navb dossier Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders Bundel N 132 DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE /4

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "navb dossier Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders Bundel N 132 DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE - 2011/4"

Transcriptie

1 navb dossier DRIEMAANDELIJKSE UITGAVE /4 Bundel N 132 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders

2 Bundel N 132 navb dossier Inhoud Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders Navb dossier is een driemaandelijkse uitgave van het Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf - navb-cnac Constructiv. In dezelfde reeks zijn nog andere dossiers beschikbaar. Navb dossier bestaat ook in het Frans, onder de titel cnac dossier. REDACTIE Luc Christiaens, Christian Depue, Veerle De Saedeleer, Thierry Frere, Guillaume Gioia, Carl Heyrman, Véronique le Paige, Isabelle Lootens, Emmy Streuve, Isabelle Urbain, Nicolaas Van Leeuwen, Evy Vinck. VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Carl Heyrman navb-cnac Constructiv Koningsstraat 132/ Brussel Tel.: Fax: navb@constructiv.be Website: navb.constructiv.be Inschrijvingsnummer bij de Koninklijke Bibliotheek (wettelijk depot) AANSPRAKELIJKHEID Het redactiecomité van navb dossier streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, rekening houdend met de huidige stand van de regelgeving en de techniek. Noch het redactiecomité, noch navb-cnac Constructiv kunnen echter aansprakelijk worden gesteld voor de gepubliceerde informatie. De raadgevingen in deze publicatie ontslaan de lezer niet van de verplichting om de geldende regelgeving na te leven. De reproductie van teksten en illustraties is toegestaan mits de uitdrukkelijke toestemming van de uitgever en duidelijke bronvermelding. BESTELLINGEN EN TARIEVEN Zie constructiv.be Ook gratis downloadbaar op navb.constructiv.be OPMAAK EN DRUKWERK navb-cnac Constructiv Overname toegestaan mits uitdrukkelijke toestemming van het navb en duidelijke bronvermelding. 1. Inleiding Uitvoering sectoraal akkoord Waarom dit dossier? Inhoud van het dossier Regelgeving Arbeidsongevallen Algemene principes Tijdelijke gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid en wedertewerkstelling Nieuwe initiatieven Beroepsziekten Algemene principes Definitieve stopzetting van de beroepsactiviteit Herscholing Tijdelijke ongeschiktheid Voorkoming van beroepsziekten Nieuwe initiatieven Ziekte- en invaliditeitsverzekering Algemene principes Toegelaten arbeid tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid Beroepsherscholing Werkloosheid Welzijn op het werk: KB van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers Doel van het gezondheidstoezicht Onderzoek bij werkhervatting De gezondheidsbeoordeling van een definitief arbeidsongeschikte werknemer met het oog op zijn re-integratie Verplichting van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer om voorafgaand aan elke beslissing een aantal maatregelen te nemen Overleg- en beroepsprocedure Definitieve arbeidsongeschiktheid Arbeidsovereenkomstenwet definitieve arbeidsongeschiktheid als vorm van overmacht re-integratie Definitieve arbeidsongeschiktheid overmacht KB Gezondheidstoezicht Werknemers re-integratie Arbeidsovereenkomstenwet re-integratie Aanmoedingsmaatregelen voor de re-integratie van fysiek arbeidsongeschikte arbeiders Federaal niveau CAO nr Non-discriminatie Ervaringsfonds Regionaal niveau Waals Gewest Franse Gemeenschap Vlaams Gewest Vlaamse Gemeenschap Brussels Hoofdstedelijk Gewest (Franse Gemeenschapscommissie) Duitstalige Gemeenschap Overzicht van de maatregelen Lopende initiatieven waarbij re-integratie centraal staat Project: Disability Management at Work (DM@Work) Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) Task Force Arbeidsongeschiktheid Overeenkomst RIZIV-VDAB in kader van herscholing van arbeidsongeschikt erkende gerechtigden Samenwerking RIZIV-Actiris Hulp- en begeleidingsdienst voor zwaargewonden bij arbeidsongevallen Federale Verzekering Vragenlijst Inleiding Bespreking resultaten vragenlijst Luik I: Situering van de onderneming Luik II: Vragen over aangepast werk Slotbedenkingen Bibliografie... 38

3 1. Inleiding 1.1. Uitvoering sectoraal akkoord Dit navb dossier 132 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders geeft uitvoering aan het sectoraal akkoord van 14 mei 2009, dat gesloten werd in het Paritair comité voor het bouwbedrijf. De punten inzake aangepast werk die opgenomen werden in het sectoraal akkoord, zijn: Inzake het diversiteitbeleid (tijdelijke of blijvende arbeidsongeschiktheid) wordt in de schoot van het navb een werkgroep opgericht met als doel alle beschikbare informatie te inventariseren en deze ter beschikking te stellen van alle beroepsorganisaties. De werkgeversen werknemersorganisaties verbinden zich tot sensibiliseren en informatieverspreiding in dit verband. Wat betreft de verbreding van de instroom naar de doelgroepen wordt ook een bijzondere aandacht gevraagd voor werknemers met arbeidsongeschiktheid. Wat dit laatste betreft worden de activiteiten van het Fonds voor Vakopleiding afgestemd op deze van de werkgroep Aangepast werk in de schoot van het navb. De mogelijke uitwerking ervan gebeurt in de schoot van de regionale oriëntatiegroepen. Tijdens de paritaire werkgroep Welzijn die navb-cnac Constructiv hield op 9 november 2010, hebben de sociale partners (Confederatie Bouw, Bouwunie, FeMa, ACV BIE, AC-ABVV en ACLVB) beslist om een navb dossier over aangepast werk in de bouwsector te publiceren Waarom dit dossier? Het dossier Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders heeft tot doel om zowel de werkgevers als de arbeiders in de bouwsector te informeren en te sensibiliseren over de problematiek van aangepast werk. Het dossier moet gezien worden als een eerste kennismaking met het thema aangepast werk. Met aangepast werk wordt in dit dossier bedoeld: de wedertewerkstelling van fysiek arbeidsongeschikte arbeiders in het oorspronkelijke werk 1, al dan niet met een aangepaste werkpost of in een passend werk bij dezelfde werkgever. In het dossier gaat het louter om aangepast werk voor arbeiders met een fysieke arbeidsongeschiktheid van meer dan één maand. Het gaat dus uitsluitend om langdurige arbeidsongeschiktheden. Daarnaast gaat het om fysieke arbeidsongeschiktheden die te wijten kunnen zijn aan: een arbeidsongeval; een beroepsziekte; een ziekte of ongeval in de privésfeer. Arbeidsongeschiktheid omwille van psychosociale redenen (stress, burn-out, ) zal niet aan bod komen omdat dit onderwerp te ruim is Inhoud van het dossier Het dossier zelf bestaat uit vier grote delen: In het eerste deel vindt u een beknopt overzicht van het regelgevende kader. De regelgeving waarin het thema aangepast werk wordt aangeraakt, is niet alleen divers, maar ook zeer complex. Aangepast werk komt onder meer aan bod in de regelgeving in verband met arbeidsongevallen, beroepsziekten en welzijn op het werk (het gezondheidstoezicht op de werknemers preventieve geneeskunde) en in de reglementering inzake ziekte- en invaliditeitsverzekering (curatieve 1 Het betreft hier een wedertewerkstelling in het werk dat de persoon als arbeider deed voor het (arbeids)ongeval of de (beroeps)ziekte. navb-cnac Constructiv 2011 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders 3

4 AANGEPAST WERK VOOR FYSIEK ARBEIDSONGESCHIKTE ARBEIDERS geneeskunde). Daarnaast houdt de problematiek ook verband met gelijke behandeling, non-discriminatie en zelfs met het integreren van personen met een handicap. In deel 2 wordt aandacht geschonken aan de diverse veelal financiële tegemoetkomingen die bestaan om de re-integratie van fysiek arbeidsongeschikte arbeiders te stimuleren. Deze hefbomen kunnen zowel voor de arbeider als voor de werkgever één van de impulsen zijn om de stap te zetten naar re-integratie via aangepast werk. Deel 3 geeft een overzicht van de diverse initiatieven die vandaag de dag genomen worden m.b.t. re-integratie. Zo is er bijvoorbeeld de figuur van de disability case manager en werken heel wat instanties (Fonds voor de Beroepsziekten, Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering, ) initiatieven uit om de wedertewerkstelling van arbeidsongeschikte werknemers te promoten. Tot slot eindigt het dossier met de bespreking van de resultaten van de vragenlijst Aangepast werk, die door de afdeling Onderzoek en Ontwikkeling van navb-cnac Constructiv werd ontwikkeld naar aanleiding van dit dossier. Dankzij deze vragenlijst krijgt het dossier een praktische meerwaarde. 2. Regelgeving 2.1. Arbeidsongevallen Algemene principes Arbeidsongeschiktheid als gevolg van een arbeidsongeval wordt omschreven als het verlies of de vermindering van de economische waarde van de getroffene op de algemene arbeidsmarkt. In tegenstelling tot de reglementering over de ziekte- en invaliditeitsverzekering, waarin de arbeidsongeschiktheid een bepaald niveau moet bereiken (alles-of-nietsregel), wordt in de reglementering over arbeidsongevallen rekening gehouden met elke vermindering van de arbeidsongeschiktheid die een economische weerslag heeft. In het kader van de reglementering over arbeidsongevallen 2 kan de arbeidsongeschiktheid van tijdelijke of blijvende aard zijn. Er is sprake van een tijdelijke arbeidsongeschiktheid wanneer de letsels die het gevolg zijn van een arbeidsongeval, nog aan evolutie onderhevig zijn. De tijdelijke arbeidsongeschiktheid is volledig wanneer het slachtoffer gedurende een beperkte periode niet in staat is het beroep uit te oefenen dat hij op het ogenblik van het arbeidsongeval beoefende. De tijdelijke arbeidsongeschiktheid is gedeeltelijk wanneer het slachtoffer naar medische maatstaven geacht wordt het beroep dat hij uitoefende op het ogenblik van het ongeval, te kunnen hernemen zonder dat hij zijn volledige arbeidsgeschiktheid in dat beroep heeft teruggevonden of wanneer de getroffene opnieuw kan worden tewerkgesteld in een aangepast beroep dat hem voorlopig kan worden opgedragen bij dezelfde werkgever. Voorbeeld Een werfleider wegen- en rioleringswerken is langdurig afwezig na een schouderoperatie. Na een werkhervattingsonderzoek gaat hij opnieuw aan de slag in zijn oorspronkelijke functie, maar wel deeltijds. Arbeidsongeschiktheid is daarentegen blijvend vanaf het ogenblik van consolidatie van de letsels 3. De blijvende arbeidsongeschiktheid is algeheel wanneer de getroffene elke mogelijkheid heeft verloren zich door zijn arbeid regelmatige inkomsten te verschaffen, ook al behoudt hij gebeurlijk een lichamelijke geschiktheid. 2 Arbeidsongevallenwet van 10 april Letsels worden geacht geconsolideerd te zijn wanneer, rekening gehouden met de stand van de wetenschap, een verdere behandeling van het slachtoffer de letsels redelijkerwijze niet meer zal verbeteren, terwijl anderzijds wordt aangenomen dat ze niet meer zullen verergeren. De datum van consolidatie en de graad van blijvende arbeidsongeschiktheid (%) worden vastgelegd in een overeenkomst tussen de arbeidsongevallenverzekeraar en het slachtoffer. Deze overeenkomst wordt vervolgens ter homologatie voorgelegd aan het Fonds voor Arbeidsongevallen (FAO). 4 NAVB DOSSIER N 132 navb-cnac Constructiv 2011

5 Voorbeeld Een arbeider van 55 jaar die altijd als handlanger heeft gewerkt en voor wie de wederaanpassing aan een functie die minder fysieke kracht zou vergen als onmogelijk moet worden beschouwd, is blijvend volledig arbeidsongeschikt, ook al bedraagt de theoretische geneeskundige arbeidsgeschiktheid 30%. De blijvende arbeidsongeschiktheid is daarentegen gedeeltelijk wanneer het slachtoffer ondanks de gevolgen van het arbeidsongeval nog over een zeker concurrentievermogen beschikt op de algemene arbeidsmarkt. Commentaar In de huidige arbeidsongevallenreglementering wordt het aanbieden van aangepast werk bij dezelfde werkgever uitdrukkelijk voorzien in het kader van de wedertewerkstellingsprocedure (artikel 23 Arbeidsongevallenwet) wanneer het gaat om tijdelijke gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid Tijdelijke gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid en wedertewerkstelling Artikel 23 van de Arbeidsongevallenwet bepaalt dat, wanneer de tijdelijke arbeidsongeschiktheid gedeeltelijk is of wordt, de verzekeringsonderneming aan de werkgever kan vragen de mogelijkheid van een wedertewerkstelling te onderzoeken: hetzij in het beroep dat de getroffene voor het ongeval uitoefende; hetzij in een passend beroep dat voorlopig aan de getroffene kan worden opgedragen 4. Een loutere poging om het werk te hervatten die al na een paar uur moet worden gestaakt door toenemende pijn, kan niet als een wedertewerkstelling worden beschouwd. Deze wedertewerkstelling kan enkel gebeuren na een gunstig advies van de preventieadviseurarbeidsgeneesheer, wanneer dit advies wordt voorgeschreven door het KB Gezondheidstoezicht Werknemers of wanneer het slachtoffer zichzelf niet geschikt acht om het werk te hervatten. Advies voorgeschreven door het KB Gezondheidstoezicht Werknemers Hierbij gaat het om het onderzoek bij werkhervatting, zoals beschreven in artikel 35 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers. Dit onderzoek bij werkhervatting wordt verder behandeld in punt Onderzoek bij werkhervatting. Gevallen waarin de getroffene zichzelf niet geschikt acht het werk te hervatten Hoe en wanneer de tussenkomst van de arbeidsgeneesheer moet gebeuren wanneer de getroffene zichzelf niet geschikt acht om het werk te hervatten, wordt bepaald in het KB van 19 oktober 1993 tot uitvoering van artikel 23, eerste lid van de Arbeidsongevallenwet 5. Wanneer de getroffene zichzelf niet geschikt acht om het werk te hervatten, bezorgt de medisch adviseur van de verzekeringsonderneming aan de arbeidsgeneesheer een gemotiveerd verslag en alle medische stukken die de arbeidsgeneesheer nodig kan hebben om een advies uit te brengen over de voorgestelde wedertewerkstelling. De verzekeringsonderneming brengt de getroffene op de hoogte van dit initiatief. Binnen zeven werkdagen na de overmaking van het verslag en de stukken wordt de werknemer opgeroepen en onderzocht door de arbeidsgeneesheer, tenzij hij zich om een geldige reden niet kan aanbieden. In dat geval wordt hij opnieuw opgeroepen. Als de werknemer zich niet aanbiedt voor het onderzoek en hier geen geldige reden voor heeft, wordt de adviseur van de verzekeringsonderneming hiervan in kennis gesteld. De arbeidsgeneesheer deelt zijn advies mee via het formulier voor gezondheidsbeoordeling. Er wordt een exemplaar van dit formulier bezorgd aan de werkgever, de getroffene en de medisch adviseur. Bij een ongunstig advies kan de verzekeringsonderneming altijd een nieuw onderzoek vragen. Bij een gunstig advies kan de arbeidsgeneesheer de voorwaarden voor de wedertewerkstelling bepalen. Als het advies tot gevolg heeft dat de getroffene niet of enkel onder bepaalde voorwaarden wedertewerkgesteld mag worden op zijn vroegere werkpost, dan beschikt de getroffene over een termijn 4 Belangrijk is dat het aangeboden voorlopige beroep het slachtoffer niet mag schaden in zijn toekomstige loopbaan of in de evaluatie van de blijvende arbeidsongeschiktheid en dat het gepast kan worden opgedragen. Dat laatste betekent dat naast de overeenstemming met de lichamelijke en geestelijke geschiktheid, ook de sociale en morele gegevens niet uit het oog verloren mogen worden bij het opleggen van arbeid aan iemand die deze arbeid niet volkomen vrijwillig heeft gekozen. 5 Belgisch Staatsblad, 27 april 1994 navb-cnac Constructiv 2011 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders 5

