Hekwerk Oude Spoorbaan: analyse en oplossingsrichtingen.

Transcriptie

1 Hekwerk Oude Spoorbaan: analyse en oplossingsrichtingen. In de commissievergadering van 11 oktober 2010 zijn vragen gesteld omtrent de herhaaldelijke schades aan het hekwerk op de Oude Spoorbaan tussen de Engelendaal en de Zijlbrug. Naar aanleiding hiervan is een analyse gemaakt van de gebeurtenissen en de feitelijke situatie. Op basis hiervan zijn oplossingsmogelijkheden voorgesteld. Analyse en feitelijke situatie Met de realisatie van de woonwijk Driegatenbrug is de locatie van het fietspad langs de Oude Spoorbaan gewijzigd. De groenstrook welke tussen de rijbaan en het fietspad lag is komen te vervallen. Op deze plaats is een hekwerk geplaatst. Onderstaand twee situatiefoto s. Figuur 1. Bovenaanzicht kruispunt Engelendaal Oude Spoorbaan. Figuur 2. Streetview aanzicht Oude Spoorbaan richting Zijlbrug. Doel hekwerk. Het hekwerk heeft als doel om te voorkomen dat fietsers plotseling op de rijbaan komen door bijvoorbeeld stuurfouten, gladheid of wind. Dit wordt doorgaans toegepast bij een tweezijdig bereden fietspad waarbij dus ook fietsers uit tegenliggende richting van de automobilist komen. Op verschillende plaatsen, zoals de Leiderdorpse brug is een dergelijk hekwerk geplaatst. Op de Persant Snoepweg tussen de Engelendaal en de Pagina 1/5

2 Bospoort-rotonde doet zich een gelijke situatie voor. Hier is gekozen voor een afscheiding met behulp van een opstaande trottoirband. Echter, daar is geen sprake van een bocht, zoals bij het kruispunt Oude Spoorbaan Engelendaal het geval is. Recente schades en ongelukken. In de afgelopen vier jaar hebben er vijf ongevallen plaatsgevonden, waarbij het hekwerk beschadigd is. Begin dit jaar zijn er nog twee schades geconstateerd, waarmee het totaal op zeven komt. Over deze laatste twee is nog te weinig informatie beschikbaar om zeker te zijn omtrent de oorzaak. Van de vijf ongevallen was er eenmaal sprake van sneeuw/ijzel, eenmaal van een dronken bestuurder en de overige keren verloor de automobilist waarschijnlijk door te hoge snelheid de macht over het stuur. In een van deze gevallen was de snelheid dusdanig hoog dat de auto tot stilstand is gekomen tegen de gevel van de achterliggende woning. Voor zover kon worden nagegaan en gelet op de plaats van beschadiging aan het hek, zijn alle schades veroorzaakt door automobilisten die vanaf de Engelendaal de Oude Spoorbaan richting de Zijlbrug opdraaiden. Feitelijke situatie. De kruising betreft een uitgebreide T-kruising met gescheiden rijbanen en geregeld door een VRI 1 die 24 uur per dag in dienst is. De kruising ligt binnen de bebouwde kom. Door de gescheiden rijbanen en middenbermen staan de VRI-portalen ver uiteen. Tevens is de af te leggen afstand op het kruisingsvlak groot, bijna 50 meter. Aan alle zijden van de kruising bevinden zich lange rechtstanden met meerdere rijstroken. De layout van het kruispunt voldoet aan de CROW 2 richtlijnen. Het fietspad bevindt zich direct ten noorden langs de rijbaan. Het fietspad loopt onafgebroken langs de Oude Spoorbaan. Ten noorden van het fietspad bevindt zich een voetpad en daarna de bebouwing van de woonwijk Driegatenbrug. Analyse van de situatie en de schades. Voor de analyse is een aantal gegevens cruciaal. Als eerste de locatie van de schades. Deze bevinden zich alle in de bocht vanaf de Engelendaal richting de Zijlbrug. Ten tweede het gegeven dat alle geregistreerde ongevallen en schades allemaal enkelzijdige ongelukken betreffen. Dit wil zeggen dat er slechts één auto bij betrokken is geweest. Een derde gegeven is dat de af te leggen afstand op het kruisingsvlak groot is, alsmede dat er grote lengte van de rechtstanden voor en na de kruising is. Het vierde en laatste gegeven is dat op andere plaatsen waar er een hekwerk op eenzelfde afstand tot de rijbaan staat, zoals op de Leiderdorpse brug er geen schades zijn Hieruit wordt geconcludeerd dat de combinatie van het nemen van een bocht, tezamen met een te hoge snelheid (mogelijk gemaakt door de grote lengtes) de hoofdoorzaak is van de schades. 1 VRI: Verkeersregel installatie. Populair bekent als stoplichten. 2 CROW: kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte. Pagina 2/5

