Samen zorgen we ervoor dat iedereen kan meedoen!

Transcriptie

1 Samen zorgen we ervoor dat iedereen kan meedoen! Communicatieplan voor de invoering van de Wet ondersteuning in de regio NWN 2006 Inhoud 1. Inleiding 2. Doelen, doelgroepen en kernboodschap 3. Voorlichting 4. Participatie en consultatie 5. Planning Schiedam, Vlaardingen en Maassluis Januari 2006

2 1. Inleiding Het kabinet heeft besloten een nieuw stelsel in te voeren voor langdurige zorg en ondersteuning. Hiervoor komt het kabinet met een nieuwe wet: de Wet ondersteuning (Wmo). Met de komst van de Wmo worden gemeenten verantwoordelijk voor ondersteuning. De AWBZ is er dan alleen voor de zwaardere vormen van zorg: professionele zorg en verpleging. De Wmo geeft gemeenten de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat iedereen actief deel kan nemen aan de samenleving. Ook mensen die dat op eigen kracht niet kunnen. Meedoen is dan ook de kortst mogelijke samenvatting van de Wmo. Het kabinet wil dit bereiken door de zorg en ondersteuning aan mensen die dat nodig hebben op een andere manier te regelen. Er is een krachtige sociale structuur nodig, waar zelforganisatie, binding en eigen verantwoordelijkheid een belangrijke plaats innemen. Dit vraagt om een samenhangend beleid op het gebied van ondersteuning, wonen, welzijn en op alle beleidsterreinen die daarmee samenhangen. Het kabinet heeft in de Wmo negen prestatievelden gedefinieerd en beschreven, die de basis vormen voor het Wmo-beleid van de gemeente. Deze prestatievelden zijn: 1. het bevorderen van de sociale samenhang en leefbaarheid in dorpen, wijken en buurten; 2. preventieve ondersteuning aan jongeren met problemen met opgroeien en ouders met problemen met opvoeden; 3. het geven van informatie, advies en cliëntondersteuning; 4. het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers; 5. het bevorderen van deelname aan het verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking, een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem; 6. voorzieningen voor mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijk verkeer; 7. opvang, Advies- en Steunpunten huiselijk geweld; 8. OGGZ, de openbare geestelijke gezondheidszorg; 9. ambulante verslavingszorg. Voor de prestatievelden 3, 4 en 6 nemen de verantwoordelijkheden van gemeenten toe 1. Schiedam, Vlaardingen en Maassluis hebben het voornemen uitgesproken deze taken gezamenlijk op te pakken. Aansluitend op de nieuwe gemeentelijke taken zijn drie inhoudelijke regionale projecten benoemd, namelijk Individuele verstrekkingen, Informatie & advies en Ontwerp kaderplan Maatschappelijke Ondersteuning Om de regionale aanpak te onderstrepen, maar ook met het oog op efficiency-overwegingen zullen de drie gemeenten de communicatie over invoering van de Wmo zoveel mogelijk gezamenlijk oppakken. Dit geldt zowel voor de te volgen aanpak als voor het te gebruiken materiaal (bv. folders en teksten). Waar nodig is er wel ruimte voor lokale invulling c.q. aanvulling. Het is van het grootste belang om de voorbereiding, de organisatie en straks de uitvoering van de Wmo te communiceren met alle betrokkenen en belanghebbenden in en rond Schiedam, Vlaardingen en Maassluis. Om een breed gedragen beleid op te kunnen stellen en uit te voeren is het daarnaast noodzakelijk om de betrokkenen de mogelijkheid tot 1 Voor de andere prestatievelden die binnen de Wmo vallen, geldt dat er door de drie gemeenten al regionaal beleid is ontwikkeld (bv. velden 7, 8 en 9) of dat het terreinen betreft die lokaal worden opgepakt (bv. velden 1 en 2). 1

