Rechtsvergelijking (2): microrechtsvergelijking
|
|
- Andreas de clercq
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Rechtsvergelijking (2): microrechtsvergelijking 1. VASTLEGGING VAN HET ONDERZOEKSDOMEIN... 2 A. EERSTE STAP: HOEVEEL STELSELS?... 2 B. TWEEDE STAP: WELKE STELSELS? HET RECHTSVERGELIJKEND PROCES... 2 A. VOORAFGAANDE STAP: HET VERGELIJKEND SCHEMA... 2 B. EERSTE STAP: DE FASE VAN HET KENNEN Methodologische regels Het probleem van de formele rechtsbronnen Het probleem van de materiële rechtsbronnen Het probleem van de taal De reïntegratie van de term in zijn rechtsorde... 4 C. TWEEDE STAP: DE FASE VAN HET VERGELIJKEN... 5 D. DERDE STAP: DE FASE VAN HET VERKLAREN... 5 E. VIERDE FASE: DE FASE VAN HET WAARDEREN... 5 F. EEN VERMOEDEN VAN GELIJKENIS? TOEPASSINGEN VAN DE RECHTSVERGELIJKING... 6 A. INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT... 6 B. RECEPTIE VAN BUITENLANDS RECHT Door de wetgever Onder invloed van de rechtsleer en rechtspraak... 7 C. EENMAKING VAN HET RECHT Doel Eenmaking op nationaal vlak Eenmaking van het recht op internationaal vlak... 7 Academiejaar samenvatting rechtsvergelijking (2) Jeroen De Mets 1
2 1. Vastlegging van het onderzoeksdomein A. Eerste stap: hoeveel stelsels? Eerst moet beslist worden hoeveel rechtsstelsels men wil vergelijken. Die keuze zal bepaald worden door het doel dat nagestreefd wordt en anderzijds door de regel of het instituut. B. Tweede stap: welke stelsels? Na de keuze van het aantal stelsels zal moeten beslist worden welke landen of rechtsstelsels vergeleken zullen worden. Die keuze is belangrijk: ze heeft immers een sterke invloed op het resultaat. Als een belangrijk systeem buiten de vergelijking wordt gelaten dreigt het resultaat niet meer relevant of zelfs onjuist te zijn. Een tweede probleem is dat om te weten welke stelsels relevant zijn voor de vergelijking, de onderzoeker eigenlijk eerst al iets zou moeten weten over de verschillende stelsels, maar dat is net wat hij zal onderzoeken. Daarom wordt vaak gebruik gemaakt van overzichtswerken. Twee oplossingen zijn mogelijk: Uit de verschillende families kunnen representatieve rechtsstelsels (best niet meer dan drie of vier in eerste fase) worden gekozen, de zogenaamde moederrechten. Zo is het Franse rechtsstelsel grotendeels representatief voor het Belgische, al moet die doortrekking uitermate omzichtig gebeuren. Sommige families of landen zijn bekend voor de oplossing die ze aan een bepaald probleem geven. Zo is de VSA bekend voor het kartelrecht en Scandinavië voor het familierecht. 2. Het rechtsvergelijkend proces A. Voorafgaande stap: het vergelijkend schema Het valt aan te raden om een vergelijkend schema op stelllen alvorens de effectieve vergelijking gebeurt. Daarbij wordt de te vergelijken term gefragmenteerd: alle aspecten ervan worden opgedeeld in een reeks van kleine deelproblemen, die samen het schema uitmaken. Problematisch daarbij is dat de gekozen indeling vaak afhankelijk is van de eigen achtergrond. Een eerste manier bestaat erin om alle elementen, zoals die empirisch bekend zijn, op een rijtje te zetten. Zo valt aanvaardig uiteen in vragen als: wie mag het aanbod aanvaarden, moet de ontvangst van het aanbod worden meegedeeld, Naast dit empirisch vergelijkend schema is ook een rationaal vergelijkend schema mogelijk. Daarbij wordt een schema opgesteld met alle theoretische mogelijkheden die in de te vergelijken term vervat kunnen liggen. Deze methode vereist een zeer goede kennis van de te vergelijken termen. B. Eerste stap: de fase van het kennen 1 Methodologische regels De te vergelijken term moet vergeleken worden zoals hij is, niet zoals hij zou moeten zijn. De vigerende interpretatie en toepassing is degenen die gehanteerd moet worden. Er moet zo veel mogelijk gebruikgemaakt worden van originele bronnen. Academiejaar samenvatting rechtsvergelijking (2) Jeroen De Mets 2
3 De te vergelijken term moet in de totaliteit en de complexiteit van de bronnen van zijn rechtsstelsel gezien worden. Wetteksten moeten samen gelezen worden met de uitvoeringsbesluiten, juridische praktijk, rechtspraak en gezaghebbende rechtsleer. Die kunnen verduidelijken, aanvullen of soms zelfs contra legem interpreteren. Een regel kan bijvoorbeeld in onbruik geraakt zijn. De hiërarchie der rechtsbronnen moet gerespecteerd worden. De term moet geïnterpreteerd worden volgens de actuele interpretatiemethodes van de rechtsorde waartoe hij behoort. 2 Het probleem van de formele rechtsbronnen (1) Hiërarchie Bij het bestuderen van vreemd moet de onderzoeker rekenning houden met hiërarchie van de rechtsbronnen. Er zijn verschillende mogelijkheden (zie cursus randnummer 62). In de continentaal-europese rechtsstelsels is de wet (in de materiële zin van het woord) de voornaamste recht. Dat vloeit voor een deel historisch voort uit het absolutisme en de parlementaire democratie, anderzijds uit de revoluties: radicaal nieuw recht kan maar worden ingevoerd via de wetgever. Ook in socialistische stelsels was de wet de belangrijkste rechtsbron. In de common law is de situatie anders. Het Engelse recht heeft zich vooral via de rechtspraak ontwikkeld (cf. infra). Wetgeving en doctrine spelen slechts een suppletieve rol. Toch is die indeling achterhaald door de praktijk. In het continentaal recht speelt de rechtspraak vooral in het burgerlijk recht een grote rol. In de common law komt de wetgever tegenwoordig veel meer tussen. (2) Interpretatiemethodes: de houding van de rechter tegenover de wet De Engelse rechter heeft weinig vrijheid tegenover de wet. Hij moet de wet letterlijk interpreteren. Bovendien geldt de stare decisis regel. Rechtbanken zijn gebonden door uitspraken van hogere rechtbanken en soms zelfs door hun eigen uitspraken. Ook de socialistische rechter had geen vrijheid tegenover de wet. De Italiaanse en de Spaanse rechtspraak zijn ook positivistisch gebleven. Ze staan afwijzend tegen algemene rechtsbeginselen. De Belgische en Franse rechtspraak hanteerde lange tijd een positivistisch, exegetisch paradigma, maar ging onder Duitse invloed ook aan vrijere rechtsvinding doen. Ook binnen België lijken verschillen merkbaar. De Nederlandse rechter hanteert een nog grote vrijheid. De Duitse rechter heeft het positivisme al lange tijd verlaten. Er is een erg vrije rechtsvinding, onder meer via de Generalklauseln (zie verder). Die trend is nog versterkt nadat het positivisme in het Nazi-tijdperk tot onaanvaardbare resultaten had geleid. Het meest vrij is wellicht de Zwitserse rechter, die de expliciete bevoegdheid krijgt om leemtes in de wet naar eigen goeddunken op te lossen. (3) De rol van de rechtsleer Op het Europese vasteland heeft de rechtsleer steeds een belangrijke rol gespeeld, omdat de vorming van juristen plaatsvond aan de universiteiten. In Engeland was de opleiding van juristen vooral praktisch. De rechtsleer is daardoor nog steeds niet minder belangrijk dan op het continent, en werkt vooral Academiejaar samenvatting rechtsvergelijking (2) Jeroen De Mets 3
