Bijlage Beleidsplan brandweer DEKKINGSPLAN BRANDWEER ZUID-LIMBURG

Transcriptie

1 Bijlage Beleidsplan brandweer DEKKINGSPLAN BRANDWEER ZUID-LIMBURG Zuid-Limburg 1

2 DEKKINGSPLAN BRANDWEER ZUID-LIMBURG INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 1.1 DOELSTELLING 1.2 STRATEGISCHE REIS 1.3 ONTWIKKELING BRANDVEILIG LEVEN 2 NORMSTELLING 2.1 WVR, DEKKINGSPLAN 2006 EN MODEL EENHEID IN VERSCHEIDENHEID 2.2 BEARGUMENTEERD AFWIJKEN DOOR BRANDWEER ZUID-LIMBURG 3 INRICHTING BASIS BRANDWEERZORG 3.1 WAT WORDT BEDOELD MET BASIS BRANDWEERZORG 3.2 WERKWIJZE BIJ INRICHTEN BASIS BRANDWEERZORG 3.3 HUIDIGE SITUATIE BASIS BRANDWEERZORG 3.4 DEKKINGSPERCENTAGE 1 E TS PER GEMEENTE 4 MODEL EENHEID IN VERSCHEIDENHEID 4.1 BASIS BRANDWEERZORG 4.2 VARIABELE VOERTUIGBEZETTING 4.3 VRAAGDIFFERENTIATIE 5 OVERIGE BRANDWEERZORG 5.1 GROOTSCHALIG OPTREDEN 5.2 HERBEZETTING, RESTDEKKING EN GELIJKTIJDIGHEID 5.3 SPECIALISME 6 GRAFISCHE WEERGAVE OPKOMSTTIJDEN 2

3 HOOFDSTUK 1 INLEIDING In de vergadering van het Algemeen Bestuur van 23 juni 2006 werd het regionaal dekkingsplan Zuid-Limburg de zogenoemde nulmeting - bestuurlijk vastgesteld. Op 1 oktober 2010 is de Wet veiligheidsregio s en het Besluit veiligheidsregio s in werking getreden. In het kader van deze wet dient het bestuur van de veiligheidsregio eenmaal in de vier jaar een regionaal beleidsplan vast te stellen. Onderdeel van dit beleidsplan is een door het Algemeen Bestuur vastgesteld dekkingsplan. Dit dekkingsplan omvat de voor de brandweer geldende opkomsttijden en een beschrijving van de voorzieningen en maatregelen, noodzakelijk voor de brandweer om daaraan te voldoen (art. 14, tweede lid sub f Wvr). In het voorliggend dekkingsplan wordt beschreven op welke wijze Brandweer Zuid-Limburg invulling geeft aan de basis brandweerzorg in relatie tot de normstelling op grond van de Wet op de veiligheidsregio. Hierbij moet opgemerkt worden dat het dekkingsplan vooral geen statisch, maar een dynamisch document is, dat regelmatig aangepast wordt als gevolg van wijzigende interne en externe omstandigheden alsmede veranderende inzichten. 1.1 DOELSTELLING Middels dit dekkingsplan wordt het bestuur van de veiligheidsregio in staat gesteld, na een gedegen bestuurlijke afweging, een besluit te nemen over de inrichting en het niveau van de brandweerzorg in de regio Zuid-Limburg en daarover verantwoording af te leggen aan de deelnemende gemeenten, burgers en bedrijven. 1.2 STRATEGISCHE REIS Door het bestuur werd tijdens een tweedaagse conferentie in Durbuy besloten dat de conclusies die door brandweer Nederland en het Veiligheidsberaad zijn getrokken in de zogenoemde Strategische reis ook gebruikt zullen worden voor Brandweer Zuid-Limburg. Immers: brandweerorganisaties worden steeds duurder. Dit levert echter nauwelijks meerwaarde op in termen van minder slachtoffers en schade. Dit gegeven impliceert dat er een andere wijze van werken en denken noodzakelijk is, waarbij het inspelen op maatschappelijke ontwikkelingen van groot belang is. Zonder dat daarbij de eigen kernwaarden uit het oog worden verloren. Een ander bedrijfsmodel voor de brandweer is inherent aan deze ontwikkelingen. De organisatie zal er een zijn die efficiënt, effectief en herkenbaar midden in de samenleving staat. Daarbij is een bewustzijnsverandering binnen de organisatie noodzakelijk. We veranderen van een aanbodgestuurde organisatie naar een vraaggestuurde organisatie, waarbij de eigen verantwoordelijkheid van de omgeving centraal staat. 1.3 ONTWIKKELING BRANDVEILIG LEVEN Een van de pijlers van de Strategische reis is het concept Brandveilig leven. De nadruk komt niet langer op bestrijding te liggen, maar op het voorkomen en beheersbaar maken van branden en incidenten. Een belangrijk gegeven hierbij is dat burgers en bedrijven in grotere mate een eigen verantwoordelijkheid hebben, hetgeen in de lijn ligt met de visie op brandveiligheid zoals die door de ministeries van VROM en VenJ is geformuleerd. De belangrijkste doelstellingen en activiteiten die de brandweer de komende jaren gaat ontwikkelen, richten zich op het vergroten van de zelfredzaamheid van de burgers en op het 3

