deze regering wil de bevolking zo lang mogelijk aan het werk houden, maar is niet bereid om te zorgen voor een onderwijsstelsel waarin mensen hun kennis kunnen bijhouden en vernieuwen. Het parlement moet nog instemmen met het voorstel. De ministerraad heeft op vrijdag 30 maart 2012 het voorstel van staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Halbe Zijlstra voor de deeltijdstudies in het hoger onderwijs goedgekeurd. Hoewel het voorstel niet bedoeld is als bezuinigingsmaatregel, zullen veel deeltijd-studenten hierdoor geraakt worden. Het kabinet is van plan om vanaf collegejaar de deeltijdstudies in het hoger onderwijs niet meer te bekostigen. Hierdoor moeten de hbo-instellingen en universiteiten een kostendekkend collegegeld in rekening brengen bij studenten. Een uitzondering maakt het kabinet voor specifieke doelgroepen en voor bepaalde opleidingen in sectoren met een bijzonder maatschappelijk en economisch belang, zoals onderwijs, zorg en topsectoren. Daarvoor komt een beperkt aantal beurzen beschikbaar maar voor wie en welke studies is nog niet duidelijk. Het beurzenstelsel moet ook gaan gelden voor de. De plannen moeten nog verder uitgewerkt worden door het ministerie van OCW. Eind 2013 wil de staatssecretaris hierover rapporteren in de Kamer. Dalende trend De afgelopen tien jaar is de deelname van studenten aan het deeltijdonderwijs van hogescholen en universiteiten fors teruggelopen. Begonnen in 2001 nog ruim studenten aan een deeltijdstudie, tien jaar later, in 2011, is dat aantal bijna gehalveerd. In deze cijfers zijn de studenten van de niet meegenomen. Bij de OU is de trend minder dramatisch, maar ook hier dalen de aantallen. Volgens de staatssecretaris sluit het deeltijdonderwijs van hogescholen en universiteiten niet aan bij de wensen van werkende volwassenen. Door in de toekomst niet meer de hogescholen en universiteiten rechtstreeks voor het deeltijdonderwijs te financieren, maar aan studenten beurzen te geven, wil Zijlstra het deeltijdonderwijs flexibeler en aantrekkelijker maken. In een eerste reactie gaf rector Anja Oskamp aan dat eerder sprake zal zijn van het tegendeel als deze plannen doorgaan: Dit heeft onvermijdelijk een verschraling van het hoger onderwijsaanbod tot gevolg. Veel deeltijdstudies zullen duurder worden, en dus onaantrekkelijker. Kritiek De kabinetsplannen voor het deeltijdonderwijs krijgen vanuit vele hoeken kritiek. De VSNU stelt dat de plannen niet goed zijn: Studeren in deeltijd zou breed gestimuleerd moeten worden. Een goed opgeleide beroepsbevolking vertegenwoordigt immers een groot maatschappelijk belang. Thom de Graaf, voorzitter van de HBO-raad, haalt ook uit: Het kabinet breekt feitelijk met het recht dat elke Nederlander een door de overheid betaalde hogere opleiding mag volgen, want dat recht wordt hier beperkt tot het voltijdonderwijs. Wie door werk of gezin niet voltijds kan studeren, kan alleen nog een deeltijdbeurs krijgen in de enkele studies die de overheid voorrang geeft. De ambitie het opleidingsniveau van Nederland te laten stijgen wordt hiermee direct geschaad. Ook het bestuur van de heeft principiële bezwaren. Collegevoorzitter Sander van den Eijnden: Het kabinet beperkt met dit voorstel de toegankelijkheid van het hoger onderwijs. Juist het deeltijdonderwijs biedt mensen de kans om op de sociale ladder te stijgen. Uit onderzoek blijkt dat deeltijdstudenten 2,5 keer zo vaak uit een laagopgeleid gezin komen dan voltijdstudenten. Volgens LSVb-voorzitter Pascal ten Have worden studenten buitengesloten die niet gesponsord worden door het bedrijfsleven of de staat. De andere studentenorganisatie ISO stelt dat Zijlstra is gezwicht voor de private onderwijsinstellingen die nu al geen overheidsubsidie krijgen. Groen Links vindt dat de maatregel de vrije en betaalbare opleidingskeuze inperkt. Ik vraag me af waarom een liberale staatssecretaris voor een dergelijke planeconomie kiest, zegt Jesse Klaver, woordvoerder hoger onderwijs in de Tweede Kamer. De partij wil een hoorzitting over de toekomst van het deeltijdonderwijs houden. Gevolgen voor OU Op dit moment is nog niet duidelijk welke gevolgen de plannen hebben voor de studenten van de. In het voorstel is dit nog niet uitgewerkt door OCW. Bovendien houdt het voorstel in dat het stelsel voor hoger deeltijdonderwijs veranderd wordt en hiervoor is een wetswijziging nodig. De Tweede en Eerste Kamer kunnen het voorstel dus nog afkeuren. Collegevoorzitter Sander van den Eijnden: Onze studenten kunnen er van op aan dat wij er alles aan zullen doen om de kwaliteit en toegankelijkheid van ons universitair onderwijs te waarborgen. 13

8 onderz ek interview We draaien volop mee en worden steeds zichtbaarder Tekst: Fred Meeuwsen Beeld: Chris Peeters en gericht zijn op continue verbetering? Op welke manier kunnen routines voortdurend worden bijgesteld? Hoe kunnen organisaties leren van fouten, van bijna-fouten en misschien wel van succes. Innovatie en aanhoudende interne leerprocessen worden steeds belangrijker voor de concurrentiepositie van organisaties, zegt Caniëls. Alleen organisaties die adequaat reageren op marktontwikkelingen, en flexibel en innovatief zijn, zullen excelleren en overleven. Dergelijke organisaties creëren niet alleen de voorwaarden voor leven lang leren en continue verbetering voor hun medewerkers. Zij cultiveren ook een organisatiecultuur en structuur waarin leven lang leren, continue verbetering en innovatie centraal staan. Organisaties die leren een onderdeel maken van hun strategie, zullen daar beter van worden. Als kind al wilde ik weten hoe zaken in elkaar staken, dingen uitzoeken vond ik leuk, lekker lang geconcentreerd bezig zijn tot je de oplossing had Dekseltje van koffiebekers Prof. dr. Marjolein Caniëls kan het niet ontkennen, ze zit lekker in haar vel en heeft haar plek gevonden. Caniëls is hoogleraar Organizational Learning bij de faculteit Managementwetenschappen en programmadirecteur Lerende organisaties bij het Netherlands Laboratory for Lifelong Learning van de Open Universiteit. Ze doet er van alles aan om het onderzoek te promoten. Caniëls twittert zelfs en is actief op Facebook en LinkedIn. Het wordt duidelijk dat er bij ons hoog scorend wetenschappelijk onderzoek wordt verricht. Onderzoek als passie Ambitieus en hardwerkend. Zo kan Caniëls het best getypeerd worden. Als ze in het weekend met haar kinderen gaat zwemmen, gaan de scripties van haar studenten mee. Ze heeft dan ook brede ervaring op het gebied van management, onderzoek en onderwijs. Caniëls studeerde Economie aan de Universiteit Maastricht en promoveerde daar. Een paar jaar was ze universitair docent Economics and Statistics aan de Technische Universiteit Eindhoven. In 2001 maakte ze de overstap naar de. Daar werd Caniëls achtereenvolgens universitair docent Supply Chain Management, hoofd onderzoek van de faculteit Managementwetenschappen en universitair hoofddocent. In 2009 werd ze gedetacheerd bij het Netherlands Laboratory for Lifelong Learning, (NELLL) een interfacultair onderzoeksinstituut dat interdisciplinair onderzoek verricht naar leven lang leren. Haar benoeming, vorig jaar, tot hoogleraar bij de faculteit Managementwetenschappen en 14 programmadirecteur bij NELLL vormen een logische stap in haar carrière. Overigens heeft onderzoek haar altijd getrokken. Sterker nog; het is haar passie. Als kind al wilde ik weten hoe zaken in elkaar steken. Dingen uitzoeken vond ik leuk, lekker lang geconcentreerd bezig zijn tot je de oplossing had. En als je dan een antwoord had, kwamen er weer nieuwe vragen en nieuwe uitdagingen. Heerlijk. Hoge scores voor onderzoek Caniëls begeleidt tien promovendi. Dat is een grote groep, stelt zij. Het is mooi dat we de financiering rond kregen. Het is een club jonge wetenschappers met veel energie. Ze gaan ervoor. Dat is goed voor de faculteit én goed voor de. We draaien volop mee, we worden steeds zichtbaarder en dat is wel eens anders geweest. Caniëls verwijst daarmee naar het gegeven dat de buitenwereld de vaak alleen ziet als een onderwijsinstelling. Maar dat is aan het veranderen. Het wordt duidelijk dat er bij ons ook hoog scorend wetenschappelijk onderzoek wordt verricht, stelt Caniëls. Dat komt omdat we steeds meer congressen bezoeken én organiseren, papers en artikelen schrijven en lezingen houden. We laten van ons horen. Dat is goed voor ons imago. En op deze manier komt onze kennis ook nog ten goede aan de maatschappij. Lerende organisaties Caniëls en haar onderzoekers houden zich bezig met leven lang leren vanuit het perspectief van lerende organisaties. Dan gaat het om beantwoording van vragen zoals: hoe kunnen organisaties leren Om het belang van leerprocessen te onderstrepen, haalt Caniëls met plezier het voorbeeld aan van het dekseltje dat op elke beker koffie past. Je kent ze wel van de stations. Let maar eens op, op elke beker past tegenwoordig hetzelfde dekseltje. Vroeger lagen er meer maten en dat was niet prettig voor de medewerkers. Die vergisten zich regelmatig, klanten verbranden hun vingers. Er is gezorgd voor een blijvende oplossing nadat medewerkers konden praten over hun vergissingen. Het uniforme dekseltje lijkt een kleine aanpassing, maar scheelt veel fouten en daarmee veel geld. Naast de leerprocessen binnen een bedrijf is er in het onderzoek ook aandacht voor de leerprocessen in de interactie tussen bedrijven. Niet alleen een organisatie zelf, maar de gehele keten bepaalt immers de concurrentiekracht. Caniëls: Daarbij spelen factoren als afhankelijkheid, macht en vertrouwen een belangrijke rol. Wij kijken welke processen er binnen de interactie tussen bedrijven plaatsvinden en hoe die verbeterd kunnen worden. Dat doen we bijvoorbeeld in waardeketens en in innovatieve clusters van bedrijven. Wonderplant Jatropha Een aanvullende onderzoekpoot is de interactie tussen kennis- en overheidsinstellingen en bedrijven in stedelijk en regionaal verband. Door in zo n netwerk te leren, wordt de regio economisch sterker, stelt Caniëls. Het gaat erom methoden en technieken te vinden die steden en regio s kunnen helpen zich te ontwikkelen tot lerende steden. En hoe dat weer bij kan dragen aan de ontwikkeling van een kennismaatschappij met aandacht voor sociale, ecologische en economische ontwikkeling. Op dit terrein is er bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar het ontstaan van een compleet nieuwe industrietak in Tanzania. Daar werd een tijdje terug de wonderplant Jatropha ontdekt, een plant die overal groeit en waarvan biodiesel gemaakt kan worden. Caniëls: De intenties met deze groene brandstof waren lovenswaardig. Toch ging het al snel mis toen grote partijen er geld in zagen en het oorspronkelijke gouden idee om zeep werd geholpen. Dat proces is in kaart gebracht. Daar valt veel van te leren. Meer dan duizend volgers op twitter Voor Caniëls is de uitdaging samen met haar team goed onderzoek te doen en daar interessante artikelen over te schrijven voor aansprekende wetenschappelijke tijdschriften. De ambitie is dus de buitenwereld nog beter te laten zien waar ze mee bezig zijn. Om dat een handje te helpen, twittert Caniëls via MCCOUNL. Ze heeft meer dan duizend volgers, van overal over de wereld. Daarnaast is ze actief op Facebook en LinkedIn. Caniëls: Ik gebruik de sociale media om ons onderzoek te promoten en ons nog beter te profileren. En het werkt. Ik heb dankzij de sociale media een interessant netwerk van wetenschappers en andere geïnteresseerden opgebouwd. Ik wissel papers en artikelen uit, en maak afspraken voor kennismaking op congressen. Het netwerk groeit en groeit. Ten tijde van het interview wachten Caniëls en haar promovendi af, of een of meer van hen spreker kan zijn op het internationaal befaamde congres van de Academy of Management. Het is de top op ons vakgebied, aldus Caniëls. We hebben zes papers ingediend. De selectie is heel streng, maar ik heb een goed gevoel. Het komt goed. Zij kreeg gelijk. Die zes papers zijn geaccepteerd! In deze rubriek komt beurtelings een hoogleraar/docent of een scriptiestudent aan het woord. Onderzoek bij de OU staat vooral in dienst van het onderwijs. Bij onderwijstechnologisch onderzoek gaat het om de vernieuwing van het onderwijs. Zulk onderzoek wordt gedaan bij het Centre for Learning Sciences and Technologies en het Ruud de Moor Centrum. Bij faculteiten wordt vakgericht onderzoek verricht, in samenwerking met de al genoemde kenniscentra. Daarbinnen krijgt ook het afstudeeronderzoek een plek, maar dat kan per faculteit verschillen: individueel, groepsopdracht, onderzoekskring, et cetera. Binnen dit klimaat van eigen (promotie)onderzoek past tevens een toenemende participatie van aio s en buitenpromovendi. Vooral laatstgenoemd onderzoek wordt gefaciliteerd door de Graduate School. Het wetenschappelijke onderzoek bij de faculteit Managementwetenschappen kent als rode draad het gedragmatige aspect van management. De manager wordt gezien als deelnemer aan de organisatie die hij/zij bestuurt. Deze organisatie bestaat uit mensen, die elk een eigen wil en gedrag hebben, en die elkaar bewust en onbewust op allerlei manieren beïnvloeden. Tegen die achtergrond zijn er research communities die variëren van een informele samenwerking met enkele collega s op hetzelfde interessegebied, tot een volwaardige onderzoekschool als het RACC. In het onderwijs komt dat het duidelijkst tot uiting in de (4-moduuls) cursus Advanced Studies in Management, waar alle masterstudenten hun opleiding mee starten. Het onderzoek van de student vindt plaats binnen de genoemde research communities, en krijgt vorm in scriptiekringen. 15

