BIJLAGE E. Geaccordeerd en aangevuld verslag van de Invitational Conference. Invitational conference 22 september 2009 Infectieziekten en arbeid
|
|
- Sterre Smets
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 BIJLAGE E. Geaccordeerd en aangevuld verslag van de Invitational Conference. Invitational conference 22 september 2009 Infectieziekten en arbeid Opsteller H.P.J. Stinis Per Workshop worden eerst de door de organisatie meegegeven specifieke vragen weergegeven, waarna een puntsgewijze samenvatting, inclusief later toegevoegde aanvullingen van elk der deelnemers, volgt. Workshop A. Praktische uitvoering arbo-beleid. H.P.J. Stinis ( RI&E, Ziekteverzuimbegeleiding, PAGO, open spreekuur en preventieve advisering) Wat zijn de knelpunten in de arbodienstverlening met betrekking tot biologische agentia? Welke oplossingen ziet u? Samenvatting: 1. Er is een groot gebrek aan (medische, technische, juridische, praktische) basiskennis bij werkgevers, werknemers, arbodiensten en beleidsmakers 2. Er is geen enkel zicht op het aandeel infectieziekten bij het ziekteverzuim noch ten aanzien van het voorkomen noch ten aanzien van het gedeelte dat werkgerelateerd is ( a. Causale relatie met het werk (beroepsziekte?) b. Conditionele relatie met het werk (is men wel arbeidsgeschikt?) c. Risicovorming (ten aanzien van collega s en derden) 3. Er is nog geen of te weinig samenwerking tussen bedrijfsartsen(arbodienst) en artsen infectieziekten(ggd). Daar waar het gebeurd is, zag men een grote meerwaarde. 4. Infectieziekten zijn een ten onrechte zwaar onderbelicht onderwerp in de arbo-wereld 5. Er is meer uitwisseling tussen Volksgezondheid en Bedrijfsgezondheid noodzakelijk zowel op beleidsniveau, als toezichthoudend niveau, als op het gebied van de voorlichting (hierbij werd de voorlichting in het kader van de pandemie aangehaald, waarbij men voor het eerst ook enige arbo-items aantrof in de opgestelde richtlijnen) 6. Infectieziekten behoren onderdeel te zijn van IEDERE RI&E (Risico-inventarisatie en evaluatie) aangezien infectieziekten voor elk werk relevant (kunnen) zijn 7. Infectieziekten zouden een vaste rubriek bij iedere arbo-catalogus moeten zijn 8. Er is behoefte aan een gestandaardiseerde digitale RI&E (basismodule) voor het onderwerp infectieziekten 9. Werknemers moeten steeds bij alles betrokken worden: signalering ziekten, voorlichting, hygiëne, aanschaf persoonlijke beschermingsmiddelen, etc. 10. Ten behoeve van zakelijke reizigers is een betere onderbouwde advisering noodzakelijk. Iedere reiziger heeft er recht op. 11. Het ontbreekt aan algemene kennis over kwetsbare groepen en zeker ten aanzien van zwangeren. De Richtlijn zwangeren van de NVAB wordt als goed begin beschouwd 12. Het ontbreekt aan weten wie er onder de werknemerspopulatie tot de kwetsbare groepen behoort, respectievelijk is gaan behoren. De curatieve sector en de werknemers zelf, zouden hiervan de werkgever/arbodienst op de hoogte moeten stellen. Nadrukkelijk wordt gesteld dat dit gegeven ook tot het medisch geheim behoort/kan behoren 13. Men verneemt graag Actuele informatie, gesuggereerd worden: Promed (op mondiaal niveau bijhouden kost 10 min per dag) en ook Arboinfect (dat nu nog alleen gericht is op de pandemie) Voor deze laatste men kan zich opgeven bij Jaap Maas: j.j.maas@amc.uva.nl Informatie speciaal in relatie tot Arbo en infectieziekten staat weliswaar op KIZA maar zou men graag nog toegankelijker en nog specialistischer willen zoiets als het RIVM Onbekend is het feit dat alle basisinformatie uit de LCI protocollen komt en door de KIZA-redactie wordt aangevuld met
2 2 arbo-relevante zaken! Men zou graag meer risicogroepen, risicoberoepen, risicosituaties etcetera beschreven zien in KIZA (de rijtjes) 14. Meer specifiek : Het ontbreekt aan kennis over welke agentia zijn waar aanwezig ( functie, beroep, bronnen, branches), wat zijn de transmissiewegen (voor arbeid van belang), wat zijn de juiste preventieve maatregelen daarbij, hoe is de effectiviteit in relatie tot de bruikbaarheid in de praktijk van maskertjes ( P1, P2, chirurgische maskers, N95 etc). Het draagcomfort laat nog veel te wensen over, dit draagt niet bij aan een goed gebruik er van. Workshop B. Aansprakelijkheid bij beroepsinfectieziekten. N.D. Dane Bestuursrechtelijk (arbo-beleid) II. Civielrechtelijk(letselschade). III. Tuchtrechtelijk(bedrijfsarts) Wat zijn de knelpunten? (is bv werkgerelateerdheid bij infectieziekten adequaat vast te stellen en zo ja hoe?) Welke verantwoordelijkheid hebben werkgevers,werknemers en professionals bij de preventie en het voorkomen van verdere verspreiding van infectieziekten? Samenvatting: 1. Een scherpe werkzame definitie van beroepsziekte is noodzakelijk 2. Meer aandacht voor de melding van beroepsziekten en signalering daarvan. Er is meer zicht nodig op wat er gebeurt in de arbo-wereld. 3. Vergroten van het gevoel voor urgentie, risico en gevaren verbonden aan beroepsziekten. Dit geldt zowel voor de werkgever als de werknemer. 4. Verkennen van andere (juridische) mogelijkheden om aansprakelijkheid ter zake beroepsziekten te regelen. 5. Kwaliteit arbodienst wordt mede beïnvloed door prikkels die vooral commercieel, klantgericht (werkgever en NIET werknemer) en economisch van aard zijn. Meer kwaliteit is nodig, minder klantvriendelijkheid, meer onafhankelijkheid! 6. Vergroten van de deskundigheid arbodienst. Workshop C. Risicoperceptie bij Infectieziekten. T. Smit & S. Felix Wat zijn de knelpunten in de risicoperceptie en risicocommunicatie m.b.t. biologische agentia? (op het niveau van de individuele werknemer, op bedrijfsniveau en op nationaal niveau en bij professionals(volksgezondheid / bedrijfsgeneeskundige gezondheid)) Welke oplossingsrichtingen ziet u? Er werden de volgende stellingen geponeerd waarop de deelnemers al dan niet gereageerd hebben:
3 3 1. Werkgevers en werknemers hebben een reële perceptie van beroepsgebonden risico s gerelateerd aan biologische agentia. Zeer weinig info in het veld, perceptie te laag bij werknemers en werkgevers, gebrek aan kennis, bewust ontkennen in verband met vooral letselschade. Gewenning aan de risico s, gisteren niets, dus vandaag ook niet. Overschatting gevaar TBC. Kennis /media/rol deskundigen van groot belang. 2. De arbodienst / bedrijfsarts heeft een reële perceptie van de beroepsgebonden risico s gerelateerd aan biologische agentia. Definitie beroepsgebonden infectierisico noodzakelijk. Niet de frequente (pneumonie) of de heel zeldzamen ( s. suis) maar vooral het tussenveld heeft grote aandacht nodig. Als je nu niets doet, is het later veel moeilijker. 3. De Overheid gaat uit van een reële perceptie van biologische agentia en werk. Overheidsperceptie: doet veel aan onderzoek, voorlichting en richtlijnen ECHTER GERICHT OP: Algemene bevolking: niet arbo-gericht, zien die niet als subgroep. Ook is de kennis bij de Overheid zelf zeer gering: men eist onvoldoende diepte en kwaliteit bij de RI&E 4. De collectieve preventie van beroepsgebonden risico s van biologische agentia is geen zaak meer van de arbodienst maar van de Overheid. De Overheid en de sectoren zelf (arbo-catalogi!) worden geacht alles te doen maar doen dit niet. Wel veel kennis bij WIZA (werkgroep infectieziekten bij de arbeid), KIZA (Kennissysteem Infectieziekten bij de arbeid en in toenemende mate bij het RIVM 5. De collectieve preventie van beroepsgebonden risico s van biologische agentia is geen zaak van de bedrijfsarts maar van de afdeling communicatie. (NIET BESPROKEN) 6. De arbodienst / bedrijfsarts is een communicatief voldoende gekwalificeerd om de preventie uit te voeren inzake beroepsgebonden risico s van biologische agentia. Varieert zeer per organisatie, heeft men geen algemene kijk op, wie wel?! 7. De Overheid levert de arbosector adequate input om de collectieve doelgroepgerichte preventie rond biologische agentia uit te voeren. Meer sturing, meer onderzoek en toezicht met reëlere kijk met redelijkheid noodzakelijk. Alleen topdiensten doen enigszins adequaat werk. De kwaliteit van arbozorg is zeer matig gegarandeerd. Workshop D. Bedrijfsmatige aanpak Infectieziekten C. Haenen Wat zijn de knelpunten in het huidige preventiebeleid in bedrijven m.b.t. biologische agentia? Is er zicht op de kosten? ( financieel, technisch, hygiënisch, organisatorisch, medisch) Welke oplossingsrichtingen ziet u?
4 4 Aan de hand van de Checklist kwaliteitskosten ( uit rendement met kwaliteit ( ir Denneman, ing H. van Ool) is gediscussieerd en kwam de groep met de volgende items: 1. Je krijgt niet alles opgelost, een inspanningshouding is al heel wat 2. Urgentie is niet altijd voor iedereen even duidelijk 3. Budgetten ontbreken geheel 4. Zelden proactief, bijna altijd reactief gestuurd ( uitbraken, incidenten, pandemie, inspectie van buiten af) 5. Meten is erg lastig vanwege het ontbreken van registratiesystemen 6. Er heerst nog een doofpottencultuur en dit werkt verbetering tegen. Aanbevelingen : 1. Sturen op gedrag 2. Eigen verantwoordelijkheid medewerkers bevorderen en aanspreken 3. Voorlichting geven 4. Events gebruiken om iedereen te sensibiliseren 5. Bestuurders pushing tot houding: vaccinaties of vaker testen bij risicovormers en risicolopers 6. Medewerkerveiligheid en patiëntenveiligheid combineren 7. Consensus bereiken tussen NVZ en NFU. Met deze beide organen zijn de ziekenhuizen het beste bereiken. 8. Het merendeel van de Nederlandse Ziekenhuizen voldoet aan de NIAZ norm ( Belangrijke elementen betreffende infectieziekten (o.a. biologische agentia), arbeid en patiëntveiligheid moeten in deze norm toegevoegd worden, mochten ze nog niet opgenomen zijn. Er is een NIAZ accreditatie ten aanzien van omgaan met infectieziekten vereist 9. Infectieziektebeleid ten aanzien van werknemers onderdeel Q-systeem(kwaliteits) maken. Vraag van A. Weel, een van de opstellers van de Richtlijn Pandemie en bedrijven(nvab 2009): zouden risicovormers geregistreerd kunnen worden, zoals bv bij hepatitis B al gebeurt? Men ziet problemen op juridisch gebied en bereidwilligheid personeel: er kunnen immers grote financiële consequenties uit voort komen. SAMENVATTING. 1) Infectieziekten in relatie tot het werk worden zowel causaal (oorzaken, beroepsziekten) als conditioneel (risicovorming, arbeidsgeschiktheid) door bijna alle deelnemers als een zwaar miskend probleem gezien. Het ontbreekt aan kennis op bijna ALLE bedrijfsgezondheidskundige deelgebieden (Risicoinventarisatie- en evaluatie (RI&E), Ziekteverzuimbegeleiding, Opsporen van kwetsbare groepen, goede preventieve methoden, waaronder doelmatige persoonlijke beschermingsmiddelen)
5 5 2) Het ontbreekt aan instrumentarium op alle deelgebieden 3) Het ontbreekt aan voldoende instrumenten om kennis snel te verspreiden Daarbij wordt gedacht aan een nieuwsbrief voor arbodeskundigen en bedrijven. Aan een alert-service zoals die nu tijdelijk voor de influenzapandemie bestaat.. Men heeft behoefte aan brochures en bijvoorbeeld voorlichtingsvideo s 4) Er is te weinig druk op urgentie van buiten af: Overheid, Verzekeringen, Toezichthouders, Kwaliteitsorganisaties, Vakbonden noch Werkgeversorganisatie doen iets substantieels om de aandacht voor het optreden van infectierisico s in de arbeid te versterken. Men is erg blij met de inzet van SZW om de aandacht voor arbeidomstandigheden gerelateerde problematiek bij het RIVM te vergroten. 5) Het opzetten van een Arbo (outbreak) management team (AMT), waarbij een groep deskundigen een advies formuleert vanuit de arbovisie ten aanzien van actuele infectieziekten wordt met belangstelling tegemoet gezien. 6) Men vindt de website KIZA (kennissysteem Infectieziekte bij de Arbeid) een goed begin dat verder uitgebouwd dient te worden. Daarbij denkt men vooral aan overzichten van beroepsziekten per beroep en branche. Nog meer arbogerelateerde kennis toevoegen. Kennis over nuttige (verplichte) vaccinaties. De toegankelijkheid dient vergroot te worden. 7) De kwaliteit van de arbodienstverlening, ook wat betreft infectieziekten, lijdt zwaar onder de commerciële druk, de angst voor claims en het gebrek aan ervaring en kennis. De inzet van casemanagers maakt dat de gemiddelde bedrijfsarts nog maar zeer weinig van de ziekteverzuimers ziet. 8) Er is onvoldoende kennis en ervaring ten aanzien van alle preventieve maatregelen inclusief vaccinatie.