3 participatie en inspraak te geven in de ontwikkeling van de visie op en het beleid rond ondersteuning. Dit wordt bevestigd in de Wmo. In artikel 11 van de concept Wmo staat vermeld: Het college van Burgemeester en Wethouders betrekt de ingezeten van de gemeente en in de gemeente een belanghebbende natuurlijke en rechtspersonen bij de voorbereiding van het beleid betreffende ondersteuning, op de wijze voorzien in de krachtens artikel 150 van de Gemeentewet vastgestelde verordening. En in artikel 12: Alvorens een voordracht tot vaststelling door de gemeenteraad te doen, vraagt het college van burgemeester en wethouders over het ontwerpplan advies aan de gezamenlijke vertegenwoordigers van representatieve organisaties van de kant van vragers op het gebied van ondersteuning. De drie gemeenten hebben ieder een verordening opgesteld, waarin inspraak is gedefinieerd en ruimte bestaat voor andere vormen van inspraak, zoals burgerparticipatie en interactieve beleidsontwikkeling. Voor het complexe beleidsproces rond de invoering van de Wmo, met meerdere fasen en actoren, is formele inspraak niet voldoende. Nu de gemeenten voortvarend aan de slag zijn met de voorbereiding op de wet, wordt het tijd de communicatie structureel te regelen en aan te bieden en om de mogelijkheden tot participatie en inspraak vast te leggen in een structuur en planning. 2. Doelen, doelgroepen en kernboodschap Het betrekken van de inwoners bij de beleidsvoorbereiding is één van de procesverplichtingen die de Wmo de gemeenten oplegt. Hierdoor kan het beleid beter aansluiten bij behoeften, wensen en eisen van de uiteindelijke gebruikers van de Wmovoorzieningen. Overigens gaat het hierbij niet om meebeslissen, maar om informeren en raadplegen. Onder communicatie verstaan we zowel het informeren, het voorlichten en het laten participeren van inwoners en belangenorganisaties als het consulteren van mogelijke aanbieders. Doelen De communicatie over de invoering van de Wmo en de gevolgen die dit met zich meebrengt, heeft een aantal doelen. In grote lijnen onderscheiden we: Het informeren van de inwoners en betrokkenen over de invoering van de Wmo en de veranderingen die dit met zich meebrengt in de drie NWN-gemeenten, zodat mensen weten wat dit voor hen betekent en waar ze terecht kunnen voor informatie en/of voorzieningen; Het informeren over de manier waarop de gemeenten burgers en instellingen gaan betrekken bij de beleidsvoorbereiding, zodat zij op het juiste moment input kunnen leveren. Het uitwisselen van ideeën, het signaleren van knelpunten en het samen bedenken van oplossingen. Gebruik maken van expertise van externe partners, waardoor het beleid aan kracht wint. Draagvlak en begrip krijgen voor het nieuwe beleid; De doelgroepen stimuleren om gebruik te maken van de beschikbare participatiemogelijkheden. Doelgroepen De doelgroepen in de Wmo zijn inwoners die direct betrokken zijn bij de negen prestatievelden van de Wmo (o.a. de huidige cliënten Wvg en huishoudelijke zorg en de 2

4 mantelzorgers), (belangen)organisaties die direct betrokken zijn bij de negen prestatievelden van de Wmo en de inwoners van de NWN-gemeenten in het algemeen. Daarnaast zijn de aanbieders van diensten en producten op het terrein van de negen prestatievelden interessante gesprekspartners voor de gemeenten, aangezien zij op dit moment al een aanbod verzorgen. Deze instellingen zullen daarom door middel van consultatie betrokken worden bij het traject. Een derde doelgroep voor de communicatie zijn de gemeentebesturen van de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis en de medewerkers. Kernboodschap Tijdens de verschillende fasen en op de verschillende thema s in het beleidsproces wordt op verschillende manieren en op verschillende momenten met de verschillende doelgroepen gecommuniceerd. Voor een heldere en eenduidige communicatie, is het wel goed om gezamenlijk vast te stellen wat de kernboodschap is. De kernboodschap die de gemeenten tot uiting zullen brengen is: Samen zorgen we ervoor dat iedereen kan meedoen! Belangrijke elementen die daarnaast steeds terug komen in de uitingen over de Wmo zijn: - De Wet ondersteuning wordt vanaf 1 januari 2007 ingevoerd. Dit gebeurt in fasen, de gemeente krijgt er steeds meer taken bij en moet zorgdragen voor regie en samenhang. - Deze wet geeft de gemeente taken die nu nog vallen onder de Welzijnswet, de Wvg en (delen van) de AWBZ. De wet is verdeeld over negen prestatievelden, die variëren van individuele voorzieningen om deel te kunnen blijven nemen aan de samenleving tot maatregelen ten behoeve van de leefbaarheid van wijken. - Inwoners krijgen meer eigen verantwoordelijkheid om voor zichzelf en elkaar te zorgen. De gemeente stimuleert daarom sociale samenhang, mantelzorg en vrijwilligers. Als mensen zelf geen ondersteuning kunnen regelen, kunnen ze bij de gemeente terecht. Het gaat hierbij om termen zoals zelfredzaamheid en de civil society. - Voor mensen die nu gebruik maken van een Wvg-voorziening of huishoudelijke hulp, kan er iets veranderen. De gemeente krijgt een compensatieplicht. Wat de veranderingen precies inhouden wordt in de loop van 2006 bekend. De gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis hebben in een samenwerkingsovereenkomst aangegeven daar waar mogelijk te willen samenwerken op de thema s individuele verstrekkingen en informatie & advies. Visie en concepten worden regionaal ontwikkeld, het basisaanbod aan informatie en advies en de organisatie van de verstrekkingen (indicering, toewijzing, inkoop) worden regionaal bepaald. De thema s en de meerwaarde van samenwerking kunnen, op basis van de overeenkomst worden gecommuniceerd. Het is belangrijk om bij de communicatie over de invoering van de Wmo uit te stralen dat de drie gemeenten op deze belangrijke onderdelen samenwerken. De gemeenten willen regisseur zijn op het terrein van de ondersteuning om samenwerking tussen alle partijen en samenhang in het aanbod te stimuleren. Tevens zullen gemeenten de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van burgers waar nodig en mogelijk ondersteunen en stimuleren. De samenwerking tussen de gemeenten is gericht op een sterke regierol, eenduidig beleid voor alle belanghebbenden en financiële meerwaarde. 3

