Dromen van triatlon in Hawaï

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Dromen van triatlon in Hawaï"

Transcriptie

1 Weekblad van de Universiteit Twente nummer 1 - Donderdag 14 januari 2010 UT N I E U W S Meer aandacht voor bèta Dromen van triatlon in Hawaï Zwerfstoelen reizen door Twente Kennispark van nationaal belang Kennispark Twente is een volwassen campus van nationaal belang. Daar zijn er maar vier van in Nederland. Naast Twente vallen ook de High Tech Campus Eindhoven, Food Valley Wageningen en Bio Science Park Leiden in deze categorie. Dit blijkt uit een studie die Buck Consultants uitvoerde voor het ministerie van Economische Zaken. Nederland telt 55 initiatieven die zich campus noemen, maar volgens de onderzoekers van Buck zijn 31 daarvan feitelijk niet meer dan een bedrijventerrein. Van de 24 echte kenniscampussen zitten er 13 in de idee- of opstartfase en zeven in de groeifase. Vier campussen, waaronder dus het Twentse samenwerkingsverband van UT, Overijssel en Enschede, mogen zich volwassen noemen. Het Science Park Watergraafsmeer in Amsterdam en de Chemelot Campus in Sittard-Geleen zitten weliswaar nog in de groeifase, maar zijn wel van (potentieel) nationaal belang. AMBASSADEUR. Decaan Hubert Coonen lijkt nog bezig met zijn speech, maar intussen heeft docent Mieke Boon (midden) de science communication prize van de faculteit Gedragswetenschappen al te pakken. De dolgelukkige Boon kreeg de prijs vorige week omdat zij vorig jaar een ambassadeur was voor het profileren van het gedragswetenschappelijk onderzoek aan de UT, met een reeks artikelen in dagblad Trouw. Zie ook pagina 10. Foto: Gijs van Ouwerkerk. BROODJE CULTUUR ADVERTENTIE Maandag 11 januari 2010, 12:35, Amphitheater, Vrijhof Marjolijn van Kooten, Wanneer wordt het leuk? [Cabaret] Maandag 18 januari 2010, 12:35, Amphitheater, Vrijhof Roemer van der Steeg, Ik ben geen kernfysicus [Kleinkunst] Maandag 25 januari 2010, 12:35, Amphitheater, Vrijhof Jules Deelder, Deelder Dicht [Performance] Technische wiskunde scoort in Keuzegids Vlak voor de kerstvakantie verscheen de Keuzegids Hoger Onderwijs 2010 waarin 450 wo-bachelors in Nederland onder de loep worden genomen. Opvallend is dat vooral exacte en medische studies gunstig scoren. De hoogste waardering van alle wo-bachelors krijgt de opleiding aardwetenschappen en milieu, met niet ver daaronder de UT-studie technische wiskunde. De laagste waardering is er voor de bachelor rechten. Qua kleinschalige universiteit scoort de UT met haar bachelors bovengemiddeld. De technische opleidingen zijn de beste, de sociale studies het zwakst. Wiskunde en natuurkunde op de UT springen er echt uit. Met name aspecten als organisatie, loopbaanvoorbereiding, faciliteiten en het onderwijsprogramma worden door de studenten hier uitstekend beoordeeld. Dat geldt niet voor psychologie. Hoewel de UT-opleiding inmiddels zelf al de nodige stappen heeft ondernomen om het onderwijsprogramma te reorganiseren, is het oordeel in de Keuzegids hard: psychologie studeren in Enschede wordt afgeraden. Lees verder op pagina 10. Tekort aan zout Al weken is het verkeer in de ban van sneeuw, vorst en gladheid. Vorige week bleek er ook nog eens te weinig strooizout te zijn. Directeur van zoutfabriek Frisia Zout BV in Harlingen en oud-student chemische technologie, Laurens Mulder, vindt al die hectiek wel mooi. Het is kicken dat we iets kunnen doen aan de veiligheid op de weg. Lees zijn verhaal op pagina 7. nieuwe waaier geopend tijdens nieuwjaarsbijeenkomst Accent op onderwijs De grondig vernieuwde Waaier werd afgelopen maandag met speeches, champagne en een rondleiding officieel in gebruik genomen. Dat gebeurde tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst, die door zevenhonderd mensen werd bezocht. Rector Ed Brinksma en CvBvoorzitter Anne Flierman blikten terug en vooruit. Hetzelfde deed decaan Tom Veldkamp voor de ITCgemeenschap in een naastgelegen zaal die later door het verschuiven van wandpanelen één geheel werd met de andere collegezaal. Op de agenda van komend jaar staan volgens de bestuurders duurzaamheid, de kwaliteit van onderwijs, de integratie met het ITC, bezuinigingen en het lustrum van de UT in Brinksma noemde de nieuwe huisstijl de meest spraakmakende ontwikkeling van het afgelopen jaar. Er is veel commentaar geleverd, zowel positief als negatief. Zoals u kunt zien bij de hoofdingang heeft het college de witte vlag gehesen. Met name op onderzoekgebied is er gescoord, zegt Brinksma. Er zijn veel prijzen en premies binnengehaald. Het afgelopen jaar was ook mijn eerste jaar als rector. Het is een voorrecht en mijn mooiste baan tot nu toe. Komend jaar ligt het accent op de kwaliteit van onderwijs, studiebegeleiding en ict-ondersteuning van dat onderwijs. Het interne kwaliteitszorgsysteem wordt verder uitgewerkt en op 1 april is er een UT-onderwijsdag. Dit is geen grap. Een ander thema dat in 2010 hoog op de agenda staat is duurzaamheid. Minister Cramer van VROM houdt een toespraak tijdens de opening van het academisch jaar. Ook de master cradle tot cradle master in Venlo en de werkgroep duurzaamheid noemde Brinksma in zijn toespraak. De rector van het ITC, Tom Veldkamp, hield gelijktijdig zijn toespraak voor de ITC-gemeenschap in een naastgelegen zaal. Daarna demonteerde de Enschede Ploeg binnen vier minuten de scheidingswand waarmee beide gemeenschappen symbolisch versmolten tot één geheel. CvB-voorzitter Anne Flierman vertelde dat de integratie van ITC en de UT goed verloopt. Als UT zijn we 250 collega s en 600 studenten rijker. Het jaar 2010 staat in het teken van het zestigjarig bestaan van het ITC en de voorbereidingen van het vijftigjarig bestaan van de UT in 2011 waarvoor al een werkgroep is opgericht. Verder staat de verdere uitvoering van het UT-beleidsplan Route 14 op de agenda en worden de drie gebouwen, Carré, NanoLab en de gerenoveerde Ravelijn in gebruik genomen. Pijnlijk zijn volgens de voorzitter de maatregelen die genomen moeten worden in het kader van bezuinigingen. We staan voor lastige keuzes. De commissie-berger schetst een bezuiniging van tien miljoen. Het college gaat daarin mee tot zes miljoen. Er zitten ook veranderingen aan te komen, waarschuwt Flierman. Onze omgeving is onrustig en turbulent. De voorzitter doelde op de beoogde nieuwe verdeling van de externe onderzoeksgelden en de mogelijke wijziging van de studiefinanciering naar een leenstelsel. Daarom moeten we behalve in Den Haag en in de regio ook in Brussel zichtbaar zijn. Wat de regio betreft: Flierman sprak over projecten die de UT voor de provincies Gelderland en Overijssel gaat uitvoeren op het gebied van onder andere CO2-reductie. Verder noemde hij Siemens als het bedrijf waarmee de UT zaken gaat doen. In 2009 sloot de universiteit al contracten met multinationals als Boeing en BP. De bedoeling is dat Siemens binnen de UT een onderzoeksfaciliteit vestigt met deelname vanuit technische geneeskunde. Na de toespraken hielden de architecten van de Waaier en Carré een korte toelichting op de nieuwbouw. Bezoekers konden na afloop het glas heffen op het nieuwe jaar in de kantine van de Waaier en een rondleiding krijgen door de nieuwe gebouwen Zie foto's op pagina 3. International 6PAGE

2 2 Donderdag 14 januari 2010 utnieuws opleidingsdirecteur letteboer wil meer aandacht voor bèta Naar een mainstream imago Natuurkunde is niet alleen weggelegd voor de slimste jongetjes van de klas, vindt Marloes Letteboer. Ze studeerde in de jaren negentig technische natuurkunde en is sinds november terug op de UT, nu als opleidingsdirecteur van die studie. Ze wil werken aan het imago van de opleiding. Paul de KuYper Als Marloes Letteboer (34) vertelt wat ze gestudeerd heeft, is moeilijk vaak het eerste dat ze hoort. Dat vind ik jammer. Ik zou liever hebben dat mensen zeggen: wat interessant. Haar keuze voor technische natuurkunde (TN) was niet doordacht. Ik had geen idee wat me te wachten stond of wat ik ermee kon worden. Maar ik was er goed in en ik vond het leuk. Bovendien had ik een goede docent die me stimuleerde natuurkunde te gaan studeren. Het verbaasde me dat ik minder moeite had met de studie dan mensen die ik slimmer achtte. Ik werkte altijd hard, dat was ik gewend van de middelbare school. Misschien was ik naïef; het viel me toen pas op dat niet iedereen leerde, vertelt Letteboer. Haar eerste studiejaren woonde ze bij haar ouders in Losser en had daar haar vriendenclub. Op de campus bekleedde ze functies in verschillende commissies van studievereniging Arago. Haar carrière na haar studie speelde zich tien jaar af in het UMC in Utrecht. Bij terugkomst trof ze een opleiding die er goed voor staat. Er zijn op dit moment geen grote problemen waar ik direct mee aan de slag moet omdat het anders misgaat. Dat is prettig, ik kan rustig inwerken. Een zorgpunt blijft de instroom. Het aantal studenten in Nederland neemt toe, maar de UT gaat daar niet in mee. Dat geldt in de breedte, maar voor de bètastudies is de zorg nog groter. Letteboer is realistisch genoeg te beseffen dat maatregelen om dat te verbeteren niet komende september al tot een hogere instroom leiden. Ik wil bewust bezig zijn met het beeld dat we uitstralen. Het is moeilijk te voorspellen hoe scholieren een studie kiezen of er op afknappen. Een slechte spreker op je voorlichtingsdag kan zo een aantal aanmeldingen schelen. Je moet er bovendien voor waken de studie te presenteren als enkel een onderzoeksopleiding. Niet alle leerlingen willen onderzoeker worden. Dat betekent niet dat TN dan maar een beroepsopleiding moet worden. We moeten scholieren wel laten zien dat je met de studie ook andere dingen kunt gaan doen. Natuurkundigen vind je overal, bijvoorbeeld in de consultancy of in raden van bestuur. Je leert bij ons een manier van probleem oplossen. De studie richt zich op natuurkundeproblemen, maar de methode is universeel. Als je vraagt wat ik over tien jaar bereikt wil hebben, dan hoop ik dat natuurkunde meer mainstream is. Het beeld dat de studie moeilijk is, vormt een groot probleem. Niet alleen het slimste jongetje van de klas kan natuurkunde studeren. Je hoeft geen mensen met een vijf voor wis- en natuurkunde aan te trekken. Maar tegen scholieren die zonder te leren een zeven halen, zeg ik, kom hier dan maar eens leren. Je moet leerlingen op vroege leeftijd interesseren, het liefst al op de basisschool. Wat dat aangaat kan er volgens Letteboer nog wel het een en ander veranderen. Wie geven er les op de basisschool? Studenten van de pabo. Dat zijn vaak alfa s. Die houden ervan een verhaal over aardrijkskunde of Marloes Letteboer (34) is getrouwd met Jeroen Wijnhout (33) die eveneens technische natuurkunde studeerde aan de UT. Ze wonen in Hengelo en hebben een zoon (bijna 1 jaar) en dochter (2). Letteboer studeerde TN tussen 1993 en De vijf jaar daarna promoveerde ze in het Universitair Medisch Centrum in Utrecht op het gebied van biomedical imaging. Ik ben van de toegepaste natuurkunde, ik moet zien wat ik er mee kan. Na haar promotie in 2004 werd ze coördinator en docent van het masterprogramma Biomedical Imaging in Utrecht. Op 1 november begon de alumna als opleidingsdirecteur aan de UT. Ze volgde Clemens Pouw op. Foto: Arjan Reef geschiedenis te vertellen, maar hebben minder affiniteit met wis- en natuurkunde. Hoeveel leerkrachten zeggen in de klas, leuk we gaan een proefje doen? Terwijl veel leerlingen dat interessant vinden, vermoedt Letteboer. Ze zijn nieuwsgierig genoeg. Als je ziet hoeveel scholieren tijdschriften als Kijk en Quest lezen. Toch kiezen ze eerder voor een alfastudie. Er moet meer aandacht komen voor bèta in het lager en middelbaar onderwijs. In die strijd ziet Letteboer één grote pré. Waar alfaopleidingen nog wel eens opleiden tot werkloosheid, zijn bèta s gewild op de arbeidsmarkt. Vrijwel al onze studenten krijgen snel een baan. Onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente jaargang 47. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: exemplaren. Redactie-adres: Vrijhof kamers 315, 316, 317, 328, 319. Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede. Telefoon: ( ) 2029 zie verder onder redactie. Fax: ( ) redactie: info@utnws.utwente.nl. Internet: of via de homepage van de UT. Redactie: Bert Groenman (hoofdredacteur, 2030) b.s.groenman@utwente.nl Menno van Duuren (2028) m.j.p.vanduuren@utwente.nl Paul de Kuyper (4084) p.m.dekuyper@utwente.nl Maaike Platvoet (3815) m.c.platvoet@utwente.nl Sandra Pool (2936) s.pool@utwente.nl Office-management: Brigitte Boogaard (2029) b.j.boogaard@utwente.nl Vaste medewerkers: Cariene van Aart, Nynke Dirven, Henriëtte van Dorp, Robbin Engels, Latifa van Heerde, Joris van Hoof, Hans van de Kolk, Catherine Ann Lombard, Willem Pieterson, Suzanne van der Horst, Bauke Vermaas, Amy Williams. Automatisering/internet: Martijn Baars Ivar Engel Christina Höfer Foto's: Arjan Reef / Gijs van Ouwerkerk Redactieraad: prof.dr. E.R. Seydel (vz). Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, Tel Site: zandvoort@bureauvanvliet.com. Advertentietarieven op aanvraag. HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per info@utnws.utwente.nl. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen UT-Nieuws op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Bestemd voor de Infomededelingenrubriek dient per maandag voor uur in het bezit te zijn van de redactie UT-Nieuws. Abonnementen: Jaarabonnement: 40 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen wekelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Technische vervaardiging: Wegener SpeciaalMedia Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, coördinator Reinder Hilarius, tel info@utnws.utwente.nl Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema's foto's of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze. Wie: Bas Amro (18) Studie: Bedrijfskunde Op weg naar: de infobalie Ik moet daar ergens zijn, zegt Bas wijzend naar de ingang van de Vrijhof. Bij de infobalie, de blauwe. Wat ik er ga doen? Ik ga me uitschrijven. Nog een uurtje ben ik UT-student en daarna niet meer. Hij vindt de studie te theoretisch. Dat had iedereen me al verteld hoor, lacht-ie. De UT is heel theoretisch, maar wel goed voor later, zegt men. Ik zat veel met mijn neus in de boeken, maar ik kwam er echt niet door heen. Mijn collegegeld ben ik volgens mij kwijt en mijn studiefinanciering wordt kwijtgescholden. Denk ik. Dat moet ik allemaal nog uitzoeken. De student wist niet goed wat-ie na het VWO wilde doen. Ik woon in Enschede vandaar mijn keuze voor de universiteit. Nu overweeg ik een hbo-opleiding aan Saxion, Small Business & Retail Management of de studie media & entertainment management aan hogeschool INHolland in Haarlem. Die laatste sluit redelijk aan bij mijn hobby. Ik ben dj en maak elektronische housemuziek. Op vind je links naar mijn hyves waar wat op te horen is. Nee, het is zeker geen hardcore. Mijn geluid lijkt meer op rustige trance. Het komende half jaar gaat Bas verder in de muziek en bijna fulltime aan het werk bij Cinestar. Het is leuk om in een bioscoop te werken. Ik kan gratis naar de film. Ja, Avatar heb ik al gezien. Nu wil ik nog naar Law Abiding Citizen. Waar gaat dat heen...? Foto: Arjan Reef

3 Donderdag 14 januari 2010 eenheden moeten met uitgewerkte voorstellen komen CvB neemt deel van de Bergeradviezen over ADVERTENTIE Activisme erkenning Het CvB wil vanaf 2014 jaarlijks 6,3 miljoen euro minder uitgeven aan ondersteunende diensten. In 2010 wordt er alvast zeven ton bezuinigd, en volgend jaar 3,2 miljoen. Hoe het geld precies wordt opgehoest is nog niet duidelijk, maar het CvB neemt een groot deel van de voorstellen over die de commissie-berger kort voor het kerstreces deed. Dit blijkt uit de voorlopige CvB-besluiten die binnenkort aan het UMT worden voorgelegd. Menno van Duuren Het rapport Berger behelsde een besparingspakket van 10,5 miljoen. Hiervan boekt het college er dus 6,3 miljoen in. Dienstdirecteuren, sectorhoofden en commissies krijgen de opdracht om met nader uitgewerkte voorstellen te komen. Het Facilitair Bedrijf krijgt de opdracht fors te besparen op de inkoop. De kwaliteit van het inkoopproces en de inkooporganisatie moeten omhoog. Het FB maakte zelf al een business case voor een verbeterde centrale inkoop, maar die moet nu nader worden uitgewerkt. De commissie-berger ziet mogelijkheden voor een besparing van zes miljoen op de inkoop. Het CvB neemt dit bedrag vooralsnog niet als taakstelling over. De Student Union en het servicecentrum Student &Onderwijs moeten samen een exploitatieplan opstellen voor de sport- en cultuurvoorzieningen op de campus. Union en S&O moeten daarbij kijken naar mogelijke extra inkomsten, en moeten daarnaast rekening houden met een nader te bepalen bezuinigingstaakstelling. De commissie- Berger sprak in december over 1 miljoen euro. Ook de campusmanager het bureau van Pieter Binsbergen- moet met ideeën komen voor inkomstenverhoging. Bovendien moet hij samen met het FB een visie ontwikkelen op de kwaliteit en kwantiteit van de restauratieve voorzieningen op de campus. Het CvB is het eens met de commissie-berger dat er bezuinigd kan worden op het pakket secundaire arbeidsvoorwaarden. Met het OPUT wil het college in overleg over wijzigingsvoorstellen die onder meer de internetvergoeding, jubileumgratificaties en verlofstuwmeren raken. De directeur Strategie & Communicatie krijgt de opdracht een reorganisatieplan te maken voor de UTbrede (centrale en decentrale) communicatiefunctie. Die reorganisatie moet in elk geval leiden tot een nader te bepalen kostenbesparing (1 miljoen moet mogelijk zijn volgens de commissie- Berger). Bovendien moet de kwaliteit omhoog, de regie versterkt, en moet de uitvoerende communicatiecapaciteit voor de verschillende opdrachtgevers gebundeld worden in een servicecentrum communicatie. De bedrijfscultuur op de UT moet een stuk zakelijker, vinden het CvB en de commissie- Berger. Medewerkers moeten duidelijker op hun functioneren worden aangesproken en de interne regelgeving rond vergoedingen en toelages stringenter gehandhaafd. De directeur PAO krijgt de opdracht om voorstellen te doen voor een zakelijker HRM-beleid. Een nog in te stellen commissie moet zich gaan buigen over de bevoegdheidsverdeling tussen de decaan en de directeur bedrijfsvoering. Bij elke faculteit blijken de bevoegdheden en verantwoordelijkheden tussen decaan en directeur (in hun relatie met de servicecentra) namelijk weer anders geregeld. Verder wil het college toe naar een vaste verhouding tussen obp en wp en een normering van het percentage eerste geldstroommiddelen dat voor centrale taken mag worden afgeroomd. De obp-formatie mag voorlopig niet stijgen ten opzichte van Bij het wetenschappelijk personeel wil het CvB een flexibeler organisatie en een kleinere vaste staf. Het tenure-track beleid en andere vormen van flexibele aanstellingen zijn daar al voorbeelden van. De directeur PAO moet streefwaarden ontwikkelen voor de omvang van de vaste wpstaf en instrumenten ontwikkelen om deze waarden te bereiken. Joyce Berger, de voorzitter van de naar haar genoemde commissie, is hoofd van concerndirectie FEZ. Foto: Arjan Reef Het CvB wil een commissie instellen die de bedrijfseconomische aspecten van het onderwijsaanbod moet onderzoeken. Gedacht kan worden aan het vaststellen van een gewenste ondergrens voor het aantal studenten per opleiding, het vaker inzetten van studentassistenten, uniformering van onderwijsmodules en het optimaliseren van het gebruik van onderwijsruimten, labs en werkplaatsen. Het voorstel van de commissie-berger om de ondersteunende diensten regelmatig aan een visitatie te onderwerpen wordt overgenomen. Het servicecentrum ICTS komt als eerste aan de beurt, gevolgd door S&O. Wat betreft het verkleinen van het aantal faculteiten en instituten stelt het college dat op termijn deze discussie niet uit de weg moet worden gegaan. Maar voor het zover is, wil het CvB eerst de aanpassing van de onderwijsorganisatie (met het oog op de vorming van de schools) afronden. De conclusies van de commissie-berger staan in het UT-Nieuws van 17 december Beelden van de nieuwsjaarsbijeenkomst Ben jij full-time bestuurder geweest? Ontvang dan een certificaat van de Universiteit Twente! Kijk op: carré en waaier Tweeduizend euro voor beste ideeën Heb jij een goed idee voor de nieuwe entree? Met die vraag gaan de faculteiten TNW en EWI de komende weken de boer op om de hal van de Waaier te voorzien van een spetterende en aansprekende verbeelding van het onderwijs en onderzoek aan de UT. De twee faculteiten verhuizen dit jaar naar hun nieuwe onderkomen Carré en willen de inrichting van de entree voorleggen aan de gehele UT-gemeenschap. Elke wetenschapper, medewerker en student mag meedoen en kan tot 1 maart zijn inzending indienen via de vandaag gelanceerde website Daarop staan ook de criteria van de UT-brede wedstrijd. Zo moet het idee een wow -effect teweegbrengen, alle aandacht in de entree naar zich toetrekken en te maken hebben met high tech with a human touch. De kosten mogen niet boven de zestigduizend euro komen en het idee moet langere tijd bruikbaar zijn en het liefst een interactieve component hebben. Voor het winnende idee ligt een beloning klaar van duizend euro. Studenten en medewerkers van EWI en TNW kunnen twee keer kans maken op een geldbedrag van duizend euro. Ook de expositieruimte in Carré, die gebruikt wordt voor verschillende doelgroepen en doeleinden, moet worden ingericht. Ideeën kunnen hiervoor via dezelfde website worden aangeleverd. Om inspiratie op te doen zijn beide ruimten open op 1 en 2 februari van twaalf tot twee uur. Voorzitter In het artikel Raad schuift items door naar 2010 in het UT-Nieuws van 17 december 2009 is een foutje geslopen. In de derde alinea staat dat rector magnificus Ed Brinksma voorzitter wordt van de 3TU.Federatie. Dat is niet juist. Ed Brinksma wordt voorzitter van de bestuurscommissie 3TU.Onderzoek. Dirk-Jan van den Berg, de collegevoorzitter van de TU Delft, wordt de nieuwe voorzitter van het bestuur van de 3TU.Federatie. Remmende voorsprong Het Nederlandse wetenschapsbeleid van de jaren negentig was goed, maar andere landen volgen nu het voorbeeld. Het Rathenau Instituut waarschuwt voor de wet van de remmende voorsprong. Al in de jaren negentig ging Nederland het wetenschappelijk onderzoek van universiteiten systematisch beoordelen. Ook kwamen er NWO-beurzen voor de beste onderzoekers. Dat waren goede beslissingen, zegt het Rathenau Instituut. Het verklaart waarom Nederlandse universiteiten, ondanks bescheiden financiële middelen, behoorlijk goed scoren in internationale vergelijkingen. Maar andere landen haken nu aan en komen vlug naderbij, blijkt uit een vergelijking. Het wordt tijd om het wetenschapsbeleid opnieuw te verbeteren en zo de voorsprong te behouden, schrijft de Rathenau-onderzoekers. HOP, Bas Belleman

