Magazine van Toptechniek in Bedrijf Noordoost-Brabant

Transcriptie

1 ZO DOEN WE DAT Magazine van Toptechniek in Bedrijf Noordoost-Brabant - 1 -

2 - 2 -

3 INHOUD Voorwoord 4 Inleiding 6 Gesprek met leerlingen 18 Kaders voor de vakmanschaps- en technologieroutes 16 Vakmanschapsroutes 8 Technologieroute 14 Richtlijnen voor de beschrijving van de doorlopende leerlijn als vakmanschaps- en technologieroute 17 Kernleden aan het woord 20 Andere doorlopende lijnen 30 Verziening vmbo en hernieuwing mbo 24 Borging en ambities

4 VOORWOORD De leerling staat centraal. Met dit uitgangspunt zijn we ooit gestart met Toptechniek In Bedrijf. En dat is het nog steeds. Met behulp van dit uitgangspunt zoeken we elkaar op, helpen elkaar en vullen elkaar aan. En zo wordt er gebouwd aan mooie doorlopende leerlijnen. Zo doen we dat. Gelukkig, dankzij Toptechniek In Bedrijf en vooral dankzij bevlogenheid van de vele collega s, staan er nu eindelijk doorlopende leerlijnen in de steigers. Wat we in ieder geval al bereikt hebben, is het feit dat we als scholen samen kunnen delen: onze successen, onze zorgen, onze meevallers, tegenvallers, etc. Ik ben ook ooit jong geweest en een schoolvoorbeeld van iemand met een verkeerde start in de schoolloopbaan. Met zoveel onvoldoendes dat ik het liefst van school wilde, hetgeen uiteindelijk ook gebeurde. Wat was ik blij. Lekker werken en vooral; geen onvoldoendes meer. Na een half jaar bleek dat dit niet de juiste weg was. Als ik iets wilde bereiken zou ik zelf aan de slag moeten. Het initiatief lag bij mij. Gelukkig wilde een school mij nog wel een kans geven. Ik greep m met beide handen aan. Als ik nu met mijn Toptechniek-ervaringen terugkijk weet ik maar al te goed dat ik nooit was uitgevallen als er toen zo n bedoelde doorlopende leerlijn was. Ik vraag me af hoeveel leerlingen er jaarlijks uitvallen doordat we ons eigen ding blijven doen en doordat er geen goede afstemming is. Dit kan niet en dit mag niet. Wat elke keer weer opvalt is onze gedrevenheid om de routes georganiseerd te krijgen. Of we nou subsidie krijgen of in een convenantperiode zitten, we gaan voor het resultaat. We hebben inmiddels twee stelselwijzigingen in ons onderwijs gehad en twee keer hebben we moeten aanpassen. Het uiteindelijke resultaat is de doorlopende leerlijnen met de warme overdrachten en vooral de wil tot samenwerken. Ik weet ook wel dat we er nog lang niet zijn en dat we nog een lange weg te gaan hebben. Maar het is ook een weg waar we niet meer omkeren of een weg die doodloopt. Want laten we wel zijn, we doen dit voor onze leerlingen. Zij hebben recht op doorlopende leerlijnen waar de leerling centraal staat. Edwin Brussen Directeur Techniek & Samenleving ROC de Leijgraaf Lid kerngroep Toptechniek in Bedrijf Noordoost-Brabant - 4 -

5 - 5 -

6 Inleiding Waarom? Het doel is om eindelijk echte doorlopende leerlijnen te realiseren binnen de techniekkolom en om leerlingen enthousiast te maken èn te houden voor techniekonderwijs. Met wie? In de regio Noordoost-Brabant werken we daaraan met een kern van tien vmbo- en twee mbo- scholen in samenwerking met bedrijven. Voor wie? Voor de leerlingen van het vmbo, van de basis- en kader beroepsgerichte, gemengde en theoretische leerweg die een vervolgopleiding in de techniek willen volgen. Hoe? We zijn gestart in Toptechniek in bedrijf is een van de programmalijnen die uitgezet is via het landelijke Platform BètaTechniek. Koning Willem I College was penvoerder van de projectfase, die eind 2015 afgesloten is. In september 2015 hebben we een samenwerkingsconvenant getekend als Toptechniek in bedrijf Noordoost-Brabant (TiBNoB). De deelnemende scholen hebben met elkaar uitgesproken blijvend aan de doorlopende leerlijnen te werken en dit te faciliteren

7 In mei 2016 heeft het Ministerie van Onderwijs beslist dat Toptechniek in bedrijf als programmalijn verlengd werd. Een prettig en stimulerend signaal van OC&W waardoor we ons in ons bestaansrecht erkend en verstrekt voelden. Wat? TiBNoB heeft de focus gelegd op het ontwikkelen van een vakmanschapsroute als vmbo-mbo doorlopende leerlijn voor niveau 2 en 3 en een technologieroute voor niveau 4. Vmbo-leerlingen die de vakmanschaps- of technologieroute succesvol doorlopen hebben recht op een mbomaatwerktraject gericht op versnelling, verdieping of verbreding. Het gaat wat de vakmanschapsroutes betreft om leerlingen uit de (nieuwe) vmbo profielen Produceren, Installeren en Energie (PIE), Bouwen, Wonen en Interieur (BWI) en Mobiliteit en Transport (M&T). Bij de technologieroute is de eerste focus Engineering. Wanneer? In schooljaar 2017/2018 komen de eerste vmboleerlingen uit de vakmanschap- en technologieroute met de verwachting dat de leerlijn goed doorloopt naar het mbo. We gaan er vanuit dat de doelen van vernieuwing vmbo en herziening mbo mooi op elkaar aansluiten. Om het gewenste resultaat te bereiken, blijven we (door)ontwikkelen. Elke vmbo- en mbo-opleiding laat de leerling zien welke versnellings- verdiepings- of verbredingsmogelijkheden er zijn. Een belangrijk initiatief waarmee TiBNob verbonden is en wil blijven is het (inmiddels ook goedgekeurde) regionale procestechniek privaat publieke samenwerkingsverband! - 7 -