9 activiteitenr Voor actuele informatie/aanmelden: webpagina ( van uw faculteit of studiecentrum. Aanmelden workshops: oster za 26 Workshop Mondeling Presenteren (sc Amsterdam) wo 30 Bijeenkomst filosofiegroep (sc Emmen) Lezing door prof. Mels van Driel Het mannelijke lid en zijn dysfuncties (sc Gent) juni studiecoach. april vr 27 Regiodag Noord (sc Groningen) MEI di 1 Discussieclub over zin en onzin elektrische auto s (De Verlichting, sc Eindhoven) Lezing door prof. mr. dr. C. van Duyne Internationale georganiseerde misdaad, juridische aspecten en criminele bedrijfsvoering (sc Amsterdam) wo 2 Workshop Digitaal Mindmappen (sc Parkstad Limburg) zo 6 Dagexcursie Kasteel de Haar (Si-tard, sc Parkstad Limburg) wo 9 Jaarvergadering met aansluitend het eindejaarsdiner (Recht Even Redig, sc Zwolle) zo 6 Dagexcursie Kasteel de Haar (Si-Tard, sc Parkstad Limburg) vr 11 Poëziemorgen in de voormalige kapel van de Twaalf Apostelen, Bogaardenstraat in Maastricht (Leesclub dispuut Si-tard, sc Parkstad Limburg) ma 14 Bijeenkomst De Studiekamer slaaptherapie door drs. Helmy Pluis (sc Den Haag) di 15 Bijeenkomst Plein Air (sc Den Haag) wo 16 Filmgroep met Einde en begin over Wislawa Szymborska (Homo Ludens, sc Amsterdam) Workshop Digitaal mindmappen (sc Nijmegen) Workshop Motivatie en Inspiratie (sc Rotterdam) Workshop Google Apps Vaardigheden (sc Rotterdam) ma 21 Alfred Kerckhoffs-lezing door drs. Jana Waarts De tragedie van de katharen (Retor Den Bosch, sc Nijmegen) Bijeenkomst MeetingPoint Psychologie (sc Zwolle) Workshop Digitaal Mindmappen (sc Zwolle) di 22 Lezing/luisterworkshop J.S. Bach door drs. Wouter Steffelaar (De Verlichting, sc Eindhoven) Muziekclub (Suster Bertken, sc Utrecht) Workshop Feedback (sc Parkstad Limburg) wo 23 Filmavond (NOUS, sc Groningen) do 24 Kenniscafé Almere Stress (sc Almere) Literatuurclub Aantekeningen uit het ondergrondse van F. Dostojevski (De Verlichting, sc Eindhoven) Lezing Profiling: Facts and Fairytales door Carlo Schippers, gedragskundige bij het KLPD (RW, sc Den Haag) Workshop HARTcoherentie (sc Nijmegen) Workshop Tentamentraining (sc Enschede) 16 za 2 Bezoek Zoet&Zout Kunsthal Rotterdam, aansluitend lunch (Dispuut Cultuurwetenschappen, sc Rotterdam) TouW-dag (sc Utrecht - zie deze Modulair) ma 4 Afsluiting van het seizoen met saladebuffet (Utile Dulci s Hertogenbosch, sc Nijmegen) do 7 Workshop Timemanagement (sc Zwolle) vr 8 Lustrum in Stadskasteel Oudaen (Suster Bertken, sc Utrecht) za 9 Masterdag Milieuwetenschappen (sc Utrecht zie deze Modulair) ma 11 Workshop Tentamentraining (sc Utrecht) do 14 Lezing Psychologie (sc Utrecht) Filosofieclub (Suster Bertken, sc Utrecht) Eindejaarsbijeenkomst OU Eindhoven, drs. Lieke van de Bulck (De Verlichting, sc Eindhoven) za 16 NouW- Rijp en Groendag Waddenzee (Friesland zie deze Modulair) di 19 Bijeenkomst Plein Air (sc Den Haag) wo 20 Filosofische filmavond over Lars von Trier, door dr. Jeroen Vanheste (Lux, Nijmegen zie deze Modulair) do 21 Bijeenkomst Studieclub Psychologie (PUB, sc Breda) Workshop Studieopstellingen (sc Zwolle) wo 27 Bijeenkomst filosofiegroep (sc Emmen) do 28 Literatuurclub Poesie-avond (De Verlichting, sc Eindhoven) vr 29 Uitreiking getuigschriften in De Proosdij (sc Zwolle) Bezoek Instituut Zeeonderzoek in Yerseke ( JULI ma 2 start en s pport Nieuwe workshops Studiecoach Workshop Studieopstellingen Ons menselijk brein verwerkt 99% van de ontvangen informatie uit de omgeving onbewust. Voor beslissingen die bijdragen aan het oplossen van studieproblemen is het belangrijk ons meer bewust te worden van deze onbewust opgeslagen informatie. Een studieopstelling is een dialoog met jezelf die duidelijk kan maken waarom je (onbewust) weet dat je bijvoorbeeld studie vertraging oploopt of waarom je bijvoorbeeld een bepaalde specialisatie zou moeten kiezen. Onderzoek heeft uitgewezen dat deze methodiek mensen in korte tijd helpt een heldere visie te ontwikkelen rond hun problemen en keuzevragen. De workshop Studieopstellingen biedt studenten de mogelijkheid om hun eigen studievraagstuk in te brengen. De workshop wordt gegeven door dr. Wim Jurg (Schiedam, 1957), hij studeerde econometrie en psychologie. Hij is universitair docent marketing aan de en geeft sinds 2002 leiding aan een onderzoeksgroep die zich bezighoudt met merk- en interventieopstellingen. Hij promoveerde in november 2010 aan de Radboud Universiteit op dit onderwerp ( The perceived usefulness of branding constellations ). Het studiecentrum Zwolle organiseert op 21 juni a.s. een workshop Studieopstellingen. U mag één of twee (studie)partner(s) meenemen. Voor inschrijving en meer informatie over de workshop Studieopstellingen kunt u terecht op de website van Studiecoach. Workshop Effectief studeren Er is steeds meer aandacht over de werking van het brein. Er zijn wetenschappelijke theorieën die bewijzen dat kennis snel en duurzaam opgeslagen kan worden met een juiste studieaanpak. Tijdens de workshop Effectief studeren wordt ingegaan op de werking van het brein. Men leert hoe je het beste studeert en onthoudt. Dit is immers van persoon tot persoon verschillend. Daarbij maakt u kennis met een online tool die direct inzet wordt als u begint met het bestuderen van de studieboeken. Tijdens de workshop gaan we op zoek naar uw eigen leerstijl. U leert een gestructureerde samenvatting te schrijven en te verwerken in een mindmap. Daarnaast behandelen we de vergeetcurve van Ebbinghaus zodat u aan het eind van de wokshop weet hoe u het studieboek begrijpend moet lezen en hoe de leerstof langer en beter onthouden blijft. De workshop Effectief studeren wordt in verschillende studiecentra georganiseerd. Voor inschrijving en meer informatie over de workshop Effectief studeren kunt u terecht op de website van Studiecoach. Nominatie IPON Award Op woensdag 28 maart jl. ging de Studiecoach de strijd aan met StudyFlow en CHAI-X tijdens de nominatie van de IPON Awards Ondanks het feit dat de Studiecoach de Award niet gewonnen heeft, is de waardering van de jury een enorme opsteker voor de. Citaat van de jury-voorzitter, Louis Hilgers: Het zou goed zijn voor alle scholen in Nederland om kennis te nemen van dit instrument dat de Open universiteit ontwikkeld heeft, ter ondersteuning van het gehele onderwijsproces. Temeer omdat het hier een open source project betreft, waar je alles gratis kunt vinden. De IPON Awards hebben inmiddels een prominente plek verworven in de onderwijswereld. Het onderwijsveld zelf bepaalt namelijk welk product of dienst echt vernieuwend is en kent daar een Award aan toe. Alle inzendingen zijn beoordeeld op de componenten innovatief, gebruik, originaliteit, ontwerp, toegankelijkheid en prijs. De Studiecoach ontving eerder wel een Award in Duitsland (MedeA Berlin) en Amerika (IMS Award). Workshop Stressmanagement (sc Zwolle) 17

10 service en inf rmatie code cursusnaam geplande vervanging door datum uit aanbod B05132 Basiscursus marketing B05111 Marketing B10131 Wetenschappelijk literatuuronderzoek B13121 Organisatie en management B13131 Organisatiekunde B15111 Regressie- en tijdreeksanalyse (AV2) B17111 Variantie- en correlatieanalyse (AV4) B40317 Advanced studies in management B40327 Advanced studies in management B42311 Bestuurskundige klassieken B47311 Projectmanagement: implementeren van B23211 Projectmanagement: implementeren van ERP-systemen ERP-systemen B51311 Regie van beleidsprocessen B52311 Theorieën over beleid B54311 Beleidsonderzoek B56311 Public management and policy B59317 Strategic human resource management B59327 Strategic human resource management B65317 Controlling B65327 Controlling B70322 Practicum ict-management audit B70332 IT-Governance Inlichtingen Er zijn diverse kanalen voor het (snel) verkrijgen van informatie: Algemeen over: verzendingen, (niet)bezorgen van Modulair, inschrijving, kosten, procedures en regelgeving uur per dag (van daaruit kunt u alsnog een mailtje sturen) Maandag uur; dinsdag tot en met vrijdag uur. Voor meer specifieke vragen vrijstelling/toelating, besteladvies, studievoortgang, diplomering, studeren met een beperking kiest u eveneens genoemd telefoonnummer; u wordt dan (doorgaans) doorverbonden met een onderwijsadviseur die nauw contact onderhoudt met de faculteit. Over een cursus: met de docent (zie de studiegids c.q. Studienet). Voor contact met een studiecentrum: Studiebegeleiding De laatste (actuele) informatie over studiebegeleiding vindt u steeds op de desbetreffende webpagina van een cursus op Studienet of het publieke studieaanbod op de centrale webpagina ( In dit bericht maken wij studenten alleen attent op cursussen waarvan recent wijzigingen zijn opgetreden. Voor precieze informatie moet u de cursussite zelf raadplegen. Het gaat om de volgende cursussen: B6661C Premaster managementwetenschappen N14112 Scheikunde voor milieuwetenschappen 1. Overzicht stopgezette cursussen Hiernaast op bladzijde 19 staat het overzicht van de cursussen die voor het academisch jaar uit het aanbod worden genomen. In de volgende Modulair wordt dit schema herhaald, inclusief informatie over de laatste tentamendata van de cursussen die worden stopgezet en de geplande verschijningsdatum van de vervangende cursussen (indien van toepassing). C07321 Veranderende grenzen. Nationalisme in Europa ( ). C12122 Inleiding letterkunde C13122 Inleiding in de filosofie C42323 Onderzoekspracticum: bachelorscriptie C61311 Zomerschool cultuurgeschiedenis N04122 Geologie rondom plaattektoniek N05121 Natuurkunde N12211 Remote Sensing: basics and environmental applications N35221 Geo Information Systems (GIS) N04132 Geologie rondom plaattektoniek N11111 Natuurkunde voor milieuwetenschappen N35231 Geo Information Systems (GIS) C16112 Inleiding letterkunde C13132 Inleiding filosofie C42323 Onderzoekspracticum: bachelorscriptie C61321 Zomerschool cultuurgeschiedenis O17311 Onderwijswetenschap O17321 Onderwijswetenschap O01311 Onderwijswetenschap voor de educatieve minor CW O28421 E-learning: wat, waarom en hoe? O28431 Digitale media en leren O35421 Project Onderwijswetenschappen O42411 Evaluatie van onderwijsinnovaties R01152 Basiscursus recht R04262 Overeenkomstenrecht R17261 Personen- en familierecht R25241 Faillissementsrecht R26241 Burgerlijk procesrecht R30362 Belastingrecht R35261 Aansprakelijkheidsrecht R37272 Formeel strafrecht R45362 Regelgeving R46341 Procesrechten R63321 Rechten van intellectuele eigendom R66332 Strafrechtelijk bewijs R79321 Voorbereiding onderzoek R01162 Basiscursus recht R04272 Overeenkomstenrecht R17271 Personen- en familierecht R25251 Faillissementsrecht R26251 Burgerlijk procesrecht R30372 Belastingrecht R35271 Aansprakelijkheidsrecht R37282 Formeel strafrecht R45372 Regelgeving R46351 Procesrechten R66342 Strafrechtelijk bewijs R79331 Voorbereiding onderzoek S02232 Personeelsmanagement S28211 Organisatiepsychologie S29211 Personeelsmanagement S05261 Onderzoekspracticum psychologisch experiment S05271 Onderzoekspracticum psychologisch experiment S13121 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse S13131 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse S22231 Onderzoekspracticum literatuurstudie S22241 Onderzoekspracticum literatuurstudie S33321 Inleiding in de seksuologie S33331 Seksuologie S64322 Gezondheidspsychologische interventies S64332 Gezondheidspsychologische interventies S71322 Onderzoekspracticum scriptieplan S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan T01331 Ontwerpen van mens-machine-interactie T12331 Concepten van programmeertalen T17311 Webservices en applicatie-integratie T27341 Kunstmatige intelligentie 2 T28331 Component-based development T32121 Context van informatica T38111 Webcultuur: creatieve technologie T50211 Programmeerpracticum T01341 Ontwerpen van mens-machine-interactie T12341 Concepten van programmeertalen T28341 Softwarecomposition T03211 Context van informatica T38121 Webcultuur T50221 Programmeerpracticum 19