4 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente Donderdag 14 januari 2010 Zonneauto prijkt Wanneer komt de prikklok? op postzegelvel De VacuVin, de kunstnier en de melkrobot prijken vanaf volgende maand op een velletje postzegels waarop ook de 21Revolution staat. De Rijksoctrooiwet viert dit jaar zijn eeuwfeest en van de honderdduizenden ooit gedane uitvindingen werden er tien op een postzegel gezet. Waaronder dus de Twentse zonnewagen die een octrooi heeft op een lenzensysteem dat meer energie haalt uit zonlicht. Het velletje met postzegels van 44 cent is vanaf 9 februari te koop via de website van TNT Post. De fresnellenzen van het Solarteam werden in december 2008 gepatenteerd. De andere uitvindingen die vereeuwigd zijn op een postzegel zijn de verrekijker van Hans Lipperhey uit 1608, de historische duikboot van Cornelis Drebbel ( ), de moderne LED-verlichting van Philips (2007), de fietskettingkast van Wilhelmine van der Woerd (1974), automatische handschriftherkenning van TNT Post (1980), de Dyneema-vezel van DSM (1979), de vacuümafsluiter voor wijnflessen van Bernd Schneider (1987), de kunstnier van Willem Kolff (1943) en de melkrobot van Van der Lely (1987). Postzegels, die worden uitgebracht ter gelegenheid van 100 jaar Octrooiwet. Rechtsonder: de zonneauto van het Solarteam. Foto: TNT Post ( afbeelding doorsnede nier: InBrain BV). Elke drie weken komt er een (standaard)mailtje in mijn mailbox: dat het urenschrijfsysteem TAS weer wordt afgesloten en dat ik voor de afgelopen drie weken de uren die ik aan allerlei projecten heb besteed moet registreren. Tot een paar maanden geleden gooide ik die mailtjes ongelezen weg; ik was in de veronderstelling dat ik geen uren hoefde te schrijven. Toen ik na mijn promotie ineens aan allerlei kleine projecten ging werken veranderde de situatie. Ineens plofte er een mailtje op mijn virtuele deurmat: waarom er voor project XYZ nog geen uren waren geregistreerd? Een paar dagen later kwam er een nog dwingender mailtje: als we geen uren gingen schrijven voor project ABC liepen we de kans dat we ook het geld van het project niet kregen. Mijn eerste reactie was er één van paniek en snel logde ik in op de (zeer onoverzichtelijke) nieuwe website. Nadat ik een tijdje bezig was met invullen en ik op basis van mijn agenda probeerde te reconstrueren wat ik zoal gedaan heb de laatste maanden sloeg de wrevel toe. Waarom doe ik dit eigenlijk? Ik keerde terug naar het mailtje waarin stond dat ik geen geld kreeg zonder registratie. Na deze tweede lezing sloeg de verbazing toe. Een project waar ik eigenhandig (met collega s) een voorstel voor had geschreven en financiering voor had gekregen. En dan zou onze financiële afdeling besluiten dat ik mijn geld niet krijg? Tijdens mijn colleges organisatiekunde had ik geleerd dat je twee soorten functies in organisaties hebt: de staf en de lijn, waarbij de staf het werken van de lijn probeert te faciliteren. TAS is een voorbeeld van de omgekeerde wereld: ik moet de staf voorzien van informatie zodat zij kunnen besluiten of ik mijn geld wel krijg. En waarom moe- mij weten wanneer ik wat doe. Waarom wil ze dit weten? Vermoedelijk om te kunnen sturen, om mij te kunnen benchmarken tegen mijn collega s. Als ik niet genoeg declarabele uren heb in vergelijking met mijn collega s word ik daarop afgerekend. De vraag is alleen of dit criterium wel goed genoeg is. Het aantal gefactureerde uren zegt immers niks over de kwaliteit van het werk dat ik lever. Belangrijker is de vraag wat uren aanwezig ben? Het meest fundamenteel is echter de vraag in hoeverre TAS botst met de academische vrijheid. Was het idee van de universiteit niet dat haar medewerkers een zeer grote vrijheid moeten genieten om onderzoek te verrichten en om in de uitoefening van hun functies hun mening te uiten (aldus Wikipedia)? Waar blijft die vrijheid als ik me continu moet verantwoorden over mijn urenbesteding? Ik ben ermee gestopt, met TAS. Ik weet dat het niet veel werk is om je projecturen te registreren, maar het gaat mij om het onderliggende principe. Eerst moet er een bevredigend antwoord komen op de vraag in hoeverre de behoefte aan project- en managementinformatie mag ingrijpen op onze academische vrijheid. Willem Pieterson, docent bij Faculteit GW. In deze rubriek geven mensen hun mening over bepaalde ontwikkelingen binnen de UT of daarbuiten zover relevant voor de UT. Gaarne vooraf contact met de redactie: b.s.groenman@utwente.nl. ten zij dit eigenlijk weten? Moderne doctrines in de organisatiekunde hebben het over prestatiegericht werken, waarbij het niet uitmaakt hoe, waar en wanneer je je werk doet, als je de afgesproken output maar realiseert. Dat sluit ook aan bij de afspraken die ik maak met mijn opdrachtgevers en zelfs met mijn leidinggevende heb ik zo n afspraak gemaakt. Ik zorg dat ik een aantal doelstellingen haal en in ruil daarvoor krijg ik salaris. Tenminste, ik dacht dat ik zo n afspraak had. Blijkbaar wil de UT toch graag van de volgende stap zal zijn. Moet ik straks naast mijn projecturen ook mijn overige uren gaan registreren, zodat het management kan zien wat ik allemaal doe? Onder welk OFI-nummer schrijf ik de uren waarop ik nutteloos nu.nl zit te lezen of uit het raam staar? En hoe schrijf ik de momenten waarop ik onder de douche sta na te denken over een artikel of s nachts in bed wakker lig van een conferentiedeadline? Wanneer staat ons de invoering van de prikklok te wachten zodat men ook nog eens kan controleren of ik wel genoeg DICK. Dick Meijer keert terug in de universiteitsraad. De docent wiskunde in de vakgroep statistiek en kansrekening van de faculteit EWI neemt de plaats in van Clemens Pouw die in december zijn functie neerlegde omdat hij is benoemd tot opleidingsdirecteur van de Graduate School en niet met twee petten op in de raad wil zitten. Meijer was tussen 2005 en 2008 voorzitter van de U-raad en stond bekend als een pittig debater. Mijn job Wie: Janneke Kalf (41) Functie: hoofd communicatie faculteit ITC Locatie: ITC gebouw, Hengelosestraat 99 Janneke Kalf (41) Foto: Arjan Reef Ik werk al een hele tijd bij het ITC, sinds 1993 om precies te zijn. Daarvoor werkte ik op de afdeling marketing van Schiphol. Ik heb bij het ITC eerst een tijdje op de afdeling directiesecretariaat en public relations gezeten, later veranderde dat in een aparte afdeling communicatie. Van 2002 tot 2004 was ik interim-hoofd, waarna ik uiteindelijk ben benoemd tot hoofd van de afdeling. Ik ben vrijwel alleen begonnen de afdeling bestond destijds uit een DTP er en een secretaresse -, nu is er een staf van acht man die aan een breed scala communicatie werkt. Interne- en externe communicatie, organisatie van evenementen en congressen, marketing, internet en intranet en een stuk alumnibeleid. Werken voor het ITC bevalt heel goed. Het stuk wetenschap is soms lastig te begrijpen, maar ik vind wetenschappers heel boeiend. Het is een uitdaging om de balans te vinden tussen de kijk op communicatie die ik heb en de kijk op communicatie van wetenschappers. Ook het internationale karakter van het ITC is interessant; je hebt met een studentenpopulatie te maken van mensen die gemiddeld zo n 32 jaar zijn en partner en kinderen achterlaten om te gaan studeren. Die studenten proberen wij als communicatieafdeling van allerlei praktisch advies te voorzien. Waar kunnen zij bijvoorbeeld een supermarkt of bank vinden? Dat doen we onder andere door middel van een website en brochures. Alles in het Engels ja. Met medewerkers kan ik over het algemeen gewoon Nederlands communiceren, maar in principe is de voertaal hier Engels. Toen ik voor het eerst hoorde over de samenvoeging met de UT dacht ik: maar eens zien of dat doorgaat. Toen het definitief werd, vond ik het in eerste instantie jammer dat het ITC als kleine platte organisatie opging in het tienvoudige. Nu zie ik ook wel weer kansen, en ik vind het erg leuk om nieuwe mensen te leren kennen.

5 5 Donderdag 14 januari 2010 reacties uit het veld op het rapport van de commissie-berger Uitdaging, onbegrijpelijk, taai proces, geen commentaar Dienst- en afdelingshoofden reageren wisselend op de bevindingen van de commissie-berger die met haar rapport vlak voor de kerst de UT opschudde. Betwijfeld wordt of er bij FB zes miljoen te halen valt en sport en cultuur voelen zich, evenals de vakbonden, miskend. UT-Nieuws maakte een rondje langs de belangrijkste getroffenen bij de bezuinigingen. Hannah de Vries: Moeten studenten veel meer gaan betalen? Foto: UT-Nieuws Maar liefst 6 miljoen valt er volgens de commissie-berger te halen door het inkoopproces versneld te centraliseren. Dat er hier inderdaad een efficiencyslag te maken valt, wil FB-directeur David Korringa best toegeven. Maar dat is op papier, of het in de praktijk ook haalbaar is? Dat zie ik als een grote uitdaging. Twee jaar geleden werd het centraliseren van de inkoop al in gang gezet. Een helse klus, aldus Korringa. Want alle inkoop vond versnipperd plaats. Nu zijn we zover dat er één inkoopteam bestaat en er één voorstel ligt over de standaardisatie van het bestelproces. Alleen zijn we er daarmee nog niet. Het inkoopproces kan wel gecentraliseerd zijn, ook het management binnen faculteiten en diensten moet hieraan mee willen werken. En daar ligt precies de uitdaging, want hoe krijg je de mensen zover dat ze zich aan de nieuwe regels gaan houden? Verder zal er een manier gevonden moeten worden om het geld dat in beeld komt door centraliseren weer in te zetten voor andere doeleinden. Daar ligt een taak voor FEZ. Kortom, een taai proces. Ik hoop dat daar ook echt 6 miljoen te verdienen valt. Wat ook geld moet opleveren is op termijn (in 2012) de indaling van de Vastgoed Groep Drienerlo bij het Facilitair Bedrijf. Korringa ziet daar het nut wel van in. In tijden van grote bouwprojecten is het noodzaak dat er een projectorganisatie als de VGD bestaat. Maar nu een groot deel van die projecten in de afrondende fase komen, wordt de noodzaak minder. Voor het onderhoud van gebouwen tekent het FB, het is daarom logisch dat Vastgoed indaalt. De aansluiting tussen project en onderhoud is dan ook geborgd. Jan Willem Hidskes: Zo wordt de campus er niet bruisender op Foto: Arjan Reef Hoofd PA&O Arjan Brunger staat positief tegenover het rapport van de commissie-berger. Zijn dienst moet anderhalf procent bezuinigen. Dat klinkt niet veel, maar 95 procent van ons geld zit in huisvesting en personeelslasten. Daar kun je weinig mee. Brunger vreest vaker nee te moeten verkopen als zijn werknemers vragen een cursus te mogen volgen of een congres te mogen bezoeken. Dat betreur ik, maar als iedereen moet bezuinigen, moeten wij dat ook. Ik wil er wel voor waken dat we niet vergeten te investeren in onze mensen, want dat blijft ons belangrijkste kapitaal. Het PA&O-hoofd is tevens betrokken bij het overleg tussen het college en het OPUT (de vakbonden) over de arbeidsvoorwaarden. In de belangrijkste punten van Berger kan hij zich vinden. De dingen die genoemd worden, zoals de keuzebonus van 500 euro voor elke medewerker, de gratis XtraCard en de internetvergoeding van 15 euro per maand, vindt Brunger luxeartikelen. Die internetvergoeding kost ons jaarlijks vier ton, terwijl het eigenlijk niet meer iets is van deze tijd. Ik denk dat iedereen bereid is deze luxe in te leveren in moeilijke tijden. Anders moet je misschien maatregelen nemen waar je wel wakker van ligt. Ik heb het liever zo dan dat we breder moeten reorganiseren. OPUT-voorzitter Rob Klapwijk vindt juist dat niet gesuggereerd mag worden dat deze secundaire arbeidsvoorwaardengelden een luxe zijn waarop in moeilijke tijden bespaard kan worden. We moeten volgens Berger terug van 2,2 miljoen euro per jaar naar 1,5 miljoen. Dat is een derde en staat in geen verhouding tot de algemene bezuinigingen. Arbeidsvoorwaarden als de internetvergoeding en de XtraCard mogen niet als sluitstuk op de begroting worden gebruikt. Ook in moeilijke tijden hechten we aan goed personeelsbeleid, aldus Klapwijk. Wel acht hij het reëel dat de bonus uit het keuzemodel verdwijnt. Die hebben we ingesteld om reserves af te bouwen. Het zou vreemd zijn om daar mee door te gaan als het financieel niet goed gaat. Campusmanager Pieter Binsbergen noemt de 1 miljoen, die hij volgens de commissie Berger als campusinkomsten kan binnenhalen, een ambitieus maar op het oog niet onhaalbaar bedrag. Die 1 miljoen staat voor 2014 begroot, dat betekent dat er vijf jaar tijd is om hier naar toe te werken en het gelijkmatig op te bouwen. Natuurlijk is het lastig om nu al te veronderstellen dat deze 1 miljoen een reëel bedrag is, maar ik geloof wel in de haalbaarheid. Over de manier waarop hij dat geld bij elkaar wil krijgen, zegt Binsbergen zich vooral te willen richten op de ondernemende cultuur van de campus. Daarmee bedoel ik dat er hier een aantal hoogwaardige faciliteiten beschikbaar zijn, die we kunnen exploiteren. Dat vraagt om een cultuurverandering, want het zit nou eenmaal niet in onze genen om hier zaken te exploiteren. En dat voor een reële prijs en een reële service. Nee, we willen hier vooral onderwijs en onderzoek doen. Die omslag zal het Pieter Binsbergen: Ambitieus, maar niet onhaalbaar Foto: Gijs van Ouwerkerk lastigste te bereiken zijn. De sectoren Sport en Cultuur op de campus moeten ook de tering naar de nering zetten, volgens het CvB. Over vier jaar kan er een miljoen minder naar de campusvoorzieningen, stelt de commissie Berger. Dat begrijp ik dus niet, zegt Jan Willem Hidskes, hoofd sport bij S&O. De UT vindt een bruisende campus van strategisch belang. Daarom is er zelfs een campusmanager aangesteld. En vervolgens krijg je zo n uitspraak. Dat staat haaks op elkaar, aldus Hidskes. Ik kom net uit een vergadering met S&C over het werven en binden van bachelorstudenten. Een van de conclusies was dat we ze vooral moeten laten zien hoe goed onze cultuur- en sportfaciliteiten zijn. De campus als unique selling point dus. Hidskes David Korringa: Uitdaging. Ik hoop dat het gaat lukken Foto: Arjan Reef kan dat niet rijmen met een bezuinigingsopdracht. Dat geld zal toch ergens vandaan moeten komen en dan wordt de campus er bepaald niet bruisender op. De Student Union en S&O krijgen van het CvB de opdracht om gezamenlijk met voorstellen te komen. Dat zal niet meevallen, verwacht ook hoofd cultuur Hannah de Vries. De campusmanager moet een miljoen gaan verdienen met de campus, en tegelijk moeten de Student Union en S&O een miljoen bezuinigen. Ik begrijp niet goed hoe die opdrachten zich tot elkaar verhouden. Als we moeten Arjan Brunger: Lastig, maar positief Foto: Gijs van Ouwerkerk bezuinigen zul je toch zware afwegingen moeten maken: moeten studenten veel meer gaan betalen, is er überhaupt nog wel ruimte voor bepaalde studentenactiviteiten? En dat terwijl we er toch juist voor de studenten zijn. Daar zullen we samen met de Student Union, met S&O en de campusmanager goed naar moeten kijken. Een andere grote bezuiniging moet plaatsvinden bij de dienst Strategie & Communicatie. De C-kolom krijgt een flinke reorganisatie voor de kiezen die, volgens de commissie Berger, een miljoen euro moet opleveren en het aantal fte s van 57 moet terugbrengen naar ongeveer 40. Via zijn secretaresse laat Ron Mazier, directeur S&C, weten geen reactie te willen geven. Bijdragen van Paul de Kuyper, Maaike Platvoet en Menno van Duuren. Unileverprijs Ramon Groote Ramon Groote (chemische technologie) ontving maandag 7 december een Unilever Researchprijs van euro uit handen van Emmo Meijer, senior vice president Unilever Research & Development. Groote werd genomineerd door de onderzoeksgroep Membraantechnologie van vertrekkend hoogleraar Matthias Wessling. Tijdens zijn afstuderen ontwikkelde hij nieuwe concepten voor membraanmicroreactoren. Naast zijn studie was de student actief in diverse commissies binnen de opleiding en was hij voorzitter van studiegenootschap Alembic van scheikundige technologie. Groote werkt nu als promovendus in de groep macromoleculaire en organische chemie aan de TU Eindhoven. Er zijn in totaal veertien Unilever Researchprijzen van elk euro uitgereikt aan studenten die uitzonderlijke prestaties op het gebied van wetenschappelijk onderzoek leverden. Kees Aarts directeur IGS Prof.dr. Kees Aarts (faculteit Management en Bestuur) is per 1 januari benoemd tot wetenschappelijk directeur van het Institute for Innovation and Governance Studies (IGS). De benoeming geldt voor een periode van vijf jaar. Het IGS is een van de zes onderzoeksinstituten van de UT. Het internationaal georiënteerde instituut doet onderzoek op het terrein van de besturing en het management van technologische en maatschappelijke innovatie. Aan het IGS zijn ongeveer 280 onderzoekers uit veertien vakgroepen verbonden. Het onderzoek richt zich op zowel de publieke als de private sector. Kees Aarts is hoogleraar politicologie aan de faculteit Management en Bestuur. Hij is gespecialiseerd in verkiezingen, kiezersgedrag en democratie in Nederland en daarbuiten. In zijn rol als wetenschappelijk directeur gaat hij werken aan de verdere profilering en internationalisering van het IGS. Het IGS-onderzoek, dat een sterke fundering in de maatschappijwetenschappen heeft, is gegroepeerd in enkele grotere clusters: sturing van wetenschap, technologie en onderwijs, innovatie en ondernemerschap, innovatie van het openbaar bestuur en water, duurzame energie en ruimtelijk beleid. Elk cluster verbindt maatschappijwetenschappen aan technisch onderzoek.

6 Thursday 14 January 2010 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente International page Coordinator: Robbin Engels/UT-Nieuws Contributors: Amy Williams and Catherine Ann Lombard. For comments and suggestions, For previous editions, see: SHORT NEWS Rotterdam poet War child Jules A. Deelder (1944) is a Rotterdam poet, writer, jazz drummer and performer, who likes to refer to himself as an 'auctor'. He goes through life as the self-appointed Night Mayor of Rotterdam. Deelder s work is characterized by terse statements, laced with English words, and expressions from the world of pop and underground culture. He has a passion for the Beatnik generation of William Burroughs, Alan Ginsberg and Jack Kerouac. Recurring themes in his work include World War II, mind-expanding drugs, the city of Rotterdam, Sparta football club, and the golden age of jazz in the 1930s and 1940s. His reading, marking the Enschede Poetry Marathon, will be on 25 January from 12:35pm to 1:35pm at the Vrijhof Ampitheater on campus. Queries to Miss Mystery The Erasmus Student Network has started a fun and confidential online advice service, where students can gain answers to their most puzzling questions about living abroad. Have you ever wondered: How to pimp your bike or how to serenade a Dutch boyfriend or girlfriend? Miss Mystery will offer students a youthful perspective, giving advice on subjects ranging from language, culture, love, fashion, and student life. Some of the questions and answers will be published in the next issue of Talkative magazine, scheduled for release in late January during the exam period. Send anonymous questions to: dearmissmystery@gmail.com Goetz Program The ASD Inc. announced the recipients for The Alexander Goetz Instrument Support Program The annual program encourages novel, unconventional and fundamental research, and functions to support graduate students who are conducting research with up-to-date equipment as part of their degree programs. The judging panel selected four project proposals out of the submissions. One of the recipients is Sabrina Carvalho, a PhD candidate at the International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation. Carvalho and the other recipients represent a diverse cross section of disciplines utilizing reflectance spectroscopy in the field. Diamond Way Buddhism Pedro Gómez, a Buddhist teacher from Spain, will lecture during his week tour of the Netherlands in the city center, Enschede. Considered by some to be the crown jewel of Buddhist teachings, Gomez will give an introduction in English on Diamond Way Buddhism at 8pm, held at the Buddhist center on the Grevestraat 2. The local chapter has regular meditation sessions and practices the traditions of the Kagyu lineage, following the teachings of a Buddhist school in Tibet. More information: Despite offers from four French universities, Grégory Coué, 26, decided to pursue his PhD at the University of Twente. He explains why, along with his research project, and what he still misses from home. He enjoys cooking and his specialty is apple cake, but Coué is more excited when he can create polymer nanocomplexes in the laboratory to encapsulate therapeutic proteins. Working since February 2007 in the Chemist from Brittany seeks better delivery Coué prepares a polymerization mixture in his lab. Photo: Gijs van Ouwerkerk Biomedical Chemistry (BMC) group, Coué s goal is to help deliver peptide and protein therapeutic drugs that are notorious for their chemical and biological instability. For example, one area that he is focusing on is insulin delivery, well-known in treating chronic diabetes. Because of insulin s instable nature, patients must receive frequent injections which can cause much discomfort and stress. As a polymer chemist, Coué explained, while sitting on a sofa outside his Zuidhorst lab, I develop biocompatible and biodegradable cationic polymers that I use to formulate ph-sensitive nanoparticles. Once the polymers are synthesized, they can spontaneously assemble into nanoparticles inside an aqueous solution through their charge attraction with negatively-charged proteins. In this way, the protein becomes encapsulated and has a longer lifetime inside the body. In addition, the protein s release is better controlled. Instead of injecting insulin, the patient can then either take the drug orally or with a nasal spray. Coué s research is part of the Integrated European Project Nanobiopharmaceutics. He sends samples to project partners after having synthesized polymers, and prepared and characterized the nanoparticles. Researchers then perform in vitro and in vivo testing. I chose the UT for my PhD study because of this project, said Coué. I like that my research has direct biomedical applications. It feels more concrete to me. I also decided on coming to the UT because the research conditions are better here than in France. There is more support here financially, allowing us to attend conferences, buy necessary materials, and even participate in more social activities. Still, Coué drives ten hours home to Rennes, the capital of Brittany, four times a year. In the Netherlands, you eat to feed yourself. But in France, we have more respect for the food, he grinned thinking of his native cuisine. If I go to the market in my home town, there is more diversity, not to mention the freshly baked bread! The nice thing about being in the Netherlands, Coué said, emphasizing the positive side of living and working outside of his native country, is that I can make friends with people from all over the world. It s a melting pot of different cultures. Here I learned to be more tolerate and open-minded. It s good to compare different ways of thinking and then decide what works best. In addition to his research, Coué supports first-year students, and supervises two master s students who perform laboratory experiments on small parts of his project. It s good for them, Coué said. And it s good for me. They get some lab experience, and I get the results for my project. When not cooking up cakes or polymers, Coué likes to spend time with his friends and at the fitness gym. He hopes to complete his PhD in spring Catherine Ann Lombard SEARCH FOR CHEAPER BIOFUELS Pakistani expedites process Ali Irman, 29, hopes to discover how to produce more affordable alternative energy. He talks about processing biomass for fuel, his upcoming wedding, and his experience as a Pakistani in Europe. Irman joined the Laboratory of Thermal Engineering at the UT last year, after working at Delft University of Technology. His PhD research focuses on the development of the process and the catalyst for production of high quality biofuels. The aim of his project is to carry out the thermal conversion of biomass and upgrade the bio-oil in a single unit process. We can already produce biofuels that we can use to produce electricity, he said, while we climbed down the stairs into the mass of black tubes, aluminum pipes, monitors, and cables in the Horst Thermal Engineering Lab. But what we are trying to improve is the quality of biofuels used for running vehicles. The problem is that the production and upgrading processing is so expensive, and we have to compete with the lower costs of fossil fuels. In this regard, government policies could help us to employ more sustainable energies. Born in Multan, one of the oldest cities in Asia and renown for being the City of Sufis, Imran has lived in Europe for the past five years. Besides spending three years in the Netherlands, he obtained his Masters of Science in Chemical and Process Engineering in Germany. I feel very comfortable here in the Netherlands, his boyish smile suddenly appeared. The Dutch mentality is very humanistic. What we are doing here, he explained in the lab, is producing biofuels in a pilot plant that can easily be up-scaled for industrial production. We heat the solid structure of wood in an oxygenfree environment. This process is called cracking because we break the wood into smaller molecules, which we then condense into oil. Catalysts can control this cracking process and lower the oxygen content in the biofuel. Low oxygen biofuels hold more energy content. I am trying to develop a unit process where a catalyst will be employed in situ during the thermal cracking process to remove most of the oxygen from the liquid fuel. We don t use any agriculture biomass, like soy or corn that can feed people. We are working with second-generation biofuels whose biomass origins include wood, algae, manure, biowaste, and municipal waste, he said. Irman hopes to finish his research by the end of He is open to opportunities for further research projects in Europe or in Pakistan. In February he will be traveling to Multan to marry Farkhanda Kanwal, a longtime friend, who will join him in the Netherlands. They plan on having the traditional three-day Pakistani wedding. The first day, the families of the bride and groom gather to celebrate, Imran explained. The hands of new couple are decorated with henna and there is drumming, singing, dancing, plenty of sweet rice, and other delicious food. On the second day, we are actually married and a dinner is arranged at the bride s home. We expect about 400 people! After the party, Farkhanda will then move to my home, where on the third day, we have another dinner party with about 200 friends and relatives. Irman flashes his winning smile again in anticipation of his wedding. Like others from his hometown, he plays cricket. But during his free time, he likes to watch Bollywood movies at home and Hollywood movies at the cinema. When asked about the current political situation in his country, he said, I feel that the approach to fighting the Taliban and al-qaida is misguided. Where do you think they are recruiting their young fighters? From the poor people. The US and Pakistani government policies should address this poverty. When you have no food to eat, no family, a lack of education and health care, then you are more likely to join the resistance. Catherine Ann Lombard Irman investigates the effect of catalysts on the quality of pyrolysis oil for the Faculty of Engineering Technology. Photo: Arjan Reef

