Colofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
|
|
- Joachim Aalderink
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1
2 Colofon Het regioportret Gooi- en Vechtstreek verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Gooi- en Vechtstreek. Het regioportret Gooi- en Vechtstreek wordt samengesteld door het consortium Panteia, SEOR en Etil, in opdracht van het ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Sport, de Stichting Arbeidsmarkt- en Opleidingsbeleid Verpleeg- Verzorgingstehuizen en Thuiszorg, FCB, de Stichting Arbeidsmarkt Gehandicaptenzorg, de Stichting Arbeidsmarkt Ziekenhuizen, de Stichting O&O Fonds Geestelijke Gezondheidszorg, het kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport Calibris en UWV WERKbedrijf. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil. 1
3 Inhoudsopgave PAGINA 1 ALGEMEEN 3 AANBOD 2 POTENTIËLE BEROEPSBEVOLKING 4 3 ARBEIDSPARTICIPATIE 5 4 BEROEPSBEVOLKING 6 5 PENDEL 7 6 NIET-WERKENDE WERKZOEKENDEN (NWW) 8 VRAAG 7 WERKGELEGENHEID IN ZORG & WJK 9 ONDERWIJS 8 INSTROOM IN OPLEIDINGEN VOOR ZORG & WJK 11 9 DEELNEMERS IN OPLEIDINGEN VOOR ZORG & WJK SECTOR- EN STUDIERENDEMENT 15 OORDEEL WERKNEMERS-WERKGEVERS 11 HET OORDEEL VAN WERKNEMERS HET OORDEEL VAN WERKGEVERS SAMENVATTEND OVERZICHT 19 DEFINITIES 20 BIJLAGEN 23 2
4 1 Algemeen Inleiding Het Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en WJK (Welzijn en maatschappelijke dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang) beoogt relevante organisaties te voorzien van eenduidige en betrouwbare informatie over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de gezondheidszorg en de WJK. Daartoe worden onder andere regioportretten opgesteld voor elk van de 28 onderscheiden regio s. De voorliggende rapportage betreft het regioportret voor Gooi- en Vechtstreek, deze regio valt in het werkgebied van werkgeversverband SSIG. De regio bestaat uit de volgende gemeenten: Blaricum, Bussum, Hilversum, Huizen, Laren, Muiden, Naarden, Weesp en Wijdemeren. Uitgangspunten regioportret Bij het opstellen van de regioportretten is gebruik gemaakt van de meest recente beschikbare informatie. Aangezien voor een aantal relevante onderwerpen nog geen goede en bruikbare regionale gegevens beschikbaar zijn, kan en zal dit RegioPortret 2011 niet alle vragen over de regionale arbeidsmarkt kunnen beantwoorden, maar moet het op hoofdlijnen de regio wel voldoende handvatten bieden voor arbeidsmarktbeleid. Het is uitdrukkelijk de bedoeling de regioportretten in volgende jaren aan te vullen met nieuwe gegevens die beschikbaar komen. Het onderzoeksteam gaat hierbij voor de grootst mogelijke transparantie, om duidelijk en inzichtelijk te maken waar bepaalde resultaten op gebaseerd zijn. Informatie over de regionale arbeidsmarkt in Zorg en WJK heeft over het algemeen betrekking op een regionale verdeling van landelijke gegevens en ontwikkelingen. Dit betekent dat landelijke gegevens de basis vormen. Op basis van kenmerken die specifiek zijn voor een bepaalde regio, is bepaald hoe landelijke ontwikkelingen zich naar deze regio vertalen. Een belangrijk onderdeel van de pragmatische aanpak heeft betrekking op de regionale werkgelegenheid in Zorg en WJK. Verschillende bronnen zijn hiervoor voorhanden, alle met hun eigen voor- en nadelen. Op basis van een uitgebreide analyse van een viertal beschikbare bronnen (het Sociaal Statistische bestand SSB, gegevens van PGGM, het landelijke vestigingenregister LISA en het Banenbestand van CBS) is besloten om in de regioportretten voor de regionale verdeling van werkgelegenheid uit te gaan van het CBS Banenbestand. Aangezien gegevens over regionale vacatures en regionale mobiliteit nog niet beschikbaar zijn, zijn deze niet opgenomen in dit regioportret. Wel zijn de landelijke cijfers hieromtrent in de bijlage opgenomen. Regionale prognoses omtrent overschotten en tekorten van verplegend, verzorgend en sociaalagogisch personeel worden voor het eerst in het RegioPortret 2012 gepresenteerd. De regionale werkverbanden, waaronder SSIG, hebben de mogelijkheid gekregen om feedback te geven op hun RegioPortret Deze feedback kon twee vormen aannemen. Allereerst tekstuele feedback om resultaten zoals in het RegioPortret weergegeven beter te kunnen duiden, en te voorzien van couleur locale. Deze feedback vindt u terug in het RegioPortret dat voor u ligt. Daarnaast feedback op de vastgestelde cijfers met betrekking tot de regionale arbeidsmarkt. Deze feedback wordt verzameld en waar mogelijk meegenomen in het RegioPortret
5 Leeftijden 2 Potentiële beroepsbevolking Samenstelling potentiële beroepsbevolking naar categorie, Gooi- en Vechtstreek, Bevolkingspiramide Gooi- en Vechtstreek, 2010 en e.o. Potentiële beroepsbevolking personen Beroepsbevolking (heeft/zoekt werk > 12 u pw) personen Werkzame Werkloze beroepsbevolking beroepsbevolking Nietberoepsbevolking (heeft werk >= 12u pw) (zoekt werk >= 12u pw) personen personen personen Wil >= 12u pw werken personen Wil of kan niet >= 12u pw werken personen Bron: EBB, bewerking Etil Ontwikkeling potentiële beroepsbevolking Gooi- en Vechtstreek en, (index; 1996=100) Bron: CBS Statline, bewerking Etil Reden: Opleiding/studie (37%) Ziekte/AO (23%) Vut (17%) Zorgtaken (11%) Anders (11%) Gooi- en Vechtstreek 4 vrouwen 2010 vrouwen 2020 mannen 2010 mannen 2020 Bron: CBS Statline, bewerking Etil Samenstelling potentiële beroepsbevolking De potentiële beroepsbevolking wordt gevormd door alle mensen tussen 15 en 64 jaar. In 2009 waren er in potentie mensen beschikbaar voor de arbeidsmarkt in Gooi- en Vechtstreek. Daarvan hebben mensen een baan van minimaal 12 uur per week. Ongeveer mensen vormen de arbeidsreserve op de arbeidsmarkt in Gooi- en Vechtstreek, deze mensen willen meer dan 12 uur per week werken. Van deze groep zijn personen actief op zoek naar een baan en op korte termijn beschikbaar. Leeftijdsopbouw bevolking De grafiek rechtsboven toont de leeftijdsopbouw van de bevolking in Gooi- en Vechtstreek. De ui-vorm geeft aan dat de bevolking ontgroent en vergrijst. Dit betekent dat de instroom van jongeren krimpt, terwijl de uitstroom van ouderen groeit. Op termijn neemt hierdoor de potentiële beroepsbevolking af, omdat minder jongeren instromen dan ouderen uitstromen. Prognose tot en met 2020 De grafiek hiernaast bevestigd dit beeld en toont een afnemende potentiële beroepsbevolking, waarbij de daling in Gooi- en Vechtstreek sneller en eerder plaatsvindt dan het se gemiddelde.
