DORDRECHT. de gemeenteraad

Transcriptie

1 DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 Aan de gemeenteraad 3300 AA DORDRECHT Gemeentebestuur Spuiboulevard GR DORDRECHT T F (078) n1 Datum 12 juli 2016 Contactpersoon Ons kenmerk MO/ M. Hulsebosch Begrotingsprogramma Economie, Sport en Cultuur T (078) Betreft RAADSINFORMATIE inzake duurzaamheid / circulaire economie E m.hulsebosch@dordrecht.n1 Samenvatting Met deze raadsinformatiebrief laten we zien hoe uitwerking is gegeven aan de motie 'duurzaamheid' van 10 november 2015 (motie /M51). Voordat deze motie werd ingediend was er reeds een onderzoek gestart naar 'De circulaire kansen voor Dordrecht'. De uitkomsten van dit onderzoek sluiten aan bij de vraag die in deze motie is gesteld. Het Dordtse bureau 'Cirkellab heeft in opdracht van de gemeente 18 businesscases van bedrijven onderzocht. Het onderzoek levert waardevolle conclusies op voor de stad. De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat de 'recovery en recycling' industrie bovengemiddeld vertegenwoordigd is in Dordrecht. Dit biedt onder meer kansen voor ons stedelijk profiel, groei van banen en de kansen voor verbinding met onderwijs. Voor de andere twee sectoren in de circulaire economie, 'repair and remanufacturing' en 'redesign en cleantech' zijn interessante bedrijven onderzocht en ook hier is er potentieel. Onze hoofddoelstelling is om de kansen voor circulaire economie in Dordrecht verder te verkennen en waar mogelijk nu al te verzilveren. Hiervoor zijn twee actielijnen neergezet. Actielijn 1.Vervolgonderzoek door middel van deelname 'Citydeal' Dordrecht neemt deel aan het samenwerkingsverband van de 'City Deal Circulaire Stad'. De gemeenten uit het land met een hoge ambitie voor duurzaam ondernemen zullen in een samenwerkingsverband van elkaar leren en de circulaire economie in de eigen gemeente naar een hoger niveau brengen. In een traject van een aantal jaar met collega gemeenten, rijk en kennisinstituten leert men van elkaar en van de praktijk van de stad. Een belangrijk resultaat uit de Citydeal is de wijze waarop gemeenten de circulariteit stimuleren in aanbestedingen. De opgedane kennis kan direct toegepast worden in projecten als de sloop van het Papeterspad, ontwikkeling regiokantoor en Spuiboulevard. Actielijn 2. Faciliteren van bedrijven in de sector Uit de 18 onderzochte businesscases is duidelijk geworden dat de circulaire kansen in de bedrijfsvoering voor ieder bedrijf verschillend zijn. In een aantal gevallen ligt er een hulpvraag bij de overheid (gemeente, of rijk) en in een aantal gevallen zijn er andere factoren die maken dat de businesscase nog niet behoort tot de reguliere bedrijfsvoering. Om bedrijven elkaar te laten helpen bij het verder brengen van hun businesscase faciliteert de gemeente onder regie van de Werkgevers Drechtsteden een innovatietafel 'circulaire economie'. Daar waar andere verbanden zich lenen om circulaire bedrijvigheid een duw in de goede richting te geven zal de gemeente ook een faciliterende rol pakken om dit te organiseren. De Westelijke Dordtse Oever is voor de Dordtse economie het belangrijkste gebied. Dit gebied krijgt de hoofdfocus Pagina 1/6 rifornidtle so MIX Pap,er FSC FSC. CO13230