7 Donderdag 14 januari 2010 ct-alumnus laurens mulder leidt fabriek frisia zout Hectiek om strooizout is kicken Veel ogen waren deze week gericht op Harlingen. Sneeuw en vorst zorgen al weken voor gladheid en het strooizout dreigt op te raken. Frisia Zout, een van de zoutleveranciers, draait overuren en mag vanaf deze week zelfs ton extra zout uit de Friese bodem pompen. Laurens Mulder, directeur van het bedrijf en alumnus chemische technologie, geniet van al deze aandacht. We zijn het crisiscentrum van Nederland. Paul de KuYper Er hangt een Elfstedentochtsfeertje onder de tachtig werknemers van de zoutfabriek Frisia Zout BV. Sinds half december zijn ze dag en nacht in touw om Nederland van voldoende strooizout te voorzien. Iedereen zet er zijn schouders onder en wil er het beste van maken, beschrijft Laurens Mulder (45), een van de twee directeuren, de stemming op de werkvloer. Het is kicken dat we als bedrijf iets kunnen doen aan de veiligheid op de Nederlandse wegen. De fabriek ligt verscholen in de mist op het haventerrein van Harlingen. Vanuit het kantoor van Mulder zie je net de veerboten naar Vlieland en Terschelling varen en bij helder weer zijn de Waddeneilanden zichtbaar. Het is een hectische periode, vertelt Mulder vrijdag, al oogt het in de fabriek rustig. In de opslagloods, die eind november tot de nok vol lag, liggen nog drie heuvels hagelwit zout. De verdampinstallaties om het zout te zuiveren draaien op volle kracht, een shovel gooit zout op een lopende band en een paar vrachtwagens laten hun bak volstorten. Eind december stond er een file op het terrein, laat Mulder een foto zien waarop de vrachtauto s langs de Waddendijk staan opgesteld tot ver buiten de poort. Beneden steekt hij zijn hoofd om een deur waarachter collega s telefoon en pc nauwlettend in de gaten houden. Het crisiscentrum van Nederland, grapt de directeur. Hier komen alle aanvragen voor strooizout binnen. We hebben contracten met alle Friese gemeenten, een paar provincies en Rijkswaterstaat. Daar houden we ons aan. Extra aanvragen beoordelen we op prioriteit. Mulder werkt sinds 1997 bij Frisia Zout. Eerst als technisch directeur, tegenwoordig als algemeen directeur, een functie die hij deelt met Durk van Tuinen. Hij probeert dagelijks een rondje te maken in de fabriek. Ik heb in feite weinig met de techniek te maken, maar het is wel handig dat ik een technische achtergrond heb. Bij storingen kan ik makkelijker prioriteiten stellen. Tussen 1982 en 1987 studeerde Mulder chemische technologie. Vanuit Borne waar hij nu ook woont met vrouw en dochters (10 en 13), al verblijft hij door de week in Friesland fietste hij dagelijks op en neer naar de campus. Het eerste jaar was pittig. Ik had een te zwakke wiskundeachtergrond. Ik haalde maar één vak en kreeg het advies te stoppen. Met hulp van een mentor heb ik toen een tweede poging ondernomen. Uiteindelijk ben ik toch in vijf jaar afgestudeerd. Zijn carrière begon in de productie bij chemieconcern Dow, waar hij doorgroeide naar het management. Na zeven jaar stapte hij over naar Allied Signal (nu Honeywell) en weer twee jaar later ging hij naar Frisia Zout. Frisia produceert jaarlijks een miljoen ton vacuümzout, goed voor veertigduizend volle vrachtauto s. Het bedrijf maakt deel uit van de European Salt Company (Esco) dat weer onderdeel is van K+S Salz. Wereldwijd zijn we met 24 De Alumnus miljoen ton zout per jaar de grootste producent ter wereld. Het vacuümzout, 99,98 procent zuivere natriumchloride, dat in Harlingen geproduceerd wordt, is niet bedoeld voor gladheidbestrijding. Driekwart van ons zout leveren we aan de chemische industrie die het gebruikt in elektrolyse-installaties. Verder maken we een aantal specialties. Dat zijn consumptiezout, veevoederzout en wateronthardingszout in de vorm van Interviews op locatie met oud-ut-studenten tabletten of grote blokken. We hebben de afspraak met overheden dat we in de winter voorzien in de strooizoutbehoefte. Daarvoor importeren we steenzout uit Duitsland, legt Mulder uit. Dat zout wordt net als kolen gewonnen door ondergrondse lagen af te bouwen en is minder zuiver (98%) dan vacuümzout. Onder normale omstandigheden zouden we daar genoeg van hebben voor een hele winter, maar nu was dat rond 20 december al op. Duitsland heeft ook veel sneeuwoverlast en dus vinden ze dat wij onze eigen broek maar op moeten houden. Eind december losten nog een paar schepen steenzout in de haven van Harlingen, maar toen al was ook de productie van vacuümzout tot een maximum opgevoerd. Mulder: We hebben het een extra stoot gegeven, maar dat zou komende week ophouden. Daarom hebben we van de minister van Economische Zaken toestemming gekregen om ton extra zout uit een van onze reserveputten in Friesland op te pompen. De kilometerdikke zoutlaag begint op tweeduizend meter diepte. Door enorme buizen wordt warm water de put ingepompt waar het zout in oplost. Die pekel (het met zout verzadigde water) komt omhoog en wordt in de fabriek gezuiverd en in vijf vacuümverdampers steeds verder bewerkt tot je vrijwel zuiver vacuümzout overhoudt. Het zout wordt in grote centrifuges gedroogd en vervolgens verpakt. Verschillende politici en milieugroeperingen spraken deze week hun zorgen en verontwaardiging uit over de extra zoutwinning. De bodem daalt, beaamt Mulder. Elke kubieke meter zout die je uit de grond haalt, zorgt voor een kubieke meter bodemdaling. Die daling is echter zeer beperkt en er wordt geen effect op huizen verwacht. De winning van ton zout betekent een bodemdaling van maximaal vijf millimeter in een gebied met een diameter van zes kilometer. Mulder hoopt dat critici het belang van zoutwinning inzien. We hebben de keuze om het leven in Nederland stil te leggen of de infrastructuur aan de praat te houden. Ik wil me daar niet over uitspreken, maar EZ en Binnenlandse Zaken hebben duidelijk hun prioriteit aangegeven. Door het nieuws van een dreigend strooizouttekort en de winning van extra zout staat de Friese fabriek in het middelpunt van de belangstelling. Donderdagavond was Mulder nog laat in de weer omdat de NOS wilde filmen. Een dag later leiden zijn collega s diverse fotografen en journalisten rond in de fabriek. Erg leuk, meent de CT-alumnus. De illusie wordt gewekt dat wij heel Nederland in de lucht houden. Dat is natuurlijk niet zo. Maar ik zie het nog steeds als iets positiefs dat we zoveel in het Foto: UT-Nieuws nieuws zijn. Naast Frisia leveren ook Akzo en Eurosalt zout voor de gladheidbestrijding. Dat laatste bedrijf is een handelsfirma en produceert niet zelf. Mulder durft geen inschatting te maken hoeveel zout ze de komende dagen en weken kunnen produceren. In ieder geval niet genoeg om aan alle vraag te voldoen. Er is voldoende om de hoofdwegen veilig schoon te houden, maar de wegbeheerders zullen prioriteiten moeten stellen. Dat heeft de minister ook gezegd. Na dagenlang overuren maken zou Mulder het wel lekker vinden als de weersomstandigheden vijf dagen wat minder strooizout zouden vragen. En het liefst gaan we daarna weer verder. Maar ik ben ervan overtuigd dat we de vraag ook aan kunnen als het winters blijft. Gelukkig hebben we het weer niet in de hand, lacht de alumnus. De Frisia-directeur heeft namelijk ook persoonlijke belangen bij strenge vorst. Ik ben een groot schaatsliefhebber. Van mij mag ie komen, doelt Mulder op de Elfstedentocht. Zelf is hij overigens dit jaar uitgeloot. Dus als iemand nog een startkaart beschikbaar heeft; ik houd me aanbevolen. Foto's: UT-Nieuws

8 Donderdag 14 januari 2010 ijsmeester isaac newton Brrr, dit is echt koud Studievereniging Isaac Newton roert zich nu de winterse kou ook deze week aanhoudt. Kunnen de schaatsen uit het vet of niet? Net zoals bij de Friezen hangt it geat on af van de dikte van het ijs. En dat betekent meten. IJsmeester Luuk Meijerink begeeft zich dagelijks naar de vijver bij de Achterhorst. Op de verenigingswebsite doet hij verslag van zijn bevindingen en houdt er zo zijn eigen meetmethode op na. Neuh, een ijsboortje is niet nodig, vindt Luuk Meijerink (21) terwijl hij in zijn jas schiet. Die hebben we wel, maar hier lukt het ook mee. De student laat een klein plamuurmesje zien. Een rolmaat verdwijnt in zijn jaszak. Op naar de Achterhorst. Versgevallen sneeuw bedekt deze maandagmorgen het ijs. Dikke pech. Sneeuw isoleert en daardoor groeit het ijs niet zo hard. Eens kijken wat de exacte dikte is, zegt Meijerink terwijl hij zich voorzichtig op het ijs waagt. Plamuurmes in de aanslag. Huuh, vrijdag kon ik er nog zo doorheen hakken, roept hij verbaasd terwijl hij in het ijs frunnikt. Is het toch gegroeid dit weekend. Even een steen zoeken hoor, dit werkt niet, excuseert hij zich richting de kant. Dit moet lukken, lacht de ijsmeester en houdt ferm een soort spoorbiels in de lucht. Moedig stapt hij het ijs op. Vier flinke beuken volgen. Verontwaardigd: Het is echt hard en het kraakt niet. Wat verder van de kant af: Ja, het is wel wat. Springend: Het voelt stevig. We kunnen nu wel een keer sneeuw schuiven. Terug aan de oever slaat Meijerink het houten gevaarte nog een keer op het bevroren water. Het ijs kraakt en breekt. Een voet glijdt het wak in. Brrr, dit is echt koud, baalt Meijerink, terwijl hij zijn natte broek en schoenen bekijkt. Snel peutert hij met rode, trillende vingers een brok ijs los. Vier centimeter, wijst de meetlat aan. De toplaag is een papje van sneeuw vermengd met ijs. Niet betrouwbaar. De conclusie van de ijsmeester: Een no go, maar houdt het vriezen aan en groeit het ijs richting de tien centimeter, dan kunnen we misschien begin volgende week op de schaatsen. Dan zetten we er gezellig een tentje neer en doen er wat glühwein en rookworsten bij. Een dagelijkse update van de ijsmeester is te lezen op: Sandra Pool nieuwjaarstoespraken decanen Klus klaren met z n allen Ton Mouthaan, decaan van EWI, had een wisselende boodschap. Wij kijken terug op een succesvol 2009, mede dankzij de Spinozaprijs. Verder werden vlak voor de kerstvakantie de conceptresultaten van de onderzoeksvisitatie van wiskunde en informatica bekend gemaakt. En die zien er goed uit, ook mooi nieuws. Ander nieuwtje is dat onze bacheloropleiding wiskunde op de tweede plaats is geëindigd van alle 450 bacheloropleidingen die Nederland rijk is. Een geweldige score dus. Ook positief is dat het aantal eerstejaars bij EWI eindelijk weer toeneemt. Bij elektrotechniek zijn de eerstejaars verdubbeld, wiskunde steeg 30%, en ook bij informatica en BiT zagen we een stijgende lijn. En dat was zeer welkom, de afgelopen jaren zijn we veel studenten kwijtgeraakt. Omdat ons onderwijsvolume is gedaald, zal de vaste staf van EWI de komende vier jaar met 15% moeten inkrimpen. Dat komt zeker neer op 15 minder mensen in de wetenschappelijke staf en ongeveer dezelfde omvang bij het ondersteunend personeel. Dit nieuws was al bekend bij onze mensen, het laatste half jaar Neus voor nieuws? Heb je een neus voor nieuws, ben je enthousiast en heb je een vlotte pen? Dan ben je misschien wel een van de student-verslaggevers (m/v) die het UT-Nieuws zoekt. Het gaat om een betaalde parttime baan binnen de redactie. Je speurt naar nieuws en schrijft erover. Je hebt een aardig netwerk binnen de UT en bent (het liefst) een jaar beschikbaar. Tijdsbesteding: één of meer dag- of avonddelen per week, plus een vast vergadermoment. Betaling vindt plaats conform UT-Flex. Wil je schrijven voor het UT-Nieuws, stuur dan een gemotiveerde mail naar hoofdredacteur Bert Groenman, b.s.groenman@utwente.nl (en een kopie naar b.j.boogaard@utwente.nl). Newton-ijsmeester Luuk Meijerink in actie. Foto: Gijs van Ouwerkerk Alle decanen hielden vorige week hun jaarlijkse speech tijdens de nieuwjaarsborrel van hun faculteiten. De een was optimistischer dan de ander, maar over financiële tekorten ging het eigenlijk overal. werd dat duidelijk. Uiteraard betekent deze inkrimping een forse uitdaging, al zullen geen gedwongen ontslagen vallen. Het gaat om herschikking van taken en daarnaast natuurlijk verloop. Wetenschapscommunicatie luidde het thema van de nieuwjaarsspeech van Gerard van der Steenhoven. De decaan van de faculteit TNW gebruikte dit thema wegens de uitreiking van de eerste science communication award aan twee masterstudenten. Ik heb dit thema aangegrepen om stil te staan bij het belang van wetenschapscommunicatie. Daar wordt namelijk vaak te gemakkelijk over gedacht. Ook nu de financiële situatie van de UT en onze faculteit steeds afhankelijker wordt van allerlei instanties en subsidieregelingen, is het erg belangrijk dat je als wetenschapper op de juiste manier naar buiten treedt om je programma te communiceren. Verder is wetenschapscommunicatie belangrijk als het gaat om het aantrekken van studenten. Ik heb in mijn speech ook stilgestaan bij de verhuizing naar Carré en Nanolab, wat rond de zomer moet gaan gebeuren. We willen daar toponderwijs afleveren, het lijkt mij mooi als er bij de entree Paul van Loon. Foto: Gijs van Ouwerkerk Ton Mouthaan. Foto: Gijs van Ouwerkerk ook iets van een afbeelding komt dat daarmee te maken heeft. Daarom willen we de science exhibition price in het leven roepen. Hubert Coonen, decaan van de faculteit GW, wil het liefst elk jaar de nieuwjaarsbijeenkomst anders vieren. Dit jaar ging de borrel daarom gepaard met de uitreiking van de GW-mediaprijs, die onderzoeker Mieke Boon won (zie elders in deze krant en foto op de voorpagina). Een plezierige bijeenkomst, aldus Coonen. Maar ik had ook enkele andere punten op de agenda staan. Financieel moeten we de nodige aanpassingen maken. De komende vijf jaar moet er ongeveer 5 miljoen bezuinigd worden. Met de vakgroepvoorzitters wil ik binnenkort bepalen waar we in hoofdlijnen op inzetten. Eén prioriteit voor het komende jaar komt in ieder geval bij de opleiding psychologie te liggen. Het gehele onderwijsprogramma is hier vernieuwd en de opleiding heeft een nieuw curriculum. Ook komt er een nieuwe opleidingsdirecteur, die ik binnenkort bekend hoop te maken. Verder willen we bij psychologie inzetten op de aanstelling van een aantal nieuwe hoogleraren. Dat moet in 2010 gebeuren. Een andere prioriteit heeft het effectueren van het beleid voor vrouwelijk talent. We hebben drie externe hoogleraren aangetrokken om advies te geven over vrouwelijk talent binnen onze faculteit. Het komende jaar hoop ik twee nieuwe vrouwelijke hoogleraren aan te kunnen stellen. Verder sprak Coonen nog over uitbreiding van het aantal researchcentra binnen zijn faculteit en onderwijsvernieuwing. Voor de bachelors zijn de vernieuwingen voltooid, de komende maanden gaat dit gebeuren voor het masteronderwijs. Paul van Loon, decaan van de faculteit Management & Bestuur, sprak voor een groot deel over de nieuwbouw. We hebben nog steeds geen dak boven ons hoofd, vertelt Van Loon. In de nieuwbouw op de campus (de Ravelijn, red.) past maar tweederde van onze faculteit. Er is een tekort aan zo n negentig werkplekken, dat omvat de gehele afdeling bedrijfskunde. De planning blijft om rond de zomer te verhuizen van het Capitool naar de campus, want vooral voor de contacten tussen docenten en studenten is het Capitool geen goede locatie. Ik heb bij het CvB gepleit voor een tijdelijke noodvoorziening voor de afdeling bedrijfskunde. Het voorstel van onze kant is om deze groep tijdelijk in de Langezijds te huisvesten. Ook sprak Van Loon kort over het financiële perspectief: We moeten scherp aan de wind zeilen, maar de afgelopen jaren heeft onze faculteit goed opgepast. Daardoor zitten we nu niet in de gevarenzone. Zorgen over de centen. Daar sprak ook Rikus Eising, decaan van de faculteit CTW over. Dat deed ik al tijdens de kerstborrel, en nu in mijn nieuwjaarstoespraak weer, vertelt de decaan. Onze bezuiniging gaat over een aantal miljoenen, maar we mogen twee miljoen uit onze reserves gebruiken. Belangrijk is dat er geen gedwongen ontslagen vallen, maar dat de bezuiniging gerealiseerd moet worden door kostenreductie en het genereren van extra inkomsten. We zullen meer projecten moeten aantrekken, daarvoor heb ik al wat suggesties gekregen. Binnenkort zal ik ook met de vakgroepvoorzitters van hierover gedachten wisselen. Uiteindelijk klaren we deze klus met z n allen. De nieuwe decaan en rector van het ITC, Tom Veldkamp, hield zijn speech afgelopen maandag gelijktijdig met de nieuwjaarstoespraak van rector magnificus Ed Brinksma in de Waaier. Zijn boodschap luidde: Het ITC is een gelijkwaardige volle partner Rikus Eising. Foto: Gijs van Ouwerkerk van deze universiteit, die streeft naar excellentie. Hij zei ook dat als je weet wat je wilt, daar met beeld op kunt sturen en haalde als voorbeeld naar voren dat sommige ITC-medewerkers de UT in eerste instantie zagen als een soort van koekiemonster en het ITC als koekje. Maaike Platvoet