6 3 Arbeidsparticipatie Ontwikkeling bruto arbeidsparticipatie mannen in Gooi- en Vechtstreek Ontwikkeling bruto arbeidsparticipatie vrouwen in Gooi- en Vechtstreek en, (in %) en, (in %) 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% 45% 40% Gooi- en Vechtstreek 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% 45% 40% Gooi- en Vechtstreek Bron: CBS Statline, bewerking Etil Bron: CBS Statline, bewerking Etil Bruto arbeidsparticipatie naar kenmerken, 2009 en 2015 (in %) Gooi- en Vechtstreek Gooi- en Vechtstreek Totaal 71% 74% 71% 73% Mannen 78% 78% 79% 79% Vrouwen 64% 69% 63% 68% jaar 36% 38% 45% 46% jaar 84% 85% 87% 89% jaar 88% 89% 86% 88% jaar 84% 88% 81% 85% 55 jaar e.o 55% 61% 50% 56% autochtoon 73% 72% allochtoon 64% 66% Bron: EBB, CBS Statline, bewerking Etil Bruto arbeidsparticipatie De bruto participatiegraad geeft de verhouding weer tussen de (werkzame en werkloze) beroepsbevolking en de potentiële beroepsbevolking. De arbeidsparticipatie stijgt al jaren onder met name vrouwen (zie boven). Onder invloed van sociaalmaatschappelijke ontwikkelingen en stimulerende maatregelen om werk en gezin te combineren, is het aantal vrouwen en ouderen dat beschikbaar is voor de arbeidsmarkt, toegenomen. Daarnaast is het opleidingsniveau van de potentiële beroepsbevolking toegenomen, en hoger opgeleiden participeren over het algemeen meer op de arbeidsmarkt. In 2009 was de participatiegraad zowel in Gooi- en Vechtstreek als 71%. Ook de komende jaren blijft de arbeidsparticipatie stijgen. Dit zal de afnemende potentiële beroepsbevolking in ieder geval tot 2015 compenseren. In 2015 zal de bruto arbeidsparticipatie in Gooi- en Vechtstreek zijn gestegen tot 74%. In is dit 73%. Kenmerken bruto arbeidsparticipatie Bovenstaande grafieken tonen dat vooral de participatie onder vrouwen zal blijven stijgen tot ongeveer 70%. De participatie van mannen zal tussen de 75 en 80% blijven schommelen. De participatie van mannen in Gooi- en Vechtstreek is iets lager dan landelijk, terwijl die van vrouwen net boven het landelijke niveau ligt. In de leeftijdsgroep jaar participeert tussen de 84% en 88% op de arbeidsmarkt. Bij jongeren (25-) en ouderen (55+) ligt het percentage lager. In 2009 en 2015 ligt de arbeidsparticipatie van ouderen in Gooi- en Vechtstreek boven het landelijke gemiddelde. De participatie van jongeren daarentegen ligt in de regio duidelijk onder het landelijke gemiddelde. De participatie van allochtonen ligt in 2009 eveneens onder het landelijke niveau. 5
7 4 Beroepsbevolking Ontwikkeling beroepsbevolking Gooi- en Vechtstreek en, Kenmerken beroepsbevolking, 2009 en 2015 (in %) (index; 1996=100) Gooi- en 130 Vechtstreek Gooi- en Vechtstreek Totaal (absoluut) Mannen 54% 54% 56% 54% Vrouwen 46% 49% 44% 46% jaar 8% 9% 11% 12% jaar 18% 20% 22% 23% jaar 29% 25% 27% 23% jaar 28% 31% 25% 27% 55 jaar e.o 17% 18% 14% 15% Bron: CBS Statline, bewerking Etil Gooi- en Vechtstreek autochtoon 79% 82% allochtoon 21% 18% Bron: CBS Statline, bewerking Etil Toekomstige ontwikkelingen Kenmerken van beroepsbevolking Tot de beroepsbevolking behoren alle mensen die werkend of werkzoekend actief zijn op de arbeidsmarkt. Dit wordt bepaald door een combinatie van de potentiële beroepsbevolking en arbeidsparticipatie. Ondanks een afnemende potentiële beroepsbevolking blijft de beroepsbevolking in Gooi- en Vechtstreek stijgen de komende jaren. Deze groei ontstaat doordat de afname van de potentiële beroepsbevolking wordt goedgemaakt doordat er meer mensen gaan werken. In 2009 bestaat de beroepsbevolking in Gooi- en Vechtstreek uit personen. Na een lichte daling van de beroepsbevolking in 2010 zal deze zich de komende jaren weer herstellen, waardoor in 2015 de beroepsbevolking in Gooi- en Vechtstreek uit personen bestaat. Landelijk stijgt de beroepsbevolking tussen 2009 en 2015 van ruim 7,8 miljoen personen naar ruim 8,1 miljoen in In de beroepsbevolking is het aandeel mannen groter dan het aandeel vrouwen. Dat geldt zowel voor Gooi- en Vechtstreek als landelijk. Het aandeel vrouwen is in de regio iets groter dan landelijk. Naar leeftijd wijkt de beroepsbevolking in de regio weinig af van. Driekwart van de beroepsbevolking bevindt zich tussen de 25 en 54 jaar. In 2015 is er wel een kleine verschuiving te zien van de categorie naar 45-plus. De verdeling naar etniciteit toont dat de beroepsbevolking in Gooien Vechtstreek een iets hoger percentage allochtonen kent dan het landelijk gemiddelde. 6
8 5 Pendel Binnenlandse pendel in Zorg en WJK, Gooi- en Vechtstreek, Binnenlandse pendel in Zorg en WJK en alle sectoren, 2009 (uitgedrukt als percentage van totaal aantal werknemers) % 80% % % 0 20% 0% % % % -80% % Zorg en WJK Gooi- en Vechtstreek Alle sectoren Gooi- en Vechtstreek Inkomende pendel Uitgaande pendel Pendelsaldo Inkomende pendel Uitgaande pendel Pendelsaldo Bron: Loonaangifte, Statistiek Werkgelegenheid en Lonen (SWL), CBS, bewerking Etil Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil Inkomende pendel uit buitenland, 2009* Zorg en WJK Alle sectoren Gooi- en Vechtstreek Voor geldt de volgende uitsplitsing: België 70% 29% Duitsland 27% 29% Polen 0% 32% Overig buitenland 3% 10% * Er zijn geen gegevens bekend over uitgaande pendel naar het buitenland. Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil Top-3 inkomende en uitgaande pendelstromen in Zorg en WJK Gooi- en Vechtstreek, 2009 Inkomende pendel Uitgaande pendel Regio van herkomst Regio van bestemming Flevoland Amsterdam Utrecht e.o Utrecht e.o Amersfoort e.o Amersfoort e.o. 960 Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil Een belangrijk fenomeen voor de bepaling van vraag en aanbod op de regionale arbeidsmarkt is de pendel. De regionale arbeidsmarkt is geen gesloten systeem. Zo is er sprake van inkomende binnenlandse pendel. Dit zijn personen die weliswaar in de regio werken, maar elders in wonen. Omgekeerd is er ook sprake van uitgaande binnenlandse pendel, personen die wel in de regio wonen, maar elders in werken. Deze gegevens komen uit Statistiek Werkgelegenheid en Lonen van het CBS. Daarnaast kan er, voornamelijk in grensregio s, sprake zijn van buitenlandse pendel. Er is bekend hoeveel inwoners van een ander land in de regio werken, de inkomende buitenlandse pendel. Omdat deze gegevens niet voor het buitenland beschikbaar zijn, is onduidelijk hoeveel inwoners van de regio in het buitenland werkzaam zijn (de uitgaande buitenlandse pendel). Binnenlandse pendel In Gooi- en Vechtstreek is er in Zorg en WJK sprake van een positief binnenlands pendelsaldo, dat redelijk constant is gebleven over de jaren. In 2009 was het pendelsaldo in Zorg en WJK ongeveer 200. Een kleine inwoners van Gooi- en Vechtstreek verlaat de regio om elders in de Zorg te gaan werken, terwijl ongeveer mensen de omgekeerde beweging maken. Dus per saldo komen meer werknemers van buiten de regio in de sector werken. De meeste mensen die in Gooi- en Vechtstreek in Zorg en WJK komen werken zijn afkomstig uit de naburige regio's Flevoland, Utrecht en omgeving en Amersfoort en omgeving. De grafiek rechtsboven vergelijkt de binnenlandse pendel in Zorg en WJK met andere sectoren. De sector kent in Gooi- en Vechtstreek een relatief kleinere inkomende en uitgaande binnenlandse pendel vergeleken met alle overige sectoren in Gooi- en Vechtstreek. Het binnenlands pendelsaldo in de Zorg en WJK komt echter wel overeen met het pendelsaldo in alle overige sectoren in Gooi- en Vechtstreek. Buitenlandse pendel Er zijn alleen gegevens beschikbaar over de inkomende buitenlandse pendel. In totaal komen er 630 buitenlanders naar Gooi- en Vechtstreek om te werken, daarvan komt slechts een zeer beperkt deel in Zorg en WJK terecht. Op basis van landelijke cijfers weten we dat de grootste groep buitenlandse werknemers die in komt werken in Zorg en WJK afkomstig is uit België, gevolgd door Duitsland. In vergelijking met andere sectoren werken er relatief veel inwoners uit België in de se gezondheids- en welzijnszorg. 7
9 6 Niet-Werkende Werkzoekenden (NWW) Kenmerken totale werkloosheid, 2010 (jaargemiddelde) Regio's Gooi- en Vechtstreek Totaal NWW Totaal NWW Zorg en WJK Mannen 52% 52% Vrouwen 48% 48% jaar 5% 8% jaar 71% 70% > 55 jaar 25% 22% Ontwikkeling werkloosheidspercentage in Gooi- en Vechtstreek en, jaargemiddelde (in %) 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% < 1 jaar werkloos 52% 53% > 1 jaar werkloos 48% 47% 0% Basisonderwijs 28% 28% Gooi- en Vechtstreek VMBO 19% 21% HAVO/VWO 6% 4% Bron: UWV Werkbedrijf, CBS MBO 25% 31% HBO/Bachelor 15% 11% WO/Master 7% 4% Bron: UWV Werkbedrijf, CBS Kenmerken werkloosheid Als het aanbod van de arbeidsmarkt niet aansluit op de vraag, ontstaat werkloosheid. De cijfers worden uitgedrukt in het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWW ers). Dit zijn mensen tussen 15 en 64 jaar die werk zoeken van minstens twaalf uur per week en daarvoor staan ingeschreven bij het UWV WERKbedrijf. In 2010 waren in Gooi- en Vechtstreek mensen werkloos. Daarvan was 52% man, 25% van de NWW-ers was ouder dan 55 jaar, terwijl 5% nog geen 25 was. In Gooi- en Vechtstreek had 47% van de NWW ers maximaal een vmbo-opleiding (landelijk 49%), 31% was middelbaar opgeleid (landelijk 35%) en 22% was hoger opgeleid (landelijk 15%). Het aandeel hoger opgeleiden in de regio is dus relatief hoog. Het aantal NWW in Zorg en WJK is gebaseerd op het aantal bij UWV WERKbedrijf ingeschreven NWW ers in de voor de sector Zorg en WJK meest relevante grofmazige beroepsgroepen. Dit zijn de (para)medische, algemeen verzorgende en sociaal-maatschappelijke beroepsgroepen tot en met het hogere beroepsniveau. In Gooi- en Vechtstreek staan 210 niet-werkende werkzoekenden in Zorg en WJK ingeschreven. Dit is waarschijnlijk een onderschatting van het werkelijke aantal. Het UWV deelt een aantal Zorg en WJK beroepen in bij niet-zorg/wjk-beroepen en deze blijven daarom buiten beschouwing. Recente ontwikkelingen werkloosheid De ontwikkeling van de werkloosheid weerspiegelt de economische ontwikkeling. Toch valt op dat de werkloosheid ondanks de economische crisis in 2009 en 2010 slechts beperkt steeg, terwijl de productie enorm terugviel. Verklaringen hiervoor zijn: Labour hoarding: mensen in dienst houden met het oog op verwachte toekomstige krapte. Werktijdverkorting en deeltijd-ww Flexibilisering van de arbeidsmarkt: meer flexwerkers en zzp ers. Mogelijke veranderingen in de sectorstructuur: meer diensten en minder industrie waardoor het effect van productiedaling op personele bezetting verandert. Onvervulde vacatures: zelfs op het dieptepunt van de crisis waren er landelijk nog openstaande vacatures. Het is plausibel dat een deel van de mensen die door de crisis hun werk kwijt raakten, konden instromen op nog openstaande vacatures bij andere arbeidsorganisaties. Langer doorleren door jongeren. In Gooi- en Vechtstreek ligt de werkloosheid structureel lager dan landelijk. Het gemiddelde NWW percentage was in ,3% in Gooi- en Vechtstreek en 6,4% in. 8