5 3. Voorlichting In 2006 zal het regionale en lokale beleid ten aanzien van de Wmo geformuleerd worden. De drie gemeenten hebben tijdens dit proces de verantwoordelijkheid om algemene informatie te verstrekken over de Wmo. Het gaat om informatie over wat de bedoeling van de Wmo is en welke gevolgen de wet kan hebben voor (potentiële) gebruikers van voorzieningen en andere betrokken partijen. Naast de gemeenten zijn er meer partijen die algemene informatie over de Wmo geven. Het ministerie van VWS en de VNG, maar ook zorgaanbieders en consumenten- en patiëntenorganisaties. Op het moment, dat de beleidsnotities van de gemeenten gereed zijn, maakt de algemene informatie over de Wmo plaats voor informatie over het regionale en lokale beleid. Algemene informatie zal via artikelen in de lokale huis-aan-huis-bladen en de gemeentelijke websites verstrekt worden. Daarnaast zal nadrukkelijk aandacht zijn voor de informatie aan direct betrokkenen (cliënten Wvg en huishoudelijke zorg) door middel van brieven en een brochure. Naast de informatievertrekking aan de inwoners en betrokken instellingen zal ook aandacht zijn voor de informatieverstrekking door middel van bijvoorbeeld een nieuwsbrief voor gemeenteraadsleden. De betrokken medewerkers van de gemeente zullen eveneens betrokken worden bij het traject en regelmatig geïnformeerd worden. 4. Participatie en consultatie De gemeenten hebben een nadrukkelijke verplichting gekregen om hun inwoners actief te betrekken bij de ontwikkeling van het beleid op het terrein van de Wmo. Er is in de Wmo daarom een uitgebreide rol weggelegd voor burgerparticipatie. De Wmo stelt twee eisen aan de gemeenten: participatie door burgers bij het opstellen en uitvoeren van het beleid en verantwoording afleggen, door het inzichtelijk maken van de behaalde resultaten. Deze eisen zijn overigens niet de enige reden om burgers actief te betrekken bij de totstandkoming van het beleid in het kader van de Wmo. De ervaringen van de huidige gebruikers van de zorgvoorzieningen zijn onontbeerlijk om te komen tot een betere uitvoeringspraktijk. Zij zijn de ervaringsdeskundigen die weten wat in de praktijk goed werkt en tegen welke problemen ze aanlopen. Daarnaast hebben de huidige aanbieders op de verschillende prestatievelden van de Wmo ook de nodige voor de gemeenten noodzakelijke informatie. 4.1 Burgerparticipatie Burgerparticipatie is een brede, algemene term voor alle activiteiten die de overheid onderneemt om burgers te betrekken bij haar activiteiten. Dit kan variëren van informeren, raadplegen en adviseren tot zelfs coproduceren en meebeslissen. In de praktijk zijn informeren, raadplegen en adviseren de meest voorkomende verschijningsvormen. Zoals al opgemerkt staat meedoen centraal in de Wmo. Participatie is hier dan ook geen afgebakend interactief proces, maar een punt van voortdurende aandacht. Het gaat om deelname en samenwerking met alle betrokkenen bij de voorbereiding en uitvoering van het beleid. Het gaat hierbij niet alleen om belangenbehartiging, maar om betrokkenheid van de burgers en belangenorganisaties bij het komen tot een brede visie op ondersteuning in de gemeente. Bovendien houdt de participatie door burgers en 4