8 VAKMANSCHAPSROUTE PIE Mechanisch Operator A BBL - De Leygraaf Procesoperator A BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C Monteur Mechatronica BBL - De Leygraaf Monteur E. Installaties MBO-NIVEAU 2 BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C Verspanner BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C Constructiewerker BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C Plaatwerker BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C Monteur W. Installaties BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C mbo maatwerkintake mbo maatwerkintake mbo maatwerkintake mbo maatwerkintake Loopbaandossier Loopbaandossier Loopbaandossier Loopbaandossier vmbo diploma vmbo diploma vmbo diploma vmbo diploma Proeve van Excellentie (via werkstuk) Proeve van Excellentie (via werkstuk) Proeve van Excellentie (via werkstuk) Proeve van Excellentie (via werkstuk) (Delen van) kerntaken vanuit mbo (Delen van) kerntaken vanuit mbo (Delen van) kerntaken vanuit mbo (Delen van) kerntaken vanuit mbo aanvullend keuzevak Duurzame energie of CNC-Technieken of Koude Techniek aanvullend keuzevak Nutsvoorzieningen of Duurzame energie of Licht, Beeld en Geluid aanvullend keuzevak Praktisch booglassen of CNC-Technieken of Onderhoud W&E aanvullend keuzevak Onderhoud W&E of Dakbedekking of Nutsvoorzieningen Keuzevakken vmbo Onderhoud W&E Procestechniek Domotica en automatiseren Keuzevakken vmbo Woon- en kantoortechnologie Utiliteitstechniek Domotica en automatiseren Keuzevakken vmbo Booglasprocessen Verspannen Plaat & Constructiewerk Keuzevakken vmbo Klimaattechnologie Drinkwater en sanitair Domotica en automatiseren Loopbaanreflectie gesprekken Loopbaanreflectie gesprekken Loopbaanreflectie gesprekken Loopbaanreflectie gesprekken VCA VCA VCA VCA Profielvakken vmbo Ontwerpen en maken, Bewerken en verbinden van materialen, Besturen en automatiseren, Installeren en monteren Profielvakken vmbo Ontwerpen en maken, Bewerken en verbinden van materialen, Besturen en automatiseren, Installeren en monteren Profielvakken vmbo Ontwerpen en maken, Bewerken en verbinden van materialen, Besturen en automatiseren, Installeren en monteren Profielvakken vmbo Ontwerpen en maken, Bewerken en verbinden van materialen, Besturen en automatiseren, Installeren en monteren Procestechniek Elektrotechniek Metaaltechniek Installatietechniek - 8 -

9 BART KEMP Het Elde College biedt uitdagend en inspirerend onderwijs met veel keuzemogelijkheden in een geborgen leer- en werkklimaat. Voor de leerlingen betekent dit dat we samen met hen voor maximale talentontwikkeling gaan. Daarom is ons motto: "Elke dag een uitdaging!" Elke dag een uitdaging is ook precies wat de ontwikkeling van de vakmanschapsroutes met zich meebrengt; de samenwerking tussen de participerende vo-scholen, de beide roc s, het regionale bedrijfsleven! Elkaar weten te vinden en samen met elkaar de doorlopende leerlijn vorm en inhoud geven. Met elkaar het gesprek aangaan over samenwerken en het onderwijs van de toekomst vormgeven: waar liggen de behoeften van het bedrijfsleven, wat is de arbeidsrelevantie, m.a.w. wat kunnen we elkaar bieden? Vanuit de werkgroep PIE zijn we met elkaar aan de slag gegaan met als uitgangspunt dat goed functionerende leerlingen, studenten en medewerkers met de juiste competenties een belangrijke succesfactor zijn voor het vervolgonderwijs en het regionaal bedrijfsleven. Wij willen onze leerlingen zo goed mogelijk voorbereiden op de arbeidsmarkt, zodat zij straks dát in huis hebben waar behoefte aan is. Zo werken we samen aan toekomstbestendig onderwijs! Het onderwijs van morgen! In het profiel PIE (Produceren, Installeren & Energie) ligt binnen het Elde College de nadruk op de belangrijkste ontwikkelingen binnen de techniek; duurzaam produceren en installeren, het opwekken van duurzame energie en procestechnologie. Door daarbij de oude structuur van de afdelingen los te laten is er voor de leerlingen een veel breder palet aan uitstroomrichtingen ontstaan die allen aansluiting hebben op het vervolgonderwijs, het regionaal bedrijfsleven en de maatschappij. Het profiel PIE van het Elde College heeft als visie het aanbieden van Passend, Innoverend en Exclusief onderwijs. Bart Kemp Teamleider techniek Elde College Werkgroepleider PIE - 9 -

