Benodigdheden: een ringmap, atlas, woordenboek Nedl-Nedl, papier A4 formaat voor nota s, pen, lat, potlood, gom, markeerstift.

Transcriptie

1 AARDRIJKSKUNDE Saint-Pierre Uccle Naam: Schooljaar: Klas: 3. Leraar: B. Verstraeten AFSPRAKEN IN VERBAND MET DE LESSEN AARDRIJKSKUNDE: Benodigdheden: een ringmap, atlas, woordenboek Nedl-Nedl, papier A4 formaat voor nota s, pen, lat, potlood, gom, markeerstift. Evaluatie: 1 ste semester: elk rapport: EF op 20 en een schriftelijk examen (EC) in december. 2 de semester: elk rapport EF op 20 en een schriftelijk examen (EC) in juni. Vaardigheden: 1. Informatie verwerken: Bv. lokaliseren en situeren op verschillende schalen; kaarten, grafieken, landschapsschetsen maken; documenten becommentariëren en samenvatten; een analysefiche gebruiken. 2. Informatie met elkaar in verband brengen: Bv. hypothesen suggereren op basis van documenten; oorzaken en gevolgen van fenomenen identificeren; relaties tussen fenomenen vinden; schema s analyseren en maken op basis van documenten. 3. Kennis gebruiken: Bv. met vakjargon een idee herformuleren; nieuwe informatie vergelijken met aardrijkskundige theorieën en modellen. Geslaagd ben je als 2 van de 3 vaardigheden zijn verworven én minstens 50 % op EC. VEEL SUCCES! 1

2 Toetsenlijst EF: Nummer Datum Titel van de toets Punten Rapport van Handtekening ouders

3 In de les aardrijkskunde zoeken we de antwoorden op 3 grote vragen: 1) 2) 3).. Hier heb je alvast wat woordenschat die we zullen nodig hebben om het landschap te beschrijven: VEGETATIE RELIËF COMMUNICATIE WEGEN GEBOUWEN ANDERE TEKENEN VAN MENSELIJKE ACTIVITEIT Algemeen: dicht begroeid, dun begroeid, kaal. Vegetatiesoorten: bomen, struiken, planten, grassen, wei, open grasland, veld, bouwland, braakliggend land. Indelingen: bos, gebergte, boomgaard, haag, heide. Hydrografie: waterlopen: rivier, beek, bergstroom, stroom, meer, vijver, moeras, zee. Algemeen: vlak, glooiend. Reliëfvormen: vlakte, plateau, heuvel, berg, vallei. Beschrijving: helling: stijl, zacht, zwak, regelmatig, onregelmatig, top (afgestompt, puntig). Algemeen: sterk uitgebouwd netwerk, weinig uitgebouwd netwerk. Soorten communicatiewegen: autosnelweg, autoweg met meerdere stroken, weg, veldweg, spoorweg, bevaarbare waterweg, luchthaven, vliegveld. Bouwwerken: brug, sluis, haven, viaduct, loopbrug. Algemeen: dichte bebouwing, weinig bebouwing, gegroepeerd, verspreid. Soorten gebouwen: woningen, boerderij, hangar, industrieel gebouw (fabriek, opslagplaats), openbaar gebouw (kerk, school, gevangenis), commercieel pand (supermarkt, winkel). Indeling: uitgespreid, gegroepeerd per: dorp, wijk of per zone (industriële zone, winkelcentrum, toeristische buurt, sportcomplex). steengroeve, rundvee, mest, tractor, landbouwmachines, bijenkorf, hoogspanningslijn, sportterrein, camping, stortplaats, verkeer. 3

4 KAARTKENNIS: DE WERELDKAART De punten, lijnen en vlakken op de volgende pagina s moet je op de wereldkaart kunnen aanduiden! Naast de continenten en oceanen zijn er nog enorm veel eilanden die samen met de continenten deel uitmaken van de werelddelen. De werelddelen zijn:

5 5

6 aardrijkskunde 3e jaar De wereld kan volgens verschillende kenmerken (naar taal, cultuur, natuur en ligging) in grote wereldblokken worden verdeeld. De grenzen tussen de blokken zijn soms vage overgangszones. De benamingen en de grenzen van de wereldblokken kunnen variëren van kaart tot kaart, zoals je hieronder ziet: bron: Geogenie 3 TSO/KSO bron: 6