4 vergroten van het (brand)veiligheidsbewustzijn. Binnen de regio Zuid-Limburg zijn al meerdere initiatieven op dit gebied genomen. Risicobeheersing heeft hierin een trekkende rol. Het strikt doorvoeren van deze beleidslijn kan van invloed zijn op de opkomsttijden aangezien de risico-analyse hiertoe aanleiding kan geven. Een bestuurlijke afweging hierover ligt ten grondslag aan een eventueel besluit rondom het dekkingsplan. Binnen deze ontwikkeling speelt de door het bestuur uitgesproken keuze voor het model Eenheid in Verscheidenheid een belangrijke rol. Hierbij heeft het bestuur duidelijk gekozen voor het behoud van de vrijwilligheid, zichtbaar aanwezig in de wijken. Dat betekent dat de brandweer op een andere manier die vrijwilligheid zullen moet inrichten. Als stip op de horizon ( ) zien wij een brandweer die fijnmazig, met kleine eenheden, zichtbaar in de samenleving actief is en daarbij een breed takenpakket heeft in ieder geval op gebied van fysieke veiligheid. Zo n brandweer kan alleen maar bestaan met vrijwilligers naast beroeps. Een ander feit is dat risicobeheersing en repressie moeten integreren. 4

5 HOOFDSTUK 2 NORMSTELLING 2.1 WVR, DEKKINGSPLAN 2006 EN MODEL EENHEID IN VERSCHEIDENHEID De brandweer in Zuid-Limburg heeft voor de inrichting van de basis brandweerzorg bij het dekkingsplan uit 2006 en de ontwikkeling van het model Eenheid in Verscheidenheid, de handleiding brandweerzorg uit 1992 en de handleiding brandweerzorg aanvulling technische hulverlening uit 1996 als uitgangspunt gebruikt. Deze handleidingen zijn ontwikkeld door het bureau SAVE in opdracht van de Rijksoverheid. Een groot gedeelte van brandweer Nederland gebruikte deze handleiding voor de inrichting van haar basis brandweerzorg. Onderdeel van deze handleiding zijn diverse normtijden voor de opkomst van de 1 e, 2 e en 3 e tankautospuit (TS), het redvoertuig (RV) voor brand in verschillende typen gebouwen, de opkomst van hulpverleningsvoertuigen (HV) bij ongevallen en hoe daar mee om te gaan in dekkingsplannen. Met de inwerkingtreding van het Besluit veiligheidsregio zijn de opkomsttijden voor de diverse gebruiksfuncties van gebouwen voor de 1 e TS wettelijk vastgelegd. Het besluit zegt niets over opkomsttijden van de 2 e en 3 e TS. Ten aanzien van het RV geeft het besluit aan dat het bestuur moet bepalen naar welke gebouwen een RV moet uitrukken. Voor die gebouwen geldt dan een opkomsttijd voor het RV die gelijk is aan de opkomsttijd voor de 1 e TS. Over de opkomsttijden van de HV zegt het besluit niets. In de toelichting op het besluit geeft de wetgever wel aan dat de vastgelegde opkomsttijden voor de 1 e TS zijn gebaseerd op de handleiding brandweerzorg uit 1992 en de concept leidraad repressieve brandweerzorg uit Het is onmogelijk om voor elk gebouw de wettelijke opkomsttijd te halen. De wetgever geeft het lokale bestuur de mogelijkheid om beargumenteerd af te wijken van de wettelijke opkomsttijden. Dit op basis van een kosten-baten afweging rekening houdend met het risicoprofiel. Op welke wijze deze afweging moet plaatsvinden laat de wetgever in het midden, behalve dat de door het lokaal bestuur vastgestelde opkomsttijd nooit hoger dan 18 minuten mag zijn. Met de inwerkingtreding van het besluit is iedere regio verplicht om voor 1 juli 2011 een nieuw dekkingsplan op te stellen. Landelijk is op dit moment het beeld dat veel regio s deze datum niet gehaald hebben en allemaal worstelen met het opstellen van een nieuw dekkingsplan. De moeilijkheid zit in het beargumenteerd afwijken. Wanneer is er sprake van afwijken? Moet voor één gebouw waarbij de opkomsttijd niet gehaald wordt een onderbouwing gegeven worden of moet dit op gemeentelijk of regionaal niveau worden onderbouwd. Ook over de wijze waarop de argumentatie moet worden onderbouwd, is nog geen gemeenschappelijk visie. Veel regio s lossen dit op door de handleiding brandweerzorg te gebruiken als hulpmiddel bij het opstellen van het dekkingsplan. Belangrijk uitgangspunt voor veel regio s, is dat het dekkingsplan een beschrijving is van de huidige situatie van de brandweerzorg die door het lokaal bestuur als voldoende wordt ervaren. Hierbij speelt de overtuiging dat, ook al worden de wettelijke opkomsttijden niet gehaald, de repressieve organisatie van de brandweer er over één of twee jaar niet veel anders zal uitzien dan nu. Dit sluit ook aan bij de resultaten van de Strategische reis van de brandweer. Dit heeft het inzicht verschaft, dat meer investeren in de repressieve brandweerorganisatie, nodig voor het eventueel verbeteren van de opkomsttijden, niet zal leiden tot een evenredige verhoging van de geleverde kwaliteit van 5