10 VAKMANSCHAPSROUTE BWI Opperman bestratingen BBL - KW1C Metselaar BOL/BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C Tegelzetter BOL/BBL - KW1C Meubelmaker/(scheeps)interieurbouwer BOL/BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C Timmerman B MBO-NIVEAU 2 OL/BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C Machinaal houtbewerker BOL/BBL - De Leygraaf Montagemedewerker timmerindustrie BOL/BBL - De Leygraaf Schilder / Stukadoor / bouwtechnisch vakman BOL/BBL - KW1C Plafond- en wandmonteur BBL - KW1C mbo maatwerkintake mbo maatwerkintake mbo maatwerkintake mbo maatwerkintake Loopbaandossier Loopbaandossier Loopbaandossier Loopbaandossier vmbo diploma vmbo diploma vmbo diploma vmbo diploma Proeve van Excellentie (via registratiekaarten) Proeve van Excellentie (via registratiekaarten) Proeve van Excellentie (via registratiekaarten) Proeve van Excellentie (via registratiekaarten) (Delen van) kerntaken vanuit mbo (Delen van) kerntaken vanuit mbo (Delen van) kerntaken vanuit mbo (Delen van) kerntaken vanuit mbo Keuzevakken vmbo Keuze per school Constructieve aansluitingen en afwerking Bouwkundig onderhoud en reparatie Daken en kapconstructies Interieurbouw Stands en betimmeringen Schoon metselwerk Keuzevakken vmbo Interieurontwerp en design Interieurbouw Stands en betimmeringen Meubelmaken Schilderen hout / steen Keuze per school Keuzevakken vmbo Bouwkundig onderhoud en reparatie Scheidingswanden Daken en kapconstructies Interieurbouw Stands en betimmeringen Constructieve aansluitingen en afwerking Keuzevakken vmbo Glas zetten Schilderen hout / steen Onderhoud schilderwerk Wandafwerking Bouwkundig onderhoud en reparatie Schoon metselwerk Bijzonder metselwerk Gevel openingen Bouw methoden en stijlen Gevel openingen Schilderen en spuiten metaal en kunststof Bijzonder metselwerk Loopbaanreflectie gesprekken Loopbaanreflectie gesprekken Loopbaanreflectie gesprekken Loopbaanreflectie gesprekken VCA VCA VCA VCA Profielvakken vmbo Bouwproces en voorbereiding, Bouwen vanaf de fundering, Hout en meubelverbindingen, Design en decoratie Profielvakken vmbo Bouwproces en voorbereiding, Bouwen vanaf de fundering, Hout en meubelverbindingen, Design en decoratie Profielvakken vmbo Bouwproces en voorbereiding, Bouwen vanaf de fundering, Hout en meubelverbindingen, Design en decoratie Profielvakken vmbo Bouwproces en voorbereiding, Bouwen vanaf de fundering, Hout en meubelverbindingen, Design en decoratie Metselen Meubelmaken De creatieve vakman Timmeren Schilderen Stucadoren

11 MICHEL VAN DEN BURG Mijn verwachtingen: De registratiekaarten zullen leidend worden voor de vakmanschapsroute bouw breed. Via de registratiekaarten wordt aangegeven wat de leerling aan vmbo leerstof heeft gehad, maar vooral ook welke mbo-gerichte kennis en vaardigheden beheerst wordt. Dit is hét instrument waarmee warme overdracht en individueel maatwerk op beide roc's beloofd is, voor alle opleidingen in het bouwpalet. Die kaarten zullen de komende jaren zeker nog een paar keer bijgesteld worden, op basis van mogelijke wijzigingen in de kwalificatiedossiers en op werkbaarder maken als studieplan-instrument voor zowel vmbo s als roc s. We gaan door op basis van de handvatten die we gemaakt hebben om die ook echt te gaan gebruiken ten bate van de studietrajecten van onze leerlingen. Michel van den Burg Onderwijsmanager Techniek & samenleving ROC de Leijgraaf Wergroepleider TiBNoB BWI

12 VAKMANSCHAPSROUTE M&T MBO-NIVEAU 2 Bedrijfsautotechnicus BOL/BBL - KW1C Autotechnicus BOL/BBL - De Leygraaf BOL/BBL - KW1C Transport / Logistiek medewerker BBL -KW1C mbo maatwerkintake Loopbaandossier vmbo diploma Proeve van Excellentie (via extra mbo-programma na vmbo-examen) (Delen van) kerntaken vanuit mbo Verbrandingsmotoren of Bedrijfswagens of Operationele magazijnwerkzaamheden of Gemotoriseerde tweewielers Keuzevakken vmbo Motorsystemen Aandrijf- en remsystemen Auto Elektronica Loopbaanreflectie gesprekken VCA Profielvakken vmbo Motorcoditie testen, Wielophanging en carrosserie, Verlichting en comfortsystemen, Transport