3 Oplossingsrichtingen De conclusie bevat twee elementen die bijdragen aan de schades. Als eerste de snelheid van de automobilist en als tweede de vormgeving van het kruispunt zelf. Op basis hiervan zijn vier oplossingsrichtingen beschreven. Oplossingsrichting 1. Geen maatregelen treffen. Achtergrond van deze oplossingsrichting is het nemen van ieders eigen verantwoordelijkheid. Als wegbeheerder heeft de gemeente Leiderdorp de verantwoordelijk om deugdelijke infrastructuur beschikbaar te stellen aan de verkeersdeelnemers. De automobilist heeft zijn eigen verantwoordelijk ten aanzien van snelheid, controle over zijn voertuig en gebruik van de weg. Zoals reeds geconcludeerd is, voldoet het ontwerp van de weg aan de richtlijnen. De VRI zorgt voor een overzichtelijk en veilig kruispunt. De gemeente heeft derhalve aan haar verplichtingen en verantwoordelijkheden voldaan. Het grootste deel van de automobilisten neemt hun eigen verantwoordelijkheid. Een enkeling echter niet. Die overtreedt de wet door met alcohol op of te hard te rijden. Dit zorgt echter niet allen hier voor gevaarlijke situaties, maar overal in Leiderdorp. De politie handhaaft op beide overtredingen, vaak in de vorm van een algemene controle van voertuigen en bestuurders. Het is een utopie om te verwachten dat alle automobilisten zich altijd aan alle regels houden en geen fouten maken. De incidenten zoals zich hier hebben plaatsgevonden zijn te herleiden op de bestuurders zelf. De gemeente accepteert dit en concludeert dat verdere maatregelen niet noodzakelijk zijn. Oplossingsrichting 2. vormgeving kruispunt aanpassen. Binnen deze oplossingsrichting wordt de situatie veiliger gemaakt door aanpassing van het kruispunt. Dit kan op verschillende manieren. Een mogelijkheid is om een flauwere en bredere bocht te maken waardoor stuurfouten minder snel leiden tot ongevallen. Dit nodigt wel uit tot harder rijden. Een andere mogelijkheid is om het kruispunt te verkleinen, dan wel de geleiding van de verkeersstroom aan te passen. Dit maakt het onwaarschijnlijker dat de bocht met hoge snelheid wordt genomen. Een derde optie is een totale herontwikkeling van het kruispunt. Dit laatste zal ondermeer het geval zijn bij de komst van de Ringweg Oost en/of de komst van de Hoogwaardige Openbaar Vervoer (HOV)-verbinding. Voor alle benoemde aanpassingen is uitgebreid onderzoek en ontwerpwerk nodig. Dit voert te ver om uit te voeren binnen deze notitie. Op basis van kengetallen is de verwachting dat het onderzoek/ontwerp enkele tienduizenden euro s zal kosten en de reconstructie enkele honderdduizenden euro s. Hiermee is dit scenario de kostbaarste oplossing, tenzij de reconstructie wordt uitgevoerd als onderdeel van de realisatie van de RWO. Het ontwerp van de RWO voorziet in een volledig nieuw vormgegeven kruispunt waarbij de kosten voor realisatie worden gedragen door Leiden. Oplossingsrichting 3. De snelheid terugbrengen. Geconcludeerd is dat snelheid een van de belangrijkste oorzaken is van de ontstane schades. Ook uit waarnemingen van de politie blijkt dat er op dit gedeelte veelvuldig te hard wordt gereden. De snelheid terugbrengen is daarmee de meest efficiënte maatregel om ongelukken, niet alleen deze maar ook in het algemeen, te voorkomen. Pagina 3/5

