Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders. S. Buttersman, regio Rivierenland

Transcriptie

1 Informatienotitie AAN VAN Raadsleden College van Burgemeester en Wethouders ONDERWERP Regionaal Fietsprogramma Rivierenland, versie 1 oktober 2009 DATUM 28 otkober 2009 KOPIE AAN BIJLAGE 1 REGISTRATIENUMMER S. Buttersman, regio Rivierenland Geachte raadsleden, Bijgaand treft u ter kennisneming het Regionaal Fietsprogramma Rivierenland, versie 1 oktober 2009 aan. Het Portefeuilleberaad Verkeer & Vervoer Regio Rivierenland onderstreept deze regionale visie. Het biedt houvast voor het verder verdiepen van de samenwerking tussen de verschillende betrokken sectoren en vormt als het ware een kapstok voor de knelpunten en projecten die zich voordoen op het bovenlokaal fietsnetwerk (zie bijlage). Achtergrond Op 25 april 2008 is het Regionaal Samenwerkingsprogramma (RSP) Eigen Wijs Rivierenland ondertekend. Met die ondertekening is half 2008 een eerste stap gezet naar een regionaal fietsprogramma: het definiëren en optekenen van een regionale kaart met alle bovenlokale fietsroutes (zowel met recreatieve als utilitaire bestemmingen). De gemeenten van Regio Rivierenland liepen voorop in het proces om te komen tot een gezamenlijke kaart in vergelijking met de andere Gelderse regio s. Daarna hebben de provincie Gelderland en de 6 regio s in de provincie in december 2008 gezamenlijk een aantal intenties uitgesproken om fietsen in Gelderland te bevorderen. Specifiek hebben zij zich uitgesproken om het bovenlokaal fietsnetwerk te versterken, de afstemming tussen de sectoren recreatie & toerisme en verkeer & vervoer te verbeteren en gezamenlijk een bijdrage te leveren om de provincie Gelderland fietsprovincie nummer 1 te maken. De vastgestelde kaart vormt een basis voor het aandragen van knelpunten en projecten die de komende jaren uitgevoerd gaan worden. Het vormt als het ware een kapstok voor de knelpunten en projecten die zich voordoen op het bovenlokaal fietsnetwerk. BIJLAGEN: Regionaal Fietsprogramma Rivierenland, versie 1 oktober 2009 Gemeente Culemborg Ridderstraat 250 Postbus AC Culemborg Tel Fax Info@culemborg.nl

2 Regionaal Fietsprogamma Rivierenland Datum: 1 oktober 2009

3 Inleiding Fietsprogramma Rivierenland Provincie Gelderland en de 6 regio s in de provincie hebben in december 2008 gezamenlijk een aantal intenties uitgesproken om fietsen in Gelderland te bevorderen. Specifiek hebben zij zich uitgesproken om het bovenlokaal fietsnetwerk te versterken, de afstemming tussen de sectoren recreatie & toerisme en verkeer & vervoer te verbeteren en gezamenlijk een bijdrage te leveren om de provincie Gelderland fietsprovincie nummer 1 te maken. Het netwerk wat in 2008 en 2009 is vastgesteld vormt de basis voor de knelpunten die gemeenten de komende jaren willen aanpakken. Op initiatief van de Gelders Fietsnetwerk wordt gewerkt aan een Integraal Fietsprogramma Gelderland. Aan de afzonderlijke regio s is gevraagd input te leveren voor dit Gelders Fietsprogramma. De volgende onderdelen komen terug: 1. Een typering van regio Rivierenland;. 2. De regionale visie, welk doel streeft de regio na betreffende de fiets en wat zijn belangrijkste opgave die hieruit voortvloeien. 3. De regionale opgaven, het gaat hierbij om een omschrijving van de belangrijkste ingrepen. Met andere woorden waarop wordt ingezet. In de onderstaande tekst zijn de verschillende onderdelen van het fietsprogramma voor Regio Rivierenland uitgewerkt. Organisatie Een eerste versie van deze visie is tot stand gekomen dankzij de inbreng van de lokale ambtenaren recreatie & toerisme (R&T) en verkeer & vervoer (V&V). Ambtenaren van de gemeenten: Buren, Culemborg, Druten, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas & Waal en Zaltbommel. Vervolgens is in april de concept versie voorgelegd aan de portefeuillehouders R&T en V&V. In datzelfde overleg is uitgesproken dat het portefeuilleberaad V&V leidend is voor dit onderwerp, daarom is de visie in het portefeuilleberaad V&V van 30 september jl. onderschreven. 1. De regio Rivierenland getypeerd Het belangrijkste kenmerk van de regio Rivierenland is het open landschap met, zoals de naam al aangeeft, de grote rivieren van Nederland zoals de Maas, Waal en Rijn. Tevens stroomt de Linge door Rivierenland. De uiterwaarden, dijken, oeverwallen en kommen en vele pittoreske kernen zoals bijvoorbeeld Brakel, Buren, Asperen en Appeltern vormen samen met het cultuurhistorisch landschap een uniek rivierenlandschap, dat nationaal en internationaal als zodanig wordt (h)erkend. Het is zo dat deze variatie in het landschap bijzonder wordt gewaardeerd door de recreant die Rivierenland aandoet. De aan het landschap verbonden dag- en verblijfsrecreatie is een belangrijke pijler van de regionale economie. Een ander kenmerkend aspect van de regio is dat deze wordt omsloten, soms met rivieren als barrière, door andere regio s en zelfs 3 andere provincies. Provincie Utrecht ten noorden, provincie Zuid-Holland ten westen en provincie Noord-Brabant ten zuiden van de regio. Sinds het voorjaar 2009 staat in Rivierenland een fietsroutenetwerk. Dit recreatieve fietsknooppuntensysteem kan de regio veel bieden: voor de recreanten, ondernemers in de horeca en de toeristische aantrekkelijkheid in het algemeen van de regio. Met dit routenetwerk fietst men eenvoudig routes vanaf tien kilometer. De genummerde knooppunten leiden de fietser van knooppunt naar knooppunt. In de regio zijn circa 90 kleinere kernen. Meestal wordt tussen deze kernen gefietst over landelijke (verbindings-)wegen vaak ook over dijken. Vaak fietsen zowel recreanten, forenzen en scholieren langs dezelfde recreatieve knooppunten. Kortom: er zijn weinig fietspaden of stroken die enkel door één groep gebruikers wordt benut. 2. Regionale visie De deelnemende gemeenten in Regio Rivierenland op het gebied van Verkeer & Vervoer en Recreatie & Toerisme delen de visie dat het fietsen in Rivierenland nog meer kan worden gestimuleerd. Zoals Versie 3.0, 1 oktober 2009 CONCEPT VERSIE 2