6 belangenorganisaties niet op bij de vaststelling van het beleid. Juist bij de uitvoering ligt het zwaartepunt bij vragers en aanbieders in het veld. Al bij het begin van het traject moet duidelijk zijn dat de betrokken organisaties niet aan tafel zitten om mee te beslissen. Burgers helpen bij het opstellen van het beleid, worden geraadpleegd en adviseren vanuit hun praktijkervaring en ze brengen hun belang naar voren. Hun opvattingen worden zorgvuldig genotuleerd. Die notulen worden gevoegd bij de stukken die bij de besluitvorming horen. Op die manier kunnen de uiteindelijke beslissers, de colleges van B&W en de gemeenteraden van de drie NWN-gemeenten, straks tot een goed onderbouwd besluit komen. Ambtelijk zal er voor worden gezorgd dat relevante opvattingen van de belangenorganisaties in de besluitnota naar voren worden gebracht. Als deze opvattingen niet worden overgenomen, dan wordt dit gemotiveerd. Participatie per beleidsfase 1. Visievorming en beleidsvoorbereiding In deze fase is het van belang om te achterhalen welke knelpunten er zijn in het huidige beleid, welke voorzieningen ontbreken, maar ook welke voorzieningen wèl goed werken. Wat zijn de ervaringen van de huidige gebruikers en aanbieders van zorgvoorzieningen? Waaraan hebben zij behoefte? Dit kan worden gedaan in de vorm van een regionaal te houden enquête onder vragers en aanbieders van welzijn en zorgvoorzieningen. Per project (individuele verstrekkingen, informatieadviesfunctie en visieontwikkeling Wmo) zal bekeken worden op welk moment en met welk doel een enquête kan worden uitgezet. Daarnaast is het van belang dat elk gemeentebestuur een visie vormt: hoe moet het gemeentelijke beleid om mensen met een beperking optimaal te laten meedraaien in de samenleving, eruit komen te zien? Hiervoor worden bijeenkomsten georganiseerd die enerzijds informatief van karakter zijn, maar anderzijds de discussie over het thema Wmo op gang brengen. Deze bijeenkomsten worden lokaal georganiseerd, samen met de (in te stellen) klankbordgroepen Wmo. De centrale vraag hierbij is: hoe kan onze gemeente eraan bijdragen dat mensen die zorg nodig hebben, zolang mogelijk kunnen blijven deelnemen aan de samenleving. Informeren en raadplegen van de doelgroepen kan door middel van een enquête / behoeftemeting vorm krijgen en door middel van informatieavonden rond dit thema. Daarnaast worden de burgers geïnformeerd over de Wmo via de gebruikelijke kanalen (lokale en regionale media, internet) 2. Adviseren gebeurt door middel van het instellen van klankbordgroepen Wmo Vaststellen beleidsplan en verordeningen De eerste fase resulteert in een visiedocument op de onderdelen individuele verstrekkingen en de informatieadviesfunctie. In het traject om te komen tot een integraal beleidsplan op de negen prestatievelden van de Wmo zal de eerste fase resulteren in een conceptbeleidsplan. Voordat deze documenten door de gemeenteraden vastgesteld kunnen worden, zijn de colleges verplicht om de meningen van burgers en belangenorganisaties te betrekken bij de beleidsvoorbereiding zoals eveneens is vastgelegd in de inspraakverordening. Het college vraagt in dit kader een reactie op concrete voorstellen en op een aantal dilemma s die zich voordoen. De klankbordgroepen en cliënten krijgen het conceptbeleidsplan toegestuurd en worden uitgenodigd om hierop te reageren. De gevraagde reacties en input worden verwerkt 2 Hoe burgers, cliënten, organisaties en instellingen worden geïnformeerd, is opgenomen in de communicatieplanning (bijlage 2). 3 In Maassluis is een dergelijke begeleidingsgroep, met daarin belangenbehartigers en gemeenteraad al enige tijd actief. 5