4 synthetiserend. In Amerika heeft de rechtsleer wel veel invloed, bijvoorbeeld via de Law Reviews, die er veel aanzien genieten. (4) Het belang van de heuristiek Een bron moet niet alleen gekend zijn, ze moet ook gevonden worden. Dat is in de praktijk niet altijd even eenvoudig. 3 Het probleem van de materiële rechtsbronnen Wie vreemd recht bestudeert, moet niet alleen rekening houden met de law in the books, maar ook met de law in action. Daarom moeten ook de gewoonte, de rechtspraktijk, de buitengerechtelijke praktijk, de collectieve overeenkomsten en zelfs putatief recht bij de vergelijking betrokken worden. Dat is van bijzonder belang bij de functionele methode. Het gevaar bestaat dat er foute analogieën worden gemaakt, of dat de indruk ontstaat dat er geen equivalenten bestaan. Het is meestal redelijk delicaat om te besluiten dat iets niet geregeld is (cf. infra). Het grootste probleem is het vinden van materiële bronnen. Vaak bestaan geen toegankelijke bronnen op schrift. Een veldonderzoek dringt zich op, of vragenlijsten. Een gesprek met een kenner van het plaatselijke recht is een andere oplossing. Daarnaast bestaan verschillende projecten die proberen de materiële rechtsbronnen toegankelijk te maken (o.a. Van Gerven is daarmee bezig geweest). 4 Het probleem van de taal De taal is een grote barrière voor de rechtsvergelijker. Zelfs al beheerst hij een taal goed, het juridische taalgebruik is vaak zeer specifiek. Boven bestaat het gevaar voor termen die op het eerste gezicht synoniemen zijn, maar die naar precieze inhoud en rechtsgevolgen toch verschillen. Huwelijk is het niet hetzelfde in België en Nederland. Ook voor homoniemen moeten worden opgepast. Jurisprudentie is het Nederlands rechtspraak, maar jurisprudence is rechtsleer. Het lastigst zijn onvertaalbare woorden zoals trust, die dan best in hun originele taal, maar met verklaring worden weergegeven. Als algemene wenk is het het beste om een eentalig verklaring juridisch woordenboek te gebruiken, en anders een meertalige juridisch woordenboek. 5 De reïntegratie van de term in zijn rechtsorde (1) Algemeen Om de te vergelijken term in de context van zijn rechtsorde te begrijpen, is de reïntegratie ervan vereist. Men zal zich dus vragen moeten stellen de maatschappelijke context en ratio van een bepaalde regel. (2) Reden 1: de invloed op de te vergelijken term van andere instituten die verwant of complementair zijn Bepaalde termen kunnen een invloed hebben op andere instituten. Zonder kennis van deze aanverwante termen kan een bepaald instituut niet goed begrepen worden. (3) Reden 2: de invloed van de determinerende elementen Een jurist loopt het risico een ander rechtsstelsel verkeerd te interpreteren als hij de determinerende elementen van het andere rechtsstelsel niet in rekening brengt. Zo kan het erfrecht niet bestudeerd worden zonder het eigendomsrecht in het achter te houden. Anders zouden we kunnen besluiten dat het Sovjet-erfrecht hetzelfde is als het onze. Academiejaar samenvatting rechtsvergelijking (2) Jeroen De Mets 4
5 (4) Reden 3: invloed van extra-juridische factoren op het ontstaan, de structuur of de functie van de te vergelijken termen Het succes en de toepassing van een een regel hangt veelal af van de extra-juridische praktijk. Enerzijds moeten deze elementen dus in de vergelijking worden meegenomen, anderzijds hebben ze net ook een invloed op het ontstaan en wezen van juridische regels, die vaak niet begrepen worden dan door ze als een sociaal gegeven te bekijken C. Tweede stap: de fase van het vergelijken De rechtsvergelijking gaat verder dan het louter verzamelen van gegevens. Er moet een effectieve vergelijking zijn. Dit is de comparatieve synthese. Deze moet de gelijkenissen en verschillen tussen de beide elementen duidelijk maken. Daarbij moet op drie niveaus een onderzoek gebeuren: Op het niveau van de determinerende of vervangbare elementen. Determinerende elementen zijn elementen die zo wezenlijk voor een rechtsstelsel dat ze niet in een ander rechtstelsel kunnen worden overgeplaatst zonder dat ze dat stelsel tot een ander stelsel maken. Op het niveau van de bronnen. Daarbij moeten alle bronnen betrokken worden. Op het functionele niveau: het niveau van de oplossingen. Uiteenloopende regels kunnen gelijkaardige functies hebben. D. Derde stap: de fase van het verklaren Het louter vaststellen van verschillen tussen rechtsstelsels is zonder meer beperkt. Deze verschillen moeten ook verklaard worden worden. Dit is niet eenvoudig: er is een veelhoud aan factoren die een verschil of gelijkenis kunnen verklaren: De geschiedenis: landen kunnen een gemeenschappelijke geschiedenis hebben of analoge ontwikkelingen hebben gehad. De receptie van vreemd recht: landen nemen soms vreemd rechter over De economie De politieke, sociale of culturele evolutie, die bijvoorbeeld kunnen verklaren waarom een bepaalde receptie mislukt. Zo werd in Turkije het Westerse burgerlijk recht ingevoerd in de jaren 20, en dus ook het monogame huwelijk. De cultuur bleef evenwel achter: er waren massa s buitenechtelijke kinderen, die regelmatig moesten gewettig worden. Een ander voorbeeld is Ethiopië. Er werd wel Westers recht ingevoerd, maar er was geen juridisch onderwijs of een juridisch systeem. Bewuste ingreep van de wetgever, die poogt sommige situaties op te lossen Een onvoldoende wettelijke regeling, waardoor de rechtspraak soms tot verschillende oplossingen komt. Het toeval. E. Vierde fase: de fase van het waarderen Of er na de verklaring nog een vierde fase moet komen is betwist. Of er een waardering is hangt waarschijnlijk af van het doel van de onderzoeker. Als die louter kennis nastreeft zal een waardering niet nodig zijn. Wil de onderzoeker evenwel bijvoorbeeld een suggestie voor de verbetering van het eigen recht doen, zal hij waarschijnlijk wel moeten waarderen. Academiejaar samenvatting rechtsvergelijking (2) Jeroen De Mets 5
