Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Transcriptie

1 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, We hebben zojuist uit het evangelie gelezen, hoe Petrus Jezus de Messias noemt. En hij wordt daarvoor door Jezus uitgebreid geprezen. Petrus als een rots om op te bouwen. Maar prompt daarna krijgt Petrus van Jezus de wind van voren, omdat hij het nodig vond om Jezus terecht te wijzen. En dan noemt Jezus hem zelfs Satan. Geen rots, maar een steen des aanstoots. Ik ga u vanmorgen vertellen dat deze lezing niet over Petrus gaat, maar over u en over mij. Niet omdat ieder mens, net als Petrus, soms de spijker op z n kop slaat en een volgende keer de plank helemaal mis. Maar vooral omdat dit gedeelte volgens mij gaat over ons kerk-zijn, ons gemeente-zijn. Hier en nu, in Lemelerveld in En hopelijk nog lang daarna. Ik wil u meenemen naar het jaar 1263, ruim 750 jaar geleden. In Barcelona werd een gesprek plaats georganiseerd tussen een vertegenwoordiger van het jodendom, de beroemde rabbi Nachmanides, en een vertegenwoordiger van het christendom, de dominicaan Pablo Christiani. 1

2 Het debat ging over de belangrijke vraag of Jezus de messias was, of niet. Eén van de belangrijkste argumenten van rabbi Nachmanides was, dat iedereen wel wist, dat met de komst van de Messias, Gods Rijk van recht en vrede zou aanbreken. Maar kijk maar eens om je heen: er is geen vrede en recht. Integendeel, het lijkt wel alsof sinds de komst van Jezus van Nazareth, het geweld en het onrecht alleen maar is toegenomen. Rabbi Nachmanides maakte hiermee een belangrijk punt: als Jezus de Messias is, waarom zien we daar in de praktijk zo weinig van? Hoe kan Jezus in godsnaam de Messias worden genoemd? Het is een vraag die Joden en Christenen al bezighoudt vanaf het begin van het christendom. Een vraag die misschien wel de kernvraag van het evangelie van Matteüs is. Op drie belangrijke punten in het evangelie zet Matteüs het er expliciet bij: Jezus, die Christus, Messias, genoemd wordt. Aan het begin, bij zijn afkomst, de geboorte aan het eind, bij zijn terechtstelling door Pilatus, en hier, midden in het evangelie. Jezus stelt zelf die vraag nadrukkelijk aan de orde: wie ben ik volgens jullie? En dan volgt het antwoord van Petrus: U bent de Messias. En deze vraag markeert een cruciaal moment in het evangelie, een moment dat komt op een breuklijn in het evangelie. 2

3 Maimonides had gelijk: de Messias moet alles te maken hebben met Gods Koninkrijk van recht en vrede. En daarover gaat het in het eerste deel van het Matteüsevangelie. Jezus roept Gods Koninkrijk uit: Keer je om, bekeer je, want het Koninkrijk van de hemel is nabij. Jezus legt het Koninkrijk uit, met verhalen, leer-redes en gelijkenissen. Jezus voert het Koninkrijk uit, door mensen te bevrijden, vergeven en genezen. En Jezus nodigt mensen uit om mee te doen, in de beweging van dat Koninkrijk. Eerst alleen binnen het volk van Israël. Maar, zoals we vorige week hebben gehoord, later ook verder, breder, tot aan de einden van de aarde. Dat is inderdaad wat je van een Messias verwacht: Gods heil dichtbij brengen voor alle mensen. Maar dan. Vanaf het moment dat dit duidelijk is, begint Jezus te praten over de weg naar Jeruzalem. Over dood en lijden en sterven. Over de weg van loslaten en verliezen. En dat past helemaal niet in het plaatje van de Messias. Daar gaat het mis, lijkt het wel. Daar grijpt Petrus in en krijgt hij de wind van voren. Want vreemd genoeg is die weg toch de bedoeling. 3

