Kenmerken ABD-populatie 2003 abd

Transcriptie

1 Kenmerken ABD-populatie 2003 abd Algemene Bestuursdienst

2 Kenmerken ABD-populatie 2003 ABD-populatie: integrale managers bij het Rijk De Algemene Bestuursdienst bestaat uit de secretarissen-generaal, de directeuren-generaal, de inspecteurs-generaal en de directeuren (schaal 15 en hoger) van de Ministeries en de directeuren bij de ambtelijke diensten van een aantal Hoge Colleges van Staat 1. Dit zijn alle managers bij het Rijk met integrale eindverantwoordelijkheid over mensen en middelen. Na een stapsgewijze uitbreiding van de ABD sinds de oprichting in 1995 is het aantal ABD-managers in 2002 en 2003 gestabiliseerd rond de 900. De politieke opdracht om alle integrale managers van het Rijk in de ABD op te nemen is uitgevoerd. Als gevolg van de taakstellingen van het Rijk zal vanaf 2004 ook het aantal ABD-functies krimpen. Tabel 1 ABD-managers per schaalniveau Schaal Schaal Schaal Schaal Schaal Totaal (1997 t/m 1999 incl. Gem. Den Haag) Ontwikkeling volume ABD Schaal 19 Schaal Schaal Schaal 16 Schaal 15 1 Algemene Rekenkamer, Nationale Ombudsman, Raad van State en Kabinet van de Koningin. Waar in de rest van de tekst wordt verwezen naar de ministeries wordt ook gedoeld op deze doelgroep. 2 Kenmerken ABD-populatie 2003

3 Oog voor de toekomst: ontwikkeling toptalent en flexibele inzet ervaren managers Een aantal managers bereikt de hogere managementfuncties op jonge leeftijd, maar over het algemeen vraagt het ontwikkelen van voldoende ervaring die nodig is voor deze functies de nodige tijd. 60% van de ABD-managers is ouder dan 50 jaar. Uitgaande van de huidige FPU-regeling (uitstroom op 62-jarige leeftijd) mag na 2008 een extra grote uitstroom worden verwacht (babyboom-generatie). Dit raakt onder andere de Topmanagementgroep : de managers in schaal 19. Daarom is sinds 2002 de opvolgingsvraag in de top leidend voor de activiteiten van Bureau ABD 2. Die opvolging komt niet noodzakelijkerwijs uit het niveau rechtstreeks onder de top: de gemiddelde leeftijd in schaal 18 is hoger dan in schaal 19. Daarom krijgt de ontwikkeling van managementtalent op alle niveaus aandacht van Bureau ABD in samenwerking met de departementale MD-functies. Een systeem van jaarlijkse organisatie- en managementschouwen op de ministeries moet een Rijksbreed inzicht bieden in de behoefte en potentieel aan talent. Dat systeem, de ABD-Schouw, zal de basis vormen voor selectie- en ontwikkelingsactiviteiten over de departementale grenzen heen. Ook in het licht van de opvolging in de top is in 2002 het ABD-Kandidatenprogramma gestart: een intensieve managementleergang voor leidinggevenden in schaal 14 en 15 die de potentie hebben naar ABD-functies door te groeien. Verdeeld over twee jaargangen nemen thans 55 leidinggevenden deel aan dit programma. Over de periode 2000 tot 2004 is ABD-breed geen significante verschuiving in de leeftijdsopbouw waarneembaar. De voortschrijdende leeftijd van de zittende ABD-managers wordt gecompenseerd door uitstroom van oudere leden en instroom van jongere managers. Tabel 2 Leeftijdsopbouw ABD Categorie aantal percentage aantal percentage aantal percentage aantal percentage t/m t/m 50 jaar t/m 55 jaar t/m 60 jaar ouder dan 60 jaar Leeftijdsopbouw ABD per schaalniveau Procentuele verdeling Verdeling in aantallen 100% % % % 20% 0% ouder dan 60 jaar 56 t/m 60 jaar 51 t/m 55 jaar 46 t/m 50 jaar t/m 45 jaar % ouder dan 60 jaar 56 t/m 60 jaar 51 t/m 55 jaar 46 t/m 50 jaar t/m 45 jaar 2 Bureau Algemene Bestuursdienst is het Management Development Bureau voor de top van het Rijk. Als concernvoorziening vult het de departementale management-development activiteiten aan vanuit de missie de kwaliteit in de top te waarborgen en bevorderen. Kenmerken ABD-populatie

