VOORSTEL OPSCHRIFT AANHEF MOTIVERING. Vergadering van 3 mei Onderwerp: Vorming woningmarktregio Holland Rijnland - Besluitvormend

Transcriptie

1 VOORSTEL OPSCHRIFT Vergadering van 3 mei 2016 Besluit nummer: 2016_BW_00352 Onderwerp: Vorming woningmarktregio Holland Rijnland - Besluitvormend Beknopte samenvatting: Gemeenten moeten voor 1 juli 2016 bij de minister van Wonen en Rijksdienst een verzoek indienen tot vorming van een woningmarktregio. Met de vorming van woningmarktregio's wordt het kerngebied bepaald waarbinnen corporaties mogen investeren in nieuwbouw en aankoop van sociale huurwoningen. Het voorstel is het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland te vragen als penvoerder voor indiening van dit verzoek op te treden en het verzoek tot vorming van woningmarktregio Holland Rijnland in te dienen bij de minister. Bevoegd portefeuillehouder: Bas Brekelmans HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS AANHEF Bijgevoegde bijlage(n): Inhoudelijke toelichting vorming woningmarktregio's van de VNG (informatief) Brief d.d. 28 januari 2016 van het Platform Woningcorporaties Holland Rijnland (informatief) Concept DB brief Holland Rijnland aan het Platform Woningcorporaties Holland Rijnland (informatief) Kerngegevens woningmarktregio Holland Rijnland (informatief) MOTIVERING Aanleiding en context: De nieuwe Woningwet 2015 is in werking getreden. Gemeenten dienen voor 1 juli 2016 bij de minister een verzoek in te dienen tot de vorming van een woningmarktregio. Met de vorming van woningmarktregio s wordt het kerngebied bepaald waarbinnen corporaties mogen investeren in nieuwbouw en aankoop van sociale huurwoningen. In het PHO Leefomgeving van Holland Rijnland van 17 februari j.l. hebben de gemeenten aangegeven regio Holland Rijnland als logische schaal voor de woningmarktregio te zien. De gemeenten willen gezamenlijk een verzoek indienen tot vorming van de woningmarktregio Holland Rijnland. Het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland wordt vanuit de platformfunctie Wonen gevraagd daarbij als penvoerder optreden. Het samenwerkingsorgaan zal de corporaties -en andere gemeenten waar corporaties actief zijn die Holland Rijnland als kerngebied krijgen- verzoeken een zienswijze in te dienen. Deze zienswijzen zullen meegezonden worden met het verzoek tot vorming van de woningmarktregio Holland Rijnland. p 1 van 5

2 Het platform corporaties Holland-Rijnland heeft per brief aan het dagelijks bestuur aangegeven de regio Holland Rijnland als woningmarktregio te beschouwen. Zij verzoeken de gemeenten de woningmarktregio op de schaal van de regio af te bakenen. Beoogd resultaat: 1. Inhoudelijk: In de Woningwet 2015 worden eisen gesteld aan het werkgebied van woningcorporaties. Zij mogen in de toekomst nog slechts in één regionale woningmarkt volledig werkzaam zijn. Bezit in andere regio s mag worden aangehouden. Met deze maatregel wordt de regionale verankering van de corporaties en de focus op het werkgebied vergroot. Door het werkgebied af te bakenen tot een regio, komen de woningcorporatie, de gemeente en de huurdersor ganisatie in een meer vergelijkbare uitgangspositie. 