6 F. Een vermoeden van gelijkenis? Volgens ZWEIGERT bestaat er in de rechtsvergelijking een vermoeden van gelijkheid. Onderzoek van RHEINSTEIN wijst erop dat in 80% van de gevallen burgerrechtelijke problemen op dezelfde manier worden opgelost over de hele wereld. ZWEIGERT meent daarom dat een rechtsvergelijkend proces het best kan vertrekken vanuit het vermoeden dat twee rechtsstelsels gelijk zijn. Dit principe is betwist. Sommige auteurs wijzen erop dat het principe zelfbevestigend kan worden. 3. Toepassingen van de rechtsvergelijking A. Internationaal privaatrecht Het Wetboek van Internationaal Privaatrecht legt de rechter soms op om vreemd recht toe te passen. Vroeger werd het vreemde recht als een louter feitelijk gegeven gezien, dat door de partijen moest worden bewezen. In het arrest Babcock oordeelde het Hof van Cassatie evenwel dat het aan de rechter toekomt om het vreemde recht te ontdekken. Deze regel is overgenomen in het WIPR. Bij zijn zoektocht kan de rechter een beroep doen op een aantal verdragen inzake inlichtingen over buitenland recht, die tot stand kwamen in de schoot van de Raad van Europa. Het gaat over vragen over burgerlijk recht en handelsrecht, en voor een dertigtal landen over alle rechtstakken. De rechter kan een vraag stellen via het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Vragen aan België worden gericht aan het Minister van Justitie. B. Receptie van buitenlands recht 1 Door de wetgever (1) Geïsoleerde rechtsregels In heel wat gevallen vindt de wetgever inspiratie in het buitenland. Zo nam de Belgische wetgever de objectieve aansprakelijheid over uit andere Europese landen. De milieueffectrapportage is overgenomen uit het Amerikaanse recht. (2) Receptie van rechtsregels Soms wordt zelfs een geheel rechtsstelsel of een deel ervan overgenomen. Voor ons zijn vooral drie golven belangrijk: In de middeleeuwen en vroegmoderne tijd vond in het West-Europa een massale receptie van het Romeins recht plaats (cf. Rooms-Hollands recht). In de negentiende eeuw was er een verspreiding van de Napoleontische wetboeken. Deze expansie is vooral te wijten aan de Franse militaire expansie, maar ook omdat het wetboek gezien werd als het beste van zijn tijd. Het wetboek werd overgenomen door o.m. de Benelux-landen, Italië, Spanje; Québec. In het Midden- Oosten en Japan waren experimenten met de Code Civil. Veel landen uit Azië en Afrika werden in de loop van de twintigste eeuw sterk beïnvloed door westers recht. Dat was vaak een mislukking, bijvoorbeeld omdat de nodige juridische omkadering ontbreekt. De opleiding van juristen is dan ook essentieel. Academiejaar samenvatting rechtsvergelijking (2) Jeroen De Mets 6
7 2 Onder invloed van de rechtsleer en rechtspraak Overname van vreemd recht gebeurt niet alleen door de wetgever, maar vooral door beïnvloeding van de rechtsleer. Ook de rechtspraak laat zich door de rechtsleer inspireren. De hogere rechtshoven kijken ook zelf over de grenzen. C. Eenmaking van het recht 1 Doel De eenmaking van het recht vergemakkelijkt het internationale handelsverkeer en de andere transnationale relaties. Het voorkomt immers dat een aantal grensoverschrijdende activititeiten tegelijkertijd aan verschillende nationale regels onderworpen zouden zijn. De eenmaking moet zinvol zijn. Het Belgische en Braziliaanse milieurecht éénmaken zou zinloos zijn. Ook mag het belang van institutionele competitie niet onderschat worden. Bovendien blijken bepaalde materies vatbaarder voor eenmaking dan andere: hoe technischer een materie (zoals handelsrecht), hoe meer kans op een succesvolle eenmaking (dus bijvoorbeeld moeilijker voor familierecht). 2 Eenmaking op nationaal vlak De rechtsvergelijkend kan ook intranationaal spelen en haar methode toepassen om meer eenvormigheid te brengen in een nationaal rechtsstelsel. Dat kan zowel in eenheidsstaten als in federale staten. Zo wou de Code Napoléon een synthese brengen tussen het Romeins recht (vooral verbintenissenrecht), het gewoonterecht (bv. huwelijksvermogensrecht), de koninklijke wetgeving (zoals erfrecht) en de beginselen van de Franse revolutie (zoals de echtscheiding). Toch speelt de vraag vooral in federale staten, waar de juridische bevoegdheden op uiteenlopende wijze verdeeld zijn over de federatie en de deelstaten. In de VSA wordt daarbij gebruikt gemaakt van de techniek van de restatement of law (voor het eerst toegepast door het American Law Institute in 1923). Daarbij wordt het recht van de verschillende staten opgetekend in gesystematiseerde vorm en worden de verschillend aangeduid. De invloed van deze documenten is dan wel informeel, het formele gezag dat ervanuit gaat is groot. Ook in de USSR speelde rechtsvergelijking een rol. De centrale organen moesten zorgen voor de eenmaking van de wetgeving. 3 Eenmaking van het recht op internationaal vlak (1) Aanbevelingen De minste verregaande techniek van internationale uniformisering is het doen van aanbevelingen aan landen. Deze aanbevelingen zijn volledig vrijblijvend. Soms nemen de aanbevelingen de vorm aan van modelwetten (zoals bij de Uniform State Laws in de VSA). (2) Restatement De succesvolle restatement-techniek wordt ook internationaal toegepast. Een voorbeeld is het werk Principles of International Commercial Contracts. Daarbij werden de beginselen van de internationale handelscontracten naast elkaar gelegd en vergeleken. Het doel was het bevorderen van de internationale handel en het beschermen van de kleinere landen. (3) Verdragen en supranationale wetgeving Academiejaar samenvatting rechtsvergelijking (2) Jeroen De Mets 7