6 de brandweerzorg in de zin van minder slachtoffers en lagere schades bij brand. Overigens is de opkomsttijd maar één van velen aspecten die de kwaliteit van de uiteindelijke geleverde brandweerzorg bepalen. Voorlichting aan gebruikers van gebouwen, preventieve maatregelen en goed opgeleide en getrainde brandweermensen zijn belangrijker voor de geleverde brandweerzorg dan een iets kortere opkomsttijd. Ook de compleetheid van de bezetting van de TS (zeker waar het de bevelvoerder betreft) kan haaks staan op een snellere opkomsttijd. 2.2 BEARGUMENTEERD AFWIJKEN DOOR BRANDWEER ZUID-LIMBURG Het regionaal dekkingspercentage is 75%. Dat betekent dat we bij één op de vier gebouwen niet voldoen aan de wettelijke opkomsttijd. De wet geeft de mogelijkheid om beargumenteerd af te wijken van deze wettelijke opkomsttijd op basis van een kosten baten afweging door het bestuur, rekening houdend met het brandrisicoprofiel. Deze twee elementen zijn verwerkt in de SAVE methodiek. Hierbij wordt, op basis van CBS-statistieken, ten aanzien van het risicoprofiel, gekeken hoe groot de kans is op brand in een gebouwtype en hoe groot de verwachte brandschade is. Deze uitkomst, gekoppeld aan de kosten van een repressieve oplossing om de opkomsttijd te verkleinen, maakt een verantwoorde bestuurlijke kostenbaten afweging mogelijk. Voor de uitwerking van dit dekkingsplan zijn derhalve de in het besluit vastgelegde opkomsttijden voor de 1 e TS gebruikt. Daar waar de brandweer de wettelijke opkomsttijd niet haalt is door middel van de door SAVE ontwikkelde kosten baten systematiek, invulling gegeven aan het beargumenteerd afwijken. Hierbij is geen rekening gehouden met de op dit moment incomplete status van een aantal posten. Middels de invoering van het model Eenheid in Verscheidenheid hoopt de brandweer dit probleem op te lossen. Daarnaast werkt het dekkingsplan met berekende opkomsttijden, hetgeen iets anders is dan de daadwerkelijk gerealiseerde opkomsttijden. Deze kunnen door tal van factoren (b.v. door drukte op de weg of slecht weer) afwijken van de vooraf berekende opkomsttijden. 6

7 HOOFDSTUK 3 INRICHTING BASIS BRANDWEERZORG 3.1 WAT WORDT BEDOELD MET BASIS BRANDWEERZORG Met de basis brandweerzorg beschrijven we de opbouw van onze repressieve organisatie zodat we enerzijds kunnen voldoen aan wet- en regelgeving en anderzijds aansluiten bij wat maatschappelijk en bestuurlijk van een brandweerorganisatie verwacht wordt. De laatste 20 jaar is de handleiding brandweerzorg uit 1992 de basis geweest waarop we de historisch gegroeide repressieve organisatie verder hebben doorontwikkeld. Sinds 1 oktober 2010 is deze handleiding vervangen door de Wet en het Besluit veiligheidsregio s waarin een nadere uitwerking is gegeven aan de eisen waaraan de brandweer moet voldoen. Het besluit is in zijn voorschriften beperkter dan de handleiding. Daarom is voor de onderbouwing van dit dekkingsplan de handleiding gebruikt voor die aspecten die niet in het besluit zijn opgenomen. In de toelichting van het besluit wordt ook verwezen naar deze handleiding. De handleiding brandweerzorg uit 1992 beschrijft en onderbouwt per gebouwtype een standaardinzet met daarbij behorende normtijden voor de opkomst van de voertuigen. Dit gaat tot maximaal drie tankautospuiten (TS) en één redvoertuig (RV), waarbij de opkomsttijden variëren van vijf tot tien minuten afhankelijk van het gebouwtype. Daarnaast wordt in de aanvullende handleiding technische hulpverlening de opkomsttijd van 15 minuten voor het hulpverleningsvoertuig (HV) onderbouwd. De basis brandweerzorg beschrijft dus de inrichting van de repressieve organisatie voor de maximale inzet van 3x TS en 1x RV bij brand en 1x TS en 1x HV bij hulpverlening. Dit is de maximale slagkracht die direct gealarmeerd moet worden bij brand in een bepaald gebouwtype. De basis brandweerzorg beschrijft dus niet hoe de opschaling vanaf middelbrand wordt geregeld. In hoofdstuk vier wordt beschreven hoe vanuit de basis brandweerzorg de opschaling wordt georganiseerd en hoe de specialismen zoals gaspakken zijn geregeld. 3.2 WERKWIJZE BIJ INRICHTEN BASIS BRANDWEERZORG De basis brandweerzorg in dit dekkingsplan is gebaseerd op een aantal uitgangspunten. Startpunt is de bestaande situatie, de huidige kazernes met de mensen en de voertuigen zoals die in de historie gegroeid is. Vervolgens wordt gekeken of de huidige situatie voldoet aan de nieuwe wet- en regelgeving. Meer specifiek: komen we met zes mensen binnen de wettelijke tijd ter plaatse bij een maatgevend incident? Er is sprake van een maatgevend incident bij een brand in een gebouw, een hulpverlening (beknelling van een slachtoffer in b.v. een voertuig) of een ongeval met gevaarlijke stoffen. Omdat het onmogelijk (en onbetaalbaar) is om de wettelijke opkomsttijd voor alle gebouwen in Zuid-Limburg te halen is, via de kosten-baten afweging die door SAVE in dit kader ontwikkeld is, gekeken of de dekking van de basis brandweerzorg in iedere gemeente voldoende is. Het besluit geeft het bestuur ook de mogelijkheid om beargumenteerd af te wijken van de wettelijke opkomsttijden op basis van een kosten-baten afweging, rekening houdend met het risicoprofiel. Dat is precies zoals SAVE zijn systematiek heeft opgebouwd. Als laatste is gekeken of de inrichting past bij het model Eenheid in Verscheidenheid waarbij het behoud van de vrijwilligheid een van de belangrijkste pijlers is. 7