9 Donderdag 14 januari 2010 itc-rector veldkamp: ut hoeft zich niet klein te voelen Geen vrees voor cultuurverschil Tom Veldkamp (46) is decaan én rector van het International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation, de nieuwe en zesde faculteit van de UT. Zijn benoeming is per 1 januari ingegaan en tot voor kort wist hij nog niet zoveel over de campus in Enschede. Het valt me op dat de UT zichzelf zo klein vindt. Jammer is dat. Paul de KuYper & Maaike Platvoet Het is iets na negen uur en Tom Veldkamp verontschuldigt zich voor het feit dat hij een paar minuten later is dan gepland. Ik kom vanuit Wageningen en normaal rij ik dat in een uur en een kwartier, vanochtend deed ik er een half uur langer over. Over drukte op de weg gesproken: Veldkamp vindt dat de campus erg slecht bereikbaar is. Vanaf de A35 staat het al helemaal vast. Je doet er echt lang over om de UT te bereiken. Ik ben sneller op het ITC, dus in de binnenstad van Enschede, dan op de campus. Dat zou toch anders moeten? Veldkamp is een nieuw gezicht binnen het ITC. Hij is per 1 januari benoemd als opvolger van Martien Molenaar. Veldkamp studeerde tropische bodemkunde in Wageningen. Een degelijke opleiding die helaas niet meer bestaat. Ik vind overigens dat het niveau van studenten de laatste twintig jaar omlaag is gegaan. Steeds meer mensen willen studeren aan een universiteit, dus moeten opleidingen toegankelijker worden. Dat haalt het niveau omlaag. Ook toen ik zelf lesgaf in Wageningen merkte ik dat. Een vroegere cursus voor masterstudenten is nu bijvoorbeeld een geüpgrade cursus voor PhD s. Na zijn studie promoveerde Veldkamp op een geologisch onderzoek naar rivierterrassen in Frankrijk. Hij verrichtte daarvoor veel veldwerk, een onderdeel van zijn werk dat hij graag doet. Wat hem aan geo-informatie zo fascineert is dat je bezig bent met een internationale complexe puzzel, die Moeder Aarde heet. Soms heeft de mens daar grote invloed op, soms ook helemaal niet. Mensen zijn bijvoorbeeld steeds meer in risicogebieden gaan wonen, dus is het logisch dat ze ook sneller worden getroffen door een ramp. Wij Nederlanders vinden het heel gewoon om beneden zeeniveau te wonen, en we doen er van alles aan om een overstroming te voorkomen, maar op zich is het niet raar als er eens per zoveel jaar toch een overstroming plaatsvindt. Uiteindelijk heeft de natuur altijd de langste adem. Hij vervolgt: Weet je wat ik ook denk? Dat er uiteindelijk een nieuwe ijstijd komt. Nog niet meteen dat maken wij in ieder geval niet meer mee maar het komt wel. Eerdere ijstijden begonnen ook altijd met het opwarmen van de aarde, en dat gebeurt nu. Ik wil de klimaatverandering niet bagatelliseren, het is heel belangrijk dat daar iets aan wordt gedaan. Punt is: van heel veel dingen weten we niet hoe het werkt. Wat veroorzaakt wat, dat weten we niet en dat maakt aardwetenschappen zo interessant. Terug naar zijn aanstelling als decaan en rector van het ITC. We leggen Veldkamp een aantal keuzes voor. Hengelosestraat of Drienerlolaan? Voorlopig nog de Hengelosestraat. Ik vind het namelijk een heel sterk punt dat we als ITC in het centrum zitten. Dat is belangrijk voor onze studenten, want veel studentenfaciliteiten zitten ook in de stad. Zo hebben we drie hotellocaties in het centrum. Op termijn zal het ITC wel op de campus gehuisvest worden, maar dat duurt nog minstens tien jaar. In ieder geval zal de huisvesting van onze internationale studenten dan goed geregeld moeten zijn. Tom Veldkamp, rector van het ITC en zesde decaan van de UT. Foto: Gijs van Ouwerkerk Rector of decaan? Rector van het ITC en decaan van de UT. Het ITC is een merknaam in ontwikkelingslanden en men is gewend dat het hoofd rector is. Als ik me decaan zou noemen, denken ze dat Ed Brinksma hoofd van ITC is geworden. Intern ben ik eveneens meer rector, zo spreken ze me aan. Maar decaan is ook prima hoor. Ik zie mezelf niet anders dan andere decanen. Onderwijs of onderzoek? Van oorsprong is het ITC georiënteerd op onderwijs, maar er is steeds meer aandacht gekomen voor onderzoek. Het PhD-programma is relatief nieuw, dat zijn we nog aan het inrichten. De aansluiting bij de UT is daarom een groot winstpunt. We moeten immers een interessante partner blijven voor de ontwikkelingslanden waar we aan capacity building doen. In die landen wordt het niveau namelijk ook steeds hoger. Wageningen of Enschede? Neutraal. Ik woon in Bennekom en ik ga niet De aansluiting bij de UT is een winstpunt verhuizen. Mijn vrouw werkt bij het rivm in Bilthoven. Die moet de andere kant op. De kinderen hebben het bovendien naar hun zin op school. Mozambique of de Euregio? Mozambique. Het is één van de landen waar het ITC actief is. Op het grensgebied met Zuid-Afrika, Zimbabwe en Mozambique wordt een groot transnationaal park aangelegd. Daarvan denken Nederlanders, dat is mooi. Maar er wonen in dat bedachte park ook mensen en die moeten er opeens uit. Aan de rand hebben ze last van olifanten waar ze niks tegen mogen doen. Die mensen worden gedwongen verhuisd. Op die nieuwe plek wil een multinational suikerriet verbouwen voor biofuels. Onder het mom van klimaatadaptatie worden die mensen dus opnieuw bedreigd. Dit is een typisch voorbeeld van ontwikkelingsproblematiek. Met behulp van geo-informatie kunnen wij dit probleem zichtbaar maken, de eerste stap naar mogelijke oplossingen. ITC-hoogleraar Eric Smaling of promovendus Wiet Janssen? Ik heb de rel rond die promotie gevolgd. Zolang er niet gelogen of misleid wordt, vind ik dat je in een academisch debat van mening mag verschillen. Ik constateer zelf dat veel ontwikkelingshulp goed bedoelde intenties heeft, maar niet altijd goed uitpakt. Niets doen is dan niet de oplossing. We hebben als westerse wereld al veel gedaan. Wat er nu in ontwikkelingslanden gebeurt, daar hebben wij mede schuld aan. De komende weken gebruikt Veldkamp om wegwijs te worden bij de andere faculteiten en instituten op de UT. Een paar zaken vielen hem in zijn eerste dagen al op. Ik proef dat de UT zich klein vindt, dat er opgekeken wordt naar andere universiteiten. Jammer, want dat is niet nodig. In de nanotechnologie en op medisch-technologisch gebied horen we echt bij de top. Verder heeft het me verbaasd dat er flinke cultuurverschillen bestaan tussen faculteiten. De mensen van het ITC vreesden dat met de fusie een centrale cultuur zou worden opgelegd. Daar ben ik niet bang voor. De verschillen tussen ITC en de andere faculteiten zijn net zo groot als tussen faculteiten onderling. Ik ben hier een rijke westerling Waar zit je ergens? In Blantyre, Malawi. Blantyre is een van de grootste steden van het land. Hier vindt een groot deel van de nationale handel plaats. Wat doe je daar precies? Ik doe mijn afstudeeropdracht bij de First Merchant Bank. Ik onderzoek hoe die bank kan bepalen wat de risico s zijn als ze een nieuwe klant een lening geven. De FMB is gewend alleen de corporate markt te bedienen. Ze gaan nu ook kleinere ondernemers leningen verstrekken. Het is nog net geen microfinanciering maar het gaat wel die kant op. Hoe ben je aan die afstudeerplek gekomen? Ik had al iets gelezen over microfinanciering en dat sprak mij erg aan. Dat vertelde ik aan mijn oom die als arts in Malawi werkt. Hij kende daar iemand van de Rabobank die bij de FMB werkte. Echt netwerken dus. Hoe bevalt het? Het is erg bijzonder om in een hele andere cultuur aan het werk te zijn. Ze hebben hier niet zo n strakke planning als in Nederland. Afspraken vinden vaak een half uur later, een uur later, of helemaal niet plaats. Ik probeer me daar niet te druk over te maken. Maar ja, ik moet mijn onderzoek toch binnen een bepaalde tijd afronden. Waar moest je nog meer aan wennen? Na vijf jaar op mezelf wonen ben ik nu tijdelijk bij mijn oom en tante ingetrokken. Dat is net zoiets als weer bij je ouders gaan wonen. Maar ze hebben een ruim huis en ik kan gelukkig doen en laten wat ik wil. Ik trek veel op met medische studenten die vanuit landen als Australië en Amerika zijn gekomen om hier coschappen te lopen. Ik ontmoet hier heel veel nieuwe mensen. Dat is superleuk maar het kost ook veel energie. Heerst er veel armoede in Blantyre? De meeste mensen verdienen minder dan een dollar per dag. Als ik naar de pinautomaat loop word ik door zo n twintig zwervers aangeklampt. De eerste keer was ik geneigd te zeggen: Ik ben ook maar een arme student. Maar in hun ogen ben ik natuurlijk een rijke westerling. Het bedrag dat ik maandelijks te besteden heb verdienen zij in een jaar. Ik word me er steeds bewuster van dat wij in onze handjes mogen wrijven. Is het een aanrader, afstuderen in Malawi? Het vraagt wat aanpassings- en relativeringsvermogen. Maar het is wel een grote uitdaging. Het is goed om jezelf in een andere cultuur te ontwikkelen. Het is vooral enorm leuk en Malawi is een prachtig land om in te reizen. Latifa van Heerde Koen Heikes (25) Blantyre, Malawi Master Innovatie en Ondernemerschap Oktober april 2010 Bellen met het buitenland Tips voor deze rubriek? Latifa@letterschrift.nl

10 10 Donderdag 14 januari 2010 keuzegids over wo-bachelors: Wiskunde is top, psychologie niet ADVERTENTIE Research Master and PhD in Business and Management Kleinschalige opleidingen zijn gemiddeld succesvoller dan grote massale opleidingen. Dat staat in de nieuwste editie van de Keuzegids Hoger Onderwijs 2010 over wo-bachelors. Niet voor niets scoren de technische opleidingen op de UT in deze gids uitstekend en komen de sociale opleidingen, en dan met name psychologie, er heel wat minder goed van af. De Keuzegids Hoger Onderwijs wordt samengesteld aan de hand van gegevens van de Database Studiekeuzeinformatie en de Nationale Studentenenquête. Voor de gids van 2010 is gebruik gemaakt van de resultaten van enquêtes uit 2006 tot en met Alle scores van opleidingen zijn steeds vergeleken met het gemiddelde van het gehele WO in dat betreffende enquêtejaar. Als je technische wiskunde wilt doen dan zijn Enschede en Eindhoven prima keuzes, zo luidt het advies van de Keuzegids. En: van alle bèta s zijn wiskundestudenten het meest tevreden over hun studie; bijna alle opleidingen scoren boven het wo-gemiddelde. De tevredenheid betreft vooral de inhoud, de docenten, de organisatie en de faciliteiten. En als er dan toch iets te mopperen valt: de studenten zijn minder enthousiast over de voorbereiding op hun loopbaan. Ton Mouthaan, decaan van de faculteit EWI, noemt de score geweldig. De opleiding wiskunde heeft hele goede docenten, niet voor niets zijn hier al drie onderwijsprijzen uitgereikt. Ook roemt Mouthaan de goede relatie tussen docent en student. Dat heeft wel te maken met kleinschaligheid ja. Ook erg goed gewaardeerd wordt de opleiding natuurkunde, waarbij Twente een speciale aanbeveling krijgt. Enschede leidt met hoge cijfers voor inhoud en samenhang tussen de vakken. Bedrijfsinformatietechnologie scoort net iets beter dan informatica. Scheikundige technologie doet het prima FIETS. De Hongaarse p s y c h o l og i e s t u d e n t Viktória Kovács heeft het Groot Dictee der Nederlandse Taal 2 gewonnen. Organisator T h i e m e M e u l e n h o f f reikte vorige week dinsdag de prijs, een colorbike fiets, aan haar uit in de Vrijhof. De uitgeverij stelt elk jaar een dictee op voor mensen die Nederlands als tweede taal leren. Kovács, die op het hoogste niveau een cursus volgt bij het Taal en Coördinatiepunt, schreef het dictee, op één schrijffoutje na, foutloos op. Het dictee werd afgenomen tijdens een van de lessen. Landelijk deden er 112 mensen aan mee. Foto: Arjan Reef. aan de UT, maar dat geldt ook voor Eindhoven. Studeerbare opleidingen met een heldere communicatie. De opleiding elektrotechniek krijgt veel waardering van studenten in Twente en Delft. Volgens de Keuzegids zijn studenten in Enschede enthousiast over hun opleiding, ondanks het feit dat ze het behoorlijk pittig vinden. Voor de opleidingen werktuigbouwkunde, biomedische technologie en civiele techniek geldt dat ze allemaal beter dan gemiddeld presteren. Van de bachelor advanced technology wordt gezegd dat het een prima opleiding is met op veel aspecten bovengemiddelde scores. En ook: De opleiding is zwaar, maar dit wordt gecompenseerd met goede studiebegeleiding. Ook hier vind je naast prima onderwijs prettige onderwijsvoorzieningen. Als medische studies aan de UT krijgen zowel gezondheidswetenschappen als technische geneeskunde een positief oordeel. TG kan nog niet vergeleken worden met andere bachelors, maar in de gids staat vermeld dat de opleiding erg positief beoordeeld wordt. Twee minpuntjes zijn: doordat de studie zo nieuw is, krijgen studenten geen goed beeld van de mogelijke arbeidsmarkt en na het eerste jaar haken er toch relatief veel studenten af. De bachelors industrieel ontwerpen, onderwijskunde bestuurskunde en bedrijfskunde krijgen een gemiddelde score. Kritiek is er hier op de faciliteiten, met name bij bestuurskunde. Alle communicatie-opleidingen scoren onder het wo-gemiddelde, over het algemeen is er volgens de Keuzegids weinig kwaliteit bij communicatiewetenschap. Enschede doet het desalniettemin nog redelijk. Hier studeren de meeste eerstejaars wel verder en de loopbaanvoorbereiding en de organisatie zelf krijgen extra lof van studenten. Toch stelt de gids duidelijk haar vraagtekens bij communicatie: Bedenk in ieder geval goed of communicatie echt je vak is, want veel uitdaging zul je hier niet vinden. Als laatste de opleiding psychologie, die veel kritiek krijgt. Ondanks kleine prettige werkgroepen oordelen de studenten hard over het onderwijsprogramma en de docenten aan de UT. Ook zouden ze geen goed beeld van hun toekomstmogelijkheden krijgen. Het advies van de Keuzegids luidt dan ook dat met name Enschede niet echt een aanrader is. Dat psychologie zo slecht scoort onder haar studenten, is geen nieuws voor opleidingsdirecteur Toine van Bijsterveldt. Ik ben een jaar geleden aangesteld om het onderwijs op de schop te nemen, vertelt hij. Inmiddels is het hele curriculum omgegooid, daar is een jaar lang hard aan gewerkt. Van Bijsterveldt meldt dan ook dat zijn taak als interim-directeur er bijna opzit en dat per 1 februari een nieuwe opleidingsdirecteur aantreedt. Erasmus Research Institute of Management - E R I M Mediaprijs Hans Heerkens, docent technische bedrijfskunde, Kees Aarts, hoogleraar politicologie, en Gert-Jan Hospers, universitair docent economische geografie en deeltijdhoogleraar in Nijmegen, ontvingen maandag 4 januari tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van de faculteit MB de mediaprijs: een oorkonde en een dinerbon. Become one of the leading management scholars of the future, by receiving your education and training at the Erasmus Research Institute of Management (ERIM) in Rotterdam. Your research career is in reliable hands with our tailormade course and support programmes. Our five-year Doctoral Programme in Business and Management consisting of Master of Philosophy in Business Research pro gramme and PhD, is open to talented and motivated university bachelor and master graduates from disciplines such as business, economics, psychology, and engineering. MSc graduates can enroll in the second year of the research master programme or directly in the PhD programme. Fields of specialisation include: Logistics & Information Systems Organisation & Innovation Marketing Finance & Accounting Strategy NEW: Open Project PhD vacancies. We invite applicants with a great idea for a project to contact us. Check our website for new PhD vacancies ERIM is the joint research institute in the field of management of Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM) and the Erasmus School of Economics (ESE). Both schools operate at the frontier of knowledge-creation and have a world-class reputation in business and management research. For more information visit Erasmus Doctoral Programme in Business and Management De drie wetenschappers zijn het afgelopen jaar het vaakst met hun onderzoek in de media verschenen. Met de mediaprijs wil de faculteit wetenschappers stimuleren hun onderzoeksresultaten vaker onder de aandacht te brengen bij het brede publiek. Wiet Janssen ontving diezelfde dag de externe promovendusprijs. voor extra kenniswerkers Ruim vier miljoen De tweede ronde van de kenniswerkersregeling, die vlak voor de kerstdagen bekend werd gemaakt, levert de UT drie projecten van samen ruim vier miljoen euro op. Zo n vijfenveertig mensen uit het bedrijfsleven worden met dit geld het komend jaar ingezet op gezamenlijke projecten van hun werkgevers en UT-vakgroepen. Eén kenniswerker wordt als postdoc aangesteld. Het grootste project is een samenwerking tussen Philips Consumer Lifestyle uit Drachten en instituut IMPACT. Het heeft een omvang van 3,8 miljoen euro en 39 kenniswerkers, waaronder een postdocplaats. Zowel Philips als de UT hebben bovendien uitgesproken dat deze samenwerking een opmaat vormt voor meer gezamenlijke onderzoeksprojecten in de toekomst. Naast Philips is ook een project van Corus goedgekeurd (voor één werknemer) en een aanvraag van een aantal kleinere bedrijfjes (vijf kenniswerkers) waaronder Aquatrain en Interra die een techniek ontwikkelen om voertuigen gecontroleerd over een dun laagje water te laten bewegen zoals bij aquaplaning ongecontroleerd gebeurd. In de eerste ronde van de kenniswerkersregeling van de ministeries van Economische Zaken en Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen konden al zo n negentig kenniswerkers op de UT aan de slag. In de tweede en laatste ronde was in totaal 45 miljoen euro beschikbaar. De projecten waarbij de UT betrokken is, beslaan dus tien procent hiervan. De regeling werd in het leven geroepen om bedrijfsonderzoekers te detacheren die door de crisis hun baan dreigen te verliezen.

11 11 Donderdag 14 januari 2010 Ik heb geen geld voor de huur Het gaat niet goed met de Verhuishand. De kringloopwinkel op de campus dreigt failliet te gaan. Eigenaar Annet Bauer heeft onder meer last van de recessie en wil haar kleinste winkelpand afstoten. Woningcorporatie De Veste, eigenaar van het pand, wil echter niet af van het huurcontract. Jan Sinke, directeur van De Veste, vindt dat er sprake is van een ondernemingsrisico. Bauer huurt twee winkelpanden in gebouw de Box aan de Calslaan. Ze verkoopt voor weinig geld alles wat een student nodig heeft om een studentenkamer in te richten. In de ene winkel biedt ze tweedehands huisraad aan en TNW-PRIJS. De studenten technische natuurwetenschappen Diederik Jekel en Marcel Hoek kregen voor de door hen ontwikkelde workshop koud, kouder, koudst de TNW-science communication award. De prijs, een cheque van duizend euro en een mediatraining, werd tijdens de nieuwjaarsreceptie afgelopen vrijdag in de kantine van de Horst uitgereikt en is bedoeld voor de onderzoeker die het meest succesvol is in het populariseren van wetenschap en technologie. De winnende workshop is gericht op vwoleerlingen in de bovenbouw die op een enthousiaste, maar serieuze manier uitleg krijgen over supergeleiding. De workshop is in het afgelopen kalenderjaar aan zeker driehonderd leerlingen gegeven. in de andere, de kleine winkel, verkoopt ze nieuwe spulletjes voor een zacht prijsje. De kringloopwinkel loopt goed, vertelt Bauer. Desondanks dreigt ze failliet te gaan. De kleine winkel met nieuwe spullen levert niets op in deze tijd. Ik heb geen winstoogmerk, maar ondertussen heb ik wel al mijn reserves verbruikt. Het zou een oplossing zijn als Bauer het kleine pand kan afstoten, maar woningcorporatie De Veste, van wie het pand wordt gehuurd, wil niet afzien van het huurcontract. Bauer: Begrijpelijk, maar in tijden van recessie zou je elkaar kunnen helpen. Daarnaast wil de organisatie ook niet met mij om tafel om te kijken of er andere oplossingen zijn. Jan Sinke, directeur van De Veste, vindt dat er sprake is van een ondernemingsrisico bij het aangaan van een huurcontract. Als het niet goed gaat met de huurder dan kan dit risico niet afgewenteld worden op de verhuurder. De verhuurder zou het risico dan overnemen van de huurder, en dat is niet de bedoeling. Volgens informaticastudent Wanno Drijfhout (21) zouden veel studenten het vertrek van de winkel betreuren. Drijfhout komt er regelmatig, ook om gewoon eens een praatje te maken. Annet heeft heel veel levenservaring en voorziet je van adviezen waar je als student echt wat aan hebt. Ze is een luisterend oor. Daarnaast zijn de diensten die zij aanbiedt op de campus natuurlijk uniek, aldus Drijfhout. Bauer hoopt op een oplossing, maar ziet het somber in. Ik heb geen geld om de huur nog te betalen en kan het op deze manier hoogstens nog twee maanden uitzingen. Cariene van Aart SPEKJES. Bibliotheekbezoekers, in de ban van tentamens en ander studieongerief, werden afgelopen maandagmiddag opgemonterd door een vertegenwoordigster van damesdispuut STER. Heleen van der Velde stond met een zelfbeschilderd banier ( Zien jullie ook al STERretjes van al dat studeren?! STER geeft je energie! ) in een koffiecorner en trakteerde uitgeputte passanten op spekjes. Foto: Arjan Reef. Rustige kerst op campus Op enkele kleine incidenten na is de kerstvakantie op de campus rustig verlopen, meldt de afdeling beveiliging van de UT. Wel blijft kerstbomen omzagen of de verlichting eruit trekken een populaire bezigheid op de campus. We hebben een groepje betrapt tijdens het vernielen van een kerstboom, vertelt beveiliger Bert Roolvink. Ze vlogen alle kanten op toen we er aan kwamen. We hebben ze helaas niet in de kraag gevat. Met oud en nieuw dacht een ander duo slim te zijn. In Go Planet was een groot feest. Twee bezoekers vonden er kennelijk niks aan en zijn naar buiten gegaan. Op de campus begonnen ze aan de eerste de beste boom te trekken, die hele grote, hier midden op de campus en recht tegenover Charlie. Die twee hadden we zo te pakken. In het Atrium in de Bastille was die nacht ook een Silvester Party. Een rustige avond zonder incidenten. Tussen kerst en oud en nieuw zijn er altijd mensen op het UT-terrein, weet Roolvink. Medewerkers die aan het werk zijn, vaak buitenlanders, en we hebben veel toeristen en wandelaars over de vloer gehad. Ze vragen de weg of willen weten wat het UT-terrein precies is en lopen even bij ons naar binnen. Wij hebben dan een kop koffie of thee voor ze klaar staan. De gladheid heeft tot nu toe ook geen ongevallen of glijpartijen op de campus veroorzaakt. Roolvink: Het facilitair bedrijf heeft nauw contact met de strooigroep. Eén telefoontje en ze rukken uit. Ze zijn toch wel ettelijke uurtjes bezig om de doorgaande wegen, de voet- en fietspaden vrij te krijgen. Ook afgelopen weekend is er weer volop gestrooid. Op donderdag 4 februari opent de afdeling beveiliging officieel haar gerenoveerde onderkomen Charlie. We hebben daarvoor een aantal mensen uitgenodigd om een kijkje achter de schermen te nemen, zegt Desiré Kemerink, operationeel hoofd beveiliging. We willen onze professionaliseringslag van het afgelopen jaar laten zien. Er zit hier een goed team met veel kennis en kunde in huis en dat willen we een keer onder de aandacht brengen. Info De ruimte voor mededelingen op deze INFO-pagina s is beperkt. De redactie wijst indieners van kopij erop dat hun mededelingen alleen worden geplaatst indien deze kort en bondig zijn. Aanleveren in Word, (info@ utnws.utwente.nl) bij de redactie op kamer 217 (Vrijhof). Lengte: maximaal 100 woorden, platte tekst (geen tekens, niet vet, niet onderstreept, woorden en/of zinnen niet in hoofdletters. Tekst zo veel mogelijk achter elkaar (geen returns gebruiken). Lever uw mededelingen zoveel mogelijk in één bestand aan en mail dit in één keer door naar de redactie. Info kopijsluiting voor de krant van donderdag: maandag uur. Kopij die later arriveert wordt in de wacht gezet voor de week daarna. Kleine wijzigingen zijn mogelijk tot dinsdagmiddag uur. A lgemeen Gezocht: Biculturele UT-talenten voor ECHO Awards De ECHO Awards worden uitgereikt aan niet-westerse biculturele studenten die goede studieresultaten behalen en actief zijn op universitair of sociaal-maatschappelijk gebied. Vanwege het 10-jarig jubileum van de ECHO Awards zijn er extra Awards voor studenten van bèta/techniek opleidingen en van lerarenopleidingen. Ook wordt de NOS Media Award uitgereikt. De winnaars van de Awards krijgen een summercourse aan de University of California Los Angeles in de VS aangeboden en mogen een ambassadeursfunctie vervullen. UT-docenten kunnen talenten voordragen, maar ook studenten kunnen zichzelf of iemand anders aanmelden vóór 5 feb De prijsuitreiking is 22 maart Carla Bruynel, (T: E: c.j.m.bruynel@utwente.nl). Zie: www. echo-net.nl. VLT VentureClass VentureLab Twente invites you to its monthly network dinner plus VLT VentureCLass on January 21 in The Corridor. Entrance is free of charge. The speaker is Danny Mekic', founder and chief executive officer at domaindesk. com. His expertise is in Reducing complexity of situations, projects, dilemma's and conflicts & Combining knowledge from different disciplines. Danny has been spotted as one of the 50 most talented people in The Netherlands and awarded the title Young Entrepreneur of the Year Meet Danny Mekic' at VentureLab. For details and compulsory VentureClass registration: ventureclasses. Debat: Hulp voor Afrika? Jaarlijks pompt Nederland miljoenen euro s aan ontwikkelingsgeld in landen in Afrika. In de krant lezen wij dat het geld vaak terecht komt bij corrupte machthebbers en niet bij de hulpbehoevende bevolking. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt nu ook dat de hulp niet erg effectief is en soms zelfs averechts werkt. Lezing door Dr. Wiet Jansse (promoveerde op het proefschrift Management of the Dutch Development Coorporation, met als conclusie: ontwikkelingshulp moet radicaal anders), Drs. David Vriesendorp (algemeen directeur van Amnesty International Nederland en directeur van SOS-kinderdorpen Nederland) en Dr. Fred van der Kraaij (ontwikkelingseconoom en afrikanist). Ma. 18 januari, 19:30 uur, Vrijhof/Amphitheater. Cyclus: Schopenhauer-filosoof van het pessimisme De somberste aller filosofen: Arthur Schopenhauer ( ). Zijn pessimisme over de menselijke werkelijkheid in zijn hoofdwerk Die Welt als Wille und Vorstellung combineerde hij met een uiterst aangename schrijfstijl. Die combinatie heeft vele latere denkers beïnvloed, zoals Friedrich Nietzsche, Ludwig Wittgenstein, Erwin Schrödinger etc. En de twee inleiders in deze cyclus. Di. 19 januari: Pessimisme als filosofie - over leven en werk van Schopenhauer. Lezing door: Prof. dr. Heleen Pott (Socrates-hoogleraar Kunst, Cultuur en Samenleving). Di. 26 januari: De betekenis van Schopenhauer voor het leven. Lezing door: Prof. dr. Maarten Doorman (bijzonder hoogleraar Journalistieke Kritiek van Kunst en Cultuur). Vrijhof/Amphitheater, 19:30-21:00 uur. Presentation Skills/Paper Presentations in English On 25 and 27 January and 1 February (13:30-17:00 hrs.) the Education Department will organise a course on Presentation Skills/Paper Presentations in English. This course is intended for UT-employees who would like to learn how to give a professional and capturing presentation on varying subjects. Most course time will be spent on practising actual presentations. Your presentations will be recorded for video feedback. The discussion will cover all questions on behalf of the participants. This course is free of charge for UT-employees. More information: Mr. Wim Weenk, tel Registration before 15 January 2010, by c.p.m.scholten@utwente.nl. Wetenschapswinkel: Ontwerpen eenhandige hulpmiddelen Sinds de kinderen klein zijn, is mevr. Lilian Wolthuis aangewezen op het gebruik van één arm. Zij heeft haar ervaringen beschreven en samen met familie en bekenden hulpmiddelen bedacht om het dagelijkse leven zo goed mogelijk het hoofd te kunnen bieden. Zie: ineigenhand.eu/eigenhand. Voorbeelden: een speciale maxicosy met alternatief kliksysteem, aangepaste traplift voor halfzijdig verlamden en plaktoetsen op de computer voor het typen van hoofdletters e.d. Graag wil ze met studentonderzoekers enige van deze oplossingen verder doorontwikkelen en nieuwe ideeën uitwerken. Deze opdracht kan in het kader van Industrieel Ontwerpen uitgevoerd worden. Informatie: Wetenschapswinkel UT, Ir. Egbert van Hattem, tel , e.vanhattem@utwente.nl. English workshop Do you want to improve your public speaking skills or practice your spoken English? Join the Oostmasters in Twente. This learning-by-doing-workshop enhances your speaking skills in a friendly atmosphere. Join our next meeting on Thursday 15 October from 18:00 19:30 in Zaal 4, the Bastille. You are free to participate. For more information visit our website: www. utwente.nl/oostmasters. Workshop 1: Smalltalk Op 4 en 18 februari 2010 om 13:30-15:30 uur biedt Bureau Studentenbegeleiding een workshop Smalltalk; wegwijs in het starten van een gesprek aan. Deze workshop is een onderdeel van de serie workshops Contacten, durven, doen. De workshop is bedoeld voor mensen die het lastig vinden om een gesprek te starten en gaande te houden. Denk je dat je verlegen bent en graag wat meer mensen zou je willen leren kennen? Tijdens deze workshop wordt er vooral praktisch gekeken hoe je het iets makkelijker zou kunnen doen. Meer informatie en inschrijving: Rode Balie (Bastille 207), telefoon , studentenbegeleding@utwente.nl.