13 EDWIN VIJN/MATHIEU RAEMAEKERS Bedrijven willen goed personeel. Scholieren willen een opleiding waar ze echt mee verder kunnen. De overheid wil betere aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. In TiBNoB werken we met scholen samen aan een vmbo-mbo doorlopende leerlijn in de techniek als vakmanschap- en technologieroute. Er is ook genoeg werk in de techniek, ook binnen het profiel Mobiliteit en Transport (M&T) waar wij werkgroepleiders van zijn. Wij willen er graag aan werken om de leerlingen een passende opleiding te bieden waar ze gemotiveerd voor blijven. Dat betekent dat we samen als vmbo en mbo werken aan dat aantrekkelijke en praktijkgerichte traject. Met snellere leerroutes waar het kan en verdieping en verbreding waar gewenst. We structureren samen het onderwijs beter door het op elkaar af te stemmen. Dat doen we onder andere door lesprogramma s op elkaar af te stemmen en te voorkomen dat leerlingen in het lesprogramma te veel moeten herhalen. We moeten binden en boeien. Dat doen we ook door gericht te kijken naar wat een leerling kan en nodig heeft. Binnen de routes zal de overdracht anders plaats vinden omdat we kortere lijnen hebben, elkaar beter kennen. Een talentvolle leerling binnen de vakmanschapsroute zou op het mbo in 1 jaar niveau 2 moeten kunnen halen. In 2013 ontstond de nieuwe samenwerking tussen de twee mbo s en tien vmbo s en het bedrijfsleven. Nu hebben we elkaar gevonden om de vakmanschapsroute voor niveau 2 en 3 en de technologieroute voor niveau 4 vorm te geven. Voorlopig is het alleen nog gericht op de technische richting, maar de kans is groot dat in de toekomst ook de andere richtingen aangepast worden. We geloven in deze samenwerking en vinden dit het succesvolste project in het kader van doorlopende leerlijnen. Edwin Vijn Teamleider techniek Fioretti College Mathieu Raemaekers Programmamanager ROC de Leijgraaf Werkgroepleiders M&T TiBNoB

14 TECHNOLOGIEROUTE Middenkaderfunctionaris commerciële bouw / urban design KW1C Middenkaderfunctionaris bouw / architectuur De Leygraaf - KW1C MBO-NIVEAU 4 Technicus engineering / high tech metalektro De Leygraaf - KW1C ict en netwerkbeheer / applicatie- en media ontwikkelaar De Leygraaf - KW1C manager transport en logistiek/ technisch specialist auto s De Leygraaf - KW1C Biomedisch \ chemisch-fysisch analist De Leygraaf mbo maatwerkintake mbo maatwerkintake Loopbaandossier Loopbaandossier vmbo diploma vmbo diploma Proeve van Excellentie Proeve van Excellentie Profieldelen 1 x keuzevak Projecten (Delen van) kerntaken vanuit mbo + profieldelen vmbo mbo projectfasen mbo competenties Woon- en kantoortechnologie of Duurzame energie of Domotica en automatisering of Licht, Geluid & Beeld of Klimaat technologie of Procestechniek Ontwerpen en maken Besturen en automatiseren Projecten Keuzethema's (Delen van) kerntaken vanuit mbo mbo projectfasen mbo competenties Domotica en automatisering Duurzame energie Licht, Geluid en Beeld Loopbaanreflectie gesprekken Loopbaanreflectie gesprekken ROBOTICA plus Technisch ontwerpen Gemengde leerweg Theoretische leerweg

15 RENÉ MARNEFFE Als het op deze manier niet lukt, dan kunnen we het de komende 10 jaar vergeten. Deze uitspraak deed Ger de Bruin, voormalig sector directeur vmbo Udens College en mede-initiatiefnemer Top Techniek NOB bij de aftrap van TiBNoB. De ambitie was (en is!) duidelijk: te komen tot regionale afspraken om een doorlopende leerroute techniek vorm te geven. We zijn 3 jaar verder. En gelukkig, de ambitie staat nog steeds en ook het proces om deze ambitie in praktijk werkbaar te maken. Zeker, er zitten veel haken en ogen aan het proces en het gaat vaak stroperiger dan mijn vmbohart zou willen. Toch zijn we op de goede weg binnen de technologieroute, waar ik werkgroepleider van ben: er zijn afspraken tussen de verschillende vmbo s gemaakt, er is intensiever contact tussen de twee mbo s de Leijgraaf en KW1C en ook de verticale lijn vmbo mbo begint langzaam vorm te krijgen. Nog belangrijker in mijn ogen is dat leerlingen meer zicht krijgen op de vele mogelijkheden binnen een technische vervolgopleiding en er ook plezier in hebben om hier mee bezig te zijn. De levensechte projecten en thema s die i.s.m. het mbo en bedrijfsleven aangeboden worden hebben een meerwaarde in het vormgeven van de technologieroute. Laat ik de uitspraak van Ger de Bruin voor nu maar positief aanpassen: op deze manier kan het lukken om voor de komende 10 jaar een mooi samenwerkingsverband tot stand te brengen. René Marneffe Afdelingsdirecteur bovenbouw vmbo T/G Udens College Werkgroepleider technologieroute

16 KADERS VOOR DE VAKMANSCHAPS- EN TECHNOLOGIEROUTES Hieronder staan de kaders waarmee de werkgroepen de routes ontworpen hebben. 1. Alle basis- en kader beroepsgerichte vmbo leerlingen kunnen in aanmerking komen voor de vakmanschapsroutes (vmr) en alle vmbo gemengde en theoretische leerweg-leerlingen kunnen in aanmerking komen voor de technologieroute/beroepsroute. 2. Alle leerlingen die de vmr volgen en een vmbo diploma behaald hebben zijn toelaatbaar voor het vervolgtraject op het mbo. Een succesvolle leerling in de vakmanschaps- of technologieroute volgt een doorlopende leerlijn naar het mbo. Dit moet vorm krijgen in: a. Verdieping b. Verbreding c. Versnelling Verdieping: De leerling verdiept/specialiseert zich binnen de route. Verbreding: De leerling ontwikkelt zich ook buiten de route. Versnelling: De leerling gaat sneller door het onderwijsprogramma. 3. De vmr en technologieroute vragen extra aandacht voor een zorgvuldige overdracht op basis van een loopbaan-dossier. Resultaten van (loopbaan)competenties, kennis en vaardigheden worden op het vmbo goed geregistreerd om maatwerk in het mbo mogelijk te maken. 4. Voor verbreding of specialisatie kunnen mogelijk keuzedelen ingezet worden. De leerlingen kiezen zelf het keuzedeel. Ook kan extra onderwijstijd ingezet worden voor verdieping. 5. Alleen een excellente leerling komt in aanmerking voor versnelling. Per vmr of technologieroute wordt gedefinieerd wanneer de leerling aan de proeve van excellentie voldoet

17 RICHTLIJNEN VOOR DE BESCHRIJVING VAN DE DOORLOPENDE LEERLIJN ALS VAKMANSCHAPS- EN TECHNOLOGIEROUTE Het volgende komt aan bod bij de beschrijving: A. Doorlopende leerlijn 1. De verplichte profielvakken in het vmbo. 2. De keuzevakken, zoals vastgesteld in de vakmanschapsroute. 3. De met het mbo bepaalde aanvullende keuzevakken of thema s waar de leerling uit mag kiezen. 4. De relatie naar kerntaken, werkprocessen uit basis- of profieldelen van de mbo vervolg opleiding. B. Loopbaanbegeleiding 1. Hoe loopbaanreflectiegesprekken in leerjaar 4 vmbo vastgelegd worden in het vmbo- loopbaandossier. 2. Diplomering vmbo als tussenstap. 3. De Proeve van excellentie houdt in: Aard van de proeve (werkstuk, op basis van registratiekaarten etc.). Hoe vastlegging plaatsvindt in het loopbaandossier. Voor iedere leerling in de vakmanschap-of technologieroute wordt in een welkomstgesprek het maatwerktraject vorm gegeven. De vmbo-leerling legt in een loopbaandossier onder andere het volgende vast: Een profiel van de algemene en beroeps specifieke competenties, een klein cv met loopbaancompetenties, een opleidingsmotivatie, verslag van loopbaangesprekken en een bewijs van de proeve

18 Makkelijk om je werk te bewaren om aan een ander te laten zien wat je al kunt. Fijn dat je kunt laten zien wat je al gedaan hebt, zodat je weer niet hetzelfde hoeft te doen. GESPREK MET LEERLINGEN Handig als die (keuze) dingen meegaan naar het mbo

19 Ik zie het als een dossier dat meegaat van de ene school naar de andere. Amy Schellekens en Fernando Hairwassers zijn twee derde klas leerlingen van het Elde College. Amy volgt het profiel BWI met als uitstroomrichting de creatieve vakman. Fernando volgt het profiel PIE met als uitstroomrichting metaaltechniek. Zij hebben meegewerkt aan de pilot loopbaandossier. Prettig dat je geholpen wordt met keuzes maken. Bijvoorbeeld ook bij praktische sectororiëntatie kreeg ik de mogelijkheid kennis te maken met mogelijkheden

20 KERNLEDEN AAN HET WOORD

21 TITUS BURGERS Kansrijk onderwijs voor een kansrijke toekomst Het techniekonderwijs is in beweging. In het project Toptechniek werken we aan een kansrijke toekomst voor onze leerlingen en onze regio. Met de nieuwe wetgeving worden de beroepsgerichte programma s vereenvoudigd, verduidelijkt en geactualiseerd. De nieuwe programma s zullen beter aansluiten op actuele ontwikkelingen in de (beroeps)werkelijkheid en de vervolgopleidingen in het mbo. De opgedane kennis in vele jaren pionieren met projecten en initiatieven vormt zich nu tot een gedegen plan waarin zowel vmbo, mbo als het bedrijfsleven zich kan vinden. De visie van Het Hooghuis ZuidWest Samen leven en werken aan een kansrijke toekomst kunnen we handen en voeten geven in de samenwerking met de mbo s en het bedrijfsleven. De techniekafdelingen van Het Hooghuis werken intensief samen met de techniekafdelingen van het mbo (ROC de Leijgraaf en Koning Willem 1 College). Binnen de nieuwe examenprofielen Produceren, Installeren en Energie (PIE), Bouwen, Wonen en Interieur (BWI) en Mobiliteit en Transport (MenT) worden lesprogramma s op elkaar afgestemd, waardoor de profielen elkaar aanvullen en versterken. De overlap verdwijnt en de uitstroom wordt afgestemd op de arbeidsmarkt. Waar mogelijk dalen er mbo-programmaonderdelen af naar het vmbo voor verdieping van het onderwijsprogramma. Concreet kan het betekenen dat een excellente leerling Mobiliteit en Transport maanden eerder zijn mbokwalificatie behaald en volwaardig in het bedrijfsleven aan de slag kan. In de nieuwe programma s is ook ruimte voor de leerling die nog zoekende is, aan het oriënteren of juist wil verbreden in plaats van verdiepen. Voor elke leerling is er een route naar het mbo die bij hem of haar past. Centraal staat het individu en zijn of haar unieke kwaliteiten. De verschillen tussen leerlingen en hun individuele voorkeuren geven tenslotte kleur aan ons onderwijs. Titus Burgers Teamleider Techniek, Het Hooghuis ZuidWest Lid kerngroep TiBNoB