6 AANGEPAST WERK VOOR FYSIEK ARBEIDSONGESCHIKTE ARBEIDERS van zeven werkdagen vanaf de verzending van het formulier om gebruik te maken van de beroepsprocedure zoals beschreven in het KB Gezondheidstoezicht Werknemers (zie hoofdstuk 2.5). Tijdens de periode die loopt vanaf de wedertewerkstelling tot de consolidatie kan de arbeidsgeneesheer de getroffene aan een nieuw medisch onderzoek onderwerpen wanneer hij te kennen geeft zich niet langer geschikt te achten om het werk verder te zetten. Vergoedingen in het kader van wedertewerkstelling Zoals eerder vermeld kan de verzekeringsonderneming aan de werkgever vragen om de mogelijkheden van wedertewerkstelling te onderzoeken in het oorspronkelijke of in een aangepast beroep. De werkgever is niet verplicht om op dit verzoek in te gaan en kan dit altijd weigeren, bv. omwille van economische redenen. Als het slachtoffer de wedertewerkstelling aanvaardt, heeft hij recht op een vergoeding die gelijk is aan het verschil tussen het loon dat hij voor het ongeval ontving en het loon dat hij bij zijn wedertewerkstelling ontvangt (loon wedertewerkstelling + vergoeding). In de volgende gevallen geniet het slachtoffer een vergoeding zoals bij tijdelijke algehele arbeidsongeschiktheid: wanneer hij de voorgestelde wedertewerkstelling om een geldige reden weigert of stopzet; wanneer er in plaats van een wedertewerkstelling een behandeling met het oog op zijn wederaanpassing aan hem wordt voorgesteld en hij deze behandeling aanvaardt; wanneer hij deze behandeling om een geldige reden weigert of stopzet. De vergoeding bij tijdelijke algehele arbeidsongeschiktheid houdt in dat: de werknemer voor de dag waarop het ongeval gebeurd is of de ongeschiktheid begonnen is, recht heeft op zijn normale dagloon, verminderd met het loon dat hij die dag daadwerkelijk verdiend heeft; hij vanaf de dag volgend op de aanvang van deze tijdelijke arbeidsongeschiktheid recht heeft op een dagvergoeding die gelijk is aan 90% van het gemiddelde dagloon (basisloon/365). Als de getroffene de voorgestelde wedertewerkstelling of behandeling weigert of zonder geldige reden stopzet, vermindert de verzekeraar de vergoeding tot de graad van arbeidsongeschiktheid. De aanvaarding of weigering van de wedertewerkstelling heeft dus een impact op de vergoeding die het slachtoffer zal ontvangen, ongeacht of hij een geldige reden heeft of niet. Akkoord tussen getroffene en werkgever Vermeldenswaardig is dat een wedertewerkstelling ook kan plaatsvinden buiten de procedure uit artikel 23 van de Arbeidsongevallenwet en dit mits er een onderling akkoord is tussen de getroffene en zijn werkgever. Deze methode blijkt in de praktijk doorgaans de voorkeur te genieten 6. Ook hier moet de arbeidsongevallenverzekeraar enkel het verschil betalen tussen het loon dat de getroffene verdiende voor het ongeval en het loon dat hij verdient tijdens de wedertewerkstelling Nieuwe initiatieven Om de re-integratie in het arbeidsproces te bevorderen heeft de federale regering in de loop van 2004 een project opgestart voor de beroepsherinschakeling van slachtoffers van een arbeidsongeval of beroepsziekte en van gerechtigden op een ziekte- of invaliditeitsuitkering. Inmiddels is dit project in wetgeving omgezet, meer bepaald in de wet van 13 juli 2006 houdende diverse bepalingen inzake beroepsziekten en arbeidsongevallen en inzake beroepsherinschakeling 7. In deze beroepsherinschakelingswet wordt voor arbeidsongevallen de nadruk gelegd op de reintegratie van tijdelijke arbeidsongeschikten. De reden hiervoor is dat het dossier van deze tijdelijk arbeidsongeschikten in deze fase nog steeds actief is bij de verzekeringsonderneming en de eventuele tussenkomst van de arbeidsongevallenverzekeraar in het re-integratieproces de beste meerwaarde biedt 8. Eén van de principes die de Beroepsherinschakelingswet introduceert, is het recht van de getroffene om gedurende de periode van tijdelijke arbeidsongeschiktheid een onderzoek bij de raadsgeneesheer van de verzekeringsonderneming aan te vragen om zijn mogelijkheden tot wedertewerkstelling en zijn resterende capaciteiten te bepalen (nieuw artikel 22bis). Op deze manier probeert de wetgever zowel de getroffene als de verzekeringsonderneming aan te sporen tot een gedeeltelijke werkhervatting of andere reclasseringsinspanningen 9. 6 Jos HUYS, Beroepsherinschakeling na arbeidsongeval: huidige stand van zaken in de regelgeving voor arbeidsongevallen, p. 7 7 Belgisch Staatsblad, 1 september Jos HUYS, Beroepsherinschakeling na arbeidsongeval: huidige stand van zaken in de regelgeving voor arbeidsongevallen, p. 6 9 Jos HUYS, Beroepsherinschakeling na arbeidsongeval: huidige stand van zaken in de regelgeving voor arbeidsongevallen, p. 7 6 NAVB DOSSIER N 132 navb-cnac Constructiv 2011

7 Het probleem is evenwel dat de diverse principes uit de Beroepsherinschakelingswet (met uitzondering van de bepalingen met betrekking tot de ziekte- en invaliditeitsverzekering) tot op heden niet in werking zijn getreden en dus dode letter zijn gebleven. Commentaar In het kader van arbeidsongevallen en bij een tijdelijke gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid kan de werkgever op vraag van de verzekeringsonderneming de mogelijkheid van wedertewerkstelling in het oorspronkelijke beroep of met aangepast werk onderzoeken. De tussenkomst van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer is hier in twee situaties verplicht: wanneer het advies wordt voorgeschreven door het KB Gezondheidstoezicht Werknemers; wanneer de getroffene zich niet geschikt acht om het werk te hervatten. In alle andere gevallen van tijdelijke gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid is wedertewerkstelling mogelijk na een akkoord tussen de werkgever en de werknemer. De nieuwe regelgeving (Beroepsherinschakelingswet) tracht zowel de getroffene als de verzekeringsonderneming te stimuleren tot wedertewerkstelling na een arbeidsongeval, maar blijft wegens niet-inwerkingtreding voorlopig dode letter. Tot slot sluit ook blijvende arbeidsongeschiktheid geen verdere pogingen tot wedertewerkstelling bij eenzelfde of een andere werkgever uit. Een werknemer die gedeeltelijk blijvend arbeidsongeschikt verklaard is, kan altijd zijn resterende mogelijkheden op de arbeidsmarkt te gelde maken zonder dat dit een financiële weerslag heeft op de verworven uitkering of rente wegens blijvende ongeschiktheid (invaliditeit) Beroepsziekten Algemene principes Naar analogie met de arbeidsongevallenreglementering maakt de beroepsziektenreglementering 11 een onderscheid tussen tijdelijke gedeeltelijke en algehele arbeidsongeschiktheid enerzijds en blijvende gedeeltelijke en algehele arbeidsongeschiktheid anderzijds. Ter herinnering: een ziekte wordt erkend als beroepsziekte als ze voorkomt op de lijst van beroepsziekten. Als de ziekte niet voorkomt op deze lijst, maar op een determinerende en rechtstreekse wijze het gevolg is van de beroepsuitoefening, kan de schadeloosstelling onder bepaalde voorwaarden worden toegekend in het kader van het open systeem. In de onderstaande tabel wordt bij wijze van voorbeeld een overzicht gegeven van het aantal erkende beroepsziekten in de bouwsector van 2000 tot Totaal aantal erkende beroepsziekten BOUW met een blijvende arbeidsongeschiktheid van 2000 t.e.m = CODE ZIEKTE BENAMING AANTAL Been- en gewrichtsziekten veroorzaakt door mechanische trillingen: rugletsels Been- en gewrichtsaandoeningen van de bovenste ledematen veroorzaakt door mechanische trillingen Been- en gewrichtsziekten veroorzaakt door mechanische trillingen: bovenste ledematen + rugletsels Hypoacousie of doofheid ten gevolge van het lawaai Mesothelioom veroorzaakt door asbest Asbestose Huidaandoeningen in het arbeidsmilieu veroorzaakt door stoffen welke niet onder andere posten zijn opgenomen Longkanker veroorzaakt door asbest Aandoeningen van de lendenwervelzuil met voortijdig optredende degeneratieve afwijkingen veroorzaakt door mechanische trillingen die via het zitvlak op het lichaam worden overgedragen Chroom of -verbindingen Jos HUYS, Beroepsherinschakeling na arbeidsongeval: huidige stand van zaken in de regelgeving voor arbeidsongevallen, p Wetten betreffende de preventie van beroepsziekten en de vergoeding van de schade die uit die ziekten voortvloeit, gecoördineerd op 3 juni 1970; zie ook Vademecum van de maatregelen voor de inschakeling van gehandicapte werknemers in het arbeidsproces NAR bijgewerkt tot 15 oktober 2009, pp navb-cnac Constructiv 2011 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders 7

8 AANGEPAST WERK VOOR FYSIEK ARBEIDSONGESCHIKTE ARBEIDERS Aandoeningen van de periarticulaire slijmbeurzen als gevolg van druk, onderhuidse cellulitis Kankerachtige aandoeningen van de bovenste luchtwegen veroorzaakt door hout Goedaardige aandoeningen van het borstvlies en het pericard veroorzaakt door asbest Organisch psychosyndroom veroorzaakt door organische oplosmiddelen Aantasting van de zenuwfunctie door druk Geobjectiveerd mono- of polyradiculair syndroom in de vorm van ischias, cauda-equina-syndroom of lumbaal spinale-stenose-syndroom: - ten gevolge van degeneratieve discushernia veroorzaakt door het tillen van zware lasten of door mechanische trillingen die via het zitvlak op het lichaam worden overgedragen, op voorwaarde dat het radiculair syndroom zich voordoet tijdens de blootstelling aan het beroepsrisico of uiterlijk 1 jaar na het beëindigen ervan, OF - ten gevolge van voortijdige degeneratieve spondylose spondylarthrose op het niveau L4-L5 of L5-S1, veroorzaakt door het tillen van zware lasten of door mechanische trillingen die via het zitvlak op het lichaam worden overgedragen Silicose Allergische ademhalingsstoornissen in het arbeidsmilieu veroorzaakt door hout Naftalenen Homologen van naftalenen Angioneurotische aandoeningen van de bovenste ledematen veroorzaakt door mechanische trillingen Alifatische of alicyclische koolwaterstoffen die bestanddelen zijn van petroleumether en benzine Cyanogeenverbindingen Asbestose met longkanker Halogeenderivaten van alifatische of alicyclische koolwaterstoffen Stikstofoxiden Ethers Benzeen Andere gecondenseerde polycyclische aromatische koolwaterstoffen Pneumoconiosen veroorzaakt door stof van silicaten Astma op basis van specifieke overgevoeligheid veroorzaakt door stoffen die niet onder andere rubrieken zijn opgenomen Kwik of -verbindingen Nikkel of -verbindingen Allergische aandoeningen veroorzaakt door natuurlijke latex na ten minste één maand blootstelling aan het beroepsrisico Larynxkanker veroorzaakt door asbest Isocyanaten Organische esters Homologen van benzeen Fenolen of homologen Aromatische aminen of aromatische hydrazinen Silicose met longtuberculose Allergische ademhalingsstoornissen in het arbeidsmilieu veroorzaakt door de houtsoorten teak en kamballa 1 TOTAAL ( ) Erkende beroepsziekten Bouw Bron: Fonds voor de Beroepsziekten Elke vermindering van de arbeidsgeschiktheid met een economische weerslag geeft aanleiding tot een vergoeding. 8 NAVB DOSSIER N 132 navb-cnac Constructiv 2011