10 7 Werkgelegenheid in Zorg & WJK Werknemers in Gooi- en Vechtstreek en uitgesplitst naar sector, 2009 Gooi- en Vechtstreek Werkgelegenheid Zorg WJK Zorg % totale % totale % totale absoluut werkgelegenheid absoluut werkgelegenheid absoluut werkgelegenheid absoluut In werknemers % % % In arbeidsvolume werknemers % % % In banen van werknemers % % % WJK % totale werkgelegenheid 2% 2% 2% Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil Ontwikkeling aantal werknemers in Zorg en WJK, in Gooi- en vechtstreek en, (index; 2006=100) Gooi- en Vechtstreek Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil Ontwikkeling aantal werknemers in Gooi- en Vechtstreek naar branche, NL Gem. jaarlijkse groei (%) Branches (%) Ziekenhuizen ,4% 2,5% Geestelijke gezondheidszorg (GGZ) ,4% 3,4% Gehandicaptenzorg ,7% 3,4% Verpleeg- en verzorgingshuizen en thuiszorg (VVT) ,5% 1,6% Zorg overig ,0% -0,6% Jeugdzorg ,9% 5,2% Kinderopvang ,8% 9,1% Welzijn en maatschappelijke dienstverlening (WMD) ,6% -1,5% Verdeling werknemers naar branches, 2009 Totaal ,3% 2,2% Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil 9 Gem. jaarlijkse groei % 2% Gooi- en Vechtstreek 4% 13% 15% 11% 9% 42% 5% 13% 6% 6% 13% 34% 15% 21% 6% 22% 20% 7% 4% 12% 14% 10% 4% Ziekenhuizen Geestelijke gezondheidszorg Gehandicaptenzorg VVT Zorg overig Jeugdzorg Kinderopvang WMD
11 Karakteristieken van werknemers naar branche, Gooi- en Vechtstreek, 2009 Branches Aantal werknemers 2009 Deeltijd factor Gemiddelde leeftijd Aandeel 55+ Aandeel 35- Aandeel vrouwen Aandeel zelfstandigen in werkgelegenheid in Zorg en WJK, (in %) 5,0% Ziekenhuizen ,74 42,7 17% 27% 82% GGZ 700 0,78 41,7 19% 34% 76% Gehandicaptenzorg 900 0,66 39,6 13% 35% 79% VVT ,63 42,2 21% 28% 89% Zorg overig ,82 41,8 16% 30% 77% Jeugdzorg 200 0,86 37,0 8% 51% 70% Kinderopvang ,62 33,8 7% 59% 95% WMD 700 0,69 45,3 25% 18% 75% Totaal Zorg en WJK Gooi- en Vechtstreek ,67 41,4 17% 31% 85% Totaal alle sectoren Gooi- en Vechtstreek ,80 39,2 17% 42% 63% Totaal Zorg en WJK ,67 40,6 15% 33% 84% Totaal alle sectoren ,79 39,0 16% 43% 59% Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% Bron: SSB Zelfstandigen Zelfstandigen Gooi- en Vechtstreek Zelfstandigen Zorg en WJK binnen geheel van sectoren Dit hoofdstuk gaat in op de ontwikkeling van de werkgelegenheid in Zorg en WJK. De werkgelegenheid wordt gemeten in het aantal werknemers, dat is het gemiddeld aantal personen dat in de maand december een arbeidsovereenkomst heeft. De recente recessie is landelijk niet van invloed geweest op de ontwikkeling van de werkgelegenheid in de sector Zorg en WJK. Waar de werkgelegenheid in veel andere sectoren in 2009 sterk is afgenomen, is in de Zorg en WJK sprake van groei. In 2009 bedroeg het aantal werknemers bijna 1,2 miljoen. Gedurende de periode groeide landelijk het aantal werknemers gemiddeld met ruim 2% per jaar. In Gooi- en Vechtstreek zijn werknemers werkzaam in Zorg en WJK. In totaal omvat de sector Zorg en WJK 16% van alle werknemers. Landelijk is dit aandeel 15%. De werkgelegenheid in Zorg en WJK in Gooi- en Vechtstreek nam toe in de periode , namelijk met gemiddeld 0,3% per jaar. In 2009 was er echter sprake van een lichte daling. Hoewel de grote lijnen herkenbaar zijn is het mogelijk dat de werkgelegenheidsontwikkeling op regionaal niveau, wanneer dit wordt bekeken van jaar op jaar, in sommige gevallen wat vreemde bewegingen kan laten zien. Zo is er in Gooi- en Vechtstreek een groot verschil in werkgelegenheid in de jeugdzorg van 2006 naar Het aantal werknemers neemt in 2007 nog af met 100 personen en neemt in 2008 weer toe met 100 personen. Het vergt nog nader onderzoek om uit te vinden wat daar precies aan de hand is. Branches De ontwikkeling van de werkgelegenheid verschilt sterk tussen de diverse branches. In het algemeen waren in 2009 de meeste werknemers in zowel Gooi- en Vechtstreek als werkzaam in de branches VVT en ziekenhuizen. Tussen 2006 en 2009 is met name de groei van het aantal werknemers in de kinderopvang en de jeugdzorg landelijk sterk geweest, respectievelijk 9,1 en 5,2 procent. De groei van het aantal werknemers in de VVT en zorg overig lag met respectievelijk 1,6 en -0,6 procent onder het gemiddelde voor de sector als geheel. Op regionaal niveau wijkt de ontwikkeling per branche op punten sterk af van het landelijk beeld. Zo nam in Gooi- en Vechtstreek de werkgelegenheid in de branches GGZ en gehandicaptenzorg af, terwijl deze branches landelijk juist toenamen. Daarentegen groeide regionaal de werkgelegenheid van de branche zorg overig, terwijl deze landelijk afnam. Kenmerken werknemers in zorgsector Een fors deel van de werkgelegenheid in Zorg en WJK betreft deeltijdwerk. In Gooien Vechtstreek werkte de gemiddelde werknemer in Zorg en WJK in ,67 werkweek (gelijk aan landelijk). De omvang van de gemiddelde werkweek verschilt sterk tussen de diverse branches. In Gooi- en Vechtstreek hebben de branches kinderopvang en VVT de kleinste omvang van de gemiddelde werkweek met respectievelijk 0,62 en 0,63. De gemiddelde leeftijd van werknemers in Zorg en WJK is 41 jaar en 85% van de werknemers is vrouw. Het aandeel jongeren (35-) is duidelijk groter dan het aandeel ouderen (55+) in alle branches. Zelfstandigen in Zorg en WJK Bovenstaande grafiek toont het aandeel zelfstandigen in de sector. In de afgelopen jaren is zowel in Gooi- en Vechtstreek als het aandeel zelfstandigen toegenomen. Regionaal was de groei van het aandeel zelfstandigen sterker dan landelijk. De trend van 'individualisering' van de beroepsbevolking, namelijk het in toenemende mate kiezen (vrijwillig of gedwongen) voor een bestaan als zelfstandige zonder personeel (zzp'er) speelt ook een rol in de sector Zorg en WJK. 10
12 8 Instroom in opleidingen voor Zorg & WJK Instroom in opleidingen voor Zorg en WJK in Gooi- en Vechtstreek en, 2009, absoluut en Instroom in opleidingen voor Zorg en WJK in uitgedrukt als percentage van de totale instroom in opleidingen voor Zorg en WJK Gooi- en Vechtstreek en, 2009 Gooi- en vechtstreek % instroom % instroom Zorg & WJK Overig Abs. Kwalificaties Absoluut Zorg & WJK Absoluut Zorg & WJK V&V SAW Abs. % % V&V Zorghulp (niveau 1) 7 1% % BOL % % Helpende zorg en welzijn (niveau 2) 79 15% % BBL % % Verzorgende (niveau 3) 94 18% % HBO % % Verpleegkundige (niveau 4) 51 10% % Verpleegkundige (niveau 5) 28 5% % AG* Assisterenden (niveau 4) 37 7% % SAW Pedagogisch werker (niveau 3) 85 16% % V&V SAW Gooi- en Vechtstreek Zorg & WJK Overig Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 3) 32 6% % Abs. % Abs. % Pedagogisch werker (niveau 4) 19 4% % BOL % % Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 4) 1 0% 831 2% BBL % % Sociaal cultureel werker (niveau 4) 5 1% 839 2% HBO % % Sociaal-maatschappelijk dienstverlener (niveau 4) 4 1% 715 1% Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil Sociaal pedagogische hulpverlening (niveau 5) 42 8% % Cultureel maatschappelijke vorming (niveau 5) 14 3% 708 1% Maatschappelijke dienstverlening (niveau 5) 26 5% % Totaal Zorg en WJK % % Totaal overige opleidingen Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil * Dit betreft een optelling van de kwalificaties apothekersassistent, doktersassistent en tandartsassistent Instroom in opleidingen voor Zorg en WJK Het onderwijs in de sector draagt aanzienlijk bij aan het arbeidsaanbod. Elk jaar kiest ongeveer een kwart van alle jongeren voor een opleiding voor Zorg en WJK (MBO+HBO). De populairste opleidingen op mbo-niveau zijn verzorgende (niveau 3), pedagogisch werker (niveau 3), verpleegkundige (niveau 4) en helpende zorg en welzijn (niveau 2). In Gooi- en Vechtstreek is de relatieve instroom in BBL-opleidingen voor Zorg en WJK twee keer zo groot als in BOL-opleidingen: 16% van alle BOL-leerlingen kiest voor een dergelijke opleiding en zo n 33% van de BBL ers maakt deze keuze. Landelijk zijn deze percentages respectievelijk 22 en 26%. In Gooi- en Vechtstreek is de instroom binnen het HBO het grootst in sociaal pedagogische hulpverlening. Ongeveer 9% van alle leerlingen in Gooi- en Vechtstreek en omgeving die instromen in het HBO kiest voor een opleiding voor Zorg en WJK. De grafiek op de rechterpagina (bovenaan) toont dat de totale instroom in opleidingen voor Zorg en WJK tussen is toegenomen. In totaal is de toename 2,7% in Gooi- en Vechtstreek. De instroom in overige opleidingen is daarentegen gedaald met 1,6%. De instroom in opleidingen voor Zorg en WJK is in de regio weliswaar gegroeid, maar de groei is lager dan landelijk. Kenmerken instroom MBO De samenstelling van de bevolking naar leeftijd verandert in de toekomst en het aandeel personen van niet-se herkomst neemt toe, met name in grootstedelijke gebieden. Uitgaande van een toenemende vraag naar zorgdiensten is het voor de arbeidsmarkt in de Zorg en WJK van belang om aantrekkelijk te zijn voor deze groep personen. De grafieken op de rechterpagina hebben betrekking op de samenstelling van de instroom in opleidingen voor Zorg en WJK. In Gooi- en Vechtstreek ligt het aandeel mannen in BOL- en BBL-opleidingen in lijn met het landelijke beeld. Bij BOLopleidingen ligt het aandeel allochtonen boven het landelijke niveau. Het aandeel 25-plussers is in Gooi- en Vechtstreek lager dan landelijk, zowel bij BOL- als BBL-opleidingen. Kenmerken instroom HBO In 2009 lag het aandeel mannen dat landelijk instroomde in een hbo-opleiding voor Zorg en WJK op ongeveer 20%. Hierin wijkt de regio nauwelijks af van het landelijk beeld. Het aandeel allochtonen in Gooi- en Vechtstreek is daarentegen duidelijk lager dan het landelijk gemiddelde (13% ten opzichte van 23%). Het aandeel 25-plussers is in Gooi- en Vechtstreek ook iets lager dan in, namelijk 21% ten opzichte van 23%. 11
