Aan de leden van de raad. Geachte leden van de raad,

Transcriptie

1 Raadhuisplein 1 Correspondentieadres: 7811 AP Emmen Postbus Telefoon (0591) RA Emmen Aan de leden van de raad. Dienst Publiek ons kenmerk uw brief van/kenmerk bijlage(n) afdeling B&B behandeld door telefoon fax Emmen, Theo Zondag (0591) (0591) oktober 2007 Onderwerp Vrijstelling OZB voor sportvoorzieningen Geachte leden van de raad, Naar aanleiding van een vraag uit uw raad tijdens de behandeling van de kadernota over het onderwerp OZB voor sportvoorzieningen willen wij door middel van deze brief de juridische achtergrond in beeld brengen en antwoord geven op de vraag over de financiële gevolgen. In een eerder stadium, tijdens de begrotingsraad in november 2006, is door middel van een motie van uw raad gevraagd aan te geven hoe de gemeentelijke heffingen zich verhouden tot verleende subsidies aan sport- en culturele verenigingen. Door ons college is daarop toegezegd dat dit aspect zal worden betrokken bij de algehele, brede heroriëntatie op het subsidiebeleid aan diverse instellingen. Wij hebben u op 29 juni jl. schriftelijk geïnformeerd over de voortgang van dit traject. Wij hebben dan ook gemeend het antwoord op de meer specifieke vragen over de sportvelden in relatie tot de OZB te beperken tot een juridisch-technische uiteenzetting en om daarbij de financiële gevolgen in beeld te brengen. Op grond van artikel 220 Gemeentewet heeft iedere gemeente de mogelijkheid tot het heffen van onroerende-zaakbelasting (ozb) van eigenaren en gebruikers van onroerende zaken. Wettelijke uitzonderingen op deze heffingsmogelijkheid staan weergegeven in artikel 220d, welke als zodanig ook in de Verordening op de heffing en invordering onroerende-zaakbelasting 2007 en de Verordening op de heffing en invordering van rioolrechten 2007 staan vermeld. Voor deze uitzonderingen geldt dat hiervoor wel een waarde kan worden vastgesteld, doch dat de heffing van ozb en rioolbelasting achterwege blijft. Iedere gemeente heeft daarnaast de vrijheid om op grond van artikel 220d, lid 1, sub i Gemeentewet andere objecten vrij te stellen van de heffing van onroerende-zaakbelasting. Deze facultatieve vrijstellingen liggen binnen de autonomie van de gemeenten, ze mogen echter niet in strijd zijn met enig wettelijke regeling, waartoe ook de jurisprudentie behoort.

2 - 2 - Vrijstelling van de sportvelden ter zake van de heffing van onroerende-zaakbelasting is niet in de wet als verplicht opgenomen en dient daarom, als deze gewenst wordt, als een facultatieve vrijstelling in de verordening te worden opgenomen. Wet WOZ Nadat de WOZ van kracht is geworden dient voor alle onroerende zaken een waarde te worden vastgesteld, behoudens de objecten casu quo onroerende zaken welke in de uitvoeringsregeling uitgezonderde objecten staan genoemd. De sportvelden behoren niet tot deze categorie van waarderingsvrijstellingen en dienen daarom in de waardebepaling te worden betrokken. Dit betekent in eerste instantie eveneens dat ook eigenaren en gebruikers van sportvelden heffingsplichtig zijn voor de onroerende-zaakbelasting (ozb), tenzij hierop de eerder vermelde wettelijke verplichte heffingsvrijstelling van toepassing is. Een en ander is bijvoorbeeld van toepassing op kerken. Aan kerken wordt namelijk wel een waarde toegekend, maar ze zijn wettelijk verplicht vrijgesteld van de heffing van ozb. Er dient daarom een onderscheid te worden gemaakt tussen een waarderings- en een heffingsvrijstelling. Facultatieve vrijstellingen: Op grond van artikel 220d, lid 1, sub i Gemeentewet heeft de gemeente de wettelijke mogelijkheid om onroerende zaken dan wel delen hiervan vrij te stellen van de heffing van ozb. Hierbij dienen overigens met name de algemene beginselen van behoorlijk bestuur in acht te worden genomen, waarbij vooral het gelijkheidsbeginsel een belangrijke rol speelt. Een vrijstelling mag niet leiden tot ongelijke behandeling van nagenoeg identieke situaties. Daarnaast zou een dergelijke vrijstelling kunnen leiden tot verzoeken van andere belanghebbenden, die ook niet-commerciële activiteiten ontplooïen, zoals voor begraafplaatsen en aula s. In eerste instantie komen uitsluitend (groepen) objecten/onroerende zaken voor de facultatieve vrijstelling in aanmerking, wat betekent dat geen personen dan wel groepen van personen (bijv. verenigingen) als zodanig als vrijstelling in de verordening mogen worden opgenomen. Sportterreinen in zijn algemeenheid kunnen daarom worden vrijgesteld van ozb-heffing, doch hieronder worden zowel gebouwen als sportvelden begrepen. Teneinde uitsluitend de sportvelden vrij te stellen is een algemene omschrijving onvoldoende en zal daarom een onderscheid dienen te worden aangebracht tussen gebouwde en ongebouwde objecten. Ongebouwde en gebouwde objecten: Sportvelden zijn in beginsel ongebouwde objecten vergelijkbaar met een perceel grond. Als er sprake is van fundering of van specifieke werkzaamheden in de grond om een baan of een veld voor het doel geschikt te maken dan is sprake van een gebouwde onroerende zaak. Zo zijn voetbalvelden meestal ongebouwde onroerende zaken (exclusief de gebouwen, zoals kantine en kleedruimte), terwijl bijvoorbeeld tennisvelden (gravel) als discussiepunt kunnen worden gezien. In een arrest van de Hoge Raad daterend uit 1987 is in eerste instantie uitgesproken dat tennisvelden als ongebouwde onroerende zaken

