7 Omgaan met geld. Kenniwngen. r80. wat is het doelvan een budgetplanl

Transcriptie

1 7 Omgaan met geld Kenniwngen wat is het doelvan een budgetplanl Waarom is de rente op nietdirect opneembaar spaargeld meestal hoger dan de rente op direct opneembaar spaargeldl Er zijn spaarproducten met een opnamebeperking. Wat is een opnamebeperkingl r80

2 b Waarom hceft dc bank zo'n opnamêbcperking iísesteldl Waarom is deelname aan een spaarloonrcgeling voor de werknemer financieel aantrekkelijk) Wat is hêt doel van de levensloopregeling) Waarom is declnamc rln dc lcvcnslooprcgeling fiscaal aantreklelijk) Lcg het vcrschil uit tussen af,opcnd krcdlct an dooíopcnd k.cdict. wat is hêt BKR en wat do t het)

3 Noem vier verschillende soorten krediet en geef bij elke kredietsoort een aantal kenmerken. *0{l0K,oewowrv twr &,stmttw wra6u, tttn^. 't8z

4 8en je het met de volgende uitspraken eens ofoneensl Leg ook uit waarom a Een budgetplan heeft alleen zin voor mensen met een minimumloon b Kinderen moet op jonge leeftijd geleerd worden om met geld om te gaan c Reclames voor leningen op televisie moeten worden verboden 2 Een gedeelte van de uitgaven van mensen zijn de vaste lasten. Maak een overzicht van de vaste lasten die je zelfhebt. le vaste lasten ziin een bepaald PeÍcentáge van ie totele inkomen Hoe groot is dat percentage bij loul, Mensen die voortdurend in het rood staan, zijn vaak langlopende fnanciële verplichtingen aangegaan. Noem enkele voorbeelden van langlopende financiéle verplichtingen. r83

5 b welke langlopende financiële verplichtingen heb jij) 4 Welk risico loop je als je een creditcard gebruiktl Rekenopgave. Sophie heêft een aflopend krediet afgesloten van 7.ooo,- Ze moet dit krediet in ro jaar terugbetalen. De íente bedraagt r z pet jaar De annuiteit is r23e,ee. Vul nu de onderstaande tabel in. )aar 1 7.ooo r.23e,e8 84o )eer 2 leat 3 laat 4 )eat 5 jaat 6 JAA 7 jaat 8 Jaar 9 Jee í ro b Hoeveel rente heeft Sophie in toteel betaald) r84

6 Ecstudccr ondcrstaande tabellen. Gemiddeld inkomen oeí maand. naár en acnt 12 iaaí. t6/ iaal 6t 6r 14 jeal r r5,áár 112 r r6 jeeí r Fal 241 2t1 223 re ieer en ouder Tot.l tt7 t03 r09 Brcn: Nibud scholiercnond.eo.k , 22 opil 2ooE Gem Par maano, naaí en ges \2 jaar 47 to 49 13lazl' 5t laar 73 r5 jaar too t6 jaal t7 jaal r65 r8 jaar en oud.r Tot.l 9r t4 89 &on: Nibud scholícrcnondatzoak 2oo&2oo7. 22 aril 2ooE Wdk conclusie kun ie uit d ondêrtaande tabellen trekkenl

7 7 a In de onderstaande tabel kun je aílezen hoeveel jongeren in de leeftijd tot r8 jaar geld lenen. Vormen van schulden Leent nu geld Kopen op aíbetaling Openstaande rekeningen Brcn: Nibud scholiercnondetzoek , 22 opril 2oo8 In de onderstaande tabel kun je aflezen hoe jongeren tot r8 jaar denken over lênen. ls noodzakeli,k voor mi, ls best handig Voor kleine uitgaven geen probleem ls niks voor mii Bron: Nibud scholierenondetzock 2ooc2ooz, 22 apil 2oo8 b wat valt ie op? Als ie geld tekort komt, zijn er verschillende mogeliikheden om dat probleem op te lossen. In de onderstaande tabel kun ie aflezen wat scholieíen doen als ze geld tekort komen. Uitgaven aanpassen Celd lenen celd ván spaarrekening halen Rood staan bij de bank Rekening niet betalen op aíbetaling kopen qrcn: Nihud scholi.renondeeoek , 22 aqil2oo8 r86

8 a Wat vah je op als je deze tabcl bestudeêrt) b wat doe iij als ie te weinig geld hebt?

