Koninklijke Imkersvereniging Ons Denderbieken Geraardsbergen

Transcriptie

1 Nieuwsbrief 3 / 2015 Koninklijke Imkersvereniging Ons Denderbieken Geraardsbergen Beste imker, De zomerdracht is ten einde, het bijenseizoen 2015 is voorbij. We mogen niet klagen dit jaar, de honing stroomde binnen. Het was weer een echt bijenfeest en dat na het zonnige voorjaar. Met het afnemen van de zomerhoning begint het bijenseizoen Een goede varroabestrijding en een tijdige inwintering vormen een noodzakelijke basis voor het volgende bijenseizoen. In september en ook nog begin oktober kunnen de oude koninginnen vervangen worden door nieuwe en dan wordt het rustig aan de bijenstand, maar zo ver zijn we nog niet. In de tweede helft van september moeten we nagaan of de varroa-druk niet te hoog is, indien dit het geval zou zijn moet er onmiddellijk ingegrepen worden. Amerikaans vuilbroed In het voorjaar is in Schendelbeke een besmette stand vastgesteld. Spijtig voor de getroffen imker maar gelukkig is het bij de ene gebleven. Ondertussen zijn de schutkringen in Onkerzele (nog van vorig jaar) en Schendelbeke opgeheven. Hopelijk zijn wij nu verlost van die miserie. Cursus voor gevorderden 14 juni was de laatste theoretische les en werd de test afgenomen. Van de 32 ingeschrevenen hebben er 26 aan de test deelgenomen wat aantoont dat de cursus interessant en van een hoogstaand niveau was. Hartelijk gefeliciteerd aan de doorzetters! Foto van de deelnemers 1

2 JAARPROGRAMMA maart : onze algemene vergadering. 8 maart : start cursus voor gevorderden. 17 mei : Roger De Vos : koninginnenkweek / overlarfproject. 18 juni : vraag- en antwoordvergadering. 9 oktober : Corneel Dewindt; onderwerp : het nut van koninginnenbevruchting op een paringstand en de werking van Kreverhille in het bijzonder. 22 november : feestelijke uitreiking van de getuigschriften en nabeschouwingen. Najaar : praktijkactiviteit waswafels gieten. 18 JUNI VRAAG- EN ANTWOORDVERGADERING Hieronder vind je een samenvatting van hetgeen die avond werd besproken. Bij het controleren van het volk, heb ik de koningin verwond (of verwond tijdens het merken/knippen) wat nu? Afhankelijk van de periode van het jaar zijn er 3 mogelijkheden : - Darren aanwezig (tot max. midden september) : doppen laten optrekken, nieuwe koningin kan bevrucht worden. - Geen darren aanwezig (voor April en na september zijn er geen rijpe darren) : reserve- koningin invoeren, eventueel van bij collega-imkers - Indien het volk te zwak is, kan het eventueel verenigd worden. Ik heb een probleem bij het vinden van de koningin, welke techniek pas je best toe om ze makkelijk te vinden, en kan de koningin soms ook op een raam zitten waar enkel honing inzit, die zich in de buitenste ramen van de kast bevindt? Simplex kast : Moerrooster plaatsen, 1 week later nakijken waar er open broed is. Dadantkast + Simplex * Ramen controleren van een zijde naar de andere ( koningin is lichtschuw) * Raam overlopen van de kanten naar het midden toe, nadien verticaal en horizontaal * Focus op het achterlichaam en de koningin beweegt anders over de ramen * Bijen door een moerrooster jagen * Kast verplaatsen en nieuwe kast plaatsen op oorspronkelijke plaats, alle vliegbijen vliegen naar nieuwe kast, eenvoudigere controle * Open broed van een andere kast invoeren na 20 min zal de koningin op dit raam zitten * Controle uitvoeren met het raam een beetje in de zon. Het is beter zichtbaar. 2