7 aardrijkskunde 3e jaar Oefenen! Noem per halfrond de continenten en oceanen die je er (gedeeltelijk) aantreft: halfrond halfrond halfrond halfrond teken op de figuur 1 punt: de noordpool 3 cirkels: NPC / KKK / evenaar 1lijn: de 0-meridiaan teken op de figuur 1 punt: de zuidpool 3 cirkels: ZPC/ SKK / evenaar 1lijn: de 0-meridiaan voor de verbetering: 7

8 a. teken op de kaart de evenaar, de 0-meridiaan b. arceer met potlood het oostelijk halfrond c. kleur het wereldblok waar men vooral Spaans of Portugees spreekt groen, en noteer de naam erbij d. omcirkel het Midden-Oosten e. kleur het continent Eurazië geel f. welk continent ligt op 87 ZB, 40 OL?. g. op welk continent ligt de Noordpool?.. h. welke landen maken deel uit van Angelsaksisch Amerika? i. door welke breedtelijnen zijn de Tropen begrensd?.. j. wat is de grootste oceaan?. k. welk wereldblok bestaat vooral uit eilanden en schiereilanden?.. l. geef de namen van 3 Maghreb-landen:. m. noteer de namen van alle landen die op de evenaar liggen: n. wat stellen de kleuren op de satellietfoto (p.5) voor? o. welk continent heeft de grootste oppervlakte in de tropen?.. de middelbreedten? de polaire zone? 8

9 1. PARIJS, EEN METROPOOL IN EUROPA 1) Situering: 1.1. Frankrijk in de wereld: Frankrijk was tot halverwege de 20 e eeuw een koloniaal wereldrijk. Na WOII werden de meeste van die kolonies onafhankelijk (bv. Algerije, Frans-Indochina, ). Van dat imperium resten nog enkele overzeese gebieden. Zoek in de atlas de naam van vijf overzeese regio's/departementen:. / / / Door dat koloniaal verleden wordt in grote delen van de wereld nog Frans gesproken, zoals in Afrika. Economisch is Frankrijk nog steeds een grootmacht Frankrijk in Europa: Frankrijk is lid van de Europese Unie en behoort tot de Eurozone. Welk land van de drie heeft de hoogste bevolkingsdichtheid? Welk laagste? Maak ook de berekening! 9

10 1.3. Parijs in Frankrijk: met de internetsite oefen je landen en plaatsen en gebieden en water voor Frankrijk (kennen!) zoek in je atlas de geografische coördinaten van Parijs: duid Parijs aan op het kaarschema van Frankrijk hiernaast: bereken de afstand van Brussel tot Parijs:.. Parijs, stad aan het water: Duid aan op de kaart: Parijs de Seine (overtrek met blauw) de Marne (teken met groen) a) de monding van de Seine b) de bron van de Seine c) de bron van de Marne d) de samenvloeiing van Seine en Marne stroomafwaarts op de Seine (pijl) stroomopwaarts op de Seine (pijl) Vul aan: De. is een zijrivier van de Seine. De Eiffeltoren ligt op de oever van de Seine. De Seine mondt uit in het.. 10

11 aardrijkskunde 3e jaar 2) Kennismaking met Parijs: Via deze website krijg je een fantastisch panorama van de stad te zien: Welke monumenten vind je terug op de kaart hieronder? Duid de namen aan op de kaart. Kan je de plaats situeren van waaruit de 2346 foto s genomen zijn? Kan je de gezichtshoek van de camera op de kaart tekenen? Kleur de Seine blauw. Kleur het Île de la Cité groen. Kleur de Champs-Elysées geel. Bereken ongeveer de oppervlakte van de Parijse binnenstad: 11