8 Het toepassen van de SAVE kosten-baten afwegingssystematiek bestaat uit de volgende stappen: - Met een software applicatie wordt voor elk object (gebouw) binnen een gemeente berekend wat de verwachte opkomsttijd van de TS is. De verwerkingstijd van de alarmcentrale (dit is de tijd tussen aanname melding en alarmering) en de uitruktijd van de betreffende kazerne (dit is de tijd die zit tussen alarmering en het daadwerkelijk uitrukken van de TS) worden daarbij als vaste parameter ingevoerd. Vervolgens berekent de applicatie via een gedetailleerde wegenkaart wat de rijtijd van de TS van de kazerne naar het object is. Verwerkingstijd alarmcentrale, uitruktijd en rijtijd tezamen bepalen de opkomsttijd. - Daarna wordt voor elk object bekeken of de berekende opkomsttijd van de TS voldoet aan de normtijd die voor dat object geldt. Hieruit volgt het zogenoemde dekkingspercentage. Het dekkingspercentage geeft dus aan welk deel van alle objecten in een gemeente binnen de normtijd wordt gedekt door de TS. Hierbij wordt een acceptatietijd van één minuut gehanteerd. Pas als de opkomsttijd meer dan één minuut langer is dan de normtijd, wordt dit gezien als een overschrijding van de normtijd. Als het dekkingspercentage 80% of meer is wordt de kwaliteit van de dekking als voldoende aangemerkt. Als het dekkingspercentage lager is dan 80% wordt gekeken naar het zogenoemde overschrijdingspercentage. - Met dit percentage wordt gekeken naar de mate van overschrijding van de normtijd. Overschrijdingen van meer dan 2 ½ minuut tellen daarbij zwaarder dan overschrijdingen die korter zijn. Als het overschrijdingspercentage kleiner dan 10% is, is de kwaliteit van de dekking voldoende. Bij een overschrijdingspercentage tussen de 10% en 20% is kwaliteit van de dekking onvoldoende en bij een overschrijdingspercentage dat groter is dan 20% spreken we van een slechte dekking. - Als dit overschrijdingspercentage te hoog is, wordt gekeken naar de te verwachten overschrijdingsfrequentie door na te gaan hoe groot de kans op brand is voor de gebouwen waar de opkomsttijd wordt overschreden. Dit gebeurt op basis van CBS statistieken rekening houdend met verschillende soorten gebouwtypes en de daarmee gepaard gaande gemiddelde brandschade. Deze overschrijdingsfrequentie gekoppeld aan de gemiddelde brandschade maakt een kosten-baten afweging over een investeringen in de repressieve organisatie mogelijk. SAVE adviseert daarbij een investering in een nieuwe vrijwillige post te overwegen als de daadwerkelijke overschrijdingsfrequentie groter is dan vier á vijf keer per jaar. 8