11 c Studietips: studeren met een functiebeperking In deze rubriek adviseren regionaal voorlichters Gijske Meijerink (rechts op de foto) en Eva von Stockhausen (links op de foto), beiden regio Randstad, je over studievaardigheden zoals concentratie, planning en tentamen doen. Deze keer: studeren met een functiebeperking. De is bij uitstek geschikt voor mensen met een functiebeperking, die graag een wetenschappelijke opleiding of cursus willen volgen. Omdat we een instituut voor afstandsonderwijs zijn en aangepaste voorzieningen op maat bieden aan studenten met uiteenlopende functiebeperkingen. Welke voorzieningen? Verschillende functiebeperkingen vereisen een ruim aanbod aan aangepaste studievoorzieningen. Het Onderwijs service centrum van de draagt onder andere zorg voor: aangepaste studiematerialen en tentamens; goed toegankelijke studiecentra en (externe) tentamenruimtes; alternatieven voor het bijwonen van studiebijeenkomsten, bijvoorbeeld door inzet van virtuele leeromgevingen. Wil je meer weten over studeren met een functiebeperking? Op kun je lezen welke voorzieningen binnen de beschikbaar zijn. Daarnaast vind je er ervaringsverhalen van studenten en informatie over de rolstoeltoegankelijkheid van de studiecentra. Ten slotte kun je er speciale voorzieningen aanvragen met behulp van het digitaal intakeformulier. Steuntje in de rug nodig? Denk jij een steuntje in de rug goed te kunnen gebruiken, maar weet je niet waar je mogelijk voor in aanmerking komt? Neem dan contact op met Cleo Merckx, via Daarnaast is in ieder studiecentrum een contactpersoon aanwezig voor functiebeperkte studiezoekers en studenten. Bij hem of haar kun je terecht voor informatie, bijvoorbeeld over de manier waarop jij zelf bij kunt dragen aan verbetering van jouw mogelijkheden bij de. Durf te vragen! H(A)! In zekere zin is het wel te begrijpen dat wetenschapperachtige figuren gebruikmaken van de H. Hiermee bedoel ik de H(irsch)index die in 2005 is ontstaan en wordt gebruikt om te bepalen hoeveel invloed een wetenschapper heeft. Iemand met een H-index van 37,5 heeft 37,5 artikelen geschreven die elk 37,5 keer of meer zijn geciteerd. Het is inmiddels een rage onder de wetenschappers. Er zijn zelfs wereldranglijsten, net als bij bepaalde sporten. Noem er maar één: tennis. Dat geeft stof tot nadenken in een tijd waarin wij allen willen opklimmen in iets, bijvoorbeeld salaris, diploma s, management en pensioengeld. Ik vind dat eigenlijk ook wel leuk en denk dat ik ook gebruik ga maken van de H! Ik denk dat ik een H-index heb van minstens 2. Op deze kolommetjes is in de afgelopen jaren minstens tweemaal gereageerd met vermelding van een citaat. Onder u, aandachtige lezertjes, zijn er velen die dat getal verbeteren. Ik wijs maar op Facebook en Twitter waar je met gemak een citaat vierhonderd keer kunt herhalen en zo de index op vierhonderd kunt brengen. Weet u dat bestuurderen en andere gewichtige personen de H-index met gemak hanteren bij benoeming van hoogleraren en financiering van onderzoek?1 Een oogopendoener, nietwaar? Hier opent zich dus een perspectief. Dus komt er ongetwijfeld van u de vraag: hoe schrijf ik een veel geciteerd artikel? Hiervoor heb ik voor u wat tips. Maak heel veel hele kleine artikeltjes over een zeer algemeen onderwerp. Maak daarvan de titel steeds Life Long Learning is impossible. Zet die allemaal op Twitter of Google. En Ha!, tellen dan maar. Het zou je zomaar een baan bij de kunnen bezorgen. Of geld voor eindelijk die verlangde promotie. Ook onze algemene Alumnivereniging van de OU zou kunnen mee rennen in de vaart der volkeren. Daartoe zou zij een eigen index moeten invoeren. Een HA!-index. De Alumnivereniging zelf zou graag veel bekender willen zijn. De HA!-index zou voor grotere bekendheid kunnen zorgen. Zo dus: de HA!-index is bedacht door de cultuurwetenschapper H(ofman) en dient om te bepalen wie van de alumni met zijn bul, diploma, of wat dan ook, het meest heeft bereikt in de samenleving. Dus ook hoeveel invloed zij of hij heeft. Deze HA!-index zal jaarlijks worden bepaald door weging van het aantal keren dat een alumnus zich op radio en televisie, in kranten of tijdschriften manifesteert. Promoties zijn vanzelfsprekend de eerste vormen. Uiteraard is het doel de bekendheid van de OU vergroten en het hechten van gouden randen aan bullen en diploma s van de U. De genoemde optredens dienen dan wel te worden gemeld aan de Alumnivereniging, die er een stevige bekendheid aan zal (gaan) geven. Het zou me niet verbazen als de OU daar dan weer een ferme prijs aan zou verbinden. Hier hebben we dan een HA-HA situatie.2 Zweitze Reacties: zweitze@planet.nl 1 NRC van zaterdag 17 maart en zondag 18 maart Variatie op win-win 20 cultuurwe tenschappen Filosofische filmavond cultuurwetenschappen Het Europa van Lars von Trier Na de succesvolle filmavonden van de afgelopen twee jaar vindt op woensdag 20 juni opnieuw een filosofische filmavond plaats voor studenten Cultuurwetenschappen. Het onderwerp is dit keer de Europa trilogie van de Deense regisseur Lars von Trier. De jonge Von Trier maakte drie films waarmee hij een bepaald beeld gaf van Europa. De eerste twee, Element of Crime (1984) en Epidemic (1987), trokken vooral de aandacht door hun onconventionele karakter. De derde film, Europa (1991), was daarentegen veel toegankelijker en werd een groot succes. De film won prijzen in Cannes en andere filmfestivals, en betekende de doorbraak van Lars von Trier. Dr. Jeroen Vanheste verzorgt een lezing waarin hij ingaat op de achtergronden van Lars von Trier en diens Europa trilogie. Aansluitend aan de lezing wordt de film Europa vertoond. Programma uur Ontvangst in LUX (Mariënburg 38-39, Nijmegen) uur Lezing over Lars von Trier en diens Europa trilogie uur Korte pauze uur Filmvertoning Europa (in zaal LUX 2) uur Napraten en een glas in het café van LUX Alumni Wat is een functiebeperking? Er zijn verschillende functiebeperkingen die invloed kunnen uitoefenen op het dagelijks functioneren. Bijvoorbeeld een leerstoornis, zoals dyslexie, een visuele of auditieve handicap, een psychische of motorische functiebeperking, een chronische ziekte of een tijdelijke beperking zoals een gebroken arm of been. nderwijs lumn Aanmelden voor deze avond kan via het secretariaat van de faculteit: secretariaat.cultuurwetenschappen@ou.nl. De kosten voor deelname bedragen 12,50 euro per persoon. Dit bedrag dient uiterlijk een week tevoren overgemaakt te worden op gironummer t.n.v. de te Heerlen, onder vermelding van filmavond 20/6. We adviseren u zich tijdig aan te melden, want de afgelopen twee jaar was de zaal volgeboekt! De bijeenkomst telt mee in het kader van CW-debat: deelname levert 4 studie-uren op. Deelnemers ontvangen een exemplaar van de lezing en achtergrondinformatie over de Europa-trilogie. onderwijswe tenschappen Landelijke dag Veranderende grenzen. Nationalisme in Europa Op vrijdag 15 juni vindt de landelijke studiedag bij de cursus Veranderende Grenzen. Nationalisme in Europa plaats in het studiecentrum Nijmegen. Tijdens deze studiedag staat het nationalisme als historisch en actueel probleem centraal. Nieuwe student-leden gezocht voor FOC In de Facultaire opleidingscommissie van Onderwijswetenschappen (FOC) is plaats voor een nieuw student-lid en twee plaatsvervangende studentleden. Deze commissie praat mee over het onderwijs en adviseert de opleidingsdirecteur op het gebied van de masteropleiding Onderwijswetenschappen. Taken van de FOC zijn zoal: advies geven over de onderwijsen examenregeling (OER), jaarlijkse beoordeling van de uitvoering van die regeling en gevraagd en ongevraagd advies geven over het onderwijs. Student-leden krijgen voor elke vergadering een onkostenvergoeding. Per jaar vinden twee à drie vergaderingen plaats en dat kan via skype of fysiek zijn. Zie ook: portal.ou.nl/ web/studenten-olw/commissies. Nadere informatie kan worden gevraagd aan mw. dr. Sandra Wetzels, voorzitter FOC (sandra.wetzels@ou.nl). Belangstellenden kunnen zich aanmelden door een te sturen naar Audrey Wigman (audrey.wigman@ou.nl) met als onderwerp kandidaat FOC. In het ochtendgedeelte verzorgt dr. Toon Bosch, universitair docent bij de faculteit, een lezing getiteld: De kracht van een illusie: natie, staat en identiteit in Nederland ca In het middaggedeelte is er ruimte voor uw vragen omtrent de cursus en verzorgt dr. Peter van der Heiden, Radboud Universiteit, een lezing waarin hij ingaat op het naoorlogse nationalismedebat in Nederland. Deze lezingen tellen mee in het kader van het CW-Studium Generale. Nadere informatie treft u aan op de website van de faculteit. Nota bene: deze studiedag gaat door bij 15 of meer inschrijvingen 21

12 management we tenschappen doorlopen. Het betreft een blok bestaande uit vier bachelorcursussen op het gebied van financiële verslaggeving: Administratieve processen en accounting, Management accounting, Financial accounting, Administratieve organisatie. Om een onderneming te besturen en beslissingen te nemen heeft een ondernemer financiële informatie nodig. Bovendien verlangt de moderne maatschappij van ondernemingen dat ze verantwoording afleggen over hun doen en laten. De financiële informatie die nodig is voor de besturing van de onderneming (intern) en voor het publiceren van financiële overzichten (extern) komt tot stand via administratieve processen (Administratieve processen en accounting). De cursussen geven onder meer inzicht in de betekenis en functie van en eisen aan de balans en de winst- en verliesrekening voor de extern geïnteresseerden (Financial accounting) en belichten veel aspecten van de interne verslaggeving (management accounting). Het vakgebied administratieve organisatie wordt in een breder kader geplaatst, te weten binnen de managementcycli van controlling, informatiemanagement en administratieve organisatie. Na een gezamenlijke startbijeenkomst in Eindhoven op 5 september worden de vakken als groep in één jaar gezamenlijk in een vast tempo doorlopen. Studenten kunnen hun belangstelling hiervoor aangeven op hun werkplek in Studienet (onder Serviceberichten). Zij worden dan op de hoogte gehouden van de verdere ontwikkelingen. Nieuw CPP Leiderschap in complexiteit Binnen de complexiteitswetenschappen zijn inzichten opgedaan rond het zelforganiserende vermogen van interactiepatronen. Er wordt door een andere bril gekeken naar de identiteit van de organisatie. Dit leidt tot een heel andere visie op organisatieverandering en de rol van de leider hierbij. Leiderschap wordt dan gezien als het actief faciliteren van interactie, het nog onbekende tegemoet, uitgaande van de kernverantwoordelijkheid van de organisatie en de belangenmatrix van alle stakeholders. Om deze radicaal andere manier van denken te exploreren, heeft de faculteit Managementwetenschappen het Certified Professional Program (CPP) Leiderschap in complexiteit ontwikkeld. Het programma gaat op 24 mei a.s. van start. Meer informatie en aanmelden via: MW draagt bij aan Open Universiteit Extra Zoals u in Modulair 5 (pagina 19) heeft kunnen lezen, is de Open Universiteit gestart met het project Extra (OUX). In dat project wordt onderzocht welk effect een meer gestructureerd onderwijsaanbod heeft op studiesucces. De kernaspecten van dat aanbod zijn minder vrijblijvendheid en meer binding. Het wordt naast het onderwijs met vrijheid van tijd, plaats en tempo aangeboden. Dus is het mogelijk te kiezen tussen vrij studeren of in een vast tempo, onder begeleiding van een tutor. De faculteit Managementwetenschappen biedt vanaf 1 september 2012 één blok aan in OUX, in eerste instantie bedoeld voor studenten die het starttraject Ondernemen en managen met succes hebben Studenten- en alumnidagen najaar 2012 Noteer het alvast in uw agenda; deelname op volgorde van aanmelding! Master of Science in Business Process management and IT (BPMIT) Op woensdag 14 november (aanvang uur) wordt er in studiecentrum Eindhoven een symposium gehouden voor studenten en alumni van de Master of Science in BPMIT (en voormalige opleidingen BICT en MIT). Dit symposium biedt volop gelegenheid om docenten en (oud-)studiegenoten te ontmoeten en bij te praten in een ontspannen sfeer, gevoed door een aantal interessante presentaties. Meer informatie over het programma en aanmelding volgt op: extra management we tenschappen Eerste cursuscertificaat Management community verstrekt Onlangs heeft Mohamed el Kourchi zie zijn reactie verderop als eerste student van de bacheloropleiding Bedrijfskunde het certificaat voor de cursus Management community ontvangen. De cursus Management community is een bijzondere cursus. Dat deelname aan opleidingscommissies, studiedagen, besturen van studieverenigingen belangrijk is, weet iedereen wel. Het gebeurt maar zelden dat je voor deze activiteiten ook studiepunten kunt verdienen. De faculteit Managementwetenschappen geeft studenten voor al dit soort activiteiten community points. Je kunt deze verzilveren als je voor de cursus Management community ingeschreven staat. Alleen meedoen aan activiteiten als voornoemd is echter niet voldoende. Je schrijft bovendien een leerverslag waarin je aangeeft hoe deze activiteiten (of een deel ervan) hebben bijgedragen aan je studie. Als je twee jaar lid bent van de Facultaire opleidingscommissie levert dit 25 van de benodigde 100 community points op. Je mag maximaal vier jaar lid zijn. Je krijgt voor elke deelname aan een SEIN-evaluatie 1,5 punt. Deelname aan een landelijke studiedag levert 8 punten op. Een volledig overzicht van de te verdienen community points tref je hieronder aan. Overzicht van community points (CP s) voorwaarde Lidmaatschap Opleidingscommissie/ Per jaar, maxi- Studentenraad maal vier jaar Lidmaatschap bestuur faculteitsvereniging Per jaar, maxi- maal vier jaar Deelname landelijke dag MW Per keer Deelname korte evenementen zoals Avonden Per keer van MW, oraties en promoties binnen MW, workshops studiecoach Deelname excursie Emergo Per keer Deelname panel veldtoets nieuwe cursus Per keer Deelname proeftoets nieuwe cursus Per keer Schrijven (discussie)bijdrage (e-)modulair of in Per keer, enig ander tijdschrift indien aanvaard Deelname forum Per cursus Opzetten en modereren van discussiegroep Per jaar Uitwerken van casus over eigen bedrijf Indien over- of organisatie eengekomen Deelname SEIN-evaluatie Per cursus Schrijven leerverslag Verplicht 12, ,5 5 1,5 8 12,5 1,5 35 Prof. Herman van den Bosch Mohamed el Kourchi over Management community: Ik vond het een out-of-the-box-vak waar ik veel van heb geleerd en veel aan Bachelor of Science in Bedrijfskunde/Master of Science in Management Op zaterdag 24 november (aanvang uur) wordt in de Verkadefabriek in Den Bosch de Studenten- en alumnidag gehouden voor de opleidingen Bachelor of Science in Bedrijfskunde en Master of Science in Management. Thema van de dag: duurzaam managen. Het belooft een sprankelende en leerzame dag te worden, dus meld u aan! Meer informatie over het programma en aanmelding volgt op: heb gehad. Om voor dit vak te slagen voer je allerlei activiteiten uit waar je normaal gesproken niet aan toe komt. We hebben bijvoorbeeld vorig jaar met de faculteitsvereniging Emergo de Noord/Zuidlijn bezocht. Het was een verademing om beneden in de koele tunnel naar een presentatie te luisteren terwijl het buiten snikheet was. Mooi meegenomen is dat dit soort activiteiten ook studiepunten opleveren. Een van mijn belangrijkste activiteiten is mijn lidmaatschap van de Opleidingscommissie van de bachelor Bedrijfskunde. De leden van de commissie worden goed op de hoogte gehouden van wat er in de faculteit gebeurt. Samen met andere studenten en docenten maak je op een leuke manier kennis met zaken die je dichter qua besluitvorming bij het hart van de OU brengen. Je kunt als student echt invloed uitoefenen op jouw universiteit want de OU gaat hierdoor nog meer voor je leven. Dankzij het vak Management community heb ik mijn lidmaatschap ook in studiepunten kunnen omzetten. 22 CP s 12,5 Ook al heb dat vak inmiddels behaald, ik blijf voorlopig actief in de Opleidingscommissie. We zijn overigens nog op zoek naar studenten die het leuk vinden om hun mening te geven over allerlei zaken waarvan zij denken dat de studie nog beter kan aansluiten bij hetgeen goed is voor de student. Deelnemers gezocht voor rondetafelgesprek Nieuwe cursus Algemene economie vanuit bedrijfskundig perspectief De cursus Inleiding in de Nederlandse economie is een cursus waarin de algemeen economische theorieën zoveel mogelijk uitgelegd worden aan de hand van gebeurtenissen in de Nederlandse economie. De cursus is geschreven vanuit het perspectief van iemand die de Nederlandse kranten leest en de economische politiek wil kunnen begrijpen en een gefundeerde mening hierover wil kunnen vormen. Daarmee is deze cursus in principe geschikt voor studenten uit ieder vakgebied. De cursus zal het komende jaar ingrijpend worden gereviseerd en meer worden ingebed in de opleiding Bedrijfskunde. Het cursusteam start binnenkort met het opstellen van een projectplan hiervoor. De bedoeling is om het perspectief op de cursusinhoud te verleggen naar het perspectief van een manager cq. bedrijfskundige, die zich bewust is van de externe omgeving van zijn organisatie, en tijdig in kan spelen op veranderingen zowel kansen als bedreigingen die in die omgeving ontstaan. Zo kan bijvoorbeeld met inzicht in algemeen economische principes vaak beter worden voorspeld wat de gevolgen van een bepaald regeringsbeleid zijn voor de vraag naar de producten die een bepaald bedrijf maakt. Maar vanuit de algemeen economische inzichten kunnen ook voorspellingen worden gedaan over de ontwikkeling van kosten (bijv. de energiekosten). In de nieuwe cursus willen we een bedrijfskundige visie geven op de algemene economie waarbij de centrale vraag is waar, wanneer en waarom een manager in contact komt met algemene economie. Om dit bedrijfskundig perspectief goed in beeld te krijgen, houden wij interviews met experts, collega s en studenten. Wij zijn op zoek naar studenten die qua werk of studie al enige ervaring hebben met managementwetenschappen. Hiertoe organiseren we een rondetafelgesprek waarbij we naast bovenstaande centrale vraag ook aan de orde willen stellen welke algemeen economische vaardigheden noodzakelijk geacht worden voor bedrijfskundigen. Dit gesprek zal plaatsvinden op 24 mei van tot uur in het studiecentrum Utrecht. Heb je interesse om deel te nemen, meld je dan aan bij dr. Frank de Langen (frank.delangen@ou.nl ) of drs. Maaike van der Zande (maaike. vdzande-sibinga@ou.nl). Mocht je niet in staat zijn om deel te nemen, maar heb je wel een mening over dit vraagstuk, dan kun je dit natuurlijk ook direct aan een van ons mailen. 23

