Rapportage. Alle stadsdelen. Jeugdgezondheidszorg

Transcriptie

1

2

3 Rapportage Jeugdgezondheidszorg 2011 Uitgave Jeugdgezondheidszorg Datum maart 2012

4

5 Voorwoord 3 1) Interne organisatie 4 2) Basistakenpakket uniform en maatwerk Uniform deel Basistakenpakket Bijzonderheden JGZ 0-4 jaar Bijzonderheden JGZ 4-19 jaar Risicotaxatie PGO 2e klas VO en Bereik VO Speciaal Onderwijs Jeugdgezondheidsmonitor Vaccinaties Rijksvaccinatieprogramma (RVP) Maatwerkdeel Basistakenpakket JGZ VVE-indicaties Evaluatie Basistakenpakket Bereik Bereik uniform deel BTP JGZ Bereik uniform deel BTP JGZ 4-19 jaar 11 3) Plusproducten en projecten Bemoeizorg Bezoek Voorschoolse Voorzieningen Sociaal Medische Indicatie Kindercentra (SMI) Ziekteverzuimbegeleiding VO VTO-expertteam SamenStarten Voorzorg Het Amsterdams Overbruggingsplan (overgewicht) Percentages Overgewicht en Obesitas JUMP -IN Participatie ZAT MBO Preventieve Logopedie Externe Vertrouwenspersoon GroeiGids, on- en offline voorlichting voor ouders Hart en ziel (SDQ leerkrachtenversie voor 5 en 10 jarigen) Preventie Kindermishandeling (KM) en Vrouwelijke Genitale Verminking (VGV) Triple P / Positief opvoeden Project rechtstreeks verwijzen Matchpoint Ontwikkelingen 2e contactmoment VO Project MGGZ ZAT Project SchoolGezondheidsbeleid 30 4) Kwaliteit en scholing Certificeringen Harmonisatie Kwaliteit in de Zorg (HKZ) en borstvoeding Scholing Inwerkartsen en inwerk-verpleegkundigen Scholingsprogramma 1e, 2e jaars Opleiding arts M&G, profiel jeugdgezondheidszorg 35

6 4.6 Inspectie voor de Gezondheidszorg Klachten, algemeen en per stadsdeel Klanttevredenheid 38 5) JGZ in cijfers stadsbreed en per stadsdeel Kinderen 0-4 jaar Leerlingen 4-19 jaar 43 6) Jeugdgezondheidszorg per stadsdeel 45 Stadsdeel Noord Stadsdeel Oost Stadsdeel Zuidoost Stadsdeel Zuid Stadsdeel Centrum Stadsdeel West Stadsdeel Nieuw-West 56 7) Bijlagen Overzicht standaard contactmomenten Bereik uniformdeel BTP JGZ Percentages overgewicht en obesitas 63 8) Lijst gebruikte afkortingen 64

7 Voorwoord Voor u ligt de rapportage van 2011 van het cluster jeugdgezondheidszorg (JGZ) van de GGD Amsterdam. Per 1 januari 2011 is de GGD de hoofdaannemer geworden voor de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg in Amsterdam. Met de Stichting Amsterdamse Gezondheidscentra (SAG) zijn in dit kader afspraken gemaakt en op 1 juli is de uitvoeringsovereenkomst tussen GGD Amsterdam en SAG betreffende de deeluitvoering van de jeugdgezondheidszorg 0-4 in Amsterdam ondertekend. Deze jaarrapportage biedt een totaal overzicht van alle activiteiten JGZ in Amsterdam, uitgevoerd door GGD en SAG. Waar u in tekst JGZ of JGZ 0-4 jaar ziet staan, schrijven wij over activiteiten die door zowel GGD als SAG worden uitgevoerd. Alle activiteiten voor de kinderen vanaf 4 jaar worden alleen door de GGD uitgevoerd. Wij hechten grote waarde aan klanttevredenheid. Daarom heeft de Dienst Onderzoek en Statistiek (O&S) van de gemeente op ons verzoek de klanttevredenheid jeugdgezondheidszorg binnen het totale werkgebied van de GGD Amsterdam onderzocht. De ervaringen van ouders, contactpersonen en jongeren zijn overwegend positief. Als rapportcijfer kregen wij een 7 ½ tot een 8. Deze positieve beoordeling komt vooral naar voren als het gaat om bejegening, deskundigheid en communicatie van JGZ medewerkers. Onze inspanningen in de kwaliteitsverbeteringen ten aanzien van de contactpersonen (scholen) heeft een uitermate positief effect gehad. Zo heeft op het voorgezet onderwijs niemand een negatieve ervaring en worden de adviezen bijna allemaal (heel) nuttig beoordeeld. In 2011 is een flink beroep gedaan op JGZ in het kader van de zedenzaak. Veel ouders hadden behoefte aan advies en ondersteuning en hebben deze ook gekregen. De komende stelselherziening van de Jeugdzorg zal ongetwijfeld ook flinke gevolgen krijgen voor JGZ. GGD heeft meegedacht en input geleverd voor het concept visie veranderingen jeugddomein die is opgesteld door DMO. Dankzij de inzet van alle medewerkers, van GGD en van SAG, zijn wij er in geslaagd een belangrijke preventieve bijdrage te leveren aan de gezondheid van alle Amsterdamse kinderen. Veel leesplezier toegewenst. Elisabeth Jens Hoofd cluster Jeugdgezondheidszorg 3

8 1) Interne organisatie Algemeen Het cluster JGZ van de GGD voert voor 6 gemeentes (Amsterdam, Diemen, Amstelveen, Uithoorn, Aalsmeer en Ouder-Amstel) en 7 stadsdelen de JGZ voor 0-19 jarigen uit. JGZ is het grootste cluster van de GGD. Er werken 440 medewerkers in teams op 31 locaties (waarvan 21 OKC s) in Amsterdam, Diemen en Amstelland. Daarnaast worden in toenemende mate op scholen de preventieve onderzoeken uitgevoerd. JGZ GGD werkt vanuit vier regio s die elk worden aangestuurd door een regiomanager. In totaal 11 teamleiders verzorgen de operationele aansturing. Centraal zijn een stafbeleidsgroep JGZ en een bedrijfsbureau JGZ gesitueerd voor de bedrijfsmatige en inhoudelijke ondersteuning en advisering. JGZ maakt onderdeel uit van de Ouder en Kindcentra in Amsterdam. Ook in de regiogemeentes zijn Centra voor Jeugd en Gezin opgericht. SAG-JGZ voert voor circa 16% van de 0-4 jarigen in Amsterdam de jeugdgezondheidszorg uit vanuit 15 locaties. Met teams van jeugdverpleegkundigen, CB/huisartsen voert SAG-JGZ de jeugdgezondheidszorg uit in 13 gezondheidscentra, het geboortecentrum en het antroposofisch zuigelingen en kleuterbureau (gesitueerd in het OKC Brederodestraat). Op de hoofdlocatie aan de Donker Curtiusstraat werken directeur, teamleiders, afsprakenbureau en de overige stafmedewerkers. Decentralisatie Per is de verantwoordelijkheid voor JGZ 0-4 overgegaan van de centrale stad naar de stadsdelen. Bij de decentralisatie zijn een aantal kaders geformuleerd. Zo zijn er afspraken gemaakt rond de planning en control cyclus. Daarnaast heeft de GGD de verantwoordelijkheid inclusief financiering voor de huisvesting van JGZ binnen de OKC s overgedragen aan de stadsdelen. Ook zijn de kaders geformuleerd waardoor het voortbestaan van de GGD, ook op de langere termijn, voldoende verzekerd is. De GGD is de exclusieve contractpartner voor de uitvoering van JGZ. Bevoegdheden en middelen zijn overgedragen naar de stadsdelen. De stadsdelen kiezen voor een vergelijkbaar uitvoeringsniveau van de JGZ-taken en zij zullen gemeenschappelijke uitvoering van de JGZ-taken door de GGD continueren. De decentralisatie is per geëffectueerd. De GGD is hoofdaannemer in Amsterdam wat betreft de jeugdgezondheidszorg. Met de decentralisatie is het SAG officieel onderaannemer van de GGD geworden. Regionaal plannen en integrale teams JGZ GGD Om het hele planproces efficiënter en cliënt gerichter uit te kunnen voeren en de afgesproken productie te kunnen realiseren is een herinrichting van het planproces JGZ GGD in gang gezet. In 2011 zijn de voorbereidingen getroffen voor de oprichting van regionale planbureaus en de implementatie is gestart. Naar verwachting zal in 2012 de implementatie van de 4 regionale planbureaus worden voltooid. De stedelijke centraal aangestuurde teams voor het Voortgezet en Speciaal onderwijs zijn in 2011 geïntegreerd met de teams voor het basisonderwijs en de bestaande OKC locaties. Met de vorming van deze integrale teams gaat JGZ steeds meer werken vanuit één gezin, één plan. Daarnaast neemt de flexibiliteit van de organisatie toe en betekent het een verbreding van de ontwikkelingsmogelijkheden van de JGZ medewerkers. 4

9 2) Basistakenpakket uniform en maatwerk 2.1 Uniform deel Basistakenpakket Inleiding De inhoud van het Basistakenpakket Jeugdgezondheidszorg Amsterdam (BTP) is in overleg met de opdrachtgevers vastgelegd in het Productenboek Het BTP in Amsterdam wordt uitgevoerd door 255 FTE GGD (artsen, verpleegkundigen, assistenten, screeners, logopedisten) en 22 FTE SAG (artsen, verpleegkundigen). Uniforme deel in 2011 Het uniforme deel van het basistakenpakket bestaat uit producten die ongevraagd op gestandaardiseerde wijze aan alle kinderen van een bepaalde leeftijd worden aangeboden. In hoofdstuk 7 Bijlagen is een overzicht standaard contactmomenten 0-19 jaar opgenomen. Een toelichting volgt voor die contactmomenten waarbij wijzigingen en/of ontwikkelingen zijn geweest Bijzonderheden JGZ 0-4 jaar De hielprik en de neonatale gehoorscreening Bij elke pasgeborene wordt een eerste huisbezoek afgelegd om de hielprik en de gehoortest uit te voeren. De hielprik In 2011 is de hielprikscreening uitgebreid met onderzoek naar cystic fibrosis ( taaislijmziekte die problemen in de luchtwegen en het maag-darmkanaal kan veroorzaken) en ook de Downscreening is uitgebreid (met trisomie 13 en 18 chromosoomafwijking die ernstige lichamelijke en verstandelijke beperkingen veroorzaken). PGO 18 maanden Sinds februari/ maart 2011 is dit onderzoek door JGZ GGD weer geheel uitgevoerd in de stad. In 2010 was dit niet het geval door achterstanden die waren ontstaan door de H1N1 griepcampagne en de Amsterdamse zedenzaak. SAG-JGZ heeft in 2011 alle PGO s 18 maanden uitgevoerd. 5

10 PGO 3 jaar en 9 maanden De inhoud van dit consult blijkt in de praktijk niet overeen te komen met de begrote tijdsinvestering. Dat wil zeggen dat een arts meer tijd besteedt dan is afgesproken. Ook in 2011 is dit onderzoek door JGZ GGD op twee manieren uitgevoerd. De kinderen uit gezinnen waarbij sprake is van een lage economische status krijgen een uitgebreider onderzoek dan de kinderen waarbij dit niet het geval is. In 2011 heeft 68% een langer onderzoek gehad, 32% kreeg een verkort onderzoek. Bij de SAG-JGZ is geen onderscheid gemaakt en hebben alle kinderen een PGO 3 jaar en 9 maanden gehad van gelijke duur met zowel arts als jeugdverpleegkundige conform de afspraken. Peuterachterstanden Begin 2011 had JGZ GGD peuterachterstanden opgelopen door extra inzet tijdens de vaccinatiecampagnes en de Amsterdamse zedenzaak. De achterstanden zijn in de loop van het jaar weer ingelopen. JGZ hanteert bij de definitie van achterstanden de landelijke vastgestelde richtlijn contactmomenten van het platform JGZ. Daarin staat dat de bandbreedte om een contactmoment met kinderen tot vier jaar als op op tijd te classificeren 10% is. Bijvoorbeeld voor een contactmoment op de leeftijd van 2 jaar geldt een speling van 2.4 maanden Bijzonderheden JGZ 4-19 jaar Risicotaxatie/ richten op risico s In navolging van andere JGZ instellingen heeft JGZ GGD Amsterdam er voor gekozen om meer ruimte te creëren voor risicokinderen. Dit komt tot uiting in de verandering in een aantal contactmomenten, het PGO 9 maanden op indicatie, risicotaxatie bij het PGO 5 en in klas 2 op het voortgezet onderwijs. Tevens is het aantal extra zorg consulten toegenomen als gevolg hiervan. PGO 5 jaar In 2011 is de gehele nieuwe werkwijze PGO 5 jaar (risicotaxatie) geïmplementeerd. De uitvoering van het PGO 5 bestaat uit de screening door de assistent op school, het scoren van de SDQ, het doornemen van de gezondheidsvragenlijsten, nagaan van bijzonderheden in dossier (bij aandachtskinderen) en eventueel een aanvraag tot onderzoek vanuit de leerkracht. Volgens de criteria voor vervolgacties worden kinderen door de assistent voor een vervolgactie naar arts of verpleegkundige doorverwezen. Doel van deze werkwijze is om het bereik van het PGO 5 jaar te verhogen naar minimaal 95% en om meer aandacht te geven aan risicokinderen. JGZ heeft in 2011 voor driekwart deze werkwijze kunnen uitvoeren. Een knelpunt is soms de beschikbaarheid van een geschikte ruimte op school voor uitvoering van het onderzoek. De oude werkwijze (uitvoering PGO 5 jaar op OKC locatie) werd daarom bij 11% van de PGO s 5 jaar uitgevoerd. Ook is gebruik gemaakt van de werkwijze om kinderen op de OKC locatie te screenen (14%). JGZ volgt hoeveel kinderen na risicotaxatie komen voor een vervolgonderzoek. Dit is voor 61% het geval geweest. PGO 10 jaar Sinds 2010 voert JGZ het PGO 10 jaar op school uit. Ouders ontvangen voor het onderzoek een gezondheidsvragenlijst waarin de SDQ is opgenomen. Doel van deze veranderende werkwijze is om het bereik te verhogen, meer aandacht te geven aan risicokinderen en outreachend te werken. 6

11 Voor deze werkwijze geldt eveneens het knelpunt van beschikbaarheid van een geschikte ruimte op school voor uitvoering van het onderzoek. De eerste resultaten gezondheidsvragenlijsten schooljaar 2009/2010 worden gepubliceerd in de Jeugdgezondheidsmonitor in Risicotaxatie PGO 2e klas VO en Bereik VO Afgelopen school jaar 2010/2011 is de risico taxatie ingevoerd op het voortgezet onderwijs. JGZ wil door de invoering van risicotaxatie binnen het PGO 2e klas VO meer tijd vrijmaken voor het bieden van advies, ondersteuning en lichte hulpverlening aan risicojongeren en hun gezinnen. Door de invoering van risicotaxatie werd het standaard PGO 2e klas VO omgezet in een PGO 2e klas VO op basis van het risicoprofiel van een jongere. Alle leerlingen uit de 2e klas VO worden gewogen en gemeten en vullen de digitale E-MOVO vragenlijst in. Aan de hand van de resultaten en daarnaast signalen van school dan wel ouders wordt bepaald of een leerling wordt opgeroepen voor een vervolg consult. Risicotaxatie werd niet ingevoerd op scholen voor praktijkonderwijs, LWOO of VMBO basis en kader. Met het invoeren van het nieuwe PGO 2e klas VO wordt gestreefd naar een basispakket aan zorg voor tenminste 95% van de jongeren. Met de veranderde werkwijze is een bereik van 98,3 % behaald, 45,5% wordt opgeroepen voor een vervolgconsult Speciaal Onderwijs Het stedelijke aangestuurde JGZ team speciaal onderwijs is per 1 oktober 2011 geïntegreerd met de JGZ teams op de OKC s. Een van de redenen om dit te doen was de samenwerking met de andere OKC partners te verbeteren. Jongeren in het speciaal onderwijs wonen echter regelmatig niet in het stadsdeel waar ze op school gaan. Het is van belang om niet alleen de samenwerking te zoeken met het OKC in het stadsdeel waar de school gevestigd is, maar ook met het OKC of CJG in het woongebied van de jongere. In 2011 hebben de artsen en verpleegkundigen veel aandacht besteed aan de verbetering van het informeren van ouders en leerlingen over de gegevens die met school uitgewisseld wordt. De ouders van de jongeren op het speciaal onderwijs hebben meer dan gemiddeld zelf problemen. Ook heeft een groter deel van de ouders meer dan gemiddeld een licht verstandelijke beperking. Schriftelijke informatie is veelal niet voldoende om de ouders te informeren. Samen met de scholen wordt gekeken hoe ouders op tijd geïnformeerd kunnen worden Jeugdgezondheidsmonitor De Jeugdgezondheidsmonitor (JGM) verzamelt gegevens over de lichamelijke en psychosociale gezondheid van kinderen en jongeren. Bij het PGO 5 jaar, PGO 10 jaar, PGO 2e klas VO worden vragenlijsten afgenomen bij de ouders of de jongere zelf. Ook lengte en gewicht, geregistreerd in ddjgz (Kidos), wordt voor de JGM gebruikt. 7

12 De gegevens worden gebruikt om inzicht te krijgen in de gezondheidssituatie van kinderen en jongeren en dient als basis voor het gezondheidsbeleid. Daarnaast gebruikt de Inspectie voor de Gezondheidszorg de gegevens voor het Thematisch Toezicht Jeugdgezondheidszorg Vaccinaties Rijksvaccinatieprogramma (RVP) Afgelopen jaar is de uitvoering van de BMR/DTP en HPV massavaccinatie gecombineerd. Van de meisjes (geboortecohort 1998) die opgeroepen zijn voor HPV vaccinaties, zijn meisjes verschenen voor de serie van 3 HPV vaccinaties. Van de kinderen (geboortecohort 2002) die opgeroepen zijn voor de vaccinatie BMR/DTP zijn kinderen verschenen. De 821 kinderen die niet zijn gekomen worden in 2012 nogmaals opgeroepen. Rapportage van de vaccinatiegraad wordt door het RIVM aangeleverd. Voor het verslagjaar 2011 is door het RIVM de vaccinatiegraad van de geboortecohorten 2000 (schoolkinderen), 2005 (kleuters) en 2008 (zuigelingen) gepubliceerd. Rapportage over de vaccinatiegraad van in 2011 opgeroepen geboortecohorten vindt in een later jaar plaats Maatwerkdeel Basistakenpakket JGZ JGZ GGD en SAG-JGZ hebben in 2011 de volgende maatwerkproducten uitgevoerd: o Participatie in het OKC (-9 maanden 12 jaar) o Onderzoek nieuwkomers* o Huisbezoeken op indicatie* o Motiveren tot en toeleiden naar de Vroeg- en Voorschoolse Educatie (VVE) voorzieningen JGZ GGD heeft in 2011 daarnaast de volgende maatwerkproducten uitgevoerd: o Tolkenspreekuren o Participatie in het zorgbreedteoverleg primair onderwijs* o Participatie jeugdarts bij procesanalyse en besluitvorming van Bureau Jeugdzorg o Participeren van de jeugdarts in de VIA (Verwijzing, Indicatie en Advies) o Ondersteuning scholen primair en voortgezet onderwijs, SBO, SVO en REC bij collectieve incidenten en gezondheidsproblemen* o Participatie in zorgadviesteam voortgezet onderwijs* o Participatie in de commissie van begeleiding in het speciaal onderwijs* o Schoolspecifieke activiteiten van artsen en verpleegkundigen op scholen voor SBO, SVO en REC. o Begeleiding leerlingen met leerling gebonden financiering in het primair en voortgezet onderwijs. * Deze maatwerkproducten zijn elders in het land opgenomen in het uniforme deel van het Basistakenpakket JGZ Bijzonderheden Maatwerkproducten Participatie in het OKC In de OKC productomschrijving zorgcoördinatie jonge risicokinderen, vastgesteld in het najaar 2010, is het multidisciplinaire OKC casuïstiekoverleg beschreven. JGZ is met O&O, Vangnet MGGZ, VTO, algemeen maatschappelijk werk een vaste 8

13 deelnemer in dit overleg. JGZ GGD vervult hierin de rol van voorzitter (jeugdarts) en secretaris (jeugdverpleegkundige). In Zuid-Oost vervult SAG-JGZ de rol van voorzitter (jeugdarts) en secretaris (jeugdverpleegkundige) op 1 locatie, waar casuistiek vanuit meerdere SAG-JGZ locaties in Zuid-Oost kan worden ingebracht. In 2011 is het OKC casuïstiekoverleg doorontwikkeld conform de OKC productomschrijving VVE-indicaties Op de leeftijd van 11 maanden en waar nodig bij 14 maanden indiceert JGZ voor VVE. Wanneer een kind een positieve indicatie krijgt voor de voorschool wordt dit besproken met de ouders. In deze bespreking worden ouders gemotiveerd om hun kind aan te melden voor een voorschool. Op een aantal OKC s, in verschillende stadsdelen, zijn initiatieven ontplooid om ouders direct aan te melden bij een voorschool of om de gegevens van ouders door te geven aan een voorschool zodat deze contact op kan nemen met de ouders voor verdere informatievoorziening. In het nieuwe BTP wordt de indicatiestelling uitgebreid naar alle consulten vanaf 11 maanden, tot en met het consult bij 3 jaar. Ook wordt dan de voorinschrijving bij de voorschool voor kinderen met een JA-indicatie door JGZ gedaan. Door de teamleiders van JGZ worden de teams gestuurd op het daadwerkelijk indiceren van kinderen tijdens het consult van 11 maanden. Over heel 2011 waren de percentages als volgt: In totaal zijn door JGZ GGD maanden consulten uitgevoerd, hiervan is 95% van de kinderen tijdens het consult geïndiceerd (8.863 kinderen). SAG-JGZ heeft in maanden consulten uitgevoerd, hiervan is 88 % van de kinderen tijdens het consult geïndiceerd (3.176 kinderen). De percentages kunnen per stadsdeel afwijken. Per stadsdeel GGD SAG Noord 97% 94% Oost 93% 92% Zuid Oost 91% 85% Zuid 96% Centrum 99% West 95% 82% Nieuw West 96% 95% In de OKC monitor en in de OKC managementinformatie welke per kwartaal wordt opgesteld, wordt gerapporteerd over het aantal kinderen in een leeftijdscategorie dat een JA of NEE indicatie heeft gekregen en het aantal dat nog op onbekend staat. Deze OKC rapportage geeft dus een beeld van het resultaat van het proces van indicatiestelling per leeftijdscategorie, gerelateerd aan het totaal aantal kinderen dat bij het stadsdeel ingeschreven staat in de Gemeentelijke Basis Administratie. In 2011 heeft SAG-JGZ een inhaalslag uitgevoerd met betrekking tot de indicaties van kinderen. De resultaten van deze inhaalslag zijn goed zichtbaar in de rapportage die vanuit het elektronisch loket wordt opgesteld en worden gepresenteerd in de OKC monitor. 9

14 2.1.9 Evaluatie Basistakenpakket Ter voorbereiding van het nieuwe basistakenpakket zijn onder voorzitterschap van de stadsdelen negen producten geëvalueerd. Bij de evaluatie zijn diverse partijen en alle stadsdelen betrokken: OKC beleidsmedewerkers, OKC managers, interne begeleiders en zorgcoördinatoren van de scholen, betrokkenen van VIA en BJAA. Alle producten zijn door JGZ onder de loep genomen. Specifiek hebben stadsdelen de volgende negen producten geëvalueerd: 1. Participatie jeugdarts bij procesanalyse en besluitvorming BJAA 2. Participatie jeugdarts in het VIA 3. Samenwerkingsgesprek van JGZ en scholen in het PO en VO 4. Participatie in het OKC 5. Motiveren en toeleiden naar VVE voorzieningen 6. Participatie in het ZBO PO 7. Participatie in het ZBO VO 8. Schoolspecifieke taken in het SO 9. Begeleiding leerlingen met LGF in het PO en VO De evaluaties zijn uitgevoerd met behulp van vragenlijsten, telefonische interviews en eenmaal een focusgroep. De conclusies en aanbevelingen zijn in de werkgroep evaluatie basistakenpakket JGZ gepresenteerd, besproken en vastgesteld. De aanbevelingen zijn verwerkt in het basistakenpakket JGZ Amsterdam Plusproducten zijn ook opgenomen. 2.2 Bereik Bereik uniform deel BTP JGZ 0-4 Inleiding JGZ streeft naar een permanent hoog bereik van kinderen en hun ouders. Alle kinderen moeten de kans krijgen in een veilige omgeving op te groeien en zich te ontwikkelen tot gezonde volwassenen. Bereikcijfers worden meegenomen in het Thematisch Toezicht JGZ door de Inspectie voor de Gezondheidszorg. JGZ blijft verschillende maatregelen treffen om het bereik te verhogen en op peil te houden. Definitie en berekening van bereik 0-4 en 4-12 Een kind is bereikt als het kind gedurende een jaar minimaal één keer een face to face contact op het OKC of school heeft gehad. Daarbij wordt het eerste huisbezoek ( 4-7 dagen na de geboorte) en tweede huisbezoek niet meegeteld. JGZ berekent het bereik van 4-12 jaar op basis van het aantal kinderen dat in Amsterdam op school zit. Uiteindelijk is het streven om bereikcijfers te halen van minimaal 95%. In 2010 zijn de landelijke bereikdefinities aangepast (RIVM, standpunt Bereik van de Jeugdgezondheidszorg, september 2010). JGZ heeft voor rapportage over 2011 nog niet de herziene bereikdefinities toegepast. In 2012 wil JGZ de bereikdefinities aanpassen. 10

15 Bereik 0-4 Het bereik van de 0-1 jarigen voldoet aan de huidige norm en is gemiddeld 96,5 %. Het bereik varieert tussen de 95.3% en 97.8% en is t.o.v. het bereik in 2010 met 3.5% verhoogd. Het gemiddelde bereik van de 3 jarigen is gemiddeld 94.2%. De stadsdelen Centrum en Nieuw West voldoen daarbij aan de norm van minimaal een bereik van 95%. Bij de overige stadsdelen is dit nog niet het geval. De belangrijkste reden voor het hoge percentage Niet Verschenen (NV) bij 3 jarigen is dat het NVZB protocol in werking gaat. Aandachtkinderen ontvangen een tweede oproep. De overige kinderen ontvangen een oproep op verzoek van de ouder. Deze groep kinderen, nog in de oproepfase, tellen niet mee in het bereik. Met andere woorden een hoog NV% heeft een negatief effect op de bereikcijfers. In onderstaande tabel is het bereik 0-4 weergegeven per stadsdeel. De bereikcijfers zijn gekoppeld aan de OKC locaties die het stadsdeel bedienen. Stadsdeel Bereik 0-1 jarigen Bereik 3 jarigen Noord 95,6% 94% 93,5% 92% Oost 95,3% 95% 94,8% 96% Zuid 96,7% 96% 90,4% 92% Centrum 96,3% 95% 95,9% 97% Nieuw-West 97,8% 95% 97,3% 94% West 97,3% 95% 92,7% 94% Zuid-Oost 95,8% 93% 94,4% 91% Totaal Amsterdam 96,5% 95% 94,2% 94% NB. Kinderen die uitgeschreven zijn uit Amsterdam en wel zijn gezien door JGZ worden niet meegeteld in de bereikcijfers In hoofdstuk 7 Bijlagen is een overzicht van het bereik per JGZ locatie opgenomen Bereik uniform deel BTP JGZ 4-19 jaar 5 jarigen In 2011 is het bereik 89.4% (2010: 90%). Het bereik is het hoogst in het stadsdeel Oost (93.2%) en het laagst in stadsdeel Noord (85.2%). 10 jarigen In 2011 is het bereik 69.2% (2010: 63.4%) Het bereik is het hoogst in stadsdeel Oost (75.1%) en het laagst in stadsdeel Noord (56.6%). Hoewel het bereik gemiddeld genomen gestegen is bevind het bereik zich nog niet op het gewenste niveau. Bij JGZ lopen diverse projecten en acties om het bereik te verhogen. Het bereik zal waarschijnlijk in de praktijk hoger zijn dan het berekende percentage 69.2% in Dit komt doordat een gedeelte van de kinderen voor een PGO10 zijn opgeroepen in een periode die buiten de bandbreedte valt van het schooljaar waarin het gemiddelde bereik berekend wordt. Dit geldt voornamelijk voor het stadsdeel Noord. Hierdoor is de opkomst in met name het stadsdeel Noord hoger geweest dan de bereikcijfers aangeven. 11

16 Tabel bereik 5 en 10 jarigen Stadsdeel Bereik 5jarigen Bereik 10 jarigen Noord 85,2% 86% 56.6% Oost 93,2% 88% 75.1% Zuid 87,9% 91% 70.8% Centrum 90,2% 90% 72.6% Nieuw-West 89,3% 88% 71.7% West 91,7% 91% 71.4% Zuid-Oost 88,6% 84% 66.9% Totaal Amsterdam 89,4% 88% 69.2% Definities: 2011: Bereik 5 jarigen. Kinderen geboren tussen 1 januari 2005 en 1 januari 2006 met minimaal 1 face to face actie uitgevoerd tussen 1 augustus 2010 en 1 augustus : Bereik 10 jarigen. Kinderen geboren tussen 1 januari 2000 en 1 januari 2001 met minimaal 1 face to face actie uitgevoerd tussen 1 augustus 2010 en 1 augustus 2011 Toelichting: Kinderen die volgens scholen verhuisd zijn naar het buitenland en wel ingeschreven blijven in Amsterdam blijven opgenomen in kinderen onder zorg en worden niet meegeteld in het bereik. Cijfers zijn exclusief het SO omdat het BTP een ander oproepsysteem heeft. In het SO is sprake van een instroomonderzoek en een eindonderzoek, dit onderzoek is niet gekoppeld aan de 5 en 10 jarige leeftijd. Terugdringen Niet verschijnen JGZ heeft regelmatig te maken met ouders die niet op de afspraak verschijnen. Indien dit is zonder bericht wordt dit Niet Verschijnen Zonder Bericht (NVZB) genoemd. Er zijn ook ouders die net voor de afspraak bellen of mailen dat ze niet kunnen. Dit wordt Niet Verschijnen Laat Bericht genoemd (NVLB). Het niet verschijnen (NV) heeft invloed op de bereikcijfers. JGZ moet extra inspanningen leveren om alsnog kinderen te bereiken. Het gemiddelde percentage over 2011 NV is 15.3% (waarvan 3.7 % NVLB) (2010: NV 15.7%) Elementen die aandacht nodig hebben zijn: Informatievoorziening verbeteren over gevolgen NVLB. Er is een toename van ouders die zeer kort van te voren de afspraak afzeggen via de mail met de mededeling dat ze op een later tijdstip wel terugbellen om een andere afspraak te maken Het outreachend werken op de scholen blijft knelpunten geven. Verschillende scholen geven aan geen ruimte te hebben. JGZ roept dan ouders/kinderen op voor een afspraak op het OKC. Met name voor de screening van het 5- jarigen onderzoek kan de opkomst boven de 98% zijn wanneer dit vanuit de scholen georganiseerd wordt Het gehele planproces anders gaan organiseren waarbij de telefonische bereikbaarheid wordt verbeterd en JGZ nog meer flexibel het personeel kan inzetten. 12

17 Overzicht NV per stadsdeel voor consulten 0-19 Stadsdeel Niet verschijnen Noord 17.1 % Oost 13.2% Zuid 11.4% Centrum 12.3% Nieuw West 17.9% West 14.4% Zuid Oost 22.1% Totaal Amsterdam 15.3% 13

18 3) Plusproducten en projecten De beschrijving van de plusproducten JGZ GGD en SAG-JGZ in dit jaarverslag volgt de indeling van het BTP Plusproducten en projecten JGZ GGD Onderstaande plusproducten zijn ook opgenomen in het OKC Basispakket en worden bijna allemaal in alle stadsdelen uitgevoerd. 3.1 Bemoeizorg Bemoeizorg wordt door de JGZ binnen het OKC als aanvulling op de extra zorg uit het basistakenpakket aan ouders aangeboden. In het najaar van 2011 is JGZ gestart met het doen van ketenregistraties in de verwijsindex Matchpoint. Bij 2 of meer ketenregistraties in Matchpoint is er sprake van een match en zal zorgcoördinatie toegewezen worden aan één van de partijen die een ketenregistratie heeft gedaan. Het toewijzen van zorgcoördinatie vindt plaats volgens beslisregels. De zorgcoördinatie kan ook aan JGZ toegewezen worden. Bemoeizorg zal vanaf nu worden opgenomen binnen de zorgcoördinatie in het kader van Matchpoint. Vanaf juni 2011 wordt bemoeizorg ook ingezet om kinderen die uit beeld dreigen te raken bij JGZ weer in beeld te krijgen en er voor te zorgen dat deze kinderen het OKC weer gaan bezoeken. Dit is in 2011 uitgewerkt in het protocol Kind in Zicht 0-19 jaar 3.2 Bezoek Voorschoolse Voorzieningen Voorschoolse voorzieningen die getraind zijn volgens het OKC protocol Als een kind je opvalt worden sinds 2005 tweemaal per jaar door een JGZ verpleegkundige bezocht. In 2011 zijn ongeveer 300 voorschoolse voorzieningen (voorscholen, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen) bezocht door JGZ verpleegkundigen. In 2010 heeft de JGZ een evaluatie van de werkwijze die in 2005 is opgesteld, laten plaatsvinden. In 2011 is op basis van de resultaten van de evaluatie, de werkinstructie aangepast. Naar de stadsdelen is gecommuniceerd dat het voor JGZ van belang is dat zij tijdig wordt geïnformeerd over nieuw getrainde Voorschoolse Voorzieningen, zodat deze in de planning van de bezoeken opgenomen kunnen worden. In alle stadsdelen is dit opgepakt. 14

19 3.3 Sociaal Medische Indicatie Kindercentra (SMI) Inleiding De regeling Sociaal Medische Indicatie (SMI) is er voor ouders die geen aanspraak kunnen maken op subsidie uit de Wet op de Kinderopvang. Het betreft ouderparen waarvan er één werkt en de ander om redenen van fysieke, psychiatrische of andere aard tijdelijk niet voor het kind/ de kinderen kan zorgen. Als een ouder ziek wordt en niet in staat is de zorg op zich te nemen, dan kan een aanvraag gedaan worden om in aanmerking te komen voor de SMI regeling. De regeling voorziet momenteel in een verblijf op een kinderdagverblijf of op de naschoolse opvang gedurende twee tot drie dagen per week en ten tijde van crisis (gedurende een korte periode van 3 maanden) gedurende vijf dagen per week. De indicatie wordt jaarlijks heroverwogen. De SMI regeling kan gezien worden als een preventieve maatregel om de opvoedsituatie van een kind gedeeltelijk te verbeteren. Aantal nieuwe aanvragen voor een SMI regeling De regeling is in de loop van 2005 van kracht geworden en het aantal gebruikmakende kinderen neemt tot heden toe. Het aantal nieuwe aanvragen neemt na een stijging tot 2008/2009 verder af. In 2008 werden nog 421 nieuwe aanvragen gedaan, in 2011 waren dit er 312. Zie het aantal nieuwe aanvragen per stadsdeel over de periode van in de volgende tabel. Stadsdeel Noord Oost Zuid Centrum Nieuw-West West Zuidoost Totaal Factoren die aanleiding zijn tot een SMI regeling Via de regeling die met de SMI in Amsterdam is geïmplementeerd is een vroegtijdige signalering van ongunstige levensomstandigheden mogelijk geworden. Driekwart van de ouders die in aanmerking komen voor een SMI regeling hebben te maken met een somatische ziekte waarvoor ze enkele keren per week in het ziekenhuis moeten zijn (chemotherapie, nierdialyse etc.) of een psychische ziekte waarvoor ze psychotherapie ontvangen. Voor ouders is het zwaar, zo niet onmogelijk om een dergelijke behandeling te combineren met de zorg voor hun jonge kind. In de stad werken acht jeugdartsen die beoordelen of de ongunstige leefomstandigheden een indicatie vormen voor een SMI regeling. Zij overleggen met de behandelaars van de ouders. De belangrijkste reden voor indicatie staan vermeld (in percentages) in het volgende overzicht. 15

20 Overzicht factoren die aanleiding zijn tot een SMI regeling Zwakbegaafde ouder (LVG) 8% Depressie bij ouder(s) 20% Ander psychiatrisch probleem ouder 28% Chronische lichamelijke ziekte / handicap 25% ouder Pleegouder/verzorger overbelast door 4% zorgtaak Slechte behuizing voor ontwikkeling kind 3% Lichamelijke ziekte / handicap sib 2% Verslaving ouder 1% Overig 9% Totaal 100% Jaarlijkse herindicatie door jeugdarts Een indicatie voor de SMI regeling wordt voor maximaal een jaar afgegeven. Met de ouders wordt altijd gecommuniceerd dat het een tijdelijke regeling is en dat het dient als overbrugging bijvoorbeeld tot de tijd dat een kind naar de voorschool zou mogen. Drie maanden voor de afloop van de geïndiceerde periode wordt door de jeugdarts contact opgenomen met de ouder en de behandelaar om opnieuw een inschatting te maken of er nog gebruik gemaakt moet worden van de regeling of dat de SMI gestopt kan worden. Is er een crisissituatie waarvoor er tijdelijk een uitgebreide opvang (gedurende maximaal 3 maanden) wordt geboden, neemt de jeugdarts al eerder contact op met het gezin om te zien of het aantal dagen opvang verminderd kan worden. Sinds 2011 zijn in alle OKC s casuïstiekbesprekingen doorontwikkeld. Sommige gezinnen die in aanmerking komen voor een SMI regeling zijn gezinnen waar meerdere hulpverleners zijn betrokken. Met de ouder die in aanmerking wil komen voor een SMI regeling en waar meerdere hulpverleners betrokken lijken, wordt besproken dat de gezinssituatie ingebracht gaat worden in het OKC casuïstiekoverleg. Een bespreking in het OKC casuïstiekoverleg kan ertoe bijdragen dat de zorg aan het gezin optimaal kan worden gecoördineerd. Ook wordt er steeds bekeken of de steun aan het gezin anderszins gegeven kan worden. 3.4 Ziekteverzuimbegeleiding VO Het behalen van een startkwalificatie door alle jongeren en daarmee het voorkomen van vroegtijdige schooluitval heeft brede maatschappelijke instemming. Preventie van vroegtijdige schooluitval en het terugdringen van verzuim bij scholieren zijn dan ook speerpunten van het Amsterdamse onderwijs- en jeugdbeleid. Ziekteverzuimbegeleiding op het Voortgezet Onderwijs is een goed hulpmiddel om vroegtijdige schooluitval te voorkomen. De doelstelling van de verzuimbegeleiding is erop gericht om leerlingen die meer dan gemiddeld wegens ziekte van school verzuimen, snel in contact te brengen met JGZ om te voorkomen dat het ziekteverzuim uitmondt in schooluitval. Voor scholen en leerplichtambtenaren is het moeilijk te achterhalen welke problematiek achter het als ziekte opgegeven schoolverzuim schuilgaat, omdat ze niet bevoegd zijn om een ziekmelding te beoordelen. Een jeugdarts kan dit wel. JGZ kan beoordelen in hoeverre ziekte 16