4 hierboven weergegegeven leent regio Rivierenland zich perfect voor fietsen, vooral door het landelijke karakter van het gebied op relatief korte afstand van de drukke Randstad. Veiligheid Fietsers vormen een kwetsbare groep verkeersdeelnemers en zijn vaak het slachtoffer van (vracht)auto s. Door een veilig fietspadennetwerk wordt het fietsgebruik gestimuleerd. Daarbij is bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen zoals scholieren en ouderen van belang. Daarnaast is de menging van (landbouw)verkeer en fietsverkeer op wegen een belangrijk onderwerp dat extra aandacht verdient. Dit is een gezamenlijk probleem van de diverse doelgroepen fietsers, te weten schoolgaande jeugd, recreanten en woon-werkverkeer. Dit is een rechtstreeks gevolg van de vele (smalle) dijken en wegen in Rivierenland waarover verkeer wordt geleid. Regio Rivierenland zet extra in op verkeersveiligheid, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen en de menging van landbouw- en fietsverkeer op vooral dijken. Aantrekkelijkheid Het onlangs aangelegde fietsknooppuntensysteem is slechts een basis waarop uitbreiding gewenst is om nog meer recreanten te trekken naar de regio. Ontwikkelingen die hierbij goed aansluiten zijn: toenemende populariteit van wandelen en fietsen (met toenemende bestedingen), vooral onder de leeftijdsgroep 55+ en de provinciale, regionale en lokale doelstelling van het creëren van aantrekkelijke en veilige fietsregio s. Het programma Kansen tussen de Dijken en ook ontwikkelingen vanuit de Rijksoverheid (Nationaal Landschap) bieden houvast voor versterking van de recreatieve waarde van Rivierenland voor fietsers. Regio Rivierenland zet in op het gebied van toerisme en recreatie op een goede bereikbaarheid van recreatieve gebieden en goede fietsvoorzieningen, met als basis het onlangs geïntroduceerde fietsknooppuntensysteem. Directheid De fiets is op de korte afstand verreweg het beste vervoermiddel, met weinig overlast voor de omgeving. Zeker voor afstanden tot 5 à 7,5 kilometer is het de beste keuze. Om het fietsen voor deze afstanden te stimuleren is het gewenst het regionale netwerk zo te ontwikkelen dat de fietswegen zo direct mogelijk worden aangelegd. Bijvoorbeeld door ontbrekende schakels aan te leggen. Ook voor de forenzen en schoolgaande jeugd kan het fietsen nog aantrekkelijker worden gemaakt, zodat het fietsen naar werk of school een snel en veilig alternatief is op het (meestal) beperkte openbare vervoer. Zo kunnen in de regio bijvoorbeeld snelfietspaden naar bedrijventerreinen en bovenlokale scholen in de toekomst worden opgevoerd als verbeterpunt. Een uitdaging voor alle fietsers is verder het verbeteren van aansluitingen op en verbindingen naar andere regio s. Een fietser bindt zich natuurlijk niet in eerste instantie aan regio- of provinciegrenzen. Dit geldt natuurlijk voor zowel recreanten, forenzen en scholieren. Zo richten veel inwoners van Rivierenland zich op voorzieningen uit de steden net buiten de regio (Leerdam, Gorinchem, Utrecht, Den Bosch, Veenendaal etc). en ook weer andersom komen kinderen uit bijvoorbeeld Vianen, Houten en Hagestein op de scholen naar Rivierenland. Een verbeterpunt in dit kader kan zijn het versterken van de inzet van pontjes: niet alleen meer pontjes maar ook de verruiming van de vaartijden. Regio Rivierenland zet in op het verbeteren van de aansluiting op andere regio s en het aanbieden van een goed alternatief voor het autogebruik in de regio. 3. De regionale opgaven In hoofdstuk 1 is al aangegeven dat de fietser in Rivierenland zich op wegen tussen ander (zwaarder) verkeer bevindt. Denk aan aantrekkelijke routes, schoolroutes en woon-werk routes over vaak drukke (en smalle) dijken en over landbouwwegen. De fietser heeft meestal niet een aparte plaats op de weg. Zowel de sector recreatie & toerisme als verkeer & vervoer signaleert dit algemene knelpunt. Door dit probleem te benoemen, wordt de weg vrijgemaakt om in toekomstig beleid hierop een antwoord te Versie 3.0, 1 oktober 2009 CONCEPT VERSIE 3