7 in het ontwerpplan. Aan de hand van deze reacties kan de gemeenteraad uiteindelijk afgewogen keuzes maken. In de Wmo is vastgelegd dat het ontwerpplan moet worden voorgelegd aan de vertegenwoordigers van representatieve organisaties aan de vraagzijde. De toelichting op de wet geeft hier nog de aanvulling dat het niet alleen gaat om de huidige gebruikers maar ook om potentiële gebruikers: vertegenwoordigers van ouderen, gehandicapten, dak- en thuislozen en jongeren. Een dergelijke toetsing kan schriftelijk, waarbij het concept wordt toegestuurd aan organisaties voor commentaar, eventueel aangevuld met een hoorzitting. Ook de conceptverordeningen kunnen worden voorgelegd aan vertegenwoordigers van zorgvragers. Praktische punten zoals termijnen en voorwaarden waaraan moet worden voldaan, kunnen op deze manier worden voorgelegd aan de mensen die er in de praktijk mee werken. Daarnaast worden inwoners van de gemeente via de gebruikelijk kanalen op de hoogte gesteld van het beleidsplan en gewezen op de mogelijkheid om hierop te reageren. 3. Uitvoering, evaluatie en benchmarking Hoe werkt het beleid in de praktijk? Wat kunnen we verbeteren? Welke knelpunten zijn er? Zijn er doelgroepen die niet of onvoldoende worden bereikt? In de fase van beleidsuitvoering ligt het zwaartepunt bij de vragers en aanbieders (organisaties) in het veld. Hierbij is het van belang dat de gemeenten regelmatig nagaan hoe het uitvoeren van het nieuwe beleid in de praktijk werkt. Dit kan worden gedaan door voortgangsgesprekken te houden met betrokken organisaties en instellingen. Voor de evaluatie is in de Wmo opgenomen dat de colleges van B&W ook jaarlijks meten wat de resultaten zijn van het beleid. De burgers krijgen zo meer inzicht in de lokale keuzes en de resultaten daarvan. Deze jaarlijkse metingen maakt een vergelijking mogelijk met andere gemeenten (benchmarken). Waar nodig kan de gemeente op grond van deze metingen werken aan verbeteringen. Ook dit gebeurt in samenspraak met burgers en instellingen. Daarnaast is het van belang dat college, ambtenaren en raadsleden zich rekenschap geven van de praktijkgevolgen van het beleid. Werkbezoeken zijn hiervoor een zeer geschikt middel. Participatie d.m.v. klankbordgroepen Burgerparticipatie in de Wmo in de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis betreft vooral het raadplegen van een brede groep cliënten, in de meest brede zin van het woord. Om dit vorm en inhoud te geven gedurende het invoeringstraject van de Wmo, willen de drie gemeenten een Regionale Klankbordgroep instellen, die nauw betrokken wordt bij de visieen beleidsontwikkeling Maatschappelijke Ondersteuning. De vormgeving van een regionale klankbordgroep is nader uitgewerkt in een aparte notitie die als bijlage bij dit plan is gevoegd. De regionale klankbordgroep wordt betrokken bij het opstellen van het kaderplan Maatschappelijke Ondersteuning én de beleidsplannen voor de Individuele verstrekkingen en Informatie en advies. In het Kaderplan zal de organisatie van de participatie, bijvoorbeeld in de vorm van een Regionale Klankbordgroep, opnieuw worden bekeken en ingevuld. De samenwerkende gemeenten streven naar een vertegenwoordiging van regionale, verbanden op alle negen prestatievelden van de Wmo. Alle (doel)groepen moeten zich uiteindelijk op een of andere wijze vertegenwoordigd weten. Op dit moment zijn hiervoor nog onvoldoende mogelijkheden benut. Nog niet op alle terreinen van de Wmo zijn burgers georganiseerd. Het betreft hier dan ook een groeimodel, waarbij de gemeenten streven naar een zo volledig mogelijke vertegenwoordiging van doelgroepen op de prestatievelden van de Wmo. Op regionaal niveau worden de belangen van inwoners, patiënten en cliënten behartigd door enerzijds belangenorganisaties, zoals de ouderenbonden en het netwerk van ouderen en 6

8 gehandicapten. Anderzijds door cliëntenraden van instellingen, zoals de Thuiszorg en grote instellingen voor opvang. Deze cliëntenraden zijn weer georganiseerd in MEE en het Basisberaad GGZ. Als gezegd worden de aanbieders van zorg en welzijn uitgesloten van deelname; hiervoor is een consultatieronde ontworpen, waarbij bilaterale gesprekken gevoerd zullen worden tussen gemeente en aanbieders. Er zijn altijd uitzonderingen op de regel. Zo zijn er belangenorganisaties die in de tijd groot en professioneel zijn geworden, of een zeker aanbod van voorzieningen op de markt brengen. In die zin wordt een uitzondering gemaakt voor het regionaal opererende Steunpunt Informele Zorg; een kleine, maar belangrijke gesubsidieerde instelling. En het Basisberaad, een belangenorganisatie die activiteiten en projecten ontwikkelt en uitvoert. De volgende criteria voor deelname aan de Regionale Klankbordgroep worden gehanteerd: 1. Regionaal georganiseerd of te organiseren. 2. In staat en bereid om verantwoording afleggen aan (doel)groep. 3. In staat en bereid om regelmatig, niet vrijblijvend te overleggen, advies uit te brengen en om eens per kwartaal een themabijeenkomst te organiseren. Lokaal kan in aansluiting op de Regionale Klankbordgroep bezien worden hoe specifieke doelgroepen betrokken kunnen worden over thema s die lokaal worden voorbereid en uitgevoerd, maar ook thema s die, naast een regionale, ook een lokale inkleuring veronderstellen. Op dit moment is de participatie van zorgvragers lokaal verschillend georganiseerd. In Maassluis bijvoorbeeld is een klankbordgroep van start gegaan, waarvan de voorzitter de betreffende wethouder is en waarin, naast vertegenwoordigers van belangenorganisaties, enkele raadsleden participeren. In Schiedam daarentegen heeft de klankbordgroep een inkleuring; wethouder en Raad zijn de te adviseren partijen en maken daarom geen deel uit van de klankbordgroep (i.o.). In Vlaardingen is een werkgroep van raadsleden rond de Wmo geformeerd, die voorafgaand aan de commissie bijeenkomt en wordt er een aparte klankbordgroep van zorgvragers opgericht. 4.2 Consultatie In de concept wettekst is geen verplichting opgenomen om instellingen te betrekken bij de beleidsontwikkeling. Toch is dit zeer gewenst vanuit het oogpunt van de deskundigheid en ervaring die de instellingen hebben op de verschillende prestatievelden van de Wmo: sociale samenhang & leefbaarheid, opgroeien en opvoeden van jongeren, informatie & advies, mantelzorg & vrijwilligerswerk, maatregelen & voorzieningen voor mensen met beperkingen of problemen, opvang & verslavingszorg. Er zijn in Schiedam, Vlaardingen en Maassluis veel organisaties, instellingen en groepen actief op deze prestatievelden. Gesprekspartners in het programma Wmo zijn dan ook met name de organisaties en instellingen die het beleid van de drie gemeenten (gaan) uitvoeren op basis van uitvoeringscontracten. Overigens komen uit verschillende, soms onverwachte hoek, aanbiedingen voor een aanbod van ondersteuning. Deze aanbiedingen kunnen aanleiding zijn tot gesprek. Consultatiemiddelen Omdat het gaat om belanghebbende organisaties in de ondersteuning, zullen bilaterale consultatiegesprekken worden gevoerd. De gesprekken zullen zo mogelijk begin 2006 worden gevoerd door de regionaal procesmanager en een projectleider Wmo. Een verslag van de gevoerde gesprekken wordt opgenomen in de kadernota Wmo. 7