Wat hebben wij nodig??
Wat hebben wij nodig?? A. Kennis over infectieziekten in relatie tot het werk in de breedste zin: Kiza mindmap B. Samenwerking met alle betrokkenen in het veld Gezamenlijke onderwerpen 1 A. Kennissysteem
Nadere informatie2. VÓÓR VOORZORG. Argumenten pro voorzorg algemeen h.p.j. stinis 8 maart 2007 Boerhave cursus infectieziekten
2. VÓÓR VOORZORG Argumenten pro voorzorg algemeen h.p.j. stinis 8 maart 2007 Boerhave cursus infectieziekten Wat houdt het voorzorgsprincipe in? Het zekere voor het onzekere Positief toch?! Voorzorg =
Nadere informatieWIJZIGINGEN ARBOWET: DE DIEPTE IN. 7 december 2017 mr. Karen Maessen, De Voort Advocaten I Mediators
WIJZIGINGEN ARBOWET: DE DIEPTE IN 7 december 2017 mr. Karen Maessen, De Voort Advocaten I Mediators Programma Terug naar de basis + knelpunten De wijzigingen van 1 juli 2017: Wijziging Arbeidsomstandighedenwet
Nadere informatieZiekteverzuim & re-integratieverplichtingen v/d werkgever
7 maart 2019 Ziekteverzuim & re-integratieverplichtingen v/d werkgever OR: instemmingsrecht en wat kun je er verder mee? Pim Berkhout, Bedrijfsarts, gerechtelijk deskundige DGA/ondernemer Intro Samenvatting
Nadere informatieSAMENVATTING UITVOERDER P&O-BELEID, UITVOERDER ARBOBELEID EN LEIDINGGEVENDE INFORDOCUMENT TOOL
INFORDOCUMENT TOOL SAMENVATTING UITVOERDER P&O-BELEID, UITVOERDER ARBOBELEID EN LEIDINGGEVENDE 1 SAMENVATTING Wat zijn biologische agentia? Biologische agentia zijn levende of niet levende organismen van
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieOngeval en Beroepsziekte
Ongeval en Beroepsziekte Rechte rug recht en slappe knieën Erik Stigter, bedrijfsarts, forensisch arts Peter Wulp, bedrijfsarts Medisch adviseurs Inspectie SZW Preventie van gezondheidsschade door arbeid
Nadere informatieRijkstoezicht op beroepsziekten
Inspectie SZW Rijkstoezicht op beroepsziekten NVAB 19 juni 2015 Mw. ir M.A. Zuurbier Directeur Arbeidsomstandigheden 1. De Inspectie SZW 2. Beroepsziekten - meldingen 3. Versterken bedrijfsarts - wetgeving
Nadere informatieNotitie Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (AGO) in de context van werk en biologische agentia
Notitie Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (AGO) in de context van werk en biologische agentia Invulling in de praktijk van artikel 4.91 Arbobesluit Inleiding In artikel 4.91 van het Arbobesluit (Onderzoek
Nadere informatieBang voor de bedrijfsarts
Bang voor de bedrijfsarts Het onderzoek moest antwoord geven op de volgende vragen. Wat zijn de specifieke behoeften en vragen van allochtone werknemers ten aanzien van de arbo-infrastructuur? Komt de
Nadere informatieSAMENVATTING. Samenvatting. De noodzaak van een goed werkend stelsel voor gezond en veilig werken
Samenvatting 6 SAMENVATTING Samenvatting De noodzaak van een goed werkend stelsel voor gezond en veilig werken Een goed werkend stelsel voor gezond en veilig werken is nodig om te bereiken dat werkenden
Nadere informatieDe nieuwe Arbowet. Urmond, 16 november 2017
De nieuwe Arbowet Urmond, 16 november 2017 Wijziging Arbowet Ingangsdatum: 1 juli 2017 Doelstelling: Versterking positie preventiemedewerker Versterking/verduidelijking positie en rol van de bedrijfsarts
Nadere informatieArbodienstverlening. Informatie voor werkgevers
Arbodienstverlening Informatie voor werkgevers Bedrijven moeten zich bij het opstellen en uitvoeren van een goed arbeidsomstandighedenbeleid en ziekteverzuimbeleid deskundig laten ondersteunen. Dit is
Nadere informatieVeranderingen in de wetgeving, waar kwamen we ook al weer vandaan? oktober 2013
Wetgeving Veranderingen in de wetgeving, waar kwamen we ook al weer vandaan? oktober 2013 2013 Cecile van der Velde MWO CMC Arbeids- en Organisatiedeskundige Kennismaken 2 3 Arrest Europese Hof en kabinetsvoornemens
Nadere informatieToekomst(bestendige) Arbeidsgerelateerde Zorg (TAZ) Henri Géron, Min. v. SZW Directie Gezond en Veilig Werken
Toekomst(bestendige) Arbeidsgerelateerde Zorg (TAZ) Henri Géron, Min. v. SZW Directie Gezond en Veilig Werken Actualiteitencollege, NBC Congrescentrum, Nieuwegein, 24 maart 2017 2 Onderwerpen Aanleiding;
Nadere informatieBeroepsziekten, wat kan je er mee als veiligheidskundige? Drs.ing. Jolanda Willems MBA Drs. Rik Menting bedrijfsarts PreventPartner
Beroepsziekten, wat kan je er mee als veiligheidskundige? Drs.ing. Jolanda Willems MBA Drs. Rik Menting bedrijfsarts PreventPartner Voorstellen (1) Gecertificeerd arbeidshygiënist/toxicoloog, ook opgeleid
Nadere informatieTaakdelegatie: wat, wie en hoe?