2. Procedureel: een zo eenvoudig en efficiënt mogelijke afhandeling van indiening van een verzoek tot vorming van woningmarktregio Holland Rijnland. Argumentatie: 1.1 Het Platform Woningcorporaties wil Holland Rijnland als woningmarktregio. Het Platform Woningcorporaties Holland-Rijnland heeft in haar brief d.d. 28 januari 2016 gericht aan het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland aangegeven regio Holland Rijnland als beste schaalniveau voor een te vormen woningmarktregio te beschouwen [1]. In het platform zijn 19 van de 27 in de regio Holland Rijnland aanwezige woningcorporaties vertegenwoordigd[2]. Zij zijn allen deelnemers in Woningnet Holland-Rijnland. Zij bezitten 92% van alle sociale huurwoningen in de regio. De overige 8% is zo goed als geheel in bezit van DUWO, als studentenhuisvester een zogenaamde categorale woningcorporatie waarvoor de indeling in woningmarktregio s geen directe betekenis heeft. Voor de overige zeven corporaties geldt dat hun aandeel in de markt in de regiotool afgerond 0% is[3]. Het grootste deel van de woningcorporaties in de regio Holland Rijnland is klein tot middelgroot (met tussen de circa en sociale huurwoningen) en is alleen actief in deze regio. Het vraagstuk van schaal in relatie tot lokale verankering, zoals bedoeld in de Woningwet speelt voor hen niet. De beperking van hun woningmarktregio tot de regio Holland Rijnland levert voor hen en de gemeenten een werkbare situatie op. Ze zijn werkzaam in één of een beperkt aantal gemeenten binnen de regio. Hun inspanningen worden overeengekomen met de betreffende gemeente(n) op basis van hun eigen visie, de lokale woonagenda en de prestatieafspraken. Op grond daarvan is er geen enkele reden om aan te nemen dat één van die woning corporaties plots sterk zou willen groeien of heel ergens anders in de regio zou willen bouwen, laat staan daarbuiten. Samenwerken of in geval van enkele corporaties samengaan binnen de regio is echter geen ondenkbaar (of ongewenst) scenario [4]. De schaal van de Woningcorporaties gezamenlijk ( sociale huurwoningen) verhoudt zich tot de regio als geheel (circa huishoudens). Er zijn ook corporaties die in deze regio bezit hebben, maar in een of meer andere regio s een groter deel van hun woningbezit hebben (Portaal, Vestia, Ymere). Voor deze corporaties speelt het vraagstuk wat hun kerngebied zal worden op een heel ander schaalniveau dan dat van Holland Rijnland. De indeling in woningmarktregio s heeft voor hen sowieso ingrijpende consequenties, ongeacht de keuzes die gemaakt worden in Holland Rijnland. Dat geldt ook voor corporaties die in deze regio echt nauwelijks bezit hebben (EigenHaard, Mooiland, Woonpartners Waddinxveen, Staedion, GroenWest, De Woonplaats, De Key). Ook zijn er corporaties voor wie dit vraagstuk niet speelt omdat ze zogenaam de categorale instellingen zijn (DUWO en Woonzorg Nederland). [1]Hiertoe is op basis Van unanieme besluitvorming in de vereniging Platform Woningcorporaties Holland Rijnland op 21 januari 2016 besloten. [2]De Sleutels, Dunavie, Habeko Wonen, Noordwijkse Woningstichting, Portaal Leiden, Ríjnhart Wonen, Stek, Vestia, WonenCentraal, MeerWonen, Woondiensten Aarwoude, Wst. Nieuwkoop, Wst. Ons Doel, Wst. St. Antonius Van Padua, Wst. Vooruitgang, Wst. Warmunda, Woonzorg Nederland, Ymere, Trifolium Woondiensten. [3]Samen bezitten De Key, Eigen Haard, Mooiland, Woonpartners Midden-Holland, De Woonplaats, Groen West en Staedion circa 500 van de meer dan sociale huurwoningen in het betreffende gebied. p 2 van 5