13 psychologie Op de foto hiernaast v.l.n.r. Joris Van Ruysseveldt, Hans De Witte, Irina Nikolova, Sjef Syroit taken en werkomstandigheden. Voorafgaand onderzoek heeft wel aangetoond dat werkplekleren de schadelijke effecten van stress kan verminderen, maar deze relatie is nauwelijks onderzocht in de omstandigheden van organisatieverandering. In mijn onderzoeksproject worden deze twee inzichten met elkaar verbonden. Een logische, maar vernieuwende onderzoeksvraag is immers of medewerkers met veel leermogelijkheden in het werk dan ook beter kunnen omgaan met de gezondheidsbedreigende gevolgen van veranderingen in organisaties. We onderzoeken daarmee het mogelijke bufferende effect van werkplekleren op de relatie tussen organisatieverandering en het welzijn van medewerkers. psychologie Valt er iets te leren uit veranderingen in je organisatie? Sinds 1 oktober vorig jaar werkt Irina Nikolova MSc als promovenda bij onze faculteit aan een doctoraatsproject dat gefinancierd wordt vanuit het Netherlands Laboratory for Lifelong Learning (NeLLL), het interfacultair onderzoeksinstituut van de OU waarbinnen onderzoek wordt gedaan naar leven-lang-leren. Onder begeleiding van dr. Joris Van Ruysseveldt voert ze het onderzoeksproject How does implicit learning at the workplace affect employee well-being in times of organizational change? uit. In het kort is het doel om meer inzicht te krijgen in de gevolgen van veranderingen in organisaties voor het welzijn en de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers, maar vooral in de rol die werkplekleren daarbij kan spelen. Irina, vanwaar je interesse in dit onderwerp? Het leek me een logische volgende stap in de lijn van mijn studieinteresse. Vorig jaar ben ik afgestudeerd als master in de arbeidsen organisatiepsychologie aan de Universiteit van Tilburg. In het kader van mijn masterthesis onder de begeleiding van dr. Karen van Dam onderzocht ik de invloed van leiderschap en organisatieklimaat op leren, job craften en het aanpassingsvermogen van werknemers. De resultaten van dit onderzoek, samen met de kennis die ik opgedaan heb tijdens dit project in onderzoeksgebieden zoals werkplekleren, aanpassingsvermogen, organisatieverandering en werkomgeving, dienden als een bron van inspiratie voor verder longitudinaal onderzoek. Maar ook tijdens mijn studies aan de Sofia University was ik al geïnteresseerd in de invloed van managementstijlen en organisatorische waarden op de verspreiding van kennis en innovatie binnen de organisatie. Waarop richt jouw onderzoeksproject zich specifiek? Uit eerder onderzoek is al gebleken dat intensieve veranderingen in organisaties ongunstige gevolgen kunnen hebben voor het welzijn van de betrokken medewerkers. Tijden van organisatieverandering lijken verantwoordelijk te zijn voor meer stress en toenemende gezondheidklachten. Uit ander onderzoek waarvan sommige studies zijn uitgevoerd aan onze faculteit is echter gebleken dat medewerkers die over meer leermogelijkheden in het werk beschikken, beter gewapend zijn tegen werkstress. Omdat ze in het werk kunnen leren, weten ze beter om te gaan met veeleisende 24 Maar hebben veranderingen in organisaties niet ook invloed op die mogelijkheden tot werkplekleren? Inderdaad, ook die vraag is van belang en vormt een wezenlijk onderdeel van ons onderzoeksproject. Valt er iets te leren uit veranderingen in je organisatie? Dat er in je organisatie en in je werk allerlei zaken veranderen, kan een mooie aanleiding zijn, zelfs een geweldige uitdaging vormen om nieuwe kennis te verwerven en nieuwe capaciteiten te ontwikkelen. In ons onderzoeksproject willen we bekijken of daarbij ook hinderpalen kunnen opduiken. Meer bepaald weten we uit eerder onderzoek dat veranderingen in organisaties vaak leiden tot de verschraling of vernietiging van hulpmiddelen die een erg belangrijke rol spelen bij werkplekleren. Het is dus mogelijk dat veranderingen in organisaties juist het werkplekleren belemmeren als gevolg van deze negatieve samenhang met hulpmiddelen zoals autonomie en steun van collega s en leiding. Als dat uit ons onderzoek blijkt, dan gaan we vervolgens enkele interventies in organisaties bestuderen waarvan we verwachten dat ze de schadelijke gevolgen van organisatieverandering voor leerprocessen uitschakelen. We richten ons daarbij op interventies die voor medewerkers extra hulpmiddelen of meer leermogelijkheden in het leven roepen of die een gunstig leerklimaat in de organisatie tot stand brengen. In welke fase bevindt jouw onderzoeksproject zich nu? We zijn klaar met de ontwikkeling van de vragenlijst voor de longitudinale studie, die in de eerste fase van het onderzoeksproject wordt uitgevoerd. Die vragenlijst is in nauwe samenwerking met de (co-)promotoren, Joris van Ruysseveldt en dr. Jef Syroit (beiden OU) en prof. dr. Hans De Witte (KU Leuven), tot stand gekomen. Met deze vragenlijst gaan we bij een representatieve steekproef uit de werkende Nederlandse bevolking informatie verzamelen over de veranderingen die werknemers ervaren in hun organisaties, over de kenmerken van hun werk en wijzigingen daarin, en natuurlijk over werkplekleren en stress. Naast deze longitudinale studie zijn meerdere kwalitatieve studies gepland. Daarbij zullen we in meerdere organisaties, die met processen van organisatieverandering te maken hebben, de effecten van drie soorten HRM-interventies bestuderen. Die effecten gaan we evalueren met behulp van Comparative Case Analyses tussen organisaties waar de interventies plaatsgevonden hebben en vergelijkbare organisaties waar geen interventies uitgevoerd zijn. Indien scriptiestudenten interesse hebben in dit onderzoeksthema, kunnen ze voor meer informatie terecht bij Joris van Ruysseveldt (joris.vanruysseveldt@ou.nl )of Irina Nikolova (irina.nikolova@ou.nl). OU-scriptiestudent presenteert onderzoeksresultaten World Appreciative Inquiry Conference in Gent In 2010 rondde Bert Verleysen zijn bachelor psychologie af met een scriptie over Appreciative Inquiry (AI). AI is een methode voor organisatieontwikkeling die wordt gekenmerkt door het betrekken van alle lagen van een organisatie bij de beoogde veranderingen. In tegenstelling tot meer traditionele methoden focust AI niet op wat slecht gaat in een organisatie, maar eerder op wat de sterktes zijn. De bedenkers van de AI-methode baseerden zich op de positieve psychologie en geloven dat AI ook effectief kan zijn in organisaties die snelle en ingrijpende veranderingen ondergaan. Tot op heden is er nog maar weinig onderzoek uitgevoerd naar de uitkomsten van een AI-aanpak. De schaarse studies die AI onder de loep nemen zijn veelal van theoretische aard, en daar waar empirisch onderzoek werd verricht, betreft het meestal uitkomsten die zich op het niveau van de organisatie afspelen, zoals omzet of efficiëntie. In de unieke studie die Bert Verleysen met drie andere bachelorstudenten uitvoerde, werden de gevolgen van een AI-aanpak voor de individuele werknemer onderzocht. Van thesis naar wetenschappelijk artikel Het bacheloronderzoek werd in 2010 gepresenteerd op de Self Determination Theory Conference en de European Conference on Positive Psychology. Naar aanleiding van de positieve reacties op het onderzoek tijdens beide conferenties, kreeg Bert tijdens zijn onderzoeksstage de opdracht om de bachelorthesis om te werken tot een Engelstalig wetenschappelijk artikel. Een van de grondleggers van AI nodigde Bert uit om het artikel in te dienen bij het tijdschrift Journal of Applied Behavioral Science, waar het manuscript momenteel aan peer review wordt onderworpen. Ondertussen bereidt Bert een masterscriptie voor over hetzelfde thema. De uitkomsten van dit onderzoek zullen dit voorjaar worden gepresenteerd op de World Appreciative Inquiry Conference (april 2012 Gent zie: org). Naast Bert is nu ook een tweede scriptiestudente geboeid geraakt door het thema. Daar waar het onderzoek van Bert als doel heeft uit te zoeken welke de (positieve) gevolgen zijn van AI, wordt in het andere scriptie-onderzoek vooral getracht te duiden welke kenmerken van AI het succes mee bepalen of beïnvloeden. Studenten die een scriptie wensen te schrijven rond dit thema, kunnen contact opnemen met dr. Frederik Van Acker: frederik.vanacker@ou.nl. Tilburg, 25 november 2011 WAOP 2011-congres Jaarlijks organiseert de Werkgemeenschap van onderzoekers in de Arbeids- & Organisatiepsychologie (WAOP) een congres waar academici en professionals uit de praktijk in de gelegenheid worden gesteld onderzoek te presenteren en zich van ontwikkelingen en trends binnen het vakgebied op de hoogte te stellen. Afgelopen november vond het WAOP-congres in Tilburg plaats. In deze Modulair alsnog een ietwat verlaat verslag. Ruim 40 presentaties toonden nieuwe ideeën en inzichten van verschillende onderzoekers op verschillende thema s, waaronder Work stress and well-being, Achievement goals, Leadership and followership en het nieuwe thema Job crafting, dat betrekking heeft op de manier waarop werknemers hun werk (omgeving) veranderen. Het congres begon met een keynotepresentatie van professor dr. Naomi Ellemers, Universiteit van Leiden, die het actuele en gevoelige onderwerp van wetenschappelijke integriteit aankaartte. Aan de hand van eigen onderzoek ging ze in op de gevolgen van onderzoeksfraude en legde uit hoe schadelijk die gevolgen kunnen zijn voor de hele wetenschappelijke gemeenschap. Aan de verschillende parallelsessies en discussies namen ook onze faculteitsmedewerkers deel, als onderzoeker of referent. Er werden twee papers gepresenteerd. Zo nam Irina Nikolova (zie elders op deze pagina s) deel aan de sessie over job crafting. In de sessie over het Job Demands-Resources model presenteerde Wiel Frins MSc resultaten van zijn promotieonderzoek naar de beslissing van oudere werknemers om met pensioen te gaan, dan wel aan de slag te blijven. Wiel Frins rondde zijn master af bij de faculteit, waaraan hij nu dus als buitenpromovendus is verbonden. In zijn promotieonderzoek probeert hij de vraag te beantwoorden welke factoren in het werk een invloed hebben op de beslissing van oudere werknemers om met vervroegd pensioen te gaan. Het onderzoek wordt uitgevoerd onder begeleiding van OU-docenten dr. Joris Van Ruysseveldt en dr. Jef Syroit, en Seth van den Bossche MSc van TNO Arbeid. Aan de beslissing over de vraag doorwerken of stoppen? blijken zowel positieve als negatieve mechanismen ten grondslag te liggen. In positieve zin zijn oudere werknemers geneigd langer aan de slag te blijven als ze door het werk bevlogen raken, wat vooral gebeurt wanneer ze in het werk over meer hulpmiddelen, zoals autonomie en steun van de leiding, kunnen beschikken. In negatieve zin zijn oudere werknemers geneigd eerder met pensioen te gaan wanneer ze last hebben van emotionele uitputting of werkstress, wat vooral voorkomt wanneer de werkeisen hoger zijn. Dit jaar vindt het WAOP-congres in Groningen plaats, op 23 november. Meer informatie is te vinden op: Onze faculteitsmedewerkers zullen opnieuw van de partij zijn! Basisaantekening Psychodiagnostiek Het NIP heeft de afgifteregels voor de Basisaantekening Psychodiagnostiek in aangescherpt. Dit heeft ertoe geleid dat de faculteit het beleid inzake het aanvragen van de Basisaantekening heeft moeten aanpassen. Om deze via de OU te behalen, moet u bij onze faculteit afgestudeerd zijn als psycholoog en de certificaten van de vereiste cursussen voor de basisaantekening hebben behaald. Een vrijstelling voor een van deze cursussen wordt alleen erkend als de betreffende cursus terug te vinden is in uw officiële vrijstellingsbeschikking. Compensaties in uw studiepad worden niet meegerekend. Tevens is het noodzakelijk dat u tijdens de masteropleiding een diagnostiekstage heeft afgerond. Mocht dat niet het geval zijn, dan kunt u de diagnostiekstage niet meer via de OU afronden, ook niet nadat u afgestudeerd bent. Om de aanvraag voor de Basisaantekening te starten, stuurt u binnen 1 maand na datum afstuderen een naar onze medewerker onderwijszaken, sum@ou.nl, met als onderwerp aanvraag BAPD. De deficiënties dient u weg te werken binnen 9 maanden na datum afstuderen. Na deze 9 maanden geeft de OU geen Basisaantekening meer af. Daarna kunt u deze enkel aanvragen bij het NIP. Studenten die vóór 1 september 2011 een brief van de OU hebben ontvangen over hun deficiënties kunnen gebruikmaken van de termijn en de cursussen die in hun brief genoemd staat. 25

