Regio analyse RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen Mei 2016

Transcriptie

1 Regio analyse RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen Mei 2016 Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 1

2 Vallen, opstaan en doorgaan Er zijn soms momenten in je leven waar je hulp met beide handen moet aanpakken. De cursus wat wil je nou? Is een van die hulpmiddelen die je met beide handen moet aanpakken. Ik zelf heb de afgelopen jaren ontzettend veel meegemaakt waardoor ik mijn eigen toekomst uit het oog verloor. Door de cursus heb ik ingezien dat ik hier eigenlijk helemaal niet hoorde en het de hoogste tijd was iets van mijn toekomst te maken nu het nog kan. Ik had vooraf nooit verwacht dat het mijzelf verder zou kunnen brengen. Ik besloot voor mijzelf dat ik mij helemaal open zou stellen en kritisch en eerlijk naar mijzelf zou kijken. Alleen op deze manier zou ik succesvol kunnen zijn. Ik heb ingezien dat ik zoveel potentie heb die ik de afgelopen jaren er nooit heb uitgehaald. Ik heb uitgevonden welke kant ik nu echt op wil en welke richting daadwerkelijk goed bij mij past. Ik ga als het goed is na de zomer de juridische opleiding niveau 4 volgen. Ik ben vastberaden om hier het uiterste uit te halen. Dit reikt ook verder na het MBO. Ik kijk na alle ellende die ik heb moeten doorstaan weer vooruit naar de toekomst. Iets wat ik voorheen nauwelijks heb kunnen doen. Ik kan het iedereen aanraden een tijd lang nou eens echt eerlijk en kritisch naar jezelf te kijken om daar van te leren. Ik was hier al voor de cursus mee bezig maar de cursus was de laatste stap tot mijn keuze richting de toekomst. Ik kijk weer vooruit en wie had dat gedacht? Ik ga er voor. Mathijs Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 2

3 Inhoud Inleiding... 5 Hoofdstuk 1 Kaders... 6 Hoofdstuk 2 Analyse... 9 Hoofdstuk 3 Knelpunten regio 03 en mogelijke oplossingsrichtingen Bijlage 1 VO Cijfers over meerdere jaren Bijlage 2 Oorzaken VSV volgens opgave scholen VO Bijlage 3 resultaten 4 MBO scholen Bijlage 4 MBO- resultaten MBO Bijlage 5 Normen voor het MBO conform convenant VSV Bijlage 6 uitstroomredenen MBO Bijlage 7 RMC Bijlage 8 aantallen per gemeente in vergelijking met voorgaande jaren Bijlage 9 vsv regio 03 in procenten per gemeente convenant jaar Bijlage 10 vsv regio 03 in percentage met streefnorm convenant jaar Bijlage 11 vsv regio 03 per niveau convenant jaar en Bijlage 12 vsv regio 03 naar leeftijd convenantjaar Bijlage 13 vsv regio 03 alle vsv-ers Bijlage 14 Monitor Route Arbeid / Werk In zicht Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 3

4 Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 4

5 Inleiding In de jaren 2008 tot en met halverwege 2016 zijn er flinke stappen gezet om voortijdig schoolverlaten aan te pakken en is de landelijke doelstelling van maximaal nieuwe VSV-ers in 2016 bereikt. Tegelijkertijd is er door de minister een nieuwe landelijke doelstelling geformuleerd namelijk VSV-ers in 2020/2021. In 2016 sluiten we een periode van 8 jaar af waarin gemeenten en scholen hebben samengewerkt op basis van twee regionale convenanten. Dit gebeurde in opdracht van de minister van OCW. In het kader van die convenanten zijn in onze regio de afgelopen jaren vele projecten geweest die een bijdrage hebben geleverd aan het terugdringen van het aantal VSV-ers. Ook in de komende jaren blijven we uiteraard intensief samenwerken. Alleen dan is het mogelijk de nieuwe doelstelling te behalen. Het landelijke VSV percentage bedraagt in het schooljaar ,82%. De RMC regio Centraal en Westelijk Groningen heeft een VSV percentage van 1,66 % en zit hiermee voor het eerst (ruim) onder het landelijk gemiddelde. Voor VO is het landelijke percentage 0,46% en heeft de regio een percentage van 0,35%. Voor het MBO is het landelijke percentage 4,89% en heeft de regio een percentage van 4,55%. Persoonlijke problematiek en een verkeerde studie- en beroepskeuze zijn de meest voorkomende uitvalredenen. Daarnaast valt op dat op 18-jarige/19-jarige leeftijd veel jongeren stoppen met de opleiding of uitvallen uit het onderwijs. In convenantjaar zit in deze leeftijdscategorie de meeste vsv-ers. Deze regio-analyse dient als uitgangspunt voor de in te zetten maatregelen voor regio 03 en voor maatregelen die we gezamenlijk willen inzetten voor de 3 regio s in de provincie Groningen. Ook de samenwerking met de regio Noord-midden Drenthe willen we voortzetten. Dit om zo goed mogelijke resultaten te kunnen behalen in de vervolgaanpak vsv en jongeren in een kwetsbare positie. In deze regio-analyse zullen we in hoofdstuk 1 de kaders aangeven; onze uitgangspunten, de samenwerking met de andere RMC regio s, de vervolgaanpak, financiën en het beoogde resultaat. We vervolgen de regio-analyse in hoofdstuk 2 met de gegevens van het VO (2.1), de analyse van het MBO (2.2.), in 2.3. de leerling gegevens, knelpunten en mogelijke oplossingen van het PrO/VSO en in 2.4. de gegevens van het RMC. We sluiten deze analyse af met hoofdstuk 3. Hierin geven we de knelpunten aan van regio 03 en beschrijven we bij de knelpunten, mogelijke oplossingsrichtingen. Met vriendelijke groet, De regiegroep regio 03 Hans Everhardt (contactschool Noorderpoort) Annette Klappe (Alfa-college) Jan Houwing (SWV-VO 2001) Willeke Doornbos (SWV-V(S)O 20.02) Lotus van Nes (gemeente Groningen) Philma Verweij (RMC coördinator regio 03) Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 5

