saskia maas ik ben het prototype regelneef

Transcriptie

1 Alumni magazine van de Universiteit van Tilburg saskia maas ik ben het prototype regelneef Crisis schudt nieuwe generatie alumni wakker Kennis helpt couveusebaby en ADHD er

2 Direct na haar Tilburgse studie stichtte Saskia Maas met Jon en Andrew Boom Chicago Saskia maas 1 (+ 22) COVER Saskia Maas (Boom Chicago) 4 TICKERTAPE Laatste nieuws alumni en universiteit 7 INES RIBBERS in Indonesië 8 HOOFDVERHAAL Arbeidsmarkt van de 21ste eeuw 12 UNTIL WE MEET AGAIN Topsporters terug in Tilburg

3 until inhoud Hein van Oorschot Onze universiteit kent een fascinerend palet van activiteiten. Dat laat deze Until mooi zien. Naast de gebruikelijke aandacht voor ons hoog aangeschreven onderzoek, onderwijs en de maatschappelijke implicaties daarvan, treft u deze keer ook sport en cultuur aan. Zo leest u over de sportende studenten Steven Zwerink, een hardloper, en Stefan van der Mast, een zeiler. Zij voegden zich nog niet zo lang geleden bij het groeiende leger alumni. Verder vindt u een bericht over nieuwe sportfaciliteiten op de campus. In ons lopende strategisch plan heeft studenten-topsport een bijzonder plaatsje gekregen. Wij willen dat studenten die topsport bedrijven, dat goed kunnen combineren met hun opleiding. Daar hebben we al regelingen voor. Wat het strategische plan daaraan toevoegt, is dat wij twee typische studentensporten, roeien en hockey, centraal zetten. We willen in die sporten landelijk zichtbaar worden en studenten, die in die sporten willen uitblinken, extra stimuleren om hier te gaan studeren. Wij geloven oprecht in de Romeinse wijsheid mens sana in corpore sano. Dat onze alumni op veel terreinen actief zijn, mag ook blijken uit het artikel van Saskia Maas. Het gezelschap Boom Chicago, waaraan zij als directeur leiding geeft, is inmiddels een begrip. Het verbaast mij niet dat alumni op veel verschillende plekken in de maatschappij belanden. Maar ik moet toegeven, met Boom Chicago had ook ik geen rekening gehouden. Het laatste thema waarop ik graag de aandacht van de lezer vestig, is dat van de valorisatie (zie: pagina 16). Onze universiteit draagt natuurlijk aan de samenleving bij via ons fundamentele onderzoek en de vele afgestudeerden die we afleveren. Zij beschikken over de nieuwste kennis op hun vakgebied en manifesteren zich hopelijk als verantwoordelijke leiders van onze toekomst. Maar steeds actueler wordt de vraag of de universiteit ook direct economisch rendement oplevert in termen van bedrijven en producten. Het valorisatieartikel gaat daarop in. Ik wens u weer heel veel leesplezier. colofon Until is een periodieke uitgave van de Universiteit van Tilburg en de Stichting Professor Cobbenhagen. Dit magazine beoogt de banden met alumni te versterken. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur. uitgever Communicatie en Marketing, Universiteit van Tilburg hoofdredactie Walther Verhoeven bladmanagement Tonke van de Ven redactieraad Jan Boelhouwer, Hein Coppes, Clemens van Diek, Dennis van Ham, Anne-Marie Hartog, Ewoud Jansen, Merlijn Jansen, Roel Lauwerier, Annemeike Tan, Dieuwke van Turenhout, Michelle te Veldhuis, Aniek Verhoeven bladformule, redactie-coördinatie en eindredactie Joost Bijlsma (Magma Publicaties) art direction en vormgeving Patrick Hoogenberg & Djuke Vaartjes (Curve bno) auteurs Tineke Bennema, Joost Bijlsma, Philip Dröge, Jorrit Roerdinkholder, Joost Peters, Corien Prins, José van der Waerden, Irene Herbers, Trix Jacobs, Sara Terburg, Tim van der Avoird fotografen Ben Bergmans, Ton Toemen, Erik Verburgt, Harry Verheijden, Nikkie Stoffels, Helen van Vliet, Sander van Alfen, Jan de Wit, Michel Campfens, William Hoogteylink, Nicole Fouchier druk Koninklijke BDU, Grafisch bedrijf redactieadres Postbus le Tilburg meer informatie over alumniactiviteiten Hein van Oorschot, Voorzitter College van Bestuur 16 FEATURE Valoriseren in de praktijk 21 COLUMN Corien Prins over sociale netwerken 25 TIJDGENOTEN 3 x Bestuurlijke Informatiekunde 26 ALUMNI NIEUWS Actualiteiten voor alumni, van verenigingen en UvT 30 U VROEG? Wetenschapsrubriek 32 BACKCOVER Kloof tussen katholieke kerk en gelovige