14 natuurwe tenschappen natuurwe tenschappen Rijp en Groendag Aan de Waddenzee: programma Rijp en Groendag NouW Op zaterdag 16 juni gaat de faculteitsvereniging NouW op de Rijp en Groendag naar het Noard-Fryslân Bûtendyks van de Friese natuur-organisatie It Fryske Gea, vlakbij het dorp Marrum aan de Waddenzee. Dit is het grootste kweldernatuurgebied van Noordwest Europa, dat vroeger door slikwerkers als landaanwinning voor agrarisch poldergebied is ontstaan. Later is door verkwelderingsprojecten een uniek natuurgebied ontstaan met een grote biodiversiteit. Ing. S. Rintjema van It Fryske Gea houdt een lezing in de conferentiezaal van de Seedykster Toer, waarin de resultaten van het beweidingonderzoek van de RuG bekend worden gemaakt. Dit onderzoek richtte zich op het effect van de intensiteit van beweiden op de biodiversiteit. Aansluitend is er ruimte voor discussie. In de middag gaan we de kwelders Noorderleech en eventueel de Bildtpollen van het Noard-Fryslân Bûtendyks in voor de veldexcursie met It Fryske Gea. Daarbij zullen we ook naar de onderzochte proefvlakken en de benodigde instrumenten gaan, waarbij over het veldonderzoek uitleg wordt gegeven door ir. Roel Van Klink (promovendus RuG). Naast deze praktische invulling is de Rijp en Groendag ook bedoeld om contacten te leggen tussen studenten (groenen) onderling, en om voortgang en ervaringen van de studie uit te wisselen met alumni en OU-docenten (rijpen). Masterdag Milieuwetenschappen op 9 juni in Utrecht Alle studenten die bezig zijn met of interesse hebben in de Masteropleiding Milieuwetenschappen zijn van harte welkom. De Masterdag begint om uur, is uiterlijk om uur afgelopen en vindt plaats in het studiecentrum te Utrecht. Meer informatie vindt u via in de rubriek nieuws. Informatie en aanmelden uiterlijk tot 4 juni bij Lily Fredrix: lily.fredrix@ou.nl. De decaan van de faculteit, prof.dr. Paquita Pérez: Het is een compliment voor onze werkwijze en voor de kwaliteit van de staf. We zijn er heel blij mee. De wo-opleiding wordt hoog gewaardeerd, aanzienlijk hoger zelfs dan de hbo-varianten die op de milieu-kundemarkt worden aangeboden. Opvallend zijn de zonder uitzondering bovengemiddelde scores op alle dimensies: zo krijgen de facetten inhoud van het programma, wetenschappelijke vorming en praktijkgerichtheid een zeer positieve beoordeling in de gids. Daarbij worden met name de faciliteiten waarvan de student gebruik kan maken opvallend hoog gewaardeerd: ondanks (of eerder dankzij) het concept van afstandsonderwijs waarderen de studenten de it-voorzieningen, zoals virtuele lesruimtes. Nieuwe cursus Scheikunde voor milieuwetenschappen 1 Het tweede blok, Chemische reacties en energie, gaat over chemische reacties en de daarmee gepaard gaande energieeffecten. Eerst worden de factoren die de snelheid van een reactie beïnvloeden en het verschijnsel chemisch evenwicht behandeld. Daarna worden twee reactietypen, die een belangrijke rol in het milieu spelen, besproken: de zuur-basereacties en de redoxreacties. Vervolgens komt aan de orde hoe de combinatie van energie en entropie het verloop van chemische processen beïnvloedt. Tenslotte wordt aandacht besteed aan reactiemechanismen. Naast het cursusboek is er ook een werkboek. In het werkboek laten we via milieugerelateerde studietaken zien hoe belangrijk deze basiskennis is voor de milieuwetenschappen. Enerzijds gaat het dan om oorzaken van en oplossingen voor milieuproblemen, zoals luchtverontreiniging, verzuring, corrosie en het verwijderen van verontreinigingen uit afvalwater. Anderzijds is het de wetenschappelijke input die scheikunde levert voor bijvoorbeeld het ontwikkelen van milieuvriendelijke koelsystemen en batterijen om zonne- en windenergie op te slaan. Onderdeel van de studietaken is de bestudering van, in een aantal gevallen Engelstalige, (milieu) chemische vakliteratuur. Samen met de in september te verschijnen Scheikunde voor milieuwetenschappen 2 vormt deze cursus een essentiële inleiding op de milieuwetenschappelijke praktijk. Meer info (plaats in de opleiding, begeleiding, enz.) vindt u via onder de link Onderwijs. Scheikunde is de natuurwetenschap van stoffen en verandering van stoffen. In de milieuwetenschappen is kennis over de eigenschappen en de reactiviteit van stoffen van groot belang. Met deze kennis is de milieuwetenschapper beter in staat om inzicht te krijgen in de oorzaken en gevolgen van stoffen in het milieu, om oplossingen voor milieuproblemen te bedenken en om stoffen milieuvriendelijk en zo efficiënt mogelijk te maken. De nieuwe 1-moduuls propedeusecursus Scheikunde voor milieuwetenschappen 1 (N47111) reikt algemene chemische principes aan. Fundamentele vragen komen aan de orde, zoals: hoe zijn stoffen opgebouwd, welke reacties kunnen stoffen ondergaan, hoe verlopen de reacties en met welke snelheid gebeurt dat en hoe N a t u u r w e tvan e n s c h aeen p p e n reactie beïnkunnen we de reactiesnelheid en de richting vloeden. De cursus is opgebouwd uit twee blokken. In het eerste blok, Atoombouw en chemische binding, wordt de atoombouw, ISBN Ook andere masterstudenten nodigen we uit om hun goedgekeurde onderzoeksvoorstel te presenteren. Ook kunt u op deze dag docenten van de masteropleiding aanspreken voor uw persoonlijke studie- en onderzoeksvragen, zij staan u graag te woord. Het is de vierde keer dat deze speciale deeltijdgids (zie ook de bijdrage op pagina in deze Modulair; red.) verschijnt, met vergelijkingen en beoordelingen van honderden hbo- en wo-opleidingen die in deeltijd of duaal (werken+leren) bestudeerd kunnen worden. Het resultaat: de BSc Milieu-natuurwetenschappen en MSc Milieuwetenschappen worden samen beoordeeld als de beste wo-deeltijdopleiding op het gebied van natuur en milieu. Scheikunde voor milieuwetenschappen 1 C U R S U S B O E K D E E L 1 Sommigen oriënteren zich nog op het afstudeeronderzoek. Anderen zijn bijna klaar met hun Bachelor Milieu-natuurwetenschappen en twijfelen nog of ze hun studie met een master vervolgen. Tijdens het ochtendprogramma op 9 juni is er een lezing van prof. dr. Ad Ragas over milieuwetenschappelijk onderzoek. Ad Ragas is naast hoogleraar bij de faculteit Natuurwetenschappen van de OU eveneens verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Hij heeft ruime onderzoekservaringen op het grensvlak van milieu en gezondheid. Aansluitend komen de ins and outs van onze masteropleiding Milieuwetenschappen aan bod: masterintake, mastertraject en afstudeeronderzoek. Ook wordt ingegaan op het onderzoek van de faculteit Natuurwetenschappen en welke mogelijkheden dit onderzoek biedt voor onze masterstudenten. Francine Saenen en Cock van der Kaaij zijn twee masterstudenten aan het einde van hun opleiding, die na de lunchpauze vertellen over hun ervaringen met de masterstudie in het algemeen en hun afstudeeronderzoek in het bijzonder. Cock heeft onderzoek gedaan naar de kansen voor natuurcompensatie bij de aanleg of verbreding van wegen. Francine onderzocht het effect van cadmium en chroom op stamcellen van platwormen. Noblesse oblige: de wo Milieu-natuurwetenschappen van de is door zowel studenten als experts weer beoordeeld als de beste op haar terrein. De nieuwe Keuzegids Deeltijd & Duaal 2012 bevestigt opnieuw het beeld van de laatste jaren. de chemische binding tussen atomen en de structuur en eigenschappen van stoffen behandeld. Eerst komt de bouw van de verschillende atomen aan de orde en vervolgens de overeenkomsten en verschillen in eigenschappen van de atomen. Deze leiden uiteindelijk tot de opbouw van het periodiek systeem van de elementen. In aansluiting hierop worden de twee bindingsmodellen besproken die voor de bindingen tussen atomen van belang zijn: de ionogene binding en de atoombinding. Tenslotte worden de verschillende aggregatietoestanden van stoffen en de opbouw van de kristallijne vaste stof behandeld. N47111 Studeert u in de Master Milieuwetenschappen of hebt u hiervoor belangstelling? De faculteit Natuurwetenschappen organiseert op zaterdag 9 juni voor het eerst een Masterdag Milieuwetenschappen in Utrecht. Een dag bedoeld om te ontmoeten, te informeren en te verdiepen. En om ervaringen uit te wisselen met medestudenten. In, met en op afstand de beste: wo Milieu-natuurwetenschappen 4604 N deel 1 Scheikunde voor milieuwetenschappen

15 Ine van Haaren-Dresens als expert in missie Raad van Europa Universitair docent mr. Ine van Haaren-Dresens is uitgenodigd om in mei als consultant/expert te participeren in een monitoring missie van de Raad van Europa naar Hongarije. Zoals wellicht bekend, staat in dat land de democratie onder grote druk nadat onder meer de Grondwet is gewijzigd op instigatie van premier Viktor Orban. Zijn centrum-rechtse partij heeft sinds de verkiezingen van 2010 een 2/3 meerderheid in het Hongaarse parlement. De persvrijheid is aan banden gelegd, de rechterlijke macht dreigt minder onafhankelijk te worden en de decentrale overheidsinstanties worden geconfronteerd met maatregelen die ernstige inbreuken op hun positie inhouden. Dat baart internationaal grote zorg. In Brussel volgen de Europese Commissie en het Europees Parlement de situatie nauwlettend en worden maatregelen genomen. Orban heeft de EU recent koloniaal gedrag verweten en inmenging in binnenlandse aangelegenheden. Dat geeft aan dat de situatie gespannen is. Ook de Raad van Europa in Straatsburg houdt de vinger aan de pols en stuurt in mei een delegatie bestaande uit twee politici uit het Congress of Local and Regional Authorities (CLRAE) en de consultant/expert naar Hongarije. De delegatie gaat bestuurders en andere politici van de centrale en de decentrale overheid en andere Hongaarse deskundigen bevragen over de situatie in het Hongaarse openbaar bestuur. Op basis van de te verkrijgen informatie zal Ine van Haaren-Dresens een rapport schrijven waarin de bevindingen van de missie worden neergelegd en aanbevelingen worden gedaan om de positie van lokale en regionale overheden in Hongarije weer in overeenstemming te brengen met de democratische beginselen waaraan Hongarije zich als lid van de Raad van Europa heeft gebonden. Dat rapport zal worden ingebracht in het CLRAE. Als het Congress instemt met de aanbevelingen kan de Hongaarse regering onder druk worden gezet om de maatregelen die de positie van de decentrale overheden bedreigen, terug te draaien. Ine van Haaren is reeds geruime tijd National Independent Expert for the Netherlands in de Expert Group on the Charter of Local Self-Government van de Raad van Europa. Deze groep doet onderzoek naar aspecten van de lokale democratie in de lidstaten van de Raad en maakt aldus deel uit van het monitoringsysteem van het verdrag. OUX bij RW vanaf september 2012 Zoals in de vorige Modulair werd aangekondigd, start de Open Universiteit vanaf 1 september 2012 bij alle faculteiten met het aanbod van Extra (OUX). Dit is een meer gestructureerde manier van studeren met als kernaspecten minder vrijblijvendheid en meer binding en betrokkenheid, zowel vanuit de faculteiten als vanuit de student. De faculteit begint in september met één jaarblok van vier modulen (Blok1: Inleidingen publiekrecht) in de propedeuse, 28 Als u mee wilt doen aan Blok 1, kunt u zich aanmelden bij onze medewerker studentenzaken, Miriam Wigman: miriam.wigmanvanwessel@ou.nl. Wij benaderen u dan voor een telefonisch intakegesprek. Komend jaar zijn er geen extra kosten verbonden aan deelname. Het aantal plaatsen is beperkt en er kan selectie plaatsvinden op basis van motivatie. Mobiel Rechten studeren Vanaf 1 mei a.s. zijn bij alle cursussen van de faculteit de werkboeken als pdf-document beschikbaar. U kunt de bestanden downloaden vanuit de cursussites in Studienet. Handboeken die door uitgevers op de markt worden gebracht vallen hier niet onder. Op de facultaire tab van Rechtswetenschappen in Studienet vindt u actuele informatie over Mobiel Rechten studeren. ipad pilot Het afgelopen jaar heeft de faculteit een experiment uitgevoerd met studeren vanaf de ipad. Twintig studenten in Schakelzone Recht kregen de tabletcomputer in bruikleen met daarop alle cursusmaterialen in digitale vorm. Zij waren duidelijk enthousiast, vonden de tabletcomputer functioneel bij het studeren en voegden het apparaat toe aan hun pallet leermiddelen. Eenieder deed dat op zijn of haar eigen manier, en gebruikte de ene keer de ipad en de andere keer drukwerk of de pc. Maar studeren op die verloren momenten dat u niet in uw studeerkamer zit, daarvoor is de tabletcomputer echt een uitkomst. En u heeft al uw materiaal altijd bij u. Pdf-bestanden Pdf-bestanden worden al jaren gebruikt, maar vooral om uit te printen. Met de komst van de tabletcomputer is printen niet meer nodig. Zet de bestanden op uw ipad of Android (maar een e-reader of zelfs een smartphone kan ook) en u heeft altijd al uw cursusmaterialen bij de hand. Zonder die kilo s papier mee te slepen. Installeer een geschikte app en u kunt er onderstrepingen, bladwijzers en aantekeningen in aanbrengen, notities toevoegen, hyperlinks openen enz. De pdfbestanden komen beschikbaar naast de gedrukte materialen die u ontvangt na het inschrijven voor een cursus (voor zover de betreffende cursus gedrukt cursusmateriaal bevat). U kunt beide vormen naast elkaar gebruiken, de inhoud is gelijk. Europees Parlement Voor het Hof van de Rechten van de Mens, v.l.n.r.: Jeannet Hubbeling (docent), Berlinda VrijlandtKamphof, Joke van de Wiel, Wendy de Wit, Mick Lenssen, Karel van Bommel, Lodewijk Stolk en Jan Keijzer. Daarnaast het interieur van EHRM, en binnen in het Hof van Justitie in Luxemburg. Europa even heel dichtbij Van 5 tot en met 8 maart nam een team van rechtenstudenten deel aan een studiereis met als bestemming Straatsburg en Luxemburg. Berlinda Kamphof, Joke van de Wiel en Mick Lenssen brengen verslag uit. Op de foto staan alle deelnemers. Een uitgebreid verslag en meer foto s staan op de website van de faculteit. Maandag 5 maart Iedereen komt s avonds vanuit alle windstreken binnengewaaid in het Grand Hotel te Heerlen. Onder het genot van een heerlijke Limburgse maaltijd leren we elkaar kennen en bespreken we de heenreis naar Straatsburg. Deze hoofdstad van de Elzas lijkt ons ook historisch zeer interessant. Het is immers een stad die in het verleden vaak bevochten is geweest door Frankrijk en Duitsland, maar nu een symbool is geworden van de vriendschapsbanden tussen de twee landen en de Europese samenwerking. Dinsdag 6 maart Na een voorspoedige reis komen we de volgende dag in ons fijne (en toch betaalbare!) hotel aan in Straatsburg. De ligging is fantastisch. We lopen door het park naar het Europees parlement (EP), waar we een uitgebreide rondleiding door het mooie gebouw en een boeiende presentatie krijgen. We zien de indrukwekkende vergaderzaal waar het EP ieder jaar twaalf plenaire vergaderingen houdt. Tijdens de debatten worden alle officiële talen van de EU gesproken. Hieruit blijkt hoeveel waarde er aan een divers en multicultureel Europa wordt gehecht. Tijdens de presentatie wordt ondermeer verteld welke nieuwe bevoegdheden het EP heeft gekregen sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon en over de vereiste goedkeuring van het EP bij toetreding van een nieuwe lidstaat. Het EP gaat na of deze aan de economische en politieke criteria voldoet, met sterke nadruk op eerbiediging van de mensenrechten. Sinds maart 1957 is de EU van 6 naar 27 leden gegaan. Voordat we s avonds gaan dineren, bezoeken we de prachtige romaansgotische kathedraal Notre Dame van Straatsburg, gebouwd tussen 1176 en In deze kathedraal staat het beroemde astrono- misch uurwerk (1547) een bekend kenmerk van de stad. Woensdag 7 maart We verzamelen om 8.45 uur voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Dit Hof is een internationaal rechtsprekend orgaan. Het EHRM heeft evenveel rechters als het aantal lidstaten van de Raad van Europa. Dit zijn de zevenenveertig staten die het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden hebben geratificeerd (EVRM). De rechters hebben op persoonlijke titel zitting in het Hof. We zijn aanwezig bij de hearing door het Hof van de zaak Animal Defenders International v. the United Kingdom. Deze organisatie beklaagt zich erover dat zij geen mogelijkheid heeft om reclame te maken op de televisie. Animal Defenders stelt dat artikel 10 EVRM Vrijheid van meningsuiting is geschonden. Het is een interessante hearing met vurige pleidooien en inhoudelijk goed onderbouwde voor- en tegenargumenten. De hearing kan op de website van het Hof bekeken worden. Na de hearing maakt de Nederlandse rechter prof. mr. Egbert Myer tijd voor ons tijd voor een boeiend gesprek over zijn werkzaamheden als rechter bij het EHRM. Hij vertelt daar vol passie en deskundigheid over. Zijn bevlogenheid is aanstekelijk! Hierna rijden we naar Luxemburg. Het feit dat we tijdens dit studiereisje door vijf landen reizen, draagt zeker bij aan ons Europagevoel en waardering van de euro! Donderdag 8 maart Vanochtend wonen we een zitting bij van het Hof van Justitie van de EU. Het Hof ziet erop toe dat de EU-wetgeving in alle landen van de EU op dezelfde wijze wordt geïnterpreteerd en toegepast. Het regelt verder juridische geschillen tussen nationale regeringen en EU-instellingen. Ook particulieren, bedrijven en organisaties kunnen zaken bij het Hof aanhangig maken. De zaak die wij bijwonen, betreft een verzoek om een prejudiciële beslissing over een geschil tussen twee organisaties voor vluchtelingenwerk uit Frankrijk tegen de Franse regering. De vragen betreffen het recht op minimale opvangvoorzieningen voor asielzoekers op grond van de Dublinverordening. Welke lidstaat is vanaf welk moment financieel verantwoordelijk voor deze asielzoekers? Ook de Italiaanse regering en de Commissie brengen hun opvattingen naar voren. Na de pleidooien van de partijen volgt een interessante discussie tussen de rechter-rapporteur uit Denemarken, de Advocaat-Generaal en de vertegenwoordiger van de Franse regering, waarbij de eerste twee de laatste het vuur na aan de schenen leggen. Duidelijk wordt dat de Franse regering restrictieve opvattingen heeft over toelating van asielzoekers. Dit blijkt ook uit het dreigement van Sarkozy enige dagen later om het Franse lidmaatschap van de Schengenzône op te schorten. Na de zitting lunchen we gezamenlijk in het gebouw van het Hof van Justitie. We zijn het er over eens dat het inspirerende dagen waren. Niet alleen omdat onze theoretische kennis actueel werd. Ook omdat het boeiend (en gezellig!) was om met medestudenten de zaken te bespreken en te analyseren. Daarnaast was Europa en waar Europa voor staat opeens heel dichtbij en tastbaar. Na de lunch nemen we afscheid en gaan we via verschillende routes huiswaarts. Jaarlijkse RW-studentendag: 24 november Noteer alvast in je agenda: 24 november 2012, Studentendag Rechtswetenschappen! Ook dit jaar wordt er weer een Studentendag gepland. De organisatie is dit keer in handen van de vakgroep Privaatrecht, met als locatie het studiecentrum Nijmegen. Het programma zal worden ingevuld rond het thema: Een Europees Burgerlijk Wetboek? Meer informatie volgt via de website. Raadpleeg ook regelmatig Modulair. 29 rechtswe t enschappen extra rechtswe tenschappen bestaande uit de cursussen Inleiding staatsrecht, Inleiding bestuursrecht en Inleiding strafrecht. De deelnemende studenten krijgen een gezamenlijke tutor die hen gedurende het jaar actief volgt bij de studie. Er worden twee landelijke bijeenkomsten georganiseerd, één in september en één in februari, waar studenten elkaar en hun tutor ontmoeten en waar inhoudelijke lezingen of workshops worden georganiseerd. Daarnaast vinden er online-bijeenkomsten plaats via de virtuele klas in Studienet, waar studenten met tutor en docenten vragen en korte opdrachten bespreken. Alle deelnemende studenten doen op dezelfde momenten tentamen, ook bij een CBI-tentamen. Op de facultaire tab van Rechtswetenschappen in Studienet vindt u actuele informatie over Blok 1 van OUX.

