jeugdbijstand en de consulenten jeugdrechtbank. (Oudergroep Geraardsbergen, februari 2007)

Transcriptie

1 1 Vzw Roppov Martelaarslaan Gent tel 09/ fax 09/ web Ervaringen van ouders binnen de Bijzondere Jeugdbijstand. Het contact met het comité voor bijzondere jeugdbijstand en de consulenten jeugdrechtbank. (Oudergroep Geraardsbergen, februari 2007) Nood aan betere informatie. Ouders hebben het gevoel dat ze op voorhand niet goed wisten wat de aangeboden oplossing in de Bijzondere Jeugdbijstand juist inhoudt. Ze konden niet goed inschatten op welke manier dit ging ingrijpen in hun leven. Bovendien hebben ze het idee dat de oplossing die er nu is hen te vlug voorgeschoteld werd. Hun nood werd te weinig bevraagd. Ze hadden graag op voorhand beter geweten wat ze er in feite wel en niet van konden verwachten. Enkele voorbeelden: Een kind is in een dagcentrum geplaatst met de bedoeling een alleenstaande ouder te ontlasten, doch deze aanpak heeft niet dat effect. De ouder had zich iets heel anders voorgesteld, het kind wil niet meer gaan, komt met extra problemen en druk naar huis, dit geeft een extra schuldgevoel bij de ouder. Er werd gezegd dat je uit het aanbod kan uitstappen, doch bij elke evaluatie wordt er op aangedrongen om toch verder te doen. Moeder wist op voorhand niet waaraan ze zich kon verwachten, ze was niet goed geïnformeerd over wat een tussenkomst vanuit Bijzondere Jeugdbijstand allemaal meebrengt. Ze heeft het gevoel dat ze in nood aan iets begonnen is waar ze geen uitweg meer uit ziet. Haar zelfvertrouwen wordt nog meer aangetast door alle goedbedoelde adviezen. Ouders moeten weten wat de uitspraak je mag er uitstappen als je wil juist betekent. Als ouder moet je op voorhand weten dat de hulpverlening van het Comité Bijzondere Jeugdbijstand niet zo vrijblijvend is als dit tijdens het eerste contact lijkt: - Ouders vertellen dat telkens er een evaluatiegesprek plaatsvindt, de consulenten er toch op drukken om nog verder te doen. Op die manier voelt men zich verplicht het aanbod verder te zetten. - Bovendien geven de ouders ook aan dat de bemiddelingscommissie als stok achter de deur ervaren wordt.

2 2 Omtrent de bemiddelingscommissie: - Je moet als ouder al weten dat de bemiddelingscommissie bestaat als het Comité Bijzondere Jeugdbijstand niet akkoord gaat met een vraag of beslissing van de ouders. Ouders kennen de taak en functie van een bemiddelingscommissie niet. - Bovendien heeft men het gevoel dat dit vooral voor hulpverleners is, als doorgeefluik naar jeugdrechtbank. Bemiddelingscommissie betekent meestal beëindigen van de lopende samenwerking en doorgeven naar jeugdrechtbank. - Geen van de ouders ziet de bemiddelingscommissie als een mogelijkheid tot écht bemiddelen. Zeker niet in de zin van bemiddelen tussen hen en hulpverleners om daarna op een betere manier weer te kunnen samenwerken. Ouders zijn tevreden over de inbreng van consulenten wanneer er een goed resultaat naar de kinderen is én dit in samenspraak met de ouders gebeurde (bv. over een geleidelijke afbouw van de hulpverlening). De goede samenwerking komt volgens de ouders doordat ze maandelijks contact hebben (wat meestal niet het geval is) met het comité. Nood aan meer begrip voor de ouders en de gezinssituatie. In de verhalen van ouders komt naar voor dat oplossingen gedropt worden. Er wordt geredeneerd vanuit de ogen van de hulpverlener die wil helpen, maar te weinig geluisterd naar de vragen naar ondersteuning voor de ouders. De ouders hebben ook het gevoel dat een oplossing binnen de Bijzondere Jeugdbijstand erg ingrijpt in het leven. De dagelijkse routine is verstoord, in het slechtste geval legt de oplossing zelfs nog meer druk. Ouders melden dat ze nood hebben aan ondersteuning. Vaak staan ze er alleen voor. Bovendien worden ze vaak geconfronteerd met ongeloof en schaamte. Andere mensen of diensten geloven niet hoe moeilijk ze het hebben, of lijken te denken dat het enkel en alleen te maken heeft met schuld. De ondersteuning door de consulenten van de sociale dienst jeugdrechtbank zou volgens ouders beter kunnen: - ouders hebben niet alleen nood aan meer en correcte informatie maar ook steun op het moment dat kinderen geplaatst worden - ook hulp bij het zoeken van een mogelijke taak als ouder gezien de gevolgen van de plaatsing (ouder zijn én blijven van een kind dat niet meer inwoont) Dit is een belangrijke boodschap zowel naar het beleid, de consulenten als naar de dienst waar het kind geplaatst is!! Volgens de ouders zou de ondersteuning van consulenten beter kunnen o.a. door: - betere opvolging - ook op overleg te komen o.a. op scholen, indien gewenst - mee te zoeken naar een pàssend antwoord voor de nood van ouders - meer aandacht te hebben voor de leegte die ouders ondervinden na een plaatsing (zeker wanneer alle kinderen tegelijk en vrij plots weg moeten)