6 Hoofdstuk 1 Kaders 1.1. Uitgangspunten In juni 2015 hebben de gemeenten en het onderwijs gezamenlijk uitgangspunten geformuleerd ten behoeve van de samenwerking van gemeenten en onderwijs rondom vsv in de regio. Dit betreft de volgende uitgangspunten: Jongeren tot 23 jaar, die het nodig hebben, de maximale ondersteuning en het best passende (onderwijs) traject bieden. Dit ongeacht woonplaats/rmc regio. 1. Dit met als doel de jongere een startkwalificatie te laten behalen en indien dit niet mogelijk is een diploma Entree en dan uiterlijk 1 oktober volgend op de diplomadatum een baan van minimaal 12 uur te realiseren als start van zijn of haar maatschappelijke zelfstandigheid. Dit geldt gedurende de looptijd van het convenant maar vanzelfsprekend ook daarna. 2. We willen dit bereiken door een goede samenhang van de 3 hoofdgebieden te bewerkstelligen: onderwijs, zorg en ondersteuning, werk en inkomen. 3. Door middel van een intensieve samenwerking willen we (nog) preventiever werken en hiermee de efficiëntie bevorderen. De afgeleide doelstelling van efficiënter werken is dat het met minder middelen wordt gerealiseerd. 4. Regulier waar kan, extra indien nodig. 5. Een integrale benadering waarbij het uitgangspunt is: 1 jongere, 1 plan, 1 regisseur 6. De onderwijsinstelling is de plek waar jongeren naar school gaan. De preventieve activiteiten (bijvoorbeeld RMC+ en School als Wijk) worden ook vanuit die plek geïnitieerd. Voor de uitvoering van Leerplicht en RMC alsmede het organiseren van hulpverlening is het woonplaatsbeginsel van kracht. 7. Onderwijs en gemeenten gebruiken dezelfde sturingsinformatie. De jaarlijkse regio analyse per RMC regio en de financiële rapportages zijn hiervoor de grondslag. Deze uitgangspunten zijn uiteraard ook in de vervolgaanpak van kracht Samenwerking regio s Om eenduidigheid te krijgen in aanpak en uitvoering is de afgelopen jaren gekozen om met de 3 RMC regio s in de provincie Groningen gezamenlijk op te trekken. Zowel het VO als de MBO instellingen hebben te maken met leerlingen uit alle drie de RMC regio s en om iedere leerling in het onderwijs hetzelfde aanbod te kunnen doen is deze manier van werken wenselijk. Ook is er een samenwerking met de regio Noord-Midden Drenthe. De maatregelen zijn in de afgelopen jaren op provinciaal niveau georganiseerd. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 6

7 Voor het verlengingsjaar heeft de centrumgemeente van regio 03 aangegeven dat er in de regio behoefte is aan specifieke maatregelen voor de eigen regio en met name voor de jongeren die niet meer in het onderwijs zitten en voortijdig schoolverlater zijn. Vanuit de gelden die hiervoor beschikbaar zijn gekomen, is een aantal goede maatregelen voor de vsv-ers tot stand gekomen. Gezien de uitbreiding van de doelgroepen voor het RMC ( de jongeren in een kwetsbare positie) willen de gemeenten van regio 03 deze aanpak voortzetten. Het onderwijs en de gemeenten zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor het maken van een plan met betrekking tot de vervolgaanpak. In deze vervolgaanpak willen we zowel maatregelen op provinciaal niveau inzetten als voor de eigen RMC regio. De bovengenoemde uitgangspunten blijven hierin centraal staan Vervolgaanpak Met het eindigen van de convenantperiode wil minister Bussemaker een vervolg geven aan de aanpak van VSV. Deze aanpak komt tot stand in nauwe verbinding met de aanpak Jeugdwerkloosheid en de WMO. Een sluitend netwerk creëren voor jongeren in een kwetsbare positie is komende jaren een belangrijke taak van het RMC in samenwerking met de partijen uit het onderwijs, het arbeidsmarktdomein en het zorgdomein. Op 15 februari 2016 kwam minister Bussemaker met haar plan voor de vervolgaanpak voortijdig schoolverlaten. Dit is een plan die de succesvolle aanpak van de afgelopen jaren voortzet en uitbreid. De belangrijkste wijzigingen in het beleid zijn: Een herverdeling van de regiobudgetten; De verbreding van de doelgroep; naast voortijdig schoolverlaters, gaat het ook om de inzet op jongeren (16-23 jaar) in een kwetsbare positie (pro/vso/entree-onderwijs) Meer focus op de oude vsv-ers. Het monitoren van de kwetsbare jongeren (pro/vso/entree) Een sluitend vangnet voor de begeleiding van kwetsbare jongeren in de regio Meer samenhang in het beleid kwetsbare jongeren met o.a. de regionale aanpak jeugdwerkloosheid en de aanpak binnen het sociale domein (Jeugdwet en WMO) In deze vervolgaanpak continueren gemeenten en onderwijsinstellingen regionale maatregelen om voortijdig schoolverlaten tegen te gaan. Daar bovenop komt het registreren en monitoren van de jongeren in een kwetsbare positie. We hebben de opdracht om een Regionaal Programma te ontwikkelen voor de komende vier jaar. In dit Regionaal Programma spreken we met samenwerkingspartners af hoe we invulling geven aan onze opdracht om het aantal VSV ers te laten dalen én de doelgroep jongeren in een kwetsbare positie te monitoren en te bedienen waar nodig. De invulling van het Regionaal Programma moet passen binnen de financiële kaders. De voorwaarde voor het ontvangen van de RMC middelen is het aangesloten zijn bij een regionaal overleg en het opstellen en ondertekenen van een regionaal programma. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 7