4 Een mogelijkheid om de snelheid terug te brengen is aanpassing van het kruispunt zoals omschreven in scenario 2. Een goedkopere oplossing is de plaatsing van een flitspaal bij het verkeerslicht op de kop van de Engelendaal. Hierdoor zal de gemiddelde snelheid omlaag gebracht worden en het heeft als extra voordeel dat minder automobilisten door rood licht zullen rijden. Dit verkleint de kans op (ernstige) auto-ongelukken, die hier ook hebben plaatsgevonden in dezelfde periode. Deze ongelukken hebben een hogere kans op dodelijke slachtoffers dan de schades aan het hekwerk (gemiddeld hogere snelheid van meerdere voertuigen, meest waarschijnlijk ongevalscenario is een botsing in de flank). Ook voor dit scenario is onderzoek nodig, alsook overleg met de politie. De totale kosten van dit scenario worden op dit moment geraamd op vijftigduizend euro. Oplossingsrichting 4. Geleiding en barrières. De voorgaande scenario s hadden als doel het voorkomen van verdere ongelukken. Een andere mogelijkheid is het beperken van de gevolgen van een ongeluk wanneer deze zich voordoet. Hierbij wordt de aanname gedaan dat de fietsers in gevaar zijn ten gevolge van de beschreven ongelukken en schades. In de beschreven ongelukken is nooit een fietser betrokken geweest. De aanname is dan ook een risico-inschatting zonder feitelijke basis. Er bestaat een kans dat een fietser betrokken raakt bij een enkelzijdig ongeval van een auto, doordat het bijvoorbeeld geraakt wordt door het kapot gereden hekwerk zelf. Feitelijk is de fietser hier echter beter beschermd dan op andere plaatsen waarbij deze op de weg zelf rijdt, zoals bijvoorbeeld bij de toepassing van fietssuggestiestroken op een weg met zijstraten. In aanvulling op of ter vervanging van het hekwerk zijn een aantal constructies mogelijk. De meest eenvoudige is het aanbrengen van een trottoirband direct naast de rijbaan. Auto s die deze band raken zullen worden gecorrigeerd in hun rijrichting. Dit gaat doorgaans zonder schade aan de auto zelf of gevaar voor andere weggebruikers. Bij hogere snelheiden is dit echter niet afdoende om de auto van rijrichting te veranderen. Een tweede mogelijk is het aanbrengen van een barrier. Deze zijn doorgaans in beton of staal uitgevoerd. Voor auto s met een redelijke snelheid zijn deze barriers afdoende om te voorkomen dat een auto doorschiet en zijn rijbaan verlaat (en daarmee dus op het fietspad terecht komt). Barriers hebben echter twee nadelen. De eerste is dat de schade aan de auto groter zal zijn, mogelijk met persoonlijk letsel voor de automobilist zelf. Het tweede nadeel is dat de auto die de aanrijding heeft terug wordt geduwd de rijbaan op. Daar de Oude Spoorbaan twee rijstroken heeft kan dit een tweede ongeval, tussen twee rijdende auto s, veroorzaken. De kans op letsel en schades is daarbij groot. Een geleide rail (ook wel populair vangrails genoemd) wordt niet toegepast binnen de bebouwde kom. Geleide rails zijn zware en kostbare constructies bedoelt om voertuigen en vrachtwagens met een hoge snelheid (>80km/uur) te geleiden en daarmee te voorkomen dat ze op de tegengestelde weghelft komen op bijvoorbeeld een autosnelweg. Een dergelijke constructie is niet geschikt of bedoelt voor de onderliggende situatie. Het plaatsen van trottoirbanden of barriers zal, afhankelijk van de totale lengte, niet meer kosten dan tienduizend euro. Pagina 4/5

5 Conclusie De ongelukken en schades zijn een veroorzaakt door fouten gemaakt door automobilisten. De vormgeving van de kruising (een uitgebreide T-splitsing) heeft wel bijgedragen aan het mogelijk maken van het nemen van de bocht met een (te) hoge snelheid. Er zijn vier oplossingsrichtingen geformuleerd: Oplossingsrichting 1 is accepteren dat het onmogelijk is om de weg zo in te richten dat fouten en wetovertredingen volledig worden voorkomen. Deze kruising voldoet aan alle normen en zoals gebleken is, is dat geen garantie. Handhaving, welke reeds plaatsvindt, is de enige mogelijkheid om overtreders aan te pakken. Oplossingsrichting 2 is het aanpassen van de vormgeving van het kruispunt. Dit is een zeer kostbare optie. Als onderdeel van de komst van de RWO en/of de HOV zal het kruispunt sowieso aangepakt worden. Dit zal pas op zijn vroegst over enkele jaren zijn. Oplossingsrichting 3 is het verminderen van de snelheid door het plaatsen van een flitspaal. Deze optie is goedkoper dan scenario 2 en heeft als nevenvoordeel dat de kans op ongelukken veroorzaakt door rood licht rijden ook wordt gereduceerd. Een flitspaal is echter geen garantie dat dit soort schades nooit meer voorkomt. Oplossingsrichting 4 doet de feitelijk niet onderbouwde aanname dat de fietsers beter beschermd moeten worden op dit stuk dan dat ze op dit moment zijn. Hierbij worden extra barrières geplaatst die hiervoor moeten zorgen, welke hun eigen beperkingen hebben. Het College beraadt zich nog omtrent welke oplossingsrichting haar voorkeur verdiend. Tijdens de commissievergadering van 18 januari zal zij haar keuze presenteren alsmede de onderliggende motivatie hiervoor mondeling toelichten. Pagina 5/5