VeReFi Congres I Denken in mogelijkheden I 11 april 2017 Taakdelegatie: wat, wie en hoe? Mark Bourgonjen Belastbaarheid.nu The Casemanagement Company 1 Waarom TD? AP: Art 16 WbP: - Het verwerken van gezondheidsgegevens
Nadere informatiePeilstation Intensief Melden
Peilstation Intensief Melden Nederlands Centrum voor Beroepsziekten AMC Workshop Voorjaar 2011 Nederlands Centrum voor Beroepsziekten, AMC/Coronel Instituut, Postbus 22660, 1100 DD Amsterdam Telefoon:
Nadere informatieVan risico s naar beheersmaatregelen. Door: Huib Arts, ArboProfit
BI&E ipv RI&E Van risico s naar beheersmaatregelen Door: Huib Arts, ArboProfit Waarom een RI&E? OMDAT HET MOET? +??? Wetgeving gri&e Waar moet een RI&E aan voldoen? 3 Hij moet volledig zijn? Frequentie:
Nadere informatieSAMENVATTING MEDEWERKER
INFORDOCUMENT TOOL SAMENVATTING MEDEWERKER 1 ARBOCATALOGUS BIOLOGISCHE AGENTIA SAMENVATTING MEDEWERKER SAMENVATTING Wat zijn biologische agentia? Biologische agentia zijn levende of niet levende organismen
Nadere informatiekort, Jacqueline Wit, e-mail: jacqueline@jwit.nl 1 INLEIDING EN KENNISMAKING Jacqueline Wit Ambtelijk secretaris kort training en advies OR en Arbo
Aan de slag met ARBO OR ondersteuning klantendag 11 maart 2016. kort, Jacqueline Wit, jacqueline@jwit.nl INLEIDING EN KENNISMAKING Jacqueline Wit Ambtelijk secretaris kort training en advies OR en Arbo
Nadere informatieNIEUWE ARBOWET PER 1 JULI 2017
NIEUWE ARBOWET PER 1 JULI 2017 Jan Harmen Kwantes ARBOWETGEVING Arbowet / Arbobesluit / Arboregeling 1 juli 2005: Introductie preventiemedewerker en meer marktwerking arbodienstverlening 1 juli 2017: Wijziging
Nadere informatieStandaard Verzuimprotocol NLG Arbo
Bijlage 1 Standaard Verzuimprotocol NLG Arbo 1. De Opdrachtgever meldt de werknemer binnen twee dagen ziek in de verzuimapplicatie. Opdrachtgever kiest daarbij voor een standaard melding of een Oei!!!-melding.
Nadere informatieMultidisciplinaire richtlijn Arbeid en Lymeziekte
Multidisciplinaire richtlijn Arbeid en Lymeziekte Gecoördineerd door NVAB & RIVM 1 December 2014 Fedor Gassner (namens het Multidisciplinaire team) RIVM Richtlijn, waarom? CBO Lymeziekte 2013 Vraag naar
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 25 883 Arbeidsomstandigheden Nr. 236 BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELE- GENHEID Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieOnderwerp basiscontract
Checklist basiscontract Een basiscontract voor arbodienstverlening wil helderheid geven aan alle betrokkenen. Het is gebaseerd op de wet- en regelgeving en de minimale eisen waaraan een contract tussen
Nadere informatieVeranderingen in de Arbowetgeving
Veranderingen in de Arbowetgeving Voor bedrijfsartsen van NVAB Kring voor bedrijfsgezondheidszorg Amsterdam e.o. Saskia Lang, Advocaat Arbeidsrecht 06 36 03 72 01 lang@langblok.nl langblok.nl @langadvocatuur
Nadere informatieJaargang 2013 / nieuwsbrief 16 / Juli en augustus 2013 INHOUD:
Jaargang 2013 / nieuwsbrief 16 / Juli en augustus 2013 INHOUD: Zwangere vrouwen ervaren weinig tolerantie op het werk Werkgevers zouden een gezonde levensstijl moeten kunnen eisen Legionellose Werkgevers
Nadere informatieToekomst(bestendige) Arbeidsgerelateerde Zorg (TAZ) Dr. Anne van Putten, SZW Directie Gezond en Veilig Werken
Toekomst(bestendige) Arbeidsgerelateerde Zorg (TAZ) Dr. Anne van Putten, SZW Directie Gezond en Veilig Werken Actualiteitencollege, Landelijk Arbocongres, Utrecht, 1 oktober 2018 2 Programma 1) Wat doet
Nadere informatieInfectierisico s op de werkvloer
Infectierisico s op de werkvloer Informatie altijd bij de hand! Inleiding Fleur Meerstadt-Rombach, bedrijfsarts CIb/LCI, RIVM Inhoud Inleiding 1. Beroepsinfectieziekten 2. Registratie en herkenning 3.