8 1.4. Financiën De financiële situatie voor regio 03 is als volgt: euro per jaar is regiobudget A (programmagelden), dit budget gaat naar de regio via de contactgemeente; gemeente Groningen. Dit deel zal in januari 2017 uitbetaald worden aan de contactgemeente euro per jaar is regiobudget B (plusgelden), dit budget gaat naar de regio via de contactschool. Dit deel wordt in november 2016 uitbetaald. De gemeenten uit de regio en het onderwijs hebben gezamenlijk zeggenschap over het totale bedrag. Samen besluiten ze hoe de middelen worden ingezet voor de uitvoering van de regionale programmamaatregelen. Overzicht budget VSV per RMC regio. BUDGETTEN per jaar RMC 01 RMC 02 RMC 03 TOTAAL WAS WORDT WAS WORDT WAS WORDT WAS WORDT Budget programmagelden , , , , , , , ,- Budget plusgelden , , , , , , , ,- Budget totaal , , , , , , , ,- Op basis van een nadere uitwerking van de in te zetten maatregelen zal duidelijk worden welke maatregelen collectief in de provincie worden ingezet. Vervolgens zal de verdeling van de middelen nader uitgewerkt worden Resultaat Het beoogd resultaat van de vervolgaanpak is als volgt: 96% van de kwalificatie plichtige jongeren van 18 t/m 22 jaar halen een startkwalificatie. Alle jongeren zonder startkwalificatie die het VO verlaten, houden we in beeld en hebben we een passend traject aangeboden. Het RMC blijft jongeren volgen totdat de jongeren een startkwalificatie hebben óf tot ze 23 jaar zijn. Alle jongeren van PRO/VSO van 15 t/m 22 jaar zijn in beeld en worden gemonitord. Al deze jongeren hebben een bij hen passend vervolgtraject. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 8

9 Hoofdstuk 2 Analyse 2.1. VO In het VO onderwijs wordt al jaren aandacht besteed en goede resultaten behaald op het gebied van VSV. Er zijn streefcijfers vastgesteld voor de 3 te onderscheiden doelgroepen VO; onderbouw VMBO, bovenbouw VMBO en Havo/VWO. Omdat VO scholen relatief klein van omvang zijn is er een ruimere norm vastgesteld voor het verkrijgen van de prestatiesubsidie. Immers 1 VSV-er verschil per doelgroep kan een enorme invloed hebben op het VSV percentage van de betreffende doelgroep. De norm voor de prestatiesubsidie is het maximale percentage VSV dat een school per categorie mag hebben in het schooljaar om in aanmerking te komen voor de prestatiesubsidie voor de categorie. Het streefcijfer is het maximale percentage VSV per categorie waarop VO scholen zouden moeten uitkomen om de landelijke ambitie van maximaal VSV-ers in 2020 te realiseren. In bijlage 1 staan per doelgroep de VSV kengetallen van de afgelopen 4 schooljaren. Wat in deze bijlage opvalt: De onderbouw van het vmbo laat de eerste jaren een stijging zien maar blijft vervolgens stabiel laag. De bovenbouw vmbo laat over de jaren een laag VSV percentage zien, altijd onder het landelijk gemiddelde. Havo/VWO rond de 0,5%-0,6% blijft schommelen. Er is in schooljaar een nominale daling ingezet en het percentage is dichter bij het landelijk gemiddelde gekomen. In bijlage 2 staan de redenen in % die de VO scholen hebben aangegeven met betrekking tot VSV. In schooljaar betrof het 56 jongeren in regio 03 met de volgende percentages: Niet ingeschreven in het MBO: 21% Werken (18+): 20% Onbekend: 23% Langdurige hulpverlening 14% Overig: 22% We willen blijven investeren en verbeteren in het VO: Blijven investeren in de begeleiding van jongeren die de school willen verlaten en nog meer betrekken van leerplicht en (jeugd)hulpverlening. Leerlingen op VO buiten de regio (Groningen) vallen relatief (12%) veel uit. Extra aandacht voor deze doelgroep vanuit leerplicht en RMC. Bij een aantal scholen kan de registratie van de uitstroomreden verbeterd worden. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 9

10 De Havo/VWO doelgroep is een blijvende doelgroep die aandacht verdient met betrekking tot de aanpak. Daarbij moet worden opgemerkt dat in meerdere gevallen een uitval van 1 of 2 leerlingen al leidt tot het niet halen van de norm. Investeren in overstap naar een collega VO school. Investeren in overstap naar het MBO. Investeren in de samenwerking RMC en de regio. Verbeteren van de samenwerking tussen RMC regio s bij verhuizing in Nederland. Verbeteren van het proces bij uitschrijving (ook in GBA) bij vertrek naar het buitenland en bij uitwisselingsstudenten. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 10