4 UvT in het Nieuws: "Slimme partner is beter voor loopbaan Haagse UvT Sociët slachtoffers geweld vaker werkeloos, uvt opent babyla Jan de Wit was voorzitter van de parlementaire onderzoekscommissie Kredietcrisis. SP-kamerlid en alumnus Jan de Wit (65) legde vorig jaar het woordvoerderschap Justitie neer. De reden: hij zat de parlementaire commissie voor die onderzoek deed naar de Kredietcrisis. Ik studeerde af in 1969 in Tilburg in wat men toen nog Publiek Recht noemde. Na 25 jaar werkzaam te zijn geweest als sociaal advocaat, kwam ik in 1998 in de Tweede Kamer voor de SP. Vier jaar geleden werd ik benoemd tot woordvoerder voor Justitie: een functie die ik een jaar geleden neerlegde nadat de fractievoorzitters mij verkozen tot voorzitter van de onderzoekscommissie Kredietcrisis. Een enorme eer! En vanwege de materie ook buitengewoon interessant: de financiële crisis is natuurlijk een politiek uitermate gevoelig onderwerp. Desondanks zijn we erin geslaagd te komen tot unanieme conclusies en aanbevelingen. Hoe het werk in zo n commissie verloopt? Je moet onderscheid maken tussen interne besprekingen in de commissie en de officiële activiteiten. Een gewone vergaderdag beslaat al gauw zo n 7 uur tot 8 uur. Als wij gesprekken hadden met deskundigen verschilde dat nogal, afhankelijk van het aantal mensen dat we hadden uitgenodigd, maar ook in dit laatste geval waren wij uren bezig. De openbare verhoren besloegen meestal ook volle dagen, en daar komt dan de grote belangstelling van de media nog bij. Aanpoten dus! Over het werk in de commissie kan ik helaas niet uit de school klappen. Toch zaten er spectaculaire verhoren tussen. Zo verklaarde voormalig ABN-AMRO-topman Rijkman-Groenink dat hij bij zijn opstappen met een zekere mate van woestheid een aandelenpakket van 26 miljoen had geaccepteerd. De sfeer binnen de commissie was overigens uitstekend. Vergeet ook niet dat wij werden ondersteund door een staf van in totaal vijf onderzoekers, en door een griffier van de Kamer met twee Kamermedewerkers. En door de bodes natuurlijk, die ervoor zorgden dat het ons aan niets heeft ontbroken. Allemaal ondersteuning die van levensbelang is, wil zo n werk slagen. Wiskunde B en d: Scholieren krijgen les van UvT Om te stimuleren dat scholieren exact kiezen, haalt de Universiteit van Tilburg ze tegenwoordig al vroeg naar de collegebanken. Vwo-leerlingen van zeven middelbare scholen in de omgeving van Tilburg volgen sinds twee jaar wiskunde D op de universiteit en sinds kort ook aanvullende lessen in het basisvak wiskunde B. Het gaat om een initiatief van hoogleraar Speltheorie en Operations Research Herbert Hamers. Hij vreesde de gevolgen van het besluit om de verplichte uren wiskunde terug te brengen van 800 naar 600 uur per jaar. Scholieren kunnen die leemte opvullen door vrijwillig te kiezen voor wiskunde D. Dat is een nieuw keuzevak (2007) dat bedoeld is voor leerlingen die interesse hebben in uitdagende mathematica, zoals complexe getallen, speltheorie, financiële wiskunde, cryptografie en besliskunde. Samen met de basisuren wiskunde kom je met Boek: Passies van het brein Botox voor wereldvrede Waarom zondigen we eigenlijk? In haar boek Passies van het brein schetst hoogleraar klinische neuropsychologie Margriet Sitskoorn op toegankelijke wijze hoe zonden in ons brein zijn verankerd. Ze gebruikt daarbij de zeven hoofdzonden (hoogmoed, hebzucht, lust, afgunst, vraatzucht, woede en luiheid) als kapstok. Met indrukwekkende patiëntverhalen en concrete praktijkvoorbeelden maakt Sitskoorn duidelijk hoe onze hersenen onze gedragingen sturen. Zo levert de zogenoemde facial feedback-hypothese wiskunde D op uren. Maar er zijn scholen die dit vak niet aanbieden, simpelweg omdat het te duur is om dit aan een beperkte groep te doceren. Hamers liet het er niet bij zitten en ging het vak zelf op de universiteit aanbieden. Honderdzestig vwo-scholieren volgden het afgelopen jaar wiskundeles aan de UvT. Hamers: Zeker dertig daarvan konden alleen D kiezen, omdat wij dat aanbieden. Het door het universiteitsfonds, SPRINT (UP) en Senter Novem ondersteunde project bevalt erg goed. Zo goed dat de universiteit nu ook extra wiskunde B-lessen verzorgt. Dit gebeurt aan de hand van onderwerpen die docenten van het voortgezet onderwijs aandragen. Hamers heeft landelijke ambities met zijn project, via een e-learning module op: interessante aanknopingspunten op, vertelt de hoogleraar. Het is gebleken dat mensen die een botoxbehandeling hebben gehad, minder woedend gaan kijken: hun gezichtsspieren kunnen dat simpelweg niet meer zo goed als voorheen. Daardoor krijgen hun hersenen het signaal dat ze ook daadwerkelijk minder woedend zijn met als gevolg dat deze mensen zich ook minder woedend voelen. Een andere illustratie van de invloed van onze hersenen is het Hubris-syndroom, vervolgt Sitskoorn. De Britse neuroloog

5 until tickertape ociëteit geopend UvT wetenschapper geeft antwoord op vragen over geheim bylab, meer studenten slagen dankzij e-learning, slachtoffer Modern sportcentrum, nu met strand Wie heeft er niet ooit een bal geslagen, op zowel top- als recreatief niveau. De En verwelkomde volleybalvereniging met gewichten gestoeid of een teamsport beoefend op het Tilburgse Sportcentrum? Al jaren draagt het centrum bij aan de sportieve ambities van de UvT: zoveel mogelijk studenten, medewerkers en alumni aan het sporten krijgen, moderne accommodaties weten veel (oud-)studenten en medewerkers over de sportieve streep te trekken. Zo groeide het aantal competitie spelende leden van tennisvereniging Lacoste flink door de aanleg van de nieuwe tennisbanen. Gepidae dit voorjaar een heuse beachvolleybaltak. Verder beschikt handbalvereniging Camelot sinds kort over een eigen trainingsbeachveld. Geen overbodige luxe: de beachmannen van Camelot draaien mee in de Europese top. foto: Nikkie Stoffels David Owen stelt dat macht je brein corrumpeert: hoe meer macht je vergaart, hoe meer hoogmoed zijn intrede doet in de hersenen. Mensen die aan het Hubris-syndroom lijden, denken steeds egoïstischer en nemen daardoor uiteindelijk minder goede beslissingen. Van onder andere de Amerikaanse oud-president George W. Bush wordt gesteld dat hij kenmerken van dit syndroom vertoont. Passies van het brein is geen zelfhulpboek, benadrukt Sitskoorn. Wel biedt het je meer inzicht in je eigen gedragingen, waardoor je wellicht verdraagzamer wordt: richting jezelf en de mensen in je omgeving. BAs van der schot