8 De wetgeving kan ook eengemaakt worden met verdragen. Dat zijn meestal verdragen zonder directe werking. Uitzonderlijk is er directe werking en zijn verdragen rechstreeks toepasbaar. Ook supranationale wetgeving speelt een belangrijke rol, vooral in het kader van de Europese gemeenschap. (4) Waarborgen voor een eenvormige interpretatie Zelfs al is er een eenvormige bepaling, is er nog geen garantie dat deze door elk land eenvormig zal geïnterpreteerd worden. Verschillende waarborgen kunnen ingebouwd worden: Er kan voorzien worden in de uitwisseling van informatie. Er kunnen aangepaste interpretatieregels voorgeschreven worden. Een suprationaal rechtscollege zou als cassatierechter kunnen optreden. Dat komt echter niet voor. Wel bestaan er in het kader van de EG en van de Benelux prejudiciële procedures, waarbij een rechtbank op vraag van een nationale rechter een interpretatie geeft aan een bepaalde bepaling. Academiejaar samenvatting rechtsvergelijking (2) Jeroen De Mets 8
Gorlé Greta Bourgeois Hubert Bocken Filip Reyntjens Walter De Bondt Koen Lemmens Rechtsvergelijking Studentenuitgave
Gorlé Greta Bourgeois Hubert Bocken Filip Reyntjens Walter De Bondt Koen Lemmens Studentenuitgave.Kluwer a Wolters Kluwer business Woord voorafbij de eerste uitgave pag. \ Woord voorafbij de tweede uitgave
Nadere informatieInleiding tot het recht
1ste bach PSW Inleiding tot het recht Prof. Janvier Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R B08 3,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Inleiding tot het
Nadere informatieSamenvatting Rechtsvergelijking: Micro-vergelijking
1 Methodologie van de micro-rechtsvergelijking Door Brecht Warnez Samenvatting Rechtsvergelijking: Micro-vergelijking 3e Bachelor Rechten, 2009-2010 Prof. W. De Bondt Samengevat door Brecht Warnez Titel
Nadere informatie1. Inleiding. De micro-)rechtsvergelijking is een methode: ze vervult een dienende rol. De macrorechtsvergelijking
1.1 Begripsomschrijving 1. Inleiding Micro-rechtsvergelijking heeft betrekking op elementen of onderdelen van verschillende rechtsstelsels: men vergelijkt rechtsregels, rechtsinstellingen zen zelfs hele
Nadere informatieA. Begrip en aard van het Internationaal Publiekrecht
A. Begrip en aard van het Internationaal Publiekrecht Dit hoofdstuk is een inleiding op het internationaal publiekrecht. Er wordt ingegaan op de geschiedenis van het internationaal publiekrecht, de elementen
Nadere informatieInhoudstafel. Opzet van het onderzoek en centrale onderzoeksvraag... 21
xi Voorwoord bij de Reeks Grondslagen van het Fiscaal Recht. i Préface à la Collection Fondements de Droit Fiscal iii Woord vooraf v Avant-propos vii Dankwoord ix Afkortingen 1 Deel I Inleiding 7 Hoofdstuk
Nadere informatieInleiding in de Rechtswetenschap Werkgroepen 2017/2018
Inleiding In dit bestand vind je de inhoudsopgave van onze tentamensamenvatting van dit blok en als voorbeeld het deelonderwerp jurisprudentie, dat onderdeel uitmaakt van hoofdstuk 3 (Rechtbsbronnen).
Nadere informatieInhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 11 I. INLEIDING... 13
Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 11 I. INLEIDING... 13 II. HET OBJECTIEVE RECHT... 17 A. HET OBJECTIEVE EN SUBJECTIEVE RECHT... 17 1. Het objectieve
Nadere informatiePlaatsingssysteem PRI
Plaatsingssysteem PRI PRIVAATRECHT NEDERLAND A Werken van bijzondere aard A 10 Naslagwerken, woordenboeken A 20 Losbladige werken A 30 Seriewerken A 40 Jurisprudentieverzamelingen B Burgerlijk recht algemeen
Nadere informatieINHOUDSTAFEL. Inhoudstafel
Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 5 LIJST VAN TABELLEN... 9 LIJST VAN PRAKTISCHE VOORBEELDEN... 10 I. INLEIDING... 11 II. HET OBJECTIEVE RECHT...15 A. HET OBJECTIEVE EN SUBJECTIEVE RECHT... 15 1. Het objectieve
Nadere informatieInleiding tot Recht. Uit Praktisch Burgerlijk Recht
Inleiding tot Recht Uit Praktisch Burgerlijk Recht 1. Wat is recht? Een exacte definitie is niet te geven. Elke klassieke definitie bevat vier elementen: Gedragsregels, normen Doel = maatschappelijk leven
Nadere informatieCommissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten
Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten Afdeling openbaarheid van bestuur 14 december 2009 ADVIES 2009-78 Advies uit eigen beweging over de gevolgen voor de openbaarheid
Nadere informatieVoorstel van decreet. van de heren Sas van Rouveroij, Ivan Sabbe, Björn Rzoska, Bart Tommelein en Lode Vereeck
stuk ingediend op 2198 (2013-2014) Nr. 1 3 oktober 2013 (2013-2014) Voorstel van decreet van de heren Sas van Rouveroij, Ivan Sabbe, Björn Rzoska, Bart Tommelein en Lode Vereeck houdende wijziging van
Nadere informatieHOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO
HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO N EU - Contractenrecht A03 Brussel, 9 december 2010 MH/SL/AS A D V I E S over DE CONSULTATIE VAN DE EUROPESE COMMISSIE OVER HET EUROPEES CONTRACTENRECHT VOOR CONSUMENTEN
Nadere informatieRechtrelativiteit en vergelijking
Master Rechten Rechtrelativiteit en vergelijking Traest Q uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen www.quickprinter.be R43 4.10 EUR Cursus Slides Teksten op BB of die je zelf moet opzoeken (=RP of wetgeving
Nadere informatieBEGINSELEN VAN BELGISCH PRIVAATRECHT I. Walter VAN GERVEN
BEGINSELEN VAN BELGISCH PRIVAATRECHT I Walter VAN GERVEN Professor emeritus K.U.Leuven, U.Tilburg, U.Maastricht Gewezen advocaat-generaal Europees Hof van Justitie Lid van de Koninklijke Vlaamse Academie
Nadere informatieRolnummer 4560. Arrest nr. 21/2009 van 12 februari 2009 A R R E S T
Rolnummer 4560 Arrest nr. 21/2009 van 12 februari 2009 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag over artikel 13 van de wet van 21 april 2007 betreffende de verhaalbaarheid van de erelonen en de kosten
Nadere informatieBEGELEIDINGSPLAN VOOR DE CURSUS
BEGELEIDINGSPLAN VOOR DE CURSUS RECHTSGESCHIEDENIS I (R12221) (onderdeel traject Propedeuse Rechten) studiecentrum: Utrecht tijdvak: februari en maart 2012 begeleider: mr drs G.E.P. ter Horst 1 INLEIDING
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE XIII. Ten geleide. Inleiding 1
INHOUDSOPGAVE Ten geleide XIII Inleiding 1 1 Rechtswetenschap en systematisering 1 2 Methodologie 4 3 Burgerlijk recht, Romeins recht en handelsrecht 7 4 Tijdvak en hoofdstukindeling 8 5 Forschungsstand
Nadere informatieUITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE
UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE Inleiding Algemeen deel in drievoud 1 1 Synthese 2 Leeswijzer 3 Nieuwe visie 4 Forumgedachte 5 Discipline in transitie 6 Privaatrecht 1 Pluriforme rechtswetenschap 7 1.1 Een identiteitscrisis?