2 bij het formeren van de innovatietafel en bestaande verbanden worden, zoals de BIZ Louterbloemen kunnen hiervoor benut worden. Een ambtelijk aanspreekpunt vanuit het programma WDO is verantwoordelijk voor het faciliteren van dit proces. Verder is uit het onderzoek van Cirkellab de mogelijkheid voor het oprichten van een kennis- en expertisecentrum voor re-nnanufacturing als kansrijk benoemd. In samenwerking met de duurzaannheidsfabriek wordt een eerste inventarisatie gedaan naar de haalbaarheid van een dergelijk expertisecentrum. Wij informeren uw raad omstreeks het vierde kwartaal van 2017 over de voortgang, het vervolg en de tot dan toe opgedane kennis en resultaten. Inleiding Motie duurzaamheid Op dinsdag 10 november 2015 heeft uw raad unaniem ingestemd met de motie Duurzaamheid (motie /M51) van Beter voor Dordt. In deze motie vraagt uw raad ons een inventarisatie te maken van de bedrijven die duurzaamheid als primair bedrijfsproces hebben om vervolgens te onderzoeken in hoeverre deze bedrijven hulp nodig hebben bij vragen omtrent onderwijs, arbeidsmarkt, energie, afval en/of mobiliteit. Ofwel: welke duurzame maatschappelijk verantwoorde ondernemingen kunnen wij met de instrumenten die we als gemeente hebben faciliteren in succesvol maatschappelijk ondernemerschap in Dordrecht? Onderzoek circulaire economie Cirkellab In 2015 is er een onderzoek gestart naar 'De circulaire kansen voor de Dordtse economie'; een actie die aansluit bij het Opgaveplan Duurzaamheid Hierin is een omvangrijk cluster van activiteiten benoemd, gericht op het faciliteren van het duurzame bedrijfsleven. Dit onderzoek sloot aan bij de vragen die gesteld zijn in de motie duurzaamheid van 10 november 2015 (motie /M51). Hoe deze kansen bijdragen aan de Dordtse economie heeft het onderzoeksbureau Cirkellab in opdracht van de gemeente onderzocht voor de onderdelen zorg, afvalstromen, logistiek en maakindustrie. Wethouders Mos en Van der Linden namen op 12 februari 2016 het rapport 'Circulaire Kansen voor Dordrecht in ontvangst. Circulaire economie: het concept De circulaire blik op de economie is ontstaan vanuit duurzaamheidsdenken: vervuiling, energiegebruik en grondstoffenschaarste door mijnbouw, overproductie en afval zijn niet houdbaar in een systeem dat méér verbruikt dan de natuur kan vervangen, terwijl de wereldbevolking en welvaart alleen maar toenemen. Tegelijkertijd biedt een nieuwe blik op 'behoud van waarde' juist economische kansen vanuit efficiency, werkgelegenheid en innovatie. De circulaire bril richt zich op het behouden en/of terughalen van waarde - in grondstoffen, producten, componenten, reststromen en afval. Grofweg zijn er drie groepen te onderscheiden: - recovery en recycling: afvalscheiding, verbranding en recycling; - repair en remanufacturing: reparatie, revisie en hergebruik van componenten; - redesign en cleantech: innovatief ontwerp om hergebruik zo optimaal mogelijk te maken en andere innovaties op gebied van duurzaamheid. Door middel van deze raadsinformatiebrief wordt uw raad geïnformeerd over de kansen die de circulaire economie kan bieden voor de stad Dordrecht. Daar waar die kansen nog onvoldoende duidelijk zijn geven wij de vervolgstappen aan. Pagina 2/6

3 Doelstelling De hoofddoelstelling is om de kansen voor circulaire economie in Dordrecht verder te verkennen en waar mogelijk nu al te verzilveren. Door middel van deze brief informeren wij uw raad over de voorgenomen acties die bijdragen aan deze doelstelling. Er vloeien twee subdoelstellingen voort uit de hoofddoelstelling die vragen om actie: 1. voor het verkennen van de kansen wordt onderzocht wat de rol van een gemeente is en welk instrumentarium de stad heeft om circulaire bedrijvigheid te stimuleren; 2. waar mogelijk nu al kansen verzilveren bij het bedrijfsleven en eigen projecten in de stad, zoals de sloop van het Papeterspad, het regiokantoor en Spuiboulevard. Doelstelling circulair uit opgaveplan duurzaamheid: 1. bevorderen dat tien bestaande, vooraanstaande Dordtse bedrijven meer 'circulair- profiel krijgen (vanuit het peloton naar koplopers); 2. bedrijven aantrekken met een duurzaam profiel: koplopers in hun branche en bedrijven die hun geld verdienen met duurzaamheid; 3. het bedrijvennetwerk MVO Drechtsteden substantieel laten groeien in de komende jaren; 4. in vier jaar een afvalscheiding (huishoudelijk) van circa 60% realiseren (nu 54%) en verminderen van zwerfafval via de Dordtse Doorpakkers. Stand van zaken/de feiten Potentie van circulaire economie voor Dordrecht De potentiële marktwaarde van de circulaire economie voor Dordrecht en deze regio is door 'Cirkellab' geschat. In Nederland kan de totale marktwaarde van kansen binnen de circulaire economie oplopen tot jaarlijks C 7,3 miljard, wat vergelijkbaar is met banen. De omvang van de economie in de Drechtsteden is zo'n 2,2% van de Nederlandse economie. Dat percentage kan uiteraard niet één op één doorvertaald worden, en hangt samen met de opbouw van de werkgelegenheidstractuur, maar indicatief zou C 160 miljoen aan marktwaarde per jaar en banen voor de regio kunnen opleveren. Wel geeft het rapport aan dat zich in Dordrecht een meer dan gemiddeld aantal kansen voordoen op het gebied van circulaire economie. Er zijn 18 businesscases onderzocht, waaruit een breed palet aan kansen naar voren is gekomen. Het restmateriaal van een koffieproducent kan bijvoorbeeld gebruikt worden als grondstof in de landbouw. Er zijn kansen voor de aanleg van infrastructuur met gerecycled plastic. In de kleding en witgoed recycling zijn er mogelijkheden om hergebruik van materialen te combineren met werkgelegenheid voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Potentie Recovery and Recycling De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is dat de recovery en recycling industrie bovengemiddeld vertegenwoordigd is in de stad. Ook liggen er kansen voor deze sector die nog onbenut blijven op dit moment. In de recycling zijn er specifieke stromen die op dit moment alleen (ver) buiten de regio kunnen worden verwerkt. Hier liggen kansen om specialismes dichter in de buurt te gaan uitvoeren. Bovendien lijkt veel van de mogelijke werkgelegenheid bij uitstek geschikt voor lager opgeleiden en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, zeker waar nieuwe processen de komende jaren nog van de grond moeten komen. Een Pagina 3/6 br&.dt1,-..ve ti IcitIC

4 (toekomst)analyse van verschuiving naar meer 'lokale' logistieke behoefte biedt de logistieke sector kansen en uitdagingen met een groei in lokale en stadslogistiek, retourlogistiek en opslagcapaciteit. Hoewel concrete cijfers in Dordtse context lastig zijn, vanwege ontbrekende lokale cijfers of concurrentiegevoeligheid, geeft het onderzoek van Cirkellab in elk geval aan dat Dordrecht een bovengemiddeld deel van de potentie zou kunnen ontwikkelen van de landelijke en Europese cijfers die TNO, Rabobank en McKinsey hebben gepubliceerd. Potentie repair en remanufacturing De totale omvang van deze sector is nog niet volledig duidelijk. Het onderzoek van het Onderzoekscentrum Drechtsteden geeft 150 potentiële bedrijven weer die hierin actief zijn. Het gaat bijvoorbeeld om bedrijven die zich bezig houden in de automotive, elektronica en consumentenartikelen. Reparatie, reviseren en hergebruiken zijn voor onze regio zeer interessant gezien de sterke aanwezigheid van de (maritieme) maakindustrie. Extra aandacht voor remanufacturing kan een belangrijke bijdrage leveren aan het hergebruik, flexibiliteit en restwaarde van maritieme assets. Bovendien geeft deze focus extra aanleiding om onderzoek, onderwijs en werkgelegenheid naar Dordrecht te trekken, op het hogere, technisch niveau dat in het onderwijsaanbod nog wordt gemist. Potentie redesign en cleantech: Ook hierin is een aantal interessante cases gevonden in Dordrecht. Innovaties in deze sector kunnen overal oppoppen; een totaalbeeld is lastig te destilleren. Wat veel van de innovaties en startups wél gemeen hebben, is de drempel die overwonnen moet worden om tot acceptatie, groei en grootschaliger kostenefficiënter productie te komen. Ondersteuning daarvoor wordt steeds steviger ingekleurd door onder andere het MKB katalysatorfonds en het participatiefonds van Innovation Quarter. Twee actielijnen circulair voor de periode 2016 eind 2017 De bovenstaande resultaten per sector in de circulaire economie laten zien dat er over de gehele breedte kansen gevonden zijn voor Dordrecht. Om zowel kennishiaten verder te onderzoeken als bedrijven te faciliteren zijn een aantal actielijnen opgezet. Deze actielijnen zijn in lijn met een deel van de aanbevelingen uit het onderzoek van Cirkellab en sluiten aan bij het 'Opgaveplan Duurzaamheid'. Actielijn 1. Vervolgonderzoek door middel van deelname 'Citydeal' Dordrecht neemt deel aan het samenwerkingsverband van de 'City Deal Circulaire Stad'. De gemeenten uit het land met een hoge ambitie voor duurzaam ondernemen zullen in een samenwerkingsverband van elkaar leren en de circulaire economie in de eigen gemeente naar een hoger niveau brengen. In een traject van een aantal jaar met collega gemeenten, Rijk en kennisinstituten leert men van elkaar en van de praktijk van de stad. Een belangrijk resultaat uit de Citydeal is de wijze waarop gemeenten de circulariteit stimuleren in aanbestedingen. De opgedane kennis kan direct toegepast worden in projecten als de sloop van het Papeterspad, ontwikkeling regiokantoor en Spuiboulevard. Onderzoeksvragen die beantwoord moeten worden zijn: - Wat is de rolneming van de gemeentelijke organisatie bij het stimuleren van circulaire bedrijvigheid? - Wat kan de gemeente zelf doen in de eigen organisatieprocessen en in het aanbestedingsbeleid om circulaire bedrijvigheid te stimuleren? Pagina 4/6

5 Resultaten: - Heldere visie op de rolneming van de stad Dordrecht bij het aanjagen van circulaire kansen, ook ten opzichte van andere steden in Nederland. - Het vinden van instrumenten om circulaire toepassingen te stimuleren in onze eigen projecten en bij het bedrijfsleven. - Bij grote gebiedsinvesteringen zoals de sloop van het Papeterspad, de ontwikkeling van het regiokantoor en Spuiboulevard zelf het goede voorbeeld geven door circulair opereren als factor mee te nemen in het project. Actielijn 2. Faciliteren van bedrijven in de sector Uit de 18 onderzochte businesscases is duidelijk geworden dat de circulaire kansen in de bedrijfsvoering voor ieder bedrijf verschillend zijn. In een aantal gevallen ligt er een hulpvraag bij de overheid (gemeente, of rijk) en in een aantal gevallen zijn er andere factoren die maken dat de businesscase nog niet behoort tot de reguliere bedrijfsvoering. Om bedrijven elkaar te laten helpen bij het verder brengen van hun businesscase faciliteert de gemeente onder regie van de Werkgevers Drechtsteden een innovatietafel 'circulaire economie'. Daar waar andere verbanden zich lenen om circulaire bedrijvigheid een duw in de goede richting te geven zal de gemeente ook een faciliterende rol pakken om dit te organiseren. De Westelijke Dordtse Oever is voor de Dordtse economie het belangrijkste gebied. Dit gebied krijgt de hoofdfocus bij het formeren van de innovatietafel en bestaande verbanden worden, zoals de BIZ Louterbloennen kunnen hiervoor benut worden. Een ambtelijk aanspreekpunt vanuit het programma WDO is verantwoordelijk voor het faciliteren van dit proces. Verder is uit het onderzoek van Cirkellab de mogelijkheid voor het oprichten van een kennis- en expertisecentrum voor re-manufacturing als kansrijk benoemd. In samenwerking met de duurzaamheidsfabriek wordt een eerste inventarisatie gedaan naar de haalbaarheid van een dergelijk expertisecentrum. Resultaten: - Uit de innovatietafel komen voor eind 2017 tenminste drie uitvoerbare businesscases die landelijk aansprekend zijn en bijdragen aan de positionering van het bedrijf zelf en aan het profiel van Dordrecht. - De successen en belemmeringen worden gedeeld in het platform van de Citydeal en krijgen aandacht in de gebiedscommunicatie over de WDO. Kosten en dekking De benodigde middelen voor de uitvoering van de actielijnen zijn reeds vrijgegeven in bestaande kredieten. Duurzaamheid De voorgestelde activiteiten in deze raadsinformatiebrief sluiten aan bij de duurzaamheidsambitie van de gemeente Dordrecht. Communicatie In het traject van de 'Citydeal Circulaire Stad' zitten een aantal communicatiemomenten. Bij de ondertekening van de Citydeal door bestuurders van de deelnemende partners zal in het najaar van 2016 een persmoment zijn. Daarnaast zullen er tussentijds en na afloop van het traject communicatiemomenten zijn over de inhoudelijke voortgang. Dordrecht is partner in meerdere Citydeals. Om de samenhang voor de samenleving inzichtelijk te maken is een deel van de communicatie over de deals gezamenlijk ingestoken. Pagina 5/6 ifluaélibtlef iiétleveilifidernátle

6 Voor het lokale gedeelte van de circulaire activiteiten kiezen we ervoor om op projectbasis te communiceren over voortgang en belangrijk nieuws. Nieuws over de innovatietafels wordt bijvoorbeeld gedeeld via de communicatiekanalen van de Werkgevers Drechtsteden. Voor de communicatie over circulaire elementen bij gebiedsontwikkelingen wordt per geval afgewogen hoe de communicatie over dit thema het beste ingepast kan worden in de projectcommunicatie. Tijdspad, vervolg en evaluatie Wij informeren uw raad medio vierde kwartaal 2017/eerste kwartaal 2018 over de bereikte voortgang, het vervolg en de tot dan toe opgedane kennis en resultaten. Tussentijds zijn de resultaten te volgen via de website van het opgaveplan duurzaamheid en de website van de Westelijke Dordtse Oever: Bijlagen Voor meer informatie wordt verwezen naar de site Alle rapporten van het onderzoek naar de circulaire kansen voor Dordrecht zijn hier te vinden. Wij vertrouwen er op u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. el Het college van Burgemeester en Wethouders de loco-secretaris de burgehneester nendo. Brok Pagina 6/6