Nadere informatieWebinar. Gevolgen wijzigingen Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) 11 april 2017
Webinar Gevolgen wijzigingen Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) 11 april 2017 Bent u al Arbowet-proof Arnoud van Hogen Manager procesregie Pauline Oberink Bedrijfsjurist Programma Wijzigingen Arbowet per
Nadere informatieARBO INFORMATIE INHOUDSOPGAVE
INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 11 1.1 Wat is arbo- en verzuimbeleid? 11 1.2 Arbo, verzuim, veiligheid, gezondheid en welzijn 11 1.3 Waar vind ik de belangrijkste wet- en regelgeving? 12 1.4 Opbouw van deze
Nadere informatieArbobeleid. Titus Terwisscha van Scheltinga
Arbobeleid Titus Terwisscha van Scheltinga Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en PSA Veiligheid: Machineveiligheid Brandpreventie en bestrijding Vluchtwegen en nooduitgangen Veilige machines en installaties
Nadere informatieBIJLAGE PM PREVENTIEMEDEWERKER
BIJLAGE PM PREVENTIEMEDEWERKER Deze bijlage is voor personen die de veiligheidscursus - PREVENTIEMEDEWERKER (willen gaan) volgen. PREVENTIE Preventie = Voorkomen dat een ongeval of calamiteit gebeurt door
Nadere informatieThemabijeenkomst Gezond Beleid Wijzigingen Arbowet 12 september Ton Joosten Preventie adviseur Stigas
Themabijeenkomst Gezond Beleid Wijzigingen Arbowet 12 september 2017 Ton Joosten Preventie adviseur Stigas Wat is Stigas? Stichting Gezondheidszorg Agrarische Sectoren Onderdeel van Colland BPL SAZAS AVAZ
Nadere informatieArbozorg, intern organiseren of uitbesteden? Vangnet of maatwerk?
Arbozorg, intern organiseren of uitbesteden? Vangnet of maatwerk? December 2010 Arbozorg, intern organiseren of uitbesteden? Vangnet, of maatwerk? Tot voor kort was elke werkgever verplicht aangesloten
Nadere informatieDe Arbowet wijzigt: maak gebruik van de nieuwe mogelijkheden
pagina 1 van 5 Published on Werk & Veiligheid - Kennisplatform over preventie, RI&E en sociale veiligheid (http://www.werkenveiligheid.nl) Home > De Arbowet wijzigt: maak gebruik van de nieuwe mogelijkheden
Nadere informatieInhoud 1 REGELGEVING ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN 1
Inhoud Woord vooraf Lijst van afkortingen V VII 1 REGELGEVING ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN 1 1.1 Inleiding 2 1.1.1 Waarom zorg voor arbeidsomstandigheden? 2 1.1.2 Financieel-economische motieven 2 1.1.3 Bedrijfsvoeringsmotieven
Nadere informatieInvloed op arborisico s
Invloed op arborisico s Wettelijk kader en overleg Simon Troost Korte quiz Mag elke werknemer of alleen een specialist de RI&E uitvoeren? Moet de werkgever in geval van verzuim het advies van een bedrijfsarts
Nadere informatie9-9-2013. Agenda. Bijeenkomst Veiligheidscoaches Gilde van Vrijwillige Molenaars. 1. Opening. 3. Arbowet- en regelgeving (1)
Agenda Bijeenkomst Veiligheidscoaches Gilde van Vrijwillige Molenaars Zaterdag 13 april 2013 9 september 2013 1. Opening 2. Voorstelronde (Theun) 3. Arbowet- en regelgeving op de molen (Erik) 4. Veiligheid
Nadere informatieInspectie SZW Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid TITELPAGI NA. Hollen. Stilstaan bij Werkdruk. dát maakt zorg beter.
Inspectie SZW Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid TITELPAGI NA Hollen Stilstaan bij Werkdruk dát maakt zorg beter Anita Hertogh Waarom is Zorg en Welzijn een van de prioritaire sectoren voor
Nadere informatieWorkshop Arbowet. Presentatie aan: Medewerkers ZvdZ. Datum: 25 september Presentatie door: Daniel Kuin
Workshop Arbowet Presentatie aan: Medewerkers ZvdZ Datum: 25 september 2015 Presentatie door: Daniel Kuin Filmpje https://www.youtube.com/watch?v=mdez8aai89k Daniel Kuin, arbeidshygiënist Stelling: De
Nadere informatiePMO Wetsvoorstel Beroepsziekten
PMO Wetsvoorstel Beroepsziekten Rechte rug of slappe knieën Peter Wulp, bedrijfsarts Medisch adviseur Inspectie SZW Preventie van gezondheidsschade door arbeid RI&E Maatregelen / AH strategie /preventiestrategie
Nadere informatiearbocare arboadviescentrum
arbocare arboadviescentrum Het Arboadviescentrum Hoe gezonder uw werknemers, hoe gezonder uw bedrijf. En dus uw winst. Helaas hebben we die gezondheid niet altijd in de hand. Eén hevige weersomslag en
Nadere informatieVernieuwde Arbowet. De belangrijkste wijzigingen op een rij
Vernieuwde Arbowet De belangrijkste wijzigingen op een rij Op 1 juli 2017 treedt de vernieuwde Arbowet definitief in werking. De regering wil medewerkers en werkgevers meer betrekken bij het arbobeleid,
Nadere informatieVaccineer iedereen!.. of kan het slimmer met uw hulp? H.P.J. Stinis, bedrijfsarts NCvB Presentatie NVVA 14 april 2011
Vaccineer iedereen!.. of kan het slimmer met uw hulp? H.P.J. Stinis, bedrijfsarts NCvB Presentatie NVVA 14 april 2011 h.p.stinis@amc.uva.nl Volkskrant 7 maart 2011 Agressie in arbeid mogelijk? : 1) Vaccineren
Nadere informatieVeelgestelde vragen over de preventiemedewerker. 02/05/2017 Versie 2.1
Veelgestelde vragen over de preventiemedewerker 02/05/2017 Versie 2.1 1 Algemeen 1.1 Wat is een preventiemedewerker (betekenis)? Preventiemedewerker is de officiële wettelijke benaming in Nederland voor
Nadere informatieWijziging Arbowet: wat verandert er in 2015?