12 aardrijkskunde 3e jaar 3) De groei van Parijs: Parijs, een metropool in Europa. Metropool =... De stad Parijs vormt de kern van een uitgestrekt stadsgewest: ruim 10 miljoen inwoners en een oppervlakte van 7000 km². Bijna 1/5 van de Fransen woont hier. Het uitgestrekte stadsgewest is gegroeid na de Tweede wereldoorlog. Parijs was al een belangrijke Romeinse stad. Dat dankte ze aan haar natuurlijke ligging: aan de samenvloeiing van de Seine en de Marne en in het centrum van het vruchtbare landbouwgebied van Frankrijk. De stad is bijna jaar lang de hoofdstad van een groot land. Ten slotte droeg ook de uitbouw van wegen- en spoorwegennet flink bij tot de groei van Parijs. Bovendien is de stad de belangrijkste binnenhaven van Frankrijk, met aanlegkaden met een totale lengte van 100 km. Geen enkele hoofdstad in Europa groepeert zo n groot deel van de bevolking, van de industrie en van de bedrijfszetels van banken en grote industrieën in het land. Parijs is de grootste stad van Europa en tegelijkertijd een wereldstad. Grote internationale organisaties en instellingen hebben er hun hoofdzetel. In het Europees luchtverkeer staan de Parijse luchthavens op de tweede plaats na die van Londen. De Parijse binnenstad is ook een drukbezocht toeristisch centrum. De geschiedenis van Parijs start omstreeks 300 v.chr. met het ontstaan van een Keltische nederzetting op een eiland in de Seine. De Romeinen bouwden de nederzetting uit tot de stad Paris. De stad groeide in de middeleeuwen uit tot een omwalde stad. De laatste omwalling, die in 1845 werd opgetrokken, werd in onze eeuw weer afgebroken, om plaats te maken voor de boulevard périphérique (de kleine ring). Veel kruispunten op de ringweg dragen de naam van de vroegere stadspoorten. FIGUUR 1 HET BEGON MET EEN EILAND IN DE SEINE De stadskern telt veel historische gebouwen. Verder bestaat de stadskern vooral uit kantoren voor administratieve doeleinden. De rest van de binnenstad bestaat uit stadswijken met woonblokken en veel kantoren, handelszaken en winkels. In de binnenstad wonen mensen op een oppervlakte van ca. 100 km², dus met een (bevolkings)dichtheid van mensen per km². 12 FIGUUR 2 MIDDELEEUWS PARIJS

13 De laatste honderd jaar groeide Parijs uit tot buiten de historische omwallingen. Voorsteden en plattelandsdorpen werden ingenomen door eengezinswoningen en woonblokken, verkeerswegen en industrie. Daardoor vormen de binnenstad en de stadsrand nu een enorme agglomeratie. Recent werd in de wijk La Défense een volledig nieuw stadsdeel gebouwd naar Amerikaans model: kantoren in wolkenkrabbers. FIGUUR 3 DE STADSWAL (1845) BEPAALT DE VORM VAN DE BINNENSTAD In de stadsomgeving en de forenzenwoonzone zijn nog wel landbouwgronden en bossen, maar de bewoning en het verkeersnet worden er steeds dichter. Daarin ligt o.m. Versailles. Veel bewoners gaan in de Parijse agglomeratie werken. Precies om die pendel tegen te gaan, bouwde men in die zone vijf villes nouvelles, waar mensen kunnen wonen, werken, naar school gaan... FIGUUR 4 STADSWIJK LA DÉFENSE, HET ZAKENCENTRUM VAN PARIJS Vragen bij de tekst (1-3: duid aan in de tekst): 1. Beschrijf de natuurlijke omstandigheden bij het ontstaan van de stad Parijs (zie figuur 1, 2). 2. Som de oorzaken op van de groei van Parijs (zie figuur 1, 2). 3. Verklaar waarom Parijs kon uitgroeien tot een belangrijke wereldstad. 4. Zoek naar de oude stadspoorten en de omwallingen, wat is er nu in de plaats (zie figuur 2, 3)?. 13

14 aardrijkskunde 3e jaar 4) De structuur van het Parijse stadsgewest: N 0 5km Fig 2: stadsgewest Vul in de kaders de juiste begrippen aan: stadsrand - stadskern - banlieue - ville nouvelle Vul in bijgevoegd schema de verschillende delen in die een stadsgewest uitmaken: (zie schema p. ) + stadswijken = =. + stadsrand Kleur de forenzenwoonzone geel. Definitie: + = stadsgewest Arceer de verschillende delen van het stadsgewest: rood = kernstad / grijs = stadsrand / groen = banlieue. Kleur ook de Seine blauw en overtrek de ring met oranje 14

15 5) Het stratenplan van de binnenstad: Vergelijk het stratenplan van 1828 met dat van 1911: 1. Hebben beide kaarten dezelfde schaal? Duid aan 2. Bepaal het stratenpatroon van de binnenstad (bekijk ook fig.2, p.11): zie TF Wat is er veranderd op de kaart van 1911 t.o.v : 4. Wie is er verantwoordelijk voor deze verandering?