9 Belangrijke partners zijn: Zorgaanbieders Welzijnsaanbieders Aanbieders eerstelijnszorg Zorgkantoren Centrum Indicatiestelling Zorg Woningcorporaties GGD NWN Na de fase van besluitvorming door college van B&W, zullen de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis gezamenlijk een traject van onderhandeling ingaan op met name het terrein van de individuele verstrekkingen. 5. Planning Communicatie over de Wmo is een voortdurende activiteit en is gericht op alle betrokkenen en, in het verlengde daarvan, uiteindelijk op alle inwoners van de drie gemeenten. Een globale planning voor het gehele traject is bijgevoegd in bijlage 2. Maandelijks kan bezien en besproken worden wat de landelijke, regionale en lokale ontwikkelingen zijn en in hoeverre de planning hierop aangepast moet worden. Het belangrijkste is dat er zorg wordt gedragen voor eenduidige communicatie via lokale en regionale media. De planning van participatie hangt nauw samen met de fasen van visie- en beleidsontwikkeling van de inhoudelijke projecten. In deze beleidsvormende fase zal nadruk liggen op burgerparticipatie door middel van klankbordgroepen en consultatie door middel van bilaterale gesprekken met aanbieders van voorzieningen. De periode tot mei 2006 is met name bedoeld om een visie op de verschillende onderdelen van de Wmo en de samenhang tussen deze verschillende onderdelen te ontwikkelen. Naar verwachting kan er in juni 2006 een concept kaderplan ondersteuning besproken worden inclusief de onderdelen individuele verstrekkingen en informatie&advies. In september 2006 na de formele inspraakperiode kunnen de gemeenteraden het kaderplan vervolgens vaststellen. De gemeenteraden worden, gezien hun rol als beslisser, via een eigen traject betrokken bij de ontwikkelingen van de Wmo. Vanuit het Programmateam is voorgesteld om regelmatig een nieuwsbrief uit te brengen en om in de maanden april t/m juni 2006 een zogenaamde Karavaan te organiseren, waarbij per gemeente een themabijeenkomst wordt georganiseerd waar de andere twee gemeenteraden bij uitgenodigd worden. Daarnaast worden werkbezoeken georganiseerd door de verschillende gemeenteraden. 8