16 tentameninf Aanmelden, tentamenperioden en sluitingsdata Aanmelden voor een tentamen doet u door in te loggen in Mijn account in Studieaanbod en te klikken op Mijn tentamenaanmeldingen of door gebruik te maken van een aanmeldingsformulier. Maakt u gebruik van een formulier dan stuurt u de aanmelding voor een computergebaseerd en een regulier tentamen naar de afdeling Tentaminering en certificering in Heerlen. U vindt uitgebreidere informatie op de website. Tentamenperiode Sluitingsdatum 11-6 t/m mei t/m juli t/m oktober t/m januari t/m maart t/m mei t/m juli 2013 De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster. Tentamensessies individuele tentamens Kijkt u op voor de individuele tentamensessies in het studiecentrum van uw keuze. Als u zich via mijnaccount aanmeldt voor een individueel tentamen, worden de beschikbare cbi-sessies getoond nadat u het studiecentrum heeft gekozen. Samenvallende tentamens Volgens vast beleid van de Commissie voor de examens (CvE) mogen er niet meerdere (regulier schriftelijke) tentamens op één dag afgelegd worden. In uitzonderlijke omstandigheden kan de Commissie hiervan afwijken. Zij beoordeelt dit aan de hand van een schriftelijk, gemotiveerd verzoek van de student. De CvE kan een hardheidsclausule toepassen voor die studenten die gehinderd worden in hun studievoortgang door het hanteren van drie tentamenavonden. Het kan namelijk voorkomen dat twee cursussen in elke ronde op dezelfde dag worden afgenomen. Neemt u bij dergelijke situaties contact op met de afdeling Service en informatie. Het gaat dan om studenten die in de problemen komen die niet te wijten zijn aan de eigen planning. Mocht u uiteindelijk tot de conclusie komen dat er een aantoonbaar probleem is, dan kunt u een verzoek indienen bij de Commissie. Alternatieve tentamenvorm Tentamens worden afgelegd op de wijze zoals gepubliceerd in de jaarlijks verschijnende studiegids en zoals op de cursussite vermeld. In uitzonderlijke gevallen kan de Commissie voor de examens (CvE) op basis van een schriftelijk, gemotiveerd verzoek van een student besluiten dat die student een bepaald tentamen op een andere wijze dan vastgesteld kan afleggen. De CvE kan tot deze beslissing komen indien bij een student sprake is van een functiebeperking of als een student vijf of meer keren met aanwijsbare reden zakt voor een bepaald tentamen waardoor hij of zij gehinderd wordt om de studie op een goede wijze voort te zetten. Voordat de CvE in deze een beslissing neemt, wordt de examinator om een reactie gevraagd. Het oordeel van de examinator weegt bij de beslissing van de CvE zwaar mee. Benadrukt dient te worden dat het 30 afgest een mogelijkheid betreft en geen verplichting voor de CvE is om dit verzoek te honoreren. Tentamendata uitlopende cursussen en errata Met klem adviseren wij studenten kennis te nemen van de nadere informatie omtrent cursussen die uit het onderwijsaanbod zijn genomen (dan wel gereviseerd) en waarvan de laatste tentamenmogelijkheid plaatsvindt in het academisch jaar Deze vindt u op > Laatste tentamendata en niet in Modulair. Aanvullingen hierop worden wel vermeld in Modulair. De informatie vindt u ook op de cursussite. Een overzicht van de errata op de studiegidsen vindt u op www. ou.nl/vraagenantwoord. cultuurwetenschappen C06311 Veranderende grenzen. Nationalisme in Europa Op pagina 3 van de studiegids en in het Overzicht stopgezette cursussen in de Modulair van juni 2011 is opgenomen dat de laatste tentamenmogelijkheid voor de cursus op 31 januari 2013 zal zijn. Deze is verschoven naar 30 juni C07321 Veranderende grenzen. Nationalisme in Europa Op pagina 3 van de studiegids en in het Overzicht stopgezette cursussen in de Modulair van juni 2011 is opgenomen dat de laatste tentamenmogelijkheid voor de cursus op 31 januari 2013 zal zijn. Deze is verschoven naar 30 juni C08321 Stedenbouw De tentamenvorm is sinds 1 februari 2012 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. C21211 Cultuurgeschiedenis van de oudheid De eerste tentamenmogelijkheid voor deze cursus is op 11 juni Informatica T08131 Continue wiskunde De inhoud en de vorm van het tentamen zijn sinds 1 september veranderd. Inhoud Blok 5, Kansrekening wordt facultatief. Over dit blok worden geen tentamenvragen gesteld. Vorm Het schriftelijk tentamen bestaat uit 10 open vragen. Bonuspunten Bij deze cursus kunt u bonuspunten behalen. U moet daarvoor 3 series bonusopgaven volledig uitgewerkt inleveren. Als u alle drie de series hebt ingeleverd en uit uw uitwerking blijkt dat u serieus aan alle opgaven hebt gewerkt, krijgt u bij het tentamen een bonus van 10 punten op een totaal van maximaal 100 punten. T14161 Databases Op pagina 13 van de studiegids staat dat de cursus met een regulier schriftelijk tentamen wordt afgesloten op 28 augustus Dat is niet juist. De juiste tentamendatum is 22 augustus T26241 Datastructuren en algoritmen De bepaling van het eindcijfer voor de cursus is sinds 1 september 2011 gewijzigd. De cursus wordt getoetst door het maken van een schriftelijk tentamen en een serie huiswerkopgaven. deerden Beide onderdelen worden beoordeeld met een deelcijfer. Om te slagen voor de cursus moeten beide onderdelen voldoende zijn gemaakt. Het eindcijfer is het gewogen gemiddelde waarbij het tentamen wegingsfactor één heeft en de huiswerkserie wegingsfactor twee. Cultuurwetenschappen Wo bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen mw. Y.C.A.M. van der Knaap BA, Stolwijk Afstudeeropdracht: Het veld heeft ogen, het woud heeft oren. De visualisatie van spreekwoorden, gezegden en woordspelingen in het werk van Jheronimus Bosch. T45241 Inrichten en beheren van ict Op pagina 14 van de studiegids staat dat de cursus met een regulier schriftelijk tentamen wordt afgesloten op 9 november, 2 april en 12 juni Dat is niet juist. De cursus wordt afgerond met een mondeling tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. dhr. L.K.A. Lambrecht BA, Herenthout, België Afstudeeropdracht: De Griekse zorg voor de ziel als essentie van het Europees concept volgens Jan Patočka. Een onderzoek naar de verhouding tussen de Griekse, joodschristelijke en Romeinse pijler van de Europese beschaving. Managementwetenschappen B29121 Politicologie De cursus is sinds 1 februari 2012 in het cursusaanbod opgenomen. Vanwege onvoorziene omstandigheden is tentaminering pas mogelijk vanaf 1 april. dhr. H. Schipper BA, Enumatil Afstudeeropdracht: De historiografie van Bredero s De Spaanschen Brabander. Verslag van een studie naar de relatie tussen theoretische opvattingen over literatuur en de beschrijving van Bredero s De Spaanschen Brabander in de literatuurgeschiedenis sinds natuurwetenschappen N47111 Scheikunde voor milieuwetenschappen 1 In de studiegids staat dat de cursus wordt getentamineerd op 11 juni Dat is niet juist. De eerste mogelijkheid is op 21 augustus Wo masteropleiding Kunst- en cultuurwetenschappen mw. N.J. van den Berg-Koot MA, Ede P Afstudeeropdracht: Critici van het Franse nationalisme Romain Rolland, Alain en Julien Benda over nationalisme, oorlog en intellectuelen Onderwijswetenschappen O22411 Methoden en strategieën voor onderwijsontwerpen De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni O30411 Onderzoeksmethoden voor onderwijsontwerp De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni O32431 Het ontwerpen van een onderzoek: scriptieplanning De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni O35411 Project actief leren De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni Rechtswetenschappen R14211 Europees recht Bij het tentamen mag geen gebruik worden gemaakt van een jurisprudentiebundel. R25241 Faillissementsrecht Op pagina 5 van de studiegids staat vermeld dat de laatste tentamenmogelijkheid op 2 april 2012 was. Dat is niet juist. De cursus wordt ook nog in november 2012, januari en april 2013 getentamineerd. R37272 Formeel strafrecht Op pagina 9 van de studiegids is opgenomen dat de tentamens plaatsvinden op 23 januari, 3 april en 11 juni Dat is niet juist. De cursus wordt getentamineerd op 13 juni en 21 augustus R38282 Materieel strafrecht Op pagina 9 van de studiegids is opgenomen dat de tentamens plaatsvinden op 3 april, 12 juni en 21 augustus Dat is niet juist. De cursus wordt getentamineerd op 3 april en 11 juni Uitreikingen op locatie In de maanden maart en april hebben weer diverse uitreikingen plaatsgevonden van wo-getuigschriften Bachelor en Master op een fraaie locatie en in aanwezigheid van een decaan of iemand van het bestuur. De uitgebreide fotoverslagen vindt u op de website van uw studiecentrum (klik op Foto-album ). De foto s zijn van onze huisfotografen André van den Akker en Peter Honig. Enschede (bovenste foto) Op 16 maart vond namens studiecentrum Enschede een uitreiking plaats in het FC Twente stadion, de Grolschveste. Na het welkomstwoord van André van den Akker, hoofd studiecentra Oost, werden de getuigschriften uitgereikt door prof. dr. Lex Bijlsma, decaan Informatica. Op de foto van links naar rechts: mw. I. Oosterhoff MSc (MW), dhr. G Kiewiet MSc (MW), dhr. A. Pohlmann MSc (MW), mw. T. Huls BSc (PSY), dhr. A. Voogd LLM (RW), dhr. prof. dr. Lex Bijlsma. Nijmegen Op 30 maart vond namens studiecentrum Nijmegen een uitreiking plaats in het Klooster Elsendael in Boxmeer. Na het welkomstwoord van Ab Kruk, hoofd studiecentrum Nijmegen werden de getuigschriften uitgereikt door prof. dr. Herman van den Bosch, hoogleraar Managementwetenschappen. Op de foto van links naar rechts: mw. P.T.F.M. Hurkx MA (CW), mw. M.W.H. Verstegen LLM (RW), mw. J.J. Smallenburg MSc (PSY), mw. F.S. de Vries MSc (PSY), mw. L.M. van Eck BSc (PSY), mw. U. Smits LLB (RW), mw. E.W.J.M. van Zutphen MSc (MW), mw. E.M.J.H. Wouters LLB (RW), dhr. prof. dr. Herman van den Bosch hoogleraar Managementwetenschappen, dhr. H.C.W. Ubaghs LLM (RW). dhr. J.W.J. Verstraelen MA, Mortsel, België Afstudeeropdracht: Een moderne en antieke opvatting van identiteit. Heideggers visie over identiteit in zijn interpretaties van Antigone. mw. L. Goedheer-Duijm MSc, Lelystad, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: Effectieve netwerkbesturing. Een onderzoek naar de effectiviteit van de besturing door het GHOR-bureau van het GHORnetwerk in Flevoland. dhr. K. Jongsma MSc, Koudum, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: Shifting Consensus. An innovation constellation case study on reliability. dhr. S.T.H. Meijs MSc, Amersfoort, keuzevariant Public management Afstudeeropdracht: De invloed van de samenwerkingsvorm en de regiomanager op de effectiviteit van het netwerk. De Officier Veiligheidsregio in de veiligheidsregio. dhr. H.J. Meines MSc, Bedum, keuzevariant Implementation and change management P Afstudeeropdracht: Verbindend leiderschap binnen een veranderende overheid. Betrouwbaarheid van interventieopstellingen. dhr. A. Menting MSc, Hoogezand, keuzevariant Controlling Afstudeeropdracht: Is de mate van subjectief vertrouwen van invloed op de complexiteit van formele afspraken? dhr. D.J. Otten MSc, Zwinderen, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: De ontwikkeling van een meetinstrument om de effeciviteit van business codes te kunnen meten. Informatica Wo bacheloropleiding Informatica dhr. W.H.G.J. Hennen BSc, Benthuizen dhr. W.C. Verkooijen BSc, Ede Wo masteropleiding Computer Science dhr. J. Hoeve MSc, Zwolle Afstudeeropdracht: Parallellisatie in regelgrafen. Een onderzoek naar de mogelijkheden tot parallellisatie van betekenisvolle gerichte grafen ( regelgrafen ). dhr. H. Roossien MSc, Assen, keuzevariant Marketing and Supply chain management Afstudeeropdracht: Core Competencies as Branding Opportunities. A Branding constellation case study on reliability. Natuurwetenschappen managementwetenschappen Wo masteropleiding Management dhr. W.J. Bel MSc, Rotterdam, keuzevariant Marketing and Supply chain management Afstudeeropdracht: Do Collaborative Ties in R&D depend on the New Product Development Stage? Modulair 28 oktober 2011 mw. P. Bosma MSc, Groningen, keuzevariant Marketing and Supply chain management Afstudeeropdracht: Exploratory innovation the impact of collaborative buyer-supplier relationships, organizational learning and ethical climate. 31 Wo bacheloropleiding Milieunatuurwetenschappen dhr. R. Baeyens BSc, Tielen, België Afstudeeropdracht: Sustainability criteria for biofuels; what about fossil fuels? 31