12 12 Donderdag 14 januari 2010 Voorlichtingsmiddag voor tweedegraads docenten VO, van 2e graads naar 1e graads Op 14 januari organiseert ELAN, het instituut voor Lerarenopleiding, Wetenschaps- en techniekcommunicatie & Onderwijspraktijk van de UT, een voorlichtingsbijeenkomst voor tweedegraads docenten die hun eerstegraads onderwijsbevoegdheid willen halen. De bijeenkomst is op donderdag 14 januari, uur, gebouw Cubicus, B200A UT en is bestemd voor docenten wiskunde, natuurkunde, scheikunde, informatica en maatschappijleer* die al in het bezit zijn van hun tweedegraads lesbevoegdheid. Deze docenten kunnen in een scholingsovereenkomst van circa drie jaar hun eerstegraads lesbevoegdheid halen. De docenten krijgen informatie over het belang van deze overeenkomst, uitleg over het assessment, de masteropleiding Science Education and Communication (SEC) en bekostigingsmogelijkheden. Voor inschrijving/info: zie website ELAN of Carin Vrugterman, * De masteropleiding maatschappijleer is anders georganiseerd dan SEC, belangstellenden volgen een individueel programma, bestaande uit premaster en masteropleiding Public Administration gevolgd door de eerstegraads lesbevoegdheid Maatschappijleer en Maatschappijw etenschappen. O raties Prof.dr. ir. P.C. de Weerd-Nederhof, benoemd tot hoogleraar Organisatiekunde Organisatie van Innovatie aan de faculteit Management en Bestuur, over Innovatie(f) organiseren: een kwestie van balanceren, donderdag 28 januari 2010, 16:00 uur, Agora, De Vrijhof. Prof. dr. W.R. van Joolingen, benoemd tot hoogleraar Computationeel modelleren in onderwijssituaties aan de faculteit Gedragswetenschappen, over Modeltekenen, donderdag 4 februari 2010, 16:00 uur, De Vrijhof. Prof. J. van der Palen, benoemd tot hoogleraar Evaluatie en Assessment in Gezondheidsonderzoek aan de faculteit Gedragswetenschappen, over Beter weten door beter meten, donderdag 11 februari 2010, 16:00 uur, De Vrijhof. V estingbar Ook in het nieuwe jaar is de Vestingbar 364 dagen geopend. Elke zondag een gratis kaasplankje, dinsdag een gratis pubquiz vanaf 21:00 uur, woensdag gratis film i.s.m. de Belletrie. Programma: 20-1 Red Road; 27-1 The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert. Aanvang: 21:00 uur. Woensdag ook 20 cent korting op speciaal bier van fles en donderdagavond is het pullenavond. Onze reguliere openingstijden: do.-ma.: 21:00 uur en di.-wo.: 20:30 uur. Verder is in overleg altijd een borrel of film in de Vestingbar mogelijk. Maak hiervoor een afspraak via reserveringen@ vestingbar.nl. Medisch centrum Campus huisartsenpraktijk, open voor nieuwe patiënten. tel # Tandarts H. Huizinga. Behandeling volgens afspraak. Inschrijving dagelijks. Openingstijden: ma.- do. van 08:00-16:00 uur, tel Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping. # Fysiotherapeut R. Polman. Behandeling volgens afspraak. Openingstijden: ma.- vr. van 07:30-21:00 uur, tel of Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping, info@renepolman.nl, Alle faculteiten Promoties Mevr. O. Kulyk (EWI) over Situational awareness of co-located teams in multidisplay environments, 14 januari 2010, 13:15 uur, SP2. I. Wassink (EWI) over 'Work flows in life science, 14 januari 2010, 15:00 uur, SP2. E. Meijer (GW) over What s in a face? The use and effects of types of endorser with types of product, 14 januari 2010, 16:45 uur, SP2. T. Terpstra (GW) over Flood preparedness thoughst, feelings and intensions of the dutch public, 15 januari 2010, 16:45 uur, SP2. M.R. Neuhauβer (EWI) over Model checking nondeter-ministic and randomly timed systems, 22 januari 2010, 13:15 uur, SP2. Ir. H.A. Visser (CTW) over Residual lifetime assessment of upvc gas pipes, 22 januari 2010, 15:00 uur, SP2. Ir. R.H. Klein- Entink (GW) over Statistical models for responses and response time, 22 januari 2010, 15:00 uur, SP2. Mw. drs. A. Dassen (MB) over Networks: structure and action: steering in and steering by policy networks, 22 januari 2010, 16:45 uur, SP2. Drs. H.J. Hesselink (MB) over Strategische besluitvorming in een neergaande bedrijfstak: onderzoek naar de strategische maatregelen in de krl textiel-industrie in de periode , 27 januari 2010, 15:00 uur, SP2. Drs. J.W.M. Verhoeven (GW) over Keeping up appearances: service environments as symbolic communication, 28 januari 2009, 15:00 uur, SP2. Drs. E.L. Abrahamse (GW) over Serial action and perception, 28 januari 2010, 16:45 uur, SP2. Ir. T.J. Coenen (EWI) over Analysis and design of post-wall waveguides for application in SIW, 29 januari 2010, 13:15 uur, SP2. Mw. C. Hauff (EWI) over Predicting the effectiveness of queries and retrieval systems, 29 januari 2010, 15:00 uur, SP2. Ir. W.P. Beeker (TNW) over Propagation and nonlinear scattering of ultrashort pulsesexamples on modeling and application, 29 januari 2010, 16:45 uur, SP2. Gezocht: Biculturele UT-talenten voor ECHO Awards Zie mededeling onder Algemeen. Montium TP, 15 januari 10:00 uur, HO E. Schippers over 3D surface reconstruction using structured light, 15 januari 2010, 14:00 uur, HO T4. T. Zijnge over Raptor codes for use in opportunistic error correction, 21 januari 2010, 15:00 uur, SP6. Afstudeercolloquium MTE F. Uijtdewilligen A framework for contextaware augmented reality: a train station navigation proof-of-concept on Google android, 15 januari 2009, 15:00 uur, CU C238. Student-assistenten Informatiesystemen Bij het vak Informatiesystemen (3e kwartiel) zijn een paar vacatures voor studentassistent voor het begeleiden van het practicum. Nadere informatie bij Klaas Sikkel, tel. 4003, k.sikkel@utwente.nl. MB AFstudeercolloquia BK M. t Hart over Het bevorderen van teamspirit bij BECO en de rol van best practices, 27 januari 2010, Vrijhof 7. G. Heikamp over Flexicurity onderhandelingen binnen de ICT sector: een werknemersperspectief, 5 februari 2010, SP7. Afstudeercolloquia BSK G.D.M.H. van Leeuwen over Anticiperen op de economische crisis: de wet Werk en Bijstand in Haaksbergen, 14 januari 2010, 13:45 uur, LA A128. A.F.D. Kolhoop over De individuele voorziening huishoudelijke hulp in Haaksbergen goed geregeld?, 14 januari 2010, 14:45 uur, LA A128. M.S. Sommer over Leefbaarheid: een onderzoek naar de stand van zaken in Velve-Lindenhof en de rol van individuele kenmerken, 26 januari 2010, 13:00 uur, Vrijhof 6. L. Veltman over Het bestuursrechtelijke huisverbod: het functioneren van de hulpofficier van justitie binnen de Wet tijdelijk huisverbod, 2 februari 2010, 15:45 uur, SP7. Afstudeercolloquia GZW Recent: L.M. Schopman over 'PGB in WMO: vrije keuze?, 11 januari P. van de Pavert over Diabeteszorg op Curaçao: de eilandjescultuur op een eiland, 15 januari 2010, 15:45 uur, Vrijhof 5. Afstudeercolloquium IE&M C TW Afstudeercolloquium IDE C.A. Tromp over Product portfolio innovation: a design toolbox to adapt to changing markets, 21 januari 2010, 14:00 uur, N109. Afstudeercolloquia ME Recent: B. de Jong over Flexible multibody dynamics in Matlab/Simulink, 12 januari Recent: A. ten Voorde over Structural efficiency of sandwich panels and discrete stiffened panels, 13 januari E WI Afstudeercolloquia CS M. Punter over Multi-source entity resolution, 22 januari 2010, 16:00 uur, CU C238. R. Nolten over WikiLink: anchor detection and link generation in Wiki s, 22 januari 2010, 14:00 uur, CU B209. Afstudeercolloquia EL A. B. Martinez over Benchmarking the S. Hoogwout over Integral process optimization of the plaster cast room at AMC, 22 januari 2010, 15:45 uur, SP6. Afstudeercolloquia MBA X. Wang over Performance measurement in Universities, 27 januari 2010, 13:45 uur, SP7. K.H.T. Kupper over Balancing work-life and operations in the elderly care, home care and maternity care, 28 januari 2010, 10:45 uur, SP7. M.K. Becker over Increasing market share for al ahram beverages company, 29 januari 2010, 13:45 uur, CU C238. C.M. Abeln over How to pursue opportunity: a study on the procedures of opportunity identification in a multinational company, 29 januari 2010, 15:45 uur, SP6. S. Nievelstein over Op weg naar serviceoptimalisatie binnen de NS: afdeling service management, 29 januari 2010, 15:45 uur, CU C238. K. Singh over Designed by myself. Co-creative fashion, 5 februari 2010, 15:45 uur, SP6. M.S.K. Vennegoor op Nijhuis over Designed by myself. Co-creating fashion, 5 februari 2010, 16:45 uur, SP6. Afstudeercolloquia MPA J.C. Corporaal over De mastermarkt: een nieuw strategisch domein, 21 januari 2010, 13:45 uur, SP7. J. Meppelink over Inbrekers en de inbraak