3 3 - actief mee te zoeken naar manieren om je taak als moeder toch nog op te nemen bij plaatsing - mee te zoeken naar oplossingen voor bezoekmogelijkheden (in één voorbeeld moest een moeder van 3 kinderen zonder auto op bezoek naar 3 verschillende plaatsen) Ook de voortdurende wisselingen van consulenten spelen in het nadeel: Eén van de kinderen voelt zich ook absoluut niet goed bij het feit dat ze telkens haar verhaal moet doen bij weer een nieuwe consulente (vervangers, stagiaires). Het duurt al lang voor het kind iemand zijn vertrouwen geeft en dan zijn er steeds nieuwe mensen die haar vragen stellen. Nood aan een betere samenwerking Vanuit goede bedoelingen van hulpverleners komen vaak veel adviezen die aan ouders nog meer schuldgevoelens geven. Ouders melden ook dat ze willen dat hulpverleners eerlijk zijn met hen. Dat ze niet rond de pot draaien! Men zou het een eerlijke benadering vinden dat in sommige gevallen de consulenten éérst de ouders verwittigen vooraleer er iets wordt besloten over het kind. Nu is er vaak het gevoel bij ouders dat de Bijzondere Jeugdbijstand op de eerste plaats voor de kinderen zorgt en geen oog heeft voor de ouders, terwijl de ouders voor het kind heel belangrijk blijven. Soms worden beslissingen al op voorhand genomen, zonder de ouders. Er wordt vergaderd terwijl je als ouder niet uitgenodigd bent. In echtscheidingen speelt dan soms mee dat de ene partner een andere oplossing kiest enkel en alleen omdat hij het niet eens is met de andere partner. Beslissingen van de jeugdrechtbank kunnen dan voor de thuissituatie negatieve gevolgen hebben. Een voorbeeld: In overleg met de school en op vraag van de moeder (moeder was ten einde raad) kon een kind op internaat gaan. Het kind maakte vooruitgang, maar door verzet van de vader hiertegen, werd de moeder via een vonnis van de rechtbank verplicht om haar kind in de week terug thuis te nemen. Het kind verbleef bij de moeder, niet bij de vader! De moeder heeft het gevoel dat ze zelfs tegenwind krijgt bij dingen die het beste zijn voor haar kind. Door de (v)echtscheiding heeft de moeder het gevoel geen greep (meer) te hebben op haar kind. De invloed van vader lijkt sterker dan deze van de moeder. In dergelijke situaties zou het belang van het kind moeten doorwegen. Ook de gevolgen moeten bekeken worden. Beide ouders moeten gehoord worden, doch de jeugdrechtbank moet onpartijdig blijven. Een ander voorbeeld verhaalt hoe de moeder zich niet ernstig genomen voelt door de consulenten. Dit heeft gevolgen op het geloof in de hulpverlening, op haar zelfvertrouwen als moeder én op haar relatie met de kinderen.

4 4 Een moeder wordt gevraagd naar jeugdrechtbank te komen in verband met de kinderen. Daar aangekomen wordt ze geconfronteerd met iemand van de sociale dienst jeugdrechtbank, iemand van de school, iemand van het parket. Blijkbaar waren een heleboel mensen op de hoogte van het feit dat de kinderen zouden geplaatst worden, en werd dit aan de moeder op die manier meegedeeld. Toch waren er geen feiten gebeurd. Deze beslissing kwam als gevolg van een klacht van de ex-partner over het feit dat ze als moeder niet geschikt zou zijn. Wanneer moeder haar kant probeert in te brengen, heeft ze het gevoel niet veel kans te maken. Er wordt niet geluisterd, ze werd op voorhand al niet in de gesprekken betrokken, ze wordt niet geloofd, er wordt voortdurend verwezen naar fouten van vroeger. Moeder heeft het gevoel zich voortdurend te moeten bewijzen, haar best te moeten doen. Zaken die niet lukken (door omstandigheden) worden gezien als onwil. Hoeveel ze ook haar best doet, de kinderen mogen toch niet vaker op bezoek naar huis. Moeder heeft de indruk dat de consulente (die zegt haar te begrijpen) écht niet begrijpt hoe het is om via je kinderen die weggenomen worden, voortdurend afgestraft te zijn. Moeder twijfelt eraan of men het meent dat goed gedrag tot beloning leidt. Alles wordt telkens weer gefocust op de vroegere fouten van de moeder. Moeder heeft soms het gevoel dat ze moegewacht is, wachten op wanneer men haar serieus neemt, wachten op wanneer ze als moeder gezien wordt, en als moeder steun kan krijgen. Moeder stelt zich vele vragen: - Waarom wist ik van niets, toen ik uitgenodigd werd op de jeugdrechtbank? - Waarom mag dat éne kind niet vaker naar huis komen en de andere wel? Ben ik dan voor het éne kind een minder goede moeder??? - Wat moet ik nog méér doen om te bewijzen dat ik wel een goede moeder kan zijn? - Wanneer gaat men rekening houden met mijn gevoelens? - Ik moet steeds naar hen luisteren (in de zin van: mij bewijzen of er volgt een straf: met de thuiskomst van de kinderen als inzet), maar zij luisteren niet naar mijn kant als moeder? - Waarom als ik een vraag stel aan de consulenten of de jeugdrechter, via mail,via brieven, krijg ik geen antwoorden? Of pas drie maanden later? Ze heeft deze vragen ook al aan de consulenten gesteld maar deze blijven het antwoord schuldig. Ook de kinderen stellen vragen, maar moeder kan ze geen antwoord geven.

5 Ervaringen van ouders binnen de Bijzondere Jeugdbijstand. Het contact met het comité voor bijzondere jeugdbijstand en de consulenten jeugdrechtbank. 5 Toevoeging 17 april 2007 Algemeen werd gesteld dat ouders zich soms niet gehoord voelen door consulenten en door jeugdrechtbank. Ouders drukken er op dat dit grotendeels de samenwerking met hulpverleners bepaalt. Als men zich niet gehoord voelt, groeit het wantrouwen. Luisteren is evenwel niet voldoende, men moet ook zicht krijgen op hoe met de inbreng en de vragen van ouders rekening wordt gehouden. Nu hebben ouders soms het gevoel dat er met hun vragen en bezorgdheden niets gebeurt. Vooral in situatie van (v)echtscheidingen, waar partners verschillende meningen, noden en vragen hebben wordt het moeilijker. De belangrijkste vraag die uit de gesprekken naar voor kwam: Wat kan men doen wanneer bij de éne ouder bepaalde bezorgdheden bestaan en de andere (ex-partner) hulp weigert? Hoe kan samengewerkt worden met één van de ouders rond bezorgdheden betreffende de leefsituatie van kinderen bij de andere ouder? Enkele voorbeelden en vragen: * Een ouder leeft in angst voor geweld op de kinderen bij de ex-partner. Eén kind woont bij de ex-partner (heeft zelf op bepaalde leeftijd deze keuze gemaakt). De kinderen melden nu dat er geweld leeft en dat ze vaak bang zijn. Vanuit de hulpverlening wordt niet ingegrepen, de expartner weet de hulpverleners te overtuigen dat er niets aan de hand is en weigert begeleiding. Kan de andere partner hier nog inspraak hebben? Kan er iets gedaan worden met de bezorgdheid van de partner waar de kinderen niet inwonen? Hoe wordt gewerkt met de schrik voor geweld (dat té ver zou kunnen gaan) die leeft zowel bij de andere ouder als bij de kinderen? * Een ouder heeft het gevoel niet gehoord te zijn. Op die manier heeft het ook geen zin meer naar overleg te gaan. Bovendien werd ook duidelijk dat bij overleg met de (ex-)partner, de aanwezigheid van de andere ouder niet altijd verwacht werd door de consulent.