17 deerden Onderwijswetenschappen Wo masteropleiding Onderwijswetenschappen mw. M.T.H. Gootzen MSc, Tilburg Afstudeeropdracht: Individuele leertheorieën, leeractiviteiten en leerdoelen van Leraren in opleiding tijdens actieonderzoek. Psychologie Wo bacheloropleiding Psychologie mw. E.A. van Eerden BSc, Vught mw. G.H.H. IJntema BSc, Stiens dhr. J.S.M. van Knippenberg BSc, Steijl mw. V.E. Lenseling BSc, Eindhoven mw. C.E.P.M. Lucius BSc, Berlicum mw. L.B.L. Melis BSc, Olen, België mw. M.C.Y. Mengels BSc, Munsterbilzen, België mw. A. Messelink-Dijkstra BSc, Lelystad mw. S.I. Monna BSc, Poortugaal mw. E.M.C.M. Sletterink-Suur BSc, Buchten mw. G.A. Wortel BSc, Berchem, België Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting arbeids- en organisatiepsychologie mw. H.G. Koks MSc, s-hertogenbosch Afstudeeropdracht: Het Effect van Ervaren Rechtvaardigheid op de Emotionele Uitputting van Werknemers. mw. M.W. Ranselaar MSc, Maarssen Afstudeeropdracht: De invloed van Faalangst en Neuroticisme op Percepties van Rechtvaardigheid bij Sollicitanten. mw. G. Sobczak-Zinzen MSc, Schinnen Afstudeeropdracht: Effecten van Rechtvaardigheid en Sociale Steun op de Motivatie bij Jongeren. Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting gezondheidspsychologie mw. C.J.M. de Geus-Neelen MSc, Numansdorp Afstudeeropdracht: Het Effect van Objectieve Indicatoren op Kwaliteit van Leven bij Mensen met een Verstandelijke Beperking. dhr. H.A.M. Raap MSc, Veldhoven Afstudeeropdracht: Werkkenmerken en gezondheid bij verzorgenden van depressieve personen in verpleeghuizen. mw. J.J. Smallenburg-van der Reest MSc, Kaatsheuvel Afstudeeropdracht: Onderzoek naar het Effect van het Multidisciplinaire Zorgprogramma Doen bij Depressie en naar de invloed van het Functioneren op de Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen op dat Effect: Een Deelstudie binnen een Gerandomiseerd Gecontroleerd Onderzoek. Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting klinische psychologie mw. E.S. Coelingh Bennink-Krantz MSc, Een-West Afstudeeropdracht: Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten. 32 mw. L.A. Dijk MSc, Groesbeek Afstudeeropdracht: De Invloed van Consciëntieusheid, Positief en Negatief Affect op Snackgedrag. dhr. J.R. Kamerling LLM, Krabbendijke Scriptie: Het deskundigenoordeel door het UWV. Een evaluatieonderzoek van de regeling van het deskundigenoordeel. mw. M. Domin MSc, s-gravenhage Afstudeeropdracht: Geheugeninterventies en E-Menthal Health: Wat zijn de Behoeften en Mogelijkheden van 55-plussers? mw. P.J. Kruizinga-Huisman LLM, Haren Scriptie: De ontwikkeling van de bouwregelgeving en de gevolgen daarvan voor de rechtszekerheid van de burger. Een onderzoek naar de rechtszekerheid van een rechtmatig verkregen en onherroepelijk geworden bouwomgevingsvergunning voor de burger. mw. M. de Munck-Korshuize MSc, Kortgene Afstudeeropdracht: Verbondenheid met anderen. Constructie en validatie van een idiografisch narratief hechtingsinstrument. mw. F.S. de Vries MSc, Nijmegen Afstudeeropdracht: Verschillen tussen Deelnemers aan de Internetinterventie en Deelnemers aan de Schriftelijke Interventie van het Actief Plus Project: Beweeggedrag en Psychosociale en Demografische Determinanten. Rechtswetenschappen Wo bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid dhr. M. Bijlsma LLB, Delft mw. P. Boersma LLB, Hollum mw. A.C.J. de Bruin LLB, Nijkerk dhr. A.J. Dunnik LLB, Amsterdam P dhr. R. de Jonge LLB, Amersfoort mw. M.M. Jorritsma LLB, Alkmaar dhr. M. Lieberom LLB, Nijmegen mw. A. Rabbinge-Lassche LLB, Blokzijl dhr. J.W. Meewisse LLB, s-gravenhage mw. M.A. Otte LLB, Maastricht mw. J.C. Stouten LLB, Dongen dhr. W.J.T. Then LLB, Rotterdam mw. J.W.C. Vermeulen LLB, Nijmegen mw. A. Westerveld LLB, Vleuten mw. E.M.J.H. Wouters LLB, Schijndel Wo masteropleiding Rechtsgeleerdheid mw. L.M.J. van Berkel LLM, Nootdorp Scriptie: Rechtsbescherming in de Crisis- en herstelwet. Past de Crisis- en herstelwet binnen de afspraken van het verdrag van Aarhus? dhr. N.F.J. Bouwhuijsen LLM, Arum Scriptie: Handhaving in de Algemene douanewet door Bestuurlijke Boete of Fiscale Strafbeschikking? Een onderzoek naar de rechtsbescherming bij deze twee verschillende wijzen van sanctioneren. dhr. D.S. Brandenburg LLM, Drachten Scriptie: Hoogbegaafde leerling in het primair onderwijs tussen wal (schoolplicht) en schip (zorgplicht). dhr. E.B.A.M. Gerritse LLM, St. Michielsgestel Scriptie: Het belanghebbende-begrip in de Wabo. Hoe moet de kring van derde-belanghebbenden bij toepassing van de Wabo worden bepaald. dhr. S.M. van Meer LLM, Nunspeet P Scriptie: Onderzoek naar de wenselijkheid van concernwerkgeverschap in de Wet Overgang van Onderneming. dhr. J.C. Moree LLM, Rockanje P Scriptie: Is bouwtoezicht op constructieve veiligheid een overheidstaak? dhr. J.B. Töller LLM, Zwolle Scriptie: Een herkansing voor het subsidiariteitsbeginsel na het Verdrag van Lissabon. Een onderzoek naar de toepassing van subsidiariteit op grond van de Europese verdragen. mw. M.W.H. Verstegen-Verheijen LLM, Venray Scriptie: De effectiviteit van de herstelsancties. mw. L.L. Vlendre-Weima LLM, Spijkenisse Scriptie: Een ongeluk zit in een klein hoekje. Van zorgplicht naar verzekeringsplicht? Onderzoek naar de ontwikkelingen op het gebied van werkgeversaansprakelijkheid en de (on)verzekerbaarheid van de almaar uitdijende werkgeversaansprakelijkheid. Business Process Management and IT Wo masteropleiding Business Process Management and IT dhr. G.L.D. Gale MSc, Sexbierum Afstudeeropdracht: De invloed van ICTBusiness Alignment op de samenwerkingsrelatie tussen de Business en IT. mw. N.P. Stoyanova MSc, Maastricht P Afstudeeropdracht: Dynamics between Operational Flexibility and Interorganizational Trust. A case Study in Life Insurance Industry. Rectificatie In tegenstelling tot het bericht in Modulair 4 is mw. H. de Zeeuw MSc summa cum laude afgestudeerd. P Bij deze student werd aan het behaalde getuigschrift de waardering met Lof toegekend (gewogen gemiddelde cijfer 8 of hoger, geen cijfer lager dan 7). mw. W.J. Hogebrug-Engelgeer LLM, Ermelo Scriptie: De privaatrechtelijke zorgplicht van de assurantietussenpersoon. Een nadere concretisering van de privaatrechtelijke zorgplicht van de assurantietussenpersoon met betrekking tot de verschillende fasen van het assurantietraject afgest

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

Voorbereidingscursussen

Voorbereidingscursussen Voorbereidingscursussen Biologie Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Studeren aan de Open Universiteit voorbereidings cursussen Het systeem van eindexamenprofielen in het voortgezet onderwijs brengt met zich

Nadere informatie

Premaster Managementwetenschappen

Premaster Managementwetenschappen Premaster Managementwetenschappen Studeren om hogerop te komen Zelfstandig naar een masteropleiding toe werken, maar toch ook weer niet alleen. Studeren in modulen, op momenten dat het je zelf uitkomt,

Nadere informatie

Resultaten Alumni-onderzoek 2015

Resultaten Alumni-onderzoek 2015 Rapport Psychologie en Onderwijswetenschappen Expertisecentrum Onderwijs en Professionalisering Resultaten Alumni-onderzoek 2015 Bachelors van: Kathleen Schlusmans en Rieny van den Munckhof Inhoud Voorwoord

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Brochure brain trainingen. Speed Reading Haal meer uit uw geheugen

Brochure brain trainingen. Speed Reading Haal meer uit uw geheugen 1 Brochure brain trainingen Speed Reading Haal meer uit uw geheugen 2 Inhoudsopgave Over MTcompany...... 3 Training 1: Speed Reading... 3 Training 2: Haal meer uit uw geheugen... 4 Begeleiding na de training...

Nadere informatie

Reflectieverslag mondeling presenteren

Reflectieverslag mondeling presenteren Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens

Nadere informatie

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven

Allereerst wil ik de organisatoren van deze dag, de Stichting Lezen en Schrijven Toespraak staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid tijdens het bedrijvencongres Samen scholen, pure winst! op 11 september 2009 in Eindhoven. Dames en heren, Allereerst wil ik de

Nadere informatie

Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag!

Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag! Ondernemen is een vak... bij Hogeschool INHOLLAND Den Haag! Ondernemen zie jij het al helemaal voor je? Droom jij van je eigen bedrijf? Of heeft je moeder een bedrijf en wil je dat graag overnemen? Misschien

Nadere informatie

Voorwoord. Uitkomsten enquête 19-06-2011

Voorwoord. Uitkomsten enquête 19-06-2011 Voorwoord In mijn scriptie De oorlog om ICT-talent heb ik onderzoek gedaan of Het Nieuwe Werken als (gedeeltelijke) oplossing kon dienen voor de aankomende vergrijzing. Hiervoor werd de volgende onderzoeksvraag

Nadere informatie

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie. Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie. Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Programma - Wat kan er in de opleiding - Hoe kies je? - Loopbaan oriëntatie en Studieloopbaankeuzes, binnen

Nadere informatie

Jong en veelbelovend

Jong en veelbelovend Jong en veelbelovend Geen bedrijf kan zonder jong talent. Ook Facilicom niet. Maar in tijden van krimp is het moeilijk om plekken voor hen te creëren. Hoe gaan jonge talenten hiermee om? Denken ze een

Nadere informatie

Stageverslag Danique Beeks

Stageverslag Danique Beeks Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze

Nadere informatie

Subsector politicologie en bestuurskundige opleidingen

Subsector politicologie en bestuurskundige opleidingen Subsector politicologie en bestuurskundige Samenvatting... 2 Weinig deeltijd... 2 Wo-instroom... 3 Weinig uitval iets toegenomen... 3 Veel switch... 3 Vier in herstel... 3 Veel studenten raden opleiding

Nadere informatie

PORTFOLIOPLAN 1/5. Student: Tim van Dartel Student nr: 0720444. Datum: Maart 2011 Plaats: Eindhoven

PORTFOLIOPLAN 1/5. Student: Tim van Dartel Student nr: 0720444. Datum: Maart 2011 Plaats: Eindhoven 1/5 Student: Tim van Dartel Student nr: 0720444 Datum: Maart 2011 Plaats: Eindhoven Dit portfolioplan is gemaakt in het kader van het vak 7PF03 (Masterportfolio) aan de Technische Universiteit Eindhoven.

Nadere informatie

Veloncongres Promotiebeurs voor Leraren Een basis voor de wetenschapper van de toekomst. Over het programma Promotiebeurs - doel

Veloncongres Promotiebeurs voor Leraren Een basis voor de wetenschapper van de toekomst. Over het programma Promotiebeurs - doel Promotiebeurs voor Leraren Een basis voor de wetenschapper van de toekomst. Veloncongres 2015 & Over het programma Promotiebeurs - doel Initiator Ministerie van OCW Loopt sinds 2011, inmiddels structureel

Nadere informatie

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A Individueel verslag de Reus klas 4A Overzicht en tijdsbesteding van taken en activiteiten 3.2 Wanneer Planning: hoe zorg je ervoor dat het project binnen de beschikbare tijd wordt afgerond? Wat Wie Van

Nadere informatie

Interview Han van der Maas

Interview Han van der Maas Interview Han van der Maas Voor mij is programmeren een essentiële tool, zoals hamer en spijkers voor een timmerman 272 Interview Hoe ben je zelf geïnteresseerd geraakt in programmeren? Pas op de universiteit,

Nadere informatie

Geconstateerde problemen bij verzoeken aan de examencommissies

Geconstateerde problemen bij verzoeken aan de examencommissies Geconstateerde problemen bij verzoeken aan de examencommissies Voorwoord Naar aanleiding van haar visiedocument heeft de Facultaire Studentenraad (FSR) een inventarisatie gedaan onder de studenten van

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

EEN LEVEN LANG LEREN

EEN LEVEN LANG LEREN EEN LEVEN LANG LEREN Martin van der Dong, 48 allround operator mengvoeder Agrifirm, Meppel Waarom ben je een EVC-traject gaan volgen? Wat was je motivatie? Mijn werkgever Agrifirm besloot om voor alle

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de bacheloropleidingen Informatica en Informatiekunde

Ontwikkelingen in de bacheloropleidingen Informatica en Informatiekunde Ontwikkelingen in de bacheloropleidingen Informatica en Informatiekunde Frank Wester (ook namens Remko Helms) TouW-symposium SC A dam 23 november 2013 Onderwerpen Verschenen cursussen in het afgelopen

Nadere informatie

Subsector overig. Subsector overig

Subsector overig. Subsector overig Subsector overig Samenvatting... Grote subsector... 2 Veel switchende studenten... 3 Hoge uitval onder mbo ers... 4 Hoog wo-diplomarendement... 4 Minste studenten van hbo naar wo... 4 8 accreditaties na

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie

Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong

Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong Vakantiewerkonderzoek 2014 FNV Jong Leon Pouwels 11 juni 2014 Achtergrond Achtergrond 2 Achtergrond - onderzoeksopzet Doelstelling Steekproef Methode De doelstelling van dit onderzoek is het verkrijgen

Nadere informatie

Een flexibele deeltijdopleiding die inspeelt op de actualiteit van het sociaal werk

Een flexibele deeltijdopleiding die inspeelt op de actualiteit van het sociaal werk Een flexibele deeltijdopleiding die inspeelt op de actualiteit van het sociaal werk Inhoud 1. Heldere onderwijsvisie 2. Opleiden op maat 3. Online leren 4. Samen verantwoordelijk 5. Modulaire opleiding

Nadere informatie

Toelating en vrijstelling 2013-2014

Toelating en vrijstelling 2013-2014 Toelating en vrijstelling 2013-2014 Toelating tot een van de masteropleidingen Met een afgeronde volledige (CROHO 1 -geregistreerde) hbo- of wo-opleiding 2 bent u toelaatbaar tot de MSc-opleidingen Management

Nadere informatie

Verkiezingsprogramma 2012-2013

Verkiezingsprogramma 2012-2013 Verkiezingsprogramma 2012-2013 UVASOCIAAL 5 mei 2012 UVASOCIAAL streeft naar keuzevrijheid, kwaliteit, gelijkheid en betrokkenheid, de belangrijkste voorwaarden voor een goede universiteit! Inleiding UVASOCIAAL

Nadere informatie

Studeren in Nederland

Studeren in Nederland Studeren in Nederland Annekee de Jager Kaj Temme Nederlandse Ambassade Brussel Leuven, 27 oktober 2015 Inhoud 1. Nederland 2. Waarom studeren in Nederland? 3. Onderwijs in Nederland 4. Nederlandse studentensteden

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

Studententevredenheid als kwaliteitsmaat?

Studententevredenheid als kwaliteitsmaat? Studententevredenheid als kwaliteitsmaat? Donderdag 19 september 2013 netwerkbijeenkomst van Platform HBO van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement (NNK) Presentatie van Annemieke Voets tijdens

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Studeren na het HBO. stand van zaken 2013-2014. Informatie van het Avans Studentendecanaat

Studeren na het HBO. stand van zaken 2013-2014. Informatie van het Avans Studentendecanaat Studeren na het HBO stand van zaken 2013-2014 Informatie van het Avans Studentendecanaat 1 Studeren na het HBO: onderwerpen 1. Wat moet je weten over het collegegeld als je kiest voor een nieuwe bachelor

Nadere informatie

Revisie Keuzegids Universiteiten 2015

Revisie Keuzegids Universiteiten 2015 Revisie Keuzegids Universiteiten 2015 Voor u ligt een nieuwe analyse Keuzegids 2015 d.d. 5-11-2014. Deze vernieuwde analyse is tot stand gekomen wegens een grote rectificatie op de Keuzegids 2015 d.d.

Nadere informatie

Subsector sociale wetenschappen

Subsector sociale wetenschappen Samenvatting... 2 Weinig opleidingen... 2 Kleinste aantal instromende studenten... 3 Uitval lager... 3 Veel switch... 3 Diplomarendement beter dan sector, slechter dan totaal ho... 3 Accreditaties met

Nadere informatie

Maak afgestudeerden (20-30 jaar) bewust dat een baan in de zorg de mogelijkheid biedt om door te kunnen groeien tot zorgondernemers.