13 ENT WHEN /UTSOURCING )4 &UNCTIONSl UUR 7! S SIUM E T M E UUR IN ZAAL,ANGEZIJDS 6IA DE 4ELE4/0 SITE VAN HET VAK DIENEN DE STUDENTEN ZICH MET HUN GROEPJE IN TE SCHRIJVEN VOOR HET OCH TEND OF MIDDAGDEEL VAN HET SYMPOSIUM (OUD DE 4ELE4/0 SITE OOK IN DE GATEN VOOR DE PRECIEZE AAN VANGSTIJDEN VAN BEIDE DELEN tudieverenigingen ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente 3 6 #/--5.)15 %2#/,,/15)! %, RS $OCTORAAL OVER k#ontrollers FOR N #ELL 3ET 5Pl DECEMBER EK $OCTORAAL OVER k$esign AND REALIZA #O 0T MULTILAYER FILM DEPOSITED ON A (& I WAFER WHICH HAS THE SMALLEST POSSIBLE ULAR MAGNETIC DOMAIN STRUCTURE A ZERO IELDl DECEMBER UUR (/ 13 &),/3/&)% 6!. $% #/--5.)#!4)% Donderdag 14 januari 2010 NK $OCTORAAL OVER k$esign OF AN OUS 2OBOTIC (OUSEHOLD!RMl DECEM UUR 30 -ASTER OVER k)mage 2EGISTRATION ON $IABETIC &EETl DECEMBER " 4#7 (ET TENTAMEN &ILOSOFIE VAN DE COMMU NICATIE VAN DO FEB IS VERPLAATST NAAR ER FEB S OCHTENDS #/--5.)#!4)%/.$%2:/%+ 6OOR " STUDENTEN 4#7 GENERATIE /P over factoren die volgens (ex)inbrekers VERZOEK VAN DE DOCENTEN IS BESLOTEN HET VAK #/: %# OP TE SPLITSEN IN VAKKEN VAN van invloed zijn op kosten en baten bij %# (ET VOORDEEL VAN HET OPSPLITSEN IS DAT DE CIJ woninginbraak,feradministratie NU OVERZICHTELIJKER WORDT VOOR DE 22 januari 2010, 13:45 STUDENT EN DOCENT )N HET VAKKENPAKKET WORDT DE uur, SP7. OUDE VAKCODE VERWIJDERD (IERVOOR IN DE PLAATS %2#/,,/15)! ).& KOMEN DE TWEE NIEUWE VAKKEN NAMELIJK W.B. Berends over Assessing business 4HEORIEDEEL #OMMUNICATIEONDERZOEK %# EN $OCTORAAL OVER k'05 PROGRAMMEREN 0RAKTIJKDEEL transaction standards and#ommunicatieonderzoek their adopsing HIERVAN OP RADARSCAN CONVERSIEl %# $E VERPLICHTE VOORKENNISEISEN tion, 29 januari "ACHELOR 2010, 10:45 uur, SP7. UUR #5 # GELDEN VOOR BEIDE NIEUWE VAKKEN (ET WORDT DRIN 7INKEL $OCTORAAL OVER k!pplying ON &ILTERS TO #l DECEMBER GEND GEADVISEERD OM EERST HET THEORIEDEEL TE VOL GEN EN VERVOLGENS HET PRAKTIJKDEEL Afstudeercolloquia TBK 39-0/3)5-53%2 3500/24 %2#/,,/15)5- -4% -ASTER #3 (ET SYMPOSIUM VAN HET VAK 5SER R.A. Mones over De ontwikkeling van -ASTER OVER k$esign AND 6ALIDATION OF 3UPPORT DAT STOND INGEROOSTERD OP WO JAN IS een strategisch marketingplan voor de F #ONTEXT #OMPUTATIONAL -ODELl VERPLAATST NAAR DI JAN A S IN ZAAL #UBICUS UUR 7! " Twentse Zorgcentra, 15 januari 2010,!33)34%.43#(!0 16:00 uur, SP6. -%%,//034!'% E.STUDENT ASSISTENT van Reuler Support networks of.& ZOEKT EEN DIE IN over 4#7!CHMEA 6ASTGOED BEHOORT TOT DE GROOTSTE E JAN T M JUNI DAGDEEL PER WEEK VASTGOEDVERMOGENSBEHEERDERS.EDERLAND the elderly as organizations, 27VAN januari AAN HET LEERDOELENPROJECT $IT PROJECT 6OOR DE AFDELING #OMMUNICATIE ZOEKEN WE EEN 2010, 15:45 uur, SP7. DOEL HET EXPLICIET FORMULEREN VAN LEER STAGIAIRE DIE MEEDRAAIT MET ALLE LOPENDE ACTIVITEI OR CA VAKKEN 4AKEN VAN DE STUDENT S. Kamies overten )N DE PERIODE VANAF FEB LIGT HET ACCENT OP DE Onderzoek naar het BETREFFEN HET MAKEN VAN OVERZICHTEN PER INTEGRATIE VAN DE TWEE VASTGOEDBEDRIJVEN!CHMEA ESCHIKBARE INFORMATIE HET HER FORMU EN )NTERPOLIS 7E ZIJN CRM-systeem O A BEZIG MET HET ONTWIK effectief inzetten van een LEERDOELEN HET ONDERHOUDEN VAN CON KELEN VAN EEN WEBSITE ORGANISEREN EEN KENNIS ten behoeve vanmakingsevenement marketingactiviteiten, 1 DOCENTEN EN HET BEWAKEN VAN DE VOORT GAAN ALLE UITINGEN OMZETTEN HET PROJECT 7E VRAGEN EEN STUDENT DIE NAAR DE NIEUWE HUISSTIJL EN BETREKKEN MEDEWER februari 2010, 15:45 uur, CU C238. CATIEF VAARDIG IS EN GOED IS IN SCHRIJVEN KERS VIA INTRANET ZOVEEL MOGELIJK BIJ DE ONTWIKKE EN $E STUDENT KRIJGT EEN TRAINING IN HET N VAN LEERDOELEN "ELANGSTELLING -AIL MKEMA OPLEIDINGSCOÍRDINATOR ROM I UTWENTE NL --%2%. ).& 4%, " STUDENTEN $E HERKANSING MEREN IS NIET IN JANUARI MAAR OP APRIL HTENDS LINGEN M B T DE FUSIE EN OF IN DE MARKT $E STAGI AIRE KRIJGT EEN OF MEERDERE EIGEN PROJECTEN TOEGE WEZEN EN HELPT VERDER MET DIVERSE VOORKOMENDE WERKZAAMHEDEN )NFORMATIE WWW INTEGRAND NL OPDRACHT!- T NW #/,,%'% ).,%)$).'!2"%)$3 %. /2'!.)3! 4)%039#(/,/')% 6%20,!!434 Afstudeercolloquia BE -EDEDELING NAAST 039 " OOK BEDOELD VOOR 0REMASTER EN -INOR 039 (ET RESERVE COLLEGE DAT IS GEPLAND OP DONDERDAG MAART KOMT TE VER VALLEN %XTRA VERROOSTERD WORDT EEN COLLEGE WOENS DAG MAART HET UUR WEDEROM IN 7! Recent: C.C. Gelderloos over Mechanical W properties of cells, collagen gels and blood vessels measured by an optical tweezer, 8 januari NW %2#/,,/15)5- %$-Recent: H.C.A. Theunissen over Regulating airk+ennisproductiviteit treatment in the operating theatres: "ACHELOR OVER TWIKKELING ALS SOCIAAL COMMUNICATIEF 4.7 coupling the means to their end, 11 janu DECEMBER UUR -ALIEBAAN!&345$%%2#/,,/15)5-4. ari T W.J. Hendrikson - over Modeling mechani%2#/,,/15) EERHUIS $OCTORAAL OVER k4he RESTART BEHAVI OUR OF A WAXY CRUDE OILl DECEMBER cal load distribution in a bone tissue engirink -ASTER OVER k2etroactive INTERFE UUR (/ 4 neering scaffold, 22 januari 2010, 15:00 ANATOMICAL LEARNING USING A VIRTUAL LEA RONMENTl DECEMBER UUR uur, ZH 286. G T %2#/,,/15)! 4#7 T -ASTER OVER k/vervecht IN BEWEGING LING EN EVALUATIE VAN EEN WEBSITE VOOR AIRS IN DE WIJK /VERVECHTl DECEMBER UUR #5 " E -ASTER OVER k)nclusive )NNOVATION $E AN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDER DE INNOVATIEKRACHT EN PERFORMANCE VAN NISATIEl DECEMBER UUR 345$%.4 5.)/. "% $%.4 5.)/. Bestuur Student Union E 6OS -ASTER OVER k:elfredzaamheid N %EN ONDERZOEK NAAR WAT MENSEN ZELF NS EEN RAMP OM DE SCHADE TE BEPERKENl BER UUR 30 -ASTER OVER k$eterminanten VAN PER EZONDHEIDSMANAGEMENT DOOR SENIORENl BER UUR 30 RINK -ASTER OVER k3amenwerken AAN OP MAATl JANUARI UUR #5 7IL JIJ MEEWERKEN AAN DE #REATE 4OMORROW HET 3KILLS #ERTIFICATE OF AAN HET #AREER #ENTRE -AIL De Kick-In Commissie 2010 zoekt een 2EMON R L N TROMP UNION UTWENTE NL +ANS commissielid diemaken hetop team wil komen vereen GRATIS 35!# $OE MEE AAN HET 35!# TEVREDENHEIDSONDERZOEK WWW STUDENTUNI sterken. Interesse of wil je meer weten? ON NL PORTAL $E 35% "6 ZOEKT EEN NIEUWE COÍR DINATOR EVENEMENTEN -EER INFORMATIE VACATURE Neem dan contact op met de Student BANK VAN DE 3TUDENT 5NION )N DE 5NION 3HOP Union of mail naar j.h.hegeman@union. KAN VANAF NU WEER GEKOPIEERD EN GEPRINT WORDEN :IN IN CIABATTA KALKOEN HAM OF IN ILLY KOF utwente.nl. # Ma. 8EEN februari, 20:00 uur FIE +OM NAAR DE 5NIONBAR $E "ASTILLE HEEFT % 6!. $% #/--5.)#!4)% is in de synagoge Enschede het 5e TIJDENS van DE FEESTDAGEN AANGEPASTE OPENINGSTIJDEN :IE HTTP WWW STUDENTUNION UTWENTE NL BASTILLE Prinsestraatdebat. Thema: macht en $E INDELING VAN DE WERKCOLLEGES ZOALS OPENINGSTIJDEN $E BEAMER UITLEEN VERLOOPT VIA ROOSTER STAAN IN WEEK OP DO JAN DE 5NION3HOP 4EL ingeleid )NFO door 3TUDENT politiek. Het debat wordt WIJZIGD $E VERROOSTERING IS NU ALS VOLGT 5NION "ASTILLE KAMER TEL Alexander Pechtold. Zie : SYMPOSIUM E T M E UUR IN ELIJN 3TUDIO -IDDAGGEDEELTE SYMPO enschede.nl. # 345$)%6%2%.)').'%. De Lustrumcommissie kan nog hulp gebruiken voor het organiseren van een activiteit toegankelijk voor alle studenten. Interesse? Mail naar: l.m.desonnaville@union.utwente.nl. # De nieuwe website van de Student Union is klaar. Heb je opmerkingen? Mail naar: b.ziepert@union.utwente.nl. S tudieverenigingen S.V.A.T. Astatine De bestelde Astatruien zijn binnen en kunnen nu worden opgehaald. # Het bestuur wenst iedereen heel veel succes bij alle tentamens. # Wo. 3 februari: lunchcolloquium Shell. # Meer informaadvertentie )N "RABANT VINDT DIT JAAR VOOR DE E KEER DE.ATIONALE -ARKETING 3TRIJD PLAATS $E.ATIONALE -ARKETING 3TRIJD IS OP MA EN DI MAART IN %INDHOVEN ONDER HET THEMA m3miling 3ELLS n (ET IS EEN MARKETINGEVENEMENT WAARBIJ ACADEMI SCHE MARKETINGTALENTEN UIT DE LAATSTE FASE VAN HUN STUDIE IN MULTIDISCIPLINAIRE TEAMS STRIJDEN OM DE TITEL k(et 'ROOTSTE -ARKETINGTALENT l EN EEN GELDPRIJS VAN EURO 7EES ER SNEL BIJ EN SCHRIJF JE IN OP DE SITE TOT DEC -EER INFO +OM DAN OP DI DEC NAAR DE INFORMATIESTAND IN #UBICUS OF KIJK OP WWW NATIONALEMARKETINGSTRIJD NL nternationaal W.S.G. Isaac Newton 7 3 ' )3!!#.%74/. Donderdagavond maakt een delegatie Newtonianen de kartbaan onveilig vanaf 19:30 uur bij Coronel Karting. # Wellicht vindt deze week het IJsfestijn plaats. Houd de Newtonsite goed in de gaten voor verdere informatie. # De inschrijving voor de Trip is geopend: in het weekend van 12 februari kun je naar Praag gaan om daar een weekend lang met 50 Newtonianen 3 ' $!%$!,53 veel gezelligheid te beleven. Schrijf je dus (ET KANDIDAATBESTUUR HEEFT DE VOLGENDE nu in -ICK voor de Trip. #VAN Kijk SAMENSTELLING 0AS 6OORZITTER!NNE DEN voor meer infor(urk 3ECRETARIS "RANDT 0ENNINGMEESTER matie op)nge of bel (053) -ARLEEN DE 6RIES &UNCTIONARIS )NTERN $ANIÂL %XTERN EN 2ENSKE (ERDER 0OOLEN &UNCTIONARIS /NS REISGENOOTSCHAP HEEFT ALLE BEDRIJFSBEZOEKEN ACHTER DE RUG $E SIGNALEN UIT #HINA ZIJN POSITIEF 7E ZOEKEN NU EEN NIEUW REISGENOOTSCHAP,IJKT HET JE GAAF OM ZO@N REIS NEER TE ZETTEN )NFORMEER BIJ HET BESTUUR $E KERSTLUNCH IS OP DEC OP HET (ANS +AMPING PLEIN +OOP JE KAARTJE BIJ DE.EWTONBALIE $O DEC GAAN WE ks MIDDAGS BORRELEN HIERNA EEN HAPJE ETEN EN DAARNA NAAR DE BIOSCOOP $IT VOOR EURO JAN GAAN WE NAAR 4HALES EN JAN GAAN WE PAINTBALLEN TEGEN #ONCEPT 3CHRIJF JE IN BIJ DE.EWTONBALIE $E INSCHRIJVING VOOR DE %UROREIS IS GEOPEND #OMMISSARIS /NDERWIJS $E WISSEL!,6 IS DI FEB OM UUR IN (ORST # $E WISSELBORREL IS WO FEB VANAF UUR IN "ORRELKELDER k$iepzatl /P WO DEC JL IS DE )/ /NDERWIJSPRIJS UIT GEREIKT $E WINNAAR IS 'EORG 3TILL 7ISKUNDE # (IJ WORDT GEROEMD OM DE LEUKE EN BEGRIJPELIJKE MANIER WAAROP HIJ WISKUNDE DOCEERT 3 ' $AEDALUS FELICI TEERT HEM MET HET WINNEN VAN DEZE PRIJS S.V. Stress Stress is op zoek naar een studiereiscommissie voor de studiereis Lijkt het jou een uitdaging om een grote buiten0!2!$/+3 landse reis te organiseren die je tevens als 6ANAVOND IS HET WEER TIJD VOOR HET 0ARADOKSGALA,EES JE DIT NOG OP kunt TIJD EN HEB JE NOG GEEN KAARTJE Neem dan conminor gebruiken? KOM DAN SNEL NAAR DE 0ARADOKSKAMER /OK WOR op met Thomas, thomas@stress. DEN tact DE "-4' AWARDS HIER UITGEREIKT (EB JIJ via IN EEN utwente.nl. COMMISSIE GEZETEN 3TUUR DAN JE COMMIS # Meer commissie vacatures SIEFOTO NAAR BESTUUR PARADOKS UTWENTE NL :IJ zijn tedat vinden via ZORGEN ERVOOR DIE IN DE 0ARADOKSKAMER KOMT TE HANGEN $IT GELDT NATUURLIJK NIET VOOR NIET 0ARADOKSCOMMISSIES FEB $E )NDEX TRIP FEB 0ARADOKSSYMPOSIUM 6OOR MEER INFORMATIE WWW PARADOKS UTWENTE NL Dimensie Het zevende bestuur der Dimensie wenst jullie heel veel succes met de tentamens. $)-%.3)% DEC IS ER VANAF UUR EEN SPETTEREND FEEST IN DE #ONGA GEORGANISEERD DOOR DE $%# )N DE PAUZE VAN DO DEC IS ER EEN LEZING OVER SCHIZOFRENIE $EZE WORDT GEGEVEN DOOR EEN ERVARINGSDESKUNDIGE /P JAN IS ER DE %$-- %34 WERKVELDDAG /P DEZE DAG WORDEN VAN ELKE TRACK WORKSHOPS GEGE VEN +OM EENS LANGS BIJ $IMENSIE VOOR EEN GRA TIS KOP KOFFIE OF THEE +IJK VOOR MEER INFORMATIE OP WWW DIMENSIE UTWENTE NL C.T.S.G. Alembic 14 Januari: commissieledenbedankborrel (alleen voor mensen die in '!"!#53 in een commissie van Alembic hebben gezeten). # 28 Januari: reguliere borrel. # 7O DEC IN DE MIDDAGPAUZE HEBBEN WE EEN!,6 +OM KIJKEN NAAR WAT HET BESTUUR TE VERTELLEN HEEFT 30 Januari: Alembic Rally.# 2 Februari: OF GEEF JE MENING OVER WAT ER ANDERS KAN $O DEC case study/diner Gusto MSC. # 3, 10, 17 IS DE +ARAOKE AVOND :ING JE ALS EEN NACHTEGAAL OF ALS EEN SCHORRE KRAAI (ET MAAKT NIET UIT )EDEREEN Februari: excel cursus. # 4 Februari: IS WELKOM $I DEC SLUITEN WE HET KALENDERJAAR VAST AF MET EEN HEUSE KERSTBORREL /P WO DEC oudbestuurbedankborrel. # 5 Februari: KUN JE JE OVERTOLLIGE KILOOTJES NOG KWIJT OP HET SPORT klootschieten met de ECo. # Op de VELD TIJDENS DE SPORTDAG +IJK OP DE SITE VOOR FOTO S VAN ONDER ANDERE DE SPELLETJESAVOND Alembickamer kun je altijd langskomen met vragen of opmerkingen. # C.T.S.G. Alembic. Tel: Website: www. alembic.nl.ultuur #5,4552 C 3(/4 C ultuur /P ZO DEC GEEFT HET 3TUDENTEN (ARMONIE /RKEST 4WENTE 3(/4 ISM HET 3(/4 /UD,EDEN /RKEST 3/,/ EEN CONCERT TER ERE VAN HET DERDE LUSTRUM VAN 3(/4 )N DIT CONCERT WORDEN DE MUZIKALE HOOG TEPUNTEN VAN JAAR 3(/4 TEN GEHORE GEBRACHT "EIDE ORKESTEN STAAN ONDER LEIDING VAN DIRIGENT 2ONNY "UURINK DIE AL MEER DAN JAAR DE DRIJVEN DE KRACHT ACHTER 3(/4 IS (ET CONCERT IS OM UUR IN DE!RIENSGEDACHTENISKERK %NSCHEDE $E ZAAL IS OPEN VANAF UUR 4OEGANG IS EURO EURO VOOR STUDENTEN Cursus Breakdance Breakdance altijd interessant gevonden maar om welke reden dan ook niet aan toe gekomen? Doe mee aan onze introductiecursus startende op ma. 25 januari. In 12 weken leren wij jou de basis van breakdance, zodat je daarna de skills hebt om je eigen stijl verder te ontwikkelen. Naast het leren van breakdance zul je de vereniging ook leren kennen omdat je welkom bent op al onze ledenactiviteiten, zoals bijvoorbeeld film- en stapavonden. Voor inschrijving en meer informatie over onze vereniging zie: utwente.nl. Bellettrie Filmhuis A.s. wo. 20 januari wordt Red Road vertoond in het filmzaaltje van de Vestingbar. Jackie is werkzaam bij een beveiligingsbedrijf, waar ze via een camera-bewakingssysteem waakt over dat kleine deeltje van de wereld waarvoor zij nu verantwoordelijk is. Op een dag echter wordt ze verrast: op één van de monitoren ziet ze een man die ze nooit meer zien wilde en nu moet ze toch tegen wil en dank de confrontatie met hem aangaan. Aanvang: 21:00 uur. Toegang: gratis. P akkerij ontvang in % korting A.S.V. Taste op lenzen, brillen en zonnebrillen bij Eye Wish Holt op vertoon van je collegekaart*. Dat zie je alleen bij * I tie: Vraag naar de voorwaarden. Enschede t Hofpassage 13 t Tel De tentamens komen er weer aan en iedereen is alweer druk aan het studeren. # Ma. 18 januari houdt het SB hun laatste SB-info avond. Leden die zich afvragen hoe het met de stichting gaat zijn vanaf 20:00 uur van harte welkom op de kleine kroeg. International Office Het HSP Talentenprogramma biedt excellente Nederlandse studenten de mogelijkheid om internationale studie- en/of onderzoekservaring op te doen. Let op: vóór 1 februari 2010 moet de aanvraag, digitaal en papieren dossier, compleet bij de Nuffic binnen zijn. # Met een VSBfonds beurs van EUR kun je na je Master in het buitenland verder studeren of onderzoek doen. De deadline voor aanmelding is 1 maart Meer informatie: International Office. # Het jaarlijks Multi-Culti diner van Dimensie is op 2 februari. Voor aanmelding mail naar: accie@dimensie.utwente.nl. # Meer informatie hierover en over studeren of stage lopen in het buitenland zie: intoffice.utwente.nl. ESN Twente Weekly Soccer this Saturday, Sportzaal 1, 17:30-19:00 hrs. Join our players and make your 2010 resolutions already come true. # ESNow, have snow-fun in the French Alps with 300 international students, organized by ESN The Netherlands. Basic deal: EUR 279 (lessons) + EUR 77 (gear) + EUR March 12-March 21, Be quick and subscribe before February 12. More information at # ESN Twente wishes everybody the best of luck with the exams. D iversen Kivi Niria De Kivi Niria/UT prijs is een jaarlijks uit te reiken prijs van EUR 1000 voor een bijzondere stage- of bacheloropdracht door studenten van een technische opleiding. De prijs wordt uitgereikt aan een door zijn/ haar docent te nomineren student op basis van een scriptie van een bijzondere stageof bacheloropdracht op gebied van het jaarthema. In aanmerking komen alleen stageof bachelorscripties en niet MSc-scripties. Het thema voor 2009: 'Hart voor Techniek: Techniek met hart en ziel en juryvoorzitter is prof. dr. Henk Zijm. Nominaties kunnen ingediend worden bij Elfride Dijkstra. Meer informatie: of bij Elfride Dijkstra, kiviniria@utwente.nl. CD-Uitleen De best uitgeleende items van 2009: CD's Pop: 1.Adele-19; 2.Lilly Allen-It's Not Me, It's You; 3.Anthony & The Johnsons-The Crying Light; 4.Duffy-Rockferry; 5.Wouter HamelNobody's Tune. Blues: Joe Bonamassa-The Ballad Of John Henry. Jazz: Madeleine Peyroux-Bare Bones. Klassiek: Janine Jansen-Bach: Inventions & Partita. Wereld: Nynke Laverman-Sylesalt. DVD: Leonard Cohen-Live In London. Deze en zo'n andere CD's, DVD's, SACD's, LP's en nu ook Blu-Ray Discs, in de Openbare Bibliotheek. Koop en reserveer on-line. Zie: Tel.: RKS Ariëns Every Monday 8:15pm Ariëns Catholic Students (and young academics) pray and meet in students house Patmos, G J van Heekstraat 406. We usually start with a warm cup of tea. Then we pray the Rosary together, while meditating highlights of Jesus life. Afterwards there is plenty of time to talk, have a drink together, or go to Café Restaurant Jeruzalem. On Sundays we celebrate Mass with an English speaking priest. Contact information: utwente.nl. # Do. 21 januari 12.40u. (Dutch) lunchontmoeting in Vrijhof 324. S port D.S.V. de Skeuvel Do. 21 januari is er een schaats introductietraining. Heb je door dit winterse weer schaatskriebels gekregen, dan is dit je kans om een keer onder begeleiding van trainer aan een training deel te nemen. De training is van 17:00 tot 18:10 uur op de ijsbaan Twente. Schaatsen zijn gratis te leen. Aanmelden kan via prcommissaris@skeuvel.nl. Meer informatie: Studentenrestaurant Maandag 18 januari Steak tartaar, Stoofschotel bokbier, Vegetarische schotel Uiensaus Broccolimix, Rodekool met appel Pommes noissettes, Aardappelpuree Dinsdag 19 januari Kipsaté, Stamppotzuurkool Satésaus, Jus, Vegetarische jus Sambal boontjes, Rookworst Nasi, Augurken Woensdag 20 januari Hawaiburger, Karbonade, Vegetarische Hawaiburger Hotsaus, Jachtsaus Groentenmix, Spruiten Friet, Gekookte aardappelen Donderdag 21 januari Kippenpoot, Schnitzel, Gevulde aubergines Ketjap-sesamsaus, Roomsaus Doperwten, Bloemkool Gebakken nasi, Gebakken aardappelen Vrijdag 22 januari Gebakken visfilet, Gehaktbal, Vegetarische balletjes Remouladesaus, Champignonsaus Wortelen, Sperziebonen Pommes croquettes, Gekookte aardappelen De Stek Maandag 18 t/m vrijdag 22 januari Hap aan de tap Nasi goreng speciaal Met o.a. atjar en kroepoek Weekhap Getrancheerde lamsbout Geserveerd met hong thymsaus Faculty Club Maandag 18 t/m vrijdag 22 januari Laat u verrassen door de koks door het serveren van een driegangen verrassingsmenu welke zal bestaan uit schaal en schelpdieren. For the English menu: studentenrestaurant Voor informatie + openingstijden: UT-Catering: Reserveringen Faculty Club en De Stek online via

14 14 Donderdag 14 januari 2010 Winterbeurt voor karts Het raceseizoen mag er dan opzitten, dat betekent niet dat de leden van kartvereniging A La Kart duimen zitten te draaien. Elke woensdagavond wordt er door een aantal leden gesleuteld om de drie karts op tijd klaar te krijgen voor het nieuwe seizoen. Ik stuur meestal een mailtje met de vraag wie interesse heeft. En er is altijd wel een man of zes aan het werk, zegt clubvoorzitter Ralph Viskaal. Het is de bedoeling dat de karts na de grote winterbeurt eind januari worden overgebracht naar de kartingbaan in Oldenzaal. Daar heeft de club een houten huisje waar het wagenpark voor het nieuwe seizoen wordt gestald. Op de baan in Oldenzaal wordt zondag 7 februari de Oliebollenrace gehouden. Een race met een informeel karakter, bedoeld om nieuwe leden warm te maken voor het racen. De Oliebollenrace zou afgelopen zondag al worden gehouden, maar ging toen niet door vanwege de winterse omstandigheden. Foto: Gijs van Ouwerkerk Dromen van Ironman Hawaï Zijn eerste triatlon liep hij in 2008 en al een jaar later brak Jan Roelf Heerssema definitief door. In 2009 boekte hij het ene succes na het andere. Inmiddels hoort hij bij de rapste triatleten uit de regio. Heerssema werd in 2007 lid van de Drienerlose atletiekvereniging Aloha. Om zijn fysieke grenzen te verkennen, en vanwege het man tot man gevecht in de wedstrijden. Krap drie jaar later droomt de boerenzoon uit Groningen van deelname aan s werelds meest prestigieuze triatlon, de Ironman van Hawaï. Vorig jaar was de oogsttijd, met meerdere zeges en goede prestaties in binnenen buitenland. Mijn mooiste prestatie? Ik denk de triatlon van Alpe d Huez. Voor velen misschien alleen bekend van de Tour de France, maar het is ook een grote triatlonwedstrijd. In de beklimming van de alp en in de kilometers voor de berg moest ik maar drie minuten toegeven op de Europees kampioen. Dat verraste me. En daar bleef het niet bij in Heerssema werd 31ste op het NK van de Olympische afstand meter zwemmen, 40 km fietsen en 10 km lopen en won de triatlon van Ten Boer. De atleet hield in 2009 de eer van de vereniging vaker hoog. En zijn plafond is nog niet in zicht. Als triatleet bereik je pas na je dertigste je top, zegt hij, en aangezien ik net begonnen ben kan ik nog wel even mee. Uiteindelijk moeten al die wedstrijden en trainingsuren straks uitmonden in deelname aan de hele triatlon in Hawaï. Een droom die hij koestert, maar die ook nog ver weg is. Tot dusver, zegt de atleet, deed ik alleen kwart triatlons. Dit jaar doe ik voor het eerst een halve. Een hele wedstrijd is nog ver weg. Maar als het er dan toch van komt, doe dan maar de Iron Man in Hawaï. Lijkt me he-le-maal het einde. Op de landelijke lijst van beste triatleten neemt Heerssema de 69ste plaats in. Zijn persoonlijk record op de Olympische afstand staat op twee uur, drie minuten en 43 seconden. Doel is een tijd onder de twee uur en daarmee zou hij op genoemde lijst een plaats of dertig stijgen. Die tijdwinst wil hij vooral boeken bij het zwemmen. Nu niet zijn sterkste onderdeel. Als ik iets eerder dat water uit zou kunnen komen, dan pak ik daarna veel winst. Ik verlies daar te veel terrein. Trainen, trainen en nog eens trainen. Op weg naar de lente met een overvolle triatlonkalender. Dan wil de atleet uit Enschede klaar zijn. De winter is niet zijn ding. Heerssema: Hoewel mijn moeder uit Friesland komt, ben ik geen goede schaatser. Ik heb wel veel bewondering voor schaatsers die een lange tocht kunnen schaatsen. Mocht er een Elfstedentocht komen dan sta ik langs de kant om de deelnemers aan te moedigen. Zeker weten. Heerssema traint s winters veel binnen. Zwemmen en op de hometrainer. Triatleten zijn over het algemeen graag buiten. Dat is ook de reden waarom je voor deze sport kiest. Nu in de sneeuw train ik veel op de mountainbike. Is ook mooi. De rappe atleet is ook kandidaat voor het UT-team dat mee doet aan de Batavierenrace. Althans, mocht hij zich kwalificeren. De afstanden van de Bata zijn voor mij eigenlijk net iets te kort, legt hij uit, het wordt nog een forse kluif om me te plaatsen. Het zou mooi zijn, maar als het niet lukt dan loop ik mee met mijn team van Aloha. Dat is ook een snelle ploeg met meestal een klassering bij de eerste vijftien. Het feit dat Heerssema studeert op Saxion en niet op de UT maakt de Bata voor hem niet minder populair. Nee hoor. Die estafette is en blijft een fenomeen. Ook bij ons op school. Dat nachtelijke gescheur in die busjes. Heerlijk, en echt iets om naar uit te kijken dit jaar. Jan Roelf Heerssema: In de beklimming van de Alpe d Huez moest ik maar drie minuten toegeven op de Europees kampioen. Dat verraste me. Foto: Gijs van Ouwerkerk Schaatstitel Feldbrugge Berend Feldbrugge en Marleen Molenaar mogen zich een jaar lang schaatskampioen van de UT noemen. Bij de mannen was het na twee afstanden al duidelijk welke kant het opging. Want de voorsprong die Feldbrugge op de 500 en 1500 meter had geboekt, was voor de concurrentie op de afsluitende 5000 meter niet meer goed te maken. Bij de dames maakte Marleen Molenaar het verschil. Zij bleef Janneke Hilderink (tweede) en Lianne Zevenbergen eveneens ruim voor. Bij de mannen ging het Drienerlose zilver naar Erik Klok en het brons was een prooi voor Niels Leliveld. DIOK pakt koppositie Twee wedstrijden voor het einde van de landelijke badmintoncompetitie nam DIOK de leiding in de derde divisie. Terwijl de concurrentie punten liet liggen, boekten de Enschedeërs een 6-2 thuisoverwinning op Denekamp. Alleen de vrouwendubbel en de eerste vrouwenenkel gingen verloren. In de twee hoofdklassepoules won het tweede van DIOK met 5-3 van Zwolle 2. Handbaldames onfortuinlijk De dames van handbalvereniging Cabezota hadden in hun wedstrijd tegen Avanti Wilskracht uit Glanerbrug weinig geluk. De wedstrijd werd met verloren. Van meet af aan gingen beide partijen gelijk op, maar in het slot was Avanti net iets fortuinlijker. De andere wedstrijden in deze competitie werden afgelast. Vakgericht op drift De korfballers van Vakgericht hadden geen kind aan de Lochemse tegenstander t Overschotje dat in eigen huis met 15-2 werd opgerold. Bij rust stond het al 8-1 in het voordeel van de UT-ploeg. Daarmee werd de nederlaag van de week ervoor, tegen EKCA, weggepoetst. Voor de Drienerlose formatie scoorde Michiel Tromp vier maal. Timon ter Braak en Lidy Kuster namen drie treffers voor hun rekening. Naam: Leeftijd: Studie: Sport: Club: Jan Roelf Heerssema 25 jaar civiele techniek Saxion Hogeschool triatlon DSTV Aloha