Wijziging Arbowet: wat verandert er in 2015? Door Carolina Verspuij, trainer/adviseur Arbeid en Gezondheid SBI Formaat, 10/06/2015. Dit artikel is gepubliceerd door Werk en Veiligheid, Kerckebosch. Minister
Nadere informatiePreventief Medisch Onderzoek, wat moet je er mee als arbeidshygiënist
Preventief Medisch Onderzoek, wat moet je er mee als arbeidshygiënist Maart 2015 Drs.ing. Jolanda Willems MBA, drs. Toin van Haeren, bedrijfsarts, drs. Rik Menting, bedrijfsarts, drs. Edo Houwing, arbeids-
Nadere informatieArbowet, beleid & arbeidsomstandigheden
Syllabus Arbowet, beleid & arbeidsomstandigheden Verzuimpreventie, veilig werken en een integrale aanpak U lapt de regels van de Arbowet natuurlijk niet aan uw laars. Maar kent u al uw arboverantwoordelijkheden?
Nadere informatieBiologische agentia op de arboagenda
Biologische agentia op de arboagenda Eindrapport Een onderzoek in opdracht van het Ministerie van SZW Sonja van der Kemp Mirjam Engelen Projectnummer: B3661 Zoetermeer, 27 april 2010 De verantwoordelijkheid
Nadere informatieEr blijft gezondheidswinst liggen doordat vaccins onvoldoende benut worden
Samenvatting Er blijft gezondheidswinst liggen doordat vaccins onvoldoende benut worden Nieuwe biotechnologische methoden, met name DNA-technieken, hebben de vaccinontwikkeling verbeterd en versneld. Met
Nadere informatieArbodienstverlening ARBODIENSTVERLENING
Arbodienstverlening Sinds 1 juli 2005 hebben branches en bedrijven meer keuze hoe zij zich laten ondersteunen bij ziekteverzuim en het voorkomen van arbeidsongevallen. Er zijn alternatieven voor het vaste
Nadere informatieMeetUp Verzuim. Draag bij aan de aanpak van verzuim! INZICHTEN & AANPAK! HANDREIKING VOOR ONDERNEMINGSRADEN
MeetUp Verzuim INZICHTEN & AANPAK! Draag bij aan de aanpak van verzuim! HANDREIKING VOOR ONDERNEMINGSRADEN Inleiding Het (langdurig) verzuim in de VVT stijgt de laatste paar jaar gestaag. De sociale partners
Nadere informatieArbodienstverlening Keerpunt 2019
Informatiekaart Arbodienstverlening 2019 Ziekte van een werknemer is niet prettig; niet voor uw werknemer, maar ook niet voor u. Zeker niet wanneer er sprake is van langdurig verzuim. U en uw werknemer
Nadere informatieNRK - Arboplaats Actualisatie Arbocatalogi Mijn RI&E 1.0 <-> 3.0 Gevaarlijke Stoffen
NRK - Arboplaats Actualisatie Arbocatalogi Mijn RI&E 1.0 3.0 Gevaarlijke Stoffen 2019 NRK Actualisatie AC 1 Inhoud Wettelijke wijzingen Arbowet 2018 Wijzigingen arbocatalogi Prioritaire risico s Inhoud
Nadere informatieKwaliteit op Maat - Nieuwsbrief. Vertrouwen in onafhankelijke beroepsuitoefening kunnen we zelf verdienen ZET KABINET LIJN UIT NAAR NIEUWE ZEKERHEDEN?
ZET KABINET LIJN UIT NAAR NIEUWE ZEKERHEDEN? From: To: Date: "Kwaliteit op Maat" "Ton van Oostrum" May 8, 2015 3:42:35 PM Weergaveproblemen? Bekijk deze
Nadere informatieArbo in Bedrijf 2018
Arbo in Bedrijf 2018 Een onderzoek naar de naleving van arboverplichtingen, blootstelling aan risico s en genomen maatregelen in 2018 Arbo in Bedrijf 2018 Een onderzoek naar de naleving van arboverplichtingen,
Nadere informatieBeroepsinfectieziekten leuk om te melden!
PIM 2011 nu ook infectieziekten Beroepsinfectieziekten leuk om te melden! Dr. Jaap Maas, bedrijfsarts Harry Stinis, bedrijfsarts h.p.stinis@amc.uva.nl / Helpdesk: www.kiza.nl Arbowet 2008 artikel 3.1.c.