11 2.2. MBO In het MBO onderwijs wordt eveneens veel aandacht besteed aan het thema VSV. De aantallen en percentages VSV bij het MBO zijn van een geheel andere orde dan bij het VO. De doelgroepen in het MBO zijn ook risicovoller om uit te vallen. Daar komt bij dat leerlingen tot 16 jaar leerplichtig zijn en tussen de 16 en 18 jaar kwalificatieplichtig als ze nog geen startkwalificatie hebben behaald. Vanaf 18 jaar wordt het voor zowel de MBO instellingen als de gemeenten lastiger om jongeren op school te houden. In bijlage 3 wordt in een tabel weergegeven hoe de resultaten zijn van de 4 Groningse MBO instellingen op het gebied 18- en 18+ in het schooljaar , afgezet tegen het landelijke percentage. Het gaat hier om alle vsv-ers van de 4 MBO-instellingen. Uit deze cijfers blijkt dat het aantal VSV-ers onder de 18 jaar bij de 4 Groningse MBO instellingen zowel in absolute aantallen als procentueel laag is. De grootste uitdaging zit bij de doelgroep 18+ van het MBO. De MBO instellingen moeten de grootste stappen maken om het landelijke resultaat van VSV-ers in 2020/2021 te realiseren. Vandaar dat voor het MBO een getrapte normering is afgesproken. Van de 804 vsv-ers zijn 790 jongeren 18+ en 14 jongeren 18-. De norm voor de prestatiesubsidie is het maximale percentage VSV dat een school per categorie mag hebben in het schooljaar om in aanmerking te komen voor de prestatiesubsidie voor de categorie. Het streefcijfer is het maximale percentage VSV per categorie waarop MBO scholen zouden moeten uitkomen om de landelijke ambitie van maximaal VSV-ers in 2020 te realiseren. In bijlage 5 vindt u de normen voor het MBO conform convenant VSV. Uit de cijfers van afgelopen 4 jaar (bijlage 4) blijkt: Uitval bij niveau 1 is in de eerste 3 jaren onder het landelijk gemiddelde, vervolgens 2 jaar boven het landelijk gemiddelde. Het laatste jaar weer onder het landelijk gemiddelde. Niveau 2 kent een gestage daling over de afgelopen 6 jaar. Twee jaar boven het landelijk gemiddelde maar het laatste jaar weer onder dat gemiddelde. Niveau 3/4 blijft vrijwel alle jaren onder het landelijk gemiddelde en laat ook een structurele daling zien. In zijn totaliteit is het VSV percentage MBO van de regio afgelopen schooljaar voor het eerst onder het landelijk gemiddelde gekomen, een mooie prestatie. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 11

12 4 jaar cijfers Opvallende zaken hierin zijn: Persoonsgebonden factoren waarop de MBO instelling invloed heeft op de opvang is de grootste groep VSV-ers, 37%. Hierin zitten redenen als: psycho/sociale beperkingen, problemen thuissituatie en voorkeur andere activiteiten dan een opleiding. Studie- en beroepskeuze is in fors gestegen. Voorgaande jaren gemiddeld 16%, dit jaar 25% Persoonsgebonden factoren waarop de instelling geen invloed heeft zoals verslaving en detentie neemt de derde plaats in. Dit percentage is in %. De overige factoren zijn 10% of lager. Uit bijlage 6 (uitstroomredenen MBO ) blijkt dat het bij 18 jongeren met diploma niveau 1 niet gelukt is ze te bemiddelen naar 12 uur werk. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde in het schooljaar heeft de regio het op vrijwel alle gebieden (fors) beter gedaan. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 12

13 2.3. PrO/VSO Omdat dit een nieuwe doelgroep is binnen VSV weiden we hier een apart hoofdstuk aan in deze analyse. De PrO en VSO cluster 3 en 4 scholen zijn onderdeel van het Samenwerkingsverband. Nog niet opgenomen in de overzichten zijn de cluster 1 en 2 scholen. Het jaar zullen we gebruiken om ook die aansluiting goed te realiseren. Praktijkonderwijs (PrO) In 2015 zaten er 520 leerlingen op de PrO scholen in de stad Groningen. Van dat aantal komt 65% uit Groningen en Haren. In Hoogezand zitten er in leerlingen op de PrO school. In SWV Groningen Ommelanden zijn er in PrO leerlingen die woonachtig zijn in regio 03. M.b.t. de kengetallen verwijzen we verder naar de analyse van Route Arbeid die is afgerond in april De analyse (bijlage 14) betreft de schooljaren en Voor deze leerlingen is het praktijkonderwijs de schoolsoort: het onderwijs past bij hun kenmerken en bereidt de leerlingen goed voor op zelfstandig meedoen in de samenleving. Praktijkonderwijs begeleidt leerlingen in hun ontwikkeling naar zelfstandige participatie in de samenleving. De leerlingen halen geen vmbo-diploma maar gaan na het PrO wel functioneren als waardevolle burgers en werknemers. Met het oog op dat laatste begeleiden de scholen de leerlingen in hun ontwikkeling op de vier domeinen wonen, werken, vrije tijd en burgerschap. Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) Op de VSO scholen (cluster 3 en 4) in regio 03 zaten in 2015 in totaal 323 leerlingen woonachtig in Groningen en Haren. Vanuit SWV Ommelanden zijn er 151 leerlingen woonachtig in RMC 03 die onderwijs volgen op het VSO. Het werkelijke aantal leerlingen op de VSO scholen is aanzienlijk hoger omdat er veel leerlingen uit omliggende gemeenten (uit de provincie Groningen, Drenthe en Friesland) op dezelfde scholen zitten. M.b.t. de kengetallen verwijzen we verder naar de analyse van Route Arbeid die is afgerond in april De analyse betreft de schooljaren en (zie bijlage 14) In de kerndoelen van het VSO staan de belangrijkste zaken die scholen voor VSO hun leerlingen moeten aanbieden. Ze zorgen ervoor dat leerlingen zich gedurende hun schoolperiode blijven ontwikkelen. Ook garanderen ze een breed en gevarieerd onderwijsaanbod. De kerndoelen zijn streefdoelen. Ze beschrijven wat een school de leerlingen moet leren om de kansen van leerlingen op maatschappelijke participatie te vergroten. Ze bereiden hen voor op hun verwachte uitstroombestemming: een vervolgopleiding, de arbeidsmarkt of vormen van dagbesteding. Kerndoelen zijn geen eindtermen (zoals in het regulier VO). Bovendien duiden kerndoelen geen niveau aan. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 13