10 Bijlage 1: De Wmo kent, als het gaat om de brede definitie van burgerparticipatie, verschillende doelgroepen. Inwoners Bij de ontwikkeling en evaluatie van beleid zal een gemeente geïnteresseerd zijn in de mening van zijn inwoners. Niet iedereen is in dezelfde mate betrokken bij het onderwerp maatschappelijk ondersteuning, maar heeft wel te maken met de effecten daarvan. Zeker waar het gaat om algemene maatregelen als het versterken van de sociale samenhang, komt de burger als (buurt)bewoner in aanraking met gemeentelijk beleid. Inwoners met problemen en ondersteuningsbehoeften ( cliënten ) Gebruikers van ondersteuning zijn bij uitstek degenen die kunnen vertellen welke behoeften zij hebben en hoe het gemeentelijke beleid in de praktijk uitpakt. Het gaat om individuele cliënten en om organisaties die de belangen van patiënten en cliënten in de gemeente vertegenwoordigen. Denk bijvoorbeeld aan belangenverenigingen voor chronische zieken, of belangenverenigingen voor inwoners met een bepaalde ziekte, aandoening of beperking of de ouderenbonden. Mantelzorgers/vrijwilligers De groep om de gebruikers van zorg heen is een waardevolle groep ervaringsdeskundigen. De mantelzorgers en vrijwilligers die zich inzetten voor het welzijn van de (zorg)gebruiker ondervinden dagelijks de voor- en nadelen van het gemeentelijke beleid. Soms zijn mantelzorgers en vrijwilligers georganiseerd, maar vaak ook niet. Adviesraden Gemeenten kennen diverse adviesraden, door de raad of door het college ingesteld, om te adviseren over gemeentelijk beleid. Vaak zijn deze in het leven geroepen op basis van artikel 83 van de Gemeentewet. Het gaat daarbij om seniorenraden, gehandicaptenplatforms etc. Denk hierbij ook aan de wijk- en dorpsraden, die een actieve rol kunnen spelen in het bevorderen van sociale samenhang en leefbaarheid. Cliëntenraden Naast adviesraden zijn er ook cliëntenraden voor bijvoorbeeld de WVG en de WWB. In de Wmo is, anders dan in de WVG, vooralsnog geen verplichting opgenomen een cliëntenraad in te stellen. De cliëntenraden zijn door hun samenstelling sterker gericht op de concrete praktijk en op belangenbehartiging. Cliëntenraden in de zorginstellingen De zorginstellingen die AWBZ taken verrichten, hebben een cliëntenraad op basis van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ). In deze cliëntenraden krijgen cliënten de mogelijkheid om mee te praten en mee te beslissen over zaken die hen aangaan. Als met de inwerkingtreding van de Wmo voorzieningen onder verantwoordelijkheid van de gemeente komen die nu nog onder verantwoordelijkheid van het Zorgkantoor vallen en de gemeente een contract met een instelling afsluit, krijgt de gemeente zijdelings met de cliëntenraden van de zorginstellingen te maken. Hoewel gemeenten niet rechtstreeks met deze vorm van cliëntenparticipatie te maken krijgen, is het goed om de instellingen naar de werking van de inspraak te vragen. Instellingen en professionals: uitvoerders van gemeentelijk beleid De instellingen en professionals zijn degenen die in de praktijk het grootste deel van het gemeentelijke beleid uitvoeren, bijvoorbeeld GGD en, instellingen voor huishoudelijke verzorging, zorginstellingen, welzijnsinstellingen (ouderenwerk, sociaal-cultureel werk, steunpunten mantelzorg, jongerenwerk, vrijwilligersorganisaties), aanbieders van 9

11 eerstelijnszorg en woningcorporaties. Zij leveren diensten, kennen de ontwikkelingen op het gebied van zorgvernieuwing en kennen ook hun cliënten goed. De gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis realiseren zich dat met het huidige beleid rond ondersteuning weinig aandacht is uitgegaan naar participatie van inwoners en cliënten. Anderzijds zijn inwoners nog niet of nauwelijks georganiseerd rondom verschillende aspecten van de ondersteuning. Daar komt nog bij dat de samenwerkende gemeenten de intentie hebben om ook op het regionale niveau de participatie van burgers te organiseren. Dit alles maakt dat, naast regionaal georganiseerde belangenorganisaties, ook mogelijk een beroep gedaan zal worden op cliëntenraden van regionaal opererende instellingen. En dat nieuwe initiatieven verwacht mogen worden van de gemeenten om de participatie op regionaal niveau vorm en inhoud te geven. Voorstellen hiertoe zullen een plek krijgen in het kaderplan Maatschappelijke Ondersteuning

12 Bijlage 2 Communicatiemiddelen en planning 2006 Volgens de huidige globale planningen van de projecten Ontwerp kaderplan ondersteuning , Informatie & advies en Individuele verstrekkingen lopen de projecten gelijktijdig de verschillende fasen door. De communicatie kan daardoor op gelijke samenhangende wijze voor de verschillende projecten vormgegeven worden. De WMO zal steeds het kader zijn waarbinnen de communicatie wordt vormgegeven. Wellicht dat de accenten op bepaalde momenten meer op één van de onderdelen ligt. De onderstaande planning is gebaseerd op het plan van aanpak opgesteld door de Kwartiermaker Wmo en de projectplannen Ontwerp kaderplan ondersteuning , Informatie & advies en Individuele verstrekkingen. Vanzelfsprekend zal de planning regelmatig geactualiseerd moeten worden. Periode Januaridecember 2006 Januaridecember 2006 Januarifebruari 2006 Onderwerp Voorlichting over: 1. Ontwerp kaderplan ondersteuning, 2. Informatie & advies 3. Individuele verstrekkingen Structureel overleg over: 1. Ontwerp kaderplan ondersteuning, 2. Informatie & advies 3. Individuele verstrekkingen Samenwerkingsovereenkomst & landelijke besluitvorming Doelgroep Status Kernboodschap Middelen Alle doelgroepen (in- en extern) Klankbordgroepen (regionaal en lokaal) Informeren Informeren/ Adviseren/ Raadplegen Inwoners NWM gemeenten Informeren WMO: veranderingen op komst Kerngedachte achter WMO (allemaal meedoen) Denk mee over de WMO WMO: veranderingen op komst Kerngedachte achter WMO (allemaal meedoen) Persberichten en artikelen in eigen media (gemeentepagina, internet etc.) Regelmatig overleg Persberichten en artikelen in eigen media (gemeentepagina, internet etc.)