Maak afgestudeerden (20-30 jaar) bewust dat een baan in de zorg de mogelijkheid biedt om door te kunnen groeien tot zorgondernemers. Maak afgestudeerden (20-30 jaar) bewust dat een baan in de zorg de mogelijkheid biedt om door te kunnen groeien tot zorgondernemers. Uitdaging zorgsector: meer zorg voor hetzelfde geld. Vraag zorgsector:

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Belevingen van Buitenpromovendi

Belevingen van Buitenpromovendi Belevingen van Buitenpromovendi Workshop Ondersteuning Buitenpromovendi Den Haag, 12 oktober 2018 Onderzoeksteam: Inge van der Weijden, Ingeborg Meijer & Christine Teelken Bijdrage van: Ingeborg van der

Nadere informatie

* 1. Wat is uw geslacht? Beste oud-studenten,

* 1. Wat is uw geslacht? Beste oud-studenten, Beste oud-studenten, Hogeschool de Kempel doet onderzoek naar de loopbaan van afgestudeerden. De gegevens zijn van belang om verbeteringen aan te brengen in de huidige opleiding en om de huidige studenten

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel! Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:

Nadere informatie

Evaluatie weblectures bij FLOT. aanleiding

Evaluatie weblectures bij FLOT. aanleiding Evaluatie weblectures bij FLOT aanleiding In september 2013 is bij de lerarenopleiding wiskunde van FLOT gestart met het project weblectures. Het plan was om deze in te zetten bij de cursussen calculus

Nadere informatie

2012-2013. ervaringsdeskundige. Mensen met een licht verstandelijk beperking. Opleiding tot

2012-2013. ervaringsdeskundige. Mensen met een licht verstandelijk beperking. Opleiding tot 2012-2013 Opleiding tot ervaringsdeskundige Mensen met een licht verstandelijk beperking Uit eigen ervaring... Ik wil mijn stem laten horen, in een groot aantal werkvelden wordt er steeds meer gebruik

Nadere informatie

Studeren na het HBO. stand van zaken 2014-2015. Informatie van het Avans Studentendecanaat

Studeren na het HBO. stand van zaken 2014-2015. Informatie van het Avans Studentendecanaat Studeren na het HBO stand van zaken 2014-2015 Informatie van het Avans Studentendecanaat 1 Studeren na het HBO: onderwerpen 1. Wat moet je weten over het collegegeld als je kiest voor een nieuwe bachelor

Nadere informatie

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar

Nadere informatie

StudieThermometer. Temperatuur wat aan de lage kant? Mw Demo Kandidaat Instelling Demo

StudieThermometer. Temperatuur wat aan de lage kant? Mw Demo Kandidaat Instelling Demo StudieThermometer Mw Demo Kandidaat 27-11 - 2018 Temperatuur wat aan de lage kant? Instelling Demo Beste Demo, Goed dat je de StudieThermometer hebt ingevuld! Het helpt je om te bekijken of alles goed

Nadere informatie

BABZ-opleiding Basisjaar en Specialisatie Burgerzaken

BABZ-opleiding Basisjaar en Specialisatie Burgerzaken www.segment.nl BABZ-opleiding Basisjaar en Specialisatie Burgerzaken Investeren in uw persoonlijk vakmanschap 3 Samen studeren in een vaste groep 3 Persoonlijke benadering 3 Gemotiveerde studenten 3 Enthousiaste

Nadere informatie

Jan de Laat OVERSTAG

Jan de Laat OVERSTAG Jan de Laat VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van teksten

Nadere informatie

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor

Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor Jan des Bouvrie Academie, interior design & styling - hbo bachelor De opleiding interior design & Styling - hbo bachelor Mensen zien hun omgeving steeds meer als een verlengstuk van hun persoonlijkheid.

Nadere informatie

World leader in international education

World leader in international education World leader in international education BESTE OUDER, Wat een spannend jaar gaat u tegemoet: uw zoon of dochter zit in het eindexamenjaar! Het maken van een goede studiekeuze is niet altijd makkelijk en

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek

WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek Je denkt eraan om leraar te worden in het voortgezet onderwijs. Je hebt je georiënteerd, er met anderen over gesproken

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking

Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Gewoon naar school, mét begeleiding Wat ziet mijn leerling en wat niet? Zijn er aanpassingen nodig in de klas?

Nadere informatie

Premasterprogramma Psychologie 11 maart 2016. Jan van Rooij Serena Verdonk Margot Starkenburg

Premasterprogramma Psychologie 11 maart 2016. Jan van Rooij Serena Verdonk Margot Starkenburg Premasterprogramma Psychologie 11 maart 2016 Jan van Rooij Serena Verdonk Margot Starkenburg huishoudelijke mededelingen - voorlichting duurt tot 12.00 uur - 12.15 13.00 in deze zaal: Plan your master

Nadere informatie

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen

Voorwoord. Nienke Meijer College van Bestuur Fontys Hogescholen 3 Voorwoord Goed onderwijs is een belangrijke voorwaarde voor jonge mensen om uiteindelijk een betekenisvolle en passende plek in de maatschappij te krijgen. Voor studenten met een autismespectrumstoornis

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Beleidsadviseur Sociaal Domein

Beleidsadviseur Sociaal Domein Kennis van de Overheid Beleidsadviseur Sociaal Domein Talentprogramma voor jonge professionals Investeer in de toekomst van uw afdeling Junior talenten kunnen een bijzondere rol spelen bij de transformatie

Nadere informatie

Studentendecanaat. De Topsportregeling. het gebeurt op windesheim

Studentendecanaat. De Topsportregeling. het gebeurt op windesheim Studentendecanaat De Topsportregeling het gebeurt op windesheim Colofon Deze informatiebrochure is uitgegeven door het Studentendecanaat van Christelijke Hogeschool Windesheim. Redactie: Marketing en Communicatie

Nadere informatie

Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD. master city developer

Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD. master city developer Strategisch sturen in stedelijke gebiedsontwikkeling MCD master city developer Ontwikkel een eigen visie Werk je in stedelijke gebiedsontwikkeling of herstructurering dan is de MCD opleiding voor jou een

Nadere informatie

DOORSTUDEREN NA HET HBO

DOORSTUDEREN NA HET HBO DOORSTUDEREN NA HET HBO Met welke financiële gevolgen moet je rekening houden? Informatie van het Avans Studentendecanaat Stand van zaken 2015-2016 Kenmerk: 14 september 2015 Studeren na het HBO: onderwerpen

Nadere informatie

RESULTATEN VAN DE ENQUETE NAAR MENINGEN VAN VLAAMSE STUDENTEN OVER HET STUDEREN AAN DE OPEN UNIVERSITEIT - SEPTEMBER 2007 -

RESULTATEN VAN DE ENQUETE NAAR MENINGEN VAN VLAAMSE STUDENTEN OVER HET STUDEREN AAN DE OPEN UNIVERSITEIT - SEPTEMBER 2007 - RESULTATEN VAN DE ENQUETE NAAR MENINGEN VAN VLAAMSE STUDENTEN OVER HET STUDEREN AAN DE OPEN UNIVERSITEIT - SEPTEMBER 2007 - Uitgevoerd: september 2007 Onderzoekers: drs. Herman Kiesel, drs. Lic. Rick Coone,

Nadere informatie

1 3 N u t t i g e LinkedIn Tips. Haal direct meer uit je netwerk!

1 3 N u t t i g e LinkedIn Tips. Haal direct meer uit je netwerk! 1 3 N u t t i g e LinkedIn Tips Haal direct meer uit je netwerk! Inleiding Allereerst wil ik u bedanken voor het downloaden van dit e-book. Na weken van voorbereiding kunnen we dan nu eindelijk dit e-book

Nadere informatie

Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking

Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Gewoon naar school, mét begeleiding In de buurt naar school Wat ziet mijn leerling en wat niet? Zijn er aanpassingen

Nadere informatie

Flexibilisering van het onderwijs aan volwassenen kan alleen door het systeem volledig anders te gaan opzetten en is niet gebaat bij het veranderen

Flexibilisering van het onderwijs aan volwassenen kan alleen door het systeem volledig anders te gaan opzetten en is niet gebaat bij het veranderen 19 JUNI 2014 Flexibilisering van het onderwijs aan volwassenen kan alleen door het systeem volledig anders te gaan opzetten en is niet gebaat bij het veranderen van de bestaande situatie Flexibilisering

Nadere informatie

g r a d u a t e s c h o o l UNIVERSITEIT VOOR HUMANISTIEK

g r a d u a t e s c h o o l UNIVERSITEIT VOOR HUMANISTIEK g r a d u a t e s c h o o l UNIVERSITEIT VOOR HUMANISTIEK De Graduate School van de Universiteit voor Humanistiek (UvH) biedt een vierjarige promotieopleiding, die uitmondt in een wetenschappelijk proefschrift

Nadere informatie

MENSEN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING

MENSEN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING 2016 OPLEIDING TOT ERVARINGSDESKUNDIGE MENSEN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING UIT EIGEN ERVARING Inge Mol Ik wil mijn stem laten horen. In het werkveld wordt er steeds meer gebruik gemaakt van kennis

Nadere informatie

21st Century Skills Training

21st Century Skills Training Ontwikkeling van competenties voor de 21 e eeuw - Vernieuwend - Voor werknemers van nu - Met inzet van moderne en digitale technieken - - Integratie van social media - Toekomstgericht - Inleiding De manier

Nadere informatie

Personen in de langdurige zorg, opzoek naar kennis

Personen in de langdurige zorg, opzoek naar kennis Personen in de langdurige zorg, opzoek naar kennis Graag willen we kennis in de langdurige zorg optimaal laten stromen. Toegankelijk, op de plek en in de vorm die past bij de gebruiker. Zodat de zorg daar

Nadere informatie

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen,

Dank u wel kolonel Lambrichts, mevrouw Sybilla Dekker, Generaal, geachte aanwezigen, Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter gelegenheid van de eerste deeltijdopleiding Middelbare Defensie Vorming te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank u wel kolonel Lambrichts,

Nadere informatie

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien een datagedreven wereld vol kansen Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien succesvolle organisaties groeien door big data 50% van de meest succesvolle organisaties Volg ons op twitter:

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

r ipboek voor ouders over studiekeuze

r ipboek voor ouders over studiekeuze s t r ipboek voor ouders over studiekeuze Uw kind gaat kiezen, hoe kunt u helpen? Studeren Werken Eigen Bedrijf Start Index Uw kind gaat kiezen. Wat kunt u doen als ouder? Hebt u vragen? Mail of bel mij.

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding

Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding Vrijstelling voor de bacheloropleiding of toelating tot de masteropleiding Heeft u in het verleden een hbo- of wo-opleiding afgerond en wilt u de bacheloropleiding psychologie volgen dan kunt u in aanmerking

Nadere informatie

Boost uw carrière. Zo kiest u de MBAopleiding die bij u past. Deze whitepaper is mede mogelijk gemaakt door

Boost uw carrière. Zo kiest u de MBAopleiding die bij u past. Deze whitepaper is mede mogelijk gemaakt door Boost uw carrière Zo kiest u de MBAopleiding die bij u past Deze whitepaper is mede mogelijk gemaakt door Introductie Update uw kennis De wereld om ons heen verandert in een steeds hoger tempo. Hoe goed

Nadere informatie

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014 Even voorstellen: Mijn naam is Marcel van Leeuwen, ben van oorsprong hovenier, en tuincentrum deskundige. Sinds eind jaren negentig ontwerp en publiceer ik ook websites. Nadat ik ben overgestapt naar Wordpress

Nadere informatie

A. Persoonlijke gegevens

A. Persoonlijke gegevens Windesheim, Gesprek op afstand Zelfevalutie/feedbackformulier Beste (aankomende) student, Hartelijk dank voor het invullen en versturen van het Intakeformulier Afstandsleren School of Education. Per e-mail

Nadere informatie

Factsheet persbericht

Factsheet persbericht Factsheet persbericht Studenten: meer werken noodzaak door hogere studiekosten 13 januari 2011 Inleiding Van november 2010 tot begin januari 2011 hield Zoekbijbaan.nl het Nationale Bijbanen Onderzoek.

Nadere informatie

Subsector pedagogische opleidingen

Subsector pedagogische opleidingen Samenvatting... 2 Gemiddeld in aantal en inschrijvingen... 2 Meeste instroom in hbo-... 3 Weinig uitval... 3 Relatief minder switchers... 3 Hoog rendement in hbo-bachelor en wo-master... 3 Accreditatie-uitkomsten:

Nadere informatie

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie

Nadere informatie

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014

Growth & Reflection. Opleverdatum: 18 juni 2014 Growth & Reflection Growth & Reflection Opleverdatum: 18 juni 2014 Multimediaal Reclamebureau 2013/2014 Inleiding Er zit alweer een half jaar bij MMR op en ik heb weer veel nieuwe dingen geleerd en nieuwe

Nadere informatie

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015

Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 Rapportage Enquête StudieKeuze 2015 www.qompas.nl Februari 2016 Surrounded by Talent Inleiding In deze rapportage laten we de resultaten zien van een enquête onder eerstejaars studenten welke met de Qompas

Nadere informatie

GOUDEN TIPS voor Professioneel Relatiebeheer

GOUDEN TIPS voor Professioneel Relatiebeheer 10 GOUDEN TIPS voor Professioneel Relatiebeheer www.fokjeritsma.nl info@fokjeritsma.nl 2 Inhoudsopgave Inleiding... 5 Wees je bewust van je doel... 6 Bellen: een uitstekend instrument... 6 Systeem... 7

Nadere informatie

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN

HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te

Nadere informatie

Waarom deze conferentie? Voor wie is deze conferentie bedoeld?

Waarom deze conferentie? Voor wie is deze conferentie bedoeld? Waarom deze conferentie? Een verkeerde studiehouding en gebrekkige studievaardigheden zijn belangrijke oorzaken voor uitval in de propedeuse. Veel studenten denken het te redden met de studiehouding die

Nadere informatie

Reflectieverslag Master pedagogiek

Reflectieverslag Master pedagogiek Reflectieverslag Master pedagogiek Voor + achternaam: Jan- Hessel Boermans Studentnummer: 277827 Soort verslag: reflectieverslag Master Pedagogiek Cohortjaar: 2013 Opleiding: Master Pedagogiek, Leren en

Nadere informatie

DE NETWERKTHERMOMETER LEERLINGEN INSTRUCTIE

DE NETWERKTHERMOMETER LEERLINGEN INSTRUCTIE Netwerkthermometer DE NETWERKTHERMOMETER LEERLINGEN INSTRUCTIE Wat is De Netwerkthermometer De Netwerkthermometer is een test. Een test om een gedegen beeld te krijgen van hoe je zelf aan kijkt tegen je

Nadere informatie

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8

Inleiding 2. Het toelatingsexamen 3. NVO-examen 5. Het Pre-masterprogramma 6. Studeren in deeltijd 8 INHOUD Inleiding 2 Het toelatingsexamen 3 NVO-examen 5 Het Pre-masterprogramma 6 Studeren in deeltijd 8 1 INLEIDING Het Instituut Pedagogische Wetenschappen van de Universiteit Leiden biedt de eenjarige

Nadere informatie

Nummer 1 op de WO markt

Nummer 1 op de WO markt Slim Nummer 1 op de WO markt Studenten zijn een interessante doelgroep. Maar hoe bereikt u ze gericht met uw marketingcampagnes? Welke kanalen zet u in? En welke partners gebruikt u hierbij? De verschillende

Nadere informatie

Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F.

Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F. Page of 0 Enquête beroepsonderwijs Deze vragenlijst bestaat uit zes onderdelen, A t/m F. Er zijn in totaal vragen. A. Over jou Je wordt vriendelijk verzocht informatie over jezelf te geven door onderstaande

Nadere informatie

Waarom volgen mensen avondschool?

Waarom volgen mensen avondschool? Waarom volgen mensen avondschool? Dagonderwijs is niets voor jou, want je werkt, je wil werken, je gezondheid laat het niet toe? Er kunnen veel redenen zijn waarom je wil studeren volgens een ritme dat

Nadere informatie

Alumnionderzoek opleiding Bedrijfseconomie Hogeschool Arnhem en Nijmegen 2009

Alumnionderzoek opleiding Bedrijfseconomie Hogeschool Arnhem en Nijmegen 2009 Alumnionderzoek opleiding Bedrijfseconomie Hogeschool Arnhem en Nijmegen 2009 Van de deelnemers aan het onderzoek heeft 80% ( 121 studenten) de voltijd gedaan en 20% (30 studenten) de deeltijdopleiding.

Nadere informatie