Nadere informatieInvloed op arborisico s
Invloed op arborisico s Wettelijk kader en overleg Simon Troost S.Troost (2019) 1 1 Ik ben Simon Troost 17 jaar trainer medezeggenschap Technische achtergrond en A&O psycholoog Specialisatie: alles wat
Nadere informatieWorkshop De preventiemedewerker neemt de leiding, 25 oktober 2012
Workshop De preventiemedewerker neemt de leiding, 25 oktober 2012 Uitwerking van de resultaten, 6 nov. 2012 Pieter Diehl (Voorzitter BvAA en Management & Consultant bij Edux te Breda, pdiehl@edux.nl) Jos
Nadere informatiePAGO. 13 April 2017 Edo Houwing, Toin van Haeren, Rik Menting, Jolanda Willems PreventPartner
PAGO 13 April 2017 Edo Houwing, Toin van Haeren, Rik Menting, Jolanda Willems PreventPartner Opzet PAGO / PMO Preventief Medisch Onderzoek Bewaken en bevorderen van gezondheid & inzetbaarheid. Doelstelling
Nadere informatieOverzicht beboetbare nieuwe Arbo verplichtingen per
Overzicht beboetbare nieuwe Arbo verplichtingen Met ingang van 1 juli 2017 zijn de Arbowet en het Arbobesluit gewijzigd. Zie hierover: https://www.fnv.nl/themas/veilig-en-gezond-werken/arbo/nieuwe-arbowet-per-1-juli-2017
Nadere informatieOR & Arbobeleid Arbowet op de schop mr. J.L. (Janka) Sintemaartensdijk 6 maart 2018
OR & Arbobeleid Arbowet op de schop mr. J.L. (Janka) Sintemaartensdijk 6 maart 2018 Wetswijziging Wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet in verband met de versterking van de betrokkenheid van de werkgevers
Nadere informatieDe SER en chronisch zieke werkenden
Chronisch ziek en werken in Nederland, operationaliseren van de beleidsadviezen 2016. Een plan van aanpak waaruit Vlaanderen kan leren of aanzet tot gezamenlijke actie? 25 januari 2018 00-00-2009 pagina
Nadere informatieVrijwilligers en Arbeidsomstandigheden
Vrijwilligers en Arbeidsomstandigheden Frank Rijshouwer Hogere Veiligheidskundige 20 juni 2006 1 Arbowetgeving Arbeidsomstandighedenwet Arbeidsomstandighedenbesluit Arbeidsomstandighedenregeling Arbo-
Nadere informatiePesten. Wie heeft welke rol
Pesten Wie heeft welke rol Wat zegt de wet Doelvoorschriften t.a.v. PSA Psychosociale arbeidsbelasting Seksuele intimidatie Agressie en geweld Pesten Discriminatie Werkdruk Werkgever verplicht beleid te
Nadere informatieInvloed op arborisico s
Invloed op arborisico s Wettelijk kader en overleg Simon Troost S.Troost (2019) 1 Wettelijk kader: basis voor invloed (1) Wet op de ondernemingsraden: tijd: 60 uur voor onderling beraad en overleg en om
Nadere informatieAan de slag met RI&E RI& onderdeel Preventiebeleid. Waar ik kort over kan zijn
Aan de slag met RI&E Als onderdeel van het Preventiebeleid Marco Sikkel (CAOP) m.sikkel@caop.nl /06-51293568 RI& onderdeel Preventiebeleid 1.Het inventariseren en evalueren van de veiligheids- en gezondheidsrisico
Nadere informatiegroot belang in de Wet werk en zekerheid (WWZ)
Zorg voor arbeidsomstandigheden van groot belang in de Wet werk en zekerheid (WWZ) Datum: 1 juli 2015 Auteur: Drs. Roelof Heidema, bedrijfsarts en directeur kwaliteit 1 juli 2015 Nieuw ontslagrecht per
Nadere informatieWie zijn wij? Knelpunten. Ontstaan van het model. Mijn PrO. Plan. Check. Act. Samengevat. Wie zijn wij? Knelpunten. Ontstaan van het model.
2018 Duurzame Inzetbaarheid or Arboplaats 1 2 Arboplaats Arboplaats focust zich op Missie: Werk veiliger, gezonder, flexibeler, beter en leuker maken Wij gaan voor de + => Prestatie optimalisatie van mens
Nadere informatieTransvorm Actueel. Zorggebruik van zorgmedewerkers onder de loep & Nieuwe Arbowetgeving toegelicht. Welkom. Woensdag 19 oktober 2016
Transvorm Actueel Zorggebruik van zorgmedewerkers onder de loep & Nieuwe Arbowetgeving toegelicht Welkom Woensdag 19 oktober 2016 www.transvorm.org Wetsvoorstel wijziging Arbeidsomstandighedenwet 19 oktober
Nadere informatieWijzigingen in de Arbowet: hoe u uw arbobeleid verrijkt
VeReFi Congres I Denken in mogelijkheden I 11 april 2017 Wijzigingen in de Arbowet: hoe u uw arbobeleid verrijkt Simon Troost (AdviceSelect) Waar gaat het over Ik wil dat de positie van de preventiemedewerker
Nadere informatie7. Arbodeskundige(n) en arbodienst
Handboek Ondernemingsraad en Personeelsvertegenwoordiging Inhoudsopgave 7. Arbodeskundige(n) en arbodienst... 1 7.1 Wat is een arbodeskundige?... 3 7.2 Wie toetst en geeft advies over de RI&E?... 3 7.3
Nadere informatieArbo deelcatalogus Infectiepreventie in de umc s
Arbo deelcatalogus Infectiepreventie in de umc s NFU-13.5078 versie d.d. 4 oktober 2013 Inleiding Biologische agentia is de verzamelterm voor micro-organismen (bacteriën, virussen, schimmels, parasieten
Nadere informatieOmdat infectieziekten zich niet aan domeinen houden! is het essentieel om samen te werken!
Hoe houden we de samenwerkingsketen sterk, neemt ieder zijn eigen verantwoordelijkheid en leveren we samen de best werkende zorg ter preventie en bestrijding van infectieziekten Verslag van de uitwisselingen
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 11
Samenvatting Een werkgever is verantwoordelijk voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden voor zijn werknemer. Hij dient zijn werknemers onder meer te beschermen tegen de mogelijke gevolgen van blootstelling
Nadere informatieArbeidsomstandighedenbeleid
Arbeidsomstandighedenbeleid informatie voor werkgevers en werknemers 170.indd 1 30-12-2008 10:38:37 170.indd 2 30-12-2008 10:38:38 Veilig en gezond werken is belangrijk. De overheid stelt doelen vast voor
Nadere informatieNIEUWE ARBOWET Maaike Sauerborn, Arbo ambassadeur SOM
NIEUWE ARBOWET 2017 Maaike Sauerborn, Arbo ambassadeur SOM Platform OR Tweedaagse 29 september 2016 OPBOUW WORKSHOP Doel wijziging Basis Arbowet Wat wijzigt er? Spelersveld Rol OR Verwachtingen?? DOEL
Nadere informaties-gravenhage, 27 mei 2015 doorkiesnummer:
Bezuidenhoutseweg 60, 2594 AW s-gravenhage Postbus 90525, 2509 LM s-gravenhage Telefoon (070) 3 499 740 E-mailadres: info@vcp.nl Aan de voorzitter en de leden van de Vaste commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Nadere informatieInfectieziekten en werk een bij U gekende relatie? Harry ( H.P.J.) Stinis, bedrijfsarts NCvB Invitational Conference 22 september 2009
Lyme Pandemie MRSA Legionella TBC Griep Hepatitis B Infectieziekten en werk een bij U gekende relatie? Noro Hepatitis A Schimmels Verkoud- heid Vaccinaties Harry ( H.P.J.) Stinis, bedrijfsarts NCvB Invitational
Nadere informatieArbeidsomstandigheden. Congres Transport van Afval 5 februari 2015 Marjolein Gobes
Arbeidsomstandigheden Congres Transport van Afval 5 februari 2015 Marjolein Gobes De afvalbranche Wijzigingen per 1 juli 2015 > 60 miljoen ton afval per jaar +/- 15.000 werknemers Relatief hoog aantal
Nadere informatieSamenvatting multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte
Samenvatting multidisciplinaire richtlijn arbeid en lymeziekte Doel van de richtlijn De richtlijn richt zich op de preventie en gewenste aanpak van lymeziekte bij werkenden en geldt als aanvulling op de
Nadere informatieOnderzoek Toegevoegde waarde OHSAS 18001-certificatie bij gecertificeerde organisaties
Onderzoek Toegevoegde waarde OHSAS 18001-certificatie bij gecertificeerde organisaties SCCM voert dit onderzoek uit om inzicht te krijgen in: - De redenen voor organisaties om OHSAS 18001 in te voeren.