9 Definitieve stopzetting van de beroepsactiviteit Het Fonds voor de Beroepsziekten (FBZ) kan aan een persoon die door een beroepsziekte getroffen of bedreigd wordt, voorstellen de schadelijke beroepsactiviteit definitief stop te zetten. Als de werknemer instemt met het voorstel tot definitieve stopzetting, mag hij geen werk verrichten waarbij een risico bestaat op de ziekte die de stopzetting heeft verantwoord. De werkgever mag hem evenmin aan dergelijk werk tewerkstellen. De werknemer mag wel ander werk aanvaarden waarbij het risico op de ziekte niet bestaat. De getroffen werknemer ontvangt een verklaring van de geneesheer van het Fonds voor de Beroepsziekten met vermelding van de risico s waaraan hij definitief niet meer mag worden blootgesteld. Deze verklaring moet bij elke gezondheidsbeoordeling voorafgaand aan de tewerkstelling of bij elke verandering van het werk 12 aan de arbeidsgeneesheer overhandigd worden. De werknemer heeft voor een periode van 90 dagen, te rekenen vanaf de dag volgend op de dag van de werkelijke stopzetting, recht op een forfaitaire uitkering die gelijk is aan de vergoedingen voor volledige blijvende arbeidsongeschiktheid. Deze uitkering moet de werknemer in staat stellen een andere betrekking te zoeken of sommige uitgaven te dekken, zodat de mutatie voor hem gemakkelijker wordt Herscholing Als hij niet voldoet aan de eisen uit de reglementering van de gemeenschappen, het Waals Gewest of de Franse Gemeenschapscommissie in verband met de sociale reclassering van personen met een handicap, kan de persoon die instemt met het voorstel tot definitieve stopzetting, een beroepsherscholing genieten ten laste van het FBZ. Tijdens de duur van deze herscholing heeft hij recht op de vergoedingen voor volledige blijvende ongeschiktheid, verminderd met de voordelen in geld die toegestaan werden door de instellingen waar de herscholing gebeurt. De herscholing kan bestaan uit: hetzij een beroepsopleiding die georganiseerd of gesubsidieerd wordt door VDAB, FOREM, Bruxelles Formation, ADG 13 of een individuele beroepsopleiding in een erkende/aanbevolen onderwijsinstelling; hetzij een opleiding in een andere functie bij de huidige of een andere werkgever of in een sectoraal vormingscentrum, voor zover deze werkgever zich bereid verklaard heeft om de betrokkene in dienst te nemen of te houden voor deze functie. De kosten die verband houden met de herscholing, worden door het FBZ ten laste genomen, meer bepaald: de kosten van de onderzoeken ter beroepskeuzevoorlichting, de verplaatsingskosten om de herscholing te volgen en de opleidingskost Tijdelijke ongeschiktheid Als het slachtoffer als gevolg van een tijdelijke gedeeltelijke ongeschiktheid of van een voorstel tot tijdelijke stopzetting van de beroepsactiviteit door het FBZ, aanvaardt om aangepaste arbeid uit te oefenen die tot loonverlies leidt, dan heeft hij recht op een vergoeding vanwege het FBZ die overeenstemt met het verschil tussen zijn vroegere loon en het loon waarop hij recht heeft bij zijn wedertewerkstelling. Het FBZ zal in dat geval aan de werkgever vragen of het mogelijk is om de betrokkene tijdelijk aangepast werk aan te bieden en het advies van de arbeidsgeneesheer in te winnen 15. De arbeidsgeneesheer zal door het FBZ op de hoogte gebracht worden van de beroepsrisico s waaraan de werknemer tijdelijk niet meer blootgesteld mag worden Fiche voor sensibilisering en actie in bedrijven: integratie en herintegratie van gehandicapten in bedrijven, ACV-Bouw en Industrie, 2007, p Arbeitsamt der Deutschsprachigen Gemeinschaft 14 Fiche voor sensibilisering en actie in bedrijven: integratie en herintegratie van gehandicapten in bedrijven, ACV-Bouw en Industrie, 2007, p Ook hier komt de arbeidsgeneesheer tussenbeide in twee gevallen: 1. wanneer de Codex over het welzijn op het werk het voorschrijft; 2. wanneer de getroffene zichzelf niet geschikt acht om het werk te hervatten. 16 Fiche voor sensibilisering en actie in bedrijven: integratie en herintegratie van gehandicapten in bedrijven, ACV-Bouw en Industrie, 2007, pp. 6-7 navb-cnac Constructiv 2011 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders 9

10 AANGEPAST WERK VOOR FYSIEK ARBEIDSONGESCHIKTE ARBEIDERS Voorkoming van beroepsziekten Ten slotte kan het FBZ bijdragen tot de voorkoming van beroepsziekten 17 door maatregelen te bekostigen ten voordele van personen die getroffen zijn door een arbeidsgerelateerde ziekte. Het kan met name gaan om de volgende maatregelen: de voordelen betreffende herscholing; andere maatregelen ter bevordering van de revalidatie en de re-integratie in het arbeidsmilieu. In dat verband kan het FBZ gemachtigd worden om bepaalde initiatieven te nemen: - de terugbetaling van de individuele voorzieningen; - de organisatie van samenwerking met andere socialezekerheidsinstellingen, de werkgever, de preventieadviseurs van de werkgever, ; - het stimuleren van wetenschappelijk onderzoek en van de verspreiding van kennis met betrekking tot de revalidatie en de re-integratie in het arbeidsmilieu. Een koninklijk besluit van 17 mei 2007 geeft uitvoering aan die maatregel; het heeft betrekking op lage rugpijn bij bepaalde soorten van werknemers en bepaalt de regels die van toepassing zijn op een preventieprogramma dat een revalidatiebehandeling en een ergonomisch advies omvat. Verder kan het beheerscomité van het FBZ op voorstel van de Wetenschappelijke Raad beslissen tot het opzetten van een pilootproject inzake preventie om te voorkomen dat een ziekte verergert. Dat pilootproject kan beperkt zijn tot personen die tewerkgesteld zijn in bepaalde ondernemingen, beroepen of beroepscategorieën Nieuwe initiatieven De Beroepsherinschakelingswet heeft voor beroepsziekten ook een aantal nieuwe principes geïntroduceerd om slachtoffers van een beroepsziekte te stimuleren om naar best vermogen mee te werken aan een herinschakelingsproject. Belangrijk is dat ook deze bepalingen nog niet in werking zijn getreden Ziekte- en invaliditeitsverzekering Algemene principes In artikel 100, 1 van de gecoördineerde wet van 14 juli 1994 (Ziektewet) wordt arbeidsongeschiktheid omschreven als: de onderbreking van alle werkzaamheid als rechtstreeks gevolg van het intreden of het verergeren van letsels of functionele stoornissen waarvan erkend wordt dat ze zijn vermogen tot verdienen verminderen tot een derde (1/3- regel) of minder dan een derde. Het verlies van verdienvermogen is duidelijk een economisch begrip en moet dus minstens 66% bedragen. In tegenstelling tot de arbeidsongevallen- en beroepsziektenreglementering is er in het kader van de Ziektewet geen sprake van gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid en wordt er geen onderscheid gemaakt tussen tijdelijke en blijvende/definitieve arbeidsongeschiktheid. Ook een werknemer die onder bepaalde voorwaarden een vooraf toegelaten arbeid hervat, wordt als arbeidsongeschikt erkend op voorwaarde dat hij vanuit geneeskundig oogpunt een vermindering van zijn vermogen met ten minste 50% behoudt (artikel 100, 2). Het eerste jaar arbeidsongeschiktheid heet de periode van primaire arbeidsongeschiktheid. Na een jaar spreken we van invaliditeit : de duurtijd van de ongeschiktheid/het verlies aan verdienvermogen is dus langer dan één jaar Toegelaten arbeid tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid Een werknemer kan de toelating krijgen om een beroepsactiviteit te verrichten tijdens een ongeschiktheid. 18 Hij moet dit vooraf aanvragen bij de adviserend geneesheer van zijn verzekeringsinstelling. De verrichte activiteit moet verenigbaar zijn met de aandoening in kwestie en de werknemer moet vanuit geneeskundig oogpunt een vermindering van zijn geschiktheid met ten minste 50% behouden. Hij behoudt het recht op (een gedeelte van) zijn vergoeding, volgens bijzondere regels. Belangrijk is dat het initiatiefrecht hier bij de werknemer ligt. 17 Vademecum van de maatregelen voor de inschakeling van gehandicapte werknemers in het arbeidsproces NAR bijgewerkt tot 15 oktober 2009, p Vademecum van de maatregelen voor de inschakeling van gehandicapte werknemers in het arbeidsproces NAR bijgewerkt tot 15 oktober 2009, p NAVB DOSSIER N 132 navb-cnac Constructiv 2011

11 Onder die voorwaarde kan de werknemer aanspraak maken op een uitkering die gelijk is aan het verschil tussen het dagbedrag van de arbeidsongeschiktheidsuitkering die toegekend wordt bij afwezigheid van cumulatie en het brutobedrag van het in werkdagen gewaardeerde beroepsinkomen. Het bedrag van dat beroepsinkomen wordt slechts in aanmerking genomen ten belope van percentages, bepaald per inkomensschijf. Interessant om te vermelden is dat via de recente programmawet van 4 juli de term vooraf verdwenen is uit artikel 100, 2 en dat via een KB zal worden bepaald binnen welke termijn en onder welke voorwaarden de toelating tot werkhervatting zal worden verleend. Concreet betekent dit dat de arbeidsongeschikte werknemer het werk gedeeltelijk zal kunnen hervatten zonder te wachten op de toelating van het ziekenfonds. Wat er dan moet gebeuren als de betrokken werknemer toch geen toestemming krijgt om het werk deels te hervatten, is voorlopig nog niet duidelijk Beroepsherscholing De Beroepsherinschakelingswet van 13 juli 2006 en haar uitvoeringsbesluit van 30 maart vormen sinds 1 juli 2009 het wettelijke kader voor beroepsherscholing. Het uitgangspunt hierbij is dat de toetreding tot een integratieproject een gemeenschappelijk initiatief blijft van de adviserend geneesheer en de verzekerde. Vanaf 1 juli 2009 kan de Geneeskundige Raad voor Invaliditeit inderdaad toestaan dat de programma s van beroepsherscholing ten laste genomen worden door de uitkeringsverzekering. De tegemoetkomingen inzake beroepsherscholing omvatten alle voorzieningen of diensten die erop gericht zijn de initiële arbeidsgeschiktheid van de arbeidsongeschikt erkende gerechtigde geheel of gedeeltelijk te herstellen of de potentiële arbeidsgeschiktheid van de gerechtigde te valoriseren, met het oog op de volledige integratie van de betrokkene in een arbeidsomgeving. Ze omvatten met name elk onderzoek, zoals een loopbaanoriëntatieonderzoek, dat moet toelaten te bepalen of een beroepsherscholingsprogramma mogelijk en nuttig is, en elke opleiding, begeleiding of scholing die rechtstreeks bijdraagt tot de integratie. De gerechtigde die een programma van beroepsherscholing volgt, kan aanspraak maken op een premie van vijf euro per effectief gevolgd uur opleiding, begeleiding of scholing. De gerechtigde die met succes een programma van beroepsherscholing heeft doorlopen, kan aanspraak maken op een forfaitaire tegemoetkoming van 500 euro. Om ten laste te worden genomen moeten de kosten die verbonden zijn aan de effectieve integratie van de gerechtigde na een programma van beroepsherscholing, in verhouding zijn met het te bereiken doel en rechtstreeks bijdragen tot de integratie. De tenlasteneming van die kosten is beperkt tot maximaal zes maanden volgend op de afronding van het programma van beroepsherscholing. Voor de opening van het recht op de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen wordt de gerechtigde geacht de vereiste graad van arbeidsongeschiktheid te behouden tijdens de periode waarover hij een programma van beroepsherscholing volgt. Voor de evaluatie van de staat van arbeidsongeschiktheid wordt rekening gehouden met de tijdens het programma van beroepsherscholing verworven beroepscompetenties na afloop van een periode van zes maanden, die aanvangt bij het verstrijken van de maand waarin dat programma werd doorlopen. De adviserend geneesheren hebben bovendien als taak toe te zien op de socioprofessionele herinschakeling van de gerechtigden in arbeidsongeschiktheid. Zij nemen daartoe alle nuttige maatregelen en contacteren, met het akkoord van de gerechtigde, alle natuurlijke personen of rechtspersonen die kunnen bijdragen tot de beroepsherinschakeling van de betrokkene Werkloosheid Artikel 60 van het koninklijk besluit van 25 november 1991 houdende de werkloosheidsreglementering bepaalt dat, om werkloosheidsuitkeringen te genieten, de werknemer arbeidsgeschikt moet zijn in de zin van de wetgeving betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen. De werknemer mag dus geen verlies vertonen van meer dan 66%. Een eventuele arbeidsongeschiktheid is dus niet verenigbaar met werkloosheidsuitkeringen. Anderzijds kan arbeidsongeschiktheid zijn belang hebben voor de werkloosheid, want de betrokkene heeft hierdoor het recht om: 19 Programmawet I van 4 juli 2011, B.S. 19 juli Koninklijk besluit van 30 maart 2009 tot wijziging, wat de beroepsherscholing betreft, van het koninklijk besluit van 3 juli 1996 tot uitvoering van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, B.S. 2 juni 2009 navb-cnac Constructiv 2011 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders 11

12 AANGEPAST WERK VOOR FYSIEK ARBEIDSONGESCHIKTE ARBEIDERS een aangeboden werk te weigeren; een schorsing bij langdurige werkloosheid te ontlopen; niet beschikbaar te moeten zijn voor de arbeidsmarkt en vrijgesteld te worden van de verplichting tot actief zoekgedrag naar werk; zijn werkloosheidsuitkering te behouden zonder het risico te lopen om terug te vallen op het minimumforfait; vrijgesteld te worden van de verplichting om beschikbaar te zijn voor PWA 21 -activiteiten. De directeur van het werkloosheidsbureau beslist over de arbeidsongeschiktheid op advies van de geneesheer die voor het werkloosheidsbureau aangewezen werd. Voorbeeld Casus: Arbeidsgeschikt volgens de ene reglementering, maar arbeidsongeschikt volgens de andere... Een werknemer is arbeidsongeschikt. De adviserend geneesheer van het ziekenfonds oordeelt dat hij vanaf een bepaalde datum niet meer arbeidsongeschikt is in de zin van de ziekte- en invaliditeitsverzekering. De werknemer aanvaardt deze beslissing, die trouwens onderschreven wordt door zijn behandelend geneesheer. Vanaf die datum krijgt hij geen tussenkomst meer van het ziekenfonds. De werknemer wenst het werk te hervatten, maar de werkgever laat hem dat niet toe. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer is van oordeel dat er voor de werknemer nog belangrijke beperkingen zijn om het werk te doen. De werknemer richt zich tot Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) om een werkloosheidsvergoeding te verkrijgen voor de periode waarin hij nog niet kan werken, maar vangt bot. Volgens de RVA kan hij geen werkloosheidsuitkering krijgen omdat één van de voorwaarden is dat een werkloze zonder arbeid en zonder loon moet zijn wegens omstandigheden onafhankelijk van zijn wil. Dit is voor hem niet het geval, omdat hij de beslissing van de adviserend geneesheer van het ziekenfonds zonder meer aanvaard heeft. De werknemer tekende bij het arbeidsgerecht beroep aan tegen de beslissing van de RVA. Een werknemer die elk werk kan uitvoeren, behalve het werk dat hij moet doen in het kader van de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst, is arbeidsongeschikt in de arbeidsrechtelijke betekenis. In de ziekte- en invaliditeitsverzekering wordt echter een andere invulling gegeven aan hetzelfde begrip. Het is dus mogelijk dat de adviserend geneesheer van het ziekenfonds besluit tot arbeidsgeschiktheid, terwijl de preventieadviseurarbeidsgeneesheer tot een ander oordeel komt. De beide artsen oordelen dus anders Welzijn op het werk: KB van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers Doel van het gezondheidstoezicht Het gezondheidstoezicht op de werknemers heeft tot doel hun gezondheid te bevorderen en te behouden door risico s te voorkomen. Dit gebeurt door preventieve handelingen te stellen, waardoor de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer in staat is om onder meer de tewerkstellingskansen te bevorderen voor iedereen, inzonderheid door aangepaste werkmethodes voor te stellen aan de werkgever, aanpassingen van de werkpost voor te stellen en te zoeken naar aangepast werk, ook voor werknemers met een beperkte arbeidsgeschiktheid Onderzoek bij werkhervatting Na elke afwezigheid van minstens vier weken wegens eender welke ziekte, aandoening of ongeval of wegens een bevalling, worden de werknemers die tewerk gesteld zijn aan: een veiligheidsfunctie, een functie met verhoogde waakzaamheid, een activiteit met welbepaald risico, of een activiteit verbonden aan voedings waren, verplicht onderworpen aan een onderzoek bij werkhervatting. 21 PWA = plaatselijk werkgelegenheidsagentschap 22 De ene arbeidsongeschiktheid is de andere niet, Arbeidsveiligheid nieuwsbrief, 2006, nr. 23, pp NAVB DOSSIER N 132 navb-cnac Constructiv 2011