13 Ontwikkeling instroom in opleidingen voor Zorg en WJK en overige opleidingen, Gooi- en Vechtstreek en, (in %) 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil Kenmerken instroom in mbo-opleidingen voor Zorg en WJK Kenmerken instroom in mbo-opleidingen voor Zorg en WJK uitgesplitst naar BOL en BBL, 2009, Gooi- en Vechtstreek (in %) uitgesplitst naar BOL en BBL, 2009, (in %) 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil Kenmerken instroom in hbo-opleidingen voor Zorg en WJK Kenmerken instroom in hbo-opleidingen voor Zorg en WJK 2009, Gooi- en Vechtstreek (in %) 2009, (in %) 25% 25% 20% Gooi- en Vechtstreek Totaal overige opleidingen Zorg en WJK Aandeel man Aandeel allochtoon Aandeel >25 jaar BOL BBL 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 20% Aandeel man Aandeel allochtoon Aandeel >25 jaar BOL BBL 15% 15% 10% 10% 5% 5% 0% Aandeel man Aandeel allochtoon Aandeel >25 jaar 0% Aandeel man Aandeel allochtoon Aandeel >25 jaar Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil 12
14 9 Deelnemers in opleidingen voor Zorg & WJK Kenmerken deelnemers in mbo- en hbo-opleidingen voor Zorg en WJK*, 2010 Gooi- en Vechtstreek Kwalificaties Aantal 2010 Aandeel BOL Aandeel BBL Aandeel mannen Aandeel allochtonen Aandeel 25+ V&V Zorghulp (niveau 1) 21 95% 5% 14% 76% 43% Helpende zorg en welzijn (niveau 2) % 26% 12% 41% 21% Verzorgende (niveau 3) % 81% 14% 17% 50% Verpleegkundige (niveau 4) % 57% 20% 8% 36% Verpleegkundige (niveau 5) 120 0% 0% 16% 9% 24% AG Assisterenden (niveau 4) 70 60% 40% 3% 33% 40% SAW Pedagogisch werker (niveau 3) % 35% 6% 28% 14% Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 3) 75 37% 63% 27% 20% 51% Pedagogisch werker (niveau 4) % 17% 12% 28% 9% Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 4) 36 58% 42% 19% 19% 33% Sociaal cultureel werker (niveau 4) 23 87% 13% 26% 39% 13% Sociaal-maatschappelijk dienstverlener (niveau 4) 16 88% 13% 19% 50% 13% Sociaal pedagogische hulpverlening (niveau 5) 207 0% 0% 21% 24% 23% Cultureel maatschappelijke vorming (niveau 5) 35 0% 0% 40% 24% 19% Maatschappelijke dienstverlening (niveau 5) 115 0% 0% 18% 29% 28% Totaal Zorg en WJK % 31% 16% 24% 28% Totaal overige opleidingen % 16% 59% 24% 19% Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil * In het onderwijs wordt de term welzijn gehanteerd in plaats van WJK. Kenmerken deelnemers in mbo- en hbo-opleidingen voor Zorg en WJK*, 2010 Kwalificaties Aantal 2010 Aandeel BOL Aandeel BBL Aandeel mannen Aandeel allochtonen Aandeel 25+ V&V Zorghulp (niveau 1) % 28% 8% 51% 37% Helpende zorg en welzijn (niveau 2) % 17% 10% 40% 21% Verzorgende (niveau 3) % 61% 7% 20% 44% Verpleegkundige (niveau 4) % 41% 14% 14% 26% Verpleegkundige (niveau 5) n.v.t. n.v.t. 13% 13% 21% AG Assisterenden (niveau 4) % 12% 4% 37% 17% SAW Pedagogisch werker (niveau 3) % 14% 7% 30% 14% Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 3) % 27% 22% 20% 26% Pedagogisch werker (niveau 4) % 29% 18% 19% 29% Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 4) % 48% 24% 14% 40% Sociaal cultureel werker (niveau 4) % 6% 47% 47% 9% Sociaal-maatschappelijk dienstverlener (niveau 4) % 4% 26% 56% 14% Sociaal pedagogische hulpverlening (niveau 5) n.v.t. n.v.t. 19% 23% 27% Cultureel maatschappelijke vorming (niveau 5) n.v.t. n.v.t. 35% 30% 31% Maatschappelijke dienstverlening (niveau 5) n.v.t. n.v.t. 19% 29% 28% Totaal Zorg en WJK % 21% 15% 26% 25% Totaal overige opleidingen % 17% 59% 25% 20% Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil * In het onderwijs wordt de term welzijn gehanteerd in plaats van WJK. 13
15 Kenmerken deelnemers in mbo-opleidingen voor Zorg en WJK Kenmerken deelnemers in hbo-opleidingen voor Zorg en WJK uitgesplitst naar BOL en BBL, 2010, Gooi- en Vechtstreek (in %) 2010, Gooi- en Vechtstreek (in %) 70% 70% 60% 60% 50% 50% 40% 40% 30% 30% 20% 20% 10% 10% 0% 0% Aandeel man Aandeel allochtoon Aandeel >25 jaar Aandeel man Aandeel allochtoon Aandeel >25 jaar BOL BBL Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, bewerking Etil Deelnemers MBO Gediplomeerde schoolverlaters van de opleidingen voor Zorg en WJK vormen nieuw aanbod voor de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK. Het aantal onderwijsdeelnemers op een bepaald moment is een indicatie voor de arbeidsmarktinstroom van gediplomeerden op de middellange termijn. In Gooi- en Vechtstreek volgen op mbo-niveau ruim deelnemers een opleiding voor Zorg en WJK. De meeste deelnemers volgen de mbo-opleidingen pedagogisch medewerker (niveau 3), verzorgende (niveau 3) en verpleegkundige (niveau 4). In Gooi- en Vechtstreek volgen op hbo-niveau een kleine 480 deelnemers een opleiding voor Zorg en WJK. De meeste deelnemers volgen de opleiding sociaal pedagogische hulpverlening. Kenmerken deelnemers In Gooi- en Vechtstreek hebben de opleidingen cultureel maatschappelijke vorming (niveau 5), medewerker maatschappelijke zorg (niveau 3) en sociaal cultureel medewerker (niveau 4) relatief veel mannelijke deelnemers. In de regio kennen de opleidingen zorghulp (niveau 1), sociaalmaatschappelijke dienstverlener (niveau 4) en helpende zorg en welzijn (niveau 2) een opvallend hoog aandeel allochtone deelnemers. Het aandeel 25-plussers is fors in medewerker maatschappelijke zorg (niveau 3 en 4), verzorgende (niveau 3) en zorghulp (niveau 1). In vergelijking met BOLopleidingen, hebben BBL-opleidingen een hoog aandeel 25-plussers (zie linksboven). Het aandeel allochtonen is duidelijk beperkter in BBL-opleidingen in de regio, terwijl het aandeel mannen groter is dan in BOL-opleidingen. Op hbo-niveau is het aandeel mannen hoger dan op mbo-niveau. Het aandeel allochtonen is vergelijkbaar met dat bij BBL-opleidingen, maar lager dan bij BOL-opleidingen. Het aandeel 25-plussers ligt op hbo-niveau fors lager dan bij BBL-opleidingen, maar hoger dan bij BOL-opleidingen. 14
16 10 Sector- & Studierendement Gediplomeerden (abs., 2009), sector- en studierendement in mbo- en hbo-opleidingen, 2007 (in %) SECTORRENDEMENT STUDIERENDEMENT Gooi- en Vechtstreek Gooi- en Gediplomeerden Rendement Rendement Gediplomeerden Rendement Rendement Vechtstreek Kwalificaties Zorg & WJK Zorg (%) WJK (%) Zorg & WJK Zorg (%) WJK (%) V&V Zorghulp (niveau 1) 16 42% 0% % 2% 65% 71% Helpende zorg en welzijn (niveau 2) % 0% % 5% 70% 77% Verzorgende (niveau 3) 67 87% 0% % 2% 64% 69% Verpleegkundige (niveau 4) 47 87% 0% % 1% 54% 65% Verpleegkundige (niveau 5) 22 90% 0% % 1% 69% 62% AG Assisterenden (niveau 4) 24 76% 0% % 0% 72% 72% SAW Pedagogisch werker (niveau 3) 57 6% 72% % 43% 64% 64% Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 3) 3 ** ** % 5% * * Pedagogisch werker (niveau 4) 57 43% 25% % 15% 58% 67% Medewerker maatschappelijke zorg (niveau 4) 16 ** ** % 6% * * Sociaal cultureel werker (niveau 4) 6 ** ** 869 7% 22% ** 50% Sociaal-maatschappelijk dienstverlener (niveau 4) 2 ** ** % 9% ** 53% Sociaal pedagogische hulpverlening (niveau 5) 31 42% 28% % 21% 56% 61% Cultureel maatschappelijke vorming (niveau 5) 0 ** ** 471 7% 26% 57% 49% Maatschappelijke dienstverlening (niveau 5) 18 32% 34% % 33% 67% 57% Bron: DUO-CFI, CBS Onderwijsgegevens, SSB, bewerking Etil * Deze opleiding bestond nog niet in schooljaar 2005/2006 en daarom kan geen studierendement worden bepaald. **Geen berekening mogelijk i.v.m. te kleine aantallen. Sectorrendement Het sectorrendement is gedefinieerd als het percentage gediplomeerden in een opleiding voor Zorg en WJK dat een jaar na diplomering werkzaam is in de sector Zorg en WJK. Het regionale sectorrendement is bepaald op basis van de woonregio van de gediplomeerde. Het sectorrendement is in Gooi- en Vechtstreek het hoogst voor verpleegkundigen (niveau 4 en 5) en verzorgenden (niveau 3). Eén jaar na diplomering is van alle gediplomeerden tussen de 87 en 90% van deze groep werkzaam in de Zorgsector. Voor assisterenden (niveau 4) ligt het rendement rond de 76%. Van de overige opleidingen, zowel op mbo als hbo niveau, is het rendement veel lager. Een laag sectorrendement betekent niet per se dat deze personen niet uiteindelijk in de sector Zorg en WJK gaan werken. Veel gediplomeerden, met name op de lagere niveaus van het mbo, stromen door naar een vervolgopleiding en volgen dus nog enige jaren onderwijs. Een deel van deze personen zal later alsnog instromen op de arbeidsmarkt Zorg en WJK, maar dan vanuit de vervolgopleiding. Studierendement Het studierendement, de mate waarin studenten een diploma halen, loopt uiteen. Van de mbo-leerlingen verpleging en verzorging haalt in Gooi- en Vechtstreek gemiddeld 67% hun diploma (gewogen gemiddelde op basis van het aantal gediplomeerden). Dat is lager dan landelijk (75%). Het gemiddelde studierendement onder mbo-leerlingen SAW in Gooi- en Vechtstreek ligt gemiddeld op 61%. Op mbo-niveau 1 en 2 ligt het studierendement in Gooi- en Vechtstreek gemiddeld op 70% (landelijk 76%). Op niveau 3 en 4 ligt het rendement tussen de 54% en 72% in Gooi- en Vechtstreek. Het studierendement in hbo-opleidingen voor Zorg en WJK ligt lager dan dat in het mbo. In Gooi- en Vechtstreek haalt gemiddeld 63% van de hbo ers zijn diploma in maximaal vijf jaar. Bij hbo verpleging ligt het rendement hoger dan bij de opleidingen gedrag en maatschappij. 15
17 16
18 11 Het oordeel van werknemers (Werknemersonderzoek) Werkbeleving 2011 in Gooi- en Vechtstreek en (vijfpuntsschaal: 1= negatief tot 5 = positief) Gooi- en Vechtstreek Werkbeleving* Zorg (n=292) WJK (n=87) Zorg (n=8.579) WJK (n=2.349) Ervaren werkdruk 3,4 3,4 3,4 3,5 Waardering door leidinggevende 3,6 3,8 3,6 3,7 Inhoud & omstandigheden werk 4,1 4,0 4,1 4,2 Ervaren zelfstandigheid 3,6 3,5 3,5 3,7 Bron: Werknemersonderzoek Zorg en Welzijn 2011 Stratus, bewerking Etil *Voor uitleg over de samenstelling van de vier onderdelen van "werkbeleving", zie bijlage 2 Werkbeleving 2011 in uitgesplitst naar branche (vijfpuntsschaal: 1= negatief tot 5 = positief) ZKH GGZ GHZ VVT Zorg overig JZ KO WMD Werkbeleving* (n=2.397) (n=1.017) (n=1.582) (n=2.813) (n=770) (n=805) (n=779) (n=765) Ervaren werkdruk 3,4 3,4 3,3 3,4 3,4 3,3 3,5 3,5 Waardering door leidinggevende 3,6 3,6 3,6 3,6 3,7 3,7 3,8 3,6 Inhoud & omstandigheden werk 4,2 4,1 4,1 4,1 4,2 4,1 4,3 4,2 Ervaren zelfstandigheid 3,4 3,7 3,6 3,6 3,3 3,8 3,5 3,9 Bron: Werknemersonderzoek Zorg en Welzijn 2011 Stratus, bewerking Etil *Voor uitleg over de samenstelling van de vier onderdelen van "werkbeleving", zie bijlage 2 Werkbeleving 2011 van VOV personeel en niet-vov personeel in Gooi- en Vechtstreek Vertrekgeneigdheid VOV personeel in Gooi- en Vechtstreek (in %) (vijfpuntsschaal: 1= negatief tot 5 = positief) VOV personeel niet-vov personeel Werkbeleving* (n=257) (n=100) Ervaren werkdruk 3,4 3,4 Waardering door leidinggevende 3,6 3,6 Inhoud & omstandigheden werk 4,1 4,3 Ervaren zelfstandigheid 3,4 4,0 Bron: Werknemersonderzoek Zorg en Welzijn 2011 Stratus, bewerking Etil *Voor uitleg over de samenstelling van de vier onderdelen van "werkbeleving", zie bijlage 2 20% WJK 20% 9% 13% Zorg 12% 4% 0% 5% 10% 15% 20% 25% Op zoek naar een andere baan Op zoek en minimaal enige actie hiertoe ondernomen Op zoek, minimaal enige actie hiertoe ondernomen en buiten de sector zoeken of geen voorkeur hebbend Bron: Werknemersonderzoek Zorg en Welzijn 2011 Stratus, bewerking Etil n= het aantal respondenten dat de desbetreffende vraag heeft beantwoord. 17
19 12 Het oordeel van werkgevers (Werkgeversonderzoek*) Knelpunten in personeelsbeleid, top 5 Gooi- en Vechtstreek (n=15) (n= 1.000) Het afstoten van overtollig personeel 44% Beheersing van de werkdruk 27% Loonkosten 34% Onvoldoende beschikbaarheid van personeel a.g.v. verlof/vakantie 21% Ziekteverzuim en/of WAO-instroom 23% Het aantrekken van (nieuw) personeel 20% Vergrijzing van het personeel 20% Vergrijzing van het personeel 20% Onvoldoende beschikbaarheid van personeel a.g.v. verlof/vakantie 17% Loonkosten 17% Bron: Werkgeversonderzoek Zorg en Welzijn 2011 Stratus, bewerking Etil Maatregelen die de instellingen nemen om de werkdruk te verminderen Top 5 en ranking meest succesvolle maatregelen, Gooi- en Vechtstreek en Gooi- en Vechtstreek (n=15) (n= ) Meest succesvol Flexibilisering werktijden 15% Werkprocessen efficiënter vormgeven 15% 1 Betere roostering 12% Door extra personeel aan te trekken 11% 2 Werkprocessen efficiënter vormgeven 6% Betere roostering 8% 3 Door extra personeel aan te trekken 6% Werkdrukanalyse 4% - Werkdrukanalyse 3% Coaching van leidinggevenden 3% 4 Geen maatregelen genomen 56% Geen maatregelen genomen 42% Bron: Werkgeversonderzoek Zorg en Welzijn 2011 Stratus, bewerking Etil Werknemers In juni 2011 gaven bijna 380 werknemers in Gooi- en Vechtstreek hun oordeel over werken in de sector Zorg en WJK. Op de linkerpagina staan enkele resultaten van dit onderzoek. Aan de hand van een aantal stellingen is de werkbeleving van medewerkers in de sector gemeten. Het gaat hier om vier factoren die gezamenlijk de gemiddelde werkbeleving vormen. Men is meest tevreden over het werk zelf en het minst tevreden over de ervaren werkdruk, dit geldt voor zowel Zorg als WJK. Landelijk wordt de meeste werkdruk ervaren in de branches gehandicaptenzorg en jeugdzorg. In Gooi- en Vechtstreek is er weinig verschil in werkbeleving tussen VOV-personeel en niet-vov personeel. Het VOV-personeel is iets minder positief over de inhoud van het werk. Verder is men negatiever over de ervaren zelfstandigheid van het werk. 13% van het VOV-personeel in de Zorg sector in Gooi- en Vechtstreek geeft aan op zoek te zijn naar een andere baan. In de WJK sector ligt dit percentage hoger, namelijk 20%. In de Zorg is ongeveer 90% van deze groep echt actief op zoek naar een andere baan. Bij WJK is dit percentage hoger, namelijk 100%. Actief op zoek wil zeggen dat mensen van zichzelf aangeven activiteiten te ontplooien om een nieuwe baan te vinden. In de Zorg is weer een derde van de actief zoekenden op zoek naar een baan buiten de sector. Terwijl in de sector WJK 45% op zoek is naar een baan buiten de sector. In Gooien Vechtstreek is het dreigende verlies voor de sector Zorg en WJK dus respectievelijk 4% en 9%. Werkgevers Ook werkgevers zijn in juni 2011 benaderd voor een onderzoek en in totaal hebben 15 werkgevers in Gooi- en Vechtstreek deelgenomen. In het onderzoek is onder andere gevraagd naar knelpunten in de personeelsvoorziening en maatregelen om werkdruk te verminderen. De top 5 van knelpunten in personeelsbeleid wijkt in Gooi- en Vechtstreek op punten af van het landelijk gemiddelde. Het nummer 1 knelpunt dat werkgevers in Gooi- en Vechtstreek ervaren is "het afstoten van overtollig personeel". Landelijke staat de beheersing van de werkdruk op nummer 1. Maatregelen om diezelfde werkdruk te verminderen komen overeen met het landelijk beeld. Opvallend genoeg geeft 56% van de werkgevers in de regio aan geen maatregelen te nemen om de werkdruk te verminderen. Toch strookt dit niet met de ervaring van werknemers aangezien zij dit aspect relatief laag beoordelen. n= het aantal respondenten dat de desbetreffende vraag heeft beantwoord. * De resultaten van het werkgeversonderzoek zijn op regionaal niveau niet representatief maar indicatief 18
20 13 Samenvattend overzicht Gooi- en Vechtstreek ontgroent en vergrijst. AANBOD De potentiële beroepsbevolking, alle mensen tussen 15 en 64 jaar, bestond in 2009 uit mensen in Gooi- en Vechtstreek. De potentiële beroepsbevolking in Gooi- en Vechtstreek daalt, waarbij de daling sneller en eerder plaatsvindt dan het se gemiddelde. In 2009 was de bruto participatiegraad in Gooi- en Vechtstreek en 71%. Ook de komende jaren blijft de arbeidsparticipatie stijgen. Deze stijging vindt voornamelijk onder vrouwen plaats. In Gooi- en Vechtstreek ligt de arbeidsparticipatie van ouderen boven het landelijk gemiddelde. In 2009 bestaat de beroepsbevolking in Gooi- en Vechtstreek uit personen. De komende jaren blijft de beroepsbevolking in Gooi- en Vechtstreek groeien, ondanks een afnemende potentiële beroepsbevolking. Dit komt doordat de afname van de potentiële beroepsbevolking wordt goedgemaakt doordat er meer mensen gaan werken. VRAAG In Gooi- en Vechtstreek zijn werknemers werkzaam in Zorg en WJK. In totaal omvat de sector Zorg en WJK 16% van alle werknemers, tegenover 15% landelijk. De meeste mensen zijn werkzaam in de branches VVT en ziekenhuizen. In de periode nam de werkgelegenheid in Zorg en WJK in Gooi- en Vechtstreek toe met gemiddeld 0,3% per jaar, terwijl de werkgelegenheid landelijk toenam met 2,2% per jaar. Landelijk is met name de groei in de kinderopvang en de jeugdzorg sterk geweest. Regionaal wijkt de ontwikkeling per branche op punten af van het landelijke beeld. De GGZ en gehandicaptenzorg nam af, respectievelijk met 7,4% en 5,7%, terwijl landelijk deze sectoren groeiden. In Gooi- en Vechtstreek werkte de gemiddelde werknemer in de Zorg en WJK in ,67 werkweek wat overeenkomt met het landelijke gemiddelde. Regionaal gezien hebben de branches kinderopvang en VVT de kleinste gemiddelde werkweek. De gemiddelde leeftijd van werknemers in Zorg en WJK is 40 jaar en 85% van de werknemers is vrouw. Het aandeel jongeren (35-) is groter dan het aandeel ouderen (55+) in alle branches. In de afgelopen jaren is zowel in Gooi- en Vechtstreek als het aandeel zelfstandigen werkzaam binnen zorg en WJK toegenomen. ONDERWIJS Tussen 2006 en 2009 is de totale instroom in opleidingen voor Zorg en WJK toegenomen in Gooi- en Vechtstreek. Binnen Zorg en WJK kiezen de meeste leerlingen in Gooi- en Vechtstreek voor mboopleidingen verzorgende (niveau 3), pedagogisch werker (niveau 3) en helpende zorg en welzijn (niveau 2). Binnen het HBO is de instroom in sociaal pedagogische hulpverlening het grootst. In Gooi- en Vechtstreek ligt het aandeel mannen in BOL- en BBL-opleidingen in lijn met de landelijke instroom. Het aandeel allochtonen ligt bij de BBL-opleidingen op hetzelfde niveau als landelijk. Bij de BOL-opleidingen ligt het aandeel allochtonen boven het landelijke gemiddelde. Het aandeel 25-plussers is in Gooi- en Vechtstreek lager dan landelijk. Het sectorrendement is in de regio het hoogst voorverpleegkundigen (niveau 4 en 5) en verzorgenden (niveau 3). Na een jaar is ongeveer 88% van de gediplomeerden is werkzaam in de zorg sector. Van de overige opleidingen, zowel op mbo als hbo niveau, is het rendement veel lager. In Gooi- en Vechtstreek ligt het studierendement van mbo-leerlingen V&V gemiddeld op 67%. Onder mbo-leerlingen SAW haalt ongeveer 61% zijn diploma in Gooi- en Vechtstreek. OORDEEL WERKNEMERS-WERKGEVERS Bijna 380 werknemers in Zorg en WJK hebben in Gooi- en Vechtstreek hun oordeel gegeven over werken in de sector. Werknemers in zowel Zorg als WJK zijn het meest tevreden over het werk zelf en het minst tevreden over de ervaren werkdruk. 13% van het VOV-personeel in Gooi- en Vechtstreek geeft aan op zoek te zijn naar een andere baan. In de WJK sector ligt dit percentage hoger op 20%. In de Zorg is ongeveer 90% van deze groep echt actief op zoek naar een andere baan. Bij WJK is 100% actief op zoek. In de Zorg is weer ongeveer een derde van de actief zoekenden op zoek naar een baan buiten de Zorgsector. Terwijl bij WJK 45% op zoek is naar een baan buiten de sector. In Gooi- en Vechtstreek is het dreigende verlies voor de sector Zorg en WJK daarmee respectievelijk 4% en 9%. Het nummer één knelpunt dat 15 Gooise werkgevers ervaren is het afstoten van overtollig personeel". Landelijk is het grootste knelpunt "beheersing van de werkdruk". In totaal heeft 56% van de 15 Gooise werkgevers aan geen maatregelen te hebben genomen om de werkdruk te verminderen. In Gooi- en Vechtstreek haalt gemiddeld 63% van de hbo ers zijn diploma in maximaal vijf jaar. 19