13 Januari juni 2006 Januari juni 2006 Mei 2006 Juli 2006 September 2006 Oktoberdecember 1. Ontwerp kaderplan ondersteuning, 2. Informatie & advies 3. Individuele verstrekkingen 1. Ontwerp kaderplan ondersteuning, 2. Informatie & advies 3. Individuele verstrekkingen Concept kaderplan ondersteuning , inclusief de onderdelen: Informatie & advies en individuele verstrekkingen. Concept kaderplan ondersteuning , inclusief de onderdelen: Informatie & advies en individuele verstrekkingen. Concept kaderplan ondersteuning , inclusief de onderdelen: Informatie & advies en individuele verstrekkingen. Huishoudelijke verzorging: nieuwe Betrokken instellingen Consultatie WMO: veranderingen op komst Denk mee over de huishoudelijke verzorging en de loketten onder de WMO Gemeenteraden Informeren WMO: veranderingen op komst Meedenken over de visie 1. Instellingen / zorgaanbieders 2. Klankbordgroepen 3. Huidige cliënten 4. Burgers 5. Medewerkers gemeenten 1. Instellingen / zorgaanbieders 2. Klankbordgroepen 3. Huidige cliënten 4. Burgers Gemeenteraden 1. Instellingen 2. Klankbordgroepen Raadplegen Meedenken Informeren Raadplegen Besluitvorming Denk mee over het kaderplan ondersteuning. Met uw ervaringen kunnen we een beter plan maken. Geef uw reactie op het kaderplan ondersteuning. Met uw ervaringen kunnen we een beter plan maken. Bilaterale gesprekken Bijeenkomsten en werkbezoeken 1 4 Informatieavonden, publicaties in gemeentelijke media 5. Interne media 1 4 Formele inspraakprocedure incl. hooravond en publicaties in gemeentelijke media Voorlichting Veranderingen in kader WMO 1. en 2. Informatiefolder, beleidsdocumenten 12

14 2006 Januaridecember 2007 regeling Informatie & advies: loketten Kaderplan ondersteuning , incl. individuele verstrekkingen en informatie & advies: Uitvoering, evaluatie en benchmark 3. Individuele cliënten 4. Burgers 5. Medewerkers 1. Individuele cliënten 2. Burgers 3. Instellingen en organisaties die in de praktijk met de Wmo te maken hebben. A. Informeren B. Raadplegen Wat zijn uw ervaringen met de Wmo in de praktijk? Hoe ervaart u de loketten en de huishoudelijke verzorging in de praktijk? 3. Brief + informatiefolder 4. Gemeentelijke publicatiepagina s, gemeentelijke websites, overige gemeentelijke media 5. Interne media A. Publicaties over de benchmark en resultaten op gemeentelijke publicatiepagina s, gemeentelijke websites, overige gemeentelijke media 1B,2B Inloopavond 2B burgerjaarverslag 3B Voortgangsgesprekken en werkbezoeken NB In het bovenstaande overzicht wordt geen rekening gehouden met een overgangsregeling voor de individuele verstrekkingen. Op het moment dat hiertoe besloten wordt zal dit gevolgen hebben voor de planning en de boodschap. Het is daarom wel van belang dat op korte termijn hier helderheid over ontstaat. Ook is in de planning nog geen expliciete aandacht besteed aan de AWBZ-subsidies die vanaf 2007 over komen naar de gemeente. Wellicht kan dit meegenomen worden bij de consultatiegesprekken, die in de komende maanden gevoerd worden. Tweede kwartaal 2006 Tweede kwartaal 2006 Huishoudelijke verzorging: overgangsregeling Subsidies AWBZ 1. Organisaties van zorgvragers 2. Organisaties zorgaanbieders 3. Burgers 4. Huidige cliënten 5. Medewerkers Huidige AWBZgesubsidieerde organisaties Voorlichting Voorlichting Veranderingen in kader WMO individuele verstrekking mbt huishoudelijke verzorging gaat veranderen Veranderingen in kader WMO Informeren over al dan niet behoud van subsidie/korting op subsidie 1 4 gemeentelijke publicatiepagina s, gemeentelijke websites, overige gemeentelijke media, persberichten 4. geadresseerde brief 5. interne media Voorgesprekken Brief ter bevestiging 13

15