13 Onder veiligheidsfunctie verstaan we elke functie die verbonden is aan een werkpost waar men arbeidsmiddelen gebruikt, waar men motorvoertuigen, kranen, rolbruggen, hijstoestellen gebruikt of machines die gevaarlijke installaties of toestellen in werking zetten of waar men beroepshalve een dienstwapen draagt, voor zover dit de veiligheid en gezondheid van andere werknemers van het bedrijf of van bedrijven van buitenaf in gevaar kan brengen. De meest gekende voorbeelden zijn heftruckchauffeurs en kraanbestuurders. In de afwerkingssector oefent bijvoorbeeld de bediener van een chapemachine-vrachtwagen een veiligheidsfunctie uit. Onder functie met verhoogde waakzaamheid verstaan we elke functie die verbonden is aan een werkpost waar permanent toezicht uitgeoefend moet worden op de werking van een installatie en waar een gebrek aan waakzaamheid de veiligheid en de gezondheid van andere werknemers in gevaar kan brengen. Een voorbeeld is de bediener van houtbewerkingsmachines in een schrijnwerkerij (afwerkingssector). Onder activiteit met welbepaald risico verstaan we elke activiteit of werkpost waarvoor uit de resultaten van de risicoanalyse het bestaan blijkt van: a) een identificeerbaar risico voor de gezondheid van de werknemer, te wijten aan de blootstelling aan een fysisch agens, een biologisch of chemisch agens; b) verband tussen de blootstelling aan een belasting van ergonomische aard (beeldschermwerk of hanteren van lasten) of die verbonden is aan de zwaarte van het werk of aan monotoon en tempogebonden werk en een identificeerbaar risico op een fysieke of mentale werkbelasting voor de werknemer; c) verband tussen de activiteit en een identificeerbaar risico voor psychosociale belasting van de werknemer (stress, pesterijen). Met activiteit verbonden aan voedingswaren ten slotte, wordt elke activiteit bedoeld die een behandeling of onmiddellijk contact inhoudt met voedingswaren of -stoffen die zijn bestemd voor consumptie ter plaatse of voor verkoop en die kunnen worden besmet of bezoedeld. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer kan dit onderzoek verrichten na een kortere afwezigheid, dit wegens de aard van de ziekte, de aandoening of het ongeval. Belangrijk is dat het onderzoek in beginsel ten vroegste mag plaatsvinden op de dag waarop het werk of de dienst wordt hernomen en ten laatste op de achtste werkdag erna. Het onderzoek bij werkhervatting moet de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer in staat stellen na te gaan of de werknemer nog steeds geschikt is voor de werkpost die hij voordien bezette of de activiteit die hij voordien uitoefende, en in geval van ongeschiktheid, de in artikel 34 bedoelde gepaste individuele of collectieve preventie- of beschermingsmaatregelen te nemen. Deze maatregelen kunnen erin bestaan: 1) de duur, intensiteit of frequentie van de blootstelling aan agentia of belasting te verminderen; 2) een herinrichting of aanpassing van de werkpost of activiteit en/of de werkmethodes en/of de arbeidsomstandigheden voor te stellen; 3) vorming of informatie te verstrekken over de algemene preventie- en beschermingsmaatregelen die toegepast moeten worden; 4) de gezondheid te beoordelen van alle werknemers die een analoge blootstelling hebben ondergaan of die werden tewerkgesteld aan gelijkaardige activiteiten; 5) de risicoanalyse opnieuw uit te voeren met betrekking tot de specifieke risico s van de werkpost of activiteit, inzonderheid bij toepassing van een nieuwe techniek, het gebruik van een nieuw product of de verhoging van het werkritme; 6) de betrokken werknemer niet meer bloot te stellen aan een agens of belasting bedoeld in artikel 2, 3 of de werknemer tijdelijk over te plaatsen van zijn werkpost of de uitgeoefende activiteit. Vrij nieuw is dat alle werknemers met een arbeidsongeschiktheid van minstens vier weken en dus niet alleen de verplicht onderworpen werknemers voorafgaand aan de werkhervatting een BEZOEK (zie artikel 36bis van het KB Gezondheidstoezicht) kunnen vragen op voorwaarde dat aan de volgende voor waarden voldaan is: De werknemer neemt zelf het initiatief om voor deze mogelijkheid in aanmerking te komen door een geschreven aanvraag aan de werkgever te richten. De werknemer geeft zijn akkoord dat de preventieadviseur-arbeids geneesheer het medisch dossier van de werknemer bij de behandelende geneesheer kan raadplegen en kan overleggen met deze laatste Art. 36bis 2 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers navb-cnac Constructiv 2011 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders 13

14 AANGEPAST WERK VOOR FYSIEK ARBEIDSONGESCHIKTE ARBEIDERS De werkgever informeert alle werknemers over hun recht op een bezoek voorafgaand aan de werkhervatting bij elke arbeidsongeschiktheid van vier weken of meer, alsook over de te vervullen voorwaarden om dit recht uit te oefenen 24. Zodra de werkgever een aanvraag van een werknemer ontvangt, verwittigt hij de preventieadviseurarbeidsgeneesheer, waarna de werknemer uitgenodigd wordt voor het bezoek voorafgaand aan de werkhervatting. Dat bezoek moet plaatsvinden binnen een termijn van acht dagen volgend op de ontvangst van de aanvraag 25. Het voorafgaande bezoek moet de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer in staat stellen om aangepaste maatregelen voor te stellen aan de werkgever. Deze maatregelen bestaan uit een aanpassing van de post of de arbeidsomstandigheden om de belasting te verminderen die verbonden is aan deze post. Zo kan de werkgever de werknemer vanaf de werkhervatting aangepast werk geven 26. De arbeidsgeneesheer formuleert zijn voorstellen voor de aanpassingen van de werkpost of van de arbeidsomstandigheden door enkel rubriek F van het formulier voor de gezondheidsbeoordeling in te vullen 27. De verplaatsingskosten van de werknemer die gebruik maakt van dit recht op bezoek voorafgaand aan de werkhervatting, worden betaald door de werkgever 28. Dit in navolging van het algemene principe dat verplaatsingsonkosten die verbonden zijn aan het verrichten van preventieve medische onderzoeken, altijd ten laste zijn van de werkgever 29. Voorbeeld Werkhervattingsonderzoek Een arbeider werd op 18 oktober 1989 aangeworven als pallethersteller/handlanger. Van 11 februari 2004 tot 30 november 2004 was hij afwezig wegens arbeidsongeschiktheid. Bij de werkhervatting, die gepland was op 1 december 2004, moest hij zich voor aanvang van het werk aanmelden bij de arbeidsgeneesheer, die tot de bevinding kwam dat de arbeider voldoende geschikt was voor de functie van arbeider, maar toch voorgoed overgeplaatst moest worden naar een betrekking zonder rug- en elleboogbelastend werk. De werkgever zocht naar een gepaste oplossing en met het akkoord van de arbeider werd hij tewerkgesteld als klusjesman/sorteerder. (Rechtspraak Definitieve arbeidsongeschiktheid, Nieuwsbrief arbeidsveiligheid, nr. 15, 2007) De gezondheidsbeoordeling van een definitief arbeidsongeschikte werknemer met het oog op zijn re-integratie Deze nieuwe vorm van gezondheidsbeoordeling omvat het volgende 30 : Wanneer de behandelende geneesheer vastgesteld heeft dat een werknemer definitief ongeschikt is om het overeengekomen werk uit te voeren wegens ziekte of ongeval, dan heeft deze werknemer recht op een procedure voor re-integratie, ongeacht of hij al dan niet onderworpen is aan het medisch gezondheidstoezicht. Dit verzoek tot re-integratie staat dus open voor elke werknemer. De werknemer richt zijn vraag tot re-integratie via een aangetekende brief met toevoeging van het attest van zijn behandelende geneesheer tot de werkgever, die hem een formulier verzoek om gezondheidstoezicht over de werknemers overhandigt. Dit formulier is bestemd voor de preventieadviseur-arbeids geneesheer die de werknemer onderzoekt en zijn advies geeft of een beslissing neemt volgens dezelfde voorwaarden en regels als de voorwaarden en regels die voorzien zijn voor de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer betreffende de gezond heidsbeoordeling. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer kan vervolgens oordelen dat: 1) de werknemer ofwel voldoende geschikt is om het overeengekomen werk verder te zetten; 2) de werknemer ofwel het overeengekomen werk kan uitoefenen, met uitvoering van enkele aanpassingen die hij vaststelt; 3) de werknemer ofwel voldoende geschikt is om een andere functie uit te oefenen, met uitvoering van de nodige aanpassingen en volgens de voorwaarden die hij vastlegt; 4) de werknemer ofwel definitief ongeschikt is. 24 Art. 36bis 1 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 25 Art. 36bis 3 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 26 Art. 36bis 4 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 27 Art. 36bis 6 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 28 Art. 36bis 7 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 29 Art van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 30 Art. 39 en 40 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 14 NAVB DOSSIER N 132 navb-cnac Constructiv 2011

15 Als de werkgever oordeelt dat het objectief noch technisch mogelijk is om een aangepast of een ander werk te geven of dat dit om gegronde redenen niet kan worden geëist, licht hij de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer in Verplichting van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer om voorafgaand aan elke beslissing een aantal maatregelen te nemen Artikel 55 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers verplicht de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer om gepaste bijkomende onderzoeken uit te voeren, die ten laste vallen van de werkgever, voordat hij een tijdelijke of definitieve werkverandering van een werknemer voorstelt of een beslissing tot arbeidsongeschiktheid neemt. Daarnaast moet hij navraag doen naar de sociale toestand van de werknemer, een nieuwe risicoanalyse maken en ter plaatse onderzoeken welke maatregelen en aanpassingen het mogelijk zouden maken om de werknemer zijn werkpost of activiteit te laten behouden, rekening houdend met zijn mogelijkheden. De werknemer kan zich daarbij laten bijstaan door een werknemersafgevaardigde van het Comité PBW of bij ontstentenis door een syndicale vertegenwoordiger van zijn keuze. Als de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer oordeelt dat de werknemer zijn werkpost kan behouden of zijn activiteiten kan verderzetten, moet hij krachtens artikel 56 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers in rubriek F van het formulier voor de gezondheidsbeoordeling vermelden welke maat regelen genomen moeten worden om de risicofactoren zo snel mogelijk tot een minimum te beperken door, overeenkomstig de risicoanalyse, de beschermings- en preventiemaatregelen toe te passen. Naast de hierboven vermelde maatregelen moeten de werkgever, de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en desgevallend andere preventieadviseurs, de werknemer en de afgevaardigden van het personeel in het Comité PBW, of bij ontstentenis van dit comité, de door de werknemers gekozen syndicale vertegen woordigers, in toepassing van artikel 57 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers voorafgaandelijk overleg plegen over de mogelijkheden voor ander werk en de maatregelen om de werkposten aan te passen. Een laatste vóór elke beslissing te nemen maatregel is de verplichting voor de preventieadviseurarbeidsgeneesheer om de werknemer op de hoogte te stellen van zijn recht om een beroep te doen op de overleg- en beroepsprocedures bedoeld in dit besluit Overleg- en beroepsprocedure Overleg Krachtens artikel 59 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers kan de werknemer een beroep doen op de overlegprocedure op voorwaarde dat de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer oordeelt dat een definitieve of tijdelijke werkverandering noodzakelijk is omdat een aanpassing van de veiligheidsfunctie of controlefunctie of van de activiteit met een welbepaald risico technisch of objectief gezien niet mogelijk is of om gegronde redenen redelijkerwijze niet kan worden geëist. Vooraleer het formulier voor de gezondheidsbeoordeling in te vullen brengt de preventieadviseurarbeidsgeneesheer de werknemer schriftelijk op de hoogte van zijn voorstel tot definitieve werkverandering. De werknemer beschikt vervolgens over een termijn van vijf werkdagen om al dan niet zijn akkoord te betuigen 33. Als de werknemer niet akkoord gaat, wijst de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer een behandelend geneesheer naar eigen keuze aan. De preventieadviseur-arbeidsgeneesheer deelt de arts dan zijn met redenen omklede beslissing mee en de beide artsen trachten vervolgens tot een gemeenschappelijke beslissing te komen. De beide artsen kunnen om bijkomende onderzoeken of raadplegingen verzoeken 34. Net als vroeger schorst de overlegprocedure de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en moet deze laatste wachten tot de overlegprocedure is beëindigd voordat hij het formulier voor gezondheidsbeoordeling invult 35. Als de twee artsen er niet in slagen een gemeenschappelijke beslissing te nemen of als de overlegprocedure niet binnen een termijn van veertien werkdagen is kunnen eindigen, 31 Art. 41 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 32 Art. 58 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 33 Art van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 34 Art van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 35 Art. 61 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers navb-cnac Constructiv 2011 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders 15