15 15 Donderdag 14 januari 2010 Terug naar toen Barbapapa, Flintstones, Teddy Ruxspin, Legend of Zelda en X-Men. Allemaal jeugdsentimentseries uit de jaren tachtig en negentig die terugkomen tijdens het Terug naar Toen feest. Naast beeld is er natuurlijk ook muziek uit die tijd te horen, verzorgd door Jordy Lopez, Gino Christiano & Ricky Ricardo. Vraag jouw lievelingsplaatje van toen aan bij een van de DJ s of speel Mario Kart en Street Fighter tegen je vrienden. Terug naar Toen: 80 s en 90 s feest. Vrijdag 15 januari van tot 5.00 uur in Fred & Douwe in Enschede. Toegang: gratis Nothing Personal De vrijheid die een jonge rebelse vrouw zoekt, vindt ze in de sobere landschappen van Ierland. In een afgelegen huis treft ze een oudere man aan die een teruggetrokken bestaan leidt. Wat hen verbindt is de eenzaamheid die ze beiden zien als vrijheid. Hij vraagt haar voor hem te komen werken in ruil voor eten. Zij gaat akkoord, maar op één voorwaarde: geen persoonlijke vragen, alleen maar werk. Nothing Personal is bekroond met 4 Gouden Kalveren. Nothing Personal, t/m woensdag 20 januari op diverse tijdstippen in Concordia in Enschede. Gelukkig worden Je slikt pillen, mediteert, rent van dokter naar therapeut. Toch weer een dip. Weer een dieptepunt. Maar nu is er een Spoedcursus Gelukkig Worden van cabaretiers Rob Urgert en Kees van Amstel. Ze hebben de antwoorden en trekken je uit de blubber. En ze houden je een spiegel voor, want je moet kunnen lachen om jezelf. Cabaretier Rob Urgert werkt in deze show voor het eerst samen met Kees van Amstel, één van de breinen achter het succesvolle programma Dit Was Het Nieuws. Rob Urgert & Kees van Amstel: Hoe Word Ik Gelukkiger Dan Mijn Buurman Zonder Dat Het Veel Kost, woensdag 20 januari om 20:00 uur in de Stadsschouwburg in Enschede. Zijn zwerfstoelen moeten een eigen leven gaan leiden, vindt kunstenaar Marc Otte. Foto: Arjan Reef ontwerpen van marc otte zwerven door twente Stoelen met karakter De drie zwerfstoelen van kunstenaar Marc Otte reizen heel Twente door en zijn nu tijdelijk neergestreken in de Vrijhof. Eén van de stoelen deelt op 25 januari het podium met Jules Deelder in het kader van de 5e Poëziemarathon Enschede. Op internet is de zwerftocht van de robuuste stoelen op de voet te volgen. LatiFa van Heerde De Enschedese kunstenaar Marc Otte ontwierp zijn stoelen 24 jaar geleden al, tijdens zijn studie aan de Enschedese kunstacademie AKI. Als student had hij behoefte aan een multifunctionele stoel, die hij kon gebruiken bij de schildersezel, in een zithoek en als luie stoel. Hij bedacht een stoel die in drie verschillende standen te monteren is. Zijn ontwerp raakte een beetje uit beeld toen Otte voor de studierichting schilderen koos. Vorig jaar begon het toch weer te kriebelen toen hij in contact kwam met de werkplaats van de Stichting Brug naar Werk. Dat werkervaringsproject zette zijn ontwerpen toen om in een product. Het leek de kunstenaar leuk om zijn stoelen rond te laten zwerven. Het avontuur van de stoelen begon vorig jaar in de binnentuin van Rijksmuseum Twenthe, daarna vertrokken ze onder andere naar museum TwentseWelle, het Ledeboerpark, Haaksbergen en de Lutte. Otte benadrukt dat het idee van de zwerfstoelen niet nieuw is: twee andere kunstenaars zijn met soortgelijke projecten bezig. Het bijzondere van zijn project, vindt Otte, is dat de zwerfstoelen een eigen identiteit krijgen: Doordat ze steeds op een andere plek verschijnen denken mensen: hé daar heb je ze weer. Daardoor gaan de stoelen een eigen leven leiden, los van de maker. Ze staan voor een stukje vrijheid. De robuuste stoelen wegen ruim dertig kilo en zijn gemaakt uit oude steenschotten. Dat zijn platen van 120 bij 140 meter die in steenfabrieken zijn gebruikt om stenen te drogen te leggen die net uit de mal komen. Otte laat zijn kunstobjecten niet helemaal los tijdens het zwerven. Tijdens exposities in de buitenlucht worden de stoelen stevig in de grond vastgeklonken om diefstal te voorkomen. Bij een van de evenementen ging dat onlangs toch mis. Daar is een setje stoelen spoorloos verdwenen. Ja, die zijn nu écht zwervende, zegt Otte lachend. Wanneer zijn project eindigt kan de kunstenaar niet zeggen. Nu zijn de zwerfstoelen vooral te vinden op locaties in Twente, maar Otte ziet een grote toekomst voor ze weggelegd. Ik hoop dat ze een keer richting de kust gaan, naar het strand. Ze moeten een soort eigenwijsheid krijgen en echt de wijde wereld ingaan. Daarbij mogen ze mij overleven. Dat vind ik juist leuk. Marc Otte en Stichting Brug naar Werk: Zwerfstoelen met gedichten. Tot woensdag 3 februari in de kleine expositieruimte in de Vrijhof. Meer info: Liedjes Je komt erachter: je bent intelligent, sportief en handig. Maar je bent niet de nieuwe Albert Einstein. Je zult de Olympische Spelen nooit halen. In het liedjesprogramma Ik ben geen kernfysicus gaat Roemer van der Steeg, winnaar van het Wim Sonneveld Concours 2008, na wat er nog wel mogelijk is in je leven. Want dat is natuurlijk heel veel. Je kunt lugubere spelletjes spelen, proberen je jeugdliefde te versieren, grootmoeders taart eten, genieten van een nieuwbouwwijk en nog veel meer. Roemer van der Steeg: Ik ben geen kernfysicus, maandag 18 januari van tot uur in het Amphitheater in de Vrijhof. Schopenhauer Arthur Schopenhauer ( ) wordt gezien als de somberste filosoof aller tijden. Studium Generale presenteert een tweedelige lezingencyclus over de grote denker. Op 19 januari houdt hoogleraar Heleen Pott een lezing over het leven en werk van Schopenhauer onder de titel Pessimisme als filosofie. Pott doceert filosofie aan de Universiteit van Maastricht. Het tweede deel van de cyclus op 26 januari staat in het teken van de betekenis van Schopenhauer voor het leven. Die lezing wordt verzorgd door hoogleraar filosofie Maarten Doorman. Schopenhauer: filosoof van het Pessimisme, dinsdag 19 en 26 januari van tot uur in het Amphitheater in de Vrijhof. Expositie De Mexicaanse Daniela Flores Magos exposeert haar kunstwerken vanaf 22 januari in de Spiegel. Haar werk bestaat vooral uit fantasiedieren die voortkomen uit de Mexicaanse traditie: de zogenaamde Alebrijes. De legende gaat dat Alebrijes geboren worden uit nachtmerries en hallucinaties, maar wel met de intentie om je te beschermen. Ondanks hun vreemde vormen zijn het dus vriendelijke en loyale dieren. Naast de Alebrijes laat Magon zich inspireren door andere culturele en historische Mexicaanse uitingen. Daniela Flores Magob: Los Alebrijes, vanaf vrijdag 22 januari om uur in de Spiegel. Vrijdag 15 januari Fred & Douwe, Enschede: Terug naar Toen Free for all edition. Tijdens deze avond staan de geluiden uit de 80 s & 90 s centraal uur. Entree: gratis. Zie deze pagina. Zaterdag 16 januari Metropool, Hengelo: show Groovealicious Tour met Do, Boris en Wicked Jazz Sounds. Crème de la crème van funk, soul en jazz uur. EUR 17.50/15. Concordia, Enschede: cabaretvoorstelling: de winnaars van het Groninger Studenten Cabaret Festival 2009 met Diederik Smit, muziektheatergroep Los en cabaretcombinatie Poolvogel uur. EUR 11/10. Woensdag 20 januari Rabotheater, Hengelo: cabaretvoorstelling Posi-tien van Tineke Schouten. Hoogtepunten zijn Oma Oortjes en geparodieerde bekende Nederlanders uur. EUR Vrijdag 22 januari Folkclub Twente, Enschede: folkmuziek optreden door het trio Munnelly, Flaherty, Masure uur. EUR 14/11. Muziekcentrum, Enschede: toneelvoorstelling Pax Islamica V; Hadj door theatergroep De Nieuw Amsterdam. Slotakkoord van zijn cyclus over de vijf zuilen van de Islam uur. EUR 16.75/14.25/ Zaterdag 23 januari Het Vestzaktheater, Enschede: theatersportwedstrijd van de Afroep. Twee teams nemen het tegen elkaar op uur. EUR 5. Zondag 24 januari DE-Club, Enschede: een Jamsesjun. Geen grenzen en nauwelijks regels, gewoon lekker muziek maken. Neem je instrument mee uur. Entree: gratis. S T A D Donderdag 28 januari Muziekcentrum, Enschede: optreden van Three of a Kind. Met hun gitaren brengen ze wereldmuziek ten gehore uur. EUR 19/16.50/15. Tot en met vrijdag 29 januari Villa De Bank, Enschede: solotentoonstelling White Trash Car on a White Trash Hill van Rinke Nijburg. Schilderijen en tekeningen. Zaterdag 30 januari Rabotheater, Hengelo: cabaretvoorstelling Ruig door Kristel Zweers uur. EUR Tot en met zondag 31 januari Centrale Bibliotheek, Enschede: foto-expositie 25 jaar Artsen Zonder Grenzen. Ze brengen hulp aan miljoenen mensen: tijdens oorlog, conflict en ondervoeding. Entree: gratis. Donderdag 4 februari Stadsschouwburg, Enschede: cabaretvoorstelling van Ali B. Wie Ali zegt moet B zeggen. Van rapper naar hiphopper, naar entertainer, naar vader uur. EUR 22/19.50/17. Zondag 7 februari Jacobuskerk, Enschede: voorstelling Op leven en dood door 50 jongeren van jeugdorkest Rajakymoes! o.l.v.erik van Deuren. Leven en dood en oorlog en vrede zijn de grootste contrasten in ons bestaan denkbaar, naar de thema s van Amnesty uur. EUR 5. Donderdag 11 februari Atak, Enschede: optreden van Rowwen Héze. Al meer dan 25 jaar staat deze Limburgse band op het podium uur. EUR 21/19. Tot en met zondag 14 februari Medialab, Enschede: expositie Back to the future. Pionier Ad van Buuren toont baanbrekende elektronische sculpturen. Open: vr. t/m zo.: uur. Maandag 18 januari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, liedjesprogramma Ik ben geen kernfysicus door Roemer van der Steeg. Winnaar Wim Sonneveld Concours uur. EUR 5/3/1. Zie deze pagina. Amphitheater, Vrijhof: debat Hulp voor Afrika?. Door Dr. Wiet Jansse (UT), Drs. David Vriesendorp (directeur AIN) en Dr. Fred van der Kraaij uur. Entree: gratis. Dinsdag 19 januari Amphitheater, Vrijhof: Studium Generale: lezing Pessimisme als filosofie - over leven en werk van Schopenhauer door Prof. dr. Heleen Pott (Socrates-hoogleraar Kunst, Cultuur en Samenleving) uur. Entree: gratis. Zie deze pagina. Woensdag 20 januari Filmzaal Vestingbar/Belletrie Filmhuis: Red Road. Jackie is werkzaam bij een beveiligingsbedrijf en op een dag ziet ze op de monitor een man die ze nooit meer wilde zien uur. Entree: gratis. Vrijdag 22 januari Spiegel: opening solo-expositie Alebrijes - Daniela Flores Magón (Mexicaanse kunst) uur. Expositie te zien t/m wo. 17 maart. Zie deze pagina. Maandag 25 januari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, optreden Deelder Dicht door Jules Deelder, dichter, schrijver, jazzdrummer en performer uur. EUR 5/3/1. Tot en met maandag 25 januari Grote expositieruimte, Vrijhof: kunstexpositie Fox eats woman s head van Roos van Haaften en Benerice Staiger. Tekeningen over het leefpatroon van de mens en tekeningen en installaties met schaduwen. C A M P U S Dinsdag 26 januari Amphitheater, Vrijhof: Studium Generale: lezing De betekenis van Schopenhauer voor het leven door Prof. dr. Maarten Doorman (bijzonder hoogleraar Journalistieke Kritiek van Kunst en Cultuur) uur. Entree: gratis. Zie deze pagina. Vrijdag 29 januari Vrijhof: Earresistival 2010 door Apollo. Concert Mineur Muziek uur. EUR 5/3/1. Maandag 1 februari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, muziektheater Het lichaam liegt nooit door Stijn van der Loo. Stijn kruipt hierbij in de huid van componist Smet uur. EUR 5/3/1. Audiozaal, Vrijhof: concert van het Musica Silvestra Orkest, studentensymfonieorkest UT uur. EUR 5/3/1. Tot en met woensdag 3 februari Kleine expositie ruimte, Vrijhof: tentoonstelling Zwerfstoelen met gedichten door Marc Otte en Stichting Brug naar Werk. Zie deze pagina. Vrijdag 5 februari Amphitheater, Vrijhof: theatersportwedstrijd van Pro Deo. U vraagt, wij spelen uur. EUR 5/3/1. Maandag 8 februari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, muziektheater The Juliet Letters. Door Jeroen Phaff en Juliet Quartet. 20 Muzikale brieven, geschreven vanuit verschillende personages aan Shakespeare s Julia worden opgevoerd uur. EUR 5/3/1. Kunstuitleen Gratis kunst kenen door UT-medewerkers en -studenten. Informatie: Tessa Lieffering, tst. 5746, t.lieffering@utwente.nl. Open: di. en do.: uur, kamer 261 (centrale studiezaal Universiteitsbilbli otheek,vrijhof kamer 261).

16 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente 16 Donderdag 14 januari 2010 Studentenleven Bardansen Zeventien jaar oud en toe aan vervanging was de bar van studievereniging Isaac Newton (werktuigbouwkunde) in borrelkelder Diepzat in gebouw de Horst. Een nieuwe en robuustere bar werd afgelopen week onder de ogen van tachtig Newtonleden gedoopt met een fles champagne. De bar kan gelukkig tegen een stootje en moet in ieder geval weer twintig jaar mee kunnen. Volgens het bestuur is het bouwsel zelfs zo stevig dat er op gedanst zou kunnen worden. Maar dat zal niet gebeuren. Het reglement van de borrelcommissie staat bardansen namelijk niet toe. Dan maar gezellig met een biertje ertegenaan hangen. Foto: Gijs van Ouwerkerk Over en... Borrelen onder de boom Kerst borrelhapjes Moeilijkheid: Inleiding: Iedereen heeft zijn buikje natuurlijk weer lekker rond gegeten met culinaire hapjes en drank met de feestdagen. Het is mogelijk om 2010 lekker licht en gezond te beginnen, wij kiezen dit jaar echter voor makkelijk in plaats van gezond. Daar hebben we immers het hele jaar nog voor. Omdat het buiten zo koud is hebben we deze week gekozen voor een winterse schotel. Die smaakt extra lekker na het schaatsen. We wensen iedereen een culinair 2010! 1 kg aardappels (kruimig) 1 klont boter scheut melk 1 zak rucola 1 pakje katenspek 2 teentjes knoflook 1 dikke prei (of 2 dunne) Handje olijven die je lekker vindt (of meerdere soorten, bv. zwart en groen) Zout, peper en nootmuskaat 4 personen voor SPEK & BONEN Bereiding: Aardappels schillen en in stukjes snijden. Koken in ruim water met zout. Snijd het spek in stukjes en bak aan op laag vuur. Was en snijd de prei (zie tip) en de knoflook en bak dit mee met het spek. Als de aardappels gaar zijn, stamp ze dan met de prei en spek, klontje boter en scheutje melk. Meng de gewassen rucola en gesneden olijven door de stamp. Op smaak brengen met peper en nootmuskaat. Drank: Een lekker bokbiertje of anders een dubbel. Helemaal lekker smaakt deze stamppot als je voorafgaand aan het eten een lekkere (oude) jenever drinkt. Jenever heeft dan wel een oubollig imago, maar het is wel oer-hollands én een stuk smakelijker dan het wel hippe wodka. Redactie: Joris van Hoof en Willem Pieterson adres: voorspekenbonen@hotmail.com Tip: Makkelijk prei schoonmaken gaat als volgt. Verwijder het buitenste blad van de prei, maar laat het onderste stukje met de wortel zitten. Snijd dan de prei in de lengte in vier stukken, maar laat het uiteinde intact (doormidden en dan kwartslag draaien en weer in de lengte doormidden). Je kunt de prei nu goed schoonspoelen onder de kraan, alle slierten blijven vastzitten aan het uiteinde. Daarna snijden maar. Wist je dat: Katenspek zijn naam dankt aan het Duitse woord voor hutje (Kate). Bewoners van dergelijke hutjes hingen vaak een stuk spek te drogen in hun hutje. Een verwant van het woord Kate kennen we ook in Nederland; de (bouw)keet komt er vandaan. Weekblad van de Universiteit Twente nummer 1 - Donderdag 14 januari UT N I E U W S 14 Meer aandacht voor bèta 15 Dromen van triatlon in Hawaï Zwerfstoelen reizen door Twente Kennispark van nationaal belang Kennispark Twente is een volwassen campus van nationaal belang. Daar zijn er maar vier van in Nederland. Naast Twente vallen ook de High Tech Campus Eindhoven, Food Valley Wageningen en Bio Science Park Leiden in deze categorie. Dit blijkt uit een studie die Buck Consultants uitvoerde voor het ministerie van Economische Zaken. Nederland telt 55 initiatieven die zich campus noemen,maar volgens de onderzoekers van Buck zijn 31 daarvan feitelijk niet meer dan een bedrijventerrein. Van de 24 echte kenniscampussen zitten er 13 in de idee- of opstartfase en zeven in de groeifase.vier campussen, waaronder dus het Twentse samenwerkingsverband van UT, Overijssel en Enschede, mogen zich volwassen noemen. Het Science Park Watergraafsmeer in Amsterdam en de Chemelot Campus in Sittard-Geleen zitten weliswaar nog in de groeifase, maar zijn wel van (potentieel) nationaal belang. AMBASSADEUR. Decaan Hubert Coonen lijkt nog bezig met zijn speech, maar intussen heeft docent Mieke Boon (midden) de science communication prize van de faculteit Gedragswetenschappen al te pakken. De dolgelukkige Boon kreeg de prijs vorige week omdat zij vorig jaar een ambassadeur was voor het profileren van het gedragswetenschappelijk onderzoek aan de UT, met een reeks artikelen in dagblad Trouw. Zie ook pagina 10. Foto: Gijs van Ouwerkerk. ADVERTENTIE BROODJE CULTUUR Maandag 11 januari 2010, 12:35, Amphitheater, Vrijhof Marjolijn van Kooten, Wanneer wordt het leuk? [Cabaret] Maandag 18 januari 2010, 12:35, Amphitheater, Vrijhof Roemer van der Steeg, Ik ben geen kernfysicus [Kleinkunst] Maandag 25 januari 2010, 12:35, Amphitheater, Vrijhof Jules Deelder, Deelder Dicht [Performance] Technische wiskunde scoort in Keuzegids Vlak voor de kerstvakantie verscheen de Keuzegids Hoger Onderwijs 2010 waarin 450 wo-bachelors in Nederland onder de loep worden genomen. Opvallend is dat vooral exacte en medische studies gunstig scoren. De hoogste waardering van alle wo-bachelors krijgt de opleiding aardwetenschappen en milieu, met niet ver daaronder de UT-studie technische wiskunde. De laagste waardering is er voor de bachelor rechten. Qua kleinschalige universiteit scoort de UT met haar bachelors bovengemiddeld. De technische opleidingen zijn de beste, de sociale studies het zwakst. Wiskunde en natuurkunde op de UT springen er echt uit. Met name aspecten als organisatie, loopbaanvoorbereiding, faciliteiten en het onderwijsprogramma worden door de studenten hier uitstekend beoordeeld. Dat geldt niet voor psychologie. Hoewel de UT-opleiding inmiddels zelf al de nodige stappen heeft ondernomen om het onderwijsprogramma te reorganiseren, is het oordeel in de Keuzegids hard: psychologie studeren in Enschede wordt afgeraden. Lees verder op pagina 10. Tekort aan zout Al weken is het verkeer in de ban van sneeuw, vorst en gladheid. Vorige week bleek er ook nog eens te weinig strooizout te zijn. Directeur van zoutfabriek Frisia Zout BV in Harlingen en oud-student chemische technologie, Laurens Mulder, vindt al die hectiek wel mooi. Het is kicken dat we iets kunnen doen aan de veiligheid op de weg. Lees zijn verhaal op pagina 7. nieuwe waaier geopend tijdens nieuwjaarsbijeenkomst Voetballied Voornemens Wat wil het Nederlandse volk horen in een wereldkampioenschapliedje? Met die vraag gingen vijf studenten van de Hogeschool Amsterdam aan de slag, zo meldt het HOP. De studenten, die de minor management van creativiteit en innovatie volgen, mikken op een oranjehit voor en door het volk. De pr-campagne is gestart, een website is in de lucht, en een digitale vergaarbak zit vol rijmende suggesties. Pure proza, regelrecht uit het hart. Een kleine greep uit de serieus (!) aangeleverde hoogstandjes. Ik wil vooral iets met de voetbalvrouwen, krijg geen genoeg van Sylvie, schrijft Gerard. Wouter heeft andere plannen: Hup, hup, hup, ik ga de gracht in met die cup. Jan houdt het simpel: Gaan, heren gaan. Dennis komt tot wel drie rijmende regels: Holland tot mijn dood, trouw tot aan mijn dood en een blonde stoot. Of zoiets. John stelt: Als we winnen staat het land hier op ze'n kop. Met zijn allen naar de kroeg want het bier moet nu op. Prachtige poëzie! Nick suggereert: Winnen is ons doel, dus hou je smoel! Daniël verwoordt het ook fraai: Oranje is het mooiste van de wereld. Ooo Oranje, ik hou van jou. En Fredje dicht: Op naar die cup zonder oren, Nederland laat je horen. Het moge duidelijk zijn. Zo n wereldkampioenschap zet creativiteit weer op scherp. De ingrediënten van het lied? Oranje, bier, hup, cup, winnen, blonde stoot, gaan en vrouwen. Weliswaar democratisch gekozen, maar niks nieuws onder de Afrikaanse zon. Daar hebben wij geen minor voor nodig. Het was op de nieuwjaarsreceptie van de UT. In de Waaier. Opeens lag het op de vloer. Zo n verfrommeld stukje papier. Eigenlijk moest het linea recta naar de prullenbak, maar nieuwsgierigheid dat hebben we nou eenmaal vanuit ons vak overwon. We lazen in keurig handschrift een paar regeltjes. Het ging om goede voornemens voor 2010, dat was duidelijk. Maar van wie? Het zou sneu zijn als de schrijver van dit briefje zijn of haar actiepuntjes vergeet, dus waren wij zo aardig om ze allemaal over te tikken. Bij deze: 1. Vriend Jan-Peter bellen voor steun in crisistijd. 2. Collega Ton M. feliciteren met goede beoordeling wiskunde. 3. Hubert C. op matje roepen over slechte beoordeling psychologie. 4. Nog snel een fiets bestellen in keuzemodel (nb: of kan dat al niet meer? Secretaresse dit uit laten zoeken). 5. Bosje bloemen sturen naar Joyce B. 6. Luis in de pels, Dick M., keert terug in UR. Actie ondernemen, maar wat? 7. Boekje nieuwste modellen spoortreinen is uit! Met spoed bestellen! 8. Toch maar eens het Alumni Magazine lezen. 9. Nadenken over Route Van plek 132 naar een plek in de top 50 van meest invloedrijke Nederlander! 11. Oriënteren op annexatie zevende faculteit. 12. Nog twee wapperende zwarte vlaggen vervangen. Toch te somber. 13. Een nu wel grappige quiz bedenken voor de UTsportdag. Nou, beste eigenaar van het verfrommelde briefje, succes dan maar in 2010!...sluiten Accent op onderwijs De grondig vernieuwde Waaier werd afgelopen maandag met speeches, champagne en een rondleiding officieel in gebruik genomen. Dat gebeurde tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst, die door zevenhonderd mensen werd bezocht. Rector Ed Brinksma en CvBvoorzitter Anne Flierman blikten terug en vooruit. Hetzelfde deed decaan Tom Veldkamp voor de ITCgemeenschap in een naastgelegen zaal die later door het verschuiven van wandpanelen één geheel werd met de andere collegezaal. Op de agenda van komend jaar staan volgens de bestuurders duurzaamheid, de kwaliteit van onderwijs, de integratie met het ITC, bezuinigingen en het lustrum van de UT in Brinksma noemde de nieuwe huisstijl de meest spraakmakende ontwikkeling van het afgelopen jaar. Er is veel commentaar geleverd, zowel positief als negatief. Zoals u kunt zien bij de hoofdingang heeft het college de witte vlag gehesen. Met name op onderzoekgebied is er gescoord, zegt Brinksma. Er zijn veel prijzen en premies binnengehaald. Het afgelopen jaar was ook mijn eerste jaar als rector. Het is een voorrecht en mijn mooiste baan tot nu toe. Komend jaar ligt het accent op de kwaliteit van onderwijs, studiebegeleiding en ict-ondersteuning van dat onderwijs. Het interne kwaliteitszorgsysteem wordt verder uitgewerkt en op 1 april is er een UT-onderwijsdag. Dit is geen grap. Een ander thema dat in 2010 hoog op de agenda staat is duurzaamheid. Minister Cramer van VROM houdt een toespraak tijdens de opening van het academisch jaar. Ook de master cradle tot cradle master in Venlo en de werkgroep duurzaamheid noemde Brinksma in zijn toespraak. De rector van het ITC, Tom Veldkamp, hield gelijktijdig zijn toespraak voor de ITC-gemeenschap in een naastgelegen zaal. Daarna demonteerde de Enschede Ploeg binnen vier minuten de scheidingswand waarmee beide gemeenschappen symbolisch versmolten tot één geheel. CvB-voorzitter Anne Flierman vertelde dat de integratie van ITC en de UT goed verloopt. Als UT zijn we 250 collega s en 600 studenten rijker. Het jaar 2010 staat in het teken van het zestigjarig bestaan van het ITC en de voorbereidingen van het vijftigjarig bestaan van de UT in 2011 waarvoor al een werkgroep is opgericht. Verder staat de verdere uitvoering van het UT-beleidsplan Route 14 op de agenda en worden de drie gebouwen, Carré, NanoLab en de gerenoveerde Ravelijn in gebruik genomen. Pijnlijk zijn volgens de voorzitter de maatregelen die genomen moeten worden in het kader van bezuinigingen. We staan voor lastige keuzes. De commissie-berger schetst een bezuiniging van tien miljoen. Het college gaat daarin mee tot zes miljoen. Er zitten ook veranderingen aan te komen, waarschuwt Flierman. Onze omgeving is onrustig en turbulent. De voorzitter doelde op de beoogde nieuwe verdeling van de externe onderzoeksgelden en de mogelijke wijziging van de studiefinanciering naar een leenstelsel. Daarom moeten we behalve in Den Haag en in de regio ook in Brussel zichtbaar zijn. Wat de regio betreft: Flierman sprak over projecten die de UT voor de provincies Gelderland en Overijssel gaat uitvoeren op het gebied van onder andere CO2-reductie. Verder noemde hij Siemens als het bedrijf waarmee de UT zaken gaat doen. In 2009 sloot de universiteit al contracten met multinationals als Boeing en BP. De bedoeling is dat Siemens binnen de UT een onderzoeksfaciliteit vestigt met deelname vanuit technische geneeskunde. Na de toespraken hielden de architecten van de Waaier en Carré een korte toelichting op de nieuwbouw. Bezoekers konden na afloop het glas heffen op het nieuwe jaar in de kantine van de Waaier en een rondleiding krijgen door de nieuwe gebouwen Zie foto's op pagina 3. 6 InternatIonal PaGe Deze krant woensdagavond al digitaal lezen? GA naar: UT-Nieuws stelling v/d week Voor een snelle integratie moet ITC verhuizen naar de campus. GA naar: Uitslag vorige stelling: Ik wil geen nieuwjaarskussen ontvangen van mijn collega's EENS 53% ONEENS 47%