6 minister Klink UvT wetenschapper geeft antwoord op vragen over geheiuvt in het nieuws: slachtoffers geweld vaker werke- Met zijn 27 jaar is hij een van de jongste wethouders van Nederland: Sander van Alfen, student Fiscaal Recht aan de UvT. In de Gelderse gemeente Buren is hij onder meer verantwoordelijk voor het jeugd- en jongerenbeleid. Hoe word je al op je 27ste wethouder? Nadat ik op mijn twintigste actief lid werd van D66, vroeg de lokale partij Gemeentebelangen mij in 2006 als lijsttrekker. Twee jaar later volgde het fractievoorzitterschap van de gezamenlijke fractie Gemeentebelangen/ D66, en na een goed verkiezingsresultaat voor Gemeentebelangen, eerder dit jaar, zijn we mee gaan regeren. Inmiddels ben ik benoemd als wethouder, met onder meer jeugd- en jongerenbeleid, burgerparticipatie en regionale samenwerking in mijn portefeuille. De interesse in politiek zat er al vroeg in? Al op vrij jonge leeftijd interesseerde ik me voor wat er gebeurt in de samenleving: ik houd van een goede discussie, en vind het leuk om innovatieve oplossingen voor vraagstukken te bedenken. Bovendien ligt de gemiddelde leeftijd van een lokale politicus behoorlijk hoog en dat vond ik jammer. Toen ik eens een raadsvergadering bijwoonde en ik daar alleen maar vijftigplussers over jeugdbeleid hoorde praten, wist ik: dit is mijn kans. Viraal lokkertje De nieuwe tweejarige Interna- wereld te maken. Deze elektroni- tional Master in Service Engineering (IMSE) wil wereldwijd profielfoto s van deelnemers dat sche kaart groeit met het aantal studenten naar Tilburg lokken. wordt toegevoegd. En de eigen De opleiding die in september toegevoegde profielfoto wordt 2010 start, zet daarvoor een automatisch groter naarmate onconventioneel middel in. Het de persoon in kwestie de e-card gaat om de virale wervingscampagne, Hello World. Deze tracht, campagne is te zien op vaker doorstuurt. Meedoen? De via social media als Facebook en Twitter, de grootste e-card ter helloworld Hoe gaat je politieke carrière zich ontwikkelen? Dat is van zoveel factoren afhankelijk Momenteel haal ik wel veel bevrediging uit de politiek: op lokaal niveau sta je midden in de samenleving, en door mijn leeftijd bereik ik een jonge doelgroep. De landelijke politiek trekt me verder, en een burgemeesterschap zie ik wel zitten. Maar ook mijn nu tijdelijk onderbroken studie Fiscaal Recht afronden, staat op het lijstje, dus misschien volgt er ooit toch nog een carrière als fiscalist. Politiek bedrijven is eigenlijk niets anders dan het maken van goed beargumenteerde keuzes, dus ook nu al doe ik mijn voordeel met de kritische blik die je ontwikkelt op de universiteit. Ik! Wie is dat? Illustratie: Helen van Vliet foto: William Hoogteyling Je kunt niet vroeg genoeg beginnen om kinderen met wetenschap kennis te laten maken. De Universiteit van Tilburg benadert daarom de doelgroep basisschoolleerlingen uit groep 7 en 8 via de Kinderuniversiteit. Onder die noemer organiseert de UvT sinds 2008 kindercolleges, met een bijbehorende boekenreeks. In het boek Ik! Wie is dat? proberen Tilburgse wetenschappers op een toegankelijke manier een antwoord te formuleren op de prikkelende vraag: wie ben ik eigenlijk? In toegankelijk geschreven artikelen passeren onderwerpen als zelfbewustzijn en identiteit, groepsdynamica, evolutie, religie en zingeving de revue. In diverse, door het boek verspreide portretten vertellen basisschoolleerlingen over zichzelf, hun leven en ambities.

7 until interview alumnus Indonesië heeft van mij een ander mens gemaakt Na mijn eerste bezoek aan een weeshuis heb ik twee dagen nodig gehad om mijn gevoelens een plekje te geven, vertelt alumna Ines Ribbers. Zij liet het er niet bij zitten en startte een inzamelingsactie. Tekst: Sara Terburg Haar ervaringen in Indonesië zal Ines Ribbers niet snel vergeten. En dat komt niet alleen door de armoede die ik heb gezien. Indonesische vrienden hebben veel minder kansen en lopen tegen heel wat moeilijkheden aan. Jonge ambitieuze vrouwen mogen niet uitkomen voor hun mening en homoseksualiteit is een taboe. Een homoseksuele vriend van mij leeft een dubbelleven. Echt gelukkig zal hij nooit kunnen worden. Eens zei hij: Volgens mijn religie heb ik twee keuzes, of ik trouw met een vrouw, of ik pleeg zelfmoord. Deze ervaringen hebben me een ander mens gemaakt, ik besef, voel en ervaar nu pas echt hoe fijn Nederland is. Via studentenorganisatie AIESEC ging Ribbers in de herfst van 2009 naar Bandung om les te geven in Engels en Nederlandse en Westerse cultuur. Ook wilde ze weeshuizen bezoeken om te zien of ze iets voor de kinderen kon doen. Ze gaf twee maanden les aan leerlingen in de leeftijd van 7 tot 40 jaar. Dat was erg leuk, vooral omdat ze steeds meer los kwamen en meer durfden te doen en vragen. Zo heb ik bijvoorbeeld met de jongsten hoofd-schouders-knieën-teen gezongen en met de ouderen gepraat over godsdienst en homoseksualiteit. Met Andika, een Indonesische vriend die een weeshuis leidt, bezocht ik een aantal weeshuizen. We stuitten op trieste situaties waarbij kinderen op de grond sliepen en weinig te eten kregen. Uiteindelijk vonden we twee weeshuizen die mijn hulp goed konden gebruiken, naast het huis van Andika dat ik ook graag wilde helpen. Dus begon Ribbers een inzamelingsactie: Ik heb informatiebrieven geschreven naar alle contacten in mijn netwerk. Ik hoopte euro binnen te halen, maar binnen enkele weken liep de teller op tot euro. Een van de grote sponsors was VeranderVisie waar ik mijn afstudeerstage heb gedaan. Maar ook vrienden en familie gaven geld. Speelmat Vooral in weeshuis Tunas Melati liep Ribbers aan tegen grote armoede. Daar sliepen vijf jongens op een tweepersoons matras. Ik heb de dertig kinderen hier gevraagd op te schrijven waar ze behoefte aan hadden. Ze vroegen om van alles, van kleding tot een rem voor een fiets. Eén jongen wilde graag iemand om mee te praten, dat was erg ontroerend. Uiteindelijk zorgde Ribbers voor een opknapbeurt voor de huizen, nieuwe bedden, kleding, een nieuwe keuken, kasten, sportmaterialen en fietsen. En toen was er nog geld over. In een ander weeshuis, eentje voor baby s, was de leefomgeving wel schoon, maar werden de kindjes aan hun lot overgelaten in de box. Voor hen hebben we speelgoed gekocht dat de ontwikkeling stimuleert en twee operaties vergoed voor kindjes die een hernia hadden. In plaats van in de box, liggen de kinderen nu regelmatig lekker te spelen op de speelmat. Het weeshuisproject is afgerond, maar Ribbers gaat vast nog eens terug. Ik heb nu zoveel contacten, daar wil ik zeker nog eens iets mee doen. Wil je meer lezen over Ines belevenissen in Bandung? Kijk dan eens op: reismee.nl