16 AANGEPAST WERK VOOR FYSIEK ARBEIDSONGESCHIKTE ARBEIDERS handhaaft de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer zijn eigen beslissing op het formulier voor de gezondheidsbeoordeling 36. Beroep Krachtens artikel 64 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers kan de werknemer beroep instellen tegen de beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer waarbij de geschiktheid in verband met het uitgevoerde werk wordt beperkt of waarbij hij ongeschikt wordt bevonden om het uitgevoerde werk verder te zetten. Een werknemer kan rechtstreeks voor de beroepsprocedure opteren zonder voorafgaandelijk de overlegprocedure te hebben uitgeput. Krachtens artikel 65 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers wordt het beroep alleen geldig ingesteld als het binnen zeven werkdagen na de verzendingsdatum of de datum van de overhandiging van het formulier voor de gezondheidsbeoordeling aan de werknemer met een aangetekende brief aan de bevoegde geneesheer-arbeidsinspecteur van het Toezicht op het Welzijn op het Werk wordt verzonden. Vervolgens verplicht artikel 66 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers de geneesheerarbeidsinspecteur van de medische arbeidsinspectie ertoe schriftelijk de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer en de behandelende arts samen te roepen voor de beroepsprocedure, waarvan hij de datum en de plaats bepaalt, en hen te verzoeken de relevante documenten in verband met de gezondheidstoestand van de werknemer mee te brengen. Ook de werknemer moet worden uitgenodigd om in voorkomend geval te worden gehoord en onderzocht. De behandeling van het beroep vindt uiterlijk plaats binnen eenentwintig werkdagen na de ontvangstdatum van het beroep van de werknemer. Tijdens de definitieve zitting nemen de drie artsen een beslissing bij meerderheid van stemmen. De medische beslissing wordt vervolgens door de geneesheer-arbeidsinspecteur van de medische arbeidsinspectie opgetekend in een verslag dat door de aanwezige artsen wordt ondertekend en in het gezondheidsdossier van de werknemer wordt bewaard. De geneesheer-arbeidsinspecteur van de medische arbeidsinspectie bezorgt onmiddellijk een afschrift van het verslag van de beslissing aan de werkgever en aan de werknemer Definitieve arbeidsongeschiktheid Tot slot is de werkgever krachtens artikel 72 van het KB Gezond heidstoezicht Werknemers verplicht om een werknemer die definitief ongeschikt is verklaard door een definitieve beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, aan het werk te houden overeenkomstig de aanbevelingen van deze laatste, door hem ander werk te geven, tenzij wanneer dit technisch noch objectief mogelijk is of wanneer dat om gegronde redenen redelijkerwijze niet kan worden geëist. Deze tewerk stellingsplicht veronderstelt derhalve niet enkel een definitieve beslissing van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer, maar bovendien ook een definitieve beslissing waarbij de betrokken werknemer definitief arbeidsongeschikt wordt verklaard. 36 Art. 63 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 37 Art van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers 16 NAVB DOSSIER N 132 navb-cnac Constructiv 2011

17 2.6. Arbeidsovereenkomstenwet definitieve arbeidsongeschiktheid als vorm van overmacht re-integratie Definitieve arbeidsongeschiktheid overmacht De bekendste vorm van overmacht in het arbeidsrecht is ongetwijfeld de definitieve arbeidsongeschiktheid van de werknemer 38. In zijn arrest van 5 januari 1981 heeft het Hof van Cassatie voor het eerst de theorie van de beëindigde overmacht toegepast op het geval van de definitieve arbeidsongeschiktheid van een werk nemer. In dit arrest stelde het Hof dat de arbeidsongeschiktheid die het de werknemer definitief onmogelijk maakt om de bedongen arbeid te verrichten, een geval van overmacht uitmaakt die de arbeidsovereenkomst beëindigt. Het Hof verduidelijkte later dat deze arbeidsongeschiktheid moet worden beoordeeld op basis van de overeengekomen arbeid, zonder dat er gekeken wordt naar de mogelijkheid voor de werkgever om de werknemer ander, aangepast werk aan te bieden. In zijn arrest van 2 oktober 2000 bevestigde het Hof van Cassatie zijn eerder ingenomen standpunt en benadrukte het dat de definitieve arbeidsongeschiktheid van de werknemer enkel beoordeeld moest worden op basis van het in de arbeidsovereenkomst overeengekomen werk, met inbegrip van de overeengekomen arbeidstijd. Dit standpunt van het Hof oogstte heel wat kritiek, omdat het onder meer één van de essentiële doelstellingen van de arbeidsgeneeskunde, namelijk het bevorderen van de tewerkstellingskansen door aanpassingsvoorstellen te formuleren, miskende KB Gezondheidstoezicht Werknemers re-integratie Met de inwerkingtreding van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers krijgt een definitief arbeidsongeschikt verklaarde werknemer voortaan het recht de toepassing van de re-integratieprocedure te vragen en heeft de werkgever voortaan de plicht om een werknemer die definitief arbeidsongeschikt is verklaard (artikel 72 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers), ander werk aan te bieden volgens de aanbevelingen van de arbeidsgeneesheer. Deze verplichting valt alleen weg wanneer ze technisch of objectief gezien onmogelijk is of wanneer ze om gegronde redenen redelijkerwijs niet kan worden geëist Arbeidsovereenkomstenwet re-integratie Volledigheidshalve en om verdere misverstanden te vermijden moeten we vermelden dat de intentie om in de wet op de arbeidsovereenkomsten een procedure tot re-integratie op te nemen bij definitieve arbeidsongeschiktheid nooit uitvoering heeft gekregen. Deze procedure bestaat dus niet! Het principe van deze procedure (opgeheven artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet) bestond erin dat een arbeidsongeschiktheid door ziekte of ongeval die het voor de werknemer definitief onmogelijk maakt om het overeengekomen werk te verrichten, niet uit zichzelf een einde maakt aan de overeenkomst wegens overmacht, maar dat eerst een bepaalde procedure moet worden gevolgd 39. De bedoeling van deze procedure was om na te gaan of het mogelijk is om de werknemer op een andere manier te re-integreren in de onderneming. Pas als dat niet zou lukken, kon de arbeidsovereenkomst op grond van overmacht beëindigd worden. Commentaar Concreet moet een werkgever, wanneer hij geconfronteerd wordt met een definitief arbeidsongeschikte werknemer, tot op vandaag geen rekening houden met de procedure vermeld in het opgeheven artikel 34 van de Arbeidsovereenkomstenwet. De werkgever is wel verplicht om bij een definitieve beslissing waarbij de betrokken werknemer definitief arbeidsongeschikt wordt verklaard, deze laatste aan het werk te houden overeenkomstig de aanbevelingen van de arbeidsgeneesheer, door hem ander werk te geven. Deze tewerkstellingsplicht geldt niet wanneer dit technisch noch objectief mogelijk is of wanneer dat om gegronde redenen redelijkerwijze niet kan worden geëist (artikel 72 van het KB Gezondheidstoezicht Werknemers). 38 Zie artikel 32, 5 van de Arbeidsovereenkomstenwet, dat bepaalt dat verbintenissen die voortvloeien uit de arbeidsovereenkomst, een einde nemen door overmacht. 39 Artikel 34, 1 van de Arbeidsovereenkomstenwet navb-cnac Constructiv 2011 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders 17

18 AANGEPAST WERK VOOR FYSIEK ARBEIDSONGESCHIKTE ARBEIDERS 3. Aanmoedingsmaatregelen voor de re-integratie van fysiek arbeidsongeschikte arbeiders Zowel op federaal als op regionaal niveau zijn er diverse veelal financiële tegemoetkomingen voorzien om de integratie en re-integratie van fysiek arbeidsongeschikte arbeiders te stimuleren. Hierna volgt een beknopt overzicht 40 van de belangrijkste maatregelen die bestaan op federaal en regionaal niveau Federaal niveau CAO nr. 99 CAO nr heeft tot doel werknemers met een handicap lonen te waarborgen die gelijkwaardig zijn aan de lonen die zijn vastgesteld door op centraal, sectoraal of ondernemingsniveau gesloten collectieve arbeidsovereenkomsten en/of door het gebruik, die of dat van toepassing zijn of is, op de personeelscategorie waartoe de gehandicapte werknemer behoort. Werknemers met een handicap hebben dus recht op een loon dat minstens gelijkwaardig is aan de minima (minimumloon, barema s) die op interprofessioneel, sectoraal of ondernemingsniveau gelden, onverminderd het principe van de vrije loononderhandeling en de toepassing hierop van de bepalingen van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 95 van 10 oktober 2008 betreffende de gelijke behandeling gedurende alle fasen van de arbeidsrelatie. CAO nr. 99 is van toepassing op de door een bevoegde instantie erkende werknemers met een handicap die tewerkgesteld zijn op grond van een arbeidsovereenkomst en op de werkgevers die hen tewerkstellen. Onder door een bevoegde instantie erkende werknemers met een handicap wordt verstaan: de werknemers die zijn ingeschreven bij een agentschap dat belast is met de sociale integratie van personen met een handicap en hun inschakeling in het arbeidsproces, meer bepaald: Agence wallonne pour l intégration des personnes handicapées (AWIPH Dienststelle für Personen mit Behinderung (Dienst Service bruxellois francophone des personnes handicapées (Service Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH - en/of Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB Non-discriminatie De wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie, die tot doel heeft een algemeen kader te creëren voor de bestrijding van discriminatie, met name op grond van een handicap. De wet is onder meer van toepassing op de arbeidsbetrekkingen. Het betreft onder meer de voorwaarden voor de toegang tot arbeid, de bepalingen en de praktijken met betrekking tot de arbeidsvoorwaarden en beloning en de bepalingen en de praktijken inzake de beëindiging van de arbeidsbetrekking; CAO s gesloten in de NAR inzake werving en selectie van werknemers en tewerkstelling (CAO s nr. 38 en nr. 95); CAO s gesloten in de NAR inzake non-discriminatie op vlak van loon (CAO s nr. 43, 99 en 95) Ervaringsfonds Het Ervaringsfonds wil een bijdrage leveren tot het verhogen van de tewerkstellingsgraad van oudere werknemers (werknemers van 45 jaar en ouder) door toelages toe te kennen aan acties die de arbeidsmogelijkheden, -voorwaarden en -organisatie aanpassen en verbeteren. 40 Voor een uitgebreid overzicht zie: Vademecum van de maatregelen voor de inschakeling van gehandicapte werknemers in het arbeidsproces NAR bijgewerkt tot 15 oktober Cao nr. 99 van 20 februari 2009 betreffende het bezoldigingspeil van de werknemers met een handicap en ter vervanging van CAO nr. 26 van 15 oktober 1975 betreffende het bezoldigingspeil van de mindervaliden die in een normaal arbeidsregime zijn tewerkgesteld 18 NAVB DOSSIER N 132 navb-cnac Constructiv 2011

19 Meer informatie over het Ervaringsfonds vindt u: op de website van navb cnac Constructiv: Regelgeving/Koninklijke_besluiten/Ervaringsfonds.aspx; op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO): Regionaal niveau Waals Gewest Tegemoetkoming in de aanpassing van de werkplek Deze tegemoetkoming wordt verleend aan werkgevers die gehandicapte personen tewerkstellen, met name krachtens een arbeidsovereenkomst en in het kader van een omscholingsovereenkomst of een leerovereenkomst. De werkgever moet bewijzen dat de aanpassing van de werkplek slechts sporadisch gebeurt in de bedrijfstak waarin de gehandicapte persoon tewerkgesteld is of een opleiding volgt, en dat ze noodzakelijk is om hem in staat te stellen zijn beroepsactiviteit uit te oefenen of een opleiding te volgen. Verder moet de werkgever de gehandicapte persoon minstens zes maanden in dienst houden als de tegemoetkoming kleiner is dan of gelijk is aan euro en minstens een jaar als de tegemoetkoming hoger is dan euro. Inschakelingspremie De inschakelingspremie wordt door het AWIPH toegekend aan de werkgever van de privésector ten gunste van de gehandicapte werknemer die: ofwel in dienst treedt bij een werkgever na minstens zes maanden volledige beroepsinactiviteit in de loop van de negen maanden voorafgaand aan de indiensttreding; ofwel het werk hervat bij dezelfde of een andere werkgever na een schorsing van zijn beroepsactiviteit gedurende minstens zes maanden tijdens welke hij vergoedingen heeft genoten, hetzij uit de verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering of de arbeidsongevallenverzekering, hetzij uit beroepsziekten, of andere voordelen die ermee gelijkgesteld zijn. De tegemoetkoming bedraagt 25% van de loonkosten en is niet cumuleerbaar met de compensatiepremie. Compensatiepremie De compensatiepremie is een tegemoetkoming van het AWIPH in de loonkost ter compensatie van de eventuele bijkomende kostprijs van de maatregelen die het bedrijf treft zodat de gehandicapte werknemer zijn functies (arbeidsorganisatie) zou kunnen vervullen, op voorwaarde dat die bijkomende kostprijs de handicap betreft. De maatregelen die eventueel gedekt zijn door een begeleidingspremie of een aanpassing van de werkplek, komen niet in aanmerking voor de compensatiepremie. Het percentage van de tegemoetkoming mag niet hoger zijn dan 50% van de loonkosten. De premie is niet cumuleerbaar met de inschakelingspremie (maar kan er wel op volgen). De premie wordt toegekend aan werkgevers van de privésector. Tegemoetkoming in de reiskosten In het Waals Gewest is voorzien in een tegemoetkoming in de kosten van het woon-werkverkeer van de gehandicapte werknemer (heen- en terugreis per dag). Beroepsopleiding in een centrum voor beroepsopleiding Voor meer info over deze beroepsopleiding kan u terecht op Bedrijfsstages en -opleidingen Ontdekkingsstage Omscholingsovereenkomst Voor meer info over deze bedrijfsstages en -opleidingen kan u terecht op Regelgeving ter bestrijding van discriminatie op grond van handicap Voor meer info over deze regelgeving kan u terecht op Federatie Wallonië-Brussel (Franse Gemeenschap) Regelgeving ter bestrijding van discriminatie op grond van handicap Voor meer info over deze regelgeving kan u terecht op navb-cnac Constructiv 2011 Aangepast werk voor fysiek arbeidsongeschikte arbeiders 19