6 6 Hoe zit het met inspraak van deze ouder? Wordt met deze ouder rekening gehouden? Wordt die blijvend betrokken bij overleg? Bij belangrijke beslissingen? Kan deze ouder de (ernstige) bezorgheden nog kwijt en kan gerekend worden op hulp? Hoe zit dat met situaties waar er bewijzen zijn van mishandeling/verwaarlozing? Wordt op vraag van de éne partner een maatschappelijk onderzoek gedaan bij de andere partner? Wat als ook de politie één van de twee ouders niet serieus neemt? Wat als jongeren zelf (uit schrik) niets durven zeggen? Hoe kan de ouder waarbij de kinderen op dat moment niet verblijven, de kinderen toch beveiligen? * Verschillende kinderen gaan op weekend en in de vakanties naar de ex-partner. Telkens blijkt dat ze daar niet verzorgd worden (met reeds ernstige medische problemen als gevolg). De ouder wil aan die situatie iets veranderen. Bij de ex-partner is er geen hulpverlening. Hoe kan de ouder toch iets doen rond deze situatie? Tijdens de gesprekken werd ook duidelijk dat ouders niet altijd weten wat hun rechten zijn. Noch wat de rechten van de jongeren zijn ten aanzien van de hulpverlening: - men weet niet of men steeds mag aanwezig zijn bij gesprekken: wanneer wel, wanneer niet waarom wel, waarom niet - men weet niet of men mag nagaan of hun bezorgdheden in het dossier voor de jeugdrechter opgenomen worden men weet ook niet hoe men dit kan nagaan - men weet niet of men mag vragen hoe hun bezorgdheid in een dossier opgenomen wordt - men weet niet dat men een schriftelijke neerslag mag vragen bij een aangifte bij de politie - men weet niet dat jongeren recht op inzage hebben en dat ze iets kunnen toevoegen aan hun dossier - men weet niet dat jongeren bepaalde stukken uit hun dossier mogen afsluiten voor bepaalde mensen - men weet niet op welke manier (inhoud, frequentie) er gezinsbegeleiding voorzien is in de Bijzondere Jeugdbijstand

7 Toevoeging - 26 april Positieve ervaringen van ouders: We vroegen aan de ouders naar hun positieve ervaringen. Bij de gesprekken over de positieve contacten, kwamen volgende punten naar voor: Er waren regelmatig (+ maandelijks) gesprekken met de consulent, waarbij men zich begrepen en gesteund voelde: - 1 e gesprek met de ouders - 2 e gesprek met de jongere apart - 3 e gesprek met ouders en jongere - daarna maandelijks De consulent trad hard en duidelijk op tegen de jongere. De consulent verwoordde de bezorgdheid van de ouders en wees op de mogelijke gevolgen van het gedrag van de jongere. De ouders ervaarden deze tussenkomst als een grote steun. In de gesprekken en de beslissingen, trokken consulent en ouders aan hetzelfde zeel. Er was een goed contact en duidelijke afspraken. Dit heeft gewerkt naar de jongere, dit verhinderde erger. Bij jongeren waar een duidelijke grens nodig is, is het noodzakelijk dat ouders en consulent weten wat er te doen staat, dat er duidelijkheid en samenwerking is. De ouders hebben de indruk dat de consulent hen geloofde, de consulent ging in op hun vraag en steunde hen. Ouders melden dat anderen (bv. leerkrachten) die voordien hun verhaal niet serieus namen, beter niet betrokken worden bij de besprekingen. Indien deze mensen toch aan tafel zouden zitten (bv. consulent leerkracht jongere - ouders) men zich niet zo open zou stellen. Dit zou dan weer de relatie met de consulent bepalen. Ouders melden dat consulenten beschikbaar blijven ook als de begeleiding afgelopen is. Men vind het positief dat men indien nodig nog kan bellen of een gesprek vragen.