16 Par A. Meunier Charles Simond, La vie parisienne à travers le XIXe siècle, Paris, E. Plon, Nourrit et cie, 1900, p. 595, Domaine public, Par Emery Walker sc. Encyclopædia Britannica Eleventh Edition, Vol. 20, Page 805, Domaine public, 16

17 6) Grondgebruik (natuurlijke fenomenen) en beroepsbevolking (menselijke fenomenen). Situeer de landbouwactiviteiten (zie atlaskaart....) en de industriële activiteiten (zie atlaskaart....) in en rond Parijs De beroepsbevolking kan ingedeeld worden in een economisch actieve en een niet-actieve bevolking. Tot de laatste groep behoren: De actieve bevolking of... is werkzaam in een van de volgende sectoren: Vul de tekst aan met de volgende woorden: handel (winkels, horeca), landbouw, ziekenhuizen, religie, jacht, diensten (theaters, ICT bedrijven), brandweer, mijnbouw, veeteelt, ambachten, industrie, bouw- en energiesector, defensie, visserij, vrije beroepen (advocaten, dokters), bosbouw, cultuur. 1. De primaire sector of agrarische sector is de economische sector die grondstoffen en voedsel levert. De verwerking gebeurt in de secundaire sector. Voorbeeld: De secundaire sector of industriële sector. Deze sector omvat alle bedrijven en activiteiten die de grondstoffen van de primaire sector verwerken. De producten worden meestal door de tertiaire sector aan de consument doorverkocht. Voorbeeld: De tertiaire sector of dienstensector is de economische sector waarin bedrijven met de verkoop van hun diensten winst willen maken. Dit is de belangrijkste economische sector in België. Voorbeeld:

18 aardrijkskunde 3e jaar 4. De quartaire sector is de niet-commerciële dienstverlening. De quartaire sector is de enige economische sector zonder winst. Voorbeeld: FIGUUR 5 BEVOLKINGSKENMERKEN Even vergelijken Frankrijk telde in 2013 een beroepsbevolking van 29,9 miljoen mensen, waarvan een groeiend aantal vrouwen. De verdeling van de beroepsbevolking over de verschillende economische sectoren (2013) is: landbouw: 3,8%; industrie: 24,3% en dienstensector: 71,8%

19 7) De functies van de stad: Een stad heeft verschillende functies. Hier enkele voorbeelden; Bestuursfunctie: administratie, rechtsspraak, belastingcontrole, burgerlijke stand, Dienstenfunctie: ziekenhuis, bankinstelling, brandweer, station, transportbedrijf, Woonfunctie: villa's, eensgezinswoningen, flatgebouwe, Werkfunctie: Veel volwassenen hebben hun baan in de stad Recreatieve functie: café, speeltuin, park, zwembad, bioscoop, stadion, Culturele functie: museum, opera, concertzaal, kerk, Handelsfunctie: slager, bakker, winkelcentrum, supermarkt, drankgroothandel, Zakenfunctie: beurs, zetels van bedrijven, Industriële functie: fabriek, brouwerij, haven, Zie ook atlas p.71 B voor de stadsfuncties van Parijs. Wat is de functie van het gebouw hiernaast?. 19

20 Oefenen: Van waar is de foto genomen (omcirkel)? van op de grond: vogelperspectief / normale hoek / kikvorsperspectief vanuit de lucht: schuin / loodrecht Deel de foto op in verschillende vlakken of lijnen en beschrijf wat je ziet (TF 4): Welke stadsfuncties herken je op de foto? Leg uit: 20

21 Van waar is de foto genomen (omcirkel)? van op de grond: vogelperspectief / normale hoek / kikvorsperspectief vanuit de lucht: schuin / loodrecht Deel de foto op in verschillende vlakken of lijnen en beschrijf wat je ziet (TF 4): Welke stadsfuncties herken je op de foto? Leg uit: 21

22 Van waar is de foto genomen (omcirkel)? van op de grond: vogelperspectief / normale hoek / kikvorsperspectief vanuit de lucht: schuin / loodrecht Deel de foto op in verschillende vlakken of lijnen en beschrijf wat je ziet (TF 4): Welke stadsfuncties herken je op de foto? Leg uit: 22

23 TF 1 - Het concentrisch patroon van een stadsgewest herkennen: TF 2 - De sociale klassen: 23

24 TF 3 Het stratenpatroon van een dorp of stad bepalen: 24

25 TF 4 Analysetabel voor een stedelijk landschap Bronnen: TF 1: Standaard Aardrijkskunde Vademecum, Standaard Educatieve Uitgeverij / TF s 2-4: Exploraction 2.0 EDM 1 e graad, VAN IN 25

26 KAARTKENNIS: EUROPA 26

27 aardrijkskunde 3e jaar 5 Legende:

28 nieuwe woordenschat verklaring 28