20 AANGEPAST WERK VOOR FYSIEK ARBEIDSONGESCHIKTE ARBEIDERS Vlaams Gewest Vlaamse ondersteuningspremie (VOP) De VOP is een tegemoetkoming aan werkgevers die een persoon met een arbeidshandicap in dienst nemen of in dienst hebben genomen en compenseert de kosten van de inschakeling in het beroepsleven, de kosten van ondersteuning en van de verminderde productiviteit. De premie is bedoeld om de integratie van werknemers met een arbeidshandicap in het gewone arbeidscircuit te bevorderen. De VDAB bepaalt of een persoon met een arbeidshandicap al dan niet recht heeft op een VOP. De premie bedraagt: tijdens het kwartaal van de indienstneming en de vier daaropvolgende kwartalen: 40% van het referteloon; van het 5 de kwartaal tot en met het 16 de kwartaal: 30% van het referteloon; van het 17 de kwartaal tot het einde van de tewerkstelling: 20% van het referteloon. Tegemoetkoming in de aanpassing van de werkplek De VDAB verleent een tegemoetkoming in de kosten voor de aanpassing van de werkplek die gemaakt worden door werkgevers die personen met een arbeidshandicap tewerkstellen krachtens een arbeidsovereenkomst en werkgevers die personen met een handicap een gespecialiseerde individuele beroepsopleiding (GIBO) verschaffen. Deze tegemoetkoming dekt alleen het verschil tussen de kosten voor de aanpassing van de werkplek voor een valide persoon en de kosten die vereist zijn vanwege de arbeidshandicap. De werkgever moet bewijzen dat de aanpassing van de werkplek niet gebruikelijk is in de bedrijfstak en dat ze rechtstreeks noodzakelijk is voor de uitoefening van de beroepsactiviteit. Verder moet de werkgever zich ertoe verbinden de gehandicapte persoon gedurende een minimumperiode van zes maanden in dienst te houden. Hij moet er zich bovendien toe verbinden om in de toekomst de met tegemoetkoming van de VDAB aangepaste werkplek bij voorrang te reserveren voor een persoon met een arbeidshandicap. Ten slotte moet hij zich ertoe verbinden om de aanpassing waarvoor hij een tegemoetkoming heeft gekregen, niet als bedrijfslasten in te brengen in zijn belastingaangifte. Tegemoetkoming in de kosten van arbeidsgereedschap en -kleding De VDAB verleent een tegemoetkoming in de kosten voor de aankoop van arbeidsgereedschap en -kleding, voor zover de persoon met een arbeidshandicap aantoont dat: het arbeidsgereedschap of de arbeidskleding niet courant gebruikt wordt in de beroepstak waarin hij wordt of zal worden tewerkgesteld, en rechtstreeks noodzakelijk is of zal zijn voor de uitoefening van zijn beroepsactiviteit; de werkgever niet verplicht is zelf de kosten van het gereedschap of de arbeidskleding te dragen of dat hij van zijn werkgever niet dat gereedschap of die arbeidskleding kan krijgen, noch de tegenwaarde in speciën voor de aankoop ervan; de noodzaak, de gebruiksfrequentie, de werkzaamheid en de doelmatigheid van het arbeidsgereedschap of de arbeidskleding in functie zijn van de arbeidshandicap, en in verhouding staan tot het bedrag van de gevraagde ondersteuning. De tegemoetkoming dekt enkel de extra kosten die de persoon met een arbeidshandicap vanwege zijn handicap moet dragen, ten aanzien van de kosten die een valide werknemer voor zijn arbeidsgereedschap en -kleding moet dragen. Als alleen het arbeidsgereedschap aangepast moet worden, dekt de tegemoetkoming alleen de aanpassingskosten. Tegemoetkoming in de reiskosten In het Vlaams Gewest is voorzien in een tegemoetkoming in de kosten van het woon-werkverkeer van de gehandicapte werknemer (heen- en terugreis per dag). In Vlaanderen krijgt een persoon met een arbeidshandicap, als hij wegens de aard en de ernst van zijn arbeidshandicap onmogelijk gebruik kan maken van een gemeenschappelijk vervoermiddel zonder vergezeld te zijn van een derde persoon, een tegemoetkoming in de reiskosten van die derde persoon. Als de aard en de ernst van de handicap het gebruik van persoonlijk of gespecialiseerd vervoer rechtvaardigen, krijgt de persoon met een arbeidshandicap een tegemoetkoming in de reiskosten voor de verplaatsing van zijn verblijfplaats naar zijn werkplaats en omgekeerd. Tegemoetkoming voor doven en slechthorenden In Vlaanderen kunnen dove of slechthorende gehandicapte werknemers een beroep doen op een tolk voor 10% van de totale effectieve arbeidstijd op jaarbasis. De VDAB betaalt de tolk voor de toegestane uren. De VDAB neemt ook de tolkdiensten voor doven en slechthorenden ten laste voor werkzoekenden bij een sollicitatiegesprek of bij de door de VDAB georganiseerde of erkende dienstverlening, met een maximum van 18 uur per jaar. 20 NAVB DOSSIER N 132 navb-cnac Constructiv 2011

1. Wet van 16 april 1963 betreffende de sociale reclassering van de mindervaliden 3

1. Wet van 16 april 1963 betreffende de sociale reclassering van de mindervaliden 3 II. DEFINITIES A. Definities in het kader van de wetgevingen betreffende de sociale integratie van personen met een handicap en hun inschakeling in het arbeidsproces 1. Wet van 16 april 1963 betreffende

Nadere informatie

NIEUWE REGELS VOOR DE RE-INTEGRATIE VAN ARBEIDS- ONGESCHIKTE WERKNEMERS

NIEUWE REGELS VOOR DE RE-INTEGRATIE VAN ARBEIDS- ONGESCHIKTE WERKNEMERS e-doc NIEUWE REGELS VOOR DE RE-INTEGRATIE VAN ARBEIDS- ONGESCHIKTE WERKNEMERS 2 De werkgever is verplicht eerst na te gaan of de werknemer binnen de onderneming nog aangepast of ander werk kan doen. 3

Nadere informatie

expertise binnen handbereik Re-integratie langdurig zieke werknemers in de onderneming Algemeen Doel Opstart van het re-integratietraject

expertise binnen handbereik Re-integratie langdurig zieke werknemers in de onderneming Algemeen Doel Opstart van het re-integratietraject Re-integratie langdurig zieke werknemers in de onderneming 02.01.2017 Juridische dienst Algemeen Met ingang van 01.12.2016 zijn er twee nieuwe regelingen in voege getreden om langdurig zieken te begeleiden

Nadere informatie

Hoofdstuk VI. Het re-integratietraject van een werknemer die het overeengekomen werk tijdelijk of definitief niet kan uitoefenen

Hoofdstuk VI. Het re-integratietraject van een werknemer die het overeengekomen werk tijdelijk of definitief niet kan uitoefenen Hoofdstuk VI. Het re-integratietraject van een werknemer die het overeengekomen werk tijdelijk of definitief niet kan uitoefenen Art. I.4-72 Het re-integratietraject bedoeld in dit hoofdstuk beoogt de

Nadere informatie

2.1. Geen schorsing van de arbeidsovereenkomst evt. een bijlage te ondertekenen

2.1. Geen schorsing van de arbeidsovereenkomst evt. een bijlage te ondertekenen 1. Beëindigende overmacht wegens definitieve arbeidsongeschiktheid Met de wet houdende diverse bepalingen inzake arbeidsrecht in het kader van arbeidsongeschiktheid van 20 december 2016 (BS 30 december

Nadere informatie

Brochure WN V.:11/12/2017. Brochure werknemer

Brochure WN V.:11/12/2017. Brochure werknemer Re-integratie Terug aan het werk na arbeidsongeschiktheid Brochure werknemer Back on track Brochure Doel CPS heeft de vraag gekregen om voor u een traject op te starten of u wil zelf een reintegratietraject

Nadere informatie

Re-integratietraject voor arbeidsongeschikte werknemers

Re-integratietraject voor arbeidsongeschikte werknemers Re-integratietraject voor arbeidsongeschikte werknemers Minister van Werk Kris Peeters en Minister van Sociale Zaken Maggie De Block ondernemen actie om het aantal mensen dat langdurig afwezig blijft van

Nadere informatie

Veel beweging op vlak van re-integratie langdurig zieken! 25/11/2016

Veel beweging op vlak van re-integratie langdurig zieken! 25/11/2016 Veel beweging op vlak van re-integratie langdurig zieken! 25/11/2016 Minister van Werk Kris Peeters en Minister van Sociale Zaken Maggie De Block ondernemen duidelijke actie om het aantal mensen dat langdurig

Nadere informatie

PLATFORM "RETURN TO WORK" AAN HET WERK HOU- DEN EN HERINSCHAKELEN VAN ARBEIDSONGESCHIKTE WERKNEMERS SOCIALEZEKERHEIDSREGELGEVING

PLATFORM RETURN TO WORK AAN HET WERK HOU- DEN EN HERINSCHAKELEN VAN ARBEIDSONGESCHIKTE WERKNEMERS SOCIALEZEKERHEIDSREGELGEVING PLATFORM "RETURN TO WORK" AAN HET WERK HOU- DEN EN HERINSCHAKELEN VAN ARBEIDSONGESCHIKTE WERKNEMERS SOCIALEZEKERHEIDSREGELGEVING Bijgewerkt tot 1 februari 2015 INHOUDSOPGAVE ---------------------------

Nadere informatie

24 APRIL Koninklijk besluit tot wijziging van diverse bepalingen inzake welzijn op het werk (1)

24 APRIL Koninklijk besluit tot wijziging van diverse bepalingen inzake welzijn op het werk (1) NL FR einde eerste woord laatste woord Publicatie : 2014-05-23 FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG 24 APRIL 2014. - Koninklijk besluit tot wijziging van diverse bepalingen

Nadere informatie

PLATFORM "RETURN TO WORK" AAN HET WERK HOU- DEN EN HERINSCHAKELEN VAN ARBEIDSONGESCHIKTE WERKNEMERS SOCIALEZEKERHEIDSREGELGEVING

PLATFORM RETURN TO WORK AAN HET WERK HOU- DEN EN HERINSCHAKELEN VAN ARBEIDSONGESCHIKTE WERKNEMERS SOCIALEZEKERHEIDSREGELGEVING PLATFORM "RETURN TO WORK" AAN HET WERK HOU- DEN EN HERINSCHAKELEN VAN ARBEIDSONGESCHIKTE WERKNEMERS SOCIALEZEKERHEIDSREGELGEVING Bijgewerkt tot 30 juli 2015 INHOUDSOPGAVE --------------------------- Blz.

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003)

Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003) Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003) Gewijzigd bij: (1) koninklijk besluit van 4 juli 2004 (B.S. 3.8.2004) (2) koninklijk besluit van

Nadere informatie

Stap voor stap in uw onderneming

Stap voor stap in uw onderneming Stap voor stap in uw onderneming Dr. Geert Premer (2017) Een re-integratietraject, wat is dat dan? Hoe langer een werknemer arbeidsongeschikt is, hoe moeilijker hij het heeft om terug aan de slag te gaan.

Nadere informatie

Brochure WG V.:23/03/2017. Brochure werkgever

Brochure WG V.:23/03/2017. Brochure werkgever Re-integratie Terug aan het werk na arbeidsongeschiktheid Brochure werkgever Back on track Brochure Doel CPS heeft de vraag gekregen om voor één van uw medewerkers een traject op te starten of u wil zelf

Nadere informatie

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk.

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. ------ Advies nr. 128 van 20 juni 2008 over het ontwerp van koninklijk besluit

Nadere informatie

RE-INTEGRATIETRAJECT VOOR ARBEIDSONGESCHIKTE WERKNEMERS EN WERKLOZEN

RE-INTEGRATIETRAJECT VOOR ARBEIDSONGESCHIKTE WERKNEMERS EN WERKLOZEN RE-INTEGRATIETRAJECT VOOR ARBEIDSONGESCHIKTE WERKNEMERS EN WERKLOZEN April 2018 Mensen met een chronische ziekte die een ziekte-uitkering ontvangen, maar die opnieuw aan de slag willen gaan, moeten goed

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003)

Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003) Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003) Gewijzigd bij: (1) koninklijk besluit van 4 juli 2004 (B.S. 3.8.2004) (2) koninklijk besluit van

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003)

Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003) Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003) Gewijzigd bij: (1) koninklijk besluit van 4 juli 2004 (B.S. 3.8.2004) (2) koninklijk besluit van

Nadere informatie

TETRALERT ARBEIDSRECHT PROFESSIONELE RE-INTEGRATIE OF VERBREKING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST OMWILLE VAN OVERMACHT

TETRALERT ARBEIDSRECHT PROFESSIONELE RE-INTEGRATIE OF VERBREKING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST OMWILLE VAN OVERMACHT TETRALERT ARBEIDSRECHT PROFESSIONELE RE-INTEGRATIE OF VERBREKING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST OMWILLE VAN OVERMACHT I. INLEIDING De wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten (hierna genoemd

Nadere informatie

WELZIJN OP HET WERK BEZOEK VOORAFGAAND AAN DE WERKHERVATTING - VERDUIDELIJKTE EN VEREENVOUDIGDE PROCEDURE. In de praktijk...

WELZIJN OP HET WERK BEZOEK VOORAFGAAND AAN DE WERKHERVATTING - VERDUIDELIJKTE EN VEREENVOUDIGDE PROCEDURE. In de praktijk... WELZIJN OP HET WERK BEZOEK VOORAFGAAND AAN DE WERKHERVATTING - VERDUIDELIJKTE EN VEREENVOUDIGDE PROCEDURE 25/06/2014 In de praktijk... Op 23 mei is een reeds lang aangekondigd KB verschenen. Het gaat over

Nadere informatie

WELZIJN OP HET WERK BEZOEK VOORAFGAAND AAN DE WERKHERVATTING - VERDUIDELIJKTE EN VEREENVOUDIGDE PROCEDURE In de praktijk...

WELZIJN OP HET WERK BEZOEK VOORAFGAAND AAN DE WERKHERVATTING - VERDUIDELIJKTE EN VEREENVOUDIGDE PROCEDURE In de praktijk... 20.02.2015 WELZIJN OP HET WERK BEZOEK VOORAFGAAND AAN DE WERKHERVATTING - VERDUIDELIJKTE EN VEREENVOUDIGDE PROCEDURE In de praktijk... update 2015 Op 23 mei is een reeds lang aangekondigd KB verschenen.

Nadere informatie

het werk na langdurige ziekte

het werk na langdurige ziekte TERUG in het ZADEL OPNIEUW aan het werk na langdurige ziekte Wat? Sinds januari 2017 zijn er nieuwe wettelijke regelingen om langdurig zieken terug aan het werk te helpen. In deze folder vind je de belangrijkste

Nadere informatie

DEEL 2: Re-integratie langdurige zieken: Procedure

DEEL 2: Re-integratie langdurige zieken: Procedure DEEL 2: Re-integratie langdurige zieken: Procedure 1. Wat te doen vanaf de aangifte van de arbeidsongeschiktheid? Ten laatste twee maanden na de aangifte van je arbeidsongeschiktheid maakt de arts van

Nadere informatie

Circulaire 2013/011 MAATREGELEN IN VERBAND MET HET GEZONDHEIDSTOEZICHT OP DE WERKNEMERS

Circulaire 2013/011 MAATREGELEN IN VERBAND MET HET GEZONDHEIDSTOEZICHT OP DE WERKNEMERS (K.B. van 28 mei 2003) (vervangt circulaire 2006/06) Principe (K.B. van 28 mei 2003) 1 (Codex Titel I, Hoofdstuk IV) Het K.B. van 28 mei 2003 (B.S. van 16 juni 2003) bevat een duidelijke opbouw en structuur

Nadere informatie

Circulaire MAATREGELEN IN VERBAND MET HET GEZONDHEIDSTOEZICHT OP WERKNEMERS

Circulaire MAATREGELEN IN VERBAND MET HET GEZONDHEIDSTOEZICHT OP WERKNEMERS HET GEZONDHEIDSTOEZICHT PRINCIPE KB Gezondheidstoezicht 2003 Het gezondheidstoezicht op werknemers heeft tot doel de gezondheid van de werknemers te bevorderen en te behouden door risico s te voorkomen.

Nadere informatie

Circulaire GEZONDHEIDSTOEZICHT OP WERKNEMERS

Circulaire GEZONDHEIDSTOEZICHT OP WERKNEMERS PRINCIPE Codex I.4 DOELSTELLINGEN TOEZICHT Codex art. I.4-2 VERPLICHT TOEZICHT Codex art. I.4-3 FUNCTIES ONDERWORPEN AAN GEZOND- HEIDSTOEZICHT Het gezondheidstoezicht op werknemers heeft tot doel de gezondheid

Nadere informatie

Arbeidsongeschiktheid

Arbeidsongeschiktheid Arbeidsongeschiktheid Arbeidsongeschiktheid in de ziekteverzekering Gedeeltelijke werkhervatting Beroepsherscholing Dr. Hendrik VERMEERBERGEN Dr. Dirk VAN GOOL 8 januari 2014 (Art. 100. 1 WET 10/07/1994)

Nadere informatie

28 MEI Koninklijk besluit betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers. Belgisch

28 MEI Koninklijk besluit betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers. Belgisch 28 MEI 2003. - Koninklijk besluit betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers. Belgisch Staatsblad 16 juni 2003 Gewijzigd door : KB van 27 december 2004 BS van 24 januari 2005 KB van 21 september

Nadere informatie

Organisatie van het Medisch Toezicht

Organisatie van het Medisch Toezicht Organisatie van het Medisch Toezicht Medisch Toezicht.doc Versie: 01/08/2012 Pagina 1 van 6 Inleiding : ORGANISATIE VAN HET MEDISCH TOEZICHT In deze brochure vindt U : - een overzicht van de verschillende

Nadere informatie

Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S )

Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S ) Koninklijk besluit van 28 mei 2003 betreffende het gezondheidstoezicht op de werknemers (B.S. 16.6.2003) Gewijzigd bij: (1) koninklijk besluit van 4 juli 2004 (B.S. 3.8.2004) (2) koninklijk besluit van

Nadere informatie

KB s 24 april 2014 Gezondheidstoezicht

KB s 24 april 2014 Gezondheidstoezicht KB s 24 april 2014 Gezondheidstoezicht GDPB 16/10/2014 gdpb@bz.vlaanderen.be www.bestuurszaken.be KB van 24 april 2014 tot wijziging van het KB van 27 maart 1998 betreffende de externe diensten voor preventie

Nadere informatie

Wat zijn de gevolgen voor de verzekering uitkeringen?

Wat zijn de gevolgen voor de verzekering uitkeringen? IX. MAATREGELEN BETREFFENDE HET BEHOUD EN DE HERINSCHAKELING VAN DE GE- HANDICAPTEN IN HET ARBEIDSPROCES IN HET RAAM VAN DE REGELGEVINGEN INZA- KE SOCIALE ZEKERHEID EN SOCIALE BIJSTAND A. Ziekte- en invaliditeitsverzekering

Nadere informatie

Langdurige ongeschiktheid. De faciliterende rol van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer

Langdurige ongeschiktheid. De faciliterende rol van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer Langdurige ongeschiktheid De faciliterende rol van de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer Nadine Gilis FOD werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid nadine.gilis@werk.belgie.be

Nadere informatie

Codex over het welzijn op het werk. Boek I.- Algemene beginselen. Titel 4. Maatregelen in verband met het gezondheidstoezicht op de werknemers

Codex over het welzijn op het werk. Boek I.- Algemene beginselen. Titel 4. Maatregelen in verband met het gezondheidstoezicht op de werknemers Codex over het welzijn op het werk Boek I.- Algemene beginselen Titel 4. Maatregelen in verband met het gezondheidstoezicht op de werknemers Omzetting in Belgisch recht van de Europese richtlijn 89/391/EEG

Nadere informatie

Procedure re-integratie langdurig zieken: stapsgewijs overzicht van reintegratietraject

Procedure re-integratie langdurig zieken: stapsgewijs overzicht van reintegratietraject Procedure re-integratie langdurig zieken: stapsgewijs overzicht van reintegratietraject Voorgeschiedenis De statistieken van het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering liegen er niet om:

Nadere informatie

RE-INTEGRATIE VAN LANGDURIG ZIEKEN

RE-INTEGRATIE VAN LANGDURIG ZIEKEN RE-INTEGRATIE VAN LANGDURIG ZIEKEN Januari 2017 Het voorbije jaar verschenen er in de media heel wat berichten over de plannen van minister van Volksgezondheid Maggie De Block en minister van Werk Kris

Nadere informatie

RE-INTEGRATIE PUBLICATIE VAN 2 NIEUWE KB S - Nota over de wetgeving

RE-INTEGRATIE PUBLICATIE VAN 2 NIEUWE KB S - Nota over de wetgeving 24.11.2016 - RE-INTEGRATIE PUBLICATIE VAN 2 NIEUWE KB S - Nota over de wetgeving RE-INTEGRATIEPLAN VAN DE WERKNEMER Wijziging van het KB 28.05.2003 Gezondheidstoezicht (KB 28.10.2016, B.S. 24.11.2016)

Nadere informatie

Informatiebrochure voor slachtoffers van een arbeidsongeval HR INSURANCE

Informatiebrochure voor slachtoffers van een arbeidsongeval HR INSURANCE Informatiebrochure voor slachtoffers van een arbeidsongeval HR INSURANCE Plotseling is het zover... U bent het slachtoffer van een arbeidsongeval of een arbeidswegongeval. Deze brochure wil u wegwijs

Nadere informatie

Risicoanalyse en preventiemaatregelen

Risicoanalyse en preventiemaatregelen Arbeidsongevallen en onbezoldigde stages Met stagiairs bedoelt men personen die gewoon onderwijs volgen en in het kader van die opleiding arbeidsprestaties verrichten bij een werkgever om beroepservaring

Nadere informatie

KB Re-integratie. Preventieadviseur-Arbeidsarts Liantis Brugge. Teamverantwoordelijke Arbeidsgeneeskunde Brugge Kust

KB Re-integratie. Preventieadviseur-Arbeidsarts Liantis Brugge. Teamverantwoordelijke Arbeidsgeneeskunde Brugge Kust KB Re-integratie Dr. Jan VRIELYNCK Preventieadviseur-Arbeidsarts Liantis Brugge Teamverantwoordelijke Arbeidsgeneeskunde Brugge Kust Medewerker werkgroep Re-integratie Coprev KB Re-integratie 1. situering

Nadere informatie

e-doc WAT TE DOEN BIJ EEN ARBEIDS ONGEVAL?

e-doc WAT TE DOEN BIJ EEN ARBEIDS ONGEVAL? e-doc WAT TE DOEN BIJ EEN ARBEIDS ONGEVAL? april 2015 2 3 WANNEER is er sprake van een ARBEIDSONGEVAL? Wat te doen bij een arbeidsongeval? Dat is de eerste vraag die gesteld moet worden. Want lang niet

Nadere informatie

Halftijds brugpensioen

Halftijds brugpensioen Halftijds brugpensioen //dossier Eindeloopbaan Inhoud Wat verstaat men onder halftijds brugpensioen?... 01 Onder welke voorwaarden krijgt men toegang tot het halftijds brugpensioen?... 01 Welke procedure

Nadere informatie

Wet van 13 juni 1999 betreffende de controlegeneeskunde (B.S Ed. 3)

Wet van 13 juni 1999 betreffende de controlegeneeskunde (B.S Ed. 3) Wet van 13 juni 1999 betreffende de controlegeneeskunde (B.S. 13.7.1999 Ed. 3) Hoofdstuk I. Algemene bepaling Artikel 1.- Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. Hoofdstuk

Nadere informatie

Circulaire EXTERNE DIENST VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK

Circulaire EXTERNE DIENST VOOR PREVENTIE EN BESCHERMING OP HET WERK DOEL VAN DE OPRICHTING Artikel 40 van de wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk voorziet in de oprichting van externe diensten voor preventie en

Nadere informatie

Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers

Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers PERSBERICHT DOOR KRIS PEETERS VICEPREMIER EN MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, CONSUMENTEN EN BELAST MET BUITENLANDSE HANDEL EN MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN VOLKSGEZONDHEID MAGGIE DE BLOCK Woensdag 23 november

Nadere informatie

Return To Work. Re-integratie op een dubbel spoor. Nadine Gilis Evelien De bruyn

Return To Work. Re-integratie op een dubbel spoor. Nadine Gilis Evelien De bruyn Return To Work Nadine Gilis Evelien De bruyn FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid 1 Re-integratie op een dubbel spoor 2 mogelijke trajecten: Re-integratietraject

Nadere informatie

Gelet op het auditoraatsrapport van de Kruispuntbank ontvangen op 18 oktober 2004; A. SITUERING VAN DE AANVRAAG EN ONDERWERP ERVAN

Gelet op het auditoraatsrapport van de Kruispuntbank ontvangen op 18 oktober 2004; A. SITUERING VAN DE AANVRAAG EN ONDERWERP ERVAN 1 SCSZ/04/113 BERAADSLAGING NR 04/037 VAN 9 NOVEMBER 2004 MET BETREKKING TOT DE MEDEDELING VAN ELEKTRONISCHE BERICHTEN MET BETREKKING TOT DE PERIODES VAN INACTIVITEIT OF VAN TOEGELATEN DEELTIJDSE WERKHERVATTINGEN

Nadere informatie

Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers

Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers Nadine Gilis Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Pieter De Munck Regionale Directie Toezicht Welzijn op het werk Vlaams-Brabant & Limburg 1 Re-integratie

Nadere informatie

PROGRAMMAWET (I) VAN 27 DECEMBER 2006. (B.S. 28 december 2006, 3e editie) Uittreksels

PROGRAMMAWET (I) VAN 27 DECEMBER 2006. (B.S. 28 december 2006, 3e editie) Uittreksels PROGRAMMAWET (I) VAN 27 DECEMBER 2006 (B.S. 28 december 2006, 3e editie) Uittreksels Aangevuld, gewijzigd of aangepast door: - de wet van 21 december 2007 houdende diverse bepalingen (I) (B.S. 31 december

Nadere informatie

Een arbeidsongeval in uw onderneming? Wat moet u doen?

Een arbeidsongeval in uw onderneming? Wat moet u doen? Een arbeidsongeval in uw onderneming? Wat moet u doen? 1. Geef het schadegeval aan, zodat u aanspraak kunt maken op een schadevergoeding Ieder arbeidsongeval moet worden aangegeven. Aan wie moet u een

Nadere informatie

Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers

Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers Nadine Gilis adviseur FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid 1 Re-integratie op een dubbel spoor 2 mogelijke

Nadere informatie

Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers

Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers Re-integratie van arbeidsongeschikte werknemers Nadine Gilis adviseur FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid 1 Re-integratie op een dubbel spoor 2 mogelijke

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale zekerheid»

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale zekerheid» Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale zekerheid» SCSZ/07/162 BERAADSLAGING NR. 07/059 VAN 6 NOVEMBER 2007 MET BETREKKING TOT DE MEDEDELING VAN PERSOONSGEGEVENS

Nadere informatie

RE-INTEGRATIE VAN LANGDURIG ZIEKEN

RE-INTEGRATIE VAN LANGDURIG ZIEKEN RE-INTEGRATIE VAN LANGDURIG ZIEKEN Januari 07 Het voorbije jaar verschenen er in de media heel wat berichten over de plannen van minister van Volksgezondheid Maggie De Block en minister van Werk Kris Peeters

Nadere informatie

Bescherming van stagiairs

Bescherming van stagiairs 21 SEPTEMBER 2004. - Koninklijk besluit betreffende de bescherming van stagiairs (1) Belgisch Staatsblad 4 oktober 2004 Gewijzigd door : KB van 30/09/05 BS van 13/10/05 KB van 02/06/06 BS van 17/07/06

Nadere informatie

FAQ Re-Integratie. Versie 7: /6

FAQ Re-Integratie. Versie 7: /6 FAQ Re-Integratie Versie 7: 14-02-2017 1/6 FAQ Re-Integratie Start re-integratietraject 1. Wie nodigt de werknemer uit voor een re-integratieonderzoek? a. Indien de vraag voor het re-integratietraject

Nadere informatie

Het federaal normatief kader van de controle van de beschikbaarheid, uitgeoefend door de gewesten

Het federaal normatief kader van de controle van de beschikbaarheid, uitgeoefend door de gewesten Het federaal normatief kader van de controle van de beschikbaarheid, uitgeoefend door de gewesten 1 Algemeen Als gevolg van de Zesde Staatshervorming werd de bevoegdheid van de controle van de beschikbaarheid

Nadere informatie

LICHTE ONGEVALLEN Nota over de wetgeving

LICHTE ONGEVALLEN Nota over de wetgeving VL/NB Brussel, woensdag 23 april 2014 LICHTE ONGEVALLEN Nota over de wetgeving Twee nieuwe KB's bepalen de toepassingsmodaliteiten van het concept 'licht ongeval' in de reglementering betreffende arbeidsongevallen,

Nadere informatie

Gezondheidstoezicht op de werknemers

Gezondheidstoezicht op de werknemers Gezondheidstoezicht op de werknemers D / 1831 / 2009 / 3 / 4500 GEZONDHEIDSTOEZICHT OP DE WERKNEMERS INHOUD Inleiding... 5 1. Organisatie van medisch toezicht... 7 1.1 Verantwoordelijkheid van de werkgever...