8 loyale loonslaaf Het einde van de De arbeidsmarkt heeft een metamorfose ondergaan: hordes flexwerkers en zzpers zijn hiervan het levende bewijs. En dan doet ook nog een compleet nieuwe digitale generatie haar intrede. Hoogleraar Ton Wilthagen pleit voor drastische hervormingen die het flexibele deel der werkende natie meer zekerheid bieden. We kunnen niet langer genoegzaam achterover leunen. Vakbondsman Eric de Macker en hr-directeur Femmeke Ruisch, beide alumni, reageren. tekst: Tineke Bennema

9 until hoofdverhaal e tijden dat je heel je leven lang bij één werkgever bleef, zijn echt voorbij, zegt hoogleraar arbeidsrecht Ton Wilthagen van de Universiteit van Tilburg. Hij is directeur van het instituut ReflecT (Research Institute for Flexicurity, Labour Market Dynamics and Social Cohesion at Tilburg University) dat zich buigt over arbeidsmarktvraagstukken. En gelooft dat we de kop niet in het zand kunnen steken voor maatschappelijke veranderingen. De ontwikkelingen in de ICT gaan hard en er is veel concurrentie uitazië. Als we daarin niet meegaan, dreigen we de boot te missen. Zoiets als het ontslagrecht zal op de schop moeten, het moet flexibeler gehanteerd kunnen worden, vindt hij. Wilthagen beseft dat dit punt politiek gevoelig ligt. Daarom is het volgens hem nodig dat er iets tegenover staat. Je moet werknemers zekerheid bieden. Dat kan in de vorm van mogelijkheden voor permanente scholing en goede (sociale) voorzieningen, ook voor flexwerkers en zzp-ers, stelt Wilthagen. De term die hij hiervoor hanteert is flexicurity. Flexibele schil Natuurlijk biedt de gevestigde orde weerstand tegen veranderingen zoals Wilthagen ze voorstelt. Zij zien dat oude verworvenheden, zoals ontslagbescherming, op de tocht komen te staan door de ontwikkelingen. Maar het is moeilijk te ontkennen dat de vaderlandse arbeidsmarkt drastisch is veranderd. Daar kan eigenlijk niemand omheen. Je hoeft er de cijfers van het CBS maar bij te pakken. Illustratief is bijvoorbeeld de toename van de flexibele schil : mensen die werken op kortlopende contracten of zelfstandigen (zzp-ers) die door bedrijven worden ingehuurd. In 1996 behoorde nog één op de vier tot deze flexibele categorie, anno 2010 is dat al één op de drie. En het ziet ernaar uit dat deze trend zich de komende jaren doorzet. De crisis laat eens te meer zien dat bedrijven belang hebben bij de mogelijkheid om flexibele arbeidskrachten te kunnen inschakelen. Dit maakt ze wendbaarder bij conjuncturele schommelingen. Daar komt nog bij dat we leven in een tijd van snelle ecologische en technologische veranderingen. Ondernemingen willen hun businessmodellen snel kunnen aanpassen. En gemakkelijk en vlot een beroep kunnen doen op, nieuwe, goed geschoolde en snel inzetbare medewerkers. Koffer als kantoor En dan hebben we het nog niet gehad over de behoeften van de nieuwe generatie werknemers zelf. Met de vergrijzing in aantocht is de inzetbaarheid van deze werk