4 Gemeente van Jezus Christus, van Jezus Messias, ik zei aan het begin dat dit Bijbelgedeelte over ons gaat, hier in Lemelerveld. Ik denk dat het geheim van het Messias-zijn van Jezus, voor een groot deel zit in het loslaten door Jezus zelf. Wat bedoel ik daarmee? Als Jezus tegen Petrus zegt dat de erkenning van Jezus als Messias, de rots, het fundament, de basis van de kerk is, en dat Jezus de sleutels van het Koninkrijk weggeeft, dóórgeeft, dan hoor ik daarin, dat de gemeenschap van leerlingen van Jezus vorm moet geven aan dat Messiasschap. Dat het de taak van de kerk is, om te laten zien dat met Jezus dat Koninkrijk van God echt dichtbij is gekomen. Dat het aan ons is, hier in Lemelerveld, in onze situatie en in onze tijd, om te laten zien dat Gods recht en vrede bestemd is voor alle mensen. Als Jezus spreekt over loslaten van zijn leven, dan is dat niet alleen een les voor zijn leerlingen, nee, dan heeft hij het ook over zichzelf: over zijn eigen leven en zijn eigen missie. Hij vertrouwt zijn Messias-zijn toe aan zijn leerlingen. Ze hebben gezien en begrepen waar het om gaat, en moeten het nu zelf doen. 4

5 En wij, als gemeente in het spoor van Jezus en de leerlingen, hebben dat Messias-geheim door-gekregen, als een opdracht voor onze tijd en voor volgende generaties. En daarbij horen we niet alleen wat dat Koninkrijk is, maar ook hoe het een plek krijgt in de wereld. En Jezus legt het keer op keer uit: Het is niet een verhaal van betweters en overwinnaars, die het met geweld opleggen aan anderen. Of dat nu het geweld van de wapens is, zoals ISIS probeert, of met geweld van dikke boeken, vol argumenten, of met geweld van morele druk of sancties. Niet door kracht of door geweld, dat is niet de weg van Jezus. Jezus wijst een weg door de diepte, een weg van kwetsbaarheid, lijden en loslaten. Dat is de weg van de Messias, van Gods Koninkrijk in deze wereld. En Matteüs lijkt te zeggen dat iedereen die daar niet in mee wil gaan, een Satan, een struikelblok voor Gods bedoelingen is. En de geschiedenis van de christendom is daar vaak een afschrikwekkend voorbeeld van: vaak heeft de kerk de bevrijdende boodschap van God verheven tot eigen wijsheid, waar de kerk macht had, is dat vaak ten koste gegaan van anders-denkenden. Nachmanides had gelijk: als je kijkt wat de kerk van de boodschap van Jezus heeft gemaakt, dan vraag je je af of Jezus waarom Jezus in hemelsnaam Messias wordt genoemd. 5

6 Ik denk dat dit gedeelte uit Matteüs 16 ons, hier en nu, de vraag stelt, hoe we gemeente van Jezus, de Messias, willen zijn. Willen we dat zijn door te hameren op ons gelijk, ons bestaansrecht, onze tradities, onze mooie woorden en liederen? Of durven we als gemeente de weg te gaan van loslaten? Van verliezen wat ons vertrouwd is en ons toevertrouwen aan een onbekende toekomst? Ons toevertrouwen aan de ander, die op onze weg komt en ons vraagt om een plek. Kunnen we als gemeente een messiaanse gemeente zijn, die durft verliezen om te winnen? Een gemeente die niet begint bij wat we willen vasthouden, maar leeft van ontvangen en delen. Een gemeente die begint aan de tafel, die deelt van brood en wijn, met ieder die op onze weg komt. Want als er één beeld is, dat uitdrukt wat de essentie is van Gods Koninkrijk, dan is het de Maaltijd van de Heer: een plek waar iedereen samenkomt: jong en oud, man en vrouw, beschadigd en gaaf, rechtvaardig en slecht. Om bevrijd en vernieuwd te worden, zodat vrede, recht en geluk voor iedereen kan opbloeien. 6

7 De keus tussen vasthouden en doodlopen, of loslaten en leven is niet alleen een keus voor mensen individueel, maar ook, en misschien wel vooral, voor ons als gemeenschap. Als wij, in Lemelerveld in 2014 en hopelijk nog lang daarna willen uitspreken dat Jezus de Messias is, dan kan dat alleen als we een gemeenschap willen zijn, waar het Koninkrijk van God in de praktijk wordt geoefend. Dan kan dat alleen als we een gemeente zijn, die niet vasthoudt aan eigen gelijk, maar loslaat en zichzelf deelt. In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest 7