9 3.3 HUIDIGE SITUATIE BASIS BRANDWEERZORG Locaties huidige kazernes 9

10 Hieronder wordt beschreven hoe de huidige basis brandweerzorg is ingericht. In het overzicht zijn de reserve TS-en die nodig zijn voor onderhoud, opleiding en oefening apart vermeld, niet bij de kazerne waar ze meestal gestald staan. Overzicht kazernes, mensen en materieel voor basis brandweerzorg op dit moment Kazerne totaal aantal kazerne leden waarvan bevelvoer ders TS RV HV uitruktijd in minuten profiel Beek :00 tijdens werkuren incompleet Bochholtz :00 incompleet Born :00 tijdens werkuren incompleet Brunssum :20 2 e TS pas beschikbaar na herbezetting Cadier en Keer :00 tijdens werkuren incompleet Eijsden :45 Geleen :06 dagdienst Geleen vrijwillig :14 Gulpen :00 tijdens werkuren incompleet Heerlen :30 2 e TS pas beschikbaar na herbezetting Hulsberg :00 Kerkrade :23 2 e TS pas beschikbaar na herbezetting Maastricht :30 3 e TS heeft uitruktijd van 10 minuten Margraten :50 tijdens werkuren incompleet Mechelen :00 tijdens werkuren incompleet Nijswiller hier staat een SIE * Meerssen :30 Mheer :00 tijdens werkuren incompleet Onderbanken :00 Scherpenseel Schinnen :00 Simpelveld :00 incompleet Sittard :00 dagdient Sittard vrijwillig :00 Stein :00 tijdens werkuren incompleet Vaals :00 Valkenburg :30 2 e TS pas beschikbaar na herbezetting totaal reserve TS en 5 verzorgt 1 e uitruk noordelijk deel Landgraaf * Snel inzetbare eenheid (SIE): de SIE is een klein blusvoertuig met een bezetting van twee mensen. De SIE kan voor een aantal zaken ingezet worden. Voor oplossing van eventuele bezettingsproblemen bij kazernes met een vrij instroomprofiel zoals nu in Nijswiller. Maar ook uit het oogpunt van bedrijfsvoering, door de SIE in te zetten op niet maatgevende incidenten. Zo wordt de vrijwilliger minder belast met b.v. OMS (automatische) meldingen onder werktijden. Door de SIE in te zetten op beroepskazernes blijven er meer productieve uren over voor de ondersteunende werkzaamheden of risicobeheersing. 10

11 3.4 DEKKINGSPERCENTAGE 1 e TS PER GEMEENTE Hieronder staan de percentages zoals die voor de huidige situatie berekend zijn voor de avond, nacht en weekend situatie. Voor de gemeenten Beek, Sittard-Geleen en Stein zijn ook de percentages weergegeven die overdag tijdens werkdagen gelden als gevolg van de tijdelijke noodmaatregelen uit Samen Sterk (dagbezetting in Geleen en Sittard). Gemeente dekking % overschrijding % frequentie overschrijding Beek ,0 Beek (overdag) 87 Brunssum 100 Eijsden-Margraten ,6 Gulpen-Wittem ,4 Heerlen 100 Kerkrade 100 Landgraaf ,9 Maastricht 89 Meerssen ,1 Nuth ,4 Onderbanken 85 Schinnen 86 Simpelveld ,1 Sittard-Geleen ,1 Sittard-Geleen (overdag) 88 Stein ,8 Stein (overdag) Vaals ,0 Valkenburg ,6 Voerendaal ,9 Regio totaal nu 75 Nieuwe kazernes in Westelijke Mijnstreek In 2013 zal de nieuwe kazerne aan de Middenweg in gebruik worden genomen. Deze kazerne zal 24 uur per dag worden bemenst. Hierdoor verbetert het dekkingspercentage in de Westelijke Mijnstreek, vooral in Sittard-Geleen. Daarnaast zijn er serieuze plannen om de kazerne in Beek te verhuizen naar de Mauritslaan en op werkdagen te bezetten met gekazerneerd personeel om een snelle en volledige uitruk te garanderen. De dagbezetting op de kazerne Geleen voor de bemensing van de TS zal dan stoppen. Dit betekent het volgende voor de dekkingspercentages in de omliggende gemeenten: huidige Middenweg Middenweg situatie Mauritslaan Beek (avond, nacht, weekend) Beek (overdag) Sittard-Geleen (a, n, w) Sittard-Geleen (overdag) Stein (a, n, w) Stein (overdag)

12 Beoordeling dekking 1 e TS met behulp van de SAVE-systematiek: Beek: dekking is slecht, maar de overschrijdingsfrequentie is klein zodat de dekking verantwoord is. Met dagbezetting op de nieuwe locatie Mauritslaan is dekking goed. Brunssum: dekking is goed. Eijsden-Margraten: dekking is onvoldoende, maar de overschrijdingsfrequentie is klein zodat de dekking verantwoord is. Gulpen-Wittem: dekking is slecht en de overschrijdingsfrequentie is groot, maar dusdanig verspreid over het grondgebied van de gemeente dat de dekking verantwoord is. Heerlen: dekking is goed. Kerkrade: dekking is goed. Landgraaf: dekking is slecht en de overschrijdingsfrequentie zit op de grens van verantwoord / onvoldoende. Maastricht: dekking is voldoende. Meerssen: dekking is slecht, maar de overschrijdingsfrequentie is klein zodat de dekking verantwoord is. Nuth: dekking is slecht en de overschrijdingsfrequentie zit op de grens, maar is dusdanig verspreid over het grondgebied van de gemeente dat dekking verantwoord is. Onderbanken: dekking is voldoende. Schinnen: dekking is voldoende. Simpelveld: dekking is onvoldoende, maar de overschrijdingsfrequentie is klein zodat de dekking verantwoord is. Sittard-Geleen: dekking is slecht, maar na realisatie van de kazerne op de Middenweg is de dekking voldoende. Stein: dekking is slecht. Na realisatie van Middenweg wordt dekking wel beter, maar blijft slecht. De overschrijdingsfrequentie in Elsloo zit op de grens van verantwoord / onvoldoende. Vaals: dekking is voldoende. Valkenburg: dekking is slecht en de overschrijdingsfrequentie zit op de grens, maar dusdanig verspreid over het grondgebied van de gemeente dat de dekking verantwoord is. Voerendaal: dekking is slecht, maar de overschrijdingsfrequentie is klein zodat de dekking verantwoord is. 12