3 Ik stel vast dat er 2 a 3 eitjes in 1 cel liggen en dit is ook vast te stellen in meedere cellen, wat is er gaande en wat doe ik? Of er zijn leggende werksters aan het werk, moertest uitvoeren Of de nieuwe koningin moet nog leren leggen, na 1 week zou dit probleem opgelost moeten zijn. Ik ben te snel geweest met het knippen van de koningin en stel vast dat ze nog niet bevrucht is, wat nu? KI maar weinig realistisch. Koningin blijft 3 weken vruchtbaar, reservekoningin of larfjes invoeren. Hoe vervang ik oude wasramen in het midden van de kast waar gesloten en open broed op zit? is dat broed dan verloren of zijn er andere mogelijkheden? Raam aan de rand van de kast plaatsen (Dadant en Simplex) of in de HZ plaatsen (Simplex) en laten uitlopen. Ik gebruik een raam om darrenraat uit te snijden, vanaf welke periode mag ik dit raam verwijderen uit mijn kast? De herfst, kort voor de winter? Begin augustus, darrenslacht Een volk wordt noodgedwongen afgezwaveld. Kunnen de ramen met broed, stuifmeel en honingresten afgesmolten worden en opnieuw in het wascircuit gebracht worden? Ja, zwavel is niet echt giftig maar belangrijk is te onderzoeken waarom is het volk afgezwaveld, opletten met broed en ziektekiemen. Zwavel tast wel de ijzeren delen van de kast aan. Wel de ramen voldoende luchten -Recuperatie darrenbroed. Bestaat er nog een andere methode dan dit aan de kippen of meesjes over te laten? Darrenbroed is zeer voedzaam Invriezen om in de winter aan de vogels te voederen Voederen aan egels, vogelopvangcentrum,.. Ik wens na de zomerdracht niet te slingeren en de opgestapelde honing aan de bijen te laten als wintervoer. -Moet ik het volk op simplex enger zetten en alles samenbrengen in 2 rompen i.p.v. 3. Wanneer precies? Beginsituatie : hoogsel koninginnenrooster romp romp. Half juli het hoogsel afnemen. Bijen behandelen. 1 broedbak afnemen. Honingzolder teruggeven. Eventueel kan de honing ook geslingerd worden en nadien teruggevoederd worden. Kan dan ook nog een varroabestrijding met Thymovar geschieden en is er geen te groot risico dat de thymol in de honing trekt en de bijen dit voedsel niet meer willen opnemen? Best varroabestrijding uitvoeren, en pas daarna inwinteren. Om te vermijden dat het in de honing komt kunnen we slingeren, en dan aan de bijen teruggeven. 3

4 Hoe schat ik een voldoende honingvoedselvoorraad in? Leren "wegen" van de kasten (heffen en inschatten). Simplexraam: 2 kg/raam Dadant: 4 kg /raam Begin april kregen we de mogelijkheid om een bestelling te plaatsen van kristalsuiker, Apisuc, Trimo-bee en Sint-Ambrosius siroop. Voor mij is het niet duidelijk welke hoeveelheden van welke voedingsstoffen men moet voorzien per bijenvolk. Hoeveelheden: tussen 14 en 18 kg per kast, maar dit hangt af van najaar. Als het zacht weer is: broed verbruikt voer. Eventueel in 2 keer geven. 2e keer rond 15 september. Graag ook bijkomende toelichting i.v.m. de toediening van voeding na de zomeroogst. Een zak kristalsuiker (25 kg) mengen met 13 à 14 l. warm water -> 2/1 (1 maand houdbaar). 1/1 gaat gisten. Eventueel beetje citroen toevoegen om gemakkelijker te inverteren (sommigen gebruiken (appelazijn). Indien er honing wordt gegeven moet men er rekening mee houden dat honing 20% water bevat, dus 20 kg + 20 % = 24 kg (dadant). Hoe overwintert men optimaal een startersvolkje met nieuwe (standbevruchte of gekochte) koningin : - op 4-, 5- of 6-ramer? Simplex 6 ramer: 10 kg. - op miniplus(toren)? 4 rompen: 10 kg. (oppassen voor roverij) Hoeveel voedsel bij inwintering in de beide gevallen? Zie hierboven Hoeveel voedselramen of hoeveel kilo moet er zeker steeds aanwezig zijn in een volwaardig bijenvolk? Dadant en Simplex Simplex: 2 ramen stuifmeel + 14 à 18 kg suiker Dadant: 1 raam stuifmeel + 14 à 18 kg suiker Vanaf welk moment moet ik mijn vulblokken plaatsen? Is dit vanaf het moment dat je het inwinteren begint? Na het slingeren en voor de inwintering. Een volk haalt de winter niet. Wat aanvangen met de overtollige suiker-, broed- en stuifmeelramen? Hoelang en hoe kunnen die best bewaard worde? Mag alles in de wassmelter? Grote vraag: waar is de kast aan doodgegaan? Indien je toch wenst te bewaren: koel bewaren. Na 6 maanden zijn de virussen dood (gebrek aan gastheer). Dus eventueel voedselramen minstens 6 4