4 Tabel 3 Uitstroom uit de ABD in 2003 Totaal naar andere functie binnen rijksoverheid 1 naar andere overheidssector 8 naar internationale instelling 2 naar profitsector 7 naar ZBO 5 overig 7 overlijden 3 pensionering / FPU / wachtgeld 24 Eindtotaal Prognose uitstroom ABD Voor de prognose van de reguliere uitstroom is uitgegaan van het gewogen gemiddelde van de afgelopen 2 jaren (3,72%). Uitstroom op basis van leeftijd Reguliere uitstroom Mobiliteit: balans tussen frisse invloeden en continuïteit Om een goede antenne te ontwikkelen voor wat er leeft in de breedte van de samenleving en van de overheid is het voor aanstaande topmanagers verrijkend om diverse werkomgevingen te ervaren: op meerdere inhoudelijke terreinen, in beleid en uitvoering, bij het Rijk en bij andere (overheids-)organisaties. Een brede ervaring maakt het makkelijker om verbindingen te leggen tussen verscheidene maatschappelijke vraagstukken en tussen de diverse netwerken van betrokkenen. Ook voor managers die niet in verbreding van hun werkterrein geïnteresseerd zijn, maar die bewust kiezen voor een specifiek beleidsterrein, is het van belang om van tijd tot tijd van context te veranderen. Wanneer deze managers binnen het beleidsterrein van functie veranderen, blijft de kennis voor dat terrein behouden. Vanuit organisatiezijde gezien is op ieder beleidsterrein van het Rijk een goede balans nodig tussen het waarborgen van de continuïteit en het aantrekken van frisse invloeden van buitenaf. Dit vertaalt zich in een afgewogen mobiliteit, waarbij de specifieke ontwikkelingsbehoeften van de organisatieonderdelen en van de individuele managers leidend zijn. Het streven van functiewisseling na het vijfde jaar heeft hierbij een signalerende werking voor manager en organisatie; het is echter geen ABD-dogma. 4 Kenmerken ABD-populatie 2003

5 Ten behoeve van de ontwikkeling van organisaties en managers moet dus voldoende ruimte blijven voor afgewogen mobiliteit op alle niveaus bij het Rijk. In 2003 is die ruimte enigszins geslonken. Organisaties en mensen neigden - wellicht als gevolg van het economisch mindere tij - minder tot beweging: het aantal benoemingen nam af van 175 in 2002 tot 135 in Als gevolg van de mogelijke krimp van het aantal ABD-functies kan deze beweging in de nabije toekomst verder afnemen. Om te voorkomen dat managementtalent vastloopt, of het Rijk verlaat, is een toegespitste regie over mobiliteit binnen de ABD wenselijk. Daarbij past een gedifferentieerde benadering: functies met essentiële aspecten voor ontwikkeling van toptalent in concernverband krijgen extra aandacht van Bureau ABD. Wat betreft de invloeden van buitenaf heeft het grote aanbod op de arbeidsmarkt een gunstige invloed gehad in 2003: het aantal externe reacties op ABD-vacatures is als gevolg van het ruime aanbod op de arbeidsmarkt zeer groot geweest. Met 16% instroom van managers van buiten het Rijk (22 managers verdeeld over de schalen, waarvan 4 in schaal 19) is de 15%-doelstelling voor externe instroom in 2003 gehaald. Ook het aantal interdepartementale wisselingen is in 2003 gestegen: van 19% naar 27%. Belangrijke aantekening bij ABD-brede constateringen over mobiliteit is dat de cijfermatige indrukken op het relatief kleine aantal managers en organisatieonderdelen een vertekend beeld kunnen schetsen. Het gedetailleerde kwalitatieve inzicht in departementale ontwikkelingen dat uit de jaarlijkse organisatie- en managementschouwen (TRP) voortkomt, verschaft een aanvullend beeld. Tabel 4 Overzicht benoemingen in ABD-functies - instroom en doorstroom aantal percentage aantal percentage aantal percentage aantal percentage Benoemingen totaal Vrouwen Mannen Intradepartementaal Interdepartementaal Van buiten het Rijk Horizontale mobiliteit Verticale mobiliteit Benoemingen in schaal Benoemingen in schaal Benoemingen in schaal Benoemingen in schaal Benoemingen in schaal Kenmerken ABD-populatie