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen

Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen Optimaliseren van Impact door Alfa- en Gammawetenschappen Aantonen en stimuleren van Societal Impact in synergie met andere wetenschappen Welkom bij het programmaonderdeel: Smart Cities Optimaliseren van

Nadere informatie

Vergaderen in het Engels

Vergaderen in het Engels Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

International Leiden Leadership Programme

International Leiden Leadership Programme International Leiden Leadership Programme Information Evening 1 November 2016 Universiteit Leiden.. LLP Programme team Menno Mennes Lucille Brakefield Janna van Helden Ratna Lachmansingh Programme Bij

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 167 Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 Task clarity 1. I understand exactly what the task is 2. I understand exactly what is required of

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

University of Groningen. Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert

University of Groningen. Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert University of Groningen Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Online Resource 1 Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Journal: Higher Education Authors: Anja J. Boevé, Rob R. Meijer, Roel J. Bosker, Jorien

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed! ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

Danica Jiernes Madrid, 17 years

Danica Jiernes Madrid, 17 years Danica Jiernes Madrid, 17 years City of Malabon University (CMU) Bachelor of Secondary Education Major in Mathematics Mother s Occupation: Housewife (huisvrouw) Welder (lasser) I choose mathematics as

Nadere informatie

Travel Survey Questionnaires

Travel Survey Questionnaires Travel Survey Questionnaires Prot of Rotterdam and TU Delft, 16 June, 2009 Introduction To improve the accessibility to the Rotterdam Port and the efficiency of the public transport systems at the Rotterdam

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wat mij gelijk opviel is dat iedereen hier fietst. Ik vind het jammer dat iedereen

Nadere informatie

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt.

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. OPEN TRAINING Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. Philip Meyers Making sure to come well prepared at the negotiation

Nadere informatie

Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht

Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht Toelichting programmaonderdelen Informatiesessie Kennismakingscollege Minicollege Campus Tour Sports Center Tour Q&A

Nadere informatie

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City!

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! 1 Meet and greet read Lees de tekst. Wat is de prijs die je kunt winnen? early too late on time vroeg te laat op tijd Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! Do you have a special

Nadere informatie

The training courses are only offered in Dutch.

The training courses are only offered in Dutch. Training courses NWO Academy Do you want to focus on the competencies we want to develop throughout the organisation, on what is important for your job and working in projects, or on strengthening your

Nadere informatie

Joe Speedboot Tommy Wieringa

Joe Speedboot Tommy Wieringa Joe Speedboot Tommy Wieringa Thank you very much for downloading. As you may know, people have search numerous times for their chosen books like this, but end up in harmful downloads. Rather than enjoying

Nadere informatie

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market

Aim of this presentation. Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market Aim of this presentation Give inside information about our commercial comparison website and our role in the Dutch and Spanish energy market Energieleveranciers.nl (Energysuppliers.nl) Founded in 2004

Nadere informatie

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen.

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Lesbrief Les 2.1: My family Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Nouns: brother, sister, cousin, mother, father, aunt, uncle, grandmother,

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

DAY 06 APRIL Q-FACTORY

DAY 06 APRIL Q-FACTORY Conservatorium van Amsterdam PROGRAMMA www.consam.nl/aema OPEN DAY 06 APRIL 13.00-16.00 Q-FACTORY AMSTERDAM ELECTRONIC MUSIC ACADEMY WELKOM Van harte welkom op de Open Dag van het Conservatorium van Amsterdam

Nadere informatie

Group work to study a new subject.

Group work to study a new subject. CONTEXT SUBJECT AGE LEVEL AND COUNTRY FEATURE OF GROUP STUDENTS NUMBER MATERIALS AND TOOLS KIND OF GAME DURATION Order of operations 12 13 years 1 ste year of secundary school (technical class) Belgium

Nadere informatie

Read this story in English. My personal story

Read this story in English. My personal story My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

possessive determiners

possessive determiners personal pronouns possessive determiners SirPalsrok @meestergijs Ik = I (altijd met een hoofdletter schrijven) I am William. I have no brothers or sisters. I play tennis and love to play videogames. I

Nadere informatie

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV

Jennifer Machielse. Lennart Stachowitz. Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Studentleden Medezeggenschapsraad NHTV Jennifer Machielse I am Jennifer Machielse, spontaneous, self-conscious and a go-getter, that s me. I am a fourth-year student Marketing & Communication in Tourism

Nadere informatie

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus. - Universiteit I would like to enroll at a university. Aangeven dat u zich wilt inschrijven I would like to enroll at a university. I want to apply for course. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker Click here if your download doesn"t start automatically Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker

Nadere informatie

DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD

DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD 1 Grammatica les 11 THE FUTURE PERFECT TENSE DE VOLTOOID TEGENWOORDIGE TOEKOMENDE TIJD 11.1 FUTURE PERFECT The Future Perfect oftewel de Voltooid Tegenwoordig Toekomende Tijd bestaat uit "will" of "shall"

Nadere informatie

Uw mening telt! Onderwerp: aankondiging vragenlijst wel of niet afsluiten groene hoven. Beste bewoner(s),

Uw mening telt! Onderwerp: aankondiging vragenlijst wel of niet afsluiten groene hoven. Beste bewoner(s), Uw mening telt! Is het afsluiten van de groene hoven een goed idee? Wij horen het graag van u. Vanaf maandag 11 juni komen enquêteurs bij u langs om u daarover een aantal vragen te stellen. Onderwerp:

Nadere informatie

150 ECG-problemen (Dutch Edition)

150 ECG-problemen (Dutch Edition) 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse Click here if your download doesn"t start automatically 150 ECG-problemen (Dutch Edition) John R. Hampton, Piet Machielse 150 ECG-problemen

Nadere informatie

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text.

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. 9006625806_boek.indd 1 31/08/16 15:26 1 6 test This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. living room kitchen bedroom toilet

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate. 1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with

Nadere informatie

In the classroom. Who is it? Worksheet

In the classroom. Who is it? Worksheet In the classroom 1 Lees wat de meester doet als hij s morgens op school komt. Lees ook wat een leerling doet. Wie van de twee doet het meest voordat de les begint? First, I go to my desk and take out my

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

irregular verbs onregelmatige werkwoorden

irregular verbs onregelmatige werkwoorden SirPalsrok @meestergijs Wanneer je een zin maakt, zul je iets moeten doen met een werkwoord. Je kan tenslotte niet het hele werkwoord gebruiken bij elk onderwerp. Bijvoorbeeld: spelen Wij spelen volleybal.

Nadere informatie

Welkom op de Bolognalaan 101

Welkom op de Bolognalaan 101 Welkom op de Bolognalaan 0 Docenten en studenten van de faculteiten Bètawetenschappen, Geowetenschappen en Sociale Wetenschappen: welkom op de nieuwe onderwijslocatie van de Universiteit Utrecht (UU).

Nadere informatie

Global TV Canada s Pulse 2011

Global TV Canada s Pulse 2011 Global TV Canada s Pulse 2011 Winnipeg Nobody s Unpredictable Methodology These are the findings of an Ipsos Reid poll conducted between August 26 to September 1, 2011 on behalf of Global Television. For

Nadere informatie

Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week

Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week 2016-2017 Beste studenten, Nu ik hier sta, met jullie, met al die studenten, dan denk ik terug aan 1974, toen ik zelf in Leiden

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

Persoonlijke informatie / Personal information

Persoonlijke informatie / Personal information LOB-cv Answers Persoonlijke informatie / Personal information Naam / Name Place of residence Woonplaats Country of residence School / School Nationaliteit / Nationality Geboortedatum / Date-of-birth Place-of-birth

Nadere informatie

Memo Academic Skills; the basis for better writers

Memo Academic Skills; the basis for better writers Memo Academic Skills; the basis for better writers With the rise of broader bachelor degrees and the University College, Dutch universities are paying more attention to essays and other written assignments.

Nadere informatie

KUNST ONDERZOEK EDUCATIE VISIE VERNIEUWING OMGEVING PUBLIEK WERK BEELD TEKST FASCINATIE

KUNST ONDERZOEK EDUCATIE VISIE VERNIEUWING OMGEVING PUBLIEK WERK BEELD TEKST FASCINATIE ARTISTIEK ONDERZOEK MASTER KUNSTEDUCATIE Willem de Kooning Academie Piet Zwart Instituut te Rotterdam april 2012 Marieke van der Hoek-Vijfvinkel begeleiding: Annette Krauss - MaikoTanaka ? KUNST ONDERZOEK

Nadere informatie

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition)

De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) De grondbeginselen der Nederlandsche spelling / Regeling der spelling voor het woordenboek der Nederlandsche taal (Dutch Edition) L. A. te Winkel Click here if your download doesn"t start automatically

Nadere informatie

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven

Impact en disseminatie. Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Impact en disseminatie Saskia Verhagen Franka vd Wijdeven Wie is wie? Voorstel rondje Wat hoop je te leren? Heb je iets te delen? Wat zegt de Programma Gids? WHAT DO IMPACT AND SUSTAINABILITY MEAN? Impact

Nadere informatie

Listen. Twenty One Pilots Niveau 3a Song 4 Lesson B Worksheet. a Luister naar wat Leo, Tina en Martin vertellen. Omcirkel het juiste antwoord.

Listen. Twenty One Pilots Niveau 3a Song 4 Lesson B Worksheet. a Luister naar wat Leo, Tina en Martin vertellen. Omcirkel het juiste antwoord. 1 Listen a Luister naar wat Leo, Tina en Martin vertellen. Omcirkel het juiste antwoord. 1 Leo is a kid / a teenager / a grown-up. 2 Tina is a kid / a teenager / a grown-up. 3 Martin is a kid / a teenager

Nadere informatie

APPROACHING THE FAMILY

APPROACHING THE FAMILY 1 Journalists Workshop Organ Donation and Transplantation APPROACHING THE FAMILY COLENBIE LUC TRANSPLANTATION COORDINATION 9 October 2012 2 Everybody arriving hospital Start the fight for saving life Family

Nadere informatie

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

General info on using shopping carts with Ingenico epayments Inhoudsopgave 1. Disclaimer 2. What is a PSPID? 3. What is an API user? How is it different from other users? 4. What is an operation code? And should I choose "Authorisation" or "Sale"? 5. What is an

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus.

Immigratie Studeren. Studeren - Universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven. Verklaren dat u graag wilt inschrijven voor een cursus. - Universiteit Ik zou mij graag inschrijven in een universiteit. Aangeven dat u zich wilt inschrijven I would like to enroll at a university. Ik zou mij graag inschrijven voor. Verklaren dat u graag wilt

Nadere informatie

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course.

Immigration Studying. Studying - University. Stating that you want to enroll. Stating that you want to apply for a course. - University I would like to enroll at a university. Stating that you want to enroll I want to apply for course. Stating that you want to apply for a course an undergraduate a postgraduate a PhD a full-time

Nadere informatie

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training 9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training In 9 dagen jezelf volledig op de kaart zetten Je energie aangevuld en in staat om die batterij op peil te houden. Aan het eind heb jij Een goed gevoel in je

Nadere informatie

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher

Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher Consultant Education Sick Pupils Educational Service Centre University Medical Centre The Netherlands

Nadere informatie

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition)

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C. Huizinga-Arp Click here if your download doesn"t start automatically Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C.

Nadere informatie

Basisgegevens. Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Nieuwe opleiding. Nieuw Ad programma. Nieuwe hbo master. Nieuwe joint degree

Basisgegevens. Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Nieuwe opleiding. Nieuw Ad programma. Nieuwe hbo master. Nieuwe joint degree Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe Nieuw Ad programma Nieuwe hbo master Nieuwe joint degree Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Universiteit

Nadere informatie

Empowerment project. Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal

Empowerment project. Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal Empowerment project Awasi Kenya Driejarig project van Rotaryclub Rhenen-Veenendaal Empowerment*van* kinderen*in*kenia De#afgelopen#drie#jaren# hebben#we#met#steun#van#de# Rotaryclub##Rhenen: Veenendaal#een#

Nadere informatie

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen 16-06-2018 Enorm leuk om op deze manier ervaring met een bijzonder mens op te doen en de begeleiding is ook enorm goed. Ik heb een heel nieuw inzicht

Nadere informatie

Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing. Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet.

Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing. Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet. Expert at a distance Creating a marketplace where expertise is made available through videoconferencing Roland Staring Community Support Manager roland.staring@surfnet.nl Working together for education

Nadere informatie

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim

De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim De Relatie tussen Werkdruk, Pesten op het Werk, Gezondheidsklachten en Verzuim The Relationship between Work Pressure, Mobbing at Work, Health Complaints and Absenteeism Agnes van der Schuur Eerste begeleider:

Nadere informatie

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Paper 4 Writing May/June hour

Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education. Paper 4 Writing May/June hour *9572620256* Cambridge International Examinations Cambridge International General Certificate of Secondary Education DUTCH 0515/04 Paper 4 Writing May/June 2015 1 hour Candidates answer on the Question

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

Stars FILE 7 STARS BK 2

Stars FILE 7 STARS BK 2 Stars FILE 7 STARS BK 2 Of course you have seen X-Factor, The Voice or Got Talent on TV or via the Internet. What is your favourite act? Do you like the dancing performances or would you rather listen

Nadere informatie

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Vraagzinnen: Je kunt in het Engels vraagzinnen maken door vaak het werkwoord vooraan de zin te zetten. Bijv. She is nice. Bijv. I am late. Bijv. They are

Nadere informatie

2010 Integrated reporting

2010 Integrated reporting 2010 Integrated reporting Source: Discussion Paper, IIRC, September 2011 1 20/80 2 Source: The International framework, IIRC, December 2013 3 Integrated reporting in eight questions Organizational

Nadere informatie

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend PRESENT SIMPLE TENSE ( onvoltooid tegenwoordige tijd ) Hoe? > hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is!! als een werkwoord eindigt op een s-klank ( s,ch x) werkw. + es!! als een

Nadere informatie

Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition)

Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition) Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid

Nadere informatie

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt. Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus Wageningen University & Research Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus 2017 Het begon in 1918 Van Landbouwhogeschool tot University & Research of the Life Sciences 1960s: primair

Nadere informatie

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant Vragenlijst in te vullen en op te sturen voor de meeloopochtend, KABK afdeling fotografie Questionnaire to be filled in and send in before the introduction morning, KABK department of Photography Stuur

Nadere informatie

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010

FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE. Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 FOR DUTCH STUDENTS! ENGLISH VERSION NEXT PAGE Toets Inleiding Kansrekening 1 8 februari 2010 Voeg aan het antwoord van een opgave altijd het bewijs, de berekening of de argumentatie toe. Als je een onderdeel

Nadere informatie

De ondernemende psychotherapeut (Dutch Edition)

De ondernemende psychotherapeut (Dutch Edition) De ondernemende psychotherapeut (Dutch Edition) Dick Bouman Click here if your download doesn"t start automatically De ondernemende psychotherapeut (Dutch Edition) Dick Bouman De ondernemende psychotherapeut

Nadere informatie

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R

Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie S T R A T E G I C A D V I S O R Risico s van Technologisch Succes in digitale transformatie 2e Risk Event 2019 11 april 2019 The S T R A T E G I C A D V I S O R Ymanagement school of the autonomous University of Antwerp 2 Prof. dr. Hans

Nadere informatie

De Invloed van Innovatiekenmerken op de Intentie van Leerkrachten. een Lespakket te Gebruiken om Cyberpesten te Voorkomen of te.

De Invloed van Innovatiekenmerken op de Intentie van Leerkrachten. een Lespakket te Gebruiken om Cyberpesten te Voorkomen of te. De Invloed van Innovatiekenmerken op de Intentie van Leerkrachten een Lespakket te Gebruiken om Cyberpesten te Voorkomen of te Stoppen The Influence of the Innovation Characteristics on the Intention of

Nadere informatie

Contextanalyse. Patrick v/d Vlist

Contextanalyse. Patrick v/d Vlist Contextanalyse Patrick v/d Vlist Contextanalyse Patrick v/d Vlist Krimpen ad IJsel 10-01-2016 Verdoold Installatiebedrijf Voorwoord Ik heb dit rapport geschreven naar aanleiding van een communicatieopdracht

Nadere informatie

Leeruitdagingen. Van risico s naar kansen in de kenniseconomie van Industry 4.0

Leeruitdagingen. Van risico s naar kansen in de kenniseconomie van Industry 4.0 Leeruitdagingen Van risico s naar kansen in de kenniseconomie van Industry 4.0 Loren Roosendaal - Founder of Knowingo + - Director of Center for Digital Transformation at Nyenrode Business University Een

Nadere informatie

DE VERLEDEN TOEKOMENDE TIJD

DE VERLEDEN TOEKOMENDE TIJD 1 Grammatica les 12 THE FUTURE PAST TENSE DE VERLEDEN TOEKOMENDE TIJD 12.1 FUTURE PAST Als je over het verleden praat, maar iets wilt vertellen over wat toen in de toekomst was, gebruik je ook de Future,

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie