AZV-jaarverslag 2011 I 1 JAARVERSLAG I 2011

Transcriptie

1 AZV-jaarverslag 2011 I 1 JAARVERSLAG I 2011

2 VOORWOORD: kennis geneest! ARTSEN ZONDER VAKANTIE IN EEN NOTENDOP Visie & missie Artsen Zonder Vakantie in Afrika ARTSEN ZONDER VAKANTIE IN CIJFERS DOELSTELLINGEN & FOCUS Capaciteitsversterking Moeder- & kindzorg verbeteren Psychische & fysische revalidatie verbeteren Specialiseren van het medisch aanbod Regionale vormingsprojecten uitbreiden Samenwerkingen AZV IN BELGIË Zuidwerking Verzonden materiaal Communicatie Fondsenwerving Subsidies JAARREKENINGEN 2011 Toelichting balans- & resultatenrekening PROGRAMMA & BUDGET VOOR 2012 ALGEMEEN BEHEER

3 Kennis geneest! Ook in 2011 bleef deze boodschap in het logo van Artsen Zonder Vakantie (AZV) het sturende credo. De kernopdracht van de organisatie blijft het versterken van de capaciteit van ziekenhuizen in Afrika, om integrale en kwaliteitsvolle zorgen te leveren. Onze aandacht ging ook in 2011 onverminderd naar de goede zorgen voor patiënten en personeel dat vaak in moeilijke omstandigheden moet werken. In 2011 bestond Artsen Zonder Vakantie 30 jaar, een bescheiden hoogtepunt, maar zeker geen eindpunt was ook het Europese Jaar van de Vrijwilliger. Met 344 specialisten die als vrijwilliger één van de 157 missies uitvoerden in onze 59 partnerziekenhuizen, mogen we met fierheid zeggen dat AZV een vrijwilligersorganisatie is bij uitstek én met uitmuntendheid. De vele keren dat AZV het nieuws haalde in 2011 had een belangrijk sensibiliserend effect en kwam de fondsenwerving ten goede: de Vitaya-reeks Dokters in Afrika, het winnen van De Standaard Solidariteitsprijs, de eerste Clipcup-actie, het engagement en de missie van Bart Peeters en zijn familie, Het gaf de organisatie duidelijk meer visibiliteit. De noden op het vlak van gezondheidszorg in Afrika zijn groot. Artsen Zonder Vakantie is klaar om hiervoor zijn verantwoordelijkheid te nemen en zich ook in de toekomst betrokken te engageren. Het hoeft noch betoog, noch overtuiging om te stellen dat Artsen Zonder Vakantie een gezonde en degelijke organisatie is, hetgeen u kan afleiden uit de cijfers en teksten in dit verslag. We wensen u veel leesgenot en danken u voor uw steun. Dr. Patrick Peeters Voorzitter Jan Goossens Directeur AZV-jaarverslag 2011 I O1

4 ARTSEN ZONDER VAKANTIE IN EEN NOTENDOP Artsen Zonder Vakantie, dat zijn 600 Belgische artsen en verpleegkundigen die actief zijn in de armste gebieden van Afrika. Tijdens hun vakantie engageren zij zich om op vrijwillige basis Afrikaanse collega s bij te staan en op te leiden aan de operatietafel, in het labo of op de ziekenzaal.

5 Artsen Zonder Vakantie gaat voor de duurzame oplossing : overdracht van kennis. Want met die kennis kunnen hun Afrikaanse collega s later zelfstandig aan de slag. De evolutie van elk partnerziekenhuis volgen zij jarenlang van nabij op. Het mooiste moment is wanneer zij ergens niet meer nodig zijn; wanneer kennis echt geneest. Dit is echter een werk van bijzonder lange adem. Artsen Zonder Vakantie is actief in Benin, Burkina Faso, Burundi, de D.R.Congo, Kameroen, Rwanda en Tanzania. MISSIE & VISIE Iedereen heeft recht op gezondheid en gezondheidszorg Om dit te kunnen verwezenlijken werkt Artsen Zonder Vakantie een duurzaam ontwikkelingsprogramma uit. Gezondheidszorg in Afrika verbeteren. In België hebben we ongeveer 1 arts per 220 inwoners. In Congo is dat 1 arts per inwoners. Het aantal specialisten ligt schrijnend lager. Sterke samenwerkingen aangaan die het gezondheidssysteem in Afrika versterken en verbeteren. Artsen Zonder Vakantie werkt alleen op vraag van Afrikaanse ziekenhuizen. Nieuwe partners moeten aan een aantal voorwaarden voldoen om zinvolle capaciteitsversterking te kunnen garanderen. Sterke en duurzame samenwerkingen en resultaten staan immers voorop. Steeds vaker wordt hiervoor met derden samengewerkt; zoals andere ngo s of lokale instanties. Medische teams uitzenden op vraag van lokale partners. Deze teams zijn samengesteld uit artsenspecialisten, verpleegkundigen, vroedvrouwen, kinesitherapeuten, laboranten en eventueel beheerders en technici. Zij werken allemaal onbezoldigd en op vrijwillige basis. Ze voeren operaties uit, leren nieuwe technieken aan, geven opleidingen, beantwoorden vragen, bespreken verbeteringen en maken aanbevelingen voor de teams die na hen komen. Korte zendingen die regelmatig herhaald worden en passen in een langere begeleiding van de partner. Zo n zending duurt gemiddeld 2 à 3 weken. Partnerships variëren tussen de 3,5 en de 10 jaar. Tijdens de missies van Artsen Zonder Vakantie gaat de activiteit in de lokale ziekenhuizen serieus de hoogte in. Overbrengen van (para)medische kennis aan lokale artsen en paramedici Elke zending is een uitwisseling van kennis, ervaring en expertise. Elk team behandelt patiënten maar biedt de lokale partner vooral upgrading door het aanleren van nieuwe technieken en methoden. Dit gebeurt door bedside teaching, training on the job, workshops, onderwijs, aangepaste referentiewerken, tijdschriften en gebruik van internet. Zenden van medisch materiaal Dit is absoluut noodzakelijk voor het functioneren van het ziekenhuis en om de missieobjectieven van Artsen Zonder Vakantie te realiseren. Op die wijze bouwt Artsen Zonder Vakantie samen met partners aan een infrastructuur waardoor betere zorgen mogelijk zijn. Capaciteit van de partner versterken vooral ten voordele van de kansarmen. Er wordt over gewaakt dat ook zij de mogelijkheid krijgen om zich tijdens de aanwezigheid van Artsen Zonder Vakantie aan te bieden voor behandeling of verzorging. Sensibilisatie in België. Door communicatie en activiteiten in eigen land informeert Artsen Zonder Vakantie over het werk van de organisatie en de situatie in de Afrikaanse partnerziekenhuizen. AZV-jaarverslag 2011 I 5

6 WERKING IN AFRIKA Afrikaanse landen Congo 52% Kameroen 4% Tanzania 11% Burkina Faso 8% Benin 4% Burundi 8% Rwanda 13% 344 vrijwilligers gingen ter plaatse werken en de gezondheidszorg verbeteren. Al deze terreinvrijwilligers zijn vakdeskundigen. Hun voornaamste opdracht is lokale collega s vormen, opleidingen geven, ingrepen en onderzoeken uitvoeren en nieuwe protocollen introduceren waarvoor de lokale competentie momenteel onvoldoende is. 157 missies Burkina Faso (12) Benin(6) Kameroen(7) Congo(80) Rwanda (20) Burundi(13) Tanzania (19)

7 Artsen Zonder Vakantie in cijfers 53% 47% van de vrijwilligers zijn paramedici (verpleegkundigen, vroedvrouwen, laboranten, kinesisten, ergotherapeuten, ) en technici. zijn artsen-specialisten voornamelijk met een chirurgische discipline (gynaecologen, algemene chirurgen, orthopedisten, ) maar verder ook pediaters, radiologen en anesthesisten uren Samen presteerden ze 5125 mandagen of meer dan uur in Afrika. 4,4 miljoen euro Mochten alle artsen en verpleegkundigen hun (ere)loon doorrekenen voor alle werkuren bij Artsen Zonder Vakantie, dan zou dit neerkomen op zo n 4,4 miljoen euro. Alle vrijwilligers verdienen 0,0 euro aan hun werk voor Artsen Zonder Vakantie. 23 ton In totaal werd voor euro aan medisch materiaal (inclusief transportkosten) naar Afrika verzonden. Het ging om meer dan 23 ton materiaal. 59 Samenwerkingen met 59 partnerziekenhuizen en gehandicaptencentra in Afrika. AZV-jaarverslag 2011 I 7

8 2011, WAT WAREN DE DOELSTELLINGEN? Alle missies kunnen onder een specifieke doelstelling ondergebracht worden. Ligt de focus bijvoorbeeld op capaciteitsversterking, op het verbeteren van de moeder- en kindzorg, op psychische & fysische revalidatie, op het specialiseren van het medisch aanbod of op het uitbreiden van vormingsprojecten? Wij sommen de 5 verschillende doelstellingen voor u op en geven er meteen een praktisch voorbeeld vanop het veld bij.

9 AZV-jaarverslag 2011 I 9

10 CAPACITEITSVERSTERKING DOOR MEDISCHE MISSIES IN ONZE PARTNERLANDEN Artsen Zonder Vakantie wil de gezondheidszorg structureel verbeteren in de armste regio s van Afrika. Overdracht van kennis en het versterken van de medische teams ter plekke vormen hierbij de kernactiviteiten. Specialisten zoals wij die in België kennen zijn bijna onbestaande in Afrika. Alle artsen en verpleegkundigen werken op vrijwillige basis. Tijdens hun vakantie trekken zij naar Afrika om er bij te dragen aan een betere gezondheidszorg. Praktisch: medisch personeel en materiaal Artsen in Afrika zijn vaak generalisten; al wordt wel verondersteld dat ze operaties uitvoeren en moeilijke pathologiën behandelen. Daarom zendt Artsen Zonder Vakantie Belgische specialisten uit om de lokale artsen daar aan de operatietafel, het ziekenbed of in het labo bij te scholen. Zo worden er meer operaties uitgevoerd maar wordt vooral ook de theoretische en praktische deskundigheid van de lokale artsen, verpleegkundigen en paramedici verhoogd. Naast de kennis ontbreekt meestal ook het nodige materiaal. Daarom zorgt Artsen Zonder Vakantie ook voor bijzonder veel medisch materiaal om deze missies te ondersteunen. AZV levert zowel structureel- als verbruikbaar medisch materiaal, alsook bepaalde noodzakelijke medicatie. Dit allemaal in functie van de lokale behoeften van de partnerziekenhuizen. Goed werkend medisch materiaal verbetert mee de infrastructuur van de partnerziekenhuizen en daardoor ook de werking van de lokale staf. Voor de patiënten betekent dit o.a. lagere risico s, doeltreffender onderzoek en verhoogd comfort. Op die manier wordt de algemene medische zorg verbeterd. U kon het al op onze cijferpagina lezen; in 2011 organiseerde AZV in totaal 157 missies. 344 vrijwilligers gingen ter plaatse werken en de gezondheidszorg verbeteren. Hun voornaamste opdracht is lokale collega s vormen, opleidingen geven, ingrepen en onderzoeken uitvoeren en nieuwe protocollen introduceren waarvoor de lokale competentie momenteel onvoldoende is. 53% van de vrijwilligers zijn paramedici en technici. 47% zijn artsen-specialisten voornamelijk met een chirurgische discipline maar verder ook pediaters, radiologen en anesthesisten. Samen presteerden ze 5125 mandagen of meer dan uur onbezoldigd in Afrika. Mochten alle artsen en verpleegkundigen hun (ere) loon doorrekenen voor alle werkuren bij Artsen Zonder Vakantie, dan zou dit neerkomen op zo n 4,4 miljoen euro. Duurzaamheid is belangrijk: Er worden systematisch opleidingen gegeven om de toestellen correct te gebruiken, te onderhouden, te repareren en defecte onderdelen eventueel te vervangen. Zo draagt AZV een steentje bij aan het milieu. Er wordt ook een efficiënte maritiemeen luchtvaartlogistiek uitgebouwd met zo veel mogelijk vrijstelling van invoerheffingen. Waar mogelijk wordt lokaal materiaal aangekocht.

11 MOEDER- EN KINDZORG VERBETEREN Door middel van meer gynaecologische missies en pediatrische opleidingen wil Artsen Zonder Vakantie de moeder- en kindzorg verbeteren. Op die manier wil AZV het sterftecijfer van baby s en vrouwen bij de geboorte drastisch verminderen maar ook vrouwen met vaginale problemen en dan in het bijzonder vesicovaginale fistels behandelen. Praktisch: vesicovaginale fistels Naast het direct gevaar voor overlijden loopt een vrouw die zwanger wordt in Sub-Saharisch Afrika ook een belangrijk risico op een blijvende handicap door serieuze complicaties. Deze variëren van chronische infecties tot ernstig handicaperende aandoeningen zoals vesicovaginale fistels (VVF). Wat is een vesciovaginale fistel? Een vesicovaginale fistel is een soort scheuring die door te zware en langdurige arbeid bij de bevalling ontstaat. Hierdoor worden de vagina en het urinestelsel of de vagina en de aars op een onnatuurlijke en uiterst pijnlijke manier met elkaar verbonden. In België komt dit bijna niet meer voor aangezien bevallingen door een gynaecoloog begeleidt worden en er bij complicaties besloten wordt om tot een keizersnede over te gaan. In Afrika zijn de omstandigheden vaak schrijnend. Door de scheur tussen de vagina en de urineweg en/of aars hebben deze vrouwen te kampen met chronische incontinentie, zware problemen op medisch, psychologisch en sociaal vlak. Het verlies van urine is constant en de reuk en het ongemak die hiermee gepaard gaan zeer vernederend. In bijna alle gevallen wordt de vrouw verstoten door haar partner en familie. Chirurgische ingrepen Toch is de oplossing relatief simpel: een chirurgische ingreep. Wanneer die wordt uitgevoerd door een ervaren chirurg, bedraagt de slaagkans tot 90%. Jammer genoeg zijn er te weinig plaatsen waar een goede ingreep en behandeling mogelijk zijn. Bovendien kunnen de meeste vrouwen aangezien ze verstoten zijn door hun man en familie zo n operatie niet betalen. Vaak hebben ze al moeite om simpelweg te overleven. Fistula Clinic Sinds oktober 2007 is het Hôpital St. Joseph in Kinshasa uitgerust met een aparte vleugel die volledig gewijd is aan de behandeling van vesciovaginale fistels. Deze vleugel werd de Fistula Clinic gedoopt en is er gekomen dankzij onze jarenlange samenwerking. Dr. Dolorés Nembunzu staat als lokale specialiste aan het hoofd van deze afdeling. Naast de behandeling van fistels bestonden onze missies ook een groot deel uit opleidingen geven aan haar en haar collega s. Ook in andere partnerziekenhuizen werden patiënten behandeld door AZVspecialisten. De Fistula Clinic ontwikkelt zich intussen tot een expertisecentrum waar Afrikaanse artsen en AZV-specialisten zich vervolmaken vooraleer ze elders aan de slag gaan. AZV-jaarverslag 2011 I 11

12 PSYCHISCHE & FYSISCHE REVALIDATIE VERBETEREN Door het uitbreiden van de geestelijke gezondheidszorg, maar ook door meer missies die in het teken staan van fysisch herstel, hoogstaande hersteloperaties en behandelingen voor personen met een lichamelijke handicap, zal Artsen Zonder Vakantie de psychische en fysische revalidatie verbeteren. Praktisch: externe fixator Een meervoudige breuk die niet vastgezet wordt leidt tot heel wat complicaties. Het kan zelfs zo ver komen dat ze een ledemaat moeten amputeren. In België werkt men bij ernstige breuken met een externe fixator; een apparaat om de stand van het been te corrigeren of te stabiliseren. Het bestaat uit verschillende niet bewegende metalen onderdelen, pinnen, klemmen en verbindingsstukken. In Afrika zijn bijna geen fixatoren aanwezig en in het Westen geproduceerde fixatoren zijn vaak onbetaalbaar voor hen. Daardoor belandt een hoog aantal patiënten met beenbreuken langdurig in het ziekenhuis of worden ledematen met gecompliceerde beenbreuken vaak onnodig geamputeerd. Daarom nam AZV in 2000 het initiatief om in Lubumbashi, D.R. Congo, zelf fixatoren te vervaardigen waardoor ze betaalbaar werden. In verschillende ziekenhuizen werden deze geïntroduceerd en via workshops konden lokale artsen de techniek aanleren. Het project Externe Fixator loopt in Congo (Kinshasa, Bas-Congo, Kikwit, Lubumbashi en Bukavu), Rwanda en Benin. 85 hospitalen hebben een externe fixator van Artsen Zonder Vakantie. In 2011 werden er in de regio Bas-Congo en de regio rond Lubumbashi opvolgingsmissies uitgevoerd. Waar nodig werden bijkomende vormingen rond het gebruik van de fixator gegeven en samen operaties uitgevoerd. Gezien het succes van het project en de blijvende vraag van onze partnerziekenhuizen naar onze externe fixatoren zal dit project ook in 2012 verdergezet worden.

13 SPECIALISEREN VAN HET MEDISCH AANBOD Naast missies algemene chirurgie verbindt Artsen Zonder Vakantie er zich ook toe om bepaalde specialisaties aan te bieden. Brandwonden zijn bijvoorbeeld een veel voorkomend en ernstig probleem in Afrika. Een andere manier van leven, een gebrek aan stromend water en te weinig kennis omtrent wondverzorging kunnen algauw rampen teweegbrengen. Daarom organiseert AZV speciale missies plastische chirurgie. Vooral om mensen met brandwonden te helpen, maar ook verminkingen staan hierbij regelmatig op het programma. Praktisch: brandwonden Brandwonden worden als een belangrijk maar vaak verwaarloosd probleem beschouwd. Wist u dat Per jaar ongeveer mensen omkomen in een brand? Meer dan 95% van de fatale aan vuur gerelateerde brandwonden voorkomen in landen met een laag of middelmatig inkomen? 13,8% van de alle doden in Afrika toe te schrijven zou zijn aan branden? De sterftecijfers het hoogst zijn onder kinderen beneden de 5 jaar en onder ouderlingen? Naast de duizenden doden, miljoenen mensen voor het leven gehandicapt en gedefigureerd worden door brandwonden? Dikwijls met uitsluiting tot gevolg. Benina een voorname sponsor van het project. Het Belgisch ontwikkelingsagentschap (BTC) werkt in dit ziekenhuis en is er ook partner. Vooral de multidisciplinaire aanpak van brandwonden bij opvang, behandeling en verzorging stond centraal. Er werd een syllabus uitgewerkt en deze is met goedkeuring van de overheid op 800 Franstalige exemplaren gedrukt en verspreid. In 2012 zullen hier nog eens 350 Engelstalige exemplaren bijkomen. De missies van Artsen Zonder Vakantie gingen naar Kibagabaga en naar het ziekenhuis in Kabgayi. Er werd naast de geneeskundige zorgen ook les gegeven door de artsen en verpleegkundigen van AZV (die allemaal in het militair hospitaal van Neder-over-Heenbeek actief zijn). Die lessen gingen door in 5 verpleegkundige scholen en er werd een congres georganiseerd in het KHI voor stagiair artsen. Ook met CBM en het Ministerie van Volksgezondheid is er een samenwerking. Daarnaast is Foundation AZV-jaarverslag 2011 I 13

14 REGIONALE VORMINGSPROJECTEN UITBREIDEN Onder het motto kennis geneest! schenkt Artsen Zonder Vakantie bijzonder veel aandacht aan gespecialiseerde medische opleidingen. Elke missie bestaat naast de operaties die uitgevoerd worden voor een groot deel uit het aanbieden van opleidingen aan het plaatselijke personeel zodat zij met betere technieken aan de slag kunnen. Praktisch: diabetes Diabetes of suikerziekte is ook in de tropen een vaak voorkomende ziekte die weliswaar sterk onderschat wordt omdat ze pas laattijdig klachten geeft. Wist u dat Diabetes wereldwijd voorkomt bij 2,8% van de bevolking? Het komt meer voor in stedelijke gebieden dan in ruraal gebied. 12,1 miljoen diabetici werden geteld in Sub-Sahara Afrika in 2010? Een stijging van 98% (23,9 miljoen) wordt voorzien tegen De toename vooral in Afrika en Azië voelbaar is ten gevolge van een grotere suikerconsumptie? Denk bv. aan Coca-Cola die zelfs in de allerarmste gebieden prominent aanwezig is. Diabetes gaat gepaard met belangrijke neveneffecten en ziekteverschijnselen en vormt een ernstig probleem voor de volksgezondheid. Het belangrijkste bij diabetes is het stellen van een vroegtijdige diagnose en het opvolgen van de voorgeschreven behandeling. Een diabetespatiënt moet een strikt dieet volgen, zijn medicatie dagelijks nemen en zijn bloedsuiker moet één keer per maand onderzocht worden. Indien men de ziekte goed opvolgt, kunnen deze patiënten een normaal leven leiden, zelfs in de tropen. Gezien het toenemende aantal diabetespatiënten en het algemene gebrek aan kennis over deze aandoening, is AZV gestart met een vormingsproject rond diabetes bij medisch personeel. Artsen Zonder Vakantie probeert zoveel mogelijk samen te werken met experten uit verschillende hoeken: zoals Memisa, ITG, universitaire ziekenhuizen, enzovoort. In 2011 werd een vormingsmissie omtrent diabetes georganiseerd in Bukavu (Zuid-Kivu). Ons team richtte zich hoofdzakelijk op de vorming van ziekenhuispersoneel, laboranten en eerstelijnhulpverleners uit de dispensaria. Goede diagnosestelling, duidelijke en eenvoudige therapie, opvolging van de patiënten en vroegtijdige opsporing van complicaties zijn een greep uit de onderwerpen waarin de gezondheidswerkers werden getraind. Ook sensibilisering van de bevolking en de familie van de patiënten staan hoog op het agenda.

15 SAMEN STAAN WE STERK! Om al die doelstellingen en projecten zo goed mogelijk te realiseren wordt in de eerste plaats nauw samengewerkt met de ziekenhuisdirectie maar daarnaast ook met lokale overheden en lokale of (inter)nationale stakeholders die in een bepaald ziekenhuis of regio aan de slag zijn. Het zoeken naar samenwerkingen met andere organisaties is voor Artsen Zonder Vakantie zeer belangrijk. Vooral met organisaties die actief zijn in de zogenaamde eerstelijns gezondheidszorg en gehandicaptenzorg zoals MEMISA, CARAES en de verschillende BDOM is de complementariteit en synergie met AZV groot. Samenwerking met deze en andere organisaties heeft grote voordelen: Het leidt tot verbetering van het resultaat en tot kostenbesparing. Door goed te overleggen met alle betrokken partijen worden immers meer lokale medici en paramedici bereikt en kunnen zo meer patiënten geholpen worden. De impact van de AZV-missies wordt versterkt en verlengd omdat de andere organisaties ter plaatse aanwezig blijven. Zij kunnen het werk opvolgen en deels verder zetten. Met andere woorden; samenwerking leidt tot een grotere doeltreffendheid en doelmatigheid en het verhoogt de duurzaamheid van de acties van Artsen Zonder Vakantie. 4 voorbeelden 1 Als Artsen Zonder Vakantie in een Afrikaans ziekenhuis operaties uitvoert en opleidingen geeft, kan MEMISA artsen uit andere partnerziekenhuizen naar dat ziekenhuis sturen zodat ook zij de vruchten plukken van de aanwezigheid van Artsen Zonder Vakantie. 2 Door een samenwerking met de organisatie Mamas For Africa kunnen meer vrouwen in de armste gebieden medische hulp krijgen. 3 Wanneer Artsen Zonder Vakantie medici en paramedici in Congo opleidt omtrent diabetes, worden tegelijk regionale supervisoren van de BDOM opgeleid. BDOM staat voor Bureau Diocésain des Oeuvres Médicales. Deze dienst van het aartsbisdom Bukavu is verantwoordelijk voor de gezondheidszorg. BDOM is een onmisbare speler voor het gezondheidssysteem in Zuid-Kivu en is actief op verschillende domeinen. Het centrale bureau van BDOM Bukavu stelt 103 personen te werk en heeft 2 centra in Bukavu. In totaal werken er 1162 personen in de perifere structuren onder haar beheer. Vanuit het BDOM wordt de werking in de verschillende ziekenhuizen gesuperviseerd. Deze regionale supervisoren kunnen zo na het vertrek van de AZV-experts instaan voor de regionale opvolging van het project en voor continue bijscholing. 4 Artsen Zonder Vakantie werkt ook samen met de Belgische overheid. Op vraag van de Belgische Technische Coöperatie (BTC) versterkt Artsen Zonder Vakantie de chirurgische capaciteit in de ziekenhuizen van Rwibaga en Ijenda in Burundi. AZV-jaarverslag 2011 I 15

16 ARTSEN ZONDER VAKANTIE IN BELGIE Zuidwerking De Zuidwerking behartigt de core business van Artsen Zonder Vakantie. Een ploeg van 4 projectcoördinatoren staat in voor de contacten en de samenwerking met de partnerziekenhuizen. Opdat de projectcoördinatoren zich kunnen toeleggen op de essentie van hun partnerschap en waken over de kwaliteit van het werk, werd in 2011 de reisdienst opgericht. Deze dienst ontlast de projectcoördinatoren door alles wat te maken heeft met tickets, visa en andere documenten in orde te brengen voor de vertrekkende teams. Daarnaast blijft de dienst materiaal en logistiek onontbeerlijk voor bestelling, aankoop en verzending van het noodzakelijke materiaal ten behoeve van de teams en de partnerziekenhuizen. Het hoofd van de Zuidwerking stuurt dit team aan. Het comité Zuidwerking ondersteunt deze functie door beleidsmatige input te geven, de uitdagingen voor de toekomst te bespreken en een verdere strategie uit te tekenen. Onontbeerlijk is de steun van de vele kantoorvrijwilligers voor dit cruciaal departement.

17 Verzonden materiaal Artsen Zonder Vakantie levert zowel structureel medisch materiaal als verbruikbaar medisch materiaal en bepaalde noodzakelijke medicatie aan zijn partnerziekenhuizen in functie van de lokale behoeften en relevantie. De duurzaamheid van het materiaal is ook een belangrijk gegeven voor AZV. Daarom wordt systematisch opleiding gegeven in het correct gebruik en onderhoud van de geïnstalleerde toestellen alsook in reparatie of vervanging van defecte onderdelen. Op deze manier draagt AZV een klein steentje bij aan het milieu. Er wordt voortdurend gebouwd aan een netwerk van leveranciers in België en in de partnerlanden die een goede prijskwaliteitverhouding bieden met dienst na verkoop. Ook wordt een efficiënte maritieme en luchtvrachtlogistiek uitgebouwd die zoveel mogelijk vrijstelling van invoerheffingen biedt. Waar moge lijk wordt materiaal lokaal aangekocht. Het materiaal geeft een onmiskenbaar voordeel aan de patiënt (verminderd risico, doeltreffender, verhoogd comfort, ) én het verbetert de basisinfrastructuur van het partnerziekenhuis waardoor de lokale staf de kans krijgt om goed werk te leveren. Het gebruik van de apparatuur verbetert de financiële situatie van de partner omdat ze een bron van inkomsten betekent. Denk maar aan onderzoeken met een echografietoestel waarvoor de patiënt een bijdrage betaalt. Er wordt overlegd met de partner en eventuele andere stakeholders om te vermijden dat medicatie en materiaal dubbel worden ingevoerd of aangekocht. AZV-jaarverslag 2011 I 17

18 Communicatie Artsen Zonder Vakantie? Is dat een vakbond voor dokters met te weinig vrije tijd? Of misschien een nevenproject van die grote ngo Artsen Zonder je-weet-wel? Het zijn reacties die we vroeger wel eens te horen kregen wanneer we onszelf voor het eerst voorstelden. Maar we werken er hard aan om die misverstanden de wereld uit te helpen! En één persoon in het bijzonder speelt daarin een belangrijke rol: onze kersverse fan Bart Peeters. Maar niet alleen onze bekende fan liet zich van z n meest solidaire kant zien, ook onze terreinvrijwilligers plaatsten AZV in de kijker. Dokters in Afrika: onze artsen op Vitaya Maar ook enkele van onze eigen terreinvrijwilligers mochten zich in 2011 ook even bekende Vlaming voelen. Lifestylezender Vitaya volgde 6 Artsen Zonder Vakantie-ploegen op het terrein en balde hun belevenissen samen in de reality-reeks Dokters in Afrika. Daarin werd een eerlijk beeld geschetst over hoe Artsen Zonder Vakantie aan ontwikkelingssamenwerking doet; met momenten van grote vreugde voor sommigen en diepe ontgoocheling voor anderen. Bart Peeters staat helemaal achter het werk van Artsen Zonder Vakantie. Bart en zijn gezin bezochten diverse projecten en missies van AZV in Rwanda. Bart Peeters en familie in Rwanda Het aangekondigde muzikale sabbatjaar waarin Artsen Zonder Vakantie-fan Bart Peeters meer tijd wilde maken voor engagement en zijn gezin kon op geen beter moment vallen. Een reis langs onze Rwandese partnerziekenhuizen met het hele gezin Peeters leek ons een uitgelezen kans om het grote publiek nader kennis te laten maken met de activiteiten op het terrein. Brussels Airlines betaalde de vlucht, de familie Peeters het logement en AZV zorgde voor een blik achter de schermen. De nationale pers smulde ervan! Nooit eerder in z n 30-jarige geschiedenis kon Artsen Zonder Vakantie rekenen op zo veel belangstelling. In totaal zagen we in 2011 meer dan 150 krantenartikels, televisie- en radio-interviews de revue passeren. En dat waren vaak niet van de minsten! Artsen Zonder Vakantie kreeg ruime belangstelling in Het Nieuws en Voor de Show op VTM. Artsen Zonder Vakantie was ook te zien in De Zevende Dag op Eén en in Karrewiet (het jeugdjournaal op Ketnet, VRT), het dagboek van Bart was te lezen in Humo en Het Laatste Nieuws. s Lands meest gelezen krant, wijdde in een weekendeditie zelfs een volledig pagina aan deze reis. Ook De Morgen en De Standaard berichtten over de speciale missie van Artsen Zonder Vakantie in Rwanda. De reacties op de serie waren unaniem positief. Voor de artsen en verpleegkundigen die in beeld kwamen was het een interessante ervaring, DGD (die subsidies uittrok voor het maken van de serie) was lovend over het resultaat, maar het duidelijkst spraken de kijkers. De kijkcijfers van Dokters in Afrika scheerden hoge toppen en de serie haalde bijna elke week de top 5 van best bekeken programma s op Vitaya. Een dvd van de serie Dokters in Afrika is te verkrijgen bij Artsen Zonder Vakantie. Ondertussen wordt uitgekeken of het mogelijk is een tweede seizoen op antenne te krijgen. Winnaars van De Standaard Solidariteitsprijs Op 27 augustus 2011 won Artsen Zonder Vakantie de publieksprijs in De Standaard Solidariteitsprijs. Dankzij de gedrevenheid op kantoor, het inzetten van nieuwe media en het mobiliseren van de achterban om massaal te stemmen op onze advertentie, werden we uiteindelijk de publieksfavoriet. AZV kreeg 3560 stemmen van vrienden, vrijwilligers, medewerkers en sympathisanten. Zelfs een pak mensen die vóór de wedstrijd nog nooit van AZV gehoord hadden, stemden voor onze advertentie. De Standaard Solidariteitsprijs is een wedstrijd waarin goede doelen meedingen naar een belangrijke hoofdprijs: 3 x gratis advertentieruimte. Het is de eerste keer dat AZV genomineerd werd en nog won ook! Onze advertentie, die ontworpen werd door AB Creations en Veerle Symoens, verscheen 3 keer paginagroot in De Standaard. Dit ter waarde van minstens euro! Doordat we dit konden koppelen aan de documentaire die toen op Vitaya speelde, bereikten we een dubbel positief effect.

19 Clipcup: maak een promofilm over Artsen Zonder Vakantie! Dat was de opdracht die we gaven aan de 3e graad van alle Vlaamse middelbare scholen in het kader van de eerste Artsen Zonder Vakantie-Clipcup. De scholen die de meeste stemmen wisten te ronselen, maakten kans op een exclusief miniconcert op hun school van Bart Peeters & mystery guest Lucas Van den Eynde. Het resultaat van die campagne mocht gezien worden. Qua persbelangstelling was het een schot in de roos, maar ook omdat vele duizenden mensen voor het eerst kennis maakten met Artsen Zonder Vakantie dankzij de ontroerende, hartverwarmende en soms ludieke filmpjes die de studenten maakten. Affichecampagne Kort daarna werd een affichecampagne gelanceerd in alle Belgische ziekenhuizen waar onze terreinvrijwilligers werken. Onder de campagnetitel Een gezonder Afrika heeft veel gezichten verspreidden we een mozaïekaffiche van een gezond Afrikaans kind samengesteld uit portretten van al onze vrijwilligers. Clipcup is een wedstrijd om het werk van Artsen Zonder Vakantie bekender te maken bij een jong publiek. Dankzij de steun van Bart Peeters genereerde deze actie ook veel media-aandacht bij een nog breder publiek. 2011: het Europees jaar van de vrijwilliger Dat we onze artsen, verpleegkundigen en laboranten extra in de kijker plaatsten het voorbije jaar mag niet verbazen was immers het Europees themajaar van de vrijwilliger. Op Vitaya kon je kennis maken met de sterren van Dokters in Afrika, maar ook onze 600 andere vrijwilligers werden flink in de bloemetjes gezet. Dankzij de gewaardeerde steun van Brainscape en Brussels Airlines konden we 2011 alvast inzetten met een mooi cadeau voor al onze vrijwilligers: een voorstelling van de succesvolle theatermonoloog Missie; geschreven voor David Van Reybrouck en gespeeld door Bruno Vanden Broecke. Een mooie traktatie voor een enthousiaste en volle KVS die niet licht vergeten zal worden. Dankzij de campagne konden we onze missie en doelstelling promoten bij het ziekenhuispersoneel en oogstten we flink wat redactionele aandacht in de ziekenhuismagazines. 30 jaar Artsen Zonder Vakantie 30 jaar Artsen Zonder Vakantie Tussen alle media-aandacht rond Bart Peeters, de serie op Vitaya de activiteiten rond het Europees Jaar van de Vrijwilliger en het winnen van De Standaard Solidariteitsprijs door waren de feestelijkheden rond de 30e verjaardag van Artsen Zonder Vakantie niet het belangrijkste hoogtepunt van het voorbije jaar. Een bewuste keuze. Het dertigjarig bestaan van Artsen Zonder Vakantie is uiteraard een enorme verdienste van de pioniers van het eerste uur. Een bewijs van doorzettingsvermogen en een duurzaam opgebouwde terreinexpertise. Anderzijds hebben we ons de vraag gesteld of je jezelf als ngo op de borst moet kloppen omdat je 30 kaarsjes mag uitblazen? De noden in de landen waar we actief zijn, zijn immers ook vandaag nog onnoemelijk groot. Onze jaarvergadering in de gebouwen van sponsor KBC was daarom niet alleen een terugblik op de al afgelegde weg, maar ook een moment van engagement voor de toekomst. Artsen Zonder Vakantie blijft verder gaan zolang de noodzaak er is. AZV-jaarverslag 2011 I 19

20 Fondsenwerving Artsen Zonder Vakantie moest op zoek naar nieuwe schenkers om tegemoet te komen aan de grote vraag van haar partnerziekenhuizen. Stijging inkomsten In 2011 rondden we een aantal rekruteringscampagnes af die in 2010 opgestart werden. Meer missies vragen echter om meer middelen en onze donateurs toonden zich alvast bereid om dat engagement de nodige financiële ruggensteun te geven. De netto beschikbare middelen uit private schenkingen bedroegen in 2011 bijna 1,5 miljoen euro. Tegenover 2010 groeiden de netto resultaten van de fondsenwerving in 2011 met 25%. In totaal was er bijna meer beschikbaar dan in het voorgaande boekjaar. 1% Financiële opbrengsten 1% Diverse opbrengsten 21% Subsidies 15% Diverse giften en legaten 16% Direct dialogue 46% Direct mailings