13 4 MODEL EENHEID IN VERSCHEIDENHEID 4.1 BASIS BRANDWEERZORG De huidige situatie is historisch bepaald waarbij het eigen broek ophouden door iedere gemeente afzonderlijk nog terug te zien is in het aantal voertuigen en mensen. Door de regionalisatie kunnen voertuigen en mensen efficiënter worden ingezet. Zo is de 2 e TS op de meeste kazernes, kijkend naar de minimaal benodigde slagkracht voor de basis brandweerzorg, niet nodig. Het aantal voertuigen in de repressieve organisatie zal dan ook de komende jaren worden verminderd. Dit kan doordat we op regionale schaal kunnen denken en handelen en niet meer iedere gemeente afzonderlijk verantwoordelijk is voor haar eigen brandweerzorg. Dit is ook helemaal in lijn met de richting die de brandweer en het Veiligheidsberaad hebben uitgezet via de Strategische reis. Om te komen tot het minimaal aantal benodigde kazernes, voertuigen en mensen, is gekeken naar de wettelijke eisen en de handleiding brandweerzorg uit 1992 en de aanvullende handleiding hulpverlening uit Dit levert het volgende resultaat op: Kazernes: Als we kijken naar de huidige kazernes en daar de kosten-baten analyse van SAVE op toepassen, dan zouden een zestal vrijwillige kazernes gesloten kunnen worden. Een belangrijke pijler van het model Eenheid in Verscheidenheid is echter het behoud van de vrijwilligheid. Streven is daarom om alle bestaande vrijwillige kazernes open te houden. Dit is ook van belang voor het behoud van de totale slagkracht van de brandweer. Aantal vrijwilligers: Het aantal vrijwilligers op een kazerne is in de toekomst afhankelijk van de ontwikkelingen op een aantal terreinen. Zo wordt verwacht dat op de vrijwillige kazernes waar tot nu nog twee TS-en staan en straks nog maar één het aantal vrijwilligers zal teruglopen. Daartegenover staat echter de implementatie van Brandveilig leven, waarvoor misschien méér vrijwilligers nodig zijn. Ook het aantal vrijwilligers dat nodig is om op vrije instroom een TS te vullen of een hard piket op de SIE te realiseren zal per post verschillen. Van de huidige garantiefactor, die schommelt tussen de 250% en 400%, verwachten we dat die zich eerder richting de 250% ontwikkelt. Een verdere groei boven de 400% wordt als onwenselijk gezien in verband met het opdoen van ervaring door de vrijwilliger en het kosten aspect. TS (tankautospuit): Op elke kazerne staat nog maar één TS. Het besluit geeft alleen richtlijnen voor de opkomst van de eerste TS en geeft geen aanknopingspunten voor een eventuele tweede TS. Toepassing van de SAVE systematiek geeft aan dat er voor de binnenstad van Maastricht en Sittard een 2 e TS nodig is. In totaal beschikt de Brandweer Zuid-Limburg hierdoor over 25 TS-en die binnen één tot zes minuten (afhankelijk van het instroomprofiel van een kazerne) direct de straat op kunnen. Daarnaast heeft de repressieve organisatie een aantal reserve voertuigen nodig voor onderhoud, opleiden en oefenen. Op dit moment denken we dat daar negen TS-en voor nodig zijn, maar de praktijk moet uitwijzen hoeveel er hiervoor echt nodig zijn. Standplaats van deze reserve TS-en moet nog bepaald worden. RV (redvoertuig): Het besluit geeft aan dat het bestuur moet vaststellen naar welke gebouwen een redvoertuig moet uitrukken. Dat redvoertuig moet dan aan dezelfde opkomsttijd als de TS voldoen. Het besluit geeft niet aan op welke wijze het bestuur tot een afweging hierin moet komen. Daarom gebruikt de brandweer hiervoor de handleiding brandweerzorg uit Deze geeft 13