3 [4]Zoals recent is gedaan door Wst. Alkemade en Wst. Buitenlust (Meerwonen) en voorgenomen door Wst. Trifolium Wonen Boskoop en Wst. Wonen Centraal. 1.2 De regio Holland Rijnland voldoet aan de eisen die de Woningwet stelt aan een woningmarktregio: de regio bestaat uit meerdere gemeenten (waar twee het minimum is); het is een geografisch aaneengesloten gebied; het gebied omvat meer dan huishoudens; er is een duidelijke samenhang vanuit het oogpunt van de woningmarkt. 1.3 Holland Rijnland is al gekozen als regio voor woonruimteverdeling en Woonbeleid. De 14 gemeenten (en de 19 corporaties) hebben nog niet zo lang geleden Holland Rijnland gekozen als schaal om regionaal samen te werken op het gebied van bouwen, wonen, woonruimteverdeling en -beleid. De woningcorporaties hebben op verzoek van de gemeenten twee jaar geleden een nieuw regionaalwoonruimte verdeelsysteem gemaakt voor de regio Holland Rijnland. Dat functioneert wat de corporaties betreft naar wens en behoren. Woningzoekenden maken er aantoonbaar ook gebruik van. Het percentage verhuisbewegingen tussen de betreffende gemeenten bedraagt maar liefst 45%. De oriëntatie van de woningzoekenden in deze regio ligt overduidelijk op gemeenten in deze regio, waarbij elke gemeente zijn eigen rol vervult. Een keuze voor een ander gebied als woningmarktregio roept wat de corporaties betreft vragen op over (het draagvlak voor) de huidige samenwerking in regio Holland Rijnland en/of dat andere gebied. Er is in de regio Holland Rijnland aantoonbaar en beproefd sprake van: Gemeentelijke samenwerking op het gebied van Bouwen en Wonen; Vereniging van woningcorporaties in de regio; Overleg en samenwerking tussen gemeenten en corporaties op regionaal niveau; Een gezamenlijke huisvestingsverordening; Een goed functionerend aanbodmodel; Een (relatief zeker) samenhangende woningmarkt. 2.1 Dit betreft corporaties werkzaam in de regio Holland Rijnland Alle corporaties in de regio Holland Rijnland zijn hierin opgenomen. 3.1 Deze werkwijze is efficiënt. Gemeenten dienen middels een collegebesluit zelfstandig te beslissen bij welke woningmarktregio zij ingediend willen worden. Gemeenten kunnen apart of gezamenlijk hiertoe een verzoek indienen bij de minister voor Wonen en Rijksdienst. Wanneer zij besluiten dit gezamenlijk in te dienen maar Holland Rijnland niet als penvoerder aan te wijzen, dan dienen zij één gemeente uit hun midden hiertoe te verzoeken. Gemeenten dienen alle in hun gemeente werkzame corporaties uit te nodigen tot het indienen van zienswijzen. Dit betekent dat woningcorporaties door alle gemeenten waarin zij werkzaam zijn aangeschreven dienen te worden. Deze manier werken vraagt 14 maal de benodigde ambtelijke capaciteit om corporaties aan te schrijven en meermalen de capaciteit van corporaties om te reageren op gelijkluidende voorstellen tot vorming van woningmarkregio Holland Rijnland. 4.1 Op basis van artikel 170 van de Gemeentewet heeft de burgemeester formeel de tekeningsbevoegdheid inzake het aangaan van overeenkomsten. Kanttekening: 1. Aansluiting bij een andere woningmarktregio is mogelijk. Gemeenten zijn vrij om te besluiten wat de voor hen meest logische schaal voor een woningmarktregio is. De minister stel twee eisen: een woningmarktregio bestaat uit ten minste huishoudens en uit tenminste twee aangrenzende gemeenten. De keuzemogelijkheden p 3 van 5

4 2. voor gemeenten in de regio Holland Rijnland zijn daardoor beperkt. Rijnstreek en Duin- en Bollenstreek zijn beiden te klein voor een aparte woningmarktregio. De Leidse regio voldoet wel aan de eisen. Wanneer de Leidse regio besluit een eigen woningmarktregio te vormen dwingt zij de overige gemeenten aan te sluiten bij woningmarktregio s die minder voor de hand liggen (Duin- en Bollenstreek bij Kennemerland of Haarlemmermeer, Rijnstreek bij Woerden/Utrecht). Haaglanden, regio Rotterdam en Midden Holland zullen gezamenlijk een verzoek indienen tot vorming van één woningmarktregio. Aansluiting daarbij door individuele gemeenten lijkt weinig kansrijk. Het aansluitingsverzoek van regio Drechtsteden is door hen afgewezen. De corporaties zien risico s bij het opknippen van woningmarktregio Holland Rijnland. Opsplitsing van de Holland Rijnland in in meerdere woningmarktregio s kan leiden tot een situatie dat corporaties in gemeenten waar zij nu veel bezit hebben niet meer kunnen investeren in nieuwbouw. Dit geldt vooral voor corporaties die alleen binnen Holland Rijnland maar wel in meerdere gemeenten werkzaam zijn (Meerwonen in Oegstgeest en Kaag en Braassem, Stek in Lisse, Hillegom en Teylingen, de Sleutels in Voorschoten en Leiden, Woondiensten Aarwoude in Kaag en Braasem en Nieuwkoop, RijnhartWonen in Leiderdorp en Zoeterwoude). Als één of meer van deze gemeenten niet tot kerngebied van deze corporatie wordt bestemd, kunnen deze corporaties geen nieuwbouw meer plegen in die gemeenten. Aanpak / uitvoering: Op basis van het besluit van de minister van Wonen en Rijksdienst zal op of snel na 1 juli 2016 door samenwerkingsorgaan Holland Rijnland gecommuniceerd worden tot welke woningmarktregio(s) de gemeenten in Holland Rijnland zijn ingedeeld. Participatie: De penvoerder zal de bij het platform Woningcorporaties Holland-Rijnland aangesloten corporaties uitnodigen zienswijzen in te dienen op het verzoek tot vorming van woningmarktregio Holland Rijnland. Gemeenten waar woningcorporaties werkzaam zijn die hun kerngebied in beoogd woningmarktregio Holland Rijnland hebben, worden tevens door de penvoerder uitgenodigd zienswijzen in te dienen op dit verzoek. De reactietermijn voor het indienen van zienswijzen is 6 weken na postdatum uitnodiging tot indiening zienswijzen. De binnengekomen zienswijzen worden als bijlage meegezonden met het verzoek tot vorming van de woningmarktregio. Duurzaamheid: Dit draagt bij aan de toekomstbestendigheid / houdbaarheid van de sociale woningvoorraad. Beslist het volgende: VOORSTEL Besluitpunt 1: In te stemmen met regio Holland Rijnland als woningmarktregio. Besluitpunt 2: Te benoemen dat de volgende corporaties woonregio Holland Rijnland als kerngebied hebben: Stichting wonen centraal, Stichting Dunavie, Woningbouwvereniging De sleutels, Woningstichting Stek, Rijnhart wonen, Woningstichting Ons Doel, Noordwijkse woningstichting, Woningstichting St. Antonius van Padua, Trifolium Woondiensten Boskoop, Woonstichting Vooruitgang, Stichting Woondiensten Aarwoude, Woningstichting MeerWonen, Woningbouwvereniging Habeko Wonen, Woningstichting Nieuwkoop en Woningstichting Warmunda. Besluitpunt 3: p 4 van 5

5 Gezamenlijk met de overige gemeenten in regio Holland Rijnland een verzoek tot vorming van de woningmarktregio in te dienen bij de minister van Wonen en Rijksdienst, Holland Rijnland te vragen als penvoerder voor indiening van dit verzoek op te laten treden en het verzoek tot vorming van woningmarktregio Holland Rijnland, inclusief binnengekomen zienswijzen voor 1 juli 2016 in te dienen bij de minister voor Wonen en Rijksdienst. Besluitpunt 4: De portefeuillehouder Wonen, de heer Bas Brekelmans, te mandateren namens het college van burgemeester en wethouders het verzoek aan de minister tot vorming van de woningmarktregio Holland Rijnland te ondertekenen. BIJKOMENDE INFO BIJ HET BESLUIT Ruimte Programma's & Projecten Financiële consequenties: De indeling in woningmarktregio s heeft geen financiële gevolgen voor gemeenten. Holland Rijnland voert het penvoerderschap woningmarktregio Holland Rijnland uit binnen de uren platform wonen van de begroting Holland Rijnland BIJLAGEN DIE INTEGRAAL DEEL UITMAKEN VAN HET BESLUIT p 5 van 5