5 vinden. Door specifieke wegvakken, kruisingen en wegen te benoemen waar dit knelpunt zich voordoet kan werkelijk invulling gegeven worden aan het beleid. Oplossingen voor de regionale opgave zouden kunnen zijn: meer vrijliggende fietspaden, meer verkeersluwe dijken, verbeteren oversteken etc. De drie belangrijkste motieven om op de fiets zitten, zijn: - recreatief fietsen (fietsknooppuntensysteem), - woon-werk verkeer, schoolverkeer en fietsverkeer naar sportcentra/zwembaden etc. Op de verschillende routes (motieven) kunnen verschillende problemen zich voordoen (doelen): verkeersveiligheid, aantrekkelijkheid en directheid. Op de routes van de verschillende motieven is vaak één doel het belangrijkste. Door doelen en motieven te combineren komen we tot de volgende categorieën van knelpunten die het meest van belang zijn voor gemeenten, namelijk: Aantrekkelijkheid op recreatieve routes is het belangrijkste (daarna verkeersveiligheid en directheid) Directheid is voor woon-werk routes en centrumroutes het belangrijkste (daarna verkeersveiligheid en aantrekkelijkheid) Verkeersveiligheid is het belangrijkste op schoolroutes (daarna directheid en aantrekkelijkheid) De drie bovengenoemde punten worden als uitgangspunt voor de projecten gebruikt. Daarbij worden de 3 categorieën, expliciet, vooralsnog gelijk gesteld en is bijvoorbeeld niet de verkeersveiligheid op schoolroutes belangrijker dan de aantrekkelijkheid op recreatieve routes en de directheid voor woonwerk routes. In onderstaande tabel ziet u deze informatie weergegeven Verkeersveiligheid Aantrekkelijkheid Directheid Meeste ongevallen scoort hoog Grootste afwijking ontwerpeisen of Minste belevingswaarde Ontbrekende schakel grootst te behalen winst m.b.t. omrijafstand of rijtijdwinst I Recreatieve routes (knooppuntennetwerk) II Woonwerk / Centrumroutes, routes naar voorzieningen III Schoolroutes, routes naar sportcentra/zwembaden e.d. 4. Enkele projecten toegelicht Moet volgen uit projectenlijst: exacte vorm (niet te veel extra werk) volgt nog vanuit provinciale ondersteuning. Versie 3.0, 1 oktober 2009 CONCEPT VERSIE 4

6 5. Uitvoeringsprogramma De projecten die elk jaar worden uitgevoerd vormen een dynamische lijst. Soms vallen projecten op het laatste moment af (bijvoorbeeld om financieringsredenen of problemen met de ruimtelijke ordening) en soms komen er nieuwe projecten bij. Via het jaarlijkse Regionaal ActieProgramma (RAP) worden door gemeenten en provincie alle knelpunten en projecten opgenomen die het jaar daarop worden uitgewerkt of al worden uitgevoerd. KAART OPNEMEN!! (op A3 of A4 is de regionale kaart onleesbaar, de kaart is te zien via Versie 3.0, 1 oktober 2009 CONCEPT VERSIE 5