22 SUSAN TIMMERMANS TECHMAVO: DE UITDAGING ALS TECHNOLOGIEROUTE AANGAAN Met de mogelijkheid om een Techmavo te creëren willen we op Sg. De Overlaat (Waalwijk) leerlingen van de gemengd- en theoretische leerweg een extra uitdaging bieden. Daarom zijn we 4 jaar terug gestart om vanuit de richtlijnen van onze samenwerking met Toptechniek in Bedrijf een lesprogramma op te zetten. In leerjaar drie maken de vmbo t/g leerlingen binnen de afspraken van de technologieroute een keuze voor een van de technische profielen die wij op school aanbieden: M&T, PIE of BWI. Naast hun profiel krijgen ze twee uur Techniek en Toepassen' in leerjaar drie en vier. Met Techniek en Toepassen hopen wij niet alleen de leerlingen extra uit te dagen en warm te maken voor de technische opleidingen en beroepen, maar dagen wij ook onszelf uit. Steeds meer worden wij ons ervan bewust dat het onderwijs in Nederland niet goed genoeg aansluit op wat de maatschappij van ons vraagt en wat de behoeften van de leerlingen toe laten. De docent voor de klas is al lang niet meer de enige informatiebron voor leerlingen om zichzelf te ontwikkelen. De komende jaren zullen wij ons dus ook bezig moeten houden met andere vormen van onderwijs en ontwikkeling. Voor de Techmavo doen wij dit door een directe koppeling te maken met het bedrijfsleven en het mbo. Leerlingen gaan binnen Techniek en Toepassen aan de slag met een opdracht/vraag vanuit een opdrachtgever uit het bedrijfsleven. Zij doorlopen daarin een aantal fasen zoals de oriëntatiefase, ontwerpfase en realisatiefase. Deze fasen worden op dit moment ook in het mbo gebruikt. In de verschillende fasen doen zij een beroep op experts vanuit het bedrijfsleven, het mbo en natuurlijk binnen onze eigen school. In de laatste fase, de presentatie en evaluatiefase, presenteren zij het advies/prototype/ testmodel/product ook aan alle betrokken partijen en wordt van hun gevraagd om in het kader van LOB ook te evalueren op hun eigen loopbaan ontwikkeling. Door te gaan werken middels een project in plaats van onze eerdere opzet met het vak Robotica leren we onze leerlingen meteen al om te gaan met competenties, projectfasen en kerntaken zodat ze zich niet alleen op vakinhoud, maar ook in denkproces en werkwijze al verder kunnen ontwikkelen dan een reguliere leerling van de gemengd- theoretische leerweg. Dit alles om op het mbo nog beter in te kunnen stromen en de leerling met interesse in techniek optimaal te motiveren en uit te dagen. Susan Timmermans Directeur Bovenbouw, Sg. De Overlaat Lid kerngroep TiBNoB

23 THEO PRINSSEN Toptechniek is in principe dubbeltop Met het invoeren van keuzevakken op het vmbo en keuzedelen op het mbo slaan we samen een slag slaan om de jonge leerlingen die voor techniek kiezen een goede doorlopende leerroute aan te bieden. Op basis van het hetgeen we nu afgesproken hebben, zijn we in staat om te herkennen en erkennen wat de vmbo'ers meebrengen naar het mbo. Dat moet verdiepen en verbreden binnen de gekozen opleiding mogelijk maken, en voor de excellente leerlingen zelfs verkorting van studieduur. We leiden onze leerlingen op voor beroepen die gaan veranderen in de komende 10 jaren. We moeten samen ons best doen om onze leerlingen zo goed mogelijk op hun toekomst in een technisch beroep te kunnen voorbereiden. Want techniek is top. Theo Prinssen Directeur High Tech Metalektro, Koning Willem I College Lid kerngroep TiBNoB

24 VERNIEUWING VMBO EN HERZIENING MBO Doelen van Vernieuwing vmbo Aantrekkelijk en toekomstbestendig - Aantrekkelijk door verbeterde aansluiting en programma s die passen bij actuele ontwikkelingen. - Toekomstbestendig door een opzet te kiezen die organiseerbaar is, ook bij een dalend aantal leerlingen of bij een wijziging in keuzes van leerlingen. - Een herkenbaar en overzichtelijk onderwijsaanbod waarbij leerling en ouders weten waarvoor ze kiezen. Het aantal examenprogramma s moet doelmatig en organiseerbaar zijn. De beroepsgerichte programma s zijn het fundament van de beroepskolom. In het vmbo oriënteren en bereiden leerlingen zich voor op de beroepspraktijk en vervolgopleidingen. LOB wordt stevig in alle beroepsgerichte programma s verankerd. Aansluiting met het vervolgonderwijs, de beroepspraktijk en de arbeidsmarkt dienen te worden geborgd. De huidige vernieuwing is geen eenmalige exercitie. In de examenprogramma s wordt ruimte open gehouden voor doorontwikkeling via aanpassing van de syllabi, handreikingen en examens. De programma s bieden ruimte voor leerlingen die later (willen) kiezen en voor de (kleinere groep) leerlingen die juist vroeg al weten wat ze willen. Elke sector kent keuzevakken (verdiepend/verbredend) waardoor het mogelijk wordt meer individuele programma s voor leerlingen te ontwikkelen/aan te bieden. Deze keuzevakken beslaan naar verwachting de overige 50% van het beroepsgerichte programma