9 i\ Stelje vooí dat je eên laptop wilt kopen op aíbetaling. a Zoek op wat de prijs as van een (goede) laptop met afbetalingsregeling. b Schrijfduidelijk - in je eigen woorden - de aíbetalingsregeling op. c Hoeveel geld heb je uiteindelijk betaald als de laptop helemaal is afbetaald) Zoek in een krant of in en tijdschrift reclames over leenproducten.!íelke 'emotie' wordt met deze reclames overgedragen)!íat moet je doen om bij deze aanbieder een lening afte sluitenl ts het moeiliik oímakkelijk om een lening te kíijgen? V/elke informatie vind je in de Íeclames over: de risico's van lenen) r88

10 de íente die ie moet betalen vooí de lening) de afl ossingsverplichting) het verschiltussen hêt geleêndc bedrag en het bedíag dát ie - inclusiefrente - hebt terugbetaald) Vind je dat dê consumcnt via deze reclaírie goed gcïnformeerd wordt over de leningl Licht ie ant- Zoêk êen instantie voor schuldhulpverlening bij jou in dê buuít. Bieden ze spêciale hulp aan jongerenl b Schrijfin je eigen woorden op wat voor hulp dat is. r89

11 De kritische consument Kennisvragen Waar houdt een ondernemer die maetschappeijk veíantwoord onderneemt rekening meel Eedrijven die maatschappelijk verantwoord ondernemen maken vaak gebruik van alt rnatieve ener' gie. wat is alternatieve energie) 3 wel is dulrrzaam consumeíen) 4 wat rs het doel van k urmerkenl 190

12 Bedrijven concurreren met elkaar. Eén van de manieíen waarop ze die concurí'nti'stíií' Gl clb" kunnen voeren, is door te laten zien dat ze maátschappeli,k vertntwoord ondcrncmen- \Itblh mogelijkheden heeft iouw (vorige oftoekomstige) stagebedrijfom maatsch'ppêliik v'íant*ooíd t' ondernemen) 2 Consumenten worden mondiger en kritischer 8en je zelf mondig en kritisch els consument) waaruit blijkt dat) Welke ervaringen heb je als stagiaií ofweíknemer met mondige en kritische consumêntenl I t I 'r 9r

13 Zoek in de krant, op internet en in reclamefolders naar twee voorbeelden van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Schriifhierondeí op waaruit blijh dat de ondernemingen uit de folders maatschappelijk verantwoord ondernemen. De consument zou eigenliik heel kíitisch moeten zijn over wat hii koopt, maar is dat in de prakijk vaak niet. Veel aankopen worden gedaan zonder dat er goed over wordt nagedacht. Reclame speelt een belangriike rol. Uit een Duits onderzoek bliih dat 63 procent van de dertigiarigenog steeds hetzelfde meík spijkerbroek koopt dat ze op zestieniarige leeftijd kochten. Uat hetzêlfde onderzoek blijh dat oudêrs bi, de keuze van broodbeleg en de samenstelling van de warme maaltiid zich sterk laten beïnvloeden door hun kinderen. En die kinderen willen bepaalde producten omdat ze dat op reclames hebben gezien. wat zest dit ondeeoek over de macht van reclamesl 192

14 Xoop iii ook bcpa.ldc produden uit,gewoonte't Zo j., om wat voor sooê productcí gaat dat dan. Reageer op dc volgende uitspraek 'Maatschappêlijk verantwoord oídernemen kost dc onoernemer allecn maar cxtra gcld.'

15 Verwerkingwragen Weike keuze maak jel Je bent eigenaar van een winkel in sportertikelen. Je kunt roo mooie lederen voetballen inkopen tegen een prijs van 3 per stuk. Je weet dat deze ballen gemaakt zijn in fabrieken waar kinderarbeid heel normaal is. Een andere leverancier biedt dezelíde kweliteit lederen voetballen aan tegen een prijs van 5 per stuk. Deze voetbellen ziin gemeekt door volwassenen die er een eerlijk salaris voor gekregen heb ben. Wat doe jel Je werkt in een verpleegtehuis als instellingskok- Dagelijks moet je voor 75 oudere mensen een warme maahijd koken. Je bent ook verantwoordelijk voor de inkoop van de ingrediëntên. Je kunt bij een slager vlees inkopen. Dit vlees is aíkomstig uit de bio-industrie. je kunt ook vlees kopen bij een biologische slager Je weet det de dieren die in het vlees verweíkt zijn een diervriendelijk leven heb' ben gehad. Dit vlees is echter wel wat duurder En je hebt maar een beperkt budget. Wat doe je) ^wauwwylnrlm.átt'lsnra,,! tmr[rcd,síd 194