14 aan voor welke type gebouwen de inzet van een RV aangewezen is. Uiteraard is het economisch niet verantwoord om voor één gebouw in een gemeente een RV aan te schaffen. Toepassing van de kosten-baten systematiek van SAVE geeft aan dat een RV nodig is in Heerlen, Kerkrade, Maastricht en Sittard. Daarnaast is een reserve RV nodig voor onderhoud, opleiden en oefenen. Dit houdt in dat in de overige gebieden het RV niet voldoet aan de opkomsttijd van de eerste TS. HV (hulpverleningsvoertuig): Het besluit geeft geen opkomsttijd voor de HV. Daarom gebruiken we hiervoor de handleiding brandweerzorg aanvulling technische hulpverlening uit Hierin staat een opkomsttijd voor de HV van maximaal 15 minuten. De handleiding uit 1996 gaat uit van twee verschillende types HV. De HV2 en de zwaarder uitgevoerde HV1. Doordat nu elke TS is uitgerust met middelzwaar redgereedschap is het niet meer noodzakelijk om een HV2 te hebben. Volstaan kan worden met alleen HV1 s. Om een goede dekking te krijgen zijn vier HV1 s nodig. Omdat de standaard bepakking van elke TS tegenwoordig middelzwaar redgereedschap heeft, is het niet noodzakelijk om een reserve HV te hebben. De dekking wordt dan tijdelijk iets lager als een HV1 tijdelijk niet inzetbaar is. Dit is een aanvaardbaar risico. 4.2 VARIABELE VOERTUIGBEZETTING Het besluit beschrijft exact de samenstelling van de basiseenheid van de brandweer, zijnde de TS met een bezetting van zes mensen. Dit is de standaard inzet van de brandweer die het besluit voorschrijft voor maatgevende incidenten. Het besluit geeft het bestuur de ruimte om hier beargumenteerd van af te wijken op basis van een kosten-baten afweging rekening houdend met het risicoprofiel. Door de bezuiniging op de operationele basis sterkte op de kazernes van Maastricht, Heerlen en Kerkrade wordt naar sommige incidenten niet meer uitgerukt worden met een TS met zes mensen en redvoertuig met twee mensen, maar met een TS met vier mensen en een redvoertuig met twee mensen. Uitvoering van deze maatregel vergt dus een bestuursbesluit. Dit is een duidelijke kosten-baten afweging. Kijkend naar het risicoprofiel zal in voorkomende gevallen direct een 2 e TS gealarmeerd worden die gegarandeerd bezet is met zes mensen en relatief snel na aankomst van de 1 e TS zal arriveren. Afhankelijk van de plaats van het incident zal deze 2 e TS bijna altijd binnen 10 minuten na aankomst van de 1 e TS arriveren. Ook de vrijwilligers rukken niet altijd uit met zes mensen op één TS naar een maatgevend incident. Van sommige vrijwillige kazernes weten we dat er op bepaalde tijdstippen niet voldoende mensen opkomen. In die gevallen wordt direct een 2 e TS gealarmeerd om toch zes mensen ter plaatse te krijgen. Dit is al jaren bestaande praktijk. Door de komst van het besluit vergt dit nu een bestuurlijk besluit. De argumenten voor deze afwijking zijn dat anders deze vrijwillige kazernes tijdens die tijdstippen buiten dienst gezet moeten worden en er geen middelen zijn om dit met beroeps op te lossen. Dat is voor de lokale brandweerzorg een slechte oplossing en het werkt demotiverend voor de vrijwilliger. Daarom is het verantwoord om hier middels een variabele voertuigbezetting zes mensen op het incidentadres te krijgen. 14

15 4.3 VRAAGDIFFERENTIATIE De standaard inzet van de brandweer is een TS met zes mensen bij elk incident. Empirisch onderzoek heeft aangetoond dat lang niet altijd zes mensen nodig zijn om het incident adequaat af te handelen. We sturen die zes mensen naar elk incident om de kans op escalatie zo klein mogelijk te houden. Voor sommige incidenten is dat ook een terechte keuze. Maar er zijn veel incidenten waarbij de kans op escalatie zo klein is dat het uit bedrijfsvoering overwegingen verantwoord is om niet met de standaard TS uit te rukken. Onderzoek heeft aangetoond dat bij 85% van onze incidenten het verantwoord is om met een kleinere eenheid uit te rukken. Deze 85% zijn onze niet maatgevende incidenten. Naast de dienstverleningen, zoals schoonspuiten wegdek, zijn dit bijvoorbeeld de buitenbranden, autobranden en containerbranden, maar ook alle OMS-meldingen. Het blijkt dat de kans op escalatie bij deze incidenten zo klein is dat het verantwoord is om af te wijken van de standaard basiseenheid. Dit onderzoek is uitgevoerd door het adviesbureau SAVE en is gebaseerd op alle incidenten uit onze regio over een periode van 2 ½ jaar. Brandweer Zuid-Limburg gaat daarom vraagdifferentiatie invoeren. De vrijwilliger hoeft dan minder vaak zijn werk bij zijn hoofdwerkgever te verlaten voor een loze OMS-melding. Op de beroepskazernes zal dit leiden tot meer productieve uren voor ondersteunende werkzaamheden voor bijvoorbeeld de service centra en risicobeheersing. Deze ontwikkeling vergt extra aandacht van de bevelvoerder op de TS en met name de centralisten op de meldkamer. De bevelvoerder moet bij zijn inzet rekening houden met het feit dat hij met minder dan zes mensen uitrukt en daardoor extra op een veilige inzet dient te letten en eerder moet overwegen verder op te schalen. De centralist op de meldkamer moet bij de niet maatgevende incidenten intensiever de melder uitvragen en continue het incident monitoren om snel en adequaat te kunnen opschalen indien de situatie daarom vraagt. 15