14 Uitstroomperspectief Scholen in het PrO en VSO zijn verplicht om voor alle leerlingen een ontwikkelingsperspectief vast te stellen en de voortgang van de ontwikkeling te registreren. Ook staat in het ontwikkelingsperspectief naar welke vervolgbestemming de leerling moet kunnen uitstromen. Voor het PrO en VSO zijn 3 uitstroomprofielen gedefinieerd, die leerlingen voorbereiden op doorstroming naar: 1. Vervolgonderwijs Gericht op het behalen van een regulier diploma 2. Arbeidsmarkt Gericht op een overstap naar de arbeidsmarkt, indien mogelijk met een duurzaam arbeidscontract 3. Dagbesteding Gericht op zo zelfstandig mogelijk functioneren in vormen van dagactiviteiten In de arbeidsmarktregio provincie Groningen en Noord-Drenthe stromen ongeveer 300 jongeren per jaar uit het Pro uit naar arbeid, onderwijs en dagbesteding. Uit het VSO stromen ongeveer 370 jongeren in de arbeidsmarktregio uit naar arbeid, onderwijs en dagbesteding. In schooljaar willen we een nader onderzoek doen wat dit exact betekent voor regio 03. Vanuit de samenwerkingsverbanden, Route Arbeid en het PrO/VSO is een aantal knelpunten geformuleerd: Afstemming met ketenpartners vindt onvoldoende of in een te laat stadium plaats op school (preventief). Sommige jongeren hebben eerst (deels) dagbesteding nodig voordat ze richting arbeid kunnen. Er is een kloof tussen het afleveren van de jongere route arbeid en wat de arbeidsmarkt vraagt. De trajectbegeleider bij Route Arbeid is alleen gericht op arbeid. Dagbesteding is niet structureel ingeregeld (zoals route arbeid). Er wordt onvoldoende gebruik gemaakt van gildes. Jongeren op PrO/VSO hebben onvoldoende werknemersvaardigheden. De overdracht van VSO naar gemeente vraagt extra aandacht (arbeid en dagbesteding). Landelijke toename PrO leerlingen in het VMBO met betrekking tot grensgevallen en aannamebeleid VMBO in relatie tot krimp. Risico op een groter afbreukrisico in het VMBO of MBO. Vanuit het landelijk platform praktijkonderwijs is geconstateerd dat: De komst van de Participatiewet heeft de afgelopen zomer al geleid tot veranderingen bij de uitstroom van leerlingen. Scholen ondervinden dat het, zeker voor een deel van de leerlingen die voorheen terecht konden bij instanties voor werkvoorziening - lastiger wordt om tot een goede plaatsing te komen. Bovendien is de verwachting dat de komende tijd ook de doorstroom naar het mbo lastiger wordt. Dit dan door de komst van de entree-opleidingen, strenger examinering en de nieuwe kwalificatiedossiers Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 14

15 Scherp hebben/ houden en keuzes durven maken waartoe we opleiden (perspectief) en hoe we de leerlingen daartoe kwalificeren (bewijzen, certificaten met civiel effect of entree/kwalificatie). Intensieve afstemming en integraal wegen vanuit onderwijs, (leer)bedrijven, het mbo, arbeidstoeleidingstrajecten vanuit de gemeente, met RMC/leerplicht en anderszins is noodzakelijk om (zo vroeg mogelijk) de juiste stappen te zetten om een passende participatie te realiseren. Mogelijke oplossingen PrO/VSO PrO/VSO+ medewerker (aansluitend bij het systeem RMC+ met een integrale blik vanuit bijvoorbeeld MEE) Durf te kiezen, scholen ondersteunen bij het onderbouwen van het perspectief (participatie/mee/mbo) wat levert een bestendige en passende uitstroom op? Organiseren van trajecten voor jongeren die bij uitstroom nog niet in staat zijn of meer tijd nodig hebben om uit te stromen in het vastgestelde uitstroomperspectief. Breed netwerk en aanbod van branche- en deelcertificaten RMC moet meer inzet plegen op de (bekendheid van) gildes NB. We willen in met de PrO en VSO scholen in nader overleg treden om de knelpunten en oplossingen beter uit te werken en aan te vullen. Hier is in de korte tijdspanne van voorbereiding van deze notitie nog onvoldoende aandacht voor geweest. Monitoren De taak van het RMC is het monitoren van de groep jongeren in een kwetsbare positie. Gemeenten en onderwijs in de 4 RMC regio s van de arbeidsmarktregio gaan gezamenlijk Intergrip als monitor systeem gebruiken. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 15

16 2.3. RMC Het investeren in jongeren en hun startkwalificatie loont. Het behalen van een startkwalificatie, een diploma op minimaal havo of mbo-2 niveau geeft de jongere een beter perspectief op de arbeidsmarkt. Jongeren kunnen problemen ondervinden waardoor ze (tijdelijk) niet naar school kunnen of willen. Er zal dan in eerste instantie hulp of ondersteuning bij de problemen geboden moeten worden. VSV Persoonlijke problematiek en studie- en beroepskeuze zijn de meest voorkomende uitval redenen in het MBO. Uit de gesprekken die de RMC trajectbegeleiders voeren met de leerlingen die uitgevallen zijn, blijkt dat er vaak sprake is van een combinatie van factoren. Wanneer een jongere uitvalt is dit veelal een negatieve ervaring en heeft de jongere vaak niet direct de energie en motivatie om een vervolgstap te zetten. De periode tussen schooluitval en nieuwe instroommogelijkheid moet zo zinvol mogelijk gebruikt worden om samen met de jongere te onderzoeken wat de meest passende vervolgstap is. Een stage, werk/leerplek, sportactiviteiten, beroepenoriëntatie, intervisie etc zijn instrumenten die de jongeren kunnen helpen een goede vervolgstap te maken. Wat verder opvalt is dat veel jongeren die de leeftijd van 18 jaar bereiken de keuze maken te stoppen met de opleiding en te gaan werken. In het jaar vindt bij jongeren van 18 de grootste uitval plaats. (zie bijlage10) We blijven in de vervolgaanpak onverminderd inzetten op de aanpak van de nieuwe vsv-ers om komende jaren nog betere resultaten te behalen. Daarnaast is de opdracht van het ministerie meer focus te leggen op de jongeren zonder startkwalificatie die al langere tijd geen onderwijs meer volgen. Een deel van deze groep jongeren is uit beeld geraakt. Deze groep (364) gaan we komende jaren opnieuw in beeld brengen. Oude vsv-ers In maart j.l. hebben we het aantal oude VSV-ers in onze regio in beeld gebracht. In bijlage 11 vindt u hier een overzicht van. Hieruit blijkt dat we in onze regio 1743 vsv-ers hebben. Hiervan is een deel niet in beeld. Van de 364 oude vsv-ers is niet bekend wat ze op dit moment doen. Ze hebben geen inschrijving in het onderwijs, hebben geen WWB uitkering, geen Wajonguitkering en zijn niet bekend bij het RMC. Het ministerie van Sociale Zaken heeft in een brief duidelijk gemaakt dat het RMC samen met de projectleider Aanpak Jeugdwerkloosheid afspraken moet maken over de aanpak van deze doelgroep. Over deze groep oude VSV-ers worden binnenkort kwantitatieve afspraken gemaakt. Jongeren in een kwetsbare positie In de nieuwe situatie wordt het speelveld van het RMC vergroot. Er is een groep jongeren in een kwetsbare positie voor wie het behalen van een startkwalificatie eigenlijk niet haalbaar is. Deze jongeren horen vanaf augustus 2016 ook tot de doelgroep van het RMC. Het gaat landelijk om ongeveer jongeren per jaar die vanwege een bijzondere thuissituatie, gedragsproblemen of specifieke leerbehoeften kwetsbaar zijn om uit te vallen zonder afgeronde opleiding of goed arbeidsperspectief. Zij bevinden zich op het snijvlak van Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 16