16 2 Met energie mo t je zuinig omspíingen. Maar hoevcel energie gebruik je eigenliikl En wat zou je kunncn doen om je eigen energieverbíuik terug te dringen) Meak een ovêrzicht van jê eigen energieverbruik. Wees zo volledig mogelijk. b \yat kost energie) Achterhaal de prijzen van gas en elehriciteit. c Welke maatregelen zou ie kunne nemen om je eigen energieverbruik tê beperkên. d Ho zou jijenergie kunnen besparen) En hoêveel lêvert det dan opl 195

17 Doe deze koopvêrslavingstest. Koop je dingen en verberg je ze dan, zodat je paítneí ze niet ziet, ofie kinderen. oí ie ouders) Je koopt omdat hêt je een kick geeft en niet omdat je het nodig hebt. Op de kick volgt vaak een gevoel van falen, teleurstelling jezelf Je bent Maak je je meer zorgen over hoe je aan het geld komt dat je wilt uitgeven, dan over hoe ie het verdient? Speel ie een soort schuldenroulette, met andere woorden: vul ie het ene get met het andere) Koop je impulsiefdingen diê je niet nodig hebt of die je je niet kunt veroorlovenl Ca je winkelen omdat je je down voelt en je je stemming wilt verbeteíen) Probeerje onnodige aankopen te rechtvaardigên door te zeggen dat ze afgeprijsd waren, dat je ze voor je werk nodig hebt ofalvast beweaít voor de verjaardag van een vriendin. Doc je biivoorbeeld het hele iaar door alvast inkooen voor Kerstl Vind je het onmogeliik ie aan iê boodschappenliistje te houden als ie aan het shoppen bent, oígeefje altijd meer uit dan je je hebt voorgenomen) Bouw iê ondanks dat ie goed verdient geen reserve op) Heb iê het gevoel dat het geld ie door de vingers glipt, dat je niet weet waar het bliiftl Maak le grepjes over de overvloed aan spullen die ie hebtl oplosriíg: - op2 vrag.n ja: jc bênt disschien koopvêblaafd. - Op3vraeeí jarjê b.nt waa6chij.liik koopverslaafd. - op4of m.erw.g n ja: je b ntzekcí koopvêrsl.afdl Opnukikg Oit it 9... wt ns.happ.lijk getutsrc tngenlij*. Meak een reportage over kritisch consumeren. Geefdaarin jullie commentaar op kritisch consumeren. Deze opdracht maak je in een groep van vier leerlingen. Benodigdheden:. digitale camera. intêrnet. computer. PoweÍPoint 196

18 Maak e n PoweÍPointpresentatie ven ongeveer 5 miíut n over één van de volgende ondêrwerpen: a consumeren of consumindetenl b ênergiêbewust leven c van fast-food naar slow-food d wat do ik aan het milieul Zorg voor een wervende píesentatie. Voeg eventueel muziek toe. 't97

19 Kerntaak 5: Functioneert als kritische consument Waar ging het deze keer over? ln een economie hebje producenten en consumenten. Veel producenten hebben het doelom zoveel mogel;jkwinste meken. Maar steeds meeí consumenten stellen eisen aan de bedriiven als het gaet over de manier waarop ze produceren. Er wordt van producenten verwacht dat ze rekening houden met de belangen van de werknemêrs die in het bedrijfwerken. Tevens wordt er van de producenten verwacht dat ze rekening houden met het milieu. Eedrijven die zich ten doel stellen íekening te houden met belangen van mens en omgeving ziin bezig met maatscheppeliik verantwoord ondernemen. Het is van gíoot maatschappelijk belang dat bedrijven zich bewust ziin van hun verantwoordelijkheid voor mens en milieu. Wereldwi,d is er sprake van een groot milieuprobleem waardooí het voortbestaen van vele dieren en planten gevaar loopt. Consumenten kunnen ook een biidrage leveren aan het milieu. Zê kunnen kritisch gaan consumeren. Daaronder moet ie verstaan dat de consument bii de extra aandacht heeft voor de wijze waarop het product is gemaah. De consument vraagt zich dan afofeí rekening is gehouden met het milieu en de mensen die het product hebben gemaah. Kritisch consumeren betekent niet kiezen voor het product met de laagste priis, maar kiezen voor het product dat biivooíbeeld het meest milieuvriendeliik is. Wat heb ik geleerd? Hieronder staat wat je in dit hoofdstuk (bii behandeling van deze kerntaak) hebt kunnen leren: de leerdoelen. Welke leerdoelen heb iij zeker bereihl Welk doel is maar deels bereikt en welk leerdoel zekeí niet? Kruis oan wot voot jou geldt, lk heb geleerd om een budgetplan te maken. lk heb geleerd welke spaervoímen er zijn. lk heb geleerd welke kredietvormen êr ziin. lk heb geleerd wat maatschappelijk verentwoord ondernemen inhoudt en wat heb belans ervan is. lk heb geleerd wat maatschappelijk verantwoord consumeren inhoudt en wat je zelfkunt doen om maatschappelijk veíantwoord te consumeren. r98

20 Wat kan ik als bewiis lweren? Geefhi r e n ovêrzicht van het bewijs dat ie kunt leveren voor het behalen van dc lcerdoclca' E toets O activiteit o... O toets O activiteit 8... O toets O activiteit o... E toets O activiteit o... E toets O activiteit o... O píoeve O opdracht El Proeve El opdrecht 0 proeve O opdracht O Proeve E opdracht O proeve O opdracht Wdk aanvullend bewiis ga ie lwercnl Als er een of meer leerdoelen ziin diê ie niet voldoende ofhelcmaalnog niet beheerst, dan moel ie die alsnog gaan píoberen te beheers.n. Kruis die le ído len aan engeef ean hoe je dat gaat doen. de toets opnieuw te doen dê proeve opnieuw te doen de opdracht opnieuwtê doen de volgend activiteit uitte voeíen: z o o o tr de toets opnieuw te doen de proeve opnieuw te doen de opdracht opnieuwte doen O de volgende activiteit uit te voeíen: 199

21 O de toets opnieuw te doen 0 de proeve opnieuw te doen O de opdracht opnieuw te doen O de volgende activiteit uit te voeren: o o tr o de toets opnieuw te doen de proeve opnieuw te doen de opdracht opnieuw te doen de volgende activiteit uit te voeren: o o o o de toets opnieuw te doen de píoeve opnieuw te doen de opdracht opnieuw te doen de volgende activiteit uit te voerenl Hier is mijn aanvullend bewils. O toets O activiteit o... E toets O activiteit o... O toets O activiteit tr... O toets O activiteit tr... E toets O proeve O opdracht El proeve O opdracht O proeve O opdracht E proeve Cl opdracht 0 proeve 0 activiteit 0 opdracht o

22 Reflectie Lees nog eens de inleidende alinea '\íaar ging het deze keer over'. Beantwoordaarna de volgende vragen: Ben je het eens met wat in de inleiding wordt beschreven) Licht je antwoord toe ja / nee, want Heb ie het ideedat dit hoofdstuk je geholpen heeft om aan deze kerntaak te voldoenl Licht,e antwoord toe. Deze kerntaak heeft je dingen geleerd rond Politiek burgeíschep. wat heeft het jou opgebracht) Kruis aan. O meer dan ik tevoren had verwacht 0 píecies dat wat ik tevoren had veíwach O minder dan ik tevoren had verwacht O niets; ikwas alzoveren wist àlles al Hieronder staan competenties die je tijdens deze kerntaak hebt kunnen ontwikkelen. Ceefie mening in hoeverre ie daaíin bent geslaagd. om informatie te verzámelen over producten en diensten en daarbij vooíal te letten op maatschappeliike belangen zoals milieuoverwegingen. om hulp in te schakelen van anderen (bijvooíbeeld instanties) om voldoende inzicht te kriigen in bepeald producten die worden aan!edooen, HIs.z om miin eigen keuzes op het gebied van aankoop van píoducten op een heldere manier uit te leggen aan andeíen.

23 om mijn eigen inkomsten en uitgaven in een budgetplan op een rij te om gegevens van diverse aanbieders met elkaar te vergelijken op priis, kwaliteit enz. zodat ak een weloverwogen keuze kan maken. om kritisch te bekijken of miin aankopen ook wel verantwoord zijn geweest en van de fouten te leren. Waarover zou ie na behandeling van deze kerntaak meer willen wetenl Wat zou ie nog meer willen lerenl