10 krachten van levensbelang. Het is daarom zaak om te luisteren naar wat jonge mensen willen. Wilthagens rechterhand Irmgard Borghouts doet onderzoek naar arbeidsmarkt en werkzekerheid. Volgens haar is de mindsetting van de jonge generatie totaal anders dan van de oudere generatie. De oudere generatie had een duidelijk pad voor zich, met sociale zekerheid van de wieg tot het graf en lang niet zoveel keuzes als de jongeren. Maar de werknemer met het vaste contract is een uitstervend ras. Dit impliceert volgens de onderzoekster overigens niet dat de jongere generatie louter uit jobhoppers bestaat. De jonge generatie wil vooral een interessante baan, met inhoud en ontwikkelingsmogelijkheden die te combineren is met gezin, vrienden en vrije tijd. Hij moet er zijn passie in kwijt. Het is dus echt een verkeerd beeld dat jongeren alleen materialistische motieven hebben als ze op zoek zijn naar een baan. Een medewerker van de nieuwe generatie heeft ook andere competenties, vertelt Borghouts. Hij is een multitasker, is overal en altijd bereikbaar en overal van op de hoogte. Zijn koffer is zijn kantoor. Hij print misschien nog maar een A4-tje per week, maar is productiever omdat hij gemotiveerd is. Van zijn baas krijgt hij kortlopende projecten, een target, die hij als een uitdaging ziet, en zelfstandig en naar eigen inzichten afrondt en dan graag de beoordeling van zijn baas hoort. FOTO: Paul van Riel /hh Werkzekerheid De nieuwe generatie medewerkers mag flexibeler zijn, ze is tegelijk minder loyaal. Werkgevers moeten er daarom rekening mee houden dat ze talent, waarin ze wellicht veel hebben geïnvesteerd, sneller kwijtraken. De jongere werknemer verwacht nogal wat van zijn baas, volgens Borghouts. Hij wil mogelijkheden voor een eigen dagindeling, flexibele dagen van verlof, maar ook voor doorstroom en opleiding. En goede regelingen voor zijn pensioen en een buffer tegen eventuele werkloosheid. Daar ligt de grote uitdaging voor de werkgevers. Er moet vertrouwen zijn in de werknemer, zodat met goede afspra- Onderzoeker Irmgard Borghouts, ReflecT: Wat in ons land ontbreekt, is een duidelijke visie op hoe we moeten inspelen op de veranderende wensen van werkgevers en werknemers ken maximale flexibiliteit kan worden geboden. Het vraagstuk van werkzekerheid onderzoekt Borghouts ook in andere Europese landen. In Zweden bijvoorbeeld, werken de sociale partners veel meer samen dan in Nederland. Ze sluiten gemakkelijker akkoorden zonder veel overheidsbemoeienis. Borghouts: Ze doen veel meer aan preventie van werkloosheid dan wij in Nederland. Ze helpen werknemers die in de gevarenzone zitten met een opleiding en een stappenplan. In Nederland grijpen we pas in als er crisis is. In Zweden zijn ze ook verder met kinderopvang, waardoor werknemers flexibeler zijn. Wat in ons land ontbreekt, is een duidelijke visie op hoe we moeten inspelen op de veranderende wensen van werkgevers en werknemers. Die visie moet zowel bij de overheid maar ook bij de sociale partners nog worden ontwikkeld. Mijn advies zou zijn: zorg dat je in de toekomst een psychologisch contract sluit, waarin het welzijn van de werknemer centraal staat. Volgens Borghouts moet daarbij ook rekening worden gehouden met secundaire arbeidsvoorwaarden. Denk daarbij aan zaken als pensioen, kinderopvang en vakantieregelingen

11 until hoofdverhaal Alumna Femmeke Ruisch, Pearle en Eyewish Groeneveld: Jongeren hebben nu al heel veel keuzemogelijkheden. Het is de vraag of je ze gelukkiger maakt door die ruimte nog groter te maken Vastigheid Voorzitter van CNV Publieke Zaak Eric de Macker werkt al 23 jaar voor de vakbond. De alumnus herkent het beeld dat Wilthagen en Borghouts schetsen maar al te goed. Bij de bond buigen ze zich al over oplossingen voor het vinden van werkzekerheid: De rechtszekerheid is niet meegegroeid met de uitbreiding van de flexibele schil. Daar maken we ons zorgen over. Ook omdat jongeren onder de dertig jaar nog lang niet bezig zijn met vastigheid in hun leven. Daarom bouwen ze maar mondjesmaat pensioen op. De oudere generatie heeft het wat dat betreft beter voor elkaar. We zullen een beroep op hen moeten doen om solidair te zijn met deze generatie, bijvoorbeeld door pensioenregelingen ook voor mensen met flexibele arbeidsrelaties aantrekkelijk te maken. Daarnaast willen we dat flexwerkers kunnen worden geschoold en gebruik kunnen maken van verlofregelingen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door hen een voor die doelen te besteden budget toe te kennen. Dat biedt de werknemer voldoende ruimte zelf de keuzes te maken waaraan hij of zij behoefte heeft, vindt De Macker. Levensloopplan Een budget, een soort rugzakje voor iedere werknemer? Zou dat een handig instrument zijn voor de arbeidsmarkt van de toekomst? Alumna Femmeke Ruisch, directeur human resources van de optische retailketens Pearle in de Benelux en Eyewish Groeneveld in Nederland heeft haar bedenkingen: We hebben al genoeg regels in Nederland en je gaat zaken alleen maar ingewikkelder maken. Jongeren hebben nu al heel veel keuzemogelijkheden. Het is de vraag of je ze gelukkiger maakt door die ruimte nog groter te maken. Zo is eerder al het levensloopplan ingevoerd, maar daar wil niemand gebruik van maken. Het is overigens niet zo dat zij ontkent dat de huidige generatie bestaat uit een andere soort medewerkers. De jongere generatie wil vooral inhoudelijk en interessant, afwisselend werk zegt Ruisch. Wie deze generatie wil binden, moet haar in haar ogen steunen in opleiding en ontwikkeling. Zo biedt Pearle werknemers de mogelijkheid om langdurige opleidingen te volgen, waarbij de werkgever obstakels als tijd en kosten substantieel uit de weg probeert te ruimen. Over wat (en wat juist niet) sociale partners en overheid moeten doen, zal nog veel water door de Rijn stromen. Maar in ieder geval vergt de arbeidsmarkt van de 21 ste eeuw een nieuwe visie, lef en veel aanpassingsvermogen, van zowel werkgevers als werknemers. Een hervorming is de enige manier waarop we onze marktpositie kunnen behouden, gelooft Wilthagen. We kunnen niet meer genoegzaam achterover leunen, stelt de hoogleraar. Ik wil niet dat mijn dochters later toetsenborden hoeven te maken voor China. Alumnus Erik de Macker, CNV Publieke Zaak : De rechtszekerheid is niet meegegroeid met de uitbreiding van de flexibele schil. Daar maken we ons zorgen over