3 - 3 - kunnen worden beschouwd. Latere jurisprudentie in deze wijst er meer op dat tennisvelden (gravel) als gebouwde eigendommen beschouwd dienen te worden. Duidelijkheid is er echter tot op heden niet en dat laat daarmee de mogelijkheid open om ook tennisvelden als ongebouwde onroerende zaken te beschouwen. Ter voorkoming van ongelijke behandeling van binnen de gemeente gevestigde sportvelden is het daarom noodzakelijk om ook tennisvelden (gravel) als ongebouwde onroerende zaken te beschouwen, wat vooralsnog mogelijk is aangezien op juridische gronden geen eenduidige opvatting bestaat ter zake van het al dan niet gebouwd zijn van dit soort objecten. Het facultatief vrijstellen van sportvelden is mogelijk, doch dient als zodanig wel in de gemeentelijke verordening te worden opgenomen. Aanpassing van een belastingverordening is, rekening houdend met het rechtszekerheidsbeginsel, mogelijk, aangezien de vrijstelling in het voordeel van de belastingplichtige is. Situatie in de gemeente Emmen De sportterreinen binnen onze gemeente zijn conform de Wet WOZ gewaardeerd en worden dientengevolge ook in de heffing betrokken. Onlangs is door de rechtbank uitgesproken dat de wijze waarop dit gebeurt inderdaad in overeenstemming met de Wet WOZ is. Tot en met het jaar 2001 bestond er een vrijstelling in de betreffende verordening voor onroerende zaken waarvan een ongebouwd eigendom de hoofdzaak vormt met uitzondering van de van de onroerende zaak deel uitmakende gebouwde eigendommen of gedeelten van gebouwde eigendommen. In hoofdzaak werd daarbij op basis van vaste jurisprudentie vertaald in meer dan 70 % van de waarde. Deze vrijstelling was in de praktijk van toepassing op sportvelden, niet op de gebouwen. Met ingang van 2002 is deze vrijstelling niet meer opgenomen in de betreffende verordening. In het raadsbesluit van november 2001over de belastingverordeningen is destijds gesteld dat deze facultatieve vrijstelling op advies van de VNG met ingang van 2002 niet meer is opgenomen. Als reden daarvoor werd aangemerkt dat een regeling als deze niet strookt met het gelijkheidsbeginsel en met het uitgangspunt van een zo breed mogelijke lastenverdeling. Daarbij komt dat, indien de gemeente niet haar volledige belastingcapaciteit benut, dit een korting oplevert op de bijdrage uit het gemeentefonds. Aandachtspunten: Een mogelijke vrijstelling voor sportaccommodaties in het algemeen levert een aantal aandachtspunten op. Zonder uitputtend te zijn kan aan de volgende aspecten worden gedacht; De eigendomsverhoudingen zijn niet in alle situaties hetzelfde. In het kader van erfpacht heeft een aantal verenigingen eigen gebouwen op de betreffende sportaccommodaties. Anderen hebben dat weer niet. Hier ontstaat dus wellicht onredelijkheid en/of ongelijkheid. Daarnaast kennen sommige accommodaties meerdere, volgtijdige gebruikers. Op grond van de verordening OZB wordt bij volgtijdig gebruik de eigenaar, i.c. de gemeente dan als gebruiker aangemerkt met de mogelijkheid dit door te berekenen aan de diverse