Nadere informatie

R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Uitkeringen Omzendbrief VI nr 2013/156 van 11 april 2013 249/21 Van toepassing vanaf 12 april 2013 Artikel 100, 2 van de wet betreffende

Nadere informatie

(B.Vl.Reg. 20.I.1993) (B.Vl.Reg. 19.I.1994) (B.S. 27.IV.1990, err. B.S. 11.IX.1990)1

(B.Vl.Reg. 20.I.1993) (B.Vl.Reg. 19.I.1994) (B.S. 27.IV.1990, err. B.S. 11.IX.1990)1 BESLUIT van de VLAAMSE REGERING van 7 MAART 1990 tot vaststelling van de voorwaarden van toekenning, van het bedrag en van de betalingsmodaliteiten van de uitkeringen en het aanvullend loon van de gehandicapten

Nadere informatie

A. Context van de goedkeuring van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 82 bis

A. Context van de goedkeuring van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 82 bis 1 december 2007. De collectieve arbeidsovereenkomst nr. 82 bis van 17 juli 2007 tot wijziging van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 82 van 10 juli 2002 betreffende het recht op outplacement voor werknemers

Nadere informatie

1. Federale verzekering. 2. De aangifte arbeidsongevallen. 3. Betrokkenheid van derden

1. Federale verzekering. 2. De aangifte arbeidsongevallen. 3. Betrokkenheid van derden Welkom 1. Federale verzekering 2. De aangifte arbeidsongevallen 3. Betrokkenheid van derden 1. Federale verzekering De Bouwverzekeraar bij uitstek Opgericht door13 bouwondernemers sector nog steeds in

Nadere informatie

BERAADSLAGING NR 04/009 VAN 6 APRIL 2004 M.B.T

BERAADSLAGING NR 04/009 VAN 6 APRIL 2004 M.B.T SCSZ/04/49 BERAADSLAGING NR 04/009 VAN 6 APRIL 2004 M.B.T. DE UITWISSELING VAN SOCIALE GEGEVENS VAN PERSOONLIJKE AARD TUSSEN HET FONDS VOOR ARBEIDSONGEVALLEN EN DE VERZEKERINGSINSTELLINGEN MET HET OOG

Nadere informatie

AANGIFTE VAN BEROEPSZIEKTEN. Verklarende nota

AANGIFTE VAN BEROEPSZIEKTEN. Verklarende nota Bijlage AANGIFTE VAN BEROEPSZIEKTEN Verklarende nota Algemene inleiding Het aangifteformulier van beroepsziekten werd ingevoerd in 1974 krachtens het koninklijk besluit van 24 april 1974 (BS van 10 mei

Nadere informatie

Voor wie is het activerend beleid bij herstructureringen bedoeld?

Voor wie is het activerend beleid bij herstructureringen bedoeld? Infoblad - werknemers Het recht op het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag ingevolge een collectief ontslag in het kader van het «activerend beleid bij herstructureringen» Voorafgaande opmerking

Nadere informatie

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk ------ Advies over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het

Nadere informatie

Infoblad - werknemers

Infoblad - werknemers Infoblad - werknemers Mag u een overlevingspensioen cumuleren met uitkeringen? Waarover gaat dit infoblad? In dit infoblad wordt uitgelegd onder welke voorwaarden u een overlevingpensioen kunt cumuleren

Nadere informatie

Moederschapsbescherming. Toelichting. Infodocument. 201510/Provikmo-I-886

Moederschapsbescherming. Toelichting. Infodocument. 201510/Provikmo-I-886 Moederschapsbescherming - Toelichting Infodocument Moederschapsbescherming - Toelichting 1 Zwangerschapsverlof Indien de werkneemster niet reeds uit het werk verwijderd was, moet de werkgever haar op haar

Nadere informatie

Re-integratie langdurig arbeidsongeschikten

Re-integratie langdurig arbeidsongeschikten Re-integratie langdurig arbeidsongeschikten Op 1 december 2016 traden twee KB s in werking die beiden voorzien in een re-integratietraject voor langdurig arbeidsongeschikten. Ieder KB heeft een ander front:

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL. Arbeidsongeval & Letselpreventie

INHOUDSTAFEL. Arbeidsongeval & Letselpreventie INHOUDSTAFEL Arbeidsongeval & Letselpreventie 1 ARBEIDSONGEVAL DEEL 1 2 3 ARBEIDSONGEVAL I. UW RECHTEN INZAKE ARBEIDSONGEVALLEN IN DE PRIVÉSECTOR...4 1. Is de wet betreffende de arbeidsongevallen in de

Nadere informatie

UITDAGINGEN EN ONTWIKKELINGEN IN DE UITKERINGSVERZEKERING. Jo DE COCK Administrateur-generaal RIZIV Seminarie voor verzekeringsartsen 12 oktober 2011

UITDAGINGEN EN ONTWIKKELINGEN IN DE UITKERINGSVERZEKERING. Jo DE COCK Administrateur-generaal RIZIV Seminarie voor verzekeringsartsen 12 oktober 2011 UITDAGINGEN EN ONTWIKKELINGEN IN DE UITKERINGSVERZEKERING Jo DE COCK Administrateur-generaal RIZIV Seminarie voor verzekeringsartsen Evolutie aantallen en uitgaven uitkeringen arbeidsongeschiktheid (algemene

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid»

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» SCSZ/10/107 BERAADSLAGING NR. 09/054 VAN 1 SEPTEMBER 2009, GEWIJZIGD OP 3 NOVEMBER 2009 EN OP 7 SEPTEMBER 2010,

Nadere informatie

MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. ------

MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. ------ MINISTERIE VAN TEWERKSTELLING EN ARBEID ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. ------ Advies nr. 1 van 18 november 1996 met betrekking tot het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging

Nadere informatie

De rol en opdrachten van de adviserend-arts in de re-integratie

De rol en opdrachten van de adviserend-arts in de re-integratie De rol en opdrachten van de adviserend-arts in de re-integratie Postgraduaat UGent 14/03/2019 Dr. Philiep Berkein Arts-directeur NVSM Wetgevend Wetgevend het wettelijke statuut van de adviserend-arts de

Nadere informatie

Het re-integratietraject voor arbeidsongeschikte werknemers: Wat is de huidige stand van zaken?

Het re-integratietraject voor arbeidsongeschikte werknemers: Wat is de huidige stand van zaken? Het re-integratietraject voor arbeidsongeschikte werknemers: Wat is de huidige stand van zaken? Nadine Gilis Evelien De bruyn FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal overleg 1 Programma Het re-integratietraject:

Nadere informatie

Infoblad - werknemers U wenst mantelzorg te verlenen?

Infoblad - werknemers U wenst mantelzorg te verlenen? Infoblad - werknemers U wenst mantelzorg te verlenen? Waarover gaat dit infoblad? In dit infoblad wordt uitgelegd onder welke voorwaarden u een vrijstelling kunt krijgen om mantelzorg te verlenen. U kunt

Nadere informatie

Aanvraag om vrijstelling van de tewerkstellingsverplichting in het kader van de dienstencheques

Aanvraag om vrijstelling van de tewerkstellingsverplichting in het kader van de dienstencheques Aanvraag om vrijstelling van de tewerkstellingsverplichting in het kader van de dienstencheques Op 1 juli 2014 werd in het kader van de zesde staatshervorming de bevoegdheid voor de regeling van de dienstencheques

Nadere informatie

Arbeidsongeschiktheid Evaluatie versus re-integratie

Arbeidsongeschiktheid Evaluatie versus re-integratie Arbeidsongeschiktheid Evaluatie versus re-integratie Guido Krieken Adviserend-Arts CM Limburg 2 Art 100 van gecoördineerde Wet van 14/07/1994 Art. 100 1: Wordt als arbeidsongeschikt erkend als bedoeld

Nadere informatie

Betreft : Maatregelen ten voordele van de vorming en opleiding van risicogroepen in 2015-2016.

Betreft : Maatregelen ten voordele van de vorming en opleiding van risicogroepen in 2015-2016. AAN ALLE LEDEN VAN HET SOCIAAL FONDS LOMPEN MVB/G/WINW/CIRCULAIRES FONDS//SOCIALES 2016/ CHIFFONS/CHIFFONS 001 NL RISICOGROEPEN Brussel, 20 januari 2016 Mijne heren, Betreft : Maatregelen ten voordele

Nadere informatie

A D V I E S Nr Zitting van donderdag 20 december

A D V I E S Nr Zitting van donderdag 20 december A D V I E S Nr. 1.626 ------------------------------ Zitting van donderdag 20 december 2007 ------------------------------------------------------ Uitvoering van het generatiepact en het interprofessioneel

Nadere informatie

Je bent ziek en je kan niet gaan werken. Wat nu?

Je bent ziek en je kan niet gaan werken. Wat nu? Alles over ziekte Je bent ziek en je kan niet gaan werken. Wat nu? Breng je werkgever op de hoogte Eerst en vooral: verwittig je werkgever. Hoe dat precies moet staat niet in de wet: het kan via telefoon,

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale zekerheid»

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale zekerheid» Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale zekerheid» SCSZ/09/028 BERAADSLAGING NR 07/059 VAN 6 NOVEMBER 2007, GEWIJZIGD OP 7 APRIL 2009, MET BETREKKING TOT DE MEDEDELING

Nadere informatie

Welzijn van uitzendkrachten: nieuwe bepalingen

Welzijn van uitzendkrachten: nieuwe bepalingen Welzijn van uitzendkrachten: nieuwe bepalingen In het Belgisch Staatsblad van 28 december 2010 verscheen het nieuw koninklijk besluit (KB) van 15 december 2010 tot vaststelling van maatregelen betreffende

Nadere informatie

Begindatum Einddatum Vervaldag Duur 01/01 1 jaar

Begindatum Einddatum Vervaldag Duur 01/01 1 jaar Polis 30 504 345 Bijzondere Voorwaarden : Verzekeringsnemer : Doel van de polis Het verzekeren van de doelgroep-medewerkers (hierna verzekerde(n) genoemd) die een individuele overeenkomst hebben ondertekend

Nadere informatie

Behandeld door Commissie Medisch Toezicht 2009 werkgroep ad hoc 2008

Behandeld door Commissie Medisch Toezicht 2009 werkgroep ad hoc 2008 I. Wettelijke basis Codex over het welzijn op het werk, Titel I, Algemene Beginselen, Hoofdstuk IV, maatregelen in verband met het gezondheidstoezicht op de werknemers (KB 28/5/2003, Koninklijk besluit

Nadere informatie

TITEL I Algemene bepalingen

TITEL I Algemene bepalingen ADMINISTRATIEVE SCHIKKING BETREFFENDE DE TOEPASSING VAN DE OVEREENKOMST BETREFFENDE DE SOCIALE ZEKERHEID TUSSEN HET KONINKRIJK BELGIË EN DE REPUBLIEK MOLDAVIË (Inwerkingtreding 01-01-2016, gepubliceerd

Nadere informatie

INTERPRETATIE VAN HET BEGRIP EFFECTIEF ACTIEF

INTERPRETATIE VAN HET BEGRIP EFFECTIEF ACTIEF INTERPRETATIE VAN HET BEGRIP EFFECTIEF ACTIEF Opdat sommige kapitalen en afkoopwaarden in aanmerking zouden kunnen komen voor een fiscaal gunstig regime (hetzij de aanslagvoet van 10 %, hetzij de beperking

Nadere informatie

KONINKLIJK BESLUIT VAN 11 MEI 2007

KONINKLIJK BESLUIT VAN 11 MEI 2007 KONINKLIJK BESLUIT VAN 11 MEI 2007 ter uitvoering van hoofdstuk VI, van titel IV, van de programmawet (I) van 27 december 2006 tot oprichting van een Schadeloosstellingfonds voor asbestslachtoffers (B.S.

Nadere informatie

Nr december 2016

Nr december 2016 Nr. 254 1 december 2016 Belgisch Staatsblad Loonbedragen Arbeidsovereenkomstenwet aangepast vanaf 1 januari 2017 Bij het begin van elk jaar worden de loongrenzen uit de Arbeidsovereenkomstenwet aangepast.

Nadere informatie

Arbeidsongevallen Wijziging van de wet van 10 april 1971 Nota over de wetgeving

Arbeidsongevallen Wijziging van de wet van 10 april 1971 Nota over de wetgeving VL/NB Brussel, 17 februari 2014 Arbeidsongevallen Wijziging van de wet van 10 april 1971 Nota over de wetgeving Er is een nieuwe wettekst verschenen. Deze betreft: Wet van 21.12.13 houdende dringende diverse

Nadere informatie

Koninklijk Besluit re-integratietraject - fiche

Koninklijk Besluit re-integratietraject - fiche Koninklijk Besluit re-integratietraject - fiche Context In de sociale zekerheid zien we dat de uitgaven voor ziekte- en invaliditeitsuitkeringen sterk stijgen. Als de zaken verder evolueren zoals ze nu

Nadere informatie

De artikelen 51 tot 53 van het koninklijk besluit van 25.11.1991 houdende de werkloosheidsreglementering (B.S.31.12.1991)

De artikelen 51 tot 53 van het koninklijk besluit van 25.11.1991 houdende de werkloosheidsreglementering (B.S.31.12.1991) De artikelen 51 tot 53 van het koninklijk besluit van 25.11.1991 houdende de werkloosheidsreglementering (B.S.31.12.1991) Gewijzigd bij: (1) koninklijk besluit van [02 oktober 1992 tot wijziging van het

Nadere informatie

Wanneer bent u arbeidsongeschikt?

Wanneer bent u arbeidsongeschikt? Arbeidsongeschikt? Wanneer bent u arbeidsongeschikt? U bent arbeidsongeschikt als u door een ziekte, ongeval of zwangerschap (tijdelijk) niet kunt werken of stempelen en daardoor alle activiteiten moet

Nadere informatie

INTERPRETATIE VAN HET BEGRIP EFFECTIEF ACTIEF

INTERPRETATIE VAN HET BEGRIP EFFECTIEF ACTIEF INTERPRETATIE VAN HET BEGRIP EFFECTIEF ACTIEF Opdat sommige kapitalen en afkoopwaarden in aanmerking zouden kunnen komen voor een fiscaal gunstig regime (hetzij de aanslagvoet van 10%, hetzij de beperking

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid 1 Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid SCSZG/18/127 BERAADSLAGING NR. 18/069 VAN 5 JUNI 2018 MET BETREKKING TOT DE MEDEDELING VAN PERSOONSGEGEVENS DOOR SIGEDIS AAN HET FEDERAAL

Nadere informatie

Aangifteprocedure voor arbeidsongevallen in de publieke sector (wet van 03.07.67)

Aangifteprocedure voor arbeidsongevallen in de publieke sector (wet van 03.07.67) Aangifteprocedure voor arbeidsongevallen in de publieke sector (wet van 03.07.67) 1. Welk ongeval moet aangegeven worden? Elk feit overkomen tijdens de uitoefening van de arbeidsovereenkomst of op de arbeidsweg

Nadere informatie

Infoblad - werknemers Mag u werken als bruggepensioneerde?

Infoblad - werknemers Mag u werken als bruggepensioneerde? Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening Voor meer inlichtingen neem contact op met de plaatselijke RVA (werkloosheidsbureau). De adressen kunt u vinden in het telefoonboek of op de site : www.rva.be Infoblad

Nadere informatie

R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R.I.Z.I.V. Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Uitkeringen Omzendbrief VI nr 2012/239 van 28 juni 2012 406/10 9/1 Van toepassing vanaf 1 juli 2012 Vervangt omzendbrief nr 2012/186 van

Nadere informatie

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk.

FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. FEDERALE OVERHEIDSDIENST WERKGELEGENHEID, ARBEID EN SOCIAAL OVERLEG ------ Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het werk. ------ Advies nr. 143 van 19 juni 2009 over het ontwerp van koninklijk besluit

Nadere informatie