12 Onze generatie is wel wakker geschud

13 until we meet again Steven Zwerink (1982) en Stefan van der Mast (1983) zijn verse alumni. Nog geen drie jaar geleden behaalden ze hun master Marketing Management. Toch is er alweer veel veranderd. De Olympische droom van Steven viel in duigen en de zorgeloosheid over de arbeidsmarkt verdween. Gebleven is de gezamenlijke passie voor sport. Het liefst op hoog niveau, niet van dat halve werk. Tekst: José van der Waerden Geen monnikenbestaan Steven en Stefan leerden elkaar kennen via een gemeenschappelijke vriend. De beide Tilburgse studenten deelden veel. Allereerst hun roots - het oosten van het land en dús een voorliefde voor Grolsch. Maar ook hun opleidingsgeschiedenis via hbo en pre-master naar de master - en hun actieve lidmaatschap van de Marketing Associatie. En verder de sport natuurlijk. Stefan: De situatie van Steven, die alles voor een succesvolle atletiekcarrière over had, was voor mij heel herkenbaar. Want ik combineerde ooit het Nederlands zeilteam met een duale hbo-opleiding. Zoiets is echt buffelen. Ik begreep het als hij dat ene biertje niet meer wilde gaan drinken. Niet dat Steven een monnikenbestaan leidde. Ik ben best vaak op stap gegaan, maar vrijwel alleen buiten het seizoen. Veel medestudenten kenden mij in het begin niet omdat ze me niet in de stad hadden gezien. Dat was soms een beetje vervelend. Stefan begreep mij het beste als het over mijn sport ging, maar gek genoeg realiseer ik me dat nu pas. Foto: ton Toemen

14 Lopen en varen In 2007 won Steven Zwerink bij het NK Atletiek in Amsterdam een zilveren medaille op de 400 meter. Drie jaar lang combineerde hij in Tilburg topsport en studie. Maar een echte relatie tussen de universiteit en sporten was er niet. In 2004 had ik nog geen topsportstatus. Daardoor viel ik niet in een regeling. Pas toen ik in mijn afstudeerjaar internationale wedstrijden ging lopen, heb ik om coulance gevraagd. Dat was geen probleem, ik mocht er langer over doen. Ik trainde ook niet op de campus, maar op de atletiekbaan bij het Willem II-stadion. Door veelvuldig blessureleed moest hij zijn droom, de Olympische Spelen, opgeven. Steven doet dit jaar een stapje terug van de topatletiek en richt zich voorlopig op mountainbiken. In juli hoop ik aan het NK mee te doen. Ook Stefan van der Mast is bekend met topsport. In de jaren 1999/2000 maakte hij deel uit van het Nederlands zeilteam. Ik ben daarmee gestopt omdat het niet meer te combineren was met mijn studie en baan. Nu begint het weer te kriebelen. Vorig jaar heb ik een paar wedstrijden gezeild en dat beviel goed. Maar om echt mee te kunnen doen, heb je veel vrije tijd en een eigen boot nodig. Vet in het vergiet Tijdens de periode Tilburg deden de twee veel samen. Allebei met volle tassen in de trein richting Twente en de Achterhoek. Vaak samen studeren, in de bibliotheek of thuis. En dan bij elkaar koken en eten. Dan moest het altijd pasta zijn, lacht Stefan. Zonder vet, dus het gehakt ging even in het vergiet. Hij doet dat nog steeds, meldt Steven. Ze halen herinneringen op aan de hechte vriendengroep, vanaf het introductiekamp tot aan het afstuderen. In augustus gaat de hele club naar Renesse. Op de Tilburgse campus komen ze zelden. Wel heeft Stefan een presentatie gehouden tijdens de pre-master dag. Vertellen over verwachtingen en ervaringen, heel leuk. Bij hun afstuderen leken de bomen tot aan de hemel te groeien, blikt Stefan terug. Onze generatie heeft nooit tegenslag meegemaakt, alles was mogelijk. Nu zijn er bij mijn bedrijf al heel wat arbeidsplaatsen verdwenen. Steven had alleen zorgen over blessures. Nooit over iets als geld lenen voor je studie. Er waren toch voldoende banen. We zijn wel wakker geschud. Als ik nu student was, zou ik goed nadenken over de hoogte van zo n lening en misschien wat extra gaan werken. Stefan van der Mast

15 until we meet again Veel medestudenten kenden mij in het begin niet omdat ze me niet in de stad hadden gezien Steven Zwerink Steven Zwerink en Stefan van der Mast Na zijn afstuderen ging Steven Zwerink bij DSM aan de slag als business to business marketingconsultant. Sinds mei werkt hij als strategieconsultant bij Fronteer Strategy. Dat is een jong bedrijf dat zich meer bezighoudt met zijn oude liefde consumermarketing. Hij woont in Amsterdam. Bij DSM kon ik door een 24-urige werkweek topsport met werk combineren. Nu ligt het zwaartepunt op mijn baan, al heb ik bewust gekozen voor 32 uur om tijd over te houden voor andere dingen. Stefan van der Mast woont in Utrecht en werkt bij Atos Consulting als senior consultant customer management. Terugkijkend heb ik veel gehad aan de lessen van de heer Roest, onze docent Brandmanagement. Hij gaf niets cadeau en liet je zwemmen. Zo werd je geleerd om zelf anders naar oplossingen te kijken en dieper tot de kern te gaan. Dat gebruik ik nu in mijn werk