16 HOOFDSTUK 5 OVERIGE BRANDWEERZORG Met de beschrijving van de basis brandweerzorg hebben we niet de volledige brandweerzorg beschreven. Hiertoe behoren in ieder geval nog de verdere opschaling en de specialismen. 5.1 GROOTSCHALIG OPTREDEN Van oudsher beschikte de brandweer in Zuid-Limburg over drie brandweer compagnieën. In 2004 is door de Rijksoverheid het aantal compagnieën landelijk gereduceerd. Dit heeft er voor Zuid-Limburg toe geleid dat de brandweer nog maar over twee compagnieën hoeft te beschikken. Uit internationale onderzoeken blijkt dat een inzet met meer dan vijf á zes compagnieën operationeel niet uitvoerbaar is. Via interregionale bijstand is gegarandeerd dat indien nodig de regio over zes compagnieën kan beschikken. Volgens de leidraad brandweercompagnie betekent het dat de brandweer in Zuid-Limburg voor twee compagnieën en restdekking over 27 TS-en moet beschikken. Hieraan voldoen we. Hierbij geldt wel dat slechts 25 TS-en direct de straat op kunnen. De bemensing van de resterende twee TS-en kan via euregionale samenwerking georganiseerd worden. Het 1 e peloton wordt gevormd door de vier TS-en die er het snelst kunnen zijn. Het 2 e peloton en verder wordt als geheel gealarmeerd. Ook hier worden de snelste TS-en gealarmeerd. Hierdoor kan een groot gebied volledig leeg worden getrokken. Afhankelijk van de incidentlocatie wordt dan restdekking georganiseerd. 5.2 HERBEZETTING, RESTDEKKING EN GELIJKTIJDIGHEID De repressieve organisatie is niet gebouwd op gelijktijdigheid. Dit houdt in dat binnen het verzorgingsgebied van de TS(-en) die is (zijn) ingezet bij een incident, een eventueel tweede incident niet binnen de wettelijke opkomsttijden gehaald wordt. Wel wordt bij een langdurige inzet voorzien in tijdelijke beperkte dekking in dit gebied. Op dit moment is er geen uniforme invullingswijze van herbezetting en restdekking binnen de Brandweer Zuid-Limburg. Deze situatie stamt nog uit de tijd van voor de regionalisering waarbij ieder korps op zijn eigen wijze hieraan invulling gaf, niet of nauwelijks afgedekt door het bestuur. De komende beleidsperiode wordt een uniforme aanpak van herbezetting en restdekking uitgewerkt. Tot die tijd wordt het volgende minimum voorgesteld. Één uur na het begin van een groter incident is er voor de steden Maastricht en Sittard-Geleen één TS herbezet op de kazerne. Voor het verstedelijkte gebied van Parkstad zijn na één uur in ieder geval twee van de drie kazernes (her)bezet. Voor de rurale gebieden wordt er naar gestreefd dat na één uur restdekking is georganiseerd en dat de minimale opkomsttijd van 18 minuten overal gehaald wordt. 16

17 5.3 SPECIALISMEN Ongeval Gevaarlijke Stoffen (gaspakken en ontsmetten) Dit specialisme is ondergebracht bij de posten Maastricht en Born. Beide posten leveren een gaspakkenteam en gezamenlijk zorgen ze voor de ontsmetting unit. RAGS Regionaal Adviseur Gevaarlijke Stoffen wordt middels een hard piket ingevuld met vakspecialisten van de brandweer en de gemeenten. WVD Waarneming en verkenningsdienst wordt ingevuld door vijf meetploegen vanuit de kazernes Beek, Heerlen, Kerkrade, Sittard en Valkenburg Duiken We beschikken over twee duikteams die geleverd worden door de vrijwilligers van Eijsden en Stein. 17

18 HOOFDSTUK 6 GRAFISCHE WEERGAVE OPKOMSTTIJDEN Het is onmogelijk om voor alle gebouwen de wettelijke opkomsttijden te halen. Het besluit geeft de mogelijkheid om af te wijken van de vastgelegde opkomsttijden. Wel moet voor die gebouwen aangegeven worden welke opkomsttijden wel gehaald worden. We hebben meer dan gebouwen in Zuid-Limburg en op dit moment een dekkingspercentage van 75%. Dat zou betekenen dat we voor meer dan gebouwen de daadwerkelijke opkomsttijd moeten aangeven. Dat is niet zinvol. Daarom is ervoor gekozen om op kaarten per gemeente inzichtelijk te maken welke opkomsttijden berekend zijn. Voor elke gemeente is een kaart gemaakt waarin de wegen zijn ingekleurd. Is de weg groen gekleurd dan betekent het dat alle gebouwen die aan die wegen liggen binnen acht minuten worden bereikt door de 1 e TS. Is de weg geel gekleurd dan worden de gebouwen aan die wegen binnen 10 minuten bereikt door de 1 e TS. Voor rode wegen geldt 12 minuten, voor bruine wegen 15 minuten en voor paarse wegen het wettelijke maximum van 18 minuten. De gebouwen met de langste opkomsttijd in Zuid-Limburg hebben een opkomsttijd van rond de 15 ½ minuut, daarom zijn er ook bijna geen paarse wegen op de kaarten te zien. Voor de gemeenten in de Westelijke Mijnstreek zijn meerdere kaartjes gemaakt om inzichtelijk te maken wat de gevolgen voor de opkomsttijden zijn van de huidige noodmaatregel (dagdienstbezetting in Geleen en Sittard) die hier getroffen is. Daarnaast is ook inzichtelijk gemaakt wat de gevolgen zijn van de ingebruikname van de nieuwe kazerne aan de Middenweg en het verplaatsen van de kazerne in Beek naar de Mauritslaan. 18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45