17 onderwijs, arbeidsmarkt, en (jeugd)zorg en hebben extra aandacht nodig om goed te worden voorbereid op de toenemende eisen die de samenleving aan hen stellen. Hierbij gaat het ook om jongeren uit het praktijkonderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs. Omdat het hoogst haalbare binnen het onderwijs is bereikt, is voor hen toeleiding richting de arbeidsmarkt het doel. Hierbij is een sluitende aanpak tussen, gemeenten, onderwijs en werkgevers van essentieel belang. Voor het RMC gaat het met name over het monitoren van deze groep jongeren en bij deze monitoring betreft het de in- door- en uitstroom tot 23 jaar. Dit monitoren kan samen met de scholen worden ingericht. Ook daar ligt een plicht tot het volgen van deze jongeren. Zoals eerder genoemd doen we dit o.a. met het instrument Intergrip. Conclusies Uit onze gegevens (zie bijlagen 9 tot en met 17) kunnen we de volgende conclusies trekken: Het VSV percentage op niveau 1 en 2 is hoog. In de regio zijn we gedaald met het aantal VSV-ers. In schooljaar zitten we voor het eerst onder het landelijk gemiddelde In de regio zit alleen de gemeente Groningen boven het landelijk gemiddelde. De meest voorkomende uitval redenen zijn persoonsgebonden problematiek en beroepskeuzeproblematiek. In de praktijk blijkt het vaak een combinatie van factoren te zijn. In het schooljaar heeft de regio het 0,11% beter gedaan bij de doelgroep 18- en 0,57% beter gedaan bij de doelgroep 18+ ten opzichte van het landelijk gemiddelde. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 17

18 Hoofdstuk 3 Knelpunten regio 03 en mogelijke oplossingsrichtingen Sinds het afsluiten van de convenanten in 2008 doen we gezamenlijk al erg veel om het aantal vsv-ers terug te dringen. De projecten met goede resultaten nemen we mee in de overweging bij het opstellen van het regionaal programma. 1. Onderwijs Knelpunt: Er zijn te weinig instroommomenten in het MBO. Dit betekent dat jongeren die bijvoorbeeld in november uitvallen vaak pas in augustus kunnen instromen bij een nieuwe opleiding. Het koste veel tijd en energie om deze jongeren goed te volgen en ervoor te zorgen dat ze tussentijds actief blijven en zich inderdaad opnieuw inschrijven voor een opleiding. Oplossingsrichting: Het ontwikkelen van een pilot op enkele locaties en een nader onderzoek naar de mogelijkheden ten aanzien van flexibele instroom in het MBO Knelpunt: Het overstapmoment van de ene naar de andere school of opleiding is vaak een kwetsbaar moment. Dit geldt met name voor de jongeren in een kwetsbare positie. Oplossingsrichting: Blijven inzetten en door ontwikkelen van de functie van de doorstroombegeleider. Knelpunt: t.a.v. PrO/VSO doelgroep: Intensieve afstemming en integraal wegen vanuit onderwijs, (leer)bedrijven, het mbo, arbeidstoeleidingstrajecten vanuit de gemeente, met RMC/leerplicht en anderszins is noodzakelijk om (zo vroeg mogelijk) de juiste stappen te zetten om een passende participatie te realiseren. Oplossingsrichting: Op bovenstaand knelpunt inzetten en dit goed te monitoren zodat er geen jongere tussen wal en schip raakt. Hierbij is Intergrip een goed instrument. Op bovenstaand knelpunt inzetten met het ontwikkelen van een ondersteuningsroute waarin richtlijnen worden gegeven wanneer, met wie en op basis van welke informatie deze weging plaatsvindt. 2. Gemeenten Knelpunt: Voor veel jongeren die dreigen uit te vallen of al uitgevallen zijn, is het niet helder wat ze verder willen en hoe ze bepaalde zaken moeten regelen, bijv. schulden, huisvesting, hulpverlening etc. Oplossingsrichting: Blijven inzetten op trajecten die deze jongeren ondersteuning bieden; intervisie, testen, groepsactiviteiten etc. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 18