21 Definities 2. (Potentiele) beroepsbevolking Bevolking Potentiële beroepsbevolking 3. Arbeidsparticipatie Bruto participatiegraad 4. Beroepsbevolking Beroepsbevolking Werkzame beroepsbevolking Werkloze beroepsbevolking Bevolking op 1 januari per jaar. Het betreft de geregistreerde bevolking van een gebied. Peildatum: 1 januari. Bron: CBS Statline, bewerking Etil. Alle personen van jaar. Peildatum: jaargemiddelde. Bron: CBS Statline, bewerking Etil. Het aandeel van de werkzame én werkloze beroepsbevolking in de potentiële beroepsbevolking (= bevolking jaar) weergegeven als een percentage. Bruto participatiegraad wordt ook wel arbeidsparticipatie of beroepsdeelneming genoemd. Peildatum: jaargemiddelde. Bron: CBS Statline, EBB, bewerking en prognose Etil. De beroepsbevolking is gelijk aan de som van de werkzame beroepsbevolking en de werkloze beroepsbevolking. Peildatum: jaargemiddelde. Bron: CBS Statline, EBB, bewerking en prognose Etil. De werkzame beroepsbevolking bestaat uit personen (= bevolking jaar) die ten minste 12 uur per week betaald werken of werk hebben aanvaard. Peildatum: jaargemiddelde. Bron: CBS Statline, EBB, bewerking Etil. De werkloze beroepsbevolking bestaat uit personen (= bevolking jaar) die geen betaald werk hebben (of minder dan 12 uur per week) en die aangeven meer dan 12 uur per week te willen werken, daarvoor op korte termijn beschikbaar zijn en de afgelopen vier weken actief naar werk hebben gezocht. 5. Pendel Inkomende pendel Uitgaande pendel Pendelsaldo Peildatum: jaargemiddelde. Bron: CBS Statline, EBB, bewerking en prognose Etil. Het aantal personen dat in een bepaald gebied komt werken maar woonachtig is in een ander gebied. De populatie omvat alle werknemers bij bedrijven en instellingen in die op enig moment in de maand december werkzaam waren. Peildatum: maandgemiddelde december. Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil Het aantal personen dat in een bepaald gebied woont maar werkt in een ander gebied. De populatie omvat alle werknemers bij bedrijven en instellingen in die op enig moment in de maand december werkzaam waren. Personen die in het buitenland werken zijn niet in de uitgaande pendel opgenomen (geen gegevens over bekend). Peildatum: maandgemiddelde december. Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil Het verschil tussen inkomende en uitgaande pendel in een gebied. Buitenlandse pendel wordt buiten beschouwing gelaten bij het bepalen van het regionale pendelsaldo. Peildatum: maandgemiddelde december. Bron: Loonaangifte, SWL, CBS, bewerking Etil 20
Colofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Amersfoort en omgeving verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Amersfoort en omgeving. Het regioportret
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Zaanstreek en Waterland verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Zaanstreek en waterkant. Het
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Utrecht en omgeving verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Utrecht en omgeving. Het regioportret
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Twente verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Twente. Het regioportret Twente wordt samengesteld
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Flevoland verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Flevoland. Het regioportret Flevoland wordt
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Zuid-Limburg verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Zuid-Limburg. Het regioportret Zuid-Limburg
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Drenthe verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Drenthe. Het regioportret Drenthe wordt samengesteld
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Achterhoek verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Achterhoek. Het regioportret Achterhoek wordt
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Midden-Brabant verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Midden-Brabant. Het regioportret Midden-Brabant
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Groningen verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Groningen. Het regioportret Groningen wordt
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret IJsselvecht verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio IJsselvecht. Het regioportret IJsselvecht
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV WERKbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Haaglanden verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Haaglanden. Het regioportret Haaglanden wordt
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV WERKbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Zeeland verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Zeeland. Het regioportret Zeeland wordt samengesteld
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret West-Brabant verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio West-Brabant. Het regioportret West-Brabant
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Noord- en Midden-Limburg verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Noord- en Midden-Limburg. Het
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV WERKbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Midden-Gelderland verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Midden-Gelderland. Het regioportret
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Noord-Holland Noord verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Noord-Holland Noord Het regioportret
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV WERKbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Zuid-West Gelderland verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Zuid-West Gelderland. Het regioportret
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Rijnmond verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Rijnmond. Het regioportret Rijnmond wordt samengesteld
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Amstelland, Kennemerland en Meerlanden verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Amstelland, Kennemerland
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Rijnstreek verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Rijnstreek. Het regioportret Rijnstreek wordt
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Zuidoost-Brabant verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Zuidoost-Brabant. Het regioportret
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV WERKbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Drechtsteden verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Drechtsteden. Het regioportret Drechtsteden
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV Werkbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het regioportret Noordoost-Brabant verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Noordoost-Brabant. Het regioportret
Nadere informatieColofon. Gebruikte bronnen: CPB, CBS, PGGM, DUO-CFI, UWV WERKbedrijf, Prismant, bewerking door Panteia/SEOR/Etil.
Colofon Het RegioPortret Friesland verschijnt één keer per jaar en brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in de sector Zorg en WJK in beeld voor de regio Friesland. Het RegioPortret Friesland wordt
Nadere informatieVoorwoord. Inleiding. In dit tabellenboek worden de volgende 28 regio's onderscheiden: Zaanstreek en Waterland. Amstelland, Kennemerland, Meerlanden
Voorwoord Inleiding Het Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en WJK (Welzijn en maatschappelijke dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang) beoogt relevante organisaties te voorzien van eenduidige en
Nadere informatieFACTSHEET ARBEIDSMARKT
1 FACTSHEET ARBEIDSMARKT Zuid LIMBURG 1. Kerngegevens beroepsbevolking Figuur 1.1 Samenstelling bevolking naar leeftijd en geslacht, Zuid Limburg, 2013-2025 Bron: Regioportret Zuid Limburg Ontgroening
Nadere informatieOntgroening en vergrijzing Noord en Midden Limburg en Zuid Limburg
1 FACTSHEET ARBEIDSMARKT Noord en Midden LIMBURG 1. Kerngegevens beroepsbevolking Figuur 1.1 Samenstelling bevolking naar leeftijd en geslacht, Noord en Midden Limburg, 2013-2025 Bron: Regioportret Noord-
Nadere informatieAanzet tot ontwikkelen van een arbeidsmarktvisie. Zorg en Welzijn West Brabant. Januari 2012, versie 0.1
Aanzet tot ontwikkelen van een arbeidsmarktvisie Zorg en Welzijn West Brabant Januari 2012, versie 0.1 1 2 Inhoud 1. Inleiding... 5 2. Algemene cijfers Arbeidsmarkt Zorg & Welzijn... 6 2.1 Omvang arbeidsmarkt...
Nadere informatieLeeftijdsopbouw Groningen
Factsheet Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn provincie Groningen 213 De publicatie Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Noord-Nederland 213 brengt de belangrijkste arbeidsmarktontwikkelingen in kaart. In deze factsheet
Nadere informatiePrognose bevolking Fryslân
Factsheet Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn provincie Fryslân 213 De publicatie Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Noord-Nederland 213 brengt de belangrijkste arbeidsmarktontwikkelingen in kaart. In deze factsheet
Nadere informatieLeeftijdsopbouw Drenthe
Factsheet Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn provincie Drenthe 213 De publicatie Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Noord-Nederland 213 brengt de belangrijkste arbeidsmarktontwikkelingen in kaart. In deze factsheet
Nadere informatieInleiding Uitgangspunten regionaal tabellenboek Opbouw regionaal tabellenboek
Inleiding Het Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en WJK (Welzijn en maatschappelijke dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang) voorziet partijen van eenduidige en betrouwbare informatie over de arbeidsmarktsituatie
Nadere informatieFACTS & FIGURES. Arbeidsmarktmonitor zorg en welzijn Zeeland
FACTS & FIGURES Arbeidsmarktmonitor zorg en welzijn Zeeland 01 Ontwikkelingen op de Zeeuwse arbeidsmarkt Zeeland is een relatief dun bevolkte provincie en heeft veel zorgaanbieders in een uitgestrekt gebied.
Nadere informatieWERKGELEGENHEID ZORG EN WJK NIEUWE WATERWEG NOORD
WERKGELEGENHEID ZORG EN WJK NIEUWE WATERWEG NOORD WERKGELEGENHEID ZORG EN WJK NIEUWE WATERWEG NOORD OMVANG EN SAMENSTELLING NAAR BRANCHE EN VVS-KWALIFICATIE J. Meuwissen M. Poeth Maastricht, november 2016
Nadere informatieFACTSHEET. Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn. Zeeuws-Vlaanderen. foto Xander Koppelmans voor DNA-beeldbank op
FACTSHEET Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn Zeeuws-Vlaanderen foto Xander Koppelmans voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl ViaZorg, januari 2013 Inleiding Deze factsheet bevat tabellen en grafieken over
Nadere informatieINLEIDING 2. 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6
INHOUDSOPGAVE Pagina INLEIDING 2 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6 2. SECTORSCHETS 7 Werkgelegenheidsstructuur 7 Contractomvang:
Nadere informatieDe regionale arbeidsmarkt 2016
De regionale arbeidsmarkt MEER INFO? Check onze site www.utrechtzorg.net of bel naar (030) 6340808 De regionale arbeidsmarkt Wat is ONS Werkgebied? Regio Utrecht, Amersfoort, Gooi- en Vechtstreek Gooi-
Nadere informatieAantal medewerkers West-Brabant
Regio West-Brabant 1. Werkgelegenheid Zorg en Welzijn West-Brabant In dit katern volgt een overzicht van diverse arbeidsmarktfactoren in de sector zorg en welzijn in de regio West-Brabant. Waar mogelijk
Nadere informatieFactsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Friesland 2017
Factsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Friesland 2017 ZorgpleinNoord ZorgpleinNoord is het grootste werkgeversverband voor zorg en welzijn in Noord-Nederland. Tot 1 januari 2017 was het werkgebied Groningen
Nadere informatieRegioportret Haaglanden Arbeidsmarkt zorg en welzijn
Bijlage 1 Regioportret Haaglanden Onderzoeksbureau Etil, www.etil.nl, in opdracht van RegioPlus. Voor deze regionale rapportage zijn o.a. gegevens gebruikt vanuit het Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg
Nadere informatieFactsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Drenthe 2017
Factsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Drenthe 2017 ZorgpleinNoord ZorgpleinNoord is het grootste werkgeversverband voor zorg en welzijn in Noord-Nederland. Tot 1 januari 2017 was het werkgebied Groningen
Nadere informatieFactsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Groningen 2017
Factsheet arbeidsmarkt zorg en wjk Groningen 2017 ZorgpleinNoord ZorgpleinNoord is het grootste werkgeversverband voor zorg en welzijn in Noord-Nederland. Tot 1 januari 2017 was het werkgebied Groningen
Nadere informatieGegevens deelnemers in Calibris-kwalificaties: instroom, doorstroom, uitstroom en terugstroom
Gegevens deelnemers in Calibris-kwalificaties: instroom, doorstroom, uitstroom en terugstroom 1. Aantal ingeschreven deelnemers per kwalificatie 1, 2 Crebo 2007-2008 2008-2009 2009-2010 2010-2011 2011-2012
Nadere informatieRapportage Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn 2008
Rapportage Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn 2008 Branche Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening Bijeenkomst 29 januari 2009 Willem van der Windt Pagina 1 Doel van Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg
Nadere informatieFacts & Figures De arbeidsmarkt zorg en welzijn in Noord-Nederland
onderzoekt, adviseert en verbindt. Facts & Figures De arbeidsmarkt zorg en welzijn in Noord-Nederland De arbeidsmarkt in zorg en welzijn blijft in beweging. Ook in het Noorden. We zetten de belangrijkste
Nadere informatieCBS: Meer mensen aan het werk, vooral jongeren
CBS: Meer mensen aan het werk, vooral jongeren Het aantal mensen met een baan is de afgelopen drie maanden met gemiddeld 6 duizend per maand toegenomen. Vooral jongeren hadden vaker werk. De beroepsbevolking
Nadere informatieWerkloosheid in Helmond 2012 Samenvatting en conclusies
Werkloosheid in Helmond 2012 Samenvatting en conclusies Aanleiding Sinds 2006 publiceert de Gemeente Helmond jaarlijks gedetailleerde gegevens over de werkloosheid in Helmond. De werkloosheid in Helmond
Nadere informatieINLEIDING 2. 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6
INHOUDSOPGAVE Pagina INLEIDING 2 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6 2. SECTORSCHETS 7 Werkgelegenheidsstructuur 7 Contractomvang:
Nadere informatiex Verandering t.o.v. voorgaand jaar Totaal
Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in 22 Cees Maas De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt in 22 laten geen gunstig beeld zien. De werkgelegenheid nam nog wel toe, maar de groei was veel kleiner dan in voorafgaande
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT
LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD
Nadere informatieLangzaam maar zeker zijn ook de gevolgen van de economische krimp voor de arbeidsmarkt zichtbaar
In de vorige nieuwsbrief in september is geprobeerd een antwoord te geven op de vraag: wat is de invloed van de economische situatie op de arbeidsmarkt? Het antwoord op deze vraag was niet geheel eenduidig.
Nadere informatieINLEIDING 2. 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6
INHOUDSOPGAVE Pagina INLEIDING 2 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6 2. SECTORSCHETS 7 Werkgelegenheidsstructuur 7 Contractomvang:
Nadere informatieRegioportret Noordwest-Veluwe en Stedendriehoek. Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2013
Regioportret Noordwest-Veluwe en Stedendriehoek Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2013 Inhoudsopgave Inleiding 2 WGV Zorg en Welzijn 2 Regioportret arbeidsmarkt zorg en welzijn 2 1. Regioschets 3 Bevolkingssamenstelling:
Nadere informatieOnderwijs in Kaart 2018 Zuidoost-Brabant
Onderwijs in Kaart 2018 Zuidoost-Brabant Cijfermatige onderwijsontwikkelingen in Zuidoost-Brabant Transvorm Tilburg, mei 2018 Spoorlaan 171 04 5038 CB Tilburg Postbus 4275 5004 JG Tilburg T 088 144 40
Nadere informatieFebruari 2010. Brancheschets Zorg & Welzijn
Februari 2010 Brancheschets Zorg & Welzijn Brancheschets Zorg & Welzijn Afdeling Arbeidsmarktinformatie Redactie: Rob de Munnik, Marijke Oosterhuis en Niek Veeken Landelijk Bedrijfsadviseur voor de branche
Nadere informatieINLEIDING 2. 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6
INHOUDSOPGAVE Pagina INLEIDING 2 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6 2. SECTORSCHETS 8 Werkgelegenheidsstructuur 8 Contractomvang:
Nadere informatieINLEIDING 2. 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6
INHOUDSOPGAVE Pagina INLEIDING 2 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6 2. SECTORSCHETS 7 Werkgelegenheidsstructuur 7 Contractomvang:
Nadere informatieINLEIDING 2. 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6
INHOUDSOPGAVE Pagina INLEIDING 2 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6 2. SECTORSCHETS 7 Werkgelegenheidsstructuur 7 Contractomvang:
Nadere informatieCOLOFON. Samenstelling regioportret:
COLOFON Samenstelling regioportret: E,til In opdracht van: RegioPlus Eindredactie: ZorgpleinNoord Publicatie uit het regioportret is toegestaan mits, de bron wordt vermeld. Voor meer informatie kan contact
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG
LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS
Nadere informatieCalibris 2009. Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie 2009-2010
Calibris 2009 Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie 2009-2010 Colofon Onderzoek en rapportage door: - Calibris - Rijnland Advies Januari 2010 Calibris 2009 Inhoudsopgave pagina 1. Samenvatting
Nadere informatieHighlights Regio in Beeld Arbeidsmarktregio Gooi en Vechtstreek
Highlights Regio in Beeld 2015 Arbeidsmarktregio Gooi en Vechtstreek Samenvatting Aantal banen neemt weer toe, echter niet in collectieve sector In de Gooi en Vechtstreek groeit het aantal banen van werknemers
Nadere informatieINLEIDING REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6
INHOUDSOPGAVE Pagina INLEIDING 2 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6 2. SECTORSCHETS 7 Werkgelegenheidsstructuur 7 Contractomvang:
Nadere informatieCOLOFON. Goes, januari 2014. 1 Welzijn & maatschappelijke dienstverlening, jeugdzorg en kinderopvang
COLOFON Deze publicatie is tot stand gekomen met behulp van onderzoeksbureau Etil in opdracht van RegioPlus, het landelijk samenwerkingsverband van zestien werkgeversorganisaties in zorg en welzijn, waaronder
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN LAAK
LAAGGELETTERDHEID IN LAAK Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN OPDRACHT
Nadere informatieFactsheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014. Werkloosheid stijgt naar 24% Definities. Nummer 6 juni 2014
Nummer 6 juni 2014 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2014 Factsheet Ondanks eerste tekenen dat de economie weer aantrekt blijft de werkloosheid. Negen procent van de Amsterdamse beroepsbevolking is werkloos
Nadere informatieFacts & Figures. Arbeidsmarktgegevens Regio Kennemerland, Amstelland & Meerlanden KENNEMERLAND, AMSTELLAND & MEERLANDEN AMSTERDAM & DIEMEN TEXEL
Facts & Figures 217 Arbeidsmarktgegevens Regio Kennemerland, Amstelland & Meerlanden TEXEL DEN-HELDER NOORD-HOLLAND NOORD ALKMAAR HOORN KENNEMERLAND, AMSTELLAND & MEERLANDEN ZAANSTREEK-WATERLAND AMSTERDAM
Nadere informatieRegioportret IJssel-Vecht. Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2013
Regioportret IJssel-Vecht Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2013 Inhoudsopgave Inleiding 2 WGV Zorg en Welzijn 2 Regioportret arbeidsmarkt zorg en welzijn 2 1. Regioschets 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening
Nadere informatieRegionaal tabellenboek 2017
t Regionaal tabellenboek 2017 Inleiding Het Onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en WJK (Welzijn en maatschappelijke dienstverlening, Jeugdzorg en Kinderopvang) voorziet partijen van eenduidige en betrouwbare
Nadere informatieCOLOFON. Samenstelling regioportret:
COLOFON Samenstelling regioportret: E,til In opdracht van: RegioPlus Eindredactie: ZorgpleinNoord Publicatie uit het regioportret is toegestaan mits, de bron wordt vermeld. Voor meer informatie kan contact
Nadere informatieBeroepsbevolking 2005
Beroepsbevolking 2005 De veroudering van de beroepsbevolking is duidelijk zichtbaar in de veranderende leeftijdspiramide van de werkzame beroepsbevolking (figuur 1). In 1975 behoorde het grootste deel
Nadere informatieCOLOFON. Samenstelling regioportret: E,til. In opdracht van: RegioPlus. Eindredactie: Venturaplus
COLOFON Samenstelling regioportret: E,til In opdracht van: RegioPlus Eindredactie: Venturaplus Publicatie uit het regioportret is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. Voor meer informatie kan contact
Nadere informatieAantal werkzoekenden en aantal WWuitkeringen
September 2009 Aantal werkzoekenden en WW-uitkeringen 2 Ingediende vacatures 5 Vraag en aanbod bij UWV WERKbedrijf 6 Ingediende ontslagaanvragen en verleende ontslagvergunningen 7 Statistische bijlage
Nadere informatieAantal werkzoekenden en WW-uitkeringen verder gestegen in februari
Februari 2009 Aantal werkzoekenden en WW-uitkeringen verder gestegen 2 Ingediende vacatures 5 Vraag en aanbod bij UWV WERKbedrijf 6 Verleende ontslagvergunningen 7 Statistische bijlage 8 Toelichting NWW
Nadere informatieRegionale Arbeidsmarkt Informatie Limburg update juli 2011
Regionale Arbeidsmarkt Informatie Limburg update juli 2011 1 Inleiding In 2011 hebben Etil en Research voor Beleid in opdracht van de Provincie Limburg de ontwikkeling van de Limburgse arbeidsmarkt onderzocht
Nadere informatieRegioportet Twente. Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2013
Regioportet Twente Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2013 Inhoudsopgave Inleiding 2 WGV Zorg en Welzijn 2 Regioportret arbeidsmarkt zorg en welzijn 2 1. Regioschets 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en
Nadere informatieOnderwijs in Kaart 2018 West- Brabant
Onderwijs in Kaart 2018 West- Brabant Cijfermatige ontwikkelingen in West- Brabant Transvorm Tilburg, mei 2018 Spoorlaan 171 04 5038 CB Tilburg Postbus 4275 5004 JG Tilburg T 088 144 40 00 F 088 144 40
Nadere informatieArbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012
Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012 t.b.v. Monitor Arbeidsmarkt en Onderwijs Provincie Noord-Holland IJmuiden, 23 november 2012 Arjan Heyma www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Belangrijkste
Nadere informatieMonitor Economie 2018
Monitor Economie 2018 Economische kerncijfers van de MVSgemeenten Augustus 2018 Inhoudsopgave Economische ontwikkeling 3 Werkgelegenheid 5 Arbeidsparticipatie 10 Inkomen en uitkeringen 13 Armoede en schuldhulpverlening
Nadere informatieAllochtonen op de arbeidsmarkt 2009-2010
FORUM Maart Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt 9-8e monitor: effecten van de economische crisis In steeg de totale werkloosheid in Nederland met % naar 26 duizend personen. Het werkloosheidspercentage
Nadere informatieCBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen
CBS: Lichte toename werkenden, minder werklozen Het aantal mensen met werk is in de periode februari-april met gemiddeld 2 duizend per maand toegenomen. Vooral jongeren en 45-plussers gingen aan de slag.
Nadere informatieCBS: Meer werkende vrouwen op de arbeidsmarkt
CBS: Meer werkende vrouwen op de arbeidsmarkt Tussen maart en mei is het aantal mensen met een baan met gemiddeld 6 duizend per maand gestegen. De stijging is volledig aan vrouwen toe te schrijven. Het
Nadere informatieINLEIDING REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6
INHOUDSOPGAVE Pagina INLEIDING 2 1. REGIOSCHETS 3 Bevolkingssamenstelling: ontgroening en vergrijzing 3 (Potentiële) beroepsbevolking 4 Werkgelegenheid 6 2. SECTORSCHETS 7 Werkgelegenheidsstructuur 7 Contractomvang:
Nadere informatieRegionale Arbeidsmarkt Informatie Limburg update juni 2013
Regionale Arbeidsmarkt Informatie Limburg update juni 2013 1. Inleiding In 2012 hebben Etil en Research voor Beleid in opdracht van de Provincie Limburg de ontwikkeling van de Limburgse arbeidsmarkt onderzocht
Nadere informatieAantal medewerkers Zuidoost-Brabant
Regio Zuidoost-Brabant 1. Werkgelegenheid Zorg en Welzijn Zuidoost-Brabant In dit katern volgt een overzicht van diverse arbeidsmarktfactoren in de sector zorg en welzijn in de regio Zuidoost-Brabant.
Nadere informatieAantal medewerkers Noordoost-Brabant
Regio Noordoost-Brabant 1 1. Werkgelegenheid Zorg en Welzijn Noordoost-Brabant In dit katern volgt een overzicht van diverse arbeidsmarktfactoren in de sector zorg en welzijn in de regio Noordoost-Brabant.
Nadere informatieFact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013
Fact sheet nummer 5 maart 2013 Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam Er zijn ruim 133.000 jongeren van 15 tot en met 26 jaar in Amsterdam (januari 2012). Met de meeste jongeren gaat het goed in het onderwijs
Nadere informatieAantal werkzoekenden en aantal WWuitkeringen
April 2009 Aantal werkzoekenden en WW-uitkeringen blijven stijgen 2 Ingediende vacatures 5 Vraag en aanbod bij UWV WERKbedrijf 6 Ingediende ontslagaanvragen en verleende ontslagvergunningen 7 Statistische
Nadere informatieAantal werkzoekenden en WW-uitkeringen opnieuw toegenomen
Maart 2009 Aantal werkzoekenden en WW-uitkeringen opnieuw toegenomen 2 Ingediende vacatures 5 Vraag en aanbod bij UWV WERKbedrijf 6 Ingediende ontslagaanvragen en verleende ontslagvergunningen 7 Statistische
Nadere informatieFeiten en cijfers 2010 Branche Kinderopvang
Feiten en cijfers 2010 Branche Kinderopvang Ieder jaar maakt FCB de zogenoemde factsheets. Deze bestaat uit cijfers over de branche in een bepaald jaar. De cijfers over 2010 worden met de ontwikkelingen
Nadere informatieRegioportret. Gooi- en Vechtstreek. Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2014-2015. www.regioplus.nl
Regioportret Gooi- en Vechtstreek Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2014-2015 www.regioplus.nl De RegioPortretten zijn opgesteld door Etil in opdracht van Regioplus. Utrechtzorg is aan de zijlijn betrokken
Nadere informatieRegioportret Achterhoek. Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2013
Regioportret Achterhoek Arbeidsmarkt zorg en welzijn 2013 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 WGV Zorg en Welzijn 2 Regioportret arbeidsmarkt zorg en welzijn 2 1. Regioschets 3 Bevolkingssamenstelling:
Nadere informatieOnderwijs in Kaart 2018 Noordoost-Brabant
Onderwijs in Kaart 2018 Noordoost-Brabant Cijfermatige ontwikkelingen in Noordoost-Brabant Transvorm Tilburg, mei 2018 Spoorlaan 171 04 5038 CB Tilburg Postbus 4275 5004 JG Tilburg T 088 144 40 00 F 088
Nadere informatieSIGRA. Facts & Figures. Arbeidsmarktgegevens Regio Zaanstreek - Waterland ZAANSTREEK-WATERLAND NOORD-HOLLAND NOORD AMSTERDAM & DIEMEN TEXEL DEN-HELDER
Facts & Figures 217 Arbeidsmarktgegevens Regio Zaanstreek - Waterland TEXEL DEN-HELDER NOORD-HOLLAND NOORD HOORN ALKMAAR SIGRA ZAANSTREEK-WATERLAND AMSTERDAM AMSTERDAM & DIEMEN 1 Inleiding In deze SIGRA
Nadere informatieLAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG
LAAGGELETTERDHEID IN DEN HAAG Uitgevoerd door: CINOP Advies Etil Kohnstamm Instituut Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA), Maastricht University DEZE FACTSHEETRAPPORTAGE IS ONTWIKKELD IN
Nadere informatieArbeidsmarktinformatie sector Zorg regio Drechtsteden
Arbeidsmarktinformatie sector Zorg regio Drechtsteden definitief rapport Calibris Kenniscentrum voor leren in de praktijk in Zorg, Welzijn en Sport Postbus 131 398 CC Bunnik T 3 75 7 Juni 21 F 3 75 71
Nadere informatieTrends Noord-Nederlandse arbeidsmarkt & onderwijs:
Trends Noord-Nederlandse arbeidsmarkt & onderwijs: discrepanties & effecten van acties Netwerkbijeenkomst arbeidsmarkt & onderwijs NetwerkZON 5 juni 2019 Stella Buurma, ZorgpleinNoord Karin Doornbos, ZorgpleinNoord
Nadere informatieFeiten en cijfers 2010 Branche WMD
Feiten en cijfers 2010 Branche WMD Ieder jaar maakt FCB de zogenoemde factsheets. Deze bestaat uit cijfers over de branche in een bepaald jaar. De cijfers over 2010 worden met de ontwikkelingen ook in
Nadere informatie