4 - 4 - gebruikers. Deze regeling is vergelijkbaar met de wijze waarop met recreatiewoningen en kamerverhuur wordt omgegaan. Het invoeren van een vrijstelling voor alle sportaccommodaties kan worden overwogen, maar in het navolgende gaan wij vooral in op de gemeentelijke sportaccommodaties. In 2007 is voor sportaccommodaties een bedrag van ,30 opgelegd aan eigenaren en voor ,90 aan gebruikers. De geprivatiseerde sporthallen, zwembaden en het Stadion Meerdijk zijn bij deze bedragen inbegrepen. De gemeente Emmen is eigenaar van een groot deel van de sportaccommodaties. Van het eerste bedrag is aan de gemeente als eigenaar (de afdeling Sport) een OZB-aanslag van ,53 opgelegd en ,65 wegens (volgtijdig) gebruik. Van dit laatste bedrag is volgens opgave van de afdeling Sport ,55 doorbelast aan (gezamenlijke) gebruikers van sportaccomodaties. Niet in alle gevallen kan namelijk worden doorbelast, bij gebruikers van bijvoorbeeld het zwembad is dat praktisch gezien geen optie. Daar vindt de doorberekening in feite via het tarief van het toegangskaartje of het abonnement plaats. Van het bedrag als aanslag OZB gebruik is ,25 rechtstreeks bij de sportverenigingen opgelegd ( minus het bedrag van ,65 dat aan de gemeente zelf is opgelegd). Daarnaast is totaal voor Rioolbelasting als eigenaar ,25 en als gebruiker opgelegd, waarvan bij de afdeling Sport als eigenaar ,06 en als gebruiker 4.354,18. In een bijlage is een overzicht opgenomen van de aanslagen voor de gemeente Emmen Dienst Bedrijven Sport. Het vrijstellen van sportaccommodaties zou gelet op het bovenstaande een netto financieel gevolg voor de gemeente hebben van ,57. Dit bedrag is opgebouwd uit ,20 aan opgelegde OZB (eigendom en gebruik) minus ,18 aan de gemeente zelf opgelegde OZB (eigendom en gebruik), is ,02. De uitkomst dient vervolgens nog te worden verhoogd met het aan de verenigingen doorbelaste bedrag van ,55. Andere mogelijke gevolgen voor de gemeente Emmen zijn: De Verordening op de heffing en invordering van onroerende-zaakbelasting dient te worden aangepast; De facultatieve vrijstelling wordt niet uitgesloten van de berekening van de korting op de algemene uitkering uit het Gemeentefonds. Dit in tegenstelling tot de wettelijk verplichte heffingsvrijstellingen. Dat betekent dat de uitkering Gemeentefonds geen compensatie zal opleveren voor de inkomstenderving, bij de berekening van deze uitkering wordt uitgegaan van de theoretische belastingcapaciteit. Deze wordt alleen verminderd voor de verplichte vrijstellingen, zoals kerken, monumenten, cultuurgrond, glasopstanden etc. De opbrengstderving komt dus volledig voor rekening van de gemeente.

5 - 5 - Bij de rioolheffing kan ook een facultatieve vrijstelling worden ingevoerd, hoewel dit vanuit het oogpunt de vervuiler betaalt niet erg voor de hand ligt. Dat sportaccommodaties een aansluiting op het riool hebben lijkt erg voor de hand te liggen, zeker als het gaat om gebouwde sportaccommodaties. Een vrijstelling lijkt dan niet op zijn plaats. Wij hopen u met het bovenstaande voldoende informatie te hebben verschaft om een oordeel te kunnen vormen over het al dan niet verlenen van vrijstelling van de OZB aan sportverenigingen en de mogelijke (financiële) gevolgen daarvan. Hoogachtend, Burgemeester en wethouders van Emmen, de secretaris, de burgemeester, A.J. Mewe C. Bijl