19 Knelpunt: De samenwerking van het onderwijs en het RMC verloopt nog niet altijd goed; verzuim wordt soms erg laat gemeld, het RMC pakt de melding niet tijdig op, er wordt te weinig over het voortraject op school gecommuniceerd, warme overdracht van onderwijs richting RMC van de jongeren die uitvallen. Dit is vanzelfsprekend een knelpunt voor zowel het onderwijs als voor het RMC. Oplossingsrichting: Blijven inzetten op een intensieve samenwerking van het onderwijs en het RMC. Er kan meer gestuurd worden op het tijdig melden van verzuim, het tijdig oppakken van een melding door het RMC, en het onderling beter overdragen van informatie. Het Toekomstteam kan hier een rol in spelen. Knelpunt: In de regio zijn 364 oude vsv-ers buiten beeld. Deze jongeren zijn niet in beeld bij het RMC, hebben geen WWB uitkering, geen Wajong en geen werk. Omdat de afgelopen jaren met name de focus op de nieuwe vsv-ers is geweest, is er een groot aantal vsv-ers buiten beeld geraakt. Hier moet opnieuw aandacht voor komen. Deze jongeren zijn in het algemeen slecht te bereiken. Oplossingsrichting: meer personele inzet RMC trajectbegeleiders om ook de oude vsv-ers en de onzichtbare jongeren goed in beeld te krijgen en te kunnen begeleiden en om de kwetsbare doelgroepen goed te kunnen monitoren bij de overstapmomenten. Intergrip is hierbij een goed instrument. 3. Integrale aanpak Knelpunt: Er zijn steeds meer jongeren met multi-problematiek, dit vraag zowel van het onderwijs als van het RMC om een integrale weging en begeleiding van de jongeren Oplossingsrichting: Multi-problematiek vraagt om integrale weging en coaching trajecten; preventief en curatief, lichte ondersteuning en intensieve coaching. Hierbij wordt gekeken hoe deze trajecten ook thuisnabij ingezet kunnen worden (regiobreed). Dit geldt voor zowel het onderwijs als voor de gemeenten. Vo-Wij team en de School als Wijk kunnen hier een rol in spelen. Knelpunt: De verbindingen en samenhang van de domeinen onderwijs, zorg en werk is niet helder. Oplossingsrichting: Organiseren van een sluitende aanpak en een betere onderlinge kennisuitwisseling. Beleidsontwikkelingen met elkaar delen. 4. Monitoring Knelpunt: De monitoring en registratie van leerlingen en trajecten Oplossingsrichting: eenduidig en langdurig monitoren. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 19

20 Bijlage 1 VO Cijfers over meerdere jaren Onderbouw Bovenbouw VMBO Havo/VWO Norm prestatiesubsidie 1% 4% 0,5% Streefcijfer 0,2% 1,5% 0,1% Onderbouw Bovenbouw VMBO Havo/VWO Totaal Aantal leerlingen Aantal VSV-ers Aantal VSV-ers na correctie Percentage regio na correctie 0,3% 0,8% 0,6% 0,5% Norm gehaald Streefcijfer gehaald Onderbouw 1 Bovenbouw Havo/VWO Totaal VMBO Aantal leerlingen Aantal VSV-ers Landelijke percentages 0,2% 1,5% 0,5% 0,6% Percentage regio 0,1% 1,0% 0,5% 0,4% Norm gehaald Streefcijfer gehaald Onderbouw Bovenbouw VMBO Havo/VWO Totaal Aantal leerlingen Aantal VSV-ers Landelijke percentages 0,21% 1,30% 0,42% 0,51% Percentage regio 0,11% 0,73% 0,56% 0,36% Norm gehaald Streefcijfer gehaald Onderbouw Bovenbouw VMBO Havo/VWO Totaal Aantal leerlingen Aantal VSV-ers Landelijke percentages 0,20% 1,13% 0,39% 0,46% Percentage regio 0,10% 0,82% 0,42% 0,35% Norm gehaald Streefcijfer gehaald 1 In de voorgaande jaren zijn havo en vwo leerjaar 3 aan de bovenbouw Havo/VWO toegerekend. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 20

21 Bijlage 2 Oorzaken VSV volgens opgave scholen VO Jaarlijks wordt aan alle VO scholen gevraagd wat volgens hun administratie de bestemming is van hun VSV-ers. Omdat dit alleen aan de VO scholen in de provincie wordt gevraagd zijn de data niet compleet Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % MBO niet ingeschreven 16 20% 18 22% 14 25% 13 25% 12 21% VO- niet ingeschreven Verhuisd binnen/buitenland en uitwisseling Langdurige hulpverlening Werken (18+) Ontheffing leerplicht 6 7% 12 14% 10 18% 6 11% 7 12% 11 13% 12 14% 4 7% 12 23% 1 2% 3 4% 3 4% 10 18% 4 8% 8 14% 5 6% 4 7% 5 10% 11 20% 3 6% 2 4% Wajong ISK 3 5% 2 Wel startkwalificatie 5 9% 2 4% 4% Onbekend % 38 46% 6 11% 7 13% 13 23% Totaal Veel leerlingen van VO scholen buiten Groningen, geen gegevens van bekend Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 21

22 Bijlage 3 resultaten 4 MBO scholen MBO instelling Aantal VSV % % land Aantal VSV % % land Terra 0 0,0% 1,35% 91 5,88% 5,56% ROC Menso Alting 0 0,0% 1,35% 21 4,16% 5,56% Alfa-College 8 0,57% 1,35% 303 4,09% 5,56% Noorderpoort 14 1,11% 1,35% 375 4,43% 5,56% Dit schema betreft alle leerlingen van de 4 MBO instellingen. Deze leerlingen zijn woonachtig in verschillende RMC regio s. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 22