6 Tabel 5 Interne en externe benoemingen per departement 2003 Departement Vacatures Interne externe benoemingen benoemingen Interdeparte- Van buiten mentaal het Rijk Algemene Rekenkamer Raad van State Kabinet van de Koningin Bureau Nationale Ombudsman Algemene zaken Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Buitenlandse Zaken Defensie Economische Zaken Financiën Justitie Landbouw, Natuurbeheer en Visserij Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Sociale Zaken en Werkgelegenheid Verkeer en Waterstaat Volksgezondheid, Welzijn en Sport Volkshuisvesting Ruimtelijke Ordening & Milieubeheer Totaal Tabel 6 Herkomst van vacatures die tot benoemingen in tabel 4 hebben geleid aantal percentage aantal percentage aantal percentage Functie binnen de rijksoverheid Reorganisatie/nieuwe functie Splitsing/samenvoeging van functies 5 3 Andere overheidssector Internationale instelling 1 1 ZBO Profit Pensionering/wachtgeld Gezondheidsredenen 1 1 Overlijden 1 1 Overig Totaal Kenmerken ABD-populatie 2003

7 Bij de benoemingen is leeftijd geen onderscheidende factor: op alle schaalniveaus vinden benoemingen evenredig plaats in alle leeftijdcategorieën. Tabel 7 Leeftijdsopbouw benoemingen per jaar t/m 45 jaar 23% 31% 27% 33% 24% 46 t/m 50 jaar 27% 25% 29% 26% 30% 51 t/m 55 jaar 33% 30% 28% 24% 22% 56 t/m 60 jaar 10% 13% 15% 14% 18% ouder dan 60 jaar 6% 1% 1% 3% 6% Tabel 8 Verdeling naar leeftijdscategorie/schaal leeftijdscategorie totaal t/m 45 jaar t/m 50 jaar t/m 55 jaar t/m 60 jaar ouder dan 60 jaar totaal ABD-managers bezetten hun huidige functie al langer dan 7 jaar. Zij zijn overwegend ouder dan 50 jaar. Diversiteit: ABD-breed en in organisatieonderdelen Het is van belang dat de werknemers bij de overheid een goede afspiegeling vormen van de diversiteit van de samenleving: dan is de overheid in alle geledingen van de samenleving het best aanwezig. Daarbij: de kans op het vinden van nieuwe wegen voor ontwikkeling wordt groter door mensen van een verscheidenheid aan ervaringsachtergronden en belevingswerelden bij elkaar te brengen. Daarom wordt ook in de ABD een goede mix nagestreefd, in leeftijdsopbouw, man/vrouw-verhouding en verscheidenheid in ervaringsachtergrond (cultuur, opleiding, werkervaring). Dat geldt zowel voor de ABD als geheel, als op het niveau van de organisatieonderdelen. Dit vertaalt zich o.a. in extra aandacht voor werving, selectie en ontwikkeling van vrouwen. Op alle niveaus m.u.v. schaal 15 was in 2003 een toename te zien. Tabel 9 Vrouwen in de ABD Schaal aantal percentage aantal percentage aantal percentage aantal percentage Totaal Wat culturele diversiteit betreft is nog weinig ontwikkeling te zien: er zijn twee mensen van allochtone afkomst in de ABD. Bureau ABD zet actief diverse instrumenten in om in 2004 aan deze vorm van diversiteit een impuls te geven. Kenmerken ABD-populatie

8 abd Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Bureau Algemene Bestuursdienst Kalvermarkt 53 Postbus EA Den Haag telefoon fax Algemene Bestuursdienst