Stralingsbeschermingsvoorschrift A&Msv05007 Erasmus MC (december 2005) - 1 -

Transcriptie

1 Stralingsbeschermingsvoorschrift A&Msv05007 Erasmus MC () OPSLAG EN AFVOER VAN RADIOACTIEF AFVAL 1 1. Inleiding Dit stralingsbeschermingsvoorschrift is van toepassing op radioactief afval dat ontstaat bij handelingen of werkzaamheden met ioniserende stralingsbronnen binnen de terreingrenzen van het Erasmus MC. De term radioactief afval heeft betrekking op zowel radioactieve afvalstoffen alsook op afval dat radioactief besmet is. Radioactieve afvalstoffen zijn radioactieve stoffen die niet meer voor hergebruik in aanmerking komen. Voorbeelden van radioactief afvalstoffen zijn resten van radiofarmaca en ingekapselde radioactieve bronnen die niet meer worden toegepast. Onder afval dat radioactief besmet is verstaan we bijvoorbeeld, afval dat ontstaat bij handelingen met radioactieve stoffen in radionuclidenlaboratoria en