5 maanden bewaren. Maar eigenlijk best geen risico nemen en afsmelten. Het is geen proper werk, maar alles mag afgesmolten worden. Wat met ingekapselde virussen : Algemene informatie over virussen, kunnen jullie hier vinden: Hieruit blijkt dat ingekapselde virussen, virussen zijn die rondom hun eiwitmantel - de buitenwand van het virus - nog een extra membraan of 'enveloppe' bezitten. Dit extra membraan komt enkel bij dierlijke virussen voor. Zier: Hier blijkt dat ingekapselde virussen minder virulent en gemakkelijker te vernietigen zijn: Meer over bijenvirussen vinden jullie hier: n/plant-researchinternational/over-plant-research-international/organisatie /Biointeracties- Plantgezondheid/Bijen/Onderzoek-voorlichting-en-service/Bijen-gezondheid/ Bijenziekten/Bijenvirussen.htm En hier nogmaals de link naar de interventie van Ludo Declercq destijds op het bijenforum: DE EENVOUD VAN EEN BLIKJE Moerloos of niet? Als imker krijg ik vaak te maken met volken waarvan ik niet echt weet of ze moerloos zijn of niet. Dit probleem kan zich voordoen bij zwermen, afleggers en productievolken. De koningin kan uit een volk verdwijnen om tal van redenen. Ze kan verongelukken door handelingen van de imker, ze kan niet terugkeren na een bruidsvlucht, het kan gebeuren dat een koninginnendop in een aflegger niet uitkomt, en zo zijn er wel nog een hoop redenen. Misschien zit er toch een nieuwe moer in de kast, maar jonge onbevruchte koninginnen zijn vaak moeilijk op te sporen. Het achterlijf van de jonge koningin is nog klein zolang ze niet aan de leg is en dat kan wel twee tot drie weken duren. Als ik een dergelijk volk inspecteer weet ik vaak niet of ze al dan niet moerloos is, want ik zie geen broed of eitjes. Larfjes uit het beste volk Gelukkig zijn er controlemethoden. Een raampje met broed uit een andere kast in het te controleren volk hangen is een oplossing maar ook dit systeem heeft beperkingen. Als je raampjes met broed van je beste productievolken afneemt dan verzwak je het volk naarmate je meer raampjes nodig hebt. Ik geef mijn volken een score. Dit is geen cijfermatige score maar een keuze van de beste volken op basis van honingopbrengst, raamvastheid en aaibaarheid (steeklust). Mijn beste volken krijgen de alfa-score, mijn duivels een beta en de rest zit er tussenin. Ik maak enkel afleggers van mijn beste volken. 5

6 Als ik nu nog eens een paar raampjes moet uitnemen om andere vermoedelijk moerloze volken te controleren dan is het alfa-volk snel verzwakt in aantal. Een beperkt aantal eitjes en larven uit een alfa-kast nemen is een betere oplossing maar hoe doe je dat? Ik heb al zitten knoeien met een mes om stukjes broedraam met eitjes en larven uit te snijden en die dan in het te controleren volk in te brengen. Het bleef knoeien tot ik een eenvoudige en uniforme manier bedacht om jong broed uit te snijden. Eenvoudig met een blikje Een drank- of conservenblikje bracht de oplossing. Eenmaal de bodem of het deksel was uitgesneden had ik een vlijmscherp rond mes. Het blikje mag niet te groot zijn zodat het past tussen de bedrading van de bijenramen. Dit systeem is de eenvoud zelf en het werkt perfect. Ik neem een leeg honingraam en leg dit plat op een tafel. Met het conservenblikje snij ik cirkels wasraam uit met een zachte draaibeweging. Ik snij één cirkeltje uit per te controleren volk (fig. 1). Bovenin het blikje heb ik een piston gestoken. Dit is een stokje met een rond houten plankje aan dat door het blikje zit aan de gesloten kant. Op deze manier is het eenvoudig om de uitgesneden stukjes wasraam uit het blikje te duwen zonder ze te beschadigen (fig. 2, 3 en 4). Nu neem ik een broedraam van mijn alfa-volk waarvan ik genetisch materiaal wil. De bijen worden zachtjes afgeschud en de rest borstel ik terug in de kast. Het broedraam leg ik plat op een tafel en snij het gewenste aantal cirkels met jong broed uit (eitjes en/of eendaagse larven). Ik snij één cirkeltje uit per te controleren volk (fig. 5 en 6). In de uitgesneden openingen steek ik nu de cirkels uit de honingzolder. Deze stap hoeft misschien niet. Als ik de uitgesneden cirkels zou openlaten zal het alfa-volk daar meestal darrenraat in bouwen wat eigenlijk geen probleem is. Maar goed, mijn uitgangspunt was om genetisch materiaal uit een kast te nemen zonder deze te verzwakken. Met deze cirkels jong broed ga ik naar mijn te controleren volken. Ik snij ook daar een cirkel uit per raam en stop de cirkels met jong broed in de plaats. Door de cirkels op één plaats wat aan te duwen of te draaien komen ze niet meer los. De bijen zorgen zelf wel voor de hechting van het cirkeltje eenmaal het raam is teruggeplaatst in het volk. Bovenop het controleraam steek ik een duimspijker zodat ik na enkele dagen nog weet welk raam ik moet controleren. 6

7 Controle Na een paar dagen weet ik met vrij grote zekerheid welk volk er moerloos is en welk volk niet. De moerloze bijen hebben de cirkels vlot uitgebouwd met meerdere moerdoppen. Het is toch opletten om die jonge moerdoppen niet te beschadigen. Om die reden schuif ik de ramen aan één kant wat opzij vooraleer ik het controleraam uitneem. Volken die een jonge koningin in huis hadden die nog niet aan de leg was hebben de controlecirkels gesloten en daar vind ik enkel gewoon broed terug. Die zwermdoppen laat ik nu zitten. Ik weet zeker dat ik mijn best genetisch materiaal in die kast heb gestopt. Het koninginnenlarfje ontwikkelt zich op een natuurlijke manier en krijgt de juiste voeding en temperatuur van een voldoende groot volk. Dit is een garantie voor een mooi jonge dame die binnen de maand aan de leg is. Er is een grote kans dat ze minstens evengoed is als een gekochte koningin die kunstmatig is gekweekt en ik ben zeker dat het volk ze vlot zal aanvaarden als hun nieuwe koningin. Met andere woorden, ik heb een grote kans op succes zonder risico. Tip Als je zelf geen goede productievolken meer hebt, kun je naar een bevriend imker stappen en om een raam uit zijn kasten vragen, maar ook daar is een limiet aan. Een cirkeltje jong broed uitsnijden echter is een koud kunstje en het transport ervan is makkelijker dan een volledig broedraam. Wikkel het cirkeltje daartoe in een doekje, zorg dat het niet te warm of te koud krijgt, de kans niet krijgt om uit te drogen en vermijd schokken. Foto s: Anton Van Derbeken Bron: Maandblad van de Vlaamse Imkersbond Jaargang: 97 Jaar: 2011 Maand: September Auteurs: Anton Van Derbeken 7

8 BOEKEN Bijenhouden voor gevorderden Friedrich Pohl - - Goed en praktisch imkeren (uitgave 2015) prijs 22,95 ISBN Bijenhouden voor gevorderden (128 blz.) is een handleiding voor de imker die een vervolgcursus wenst te volgen of zijn kennis wil verhogen na de basiscursus bijenhouden. Het is geschreven door dezelfde auteur als Bijenhouden, hoe doe je dat?. De verschillende vormen van afleggers en kunstzwermen worden besproken, met goede praktijkvoorbeelden en een duidelijke beschrijving van de werkvolgorden. Hierbij hoort het reguleren van zwermen, constante aandacht voor bijengezondheid en het opbouwen van gezonde (winter)volken met jonge koninginnen die zorgen voor nakomelingen met gewenst gedrag. Het leert kritisch kijken naar de eigen aanpak en desgewenst bewust nieuwe keuzes te maken om met meer plezier en minder werk te imkeren. De Nederlandse Bijenhoudersvereniging (NVB) beveelt deze uitgave aan. De Nederlandse bijen Hymenoptera: Apoidea - herkenning, verspreiding en leefwijze Theo M.J. Peeters e.a. Prijs: 49,95 Magistraal bijenboek weer leverbaar! Alle kennis over de Nederlandse bijen gebundeld in één magistraal standaardwerk. Behandelt ruim 350 soorten Nederlandse wilde bijen: herkenning, verspreiding, leefwijze, ecologie, bescherming en beheer. Een must voor kenners en liefhebbers van bijen en insecten. Bijen staan bekend als nijvere insecten die honing produceren. Er is echter maar één bijensoort die dat doet: de honingbij. Weinig mensen weten dat er naast de honingbij nog 357 andere bijensoorten in Nederland voorkomen, zoals maskerbijen, zijdebijen, slobkousbijen en hommels. Elke soort houdt er heel eigen gewoonten op na. De ene verzamelt stuifmeel op paardenbloemen, de andere op beemdkroon. De ene graaft nesten in de grond, de andere nestelt in lege slakkenhuisjes. Deze diversiteit is overal te vinden, zelfs op balkons midden in de stad, waar metsel- en behangersbijen hun kluswerk doen. De bijen kunnen wel wat aandacht gebruiken, want het gaat niet goed met ze. Maar liefst 138 soorten zijn achteruit gegaan en 34 hiervan zijn inmiddels zelfs geheel verdwenen uit Nederland. Dit is zorgwekkend, want bijen vervullen een belangrijke functie als bestuivers van bloemen. 'De Nederlandse bijen' is een belangrijk standaardwerk voor insectenliefhebbers, entomologen, bijenhouders, landbouwers, beleidsmakers en beheerders. 8

9 Koninginnenteelt F.-K. Tiesler en E. Englert blz. 29,95 Dit boek uit 1997 werd oorspronkelijk uitsluitend in het Duits gepubliceerd. Recentelijk verscheen een Nederlandse vertaling. Aanbevolen voor elke imker die zijn/haar theoretische kennis in verband met het zelf kweken van moeren wenst aan te scherpen. De teelt wordt stap voor stap besproken en aangevuld met een schat aan praktische tips. INTERNET-SITES VAN ONZE LEDEN Ons bestuurslid, Kris Delhaye, is de maker van een website en facebookaccount, waarvan de link hierbij volgt. Jan en Mariama Heytens-Traore ontwikkelden een informatieve blog en twitteraccount met teksten over hun ervaringen en info over binnen- en buitenlandse imkers en methoden. Het verschaft ons als bestuur bijzonder veel genoegen vast te stellen dat onze jongere generatie imkers op die wijze hun kennis en wedervaren willen delen. Onbereikbare zwermen Soms hangt een zwerm op een onbereikbare hoge plaats of nestelt hij zich op ondenkbare plaatsen, zoals in een spleet (schouw?) van een blinde muur. (Zie foto: ter hoogte van de witte vlek, ontstaan na interventie brandweer). 9

10 Als het risico van persoonlijk letsel te groot is, moet zo n zwerm worden opgegeven.als de zwerm overlast veroorzaakt, kan de hulp van de brandweer worden ingeroepen om hem te vernietigen.daarbij wordt gebruikgemaakt van Permas-D (actieve stof: Permethrin 25/75, 0.75%), een witbeige stuifpoeder voor plaatselijke toepassing ter bestrijding van kruipende insecten en wespennesten in woon-, werk- en verblijfplaatsen. Het is verstandig om in een dergelijk geval eerst na te gaan of de brandweer hiervoor kosten in rekening gaat brengen.volgens het retributiereglement van de Brandweer Geraardsbergen (art. 6, 2 ) wordt voor het "onschadelijk maken of vernietigen van wespennesten of zwermen" een forfaitair tarief aangerekend van 30. Het bestuur Tijdens de algemene vergadering is het bestuur uitgebreid met Arnout, Kris en koen. Michel Mignon 054 / Ghislain De Roeck 054 / Ward Bijl 054 / Frans Van Den Bosch 02 / Marc Daminet 054 / Michel Boterberg 054 / Koen De Taeye 0497 / Kris Delhaye 0477 / Arnout Deurinck 0474 /