16 Valoriseren: Met kennis de wereld een beetje beter maken 1 interview, 3 cases Valorisatie is het aan de maatschappij ter beschikking stellen van wetenschappelijke kennis. Dit past goed bij een universiteit die 'Understanding Society' hoog in het vaandel heeft staan. Philip Eijlander ziet het als een belangrijke pijler naast fundamenteel onderzoek. Een kort interview met de rector magnificus over valorisatie. Plus drie praktijkvoorbeelden. Tekst: Irene Herbers Welke plaats neemt valorisatie in? Philip Eijlander: Ik geloof in diversiteit, niet in eendimensionaal denken. Zowel qua onderwijs als onderzoek moet de universiteit alle kansen benutten, maar niet iedereen moet zich primair op valorisatie richten. Op een aantal punten zijn we academisch heel sterk en dat moet zo blijven. Laten we niet in de val trappen dat iedereen precies hetzelfde moet gaan doen. Sommige onderzoeksgroepen wel, andere liever niet? Ja, Tilburg heeft ze ook allebei. We hebben groepen die internationale toppublicaties schrijven en groepen waarmee we op de verbinding met de samenleving mikken. Wat is een goed voorbeeld van die laatste? Tranzo is een wetenschappelijk centrum op het terrein van welzijn en zorg. Via haar academische werkplaatsen slaat zij de brug tussen onze wetenschap en de praktijk in de zorg. Tranzo werkt veel met scientist-practitioners: iemand promoveert bij ons, maar werkt in de praktijk. Het gaat deze mensen niet om het schrijven van wetenschappelijke publicaties op het allerhoogste niveau. Hier draait het om het doen van onderzoek met directe consequenties voor de praktijk. Denk aan terreinen als preventie, chronische zorg of kwaliteit van ziekenhuizen. Tranzo laat duidelijk zien welke toegevoegde waarde we voor de samenleving hebben. Ik ben blij met ze, maar niet alle onderzoeksinstituten zouden zoals Tranzo moeten zijn. Voor welke sectoren ziet u de belangrijkste rol weggelegd? Zorg en welzijn, veiligheid, de arbeidsmarkt en duurzaamheid. Hoe te valoriseren: vooraf of achteraf? Wat mij betreft zit valorisatie vooral aan de achterkant. Ik ben niet voor een lijn waarbij je de onderzoekers vooraf beperkingen oplegt omdat je maatschappelijk relevant wil zijn. Primair is dat wij goed onderzoek doen en daarin is de keuze van de wetenschappers leidend. Je moet hen vooraf niet gaan verplichten om bepaalde vragen te stellen. Is het onderzoek klaar en gepubliceerd, dan pas is het zaak om te kijken hoe we verdere winst kunnen boeken. Vanaf dat moment gaat het om een systematisch antwoord op de vraag: wat hebben de economie en de samenleving eraan? Bedoelt u nog een persbericht en/of vakpublicatie eruit en klaar? Dat is te vrijblijvend om valorisatie echt van de grond te tillen. Valorisatie draait om netwerken, om hybriditeit. Het gaat om het intensief verbinden van wetenschap en maatschappij. Alleen een vakpublicatie zet geen zoden aan de dijk. Het gaat om vormen zoals academische werkplaatsen, scientist-practitioners (duale promoties), stageplekken, bijzondere hoogleraarschappen Is daar nog een rol weggelegd voor onze alumni? Alumni op de arbeidsmarkt kunnen ons zeker verder helpen. Door bijvoorbeeld op te treden als ambassadeurs. Zij hebben de contacten op terreinen waar wij wetenschappelijk actief zijn, zij kunnen de universiteit met de praktijk verbinden. Ik daag alumni graag uit om met ons mee te denken over de manieren waarop we onze kennis kunnen doorgeven

17 until feature

18 Valorisatie I Optimale zorg voor baby s at risk Couveusebaby Tom kijkt zijn moeder nieuwsgierig aan. Zie je die geopende handjes?, zegt verpleegkundige Roos. Ze bespreekt met de ouders een video-opname... Ook te vroeg geboren baby s ontspannen door liefkozing en het horen van een bekende stem Video Interactie Begeleiding (VIB) is een methode die in ziekenhuizen wordt gebruikt om de ouders van te vroeg geborenen te begeleiden in het contact met hun kindje. Bij VIB wordt een aantal contactmomenten tussen ouders en kind gefilmd en doorgesproken. "Die begeleiding is hard nodig", zegt epidemioloog Hannah Hoffenkamp, die samen met orthopedagoog Anneke Tooten, onder leiding van Hedwig van Bakel, de effectiviteit van de VIB-methode onderzoekt. Een couveuseperiode is een onderbreking van het natuurlijke proces van een kind krijgen en daar een band mee opbouwen. De precaire toestand van de baby en de emoties van de ouders hinderen een goed contact. Premature kinderen zijn baby s at risk. Niet alleen qua neurologische problematiek, zij lopen ook sociaal-emotioneel risico. Als de band tussen ouders en baby s niet goed tot stand komt, kunnen er gezinsproblemen ontstaan. Vroege effectieve hulp kan veel leed voorkomen. Signalen In Nederland worden elk jaar ongeveer kinderen na een zwangerschap van minder dan 37 weken geboren. Het contact tussen ouders en couveusekinderen verloopt vaak moeizaam, om allerlei redenen. Zo verhindert de apparatuur het directe contact. Hannah: Ouders vallen vaak stil als ze voor de couveuse staan. Ze durven hun kindje niet aan te raken of gebruiken geen taal meer. Dat terwijl ook te vroeg geboren baby s ontspannen door liefkozing en het horen van een bekende stem. Premature kinderen zijn snel overprikkeld en als dat zo is trekken ze zich tijdens het contact terug. Dat wil overigens niet zeggen dat ze geen contact zoeken. Huilen, iemand aankijken, de handjes uitsteken: dat zijn duidelijke signalen van voldragen baby s op zoek naar contact. Bij te vroeg geborenen zijn dat soort initiatieven er ook, maar subtieler. Wie de signalen niet kent, ziet ze gemakkelijk over het hoofd. Bij VIB worden de ouders in interactie met hun kleintje gefilmd. Aan de hand van de beelden wijst een verpleegkundige de ouders op de signalen die het kind geeft. Ze leren wat het betekent en hoe ze er actief op kunnen reageren. Een aantal Nederlandse ziekenhuizen past VIB al dertig jaar toe, maar het is voor het eerst dat de methode empirisch wordt onderzocht. Als Hoffenkamp en Tooten kunnen aantonen dat de methode de band tussen ouders en kind versterkt, zou ze landelijk navolging kunnen krijgen. FOTO: Frank Muller /hh

19 until feature Valorisatie I I Milieubewustzijn dat beter beklijft De natuur heeft een helende werking op het egoïsme van de mens We willen graag, toch blijft het vooral bij zeggen. Want komt puntje bij paaltje, dan verkiezen we de goedkopere bloemkool boven zijn biologische broer. Waarom geven we de planeet nog altijd geen voorrang? Marijn Meijers, sociaal psychologe bij TIBER (Tilburg Institute for Behavioral Economics Research) onderzoekt hoe je mensen op subtiele wijze kunt aanzetten tot duurzaam consumeren. Het woord subtiel is in deze belangrijk, want mensen moeten niet graag. Veel huidige milieucampagnes klinken belerend, de consument krijgt het milieu er een beetje mee opgedrongen. Daar komt bij dat de campagneslogans vooral reppen over later, maar de verre toekomst stimuleert het milieubewustzijn niet genoeg. Promovendus Meijers: De redding van de planeet is voor veel consumenten een ver-van-mijnbed-show. Daarbij krijgen mensen te weinig het gevoel dat wat ze nu doen daadwerkelijk helpt. Om het milieubewustzijn te stimuleren, hoef je niet uitsluitend de langetermijnvisie te benadrukken. Het is zelfs beter om ook in het hier en nu te denken, zo wijst deelonderzoek uit. Groene slagzinnen Voor het beklijven van milieubewustzijn is het cruciaal dat mensen de natuur vanuit zichzelf belangrijk vinden. Als iemand vooral groen doet omdat anderen dat heel belangrijk vinden, gaat hij of zij zichzelf doelen stellen. Dit doelmatig milieubewuste gedrag is vaak beperkt houdbaar. Zodra de duurzame actie bijvoorbeeld alle troep naar de milieustraat brengen of spaarlampen kopen erop zit, is hij of zij klaar. Dat het beter is om ook kort te douchen en de verwarming lager te zetten, houdt deze mensen niet bezig, vertelt Meijers. In dit verband helpt het om mensen constant (maar subtiel) aan de natuur te herinneren. Bijvoorbeeld via billboards, groene slagzinnen, groene verpakkingen, prijskaartjes en posters. Was het aan Meijers, dan werd de natuur sowieso meer naar de winkel gehaald. De natuur heeft een helende werking op het egoïsme van de mens. Zien proefpersonen een zak met appels met daarboven een prijskaartje, dan denken ze vooral aan zichzelf. Maar zien ze diezelfde zak appels in de natuurlijke omgeving bijvoorbeeld via een plaatje aan een appelboom dan stemt dat milieubewust, zo wijst het onderzoek bij TIBER uit. Het praktische belang van dit soort wetenschappelijk onderzoek laat zich gemakkelijk raden. Want als we nu niet ingrijpen, is het straks te laat. Omdat die boodschap niet genoeg aanslaat bij het grote publiek is het de hoogste tijd voor de politiek en winkeliers om groen en subtiel bij te sturen. Daartoe biedt het onderzoek van Meijers tal van aanknopingspunten

20 Valorisatie I I i Train your Brain Bij ADHD functioneren de hersenen niet optimaal. In hersengolven gemeten woedt er bij overactieve ADHD ers een orkaan op de oceaan. Onderzoekers in Tilburg proberen de hersenactiviteit terug te brengen met een computerspel dat werkt via neurofeedback. Promovenda Marleen Bink onderzoekt bij Tranzo wat het effect is van neurofeedback bij ADHD-jongeren met daarnaast andere gedragsproblemen. Denk bijvoorbeeld aan een twaalfjarige herrieschopper met ADHD en verslavingsproblematiek. Zulke probleemkinderen helpen, blijkt in de praktijk best lastig. Zelfs medicatie in combinatie met gedragstherapie - en dat heeft als behandelmethode de beste papieren - slaat niet altijd goed aan bij deze groep. Informatie beklijft niet doordat er teveel door het hoofd suist. Om jongeren met én ADHD én gedragsstoornissen én crimineel/normafwijkend gedrag te behandelen, moet je eerst hun ADHD aanpakken. Projectleider Chijs van Nieuwenhuizen, die behalve hoogleraar in Tilburg ook psycholoog/psychotherapeut is, vertelt dat de elektrische activiteit, die het elektro-encefalogram (EEG) van de deelgroep overactieve ADHD ers laat zien, gigantisch is. Bij alle proefpersonen uit de pilotstudie schoten de golfjes over de volle breedte van het scherm omhoog. Ik stelde mezelf toen voor als een bootje. Als ik alle kanten opschiet vanwege die roerige golven, hoe moet ik dan op hetzelfde moment ook nog een taak vervullen? Maar zodra ik ontspannen op een rustige zee kan varen, blijft er volop gelegenheid over om iets met mijn omgeving te doen. Computerspel Bij neurofeedback train je de golven van de hersenen opdat de storm bij wijze van spreken - gaat liggen. Dat de methode werkt bij kinderen met alleen ADHD-klachten is inmiddels bewezen. Het UvT-onderzoek Train your Brain gaat in 2012 uitwijzen of het ook werkt bij jongeren met complexe problematiek. Een pilotstudie is afgerond en veelbelovend. Tijdens de neurofeedbacktraining spelen de jongeren een computerspel dat hen onbewust leert om hun hersenen te sturen. Gezien de intensiteit van de training (veertig sessies van bijna een uur verdeeld over drie tot vijf maanden) was het zeer de vraag of de doelgroep het volgen van de neurofeedbacktraining zou kunnen volhouden. Dat kunnen ze, hoewel het niet gemakkelijk is. Klinisch relevante veranderingen waren er ook. De orkaan in het hoofd veranderde na tien sessies in een storm en die ging, na nog een aantal sessies, uiteindelijk liggen. Die verandering in de hersengolven werd door de doelgroep als volgt opgemerkt: mijn hoofd is rustiger, ik flip niet meer, ik slaap lekker, ik lach meer, ik kijk een film helemaal uit, ik ben chill, ik voel me relaxt, ik ben minder snel afgeleid en niet zo chaotisch. Als de methode over twee jaar effect blijkt te sorteren, is de winst enorm. Voor het kind, de ouders én de zorg. Het zou een uitkomst zijn om de jongeren niet meer op medicatie, bijvoorbeeld Ritalin, te hoeven zetten, licht Van Nieuwenhuizen toe. Levenslang pilletjes slikken is immers geen pretje, bovendien reageert niet iedereen goed op de medicatie. Weten hoe de braintrainer werkt?: Ik lach meer, ik kijk een film helemaal uit, ik ben chill