LEIDRAAD VOOR MULTIFUNCTIONELE ACCOMMODATIES
|
|
- Fedde Verstraeten
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 LEIDRAAD VOOR MULTIFUNCTIONELE ACCOMMODATIES
2
3 LEIDRAAD VOOR MULTIFUNCTIONELE ACCOMMODATIES Dit boek is een uitgave van de Commissie Dagarrangementen samenstelling
4 4
5 VOORWOORD De Commissie Dagarrangementen presenteert in haar Advies voorstellen waardoor dagarrangementen in Nederland versneld tot stand kunnen worden gebracht. Met een dagarrangement bedoelen we: een samenhangend aanbod van onderwijs, opvang en vrije tijdsaktiviteiten zodat ouders werk en zorg kunnen combineren. Uit dit aanbod moeten ouders en kinderen naar behoefte hun eigen pakket samen kunnen stellen. We hebben de opdracht van de commissie op twee manieren ingevuld. Allereerst zijn de wensen van ouders en kinderen geïnventariseerd, onder andere in samenwerking met de Consumentenbond. Ouders geven een duidelijk signaal: meer dan 80% wil meer samenwerking tussen onderwijs, opvang en vrije tijdsvoorzieningen, het liefst vanuit één locatie. In het stimuleren van die samenwerking speelt de lokale overheid een sleutelrol. Bestuurders en beleidsmakers willen die taak ook serieus oppakken, zo bleek uit gesprekken die de commissie met hen organiseerde. En veel gemeenten zijn daar al druk mee doende, bijvoorbeeld in de ondersteuning van brede scholeninitiatieven. Ik hoop van harte dat deze Leidraad bijdraagt aan een verbeterde infrastructuur van onderwijs en opvangvoorzieningen. Een infrastructuur die recht doet aan nieuwe leefpatronen in de samenleving en aan de wensen van ouders en kinderen. We willen de gemeenten die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van deze uitgave hartelijk danken voor de inbreng van hun waardevolle ervaringen en hun bereidwillige medewerking. Ik wens u heel veel succes! Henk Pijlman voorzitter Commissie Dagarrangementen Het dagarrangement is geen nieuw verschijnsel, het is op lokaal niveau al in ontwikkeling. Steeds meer gemeenten willen ermee aan de slag. "Kunt u ons daarbij helpen?", is een vraag die wij regelmatig horen. Dat kunnen we! In deze Leidraad vindt u de ervaringen van gemeenten en deskundigen terug. We hebben gekozen voor een heel praktische handleiding. 5
6 INHOUDSOPGAVE Samenvatting Inleiding en leeswijzer Dagarrangementen en samenwerking Ontwikkeling van integraal beleid De gemeente als regisseur Het proces in bouwstenen De bouwstenen Bouwsteen 1 : Initiatief Bouwsteen 2 : Plandefinitie Bouwsteen 3 : Haalbaarheidsanalyse Bouwsteen 4 : Intentieovereenkomst Bouwsteen 5 : Eigendom Bouwsteen 6 : Beheer en exploitatie Bouwsteen 7 : Programma van Eisen Bouwsteen 8 : Samenwerkingsovereenkomst Bouwsteen 9 : Realisatie Bouwsteen 10 : Evaluatie Bijlagen: Bijlage 1: Beheerniveaus Bijlage 2: Personeel Bijlage 3: Subsidies Bijlage 4: Lijst met geïnterviewden
7 SAMENVATTING Onze moderne samenleving laat een grote diversiteit aan leefpatronen en samenlevingsverbanden zien en wordt sneller en dynamischer. Werk, zorg, vrijetijd: overal moet tijd voor zijn en alles is belangrijk. Hierdoor stellen we steeds andere eisen aan onze woon- en leefomgeving. In toenemende mate ontstaan er daardoor knelpunten in onze dagindeling. Vooral de dagindeling van de taakcombineerders (mensen die arbeid en zorg combineren) komt onder spanning te staan. De fysieke en sociale infrastructuur in ons land is niet afgestemd en ingericht op de eisen van de nieuwe gebruikers. De uitdaging ligt verscholen in een betere facilitering van de taakcombinerende ouders. Dit kan ondermeer gebeuren door het realiseren van multifunctionele accommodaties(combinaties van voorzieningen voor onderwijs, opvang en vrijetijd onder één dak) of in netwerkconstructies. Beide verschijningsvormen zijn voorwaardenscheppend voor het aanbieden van dagarrangementen aan ouders en kinderen. Een dagarrangement is een doorlopend en sluitend aanbod van voorschoolse opvang, onderwijs, opvang tussen de middag en een scala van activiteiten na schooltijd (vrijetijd). Het aanbod is qua tijd op elkaar afgestemd. Kernwoorden zijn kwaliteit, veiligheid, inspiratie, vrijheid en rust. Ouders kunnen naar eigen wens gebruik maken van de aangeboden faciliteiten. Een multifunctionele accommodatie maakt het aanbieden van sluitende dagarrangementen makkelijker, echter, één locatie is geen absolute voorwaarde. Bij het ontwikkelen van dagarrangementen is niet huisvesting maar samenwerking het centrale begrip. Gezamenlijke huisvesting biedt echter wel meer mogelijkheden voor samenwerking. De doelstelling van de Commissie Dagarrangementen is dan ook te komen tot een aanzienlijke versnelling van de realisatie van multifunctionele accommodaties. Deze leidraad is opgesteld voor ambtenaren werkzaam bij gemeenten. De gemeente speelt een sleutelrol bij het realiseren van een multifunctionele accommodatie. Vanwege haar positie als overkoepelende lokale overheid moet zij de regie voeren over het complexe proces waarbij meerdere partijen betrokken zijn. De uitdaging ligt dan ook in de vertaling van de samenwerkingsmogelijkheden tussen de verschillende partijen naar een passende ruimtelijke structuur waarbij het aanbieden van sluitende dagarrangementen centraal staat. Het realiseren van die ruimtelijke structuur, een multifunctionele accommodatie, vraagt om een gestructureerde en transparante aanpak. Het proces start met het ontwikkelen van een visie en het toetsen van de haalbaarheid van de plannen. Vervolgens kunnen de randvoorwaarden, de omvang en de aard van het gebouw worden vastgelegd in een Programma van Eisen. Het is belangrijk om de nodige aandacht te besteden aan deze voorbereiding. Hier worden immers de keuzes gemaakt die de gebruiks- en belevingskwaliteit van de multifunctionele accommodatie voor de komende decennia bepalen. Pas hierna gaat de daadwerkelijke realisatie van start en wordt gesproken over architectenkeuze, ontwerp, bestek en dergelijke. 7
8 Het hele proces bestaat uit tien bouwstenen die alle beschreven staan in deze leidraad. Uiteindelijk moet deze leidraad leiden tot versnelling van het aantal multifunctionele accommodaties in Nederland om zo tegemoet te kunnen komen aan de nieuwe, andere en toekomstige wensen van de burgers ten aanzien van onderwijs, opvang en vrijetijd. Nederland is toe aan nieuwe afspraken en heeft daarbij de gemeente nodig! 8
9 1. INLEIDING EN LEESWIJZER Als gevolg van economische en maatschappelijke ontwikkelingen is de laatste jaren de arbeidsparticipatie in Nederland gestegen. Steeds meer mensen combineren arbeid en de zorg voor kinderen en naasten. Het vinden van de juiste balans tussen arbeid en zorg is echter in onze samenleving niet altijd eenvoudig. Ouders willen werk en zorg combineren zonder veel geregel en stress. In de praktijk lukt dat niet altijd omdat de huidige onderwijs- en opvangvoorzieningen onvoldoende zijn ingesteld op de behoeften van deze taakcombineerders. De voorzieningen die nodig zijn om de combinatie arbeid en zorg te laten slagen hebben vaak een beperkte capaciteit of kennen wachtlijsten. Ze liggen verspreid over verschillende locaties in de wijk, het dorp of de stad en zijn wat betreft openingstijden niet op elkaar afgestemd. Dit leidt tot knelpunten in de dagindeling. Ouders hebben behoefte aan een aanbod van kwalitatief verantwoorde opvang voor hun kind oftewel een passend dagarrangement; een sluitende keten van onderwijs, opvang en vrijetijdsvoorzieningen die is afgestemd op de leefstijl en tijdsbesteding van het gezin. Commissie Dagarrangementen Op 15 december 2000 is de Commissie Dagarrangementen geïnstalleerd op initiatief van de ministeries Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Economische Zaken en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De commissie heeft de volgende opdracht meegekregen: Werken aan een betere samenhang tussen voorzieningen voor onderwijs, opvang en vrijetijd, en het ontwikkelen van flexibele dagarrangementen die aansluiten bij de behoeften van ouders en kinderen. Multifunctionele accommodaties Een multifunctionele accommodatie (gebouw waarin meerdere functies zijn gehuisvest) maakt het aanbieden van sluitende dagarrangementen volgens de commissie makkelijker. Een multifunctionele accommodatie is overigens geen absolute voorwaarde voor het aanbieden van een integraal en afgestemd voorzieningenaanbod. Ook binnen de context van een netwerk kunnen diensten integraal worden aangeboden. Bij het ontwikkelen van dagarrangementen is dan ook niet huisvesting maar samenwerking het centrale begrip (zie hoofdstuk 2: Dagarrangementen en Samenwerking). Gezamenlijke huisvesting biedt echter wel meer mogelijkheden voor samenwerking. De doelstelling van de Commissie Dagarrangementen is dan ook te komen tot een aanzienlijke versnelling van de realisatie van multifunctionele accommodaties. Leidraad voor gemeenten Het realiseren van een multifunctionele accommodatie is een langdurig proces dat een gestructureerde en transparante aanpak vergt. De gemeente speelt hierin een sleutelrol. Vanwege haar positie als overkoepelende lokale overheid moet zij de regie voeren over het complexe proces waarbij meerdere partijen zijn betrokken. De uitdaging ligt dan 9
10 10
11 ook in de vertaling van de samenwerkingsmogelijkheden tussen de verschillende partijen naar een passende ruimtelijke structuur waarbij het aanbieden van sluitende dagarrangementen centraal staat. In deze leidraad zijn de verschillende fasen beschreven van het proces om te komen tot multifunctionele accommodaties. Daarnaast biedt de leidraad nuttige handreikingen om het proces tussen de betrokken partijen te managen. In het boek Bouwen aan Samenwerking, dat in het voorjaar van 2001 in opdracht van de Stuurgroep Dagindeling is verschenen, zijn vijftien voorbeelden van multifunctionele accommodaties beschreven. Daar waar Bouwen aan Samenwerking een duidelijke inspiratiebron is geweest om de discussie over multifunctionele accommodaties te starten, is deze leidraad erop gericht gemeenten en andere participanten een handreiking te bieden om het proces van idee tot realisatie daadwerkelijk tot een goed einde te brengen. Werkwijze Om de leidraad zo bruikbaar mogelijk te maken zijn interviews gehouden met gemeenten en participanten die al ervaring hebben met de ontwikkeling van multifunctionele accommodaties. De informatie uit deze gesprekken is in de leidraad verwerkt zodat er een realistisch beeld wordt gegeven van de knelpunten die tijdens het proces naar voren kunnen komen. Daarnaast hebben de gesprekken met de gemeenten veel illustratieve voorbeelden opgeleverd die als korte beschrijvingen zijn terug te vinden in de leidraad. Leeswijzer De leidraad is grofweg opgebouwd uit twee delen. In het eerste deel, de hoofdstukken 2, 3 en 4, vindt u het beleidskader dat van belang is voor de ontwikkeling van multifunctionele accommodaties. Na een beschrijving en verdieping van de gehanteerde begrippen rondom het begrip dagarrangementen, kunt u meer lezen over het beleidskader waarin het ontwikkelingsproces van multifunctionele accommodaties verankerd ligt. Daarnaast komt de regierol van de gemeente en het beschikbare sturingsinstrumentarium aan de orde. Het tweede deel van de leidraad, hoofdstuk 5 en 6, gaat over de verschillende stappen in het proces van de realisatie van multifunctionele accommodaties. In de leidraad spreken we dan over bouwstenen. Steeds vindt u op de rechterpagina de tekst van de leidraad. Op de linkerpagina s vindt u schema s, tabellen en concrete voorbeelden die de theoretische tekst verduidelijken. 11
12 veel 1. MULTIFUNCTIONELE ACCOMMODATIE 2. NETWERK Een combinatie van voorzieningen onder één dak. De participanten kunnen zowel inhoudelijk als ruimtelijk veel voor elkaar betekenen. Het adagium is samenwerken en samenwonen. 3. BEDRIJFSVERZAMELGEBOUW Samenwerkingsverband van organisaties primair gericht op inhoud en activiteiten. Er is geen ruimtelijke verbinding tussen de organisaties. Participanten zitten niet met elkaar onder een dak. 4. SOLITAIRE VOORZIENING mate van inhoudelijke samenwerking Een gezamenlijk omhulsel voor een (groot) aantal participanten. In principe is er geen samenwerking op inhoud en/of activiteiten. De fysieke verschijningsvorm van een organisatie. Het betreft dus duidelijk één organisatie in een eigen gebouw. Er is geen sprake van samenwerking of samenwonen. veel mate van fysieke samenwerking weinig 12
13 2. DAGARRANGEMENTEN EN SAMENWERKING Dagarrangement, samenwerking en multifunctionele accommodatie zijn drie begrippen die centraal staan in deze leidraad. Wat betekenen ze en waarom zijn ze zo belangrijk? Dagarrangement Een dagarrangement is een sluitende keten van diensten: met voorzieningen voor onderwijs, opvang en vrijetijd; voor kinderen van 0 tot 12 jaar. Een dagarrangement omvat voorschoolse opvang, onderwijs, doorlopende opvang tussen de middag en een scala van culturele, sporten educatieve activiteiten na lestijd. Het aanbod is qua tijden op elkaar afgestemd en wordt zo mogelijk vanuit één locatie (multifunctionele accommodatie) aangeboden en voorziet in vervoer naar activiteiten. Door het ontstaan van nieuwe leefpatronen hebben vooral werkende ouders en hun kinderen een dagritme gekregen waarop de huidige voorzieningen nog onvoldoende zijn afgestemd. Voor veel gezinnen is het elke dag weer een kunst om de dag bij wijze van spreken ongeschonden door te komen. Een betere afstemming tussen onderwijs, de voor-, tussen- en naschoolse opvang, verschillende vormen van educatie, sport en andere vrijetijdsactiviteiten is dringend gewenst. Een dagarrangement zorgt voor deze afstemming. Samenwerking Voor het aanbieden van sluitende dagarrangementen is samenwerking tussen de verschillende aanbieders van voorzieningen noodzakelijk. De uitdaging voor de betrokken organisaties is om hun activiteiten zodanig op elkaar af te stemmen dat er een samenhangend aanbod onstaat dat uitgaat van de behoeften van de ouders en kinderen. In het algemeen kan samenwerking tussen organisaties en instellingen vanuit zowel inhoudelijke als ruimtelijke motieven ontstaan. Dit levert in totaal vier samenwerkingsmogelijkheden op: multifunctionele accommodatie; netwerk (dienstennetwerk); bedrijfsverzamelgebouw; solitaire voorziening. In het figuur hiernaast is aangegeven in hoeverre de inhoudelijke en ruimtelijke motieven bepalend zijn voor de samenwerkingsvorm. Pas als er sprake is van voldoende inhoudelijke samenwerking, zijn er mogelijkheden voor het ontwikkelen van dagarrangementen. De multifunctionele accommodatie en het netwerk voldoen hieraan. Het bedrijfsverzamelgebouw en de solitaire voorziening vallen af. Zij zijn niet gericht op inhoudelijke samenwerking en voldoen daarom niet aan het belangrijkste criterium in de ontwikkeling van dagarrangementen. 13
14 Taakomschrijving locatiemanager TAAKOMSCHRIJVING dagarrangementen LOCATIEMANAGER DAGARRANGEMENTEN De locatiemanager heeft een coördinerende en inhoudelijke taak: het contact houden met de ouders/verzorgers; het oplossen van knelpunten; het coördineren van activiteiten; het ondersteunen en begeleiden van ontwikkelingen binnen de dagarrangementen; het onderhouden van contacten met de bij de dagarrangementen betrokken organisaties en instellingen; het onderhouden van contacten met derden; het voorbereiden en uitvoeren van beleidswerkzaamheden; het bijhouden van voortgangscontrole; het voorbereiden en voorzitten van vergaderingen; het managen van het (dagelijks) beheer van de accommodatie (aanbesteding contracten schoonmaak, onderhoud e.d); het aansturen van aanwezige conciërges Deze taakomschrijving is gebaseerd op een praktijkvoorbeeld, evenals de bijbehorende profielschets (bijlage 3). 14
15 Netwerk Een netwerk of dienstennetwerk is een samenwerkingsverband van organisaties en instellingen gericht op het realiseren van een sluitend dagarrangement voor ouder en kind. De betreffende instellingen functioneren ieder vanuit een eigen accommodatie. Multifunctionele accommodatie Een multifunctionele accommodatie is een voorziening met verschillende participanten onder één dak, waarbij de inrichting en het ontwerp zo zijn vormgegeven dat bepaalde ruimten geschikt zijn voor meervoudig gebruik. Het is een misverstand om te denken dat iedere ruimte binnen een accommodatie multifunctioneel te gebruiken is. Bij een multifunctionele accommodatie kan het gebruik van bepaalde ruimten ook exclusief bij één participant liggen. In het algemeen hebben de participanten in de multifunctionele accommodatie elkaar iets te bieden. Het feit dat ze iets voor elkaar kunnen betekenen is vaak aanleiding om te gaan samenwonen. De inhoud (activiteiten en diensten) en de vorm (huisvesting) zijn in een multifunctionele accommodatie zeer nauw met elkaar verbonden. Het onderbrengen van verschillende voorzieningen in multifunctionele accommodaties heeft een aantal achtergronden, zoals: De opkomst van de brede school 1 als middel om onderwijsachterstanden te verminderen, een integrale aanpak te waarborgen en een combinatie van voorzieningen in een wijk te realiseren. De decentralisatie van onderwijshuisvesting van het Rijk naar gemeenten in 1997 waarbij de taken en verantwoordelijkheden op het gebied van de onderwijshuisvesting zijn overgeheveld naar de gemeenten. Tegelijkertijd zijn ook de beschikbare onderwijsbudgetten opgenomen in het Gemeentefonds. Gemeenten hebben hiermee de verantwoordelijkheid gekregen om maatgericht beleid te voeren dat is toegesneden op de lokale huisvestingsbehoefte. De schaarse ruimte in Nederland voor bebouwing. Meervoudig grondgebruik is daarom een prima optie om de ruimte optimaal te benutten. Herstructureringen van wijken, dorpen en buurten veroorzaken een andere en nieuwe kijk op voorzieningenstructuren. Multifunctionele accommodaties passen hierin. In het proces om een multifunctionele accommodatie te realiseren is de vertaalslag van inhoud naar vorm essentieel en leidend. 1 De essentie van de brede school is samenwerking met als voornaamste doel het vergroten van onderwijs- en ontwikkelingskansen van kinderen. Bij de meerderheid van de brede scholen gaat het om een samenwerkingsverband van één basisschool met een aantal partners. De belangrijkste partners zijn peuterspeelzalen en kinderopvang. Daarnaast worden brede scholen in veel gevallen uitgebreid met culturele-, welzijns- en sportvoorzieningen. 15
16 16
17 Kiezen voor een netwerk of multifunctionele accommodatie Dagarrangementen kunnen vanuit verschillende samenwerkingsconstructies worden aangeboden. Het is afhankelijk van lokale omstandigheden welke oplossing de meest optimale is als het gaat om het aanbieden of het ontwikkelen van dagarrangementen. Het aanbieden van onderwijs, opvang en vrijetijdsvoorzieningen kan plaatsvinden vanuit een multifunctionele accommodatie. Daarbij kan gedacht worden aan gezamenlijke huisvesting in een bestaand of verbouwd gebouw of nieuwbouw. Het is echter ook mogelijk dat een netwerkconstructie beter aansluit bij de lokale situatie. Bij een netwerk van voorzieningen is het ruimtelijk samengaan niet aan de orde. Instellingen nemen deel aan het netwerk vanuit hun eigen accommodatie. Het netwerk van instellingen in een buurt of wijk neemt dan de begeleiding van de kinderen op zich. Vooral als instellingen goede accommodaties hebben en relatief dicht bij elkaar in de buurt gehuisvest zijn, is dit een uitstekende oplossing. Samenwerking in de context van een multifunctionele accommodatie hoeft dan niet direct een meerwaarde te hebben, het kan mogelijk alleen maar leiden tot extra kosten, wat weer ten koste kan gaan van de activiteiten. Het is ook niet per definitie zo dat gezamenlijke huisvesting een garantie is voor een succesvolle organisatie van dagarrangementen. Als de wil tot samenwerking bij partijen bestaat kan gezamenlijke huisvesting wel een aantal belangrijke voordelen hebben, zoals: korte communicatielijnen, gezamenlijk gebruik van ruimten, gezamenlijk beheer en exploitatie en duidelijkheid en gemak voor de klant (alles op één plek, geen vervoersprobleem). Er zijn ook varianten denkbaar tussen een multifunctionele accommodatie en een netwerk. Het kan in een gemeente aan de orde zijn dat het niet mogelijk is om alle gewenste voorzieningen op één bepaalde locatie te concentreren, maar wel een aantal van de voorzieningen. Er ontstaan dan mogelijkheden voor een multifunctionele accommodatie met daaromheen een breder netwerk van instellingen en voorzieningen. Een gebouw moet gezien worden als een instrument en niet als doel op zich. De multifunctionele accommodatie of het netwerk aan voorzieningen vormen de infrastructuur die het mogelijk maakt om dagarrangementen en andere activiteiten te organiseren. Eén aanspreekpunt voor ouders De samenwerking binnen de multifunctionele accommodatie of het netwerk kan gezicht krijgen door het instellen van één loket naar de klant (ouders). Een multifunctionele accommodatie is immers meer dan alleen een concentratie van voorzieningen en diensten onder één dak. Het gaat er vooral om dat ouders op één plek alles kunnen regelen met betrekking tot het onderwijs en de opvang van hun kind. In de meest ideale situatie kan de ouder bij het loket dagarrangementen terecht voor alle informatie en administratieve handelingen met betrekking tot alle activiteiten in het dagarrangement en hoeft niet meer te winkelen bij de verschillende instellingen. De bundeling van activiteiten en diensten, het managen van de samenwerking en coördinatie tussen instellingen, de communicatie naar ouders en andere klanten en het managen van de multifunctionele accommodatie kunnen verankerd worden in een functieprofiel van een locatiemanager dagarrangementen. 17
18 Netwerkorganisatie Basisvariant multifunctionele accommodatie Plusvariant multifunctionele accommodatie/diensten-knooppunt Een samenwerkingsverband tussen verschillende organisaties vanuit verschillende locaties. De participanten kunnen per netwerk verschillen. Basisonderwijs Peuterspeelzaalwerk Kinderdagopvang Buitenschoolse opvang. Basisvariant multifunctionele accommodatie, aangevuld met bijvoorbeeld: Sociaal-cultureel werk Sport Bibliotheek Zorgvoorzieningen Wijkvoorzieningen Politiepost Commerciële voorzieningen. 18
19 Deze locatiemanager is dus niet alleen het aanspreekpunt voor de klant (loketfunctie), maar is ook verantwoordelijk voor de inhoud, vormgeving, samenstelling en kwaliteit van het dagarrangement. Het is absoluut aan te raden, zeker bij multifunctionele accommodaties met een aanzienlijke omvang en veel verschillende participanten en gebruikers, een locatiemanager aan te stellen. Hiernaast is de taakomschrijving van de locatiemanager weergegeven. In bijlage 3 wordt specifieker ingegaan op het doel en de inhoud van deze functie. De zogenaamde plusvariant wordt ook wel dienstenknooppunt genoemd. Een dienstenknooppunt is een locatie met daarin functies die het combineren van beroepsbezigheden, zorgtaken en vrijetijdsactiviteiten kunnen versoepelen. Basisvariant multifunctionele accommodatie Een multifunctionele accommodatie kent veel verschillende vormen. Het overzicht hiernaast geeft de drie hoofdvormen van samenwerkingsverbanden aan die dagarrangementen kunnen aanbieden. Naast het al genoemde netwerk kan er een basis- en een plusvariant worden onderscheiden. Als uitgangspunt voor deze leidraad is de zogenaamde basisvariant opgesteld. De procesbeschrijvingen in de leidraad zijn hier dan ook op gebaseerd. Een basis-multifunctionele accommodatie in het kader van dagarrangementen is een accommodatie waarin tenminste de volgende voorzieningen zijn opgenomen: basisonderwijs; peuterspeelzaalwerk; kinderopvang (0 tot 4 jarigen); buitenschoolse opvang (voor-, tussen- en naschoolse opvang voor 4 tot 12 jarigen). 19
20 Groningen: beleidskader vensterscholen, GRONINGEN: niet vrijblijvend BELEIDSKADER VENSTERSCHOLEN, NIET VRIJBLIJVEND Een vensterschool is een bundeling van ten minste één basisschool en verschillende andere instellingen in een wijk zoals peuterspeelzalen, kinderopvang, sociaal-cultureel werk, bibliotheken, volwasseneneducatie, sportverenigingen, de muziekschool en maatschappelijke dienstverlening. De combinaties kunnen per wijk verschillen, maar voor alle instellingen geldt dat ze de volgende vier zaken steeds in het vizier moeten hebben: 1. een vensterschool is er voor alle kinderen van 0 tot 15 jaar; 2. ouders moeten zoveel mogelijk worden betrokken bij de vensterschool; 3. vormgeving van de verlengde schooldag; 4. een sluitend zorgsysteem zodat er geen kind meer uit de boot valt. Deze uitgangspunten hebben in Groningen vanaf het begin gediend als beleidskader waarbinnen per wijk de vensterscholen zijn vormgegeven. Vanaf de plandefinitie geldt in Groningen steeds dat men als instelling vrijwillig meedoet en gelijkwaardig is aan alle andere participanten, maar dat verdere deelname wel verplichtingen schept. Verdere deelname betekent onder andere gericht zijn op samenwerking en ook gebruik (laten) maken van elkaars ruimten. De locatiemanager (zie hoofdstuk 2) heeft in dit geheel een belangrijke taak. Hij of zij heeft de taak partijen rond de tafel te krijgen, ze te motiveren en ze steeds voor te houden hoe ze kunnen winnen bij samenwerking met anderen. 20
21 3. ONTWIKKELING VAN INTEGRAAL BELEID De realisatie van dagarrangementen veronderstelt een grote mate van samenwerking tussen de gemeente en de betrokken instellingen. Die samenwerking is een vertaling van de doelstellingen die verwoord zijn in integraal gemeentelijk beleid. Van beheerder naar strateeg De laatste jaren is de positie van de gemeente veranderd. Deze verandering is voornamelijk ingezet door de decentralisatie van rijksbeleid naar de lokale overheid. Nu de gemeente zelf meer invulling kan geven aan verschillende beleidsterreinen is het mogelijk om een integraal, samenhangend beleid te ontwikkelen dat is afgestemd op de lokale situatie en de lokale problematiek. Deze nieuwe rol vraagt echter ook andere kwaliteiten van de gemeente. Waar de gemeente eerder vooral een beheersmatige en uitvoerende taak had, is het zaak geworden om strategisch en ontwikkelingsgericht te opereren. Integraal beleidskader De gemeente heeft veel verschillende rollen of gezichten in de samenleving. De gemeente in de rol van wet- of regelgever is een andere dan de gemeente die zich opstelt als (mede)ontwikkelaar van beleid. Men kan de gemeente tegenkomen als geldschieter of als monopolist als het gaat om bepaalde producten of diensten. De gemeente is kortom faciliteerder, verleider en afdwinger tegelijkertijd en fungeert daarnaast als ontwikkelaar, coördinator en financier. Als gevolg van deze verschillende rollen heeft de gemeente een groot aantal bevoegdheden, middelen en instrumenten tot haar beschikking die het mogelijk maken om een integraal beleidskader te ontwikkelen. Integraal beleid maken gaat om samenhang en afstemming van verschillende beleidsterreinen, zodat overlap wordt voorkomen en de mogelijkheid ontstaat ontwikkelingen te initiëren die de afzonderlijke beleidsafdelingen moeilijk kunnen realiseren (zie voorbeeld Groningen hiernaast). Onderwijshuisvesting Terugkijkend naar bijvoorbeeld het decentralisatieproces van de onderwijshuisvesting (per 1 januari 1997) is er de eerste jaren met name een sterke focus op de huisvesting geweest. In de woorden van de huisvestingsverordening: afstemming tussen behoefte en beschikbare huisvestingscapaciteit. Vijf jaar na dato kiezen gemeenten de insteek op een ander niveau. Er wordt gesproken over integrale voorzieningen planning of integraal accommodatiebeleid (zie ook hoofdstuk 4). De wet- en regelgeving vastgelegd in de verordening wordt door steeds meer gemeenten gezien als een vangnet of een minimumniveau. Dit kan ook bijna niet anders. In een steeds veranderende omgeving heeft de gemeente als lokale overheid de verantwoordelijkheid voor het totale welbevinden van de burgers. Star beleid op basis van wetten en regels past daar niet meer in. Er is daarentegen wel plaats voor beleid dat breed en samenhangend is geformuleerd en waarvan alleen de kaders vaststaan. 21
22 Doetinchem: ontbreken van integraal DOETINCHEM: beleid COMBINATIE VAN EIGENHEID EN MULTIFUNCTIONALITEIT De multifunctionele accommodatie in Dichteren (nieuwbouwwijk van Doetinchem) ontstond bij de start van de ontwikkeling van de nieuwe wijk. Het proces stond onder een bepaalde tijdsdruk omdat de onderwijsvoorzieningen gerealiseerd moesten worden vanwege ruimtegebruik in de huisvesting. Hiervoor was door de afdeling ruimtelijke ordening in het stedenbouwkundigplan ruimte gereserveerd. Achteraf heeft de gemeente het idee dat er voor het totale multifunctionele centrum vooraf meer ruimte geclaimd had moeten worden. De gemeentelijke uitgangspunten voor het gebouw waren maximaal maatschappelijk rendement, effectief ruimtegebruik en multifunctionaliteit. Deze zijn, samen met het pakket eisen van de gebruikers opgenomen in het totale Programma van Eisen. In het totstandkomingsproces zijn de toekomstige gebruikers nauw betrokken geweest. Voor de scholen waren de belangrijkste uitgangspunten behoud van eigenheid en identiteit en gelijkwaardigheid. De nadruk bij deze accommodatie lag voornamelijk op de functie onderwijs en minder op de functie welzijn. Binnen de functie welzijn zijn echter wel kinderopvangvoorzieningen, ruimten voor welzijnswerk/sociaal cultureel werk en sport gerealiseerd. De inhoudelijke afdelingen (welzijn en onderwijs) en de afdeling ruimtelijke ordening hebben vanaf het begin in een projectgroep samengewerkt. Door het gegeven dat de architect een gecombineerd ontwerp ontwikkeld heeft met daarin zowel eigenheid en multifunctionaliteit, biedt het gebouw veel kansen en mogelijkheden maar niets moet! De toekomst moet nog leren in hoeverre inhoudelijke ontwikkelingen vertaald kunnen worden naar gezamenlijke activiteiten van de participanten. Via een pilotproject Brede School Ontwikkeling wordt hieraan inmiddels meer vorm gegeven. Tip vanuit Doetinchem: Tip vanuit Doetinchem: naast bouwen tegelijkertijd ook goed nadenken over de inhoudelijke samenwerking van de betrokken partijen. In het proces dat daarna volgt moet vervolgens steeds de meerwaarde van de samenwerking benadrukt worden. 22
Agendanummer: Begrotingswijz.:
Agendanummer: Begrotingswijz.: CS1 Notitie samenwerking en spreiding kinderopvang, peuterspeelzaalwerk en primair Onderwerp : onderwijs 'Een stap in het bundelen van krachten' Kenmerk: 10/0025968 Aan de
Nadere informatieAccommodatiebeleid Maatschappelijke Voorzieningen
Maatschappelijke Voorzieningen Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Hilversum 1 Inhoudsopgave Samenvatting 3 1 Inleiding 8 2 Huisvestingsstrategie en eigendomsstrategie 10 3 Cultuur 15 4 Sociale voorzieningen
Nadere informatieBESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN
BESTURINGSFILOSOFIE GEMEENTE GOOISE MEREN Projectleider Afdeling Iris van Gils Kerngroep Visie/Missie Datum 28 november 2014 Planstatus Vastgesteld in de Fusieraad 24 november 2014 Opdrachtgever Stuurgroep
Nadere informatieNieuwe verhoudingen Nieuwe dynamiek; Evaluatie /impuls Vensterscholen Groningen. Anita Schnieders Jur de Haan
Nieuwe verhoudingen Nieuwe dynamiek; Evaluatie /impuls Vensterscholen Groningen Anita Schnieders Jur de Haan Sessie opzet De Vensterschool in Groningen Aanleiding voor de evaluatie Karakter van de Evaluatie
Nadere informatieBijlage 1 Concept intentieverklaring WOC Campus Nieuwleusen
Bijlage 1 Concept intentieverklaring WOC Campus Nieuwleusen Intentieverklaring project WOC Campus Nieuwleusen De Partijen: In het project WOC Campus Nieuwleusen participeren de volgende partijen: Landstede
Nadere informatieConceptvisie Brede Scholen in Sliedrecht Samenwerken & verbinden voor de jeugd
Conceptvisie Brede Scholen in Sliedrecht Samenwerken & verbinden voor de jeugd Opdrachtgever: Hans Tanis, Wethouder Onderwijs Auteurs: Hans Erkens en Diana Vonk Datum: 9 oktober 2013 Inleiding 1.1. Aanleiding
Nadere informatieNieuwe koers brede school
bijlage bij beleidsvoorstel Brede Talentontwikkeling in de Kindcentra 28 mei 2013 Nieuwe koers brede school (november 2012) 1. Waarom een nieuwe koers? De gemeente Enschede wil investeren in de jeugd.
Nadere informatieIntentieverklaring Brede School Boechorst te Noordwijk
Intentieverklaring Brede School Boechorst te Noordwijk Door het ondertekenen van deze intentieverklaring verklaren de hierna genoemde besturen mee te werken aan de inhoudelijke realisatie van Brede School
Nadere informatieRAADSCOMMISSIE. Nummer: Datum vergadering: 24 november Uitgangspunten maatschappelijke accommodaties
RAADSCOMMISSIE Onderwerp: Nummer: Uitgangspunten maatschappelijke accommodaties Datum vergadering: 24 november 2015 Conceptbesluit: 1. In te stemmen met de nota "Uitgangspunten maatschappelijke accommodaties';
Nadere informatieINTENTIEOVEREENKOMST CENTRUMPLAN MARUM
INTENTIEOVEREENKOMST CENTRUMPLAN MARUM Partijen 1. Gemeente Marum, Zonnehuisgroep Noord (ZhgN) en Wold & Waard; 2. Er zijn mogelijkheden om andere partijen toe te voegen; Aanleiding en overwegingen 3.
Nadere informatieLeerdam, 17 februari Betreft: aanvraag financiële ondersteuning ontwikkeling Integraal KindCentrum van 0-13 jarigen in Leerdam.
Leerdam, 17 februari 2016. Aan het bestuur van O2A5 Dam 1 4241 BL Arkel. Betreft: aanvraag financiële ondersteuning ontwikkeling Integraal KindCentrum van 0-13 jarigen in Leerdam. Geachte toetsingscommissie,
Nadere informatieOmgevingsvisie Giessenlanden. Plan van aanpak V1.3. Inleiding
Omgevingsvisie Giessenlanden Plan van aanpak V1.3 Inleiding De omgevingsvisie van de gemeente Giessenlanden moet inspireren, ruimte bieden en uitnodigen. Een uitnodiging aan burgers, bedrijven en instellingen
Nadere informatieNotitie koppeling hoofdproces en rollen partners t.b.v. gebiedsgericht werken.
Notitie koppeling hoofdproces en rollen partners t.b.v. gebiedsgericht werken. Definitie gebiedsgericht werken: Gebiedsgericht werken is een proces van structurele samenwerking tussen de gemeente en haar
Nadere informatieINFORMATIE AVOND. Herziening Accommodatiebeleid
Herziening Accommodatiebeleid Agenda voor vanavond Aanleiding herziening Totstandkomen huidig accommodatiebeleid Constateringen huidige tijdgeest Onderbouwing toekomst bestendige kaders voor beleid Insteek
Nadere informatie: Vaststellen kaders van de onderwijsvisie
Vergadering 4 december 2007 Gemeenteraad Onderwerp : Vaststellen kaders van de onderwijsvisie B&W vergadering : 30 oktober 2007 Dienst / afdeling : Griffie commissie samenleving Aan de gemeenteraad, Aanleiding
Nadere informatieDe brede school als maatschappelijke onderneming. Ria van der Hamsvoord Karin Sesink
De brede school als maatschappelijke onderneming Ria van der Hamsvoord Karin Sesink De brede school is de parel van dorp of wijk Unieke kansen in deze bestuurlijke periode Uniek: Door de combinatie van
Nadere informatieHandout Hoe worden wij een integraal kindcentrum?
Handout Hoe worden wij een integraal kindcentrum? Frank Studulski Kenniscentrum Kindcentra Deze handout gaat in op een veel gestelde vraag: hoe worden wij een integraal kindcentrum (IKC)? De handout geeft
Nadere informatieonderdelen Wijk, buurt -en dorpshuizen onderwijs Overdekte sportaccommodaties Peuterspeelzalen en kinderopvang
onderdelen Wijk, buurt -en dorpshuizen onderwijs Overdekte sportaccommodaties Peuterspeelzalen en kinderopvang Wat zijn wijk, buurt -en dorpshuizen accommodaties die de leefbaarheid en het welzijn in buurten,
Nadere informatieBuurthuizen en activiteiten
Invalshoek: een wijkbudget voor activiteiten We stoppen met de financiering van (een gedeelte van) de huidige activiteiten in de wijk en stellen per wijk een budget beschikbaar voor initiatieven van inwoners
Nadere informatieGemeenten krijgen vanaf 2015 veel meer verantwoordelijkheid:
2 juni 2014 Sociaal Domein Gemeenten krijgen vanaf 2015 veel meer verantwoordelijkheid: Jeugdzorg, AWBZ-begeleiding naar Wmo, Participatiewet. Samenhang met ontwikkelingen Publieke Gezondheidszorg en Passend
Nadere informatieParticipatieverslag Nieuw & Anders
Participatieverslag Nieuw & Anders Op 26 en 31 maart vonden twee bijeenkomsten plaats met de titel Nieuw & Anders plaats. Twee bijeenkomsten die druk bezocht werden door vrijwilligers, verenigingen en
Nadere informatieKnelpunten Hieronder worden de 10 belangrijkste knelpunten bij de vormgeving van de regierol op het gebied van integrale veiligheid samengevat.
Gemeentelijke regie bij integrale veiligheid Veel gemeenten hebben moeite met het vervullen van de regierol op het gebied van integrale veiligheid. AEF heeft onderzoek gedaan naar knelpunten bij de invulling
Nadere informatieOPEN. 21 punten voor Nijkerk in
OPEN 21 punten voor Nijkerk in 2014-2018 We staan open voor vernieuwing en verandering van top-down handelen naar open staan voor verbinden met andere overheden, instellingen en bedrijven van denken in
Nadere informatieTussenrapportage Dagarrangementen Kapelle
Tussenrapportage Dagarrangementen Kapelle Datum : 21 september 2010 Van : Stuurgroep dagarrangementen Aan : College van B&W, gemeenteraad, directie/bestuur participanten INLEIDING Na een uitvoerig voortraject
Nadere informatieInhoudsopgave 1. Brede School Schimortera (=BredeSchool Schimortera) 2. Doelstelling BSS 3. Mensvisie BSS 4. Mensvisie BSS 5. Pedagogische visie van B
November 2011 1 Inhoudsopgave 1. Brede School Schimortera (=BredeSchool Schimortera) 2. Doelstelling BSS 3. Mensvisie BSS 4. Mensvisie BSS 5. Pedagogische visie van BSS 6. Pedagogische dialoog Continuüm
Nadere informatieBespreeknotitie Uitgangspunten buurthuis van de toekomst en voorzieningen in algemeen
Bespreeknotitie Uitgangspunten buurthuis van de toekomst en voorzieningen in algemeen 24 september 2012 1 1. Aanleiding 1.1 Besluitvorming wijkcentra september 2011 en uitwerking In september 2011 heeft
Nadere informatiePLEIDOOI DOORONTWIKKELING HUIS VAN EEMNES TEN BEHOEVE VAN BEHOUD, VERSTERKEN EN VERBETERING VAN VOORZIENINGEN EN LEEFBAARHEID VOOR DE GEMEENSCHAP VAN
Eemnes, 28 maart 2018. Onderwerp: Pleidooi Stichting Huis van Eemnes/St. De Hilt & Bibliotheek Gooi en meer in het kader van de noodzakelijke doorontwikkeling van het Huis van Eemnes als gemeenschapshuis
Nadere informatieZienn gaat verder. Jaarplan 2014
Zienn gaat verder Jaarplan 2014 Een verhaal heeft altijd meer kanten. Zeker de verhalen van de mensen voor wie Zienn er is. Wij kijken naar ál die kanten. Kijken verder. Vragen verder. Gaan verder. Zo
Nadere informatieStartnotitie IKC Padbroek
Startnotitie IKC Padbroek Inleiding In 2005 en 2006 zijn door een projectgroep voor een brede school in Padbroek, onder begeleiding van Deloitte-ICS adviseurs, al de eerste beleidsuitspraken gedaan en
Nadere informatieUitwerking Kadernota Jeugd
Bijlage I bij besluit van de raad van de gemeente Alphen aan den Rijn van 29 mei 2008, nr 2008/5681 (raadsbesluit 2008/35) Uitwerking Kadernota Jeugd Algemene inleiding Van de deelprogramma s 3 en 4 Jeugd
Nadere informatieKoppel notitie subsidie en accommodatiebeleid
Koppel notitie subsidie en accommodatiebeleid Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Doelen ontwikkelen subsidie- en accommodatiebeleid... 3 1.3 Transitie van oud beleid naar nieuw beleid... 3
Nadere informatieMFA Scan Brede Scholen
MFA Scan Brede Scholen Ing. Loek Coerver, ir. Fred Lentz Helder en communicatief Brede Scholen en andere Multifunctionele Accommodaties worden steeds belangrijker in Nederland. De vraag ernaar is groot.
Nadere informatieeen toetsende rol. Het nee tenzij denken wordt vervangen door het ja mits perspectief;
Omgevingswet: wat verandert er voor gemeenten? Met de invoering van de omgevingswet veranderen er veel zaken voor gemeenten. Het doel van de omgevingswet is om de verschillende verordeningen en versnipperde
Nadere informatieGemeente Haarlem. Drs. Jur Botter, MPA. Retouradres: Stadhuis, Postbus PB Haarlem
Gemeente Drs. Jur Botter, MPA. Wethouder Wmo, Welzijn, Volksgezondheid, Cultuur en Vastgoed Retouradres: Stadhuis, Postbus 511 2003 PB Aan de commissie Samenleving Datum Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer
Nadere informatieRapport 833 Derriks, M., & Kat, E. de. (2020). Jeugdmonitor Zeeland Amsterdam: Kohnstamm Instituut.
Samenvatting Rapport 833 Derriks, M., & Kat, E. de. (2020). Jeugdmonitor Zeeland Amsterdam: Kohnstamm Instituut. De Jeugdmonitor Zeeland De Jeugdmonitor Zeeland is een plek waar allerlei informatie bij
Nadere informatieGEVOLGEN VOOR JA/NEE ROUTING DATUM Communicatie Nee College Financieel Juridisch
*Z00EE495836* Voorstel voor de gemeenteraad Voorstelnummer Voorstellen Raad Directeur : mevr. S. van Heeren Zaakgericht\334 Behandelend ambtenaar N. van der Heijden Zaaknummer Z.15-14107 Datum: 13 april
Nadere informatieOnderwijshuisvesting Denekamp
Onderwijshuisvesting Denekamp Projectgroep Onderwijshuisvesting Denekamp VERSIE 01062017 DEF Inleiding Op 29 november 2011 heeft de gemeenteraad het rapport Samen Scholen 2030 vastgesteld. In dit rapport
Nadere informatieBeuningen maken we samen. Een reis naar de toekomst
Beuningen maken we samen Een reis naar de toekomst Oktober 2013 1 Waarom nu een visie? Een visie maak je niet zomaar. Een visie maak je ook niet vaak. Maar op dit moment zijn wij toe aan nieuwe inspiratie,
Nadere informatieBesluiten i.h.k.v. brede schoolontwikkeling Etten-Leur
Besluiten i.h.k.v. brede schoolontwikkeling Etten-Leur Op de discussiedag werken aan brede scholen op 11 mei 2007 heeft de themagroep brede scholen overeenstemming bereikt over een aantal essentiële zaken
Nadere informatieWelke opvangmogelijkheden zijn er in principe voor kinderen van inburgeraars?
INBURGERING EN KINDEROPVANG/VVE Welke opvangmogelijkheden zijn er in principe voor kinderen van inburgeraars? (1)Formele opvang onder de Wet kinderopvang (kinderen van 0-4 jaar) Onderscheid wordt gemaakt
Nadere informatie6 e Jaarcongres Brede School. Hoe plan je maatschappelijke voorzieningen? 23 april 2009 Guust Linders Vereniging van Nederlandse Gemeenten
6 e Jaarcongres Brede School Hoe plan je maatschappelijke voorzieningen? 23 april 2009 Guust Linders Het Spoorboekje voor maatschappelijke voorzieningen - in uw gemeente, wijk of kern Een handreiking voor
Nadere informatieDagarrangementen. kans of bedreiging? 6e Jaarcongres Bredeschool 23 april 2009 Adri van Os
Dagarrangementen kans of bedreiging? 6e Jaarcongres Bredeschool 23 april 2009 Adri van Os Trends Kinderen als kind Ict vaardiger Dikker Steeds complexer leven Kinderen als leerling Populatie krimpt en
Nadere informatieWat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Kosten
Algemene doelstelling Accommodatiebeleid Maatschappelijk Vastgoed In stand houden en ontwikkelen van maatschappelijk vastgoed die de sociale infrastructuur versterkt, gekoppeld aan een optimale spreiding
Nadere informatieVastgoed. Plan van Aanpak. Versie: Definitief Bestandsnaam: Datum opgesteld: 20-06-2014 Voor akkoord: Plan van aanpak: Vastgoed.
Vastgoed Plan van Aanpak Plan van aanpak: Vastgoed Bestuurlijk L. van Rekom opdrachtgever L. Mourik opdrachtgever Naam projectleider L. van Hassel Versie: Definitief Bestandsnaam: Datum opgesteld: 20-06-
Nadere informatieLokaal Educatieve Agenda Breda samenvatting
Lokaal Educatieve Agenda Breda samenvatting LEA en partners LEA staat symbool voor de Bredase jeugd van 0 tot 23 jaar die alle kansen krijgt om een goede schoolloopbaan te doorlopen: een kind van 0 tot
Nadere informatieDe leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN
Onderwerp Evaluatie nieuwe impuls Steller M. Mulder De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Telefoon (050) 367 60 97 Bijlage(n) 1 Ons kenmerk 6044570 Datum 23-11-2016 Uw brief van Uw
Nadere informatieRouteplanner Right to Challenge
Routeplanner Right to Challenge Netwerk Right to Challenge www.righttochallenge.nl Voor bewoners, maatschappelijke initiatiefnemers, gemeentebestuurders en ambtenaren Een praktische aanpak om als gemeente,
Nadere informatieRaadsvergadering d.d. : 28 en 30 juni 2016 Agendanr.:
Raadsvergadering d.d. : 28 en 30 juni 2016 Agendanr.: Afdeling : Beleid en Ontwikkeling Portefeuillehouder : Wethouder F.L.J. van der Meijden Onderwerp : Haalbaarheidsonderzoek Integraal Kind Centrum (IKC)
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT 3. Doetinchem, 10 december 2008. Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011
Aan de raad AGENDAPUNT 3 Beleidsplan Re-integratiebeleid 2009-2011 Voorstel: 1. De kaders uit het beleidsplan 'Werken werkt!' vaststellen, zijnde: a. als doelstellingen: - het bevorderen van de mogelijkheden
Nadere informatieFrank Studulski - Sardes 16 december 2011
Frank Studulski - Sardes 16 december 2011 Onderwerpen 1. Ontstaan brede school & definiëring 2. Theoretische basis 3. Ontwikkeling laatste tien jaar 4. Gebouwen 5. Integrale kindcentra 6. Opbrengsten 7.
Nadere informatiePRAKTISCHE KENNISBIJEENKOMSTEN (VER)HUUR
PRAKTISCHE KENNISBIJEENKOMSTEN (VER)HUUR 3 BASISTHEMA S 26 maart Huurovereenkomsten en Huurrecht 8 april Huurprijs(beleid) en servicekosten 22 april Fiscale aspecten bij scheiden van wonen en zorg 2 SPECIFIEKE
Nadere informatieConcept Startnotitie gedeelde verantwoordelijkheid tennis en voetbal
Concept Startnotitie gedeelde verantwoordelijkheid tennis en voetbal Versie 28 oktober 2014 1. Inleiding Op 25 februari 2014 heeft het college van B&W van de gemeente Menterwolde o.a. besloten: het gaan
Nadere informatieSchaal van een kind in brede scholen. 'groot van buiten, klein van binnen'
Schaal van een kind in brede scholen 'groot van buiten, klein van binnen' Wie zijn wij Wie is Oranjewoud: Een internationaal ingenieurs- en adviesbureau Sinds 1951 onafhankelijk actief, veelal voor publieke
Nadere informatieStartnotitie Interactieve Beleidsvorming
Startnotitie Interactieve Beleidsvorming Status: concept Bestuurlijk opdrachtgever: Drs J.F.N. Cornelisse Ambtelijk opdrachtgever: Drs H.J. Beumer Ambtelijk opdrachtnemer: Drs M.M.H. de Boer Datum 17-03-2010
Nadere informatieDoel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030
Projectvoorstel Projectopdracht / -voorstel Datum: 8 juli 2010 Versie: definitief t.b.v. definitiefase en ontwerpfase Pagina: 1 / 9 Soort project Extern/Lijn Projectnaam MijnBorne2030 (Herijking Toekomstvisie)
Nadere informatieRegionale visie op welzijn. Brabant Noordoost-oost
Regionale visie op welzijn Brabant Noordoost-oost Inleiding Als gemeenten willen we samen met burgers, organisaties en instellingen inspelen op de wensen en behoeften van de steeds veranderende samenleving.
Nadere informatieRAADSVOORSTEL Kaderstellend. Aan de Raad Agenda nr. 4. Toekomstige functie van de bibliotheek in de gemeente Someren. datum 29 januari 2014
RAADSVOORSTEL Kaderstellend Aan de Raad Agenda nr. 4 Toekomstige functie van de bibliotheek in de gemeente Someren datum 29 januari 2014 1. Samenvatting Het gebruik van de bibliotheek is de laatste twee
Nadere informatieOnderwerp Kaders voor de toekomst van Golfbad Oss / Visie openbaar zwemwater in de gemeente Oss. Naam en telefoon. Portefeuillehouder
Onderwerp Kaders voor de toekomst van Golfbad Oss / Visie openbaar zwemwater in de gemeente Oss. Datum 02-05-2017 Naam en telefoon Mark Megens Afdeling SMO Portefeuillehouder Kees van Geffen Aanleiding
Nadere informatieZwembaden met meerwaarde. Synarchis adviesgroep Zwembaden met meerwaarde
Zwembaden met meerwaarde Inleiding Onze visie op maatschappelijk vastgoed: een integrale benadering van investeren en exploiteren Synarchis benadert maatschappelijke voorzieningen integraal als het gaat
Nadere informatieKrachtlijnen voor een nieuwe organisatie opvang en vrijetijd van kinderen. Ronde van Vlaanderen 2016
Krachtlijnen voor een nieuwe organisatie opvang en vrijetijd van kinderen Ronde van Vlaanderen 2016 2 - VVSG - Ronde van Vlaanderen maart 2016 Inhoud Op Vlaamse regering (18 december 2015) goedgekeurde
Nadere informatiede toegevoegde waarde
de toegevoegde waarde MEER DAN EEN DAK BOVEN JE HOOFD ONZE ERVARING LEERT DAT... Driehoek Vastgoed biedt u expertise op het gebied van huis vesting en vastgoedbeheer. Voor iedere organisatie is huisvesting
Nadere informatieProcesaanpak. Strategische heroriëntatie Sociaal Cultureel Centrum Myllesweerd Sociaal Culturele Centra vragen beleid op maat
Procesaanpak Strategische heroriëntatie Sociaal Cultureel Centrum Myllesweerd 2018-2022 Sociaal Culturele Centra vragen beleid op maat Grip op financiële prestaties van maatschappelijke voorzieningen Stefan
Nadere informatieRAADSVOORSTEL Rv. nr.: B en W-besluit d.d.: B en W-besluit nr.:
RAADSVOORSTEL 12.0095 Rv. nr.: 12.0095 B en W-besluit d.d.: 18-9-2012 B en W-besluit nr.: 12.0802 Naam programma: Jeugd en onderwijs Onderwerp: Beleidsuitgangspunten voorschoolse voorzieningen en de relatie
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT NR Doetinchem, 9 januari 2013 ALDUS VASTGESTELD 17 JANUARI 2013
Aan de raad AGENDAPUNT NR. 8.4 ALDUS VASTGESTELD 17 JANUARI 2013 Voorbereidingskrediet nieuwbouw brede school in Doetinchem Noord en Overstegen Voorstel: Een voorbereidingskrediet van 500.000 beschikbaar
Nadere informatieAanpak: Casusregie en inzet gezinscoaching. Beschrijving
Aanpak: Casusregie en inzet gezinscoaching De gemeente heeft de vragenlijst betreffende deze aanpak ingevuld en relevante documentatie toegestuurd. Een beperktere vragenlijst over deze aanpak is ingevuld
Nadere informatieCentrum voor Jeugd en Gezin. Bouwstenen voor de groei
Centrum voor Jeugd en Gezin Bouwstenen voor de groei Moduleaanbod Stade Advies Centrum voor Jeugd en Gezin; Bouwstenen voor de groei Hoe organiseert u het CJG? Plan en Ontwikkelmodulen: Module Verkenning
Nadere informatieHoud zelf de regie bij vastgoed
NIEUW DISTRIBUTIECENTRUM - VASTGOEDPROCES Breda, 11 december 2018 De in dit rapport genoemde conclusies, aanbevelingen en adviezen zijn gebaseerd op door de opdrachtgever verstrekte informatie en gegevens.
Nadere informatieKortom: Een schaatsvereniging is er dóór leden en vóór leden. De vereniging is intern gericht, waarbij de leden bepalen wat er gebeurt.
Vrijwilligersbeleid binnen de schaatsvereniging Van beleid tot uitvoering in de praktijk Schaatsverenigingen en de vrijwilligersproblematiek De doorsnee schaatsvereniging in Nederland is een vrijwilligersorganisatie:
Nadere informatieRegionaal Kennis en Expertise Centrum Weert. Raadscommissie 20-03-2013 WE MAKEN ONS ZORGEN
Regionaal Kennis en Expertise Centrum Weert Raadscommissie 20-03-2013 WE MAKEN ONS ZORGEN - Voortdurende groei (V)SO - Voortdurende groei wajong - Onvoldoende opvang voor jongeren in Weert: thuiszitters
Nadere informatieDe Kunst van verbinden en verankeren.
Onderwerp: Aanvullende notitie kadernota Cultuur 2009 2012. Inleiding. De Kunst van verbinden en verankeren. Tijdens de behandeling van de kadernota cultuur is uitvoerig gediscussieerd over de inhoud van
Nadere informatieVoorstel: het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2009 vaststellen.
Aan de raad AGENDAPUNT 5 Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2009 Voorstel: het Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2009 vaststellen. De huisvesting van scholen voor basisonderwijs, speciaal basisonderwijs,
Nadere informatieCluster Bedrijfsvoering rve ICT
Cluster Bedrijfsvoering rve ICT ACTIEPLAN 2017-2020 Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) 30 juni 2017 Pagina 1 van 10 Inhoud 1 INLEIDING... 3 2 AMBITIE RVE ICT MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN...
Nadere informatieRaadsvergadering, 29 januari 2008. Voorstel aan de Raad
Raadsvergadering, 29 januari 2008 Voorstel aan de Raad Nr: 206 Agendapunt: 8 Datum: 11 december 2007 Onderwerp: Vaststelling speerpunten uit de conceptnota Lokaal Gezondheidsbeleid Wijk bij Duurstede 2008-2011
Nadere informatieOnderwerp: Onderzoek naar de overschrijding van de raming Brandweerkazerne Cothen-Langbroek
Raadsvergadering, 22 april 2008 Voorstel aan de Raad Nr: 228 Agendapunt: 6 Datum: 9 april 2008 Onderwerp: Onderzoek naar de overschrijding van de raming Brandweerkazerne Cothen-Langbroek Onderdeel raadsprogramma:
Nadere informatieDatum: 28-10-2010 L.Bongarts J.Wauben, JP Spelthan, S.Niekamp Mariena van der Slot, Ineke van der Laan, Alf Schösser
Projectplan samenwerking Onderdeel Week van de Jeugd Opdrachtnemers Werkgroep Datum: 28-10-2010 L.Bongarts J.Wauben, JP Spelthan, S.Niekamp Mariena van der Slot, Ineke van der Laan, Alf Schösser 1. Projectomschrijving
Nadere informatieVISIE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 2012-2015 BOEKEL, LANDERD, SINT-OEDENRODE UDEN EN VEGHEL
VISIE WET MAATSCHAPPELIJKE ONDERSTEUNING 2012-2015 BOEKEL, LANDERD, SINT-OEDENRODE UDEN EN VEGHEL Inhoudsopgave: Voorwoord... 1 1. Visie: door KANTELING in BALANS...2 1.1 De kern: Eigen kracht en medeverantwoordelijkheid
Nadere informatieSamenwerken aan welzijn
Samenwerken aan welzijn Richting en houvast 17 november 2017 Het organiseren van welzijn Het afgelopen jaar hebben we met veel inwoners en maatschappelijke partners gesproken. Hiermee hebben we informatie
Nadere informatieOrganisatie van opvang en vrijetijdsbesteding van schoolkinderen [1]
Organisatie van opvang en vrijetijdsbesteding van schoolkinderen [1] Ten gevolge van de goedkeuring van de bisconceptnota betreffende de organisatie van opvang en vrijetijdsbesteding van schoolkinderen,
Nadere informatieOuder worden in Maassluis
Ouder worden in Maassluis Samenvatting discussiebijeenkomsten Ouderen ten behoeve van de Heroriëntatie van het ouderenbeleid in de gemeente Maassluis. Sector Welzijn Juli 2003 Voorwoord Nederland vergrijst
Nadere informatieIntegraal Kindcentrum Passewaaij Stappenplan en eerste reacties. donderdag 13 oktober 2016
Integraal Kindcentrum Passewaaij Stappenplan en eerste reacties donderdag 13 oktober 2016 Welkom & opening Nanny Roelen Agenda 1. Welkom Nanny Roelen, avondvoorzitter 2.Opzet IKC Paul Beumer, directeur
Nadere informatieInnovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem
Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare
Nadere informatieVoorbeeldrapportage Evaluatiemodel Brede School
Voorbeeldrapportage Evaluatiemodel Brede School Utrecht, 2004 Oberon Inhoud voorbeeldrapportage Het evaluatiemodel is breed in opzet. Dit betekent dat er bij het presenteren van de uitkomsten keuzes gemaakt
Nadere informatieConvenant Kindcentra
Convenant Kindcentra 2015 2018 1 Partijen: 1. Dak Kindercentra, vertegenwoordigd door mevrouw Briedé, voorzitter Raad van Bestuur; 2. Lucas Onderwijs, vertegenwoordigd door de heer van Vliet, voorzitter
Nadere informatieDe toekomst begint vandaag!
verder bouwen aan de kindcentra 0-13 s-hertogenbosch De toekomst begint vandaag! Als professionals, schoolbesturen, kinderopvangorganisaties en gemeente werken we samen aan de kindcentra 0-13 s-hertogenbosch;
Nadere informatieGemeentelijke regisseurs. Regisseren en de kunst van de verleiding
Gemeentelijke regisseurs Regisseren en de kunst van de verleiding Van traditioneel management naar modern regisseren De gemeente heeft de regie dat gebeurt niet zomaar, en ook niet van de ene op de andere
Nadere informatieVan kostennaar waardesturing
Hoofdstuk Investeren in maatschappelijk vastgoed Van kostennaar waardesturing Inhoud Voorwoord 5 Inleiding 7 Van kosten- naar waardesturing 9 Reacties uit het veld 21 Waardesturing in de praktijk 29 Samenwerken
Nadere informatieGOVERNANCE, RISK & COMPLIANCE WHITEPAPER
GOVERNANCE, RISK & COMPLIANCE De wereld van vandaag wordt gekenmerkt door de snelle ontwikkeling van nieuwe technologieën en disruptieve marktomstandigheden. Deze ontwikkelingen hebben verregaande gevolgen
Nadere informatieInformatieprotocol. Gemeenschappelijke regelingen gemeente Heumen
Informatieprotocol Gemeenschappelijke regelingen gemeente Heumen 22 januari 2019 1. Inleiding De directe aanleiding voor dit informatieprotocol is het amendement van de gemeenteraad van Heumen bij de besluitvorming
Nadere informatiePrestatie-overeenkomst subsidie peuterspeelzaal Lennisheuvel en WE- doelgroepkinderen in 2016: H. SchujjŗmşíP-^''^
Prestatie-overeenkomst subsidie peuterspeelzaal Lennisheuvel en WE- doelgroepkinderen in 2016: Activiteit; Stellers: Conny van Aarle Akkoord: Gemeente Boxtel, afd. Maatschappelijke Ontwikkeling H. Schuurman;
Nadere informatieRol van de gemeente. deelsessie Jaarcongres Brede Scholen. 7 november 2007
Rol van de gemeente deelsessie Jaarcongres Brede Scholen 7 november 2007 Hans Nagtegaal Interim management Ira Spannenburg Gemeente Delft Rol van de gemeente Landelijk beeld (Jaarbericht brede scholen)
Nadere informatieRoombeek. Ontwikkeling zorgcluster. Voorzieningen. Cultuur. Zorg. Agenda. Inleiding Het proces Stand van zaken
Roombeek Ontwikkeling zorgcluster Agenda Inleiding Het proces Stand van zaken KISS stadsbezoek Enschede Roombeek 23 juni 2005 Inleiding Domijn / Woongroep Twente Roombeek stedenbouw / situatie Activiteiten
Nadere informatieKRACHT VANUIT DE BASIS
ikc het leeuwarder model_ikc het leeuwarder model 24-11-13 14:26 Pagina 1 IKC's in Leeuwarden: KRACHT VANUIT DE BASIS ikc het leeuwarder model_ikc het leeuwarder model 24-11-13 14:26 Pagina 3 ikc het leeuwarder
Nadere informatieDe leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN
Onderwerp Evaluatierapport Kunstraad Groningen Steller M.M.A. Blom De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN Telefoon (050) 367 62 50 Bijlage(n) 1 Ons kenmerk 6616761 Datum Uw brief van
Nadere informatieStaten-Generaal Opvang en Vrije tijd van schoolkinderen. Docentendag Pedagogie Jonge Kind 12 september 2014
Staten-Generaal Opvang en Vrije tijd van schoolkinderen Docentendag Pedagogie Jonge Kind 12 september 2014 Doel en opzet Basisprincipes Voorbereidende werkgroepen Resultaat van de Staten-Generaal Vooraf
Nadere informatieAan de commissie: Algemeen bestuur en middelen Datum vergadering: 22 maart 2007 Agendapunt: Aan de Raad. Made, 13 februari 2007
Aan de Raad Made, 13 februari 2007 Aan de commissie: Algemeen bestuur en middelen Datum vergadering: 22 maart 2007 Agendapunt: Raadsvergadering: 12 april 2007 Onderwerp: Diagnose Integrale Veiligheid gemeente
Nadere informatieNaam opdrachtgever Jeroen Oosterling Status: concept Naam opsteller/projectleider
Sjabloon PROJECTOPDRACHT PROJECTOPDRACHT Versie 0.1 Decosnummer: /CONCEPT Transformatie Sociaal Domein Naam opdrachtgever Jeroen Oosterling Status: concept Naam opsteller/projectleider Eric Dammingh Onderwerp
Nadere informatieNr. 2007-088 Houten, 4 december 2007. Onderwerp: Kaderstellende nota met visie en uitgangspunten voor de brede school ontwikkeling in Houten
Nr. 2007-088 Houten, 4 december 2007 Aan de gemeenteraad Onderwerp: Kaderstellende nota met visie en uitgangspunten voor de brede school ontwikkeling in Houten Beslispunten: 1. In te stemmen met de kaderstellende
Nadere informatieBijeenkomst opschaling. Divosa 1 februari 2013
Bijeenkomst opschaling Divosa 1 februari 2013 Opschaling Vooral veel uitdagingen kansen, bedreigingen In de sheets een impressie van wat de deelnemers aan de masterclass bedachten. Antwoord op de vraagstukken
Nadere informatieGIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren
GIDS-gemeenten die de JOGGaanpak & GIDS combineren Notitie versie 1.0 September 2016 Door Frea Haker (Gezond in ) Eveline Koks (Jongeren Op Gezond Gewicht) Anneke Meijer (Coördinatie Gezond Gewicht Fryslân
Nadere informatieDE BASIS EN SPEERPUNTEN VOOR
1 JAARPLAN 2015 Voorwoord Het jaar 2014 is bijzonder succesvol geweest voor Present Rotterdam. Met succes zijn we op weg naar een stabiele organisatie met vaste partners, hebben we veel groepen vrijwilligers
Nadere informatie