23 Bijlage 4 MBO- resultaten MBO MBO 1 MBO 2 MBO 3/4 Totaal Aantal leerlingen Aantal VSV-ers Landelijke percentages 36,6% 12,2% 3,9% 6,9% Voorlopige percentage regio 29,0% 12,8% 3,8% 7,1% Norm gehaald MBO 1 MBO 2 MBO 3/4 Totaal Aantal leerlingen Aantal VSV-ers Landelijke percentages 29,2% 10,4% 3,3% 5,7% Voorlopige percentage regio 34,5% 10,3% 3,6% 6,5% Norm gehaald MBO 1 MBO 2 MBO 3/4 Totaal Aantal leerlingen Aantal VSV-ers Landelijke percentages 32,03% 9,33% 2,97% 5,25% Voorlopige percentage regio 34,40% 10,24% 2,89% 5,72% Norm gehaald MBO 1 MBO 2 MBO 3/4 Totaal Aantal leerlingen Aantal VSV-ers Landelijke percentages 30,99% 8,96% 2,96% 4,89% Voorlopige percentage regio 28,99% 8,32% 2,68% 4,55% Norm gehaald Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 23

24 Bijlage 5 Normen voor het MBO conform convenant VSV 1. Norm prestatiesubsidie Norm prestatiesubsidie Norm prestatiesubsidie Norm prestatiesubsidi MBO 1 MBO 2 MBO 3/4 32,5% 13,5% 4,25% 27,5% 11,5% 3,5% 22,5% 10% 2,75% 22.5% 10% 2.75% Dit schema betreft alle leerlingen van de 4 MBO instellingen. Deze leerlingen zijn woonachtig in verschillende RMC regio s. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 24

25 Bijlage 6 uitstroomredenen MBO Uitstroomredenen 4 Groningse MBO s conform landelijke benchmark Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Diploma niveau % 28 6% 41 10% 38 10% 18 6% Persoonsgebonden geen invloed Persoonsgebonden wel invloed Instellingsgebonden Factoren Studie en beroepskeuze Arbeidsmarkt Geen diploma, wel afgesproken result. Onbekend 59 11% 76 16% 68 16% 51 14% 35 12% % % % % % 30 6% 20 4% 17 4% 9 2% 11 4% 76 15% 72 16% 72 17% 60 16% 72 25% 41 8% 31 7% 33 8% 28 7% 25 8% 15 3% 17 4% 1 0% 0 0% 25 5% 52 11% 39 9% 19 5% 12 4% Interne overstap % 27 6% 22 5% 21 6% 11 4% Totaal Ingeschreven als extraneus Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 25

26 Eindtotaal Zuidhorn Ten Boer Slochteren Marum Leek H-S Haren Grootegast Groningen Bijlage 7 RMC vsv regio 03 aantallen per gemeente en totaal convenant jaar en per niveau Niveau / Gemeente Onderbouw Vmbo bovenbouw Havo/vwo bovenbouw Mbo niveau Mbo niveau Mbo niveau Eindtotaal Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 26

27 Bijlage 8 aantallen per gemeente in vergelijking met voorgaande jaren Aantal % Aantal % Aantal % Groningen 310 3,0% 295 2,77% 250 2,32% Grootegast 15 1,2% 12 1,00% 8 0,67% Haren 22 1,3% 17 1,04% 12 0,74% Hoogezand-Sap 63 2,3% 64 2,29% 46 1,64% Leek 32 1,8% 27 1,52% 13 0,74% Marum 13 1,3% 12 1,15% 8 0,79% Slochteren 33 2,3% 14 0,97% 23 1,53% Ten Boer 6 0,8% 13 1,70% 3 0,39% Zuidhorn 35 1,9% 15 0,82% 24 1,29% Totaal 529 2,3% 469 2,03% 387 1,66% Landelijk 2,1% 1,94% 1,82% Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 27

28 Bijlage 9 vsv regio 03 in procenten per gemeente convenant jaar Gemeente Deelnemers Vsv Vsv% Landelijk Groningen % 1.82% Grootegast % 1.82% Haren % 1.82% H-S % 1.82% Leek % 1.82% Marum % 1.82% Slochteren % 1.82% Ten Boer % 1.82% Zuidhorn % 1.82% Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 28

29 Bijlage 10 vsv regio 03 in percentage met streefnorm convenant jaar deelnemers vsv regio 03 landelijk streefnorm % % Onderbouw 8, ,10% 0,20% 0,20% Vmbo bovenbouw 3, ,82% 1,13% 1,50% Havo/vwo 4, ,42% 0,39% 0,10% bovenbouw Totaal 16, ,35% 0,46% -- Mbo niveau ,99% 30,99% 22,50% Mbo niveau ,32% 8,96% 10,00% Mbo niveau ,68% 2,96% 2,75% Totaal 7, ,55% 4,89% -- Totaal 23, ,66% 1,82% -- Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 29

30 Bijlage 11 vsv regio 03 per niveau convenant jaar en Onderwijssoort Brug Lwoo Lwoo Vmbo Havo Vwo Vwo Vmbo uitbesteed vavo 3 4 Havo uitbesteed vavo 6 2 Vwo uitbesteed vavo 1 0 Bbl Bbl Bbl3 3 5 Bbl4 1 2 Bol Bol Bol Bol Totaal Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 30

31 Bijlage 12 vsv regio 03 naar leeftijd convenantjaar leeftijd deelnemers Vsvérs vsv% landelijk % 13 2, ,07% 0,10% 14 3, ,00% 0,00% 15 3, ,03% 0,15% 16 3, ,31% 0,40% 17 3, ,75% 0,96% 18 2, ,34% 4,81% 19 1, ,69% 5,19% 20 1, ,87% 5,09% 21 1, ,26% 4,94% ,12% 5,39% 18-15, ,23% 0,34% 18+ 7, ,45% 5,02% Totaal % 1.82% Uit dit schema wordt duidelijk dat de grootste categorie vsv-ers 18 jaar is. Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 31

32 Bijlage 13 vsv regio 03 alle vsv-ers Prioriteit VO PRO/VSO MBO1 MBO2 MBO3/4 Overig Onbekend Totaal 1.Niet bekend 2. < > Uitkering Wajong Totaal Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 32

33 Bijlage 14 Monitor Route Arbeid / Werk In zicht Regio analyse 2016 RMC regio 3 Centraal en Westelijk Groningen 33