Nadere informatieAan de slag met de RI&E. Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen
Aan de slag met de RI&E Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen EEN RI&E Een RI&E? Als ondernemer wil ik graag geld verdienen, maar ik wil later geen werknemers tegen
Nadere informatieVragen en antwoorden over de nieuwe Arbowet per 1 juli 2017
Vragen en antwoorden over de nieuwe Arbowet per 1 juli 2017 Meer aandacht voor de betrokkenheid van werkgevers en werknemers bij de arbodienstverlening, de preventie bij werkgevers en de randvoorwaarden
Nadere informatieAan de slag met de RI&E. Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen
Aan de slag met de RI&E Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen EEN RI&E Een RI&E? ALS ONDERNEMER WIL IK GRAAG GELD VERDIENEN, MAAR IK WIL LATER GEEN WERKNEMERS TEGEN
Nadere informatieNVAB-richtlijn blijkt effectief
NVAB-richtlijn blijkt effectief Nieuwenhuijsen onderzocht de kwaliteit van de sociaal-medische begeleiding door bedrijfsartsen van werknemers die verzuimen vanwege overspannenheid, burn-out, depressies
Nadere informatieEen veilige en gezonde werkplek begint met de RI&E WAT IEDEREEN OVER DE MOET WETEN
Een veilige en gezonde werkplek begint met de RI&E WAT IEDEREEN OVER DE RI&E MOET WETEN De RI&E hoe zit het ook alweer? Een ondernemer loopt risico s, dat weet u als geen ander. Een Risico-Inventarisatie
Nadere informatieVoorkómen beroepsziekten & Behoud duurzame inzetbaarheid
Standpunt NVAB-bestuur over het melden van beroepsziekten Ernst Jurgens, bedrijfsarts & bestuurslid (i.s.m. Arianne Lindhout, bedrijfsarts & bestuurlid) Voorkómen beroepsziekten & Behoud duurzame inzetbaarheid
Nadere informatieChronisch zieken en werk
Chronisch zieken en werk Hemochromatose Vereniging Nederland. d l b d ijf b i Ad Vorselaars, bedrijfsarts Arbo Unie Peter van den Berge, bedrijfsarts Arbo Unie Onze missie Wij helpen mensen om een leven
Nadere informatieDe voorgenomen wetswijzigingen hebben de volgende zes doelstellingen:
De Arbowet wijzigt naar verwachting per 1 juli 2017. Er staan veel veranderingen op stapel die consequenties hebben voor het contract met de bedrijfsarts / arbodienst en de rol van de preventiemedewerker
Nadere informatieAgressie op de werkvloer. Themadag LOMOZ 26 maart 2014 Agnes Vissers
Agressie op de werkvloer Themadag LOMOZ 26 maart 2014 Agnes Vissers Programma Inleiding Inventarisatie Wettelijke kaders Rol en taak ondernemingsraad Naar een duurzame inzetbaarheid Agressie en geweld:
Nadere informatieInhoud. Lijst van auteurs. 1 De relatie tussen werk en gezondheid 1 J.H.A.M. Verbeek
Lijst van auteurs Inleiding xi xiii 1 De relatie tussen werk en gezondheid 1 J.H.A.M. Verbeek 1 Gezondheidsrisico s in het werk 1 2 Gezondheidsrisico s en belastende factoren 3 3 Beroepsziekte 4 4 Gevolgen
Nadere informatieInfectieziekten en werk: een blik op de toekomst. Jaap Maas Heijermanslezing 13 juni 2014
Infectieziekten en werk: een blik op de toekomst Jaap Maas Heijermanslezing 13 juni 2014 Opbouw praatje Wat hebben we al bereikt; BAH principe; KIZA, nieuwe stijl; Gezondheidsraad advies: criteria voor
Nadere informatieONDERZOEK BCDN. Nieuw Arbowet. Marije Terwisscha van Scheltinga & Jorrit Osinga
ONDERZOEK BCDN Nieuw Arbowet Marije Terwisscha van Scheltinga & Jorrit Osinga Samenvatting Vanuit de stages bij HRM-Friesland en Set In hebben Marije en Jorrit een onderzoek op de Business Contact Dagen
Nadere informatieAan de slag met de RI&E
Aan de slag met de RI&E Een stap-voorstap handleiding voor ondernemers die geen risico willen lopen EEN RI&E ALS ONDERNEMER WIL IK GRAAG GELD VERDIENEN, MAAR IK WIL LATER GEEN WERKNEMERS TEGEN KOMEN DIE
Nadere informatieMANIFEST INTEGRALE AANPAK BEROEPSLONGZIEKTEN NEDERLAND WERELDKAMPIOEN GEZOND WERKEN
MANIFEST INTEGRALE AANPAK BEROEPSLONGZIEKTEN NEDERLAND WERELDKAMPIOEN GEZOND WERKEN Ieder jaar overlijden in Nederland zo n 2000 mensen aan beroepslongziekten als gevolg van blootstelling aan stoffen op
Nadere informatie