Nadere informatieSamenvatting Maatschappijleer Inleiding recht
Samenvatting Maatschappijleer Inleiding recht Samenvatting door M. 714 woorden 27 oktober 2016 0 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Recht Wat is recht Recht geheel van overheidsregels Komen
Nadere informatieInleiding. 1 Definitie van internationaal publiekrecht. 2 Het rechtskarakter van internationaal publiekrecht
I Inleiding 1 Definitie van internationaal publiekrecht Het internationaal publiekrecht is het geheel van internationale rechtsregels dat de rechtsbetrekkingen regelt tussen internationaal erkende rechtspersonen
Nadere informatiejurisprudentiële fundamenten meer dan veertig jaar geleden zijn gelegd 2, bevestigd en versterkt.
Discussienota van het Hof van Justitie van de Europese Unie over bepaalde aspecten van de toetreding van de Europese Unie tot het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
Nadere informatieVoorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.12.2011 COM(2011) 911 definitief 2011/0447 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD inzake de verklaring van aanvaarding door de lidstaten, in het belang van de Europese
Nadere informatieBIJLAGEN. bij de MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. Een nieuw EU-kader voor het versterken van de rechtsstaat
EUROPESE COMMISSIE Straatsburg, 11.3.2014 COM(2014) 158 final ANNEXES 1 to 2 BIJLAGEN bij de MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD Een nieuw EU-kader voor het versterken van
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE LIJST VAN AFKORTINGEN 21 INLEIDING Algemene inleiding Aanleiding Probleemstelling en onderzoeksvragen 31
De rol van de rechter bij de waarheidsvinding in de correctionele procedure. Een rechtsvergelijkend onderzoek naar Belgisch, Frans en Nederlands recht. Daniel DE WOLF WAV TO KNOWLfDGE \UGrfV r die keure
Nadere informatieDe belangrijkste bron van het burgerlijk recht is het burgerlijk wetboek,
Recht is alomtegenwoordig. Of het nu gaat om een verbod iets te doen (door het rood licht rijden), een verplichting iets te doen (deelnemen aan verkiezingen), een werkwijze die men dient na te leven (procesrecht)
Nadere informatiePLAATSINGSSYSTEEM COLLECTIE RECHTSGESCHIEDENIS A. Werken van algemene aard A10 Woordenboeken A20 Naslagwerken A30 Bibliografieën, catalogi van
1 PLAATSINGSSYSTEEM COLLECTIE RECHTSGESCHIEDENIS A. Werken van algemene aard A10 Woordenboeken A20 Naslagwerken A30 Bibliografieën, catalogi van bibliotheken A31 Archivalie A40 Grammaticale hulpmiddelen,
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20171 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kazemi, Hamid Title: Carrier s liability in air transport with particular reference
Nadere informatieRechtspraak met betrekking tot het gebruik en misbruik van kadastrale gegevens en K.I. Mr. Martin Denys & Mr. John Toury
Rechtspraak met betrekking tot het gebruik en misbruik van kadastrale gegevens en K.I Mr. Martin Denys & Mr. John Toury Rechtspraak met betrekking tot het gebruik en misbruik van kadastrale gegevens en
Nadere informatieDoelgroepverminderingen voor eerste aanwervingen wat te doen bij weigeringsbeslissing RSZ?
Doelgroepverminderingen voor eerste aanwervingen wat te doen bij weigeringsbeslissing RSZ? Inleiding 1. Nieuwe werkgevers kunnen, onder bepaalde voorwaarden, voor de eerste zes werknemers die zij aanwerven
Nadere informatieHoofdstuk 1: Recht. Alternatieven voor recht
Hoofdstuk 1: Recht Alternatieven voor recht Recht is zoals al gezegd een instrument om de maatschappij te ordenen. Alles is recht, kan een bepaalde houding zijn (die dan nog eens intrinsiek op alles toepasbaar
Nadere informatieNIEUWSFLASH SUCCESSIERECHTEN OP AFKOOPWAARDE LEVENSVERZEKERINGEN
NIEUWSFLASH SUCCESSIERECHTEN OP AFKOOPWAARDE LEVENSVERZEKERINGEN Dit nieuwsbericht is enkel voor informatie doeleinden bestemd. Ondanks het feit dat aan dit nieuwsbericht de gebruikelijke zorg is besteed,
Nadere informatieVaak gestelde vragen. over het Hof van Justitie van de Europese Unie
Vaak gestelde vragen over het Hof van Justitie van de Europese Unie WAAROM EEN HOF VAN JUSTITIE VAN DE EUROPESE UNIE (HVJ-EU)? Om Europa op te bouwen hebben een aantal staten (thans 28) onderling verdragen
Nadere informatieA R R E S T. In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Antwerpen.
Rolnummer 2540 Arrest nr. 17/2003 van 28 januari 2003 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Antwerpen. Het
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Goedkeuring en machtiging tot ondertekening van het Wijzigingsprotocol tot modernisering van het Verdrag
Nadere informatiewww.asser.nl/cursusaanbod-advocatuur
Cursusaanbod Onderhoud Vakbekwaamheid (PO) voor de advocatuur T.M.C. Asser Instituut 6 dec 2013 IPR Familierecht. Echtscheiding en nevenvoorzieningen inzake boedelscheiding en alimentatie gewezen echtgenoten
Nadere informatieis een domme zet 1 Inleiding in het recht 1.1 Inleiding
1 Inleiding in het recht 1.1 Inleiding Om de samenleving rechtvaardig te ordenen zijn er regels nodig die door de overheid zijn gemaakt. Al die (gedrags)regels bij elkaar noemen we recht. Het is de taak
Nadere informatieRechtsrelativiteit en rechtsvergelijking
master rechten Rechtsrelativiteit en rechtsvergelijking slides, lesnotities, oude examenvragen Q www.quickprinter.be uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen R43 8,30 Nieuw!!! Online samenvattingen kopen
Nadere informatieDE ONTWIKKELING VAN DE ACTIO NEGATORIA VANAF DE RECEPTIE VAN HET ROMEINSE RECHT TOT AAN DE TOTSTANDKOMING VAN 1004 BGB
II DE ONTWIKKELING VAN DE ACTIO NEGATORIA VANAF DE RECEPTIE VAN HET ROMEINSE RECHT TOT AAN DE TOTSTANDKOMING VAN 1004 BGB 5 Inleiding Het Romeinse recht, zoals dat tussen 529 en 534 op last van keizer
Nadere informatieStaatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden
Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2004 239 Besluit van 25 mei 2004 tot wijziging van het Besluit geslachtsnaamswijziging Wij Beatrix, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlanden,
Nadere informatieVerkort aangehaalde literatuur 15
Verkort aangehaalde literatuur 15 1 Begrip en aard van het internationaal publiekrecht 17 1.1 Inleiding 17 1.2 Geschiedenis 19 1.3 Omschrijving 22 1.3.1 Algemene omschrijving 22 1.3.2 Het internationale
Nadere informatieVoorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 25.7.2019 COM(2019) 347 final 2019/0159 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende het standpunt dat namens de Europese Unie moet worden ingenomen in het EPO-comité
Nadere informatieDate de réception : 16/12/2011
Date de réception : 16/12/2011 Vertaling C-560/11-1 Zaak C-560/11 Verzoek om een prejudiciële beslissing Datum van indiening: 7 november 2011 Verwijzende rechter: Commissione tributaria provinciale di
Nadere informatieDankwoord 7 Lijst van afkortingen 17
Inhoudsopgave Dankwoord 7 Lijst van afkortingen 17 Hoofdstuk 1 Inleiding 21 1.1 Privatisering, verzelfstandiging, marktwerking en verstatelijking 21 1.2 De vloeiende grenzen van de overheid 22 1.3 Probleemstelling
Nadere informatieOverzicht. Bevoegdheden inzake milieu. Internationaal: België:
Overzicht An Cliquet Vakgroep Internationaal publiekrecht, Universiteit Gent Brussel, 18 oktober 2011 Internationaal: Bevoegdheden inzake milieu Evolutie van internationaal milieurecht Internationale rechtsregels
Nadere informatieI n s t i t u u t van de B e d r i j f s r e v i s o r e n. C o m m i s s i e v a n B e r o e p. N e d e r l a n d s t a l i g e K a m e r
I n s t i t u u t van de B e d r i j f s r e v i s o r e n C o m m i s s i e v a n B e r o e p N e d e r l a n d s t a l i g e K a m e r Openbare terechtzitting van 16 december 2016 In de zaak 0467/2013/(
Nadere informatieThe Dutch Collective Settlements Act and Private International Law Aspecten van Internationaal Privaatrecht in de WCAM
The Dutch Collective Settlements Act and Private International Law Aspecten van Internationaal Privaatrecht in de WCAM Dr. Hélène van Lith Supervisor: Prof. Filip De Ly Co-Supervisor: Dr. Xandra Kramer
Nadere informatieEUROPEES PARLEMENT. Commissie verzoekschriften MEDEDELING AAN DE LEDEN
EUROPEES PARLEMENT 2004 Commissie verzoekschriften 2009 17.12.2008 MEDEDELING AAN DE LEDEN Betreft: Verzoekschrift 0532/1998, ingediend door Chiara del Rio (Italiaanse nationaliteit), over de niet-erkenning
Nadere informatieARREST van 20 oktober 1997 in de zaak A 96/ ARRET du 20 octobre 1997 dans l affaire A 96/
BENELUX-GERECHTSHOF COUR DE JUSTICE BENELUX A 96/3/10 ARREST van 20 oktober 1997 in de zaak A 96/3 ------------------------- Inzake : COTRABEL BVBA tegen LAUTE DIRK Procestaal : Nederlands En cause : ARRET
Nadere informatieVrijheid van onderwijs in vijf Europese landen
Schoordijk Instituut Centrum voor wetgevingsvraagstukken Gert-Jan Leenknegt Vrijheid van onderwijs in vijf Europese landen Een rechtsvergelijkend onderzoek naar de gemeenschappelijke rechtsbeginselen op
Nadere informatieAuteur. Onderwerp. Datum
Auteur Stefan Nerinckx Onderwerp Het toepasselijk recht op verbintenissen voortvloeiend uit (internationale) arbeidsovereenkomsten: een nieuwe Europese verordening in de maak? Datum april 2005 Copyright
Nadere informatieTWEEHONDERD JAREN CODIFICATIE VAN HET PRIVAATRECHT IN NEDERLAND
TWEEHONDERD JAREN CODIFICATIE VAN HET PRIVAATRECHT IN NEDERLAND OPSTELLEN OVER (DE GESCHIEDENIS VAN) HET PRIVAATRECHT NAAR AANLEIDING VAN HET TWEEDE EEUWFEEST VAN HET WETBOEK NAPOLEON INGERIGT VOOR HET
Nadere informatieTYPES INSTRUMENTEN OVERZICHT
TYPES INSTRUMENTEN OVERZICHT Aanbeveling... 2 Advies... 2 Algemeen commentaar... 2 Beleidsdocument... 3 Besluit... 3 Decreet... 3 Europees besluit... 3 Grondwet... 3 Koninklijk besluit... 3 Mededeling...
Nadere informatieRolnummer 2485. Arrest nr. 84/2003 van 11 juni 2003 A R R E S T
Rolnummer 2485 Arrest nr. 84/2003 van 11 juni 2003 A R R E S T In zake : de prejudiciële vraag betreffende de wet van 4 juli 2001 tot wijziging van artikel 633 van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door
Nadere informatieBASISBEGRIPPEN Julie Kerckaert Inleiding tot het Belgisch publiekrecht Academiejaar
BASISBEGRIPPEN Julie Kerckaert Inleiding tot het Belgisch publiekrecht Academiejaar 2014-2015 Inhoudsopgave Administratieve rechtshandeling... 4 1. Definitie... 4 2. Toelichting... 4 Algemeen rechtsbeginsel...
Nadere informatieSteven Dewulf Studiecentrum voor militair recht en oorlogsrecht KMS 15 mei 2013
Steven Dewulf Studiecentrum voor militair recht en oorlogsrecht KMS 15 mei 2013 Rechtsmachtrecht Misdrijven op Belgisch grondgebied gepleegd Misdrijven buiten het grondgebied van het Rijk gepleegd Territorialiteitsbeginsel
Nadere informatieNETHERLANDS INSTITUTE FOR LAW AND GOVERNANCE KOUDE UITSLUITING
NETHERLANDS INSTITUTE FOR LAW AND GOVERNANCE KOUDE UITSLUITING Materiële problemen en onbillijkheden na scheiding van in koude uitsluiting gehuwde echtgenoten en na scheiding van ongehuwd samenlevende
Nadere informatieDatum van inontvangstneming : 04/01/2018
Datum van inontvangstneming : 04/01/2018 Vertaling C-657/17-1 Zaak C-657/17 Verzoek om een prejudiciële beslissing Datum van indiening: 24 november 2017 Verwijzende rechter: Verwaltungsgerichtshof (Oostenrijk)
Nadere informatieJURIDISCHE SEMANTIEK
JURIDISCHE SEMANTIEK EEN BIJDRAGE TOT DE METHODOLOGIE VAN DE RECHTSVERGELIJKING, DE RECHTSVTNDING EN HET JURIDISCH VERTÄUEN Ma,rjanne Termorshuizen-Arts Inhoudsopgave Voorwoord xi Inleiding 1 Hoofdstuk
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 7 juli 2000 (17.07) (OR. fr) 9735/00 ADD 1 LIMITE JUSTCIV 75
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 7 juli 2000 (17.07) (OR. fr) 9735/00 ADD 1 LIMITE JUSTCIV 75 NOTA van: aan: Betreft: de Franse delegatie het Comité burgerlijk recht Initiatief van de Franse Republiek
Nadere informatieProf.mr. P.H.Kooijmans
Prof.mr. P.H.Kooijmans Internationaal publiekrecht in vogelvlucht Vierde druk Wolters-Noordhoff Groningen Inhoud 1 Wat is intemationaal publiekrecht? 13 Deel 1 Het recht van coexistentie 19 2 De bronnen
Nadere informatieInleiding. Geen one size fits all
Kabinetsreactie op advies nr. 27 van de Commissie van Advies inzake Volkenrechtelijke Vraagstukken (CAVV) inzake aansprakelijkheid van internationale organisaties Inleiding In december 2015 heeft het kabinet
Nadere informatieVraag 1 Een nieuw Europees Verdrag zoals het Verdrag van Lissabon (2007) (a) is rechtstreeks toepasselijk in alle lidstaten.
Vraag 1 Een nieuw Europees Verdrag zoals het Verdrag van Lissabon (2007) is rechtstreeks toepasselijk in alle lidstaten. Verordering moet nog geratificeerd worden door de bevoegde Belgische parlementaire
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Economie - Moderne Talen AO AV 006 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 28 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wetenschappen AO AV 009 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding...
Nadere informatieinhoudsopgave Inhoudsopgave Afkortingen vii xvi
Inhoudsopgave Afkortingen vii xvi 1 Europa als woonplaats, de Unie als haar bestuur 1 Definities: recht van een functionele organisatie en recht van een politiek verband 3 2 Rechtsgeschiedenis van de Europese
Nadere informatieHet conceptwetsvoorstel lesbisch ouderschap onder de loep
Het conceptwetsvoorstel lesbisch ouderschap onder de loep Machteld Vonk Inleiding Eindelijk is het zover: de regering is gekomen met een conceptwetsvoorstel om het ouderschap van lesbische paren te regelen.
Nadere informatieMaatschappijleer in kernvragen en -concepten
Maatschappijleer in kernvragen en -concepten Deel I Kennis van de benaderingswijzen, het formele object Politiek-juridische concepten Kernvraag 1: Welke basisconcepten kent de politiek-juridische benaderingswijze?
Nadere informatietot de verwerking van persoonsgegevens (hierna WVG ); Advies nr. 120/2019 van 19 juni 2019
1/5 Advies nr. 120/2019 van 19 juni 2019 Betreft: Ontwerp van koninklijk besluit met betrekking tot de attesten voor de belastingvermindering voor premies voor een rechtsbijstandsverzekering (CO-A-2019-120)
Nadere informatie3 Rechtsvinding in procesrechtelijk perspectief 53
Inhoud Inleiding 15 2 De staatsrechtelijke positie van de rechter 21 2.1 Het begrip rechtsvinding 21 2.2 Verband tussen recht en rechtvaardigheid 22 2.3 Het primaat van de wet 24 2.4 Drie staatstypen en
Nadere informatieProcedurele beginselen en waarborgen bij internering in gewapende conflicten en andere situaties van gewapend geweld
Procedurele beginselen en waarborgen bij internering in gewapende conflicten en andere situaties van gewapend geweld Roeland Neyrinck Juridisch adviseur 16 mei 2011 Studiecentrum voor Militair Recht en
Nadere informatieEen verkenning van de grondslagen van het ne bis in idem beginsel in het Belgisch belastingrecht
Een verkenning van de van het ne bis in idem beginsel in het Belgisch belastingrecht Prof. dr. Anne Van de Vijver 17 november 2015 Overzicht Inleiding - Probleemstelling: dubbele belasting - Rechtstheoretisch
Nadere informatieSTUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING
STUDIEGEBIED ALGEMENE VORMING Modulaire opleiding Moderne Talen - Wiskunde AO AV 010 Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 27 Inhoud Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap 23 november 2006 1 Deel 1 Opleiding... 5
Nadere informatiex x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x x
Jaarplan GESCHIEDENIS Algemene doelstellingen Eerder gericht op kennis en inzicht 6 A1 A2 A3 A4 A5 Kunnen hanteren van een vakspecifiek begrippenkader en concepten, nodig om zich van het verleden een wetenschappelijk
Nadere informatieConceptnota nieuwe regelgeving taaldecreet Commissie Werk en Economie Vlaams Parlement
Conceptnota nieuwe regelgeving taaldecreet Commissie Werk en Economie Vlaams Parlement Enkele beschouwingen vanuit de werking van de Europese interne markt en het Belgisch economisch recht Jules Stuyck
Nadere informatieInhoudstafel. Deel I De fiscale strafvervolging naar Belgisch recht
fisc.strafvervolging.book Page v Friday, January 20, 2006 4:15 PM v Dankwoord...............................................i Voorwoord............................................... iii Ten geleide: doelstelling
Nadere informatieBEGELEIDINGSPLAN VOOR DE CURSUS INLEIDING
BEGELEIDINGSPLAN VOOR DE CURSUS INLEIDING BESTUURSRECHT (R08181) (onderdeel traject Propedeuse Rechten) studiecentrum: Zwolle tijdvak: november 2010 t/m januari 2011 begeleider: mr drs G.E.P. ter Horst
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE DE GRONDWET VOOR EUROPA: SCHIJN OF WERKELIJKHEID? PROF. DR. KOEN LENAERTS... 1
INHOUDSOPGAVE TEN GELEIDE... v DE GRONDWET VOOR EUROPA: SCHIJN OF WERKELIJKHEID? PROF. DR. KOEN LENAERTS... 1 Inleiding... 1 Hoofdstuk 1. De samensmelting van Verdragen en pijlers... 7 Hoofdstuk 2. Eén
Nadere informatieTRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 1956 No. 104
19 (1950) No. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 1956 No. 104 A. TITEL Verdrag inzake de nomenclatuur voor de indeling van goederen in de douanetarieven, met Bijlage; Brussel,
Nadere informatieINHOUD. Inleiding Een veelbelovende start: de voorbereidende werken van het Burgerlijk Wetboek... 17
INHOUD Inleiding....................................................... 1 1. Een veelbelovende start: de voorbereidende werken van het Burgerlijk Wetboek........................................ 17 2. De
Nadere informatieDeel 0 ALGEMEEN RECHT 13
7 Deel 0 ALGEMEEN RECHT 13 1 ALGEMENE INLEIDING 15 1.1 Wat is recht? 15 1.2 Indelingen van het recht 16 A Privaatrecht publiekrecht 16 B Enkele andere indelingen 17 1.3 De bronnen van het recht 18 A Wetgeving
Nadere informatieDE EUROPESE GRONDWET: TROEVEN EN TEKORTEN. (editors)
DE EUROPESE GRONDWET: TROEVEN EN TEKORTEN JOHAN MEEUSEN GERT STRAETMANS (editors) Dit boek kwam tot stand met de steun van de Europese Gemeenschap (Actie Jean Monnet) intersentia Antwerpen - Oxford INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieSAMENVATTING SYLLABUS
SAMENVATTING SYLLABUS Julie Kerckaert Inleiding tot het Europees en internationaal recht Academiejaar 2014-2015 Inhoudsopgave Deel 2: Inleiding tot het Europees recht... 2 1. Het juridisch kader van het
Nadere informatieBegripsbepaling H OOFDSTUK
H OOFDSTUK Begripsbepaling I 1. WETTELIJKE DEFINITIE Artikel 1075 van het Belgisch Burgerlijk Wetboek (hierna BW) bepaalt: De vader, de moeder en andere bloedverwanten in de opgaande lijn kunnen hun goederen
Nadere informatieInhoud LIJST VAN VEELGEBRUIKTE AFKORTINGEN 15 VOORWOORD 21 HOOFDSTUK 1 HOOFDSTUK 2. Geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht DRUKKLAAR.
5 Inhoud LIJST VAN VEELGEBRUIKTE AFKORTINGEN 15 VOORWOORD 21 HOOFDSTUK 1 Inleiding 25 1.1 Het beginsel van vertrouwelijkheid tussen advocaat en cliënt 25 1.2 Recente maatschappelijke ontwikkelingen 26
Nadere informatieGevoegde zaken C-18 0/98 C-184/98. P. Pavlov e.a. tegen Stichting Pensioenfonds Medische Specialisten
Gevoegde zaken C-18 0/98 C-184/98 P. Pavlov e.a. tegen Stichting Pensioenfonds Medische Specialisten (verzoek van het Kantongerecht te Nijmegen om een prejudiciële beslissing) Verplichte deelneming in
Nadere informatieDe betekenis van publieke belangen voor het personen- en familierecht: de erkenning van polygame huwelijken. Katharina Boele-Woelki
De betekenis van publieke belangen voor het personen- en familierecht: de erkenning van polygame huwelijken Katharina Boele-Woelki De Irakese tolk Terugtrekking van Deense troepen uit Irak Irakese tolk
Nadere informatieMEDEDELING AAN DE LEDEN
EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie juridische zaken 15.6.2011 MEDEDELING AAN DE LEDEN (50/2011) Betreft : Met redenen omkleed advies van de senaat van de Italiaanse Republiek over het voorstel voor
Nadere informatieHof van Cassatie van België
11 MAART 2015 P.14.1677.F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. P.14.1677.F E. B., Mr. Patrick Thevissen, advocaat bij de balie te Eupen en mr. Melissa Sayeh, advocaat bij de balie te Brussel. I. RECHTSPLEGING
Nadere informatieInhoudsopgave. Voorwoord 7
Inhoudsopgave Voorwoord 7 1 Beginselen van academisch-juridisch onderzoek 9 1.1 Academisch-juridisch onderzoek 9 1.2 Verschillen met ander juridisch onderzoek 10 1.3 Het onderzoeksproces 11 1.4 Eisen waaraan
Nadere informatieBasisbegrippen in het burgerlijk recht
Hoofdstuk 1 Basisbegrippen in het burgerlijk recht Na dit hoofdstuk kun je: beschrijven welke rechtsrelaties in het burgerlijk recht worden geregeld; het verschil tussen het publiekrecht en het privaatrecht
Nadere informatieInleiding. Nederlandse personen- en familierecht. Personen- en familierecht 9
I Inleiding Het Nederlandse personen- en familierecht Het personen- en familierecht is voornamelijk neergelegd in Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Het verschaft uiteenlopende regels aan jong en
Nadere informatieVoorwoord 7. 1 De vaardigheden van de jurist Ongeveer zoals een kip een ei legt Instrumenten voor het oplossen van casusposities 10
Inhoudsopgave Voorwoord 7 1 De vaardigheden van de jurist 9 1.1 Ongeveer zoals een kip een ei legt 9 1.2 Instrumenten voor het oplossen van casusposities 10 2 Het vinden van rechtsregels in de wet 13 2.1
Nadere informatieDE PROCEDUREGIDS. Stappenplan voor civiele, strafrechtelijke en bestuursrechtelijke geschillen. Frederic Eggermont Saskia Kerkhofs
DE PROCEDUREGIDS DE PROCEDUREGIDS Stappenplan voor civiele, strafrechtelijke en bestuursrechtelijke geschillen Frederic Eggermont Saskia Kerkhofs Antwerpen Cambridge De proceduregids. Stappenplan voor
Nadere informatieInstituut van de Bedrijfsrevisoren Institut des Réviseurs d'entreprises
Instituut van de Bedrijfsrevisoren Koninklijk Instituut - Institut royal ADVIES 1 2011/5 VAN DE RAAD VAN HET INSTITUUT VAN DE BEDRIJFSREVISOREN De Voorzitter Correspondent sg@ibr-ire.be Onze referte IMIRVIDS/cs
Nadere informatieONTWERP VAN MEMORIE VAN TOELICHTING
ONTWERP VAN MEMORIE VAN TOELICHTING I. ALGEMENE TOELICHTING 1. Samenvatting De overeenkomst heeft tot doel het verrichten van betaalde werkzaamheden (als loontrekkende of zelfstandige) door bepaalde gezinsleden
Nadere informatieInleiding. 1 Strafrecht
Inleiding 1 Strafrecht Plaats van het strafrecht Het strafrecht is, net als bijvoorbeeld het staatsrecht en het bestuursrecht, onderdeel van het publiekrecht. Het publiekrecht regelt de betrekkingen tussen
Nadere informatieKern van het internationaal publiekrecht
Kern van het internationaal publiekrecht Andre Nollkaemper Tweede druk Boom Juridische uitgevers Den Haag 2005 Inhoud LljSt van aikortingen Verkort aangehaalde literatuur Deel 1: Kernbegrippen XV XVIII
Nadere informatie