25 Vernieuwde structuur beroepsgericht vmbo programma Doelen van Herziening mbo De nieuwe landelijke kwalificatiestructuur beoogt doelmatiger, transparanter en flexibeler te zijn en meer ruimte te geven voor innovatie. Doelmatiger De grote aantallen kwalificatiedossiers en kwalificaties zijn verminderd: van 237 naar 176 kwalificatiedossiers en van 613 naar 487 kwalificaties. Sommige kwalificaties zijn verdwenen, andere zijn bij elkaar gevoegd. Door deze reductie wordt de landelijke kwalificatiestructuur doelmatiger. De herziene kwalificatiestructuur heeft gevolgen voor de kwalificatiedossiers. Elk nieuw kwalificatiedossier bestaat uit drie delen: een gemeenschappelijk basisdeel, een of meer profieldelen en enkele keuzedelen. Transparanter De nieuwe kwalificatiedossiers zijn anders ingericht en wat betreft inhoud teruggebracht tot de kern van het beroep. Ze zijn daardoor dunner en overzichtelijker geworden. Vakkennis en vaardigheden zijn nu bij iedere kerntaak als geheel beschreven en niet meer bij de werkprocessen. Dit zorgt voor meer transparantie. Flexibeler De kwalificatiedossiers kunnen voortaan sneller worden aangepast aan de ontwikkelingen in het beroepenveld en de regio. Zo ontstaat er meer flexibiliteit en komt er meer ruimte voor innovatie. Kansen Een kwaliteitsslag in het curriculum en examinering. Meer maatwerk voor studenten. Efficiënter en doelmatiger onderwijs. Meer afstemming met andere opleidingen/teams. Meer samenwerking met regionaal bedrijfsleven. Meer samenwerking met instellingen in de regio en mogelijkheid tot uitwisseling van studenten met betrekking tot de inzet van keuzedelen. Aanpassingen onderwijsprogramma Nagedacht moet worden over de opbouw van het onderwijsprogramma. Denk hierbij aan: programmering

26 en aanbieden van (configuraties) keuzedelen, positie van taal en rekeneisen, verdeling kerntaken uit het basisdeel en profieldeel over de jaren heen. vmbo Voorbereidend /oriënterend Kern De kern bestaat uit drie delen. Deel A (algemene vaardigheden) en C (LOB) zijn voor alle leerlingen in alle leerwegen gelijk. Deel B is sectorspecifiek ingevuld. Een leerling volgt deel B van de kern die bij zijn profiel past. De inhouden uit het kernprogramma krijgen inkleuring in het profiel en de keuzevakken. Inhouden uit de kern kunnen niet los staan van profiel- en/of keuzevakken. De kern wordt niet losstaand geëxamineerd. mbo Beroepskwalificerend Basis De basis van het kwalificatiedossier bestaat uit een beroepsspecifieke en een generiek deel. Het generieke deel bestaat uit de generieke kwalificatie-eisen aan Nederlandse taal, rekenen, loopbaan en burgerschap en (voor mbo niveau 4) Engels. Het beroepsspecifieke deel beschrijft de kerntaken en werkprocessen met daarin opgenomen de vakkennis, vaardigheden en houdingsaspecten die alle beginnende beroepsbeoefenaren in het betreffende werkveld delen. Profieldeel Afhankelijk van de licentie biedt een vmbo-school een aantal profielen aan. Iedere vmbo leerling doet een examen in een profieldeel. Een beroepsgericht profiel bevat kennis, houdingsaspecten en vaardigheden die tot doel hebben de leerling kennis te laten maken met een opleidingen- en beroepenveld/sector. Het profiel wordt centraal geëxamineerd met een Centraal Schriftelijk Praktisch Examen (cspe). Het profiel omvat 50% van het examenprogramma van de leerling (uitgaande van de huidige omvang van examenprogramma s/lesuren). Het profiel omvat voor leerlingen in de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg vier modulen en voor leerlingen in de gemengde leerweg twee modulen. Keuzevak Bij elk profiel zijn een x-aantal keuzevakken ontwikkeld. Een leerling in de basis- en kaderberoepsgerichte leerweg kiest ten minste vier keuzevakken, een leerling in de gemengde leerweg kiest ten minste twee keuzevakken. Keuzevakken omvatten in totaal 50% van het examenprogramma van de leerling. Keuzevakken kunnen binnen en buiten het profiel gekozen worden. Keuzevakken hebben, wat studielast betreft, een vergelijkbare omvang. Keuzevakken hebben tot doel een route op maat voor de leerling samen te stellen dat past bij de regio en het opleidingsaanbod van de regio. Profieldeel Naast gemeenschappelijke elementen zijn er ook verschillen tussen de kwalificaties die deel uit maken van het dossier. Die verschillen worden beschreven in het profiel (en in de aanvullende eisen in de basis). Het profiel bestaat uit beroepsgerichte kerntaken en werkprocessen. Keuzedelen Keuzedelen zijn een verrijking van de kwalificatie (basisen profieldeel) en kunnen voor de student verbredend of verdiepend zijn of bijdragen aan een betere instroom van of doorstroom naar een (op)volgende opleiding. Onderwijstijd Onderwijstijd is de onder deskundige begeleiding gevolgde onderwijsactiviteiten. Minimaal 3700 klokuren in vier jaar tijd. In de bovenbouw gaat ongeveer de helft van de lestijd naar het beroepsgerichte programma (bij basis iets meer dan bij kader) Studielast De studielast is 1600 klokuren per jaar. De keuzedelen tellen mee in de studielast. Een keuzedeel kent een studielast met een omvang van 240 klokuren of een veelvoud daarvan. De aangegeven klokuren van een keuzedeel zijn indicatief

27 BORGING EN AMBITIES We hebben een convenant waarin de samenwerking ook voor de toekomst vastgelegd is. In dit convenant staat dat we streven naar duurzame samenwerking in de regio door het binnen Toptechniek verder ontwikkelen en implementeren van doorlopende technische leerlijnen gericht op doelmatige afstemming en het verhogen van het aantal leerlingen in het technisch onderwijs op basis van de resultaten van het programma Toptechniek in Bedrijf. Daarmee wil de regio bereiken dat er voldoende goedgeschoolde technische vakkrachten zijn in het bedrijfsleven

28 Dit is onderschreven door de kernpartners: Stichting Regionaal Opleidingen Centrum Koning Willem I College. Stichting Regionaal Opleidingen Centrum De Brabantgroep, hierna te noemen ROC De Leijgraaf. Baanderheren College Bossche Vakschool Cambium College S.G. De Overlaat Elde College Fioretti College Het Hooghuis Udens College Willem van Oranje college Onze verdere ambities voor de komende jaren zijn: De vakmanschapsroutes voor niveau 3 ontwikkelen Richtlijnen voor het loopbaandossier opstellen Verdere verscherping van de maatwerkmogelijkheden op het mbo Verankering van deze processen en structuur Verkennen van de samenwerkingsmogelijkheden binnen de andere sectoren Toptechniek in bedrijf Noordoost-Brabant is organisatorisch regionaal geborgd via Agrifood Capital. De stuurgroep van TiBNoB is ondergebracht in de stuurgroep Technologie & Innovatie voor de pijler Techniek in AgriFood Capitalwerkt!. Op deze manier kan worden gebouwd aan de samenwerking met de werkgeversachterban. Werkgevers zijn vaak al betrokken zijn bij de opleidingen in de regio, bijvoorbeeld via stages, examencommissies, adviesraden en via specifieke programma s voor leerlingen. TiBNoB probeert in de afstemming docenten actiever te laten opereren in de samenwerking met bedrijven. In lijn met de samenwerking in de regio, zoekt TiBNoB actief naar mogelijkheden tot verbinding met andere initiatieven, zoals de goedgekeurde procestechniek aanvraag op het mbo Investeringsfonds, waarin de grote foodbedrijven in de regio en het onderwijs samen vorm geven aan de procesoperatoropleiding (zie de vakmanschapsroute binnen PIE ). Dat sluit allemaal aan op de programmaketen kiezen, leren en werken zoals dat vastgelegd is in het nationale Techniekpact

29 Bovenstaande gedachte is door TiBNoB vastgelegd in een regiovisie. TiBNoB houdt zich bezig met de actielijn leren en is verder als volgt georganiseerd: de stuurgroep Techniek & innovatie van Agrifood CaptitalWerkt! die ook stuurgroep van TiBNoB is; een kerngroep met daarin een (directie) vertegenwoordiging van beide mbo scholen en meerdere vmbo scholen; werkgroepen waarin docenten van diverse scholen uit de regio met elkaar werken aan de doorlopende leerlijn. In deze werkgroepen schuiven ook vertegenwoordigers van bedrijven aan. Met betrekking tot de actielijn kiezen wordt contact gehouden met de beide regionale techniekpromotieplatforms TechXperience! en Techniek=Troef. Belangrijk is dat we elkaar regionaal gevonden hebben om het beroepsonderwijs gezamenlijk sterk vorm te geven. Dat hebben we ook vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Die samenwerking blijft staan, wel of geen subsidie. We krijgen ter stimulering nog extra facilitering van t Ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschappen. Het staat natuurlijk vrij om bij dit regionaal platform aan te sluiten. Welkom!

30 Andere doorlopende lijnen PAUL BEKKERS Er waren eens... Hoeveel sprookjes zijn er niet, die zo beginnen. Dat was ook mijn gevoel op het moment dat het onderwerp 'doorlopende leerlijnen vmbo-mbo-hbo' weer eens langs kwam. Nu vanuit TiBNoB met betrekking tot het opzetten van vakmanschapsroutes en een technologieroute. Er waren, sinds de jaren tachtig, al zoveel pogingen gedaan. Soms met tijdelijke succesjes, maar echt duidelijk en stabiel niet. Wel waren er al besprekingen met bedrijven vanuit het mbo, vaak één op één, soms al met een groep bedrijven, over samenwerking. Ook waren er contacten vmbo-mbo en los daarvan mbo-hbo. Maar geen eenduidige samenwerking met gezamenlijke doelen en regiobreed draagvlak. Maar sprookjes kunnen werkelijkheid worden. De samenwerking TiBNoB heeft het wel voor elkaar gekregen. Vmbo/mbo en bedrijfsleven vinden elkaar, met hbo starten de lijnen ook door. Sterker nog, met de goedkeuring van een privaatpublieke-samenwerking (pps) voor de industriële omgeving en nog een aanvraag als pps voor gebouwde omgeving, denk ik dat de doorlopende leerlijnen niet alleen hun directe doel gaan bereiken, maar tevens de aanjager zijn en worden van nog meer samenwerking en afstemming binnen de technische beroepskolom met het bedrijfsleven. Paul Bekkers Docent ROC de Leijgraaf Hoofdcontactpersoon TiBNoB

31 REDACTIE Ad van Kemenade directeur vmbo Udens College lid kerngroep TiBNoB In de regio Noordoos-Brabant bieden we samen kansen aan leerlingen. Willie Stevens sectordirecteur Fioretti College lid kerngroep TiBNoB We hebben elkaar gevonden en we laten elkaar niet meer los. Eindredactie Jan Jansen ontwikkelaar doorlopende leerlijnen Koning Willem I College projectleider TiBNoB Beste leerling, we helpen je in de regio gezamenlijk op weg naar een optimaal gebruik van je talenten in een perspectiefrijke route. Vormgeving: Interactive Studios

32 Koning Willem I College locatie School voor de Toekomst Vlijmenseweg 2 / Postbus AC s-hertogenbosch toptechnieknob@kw1c.nl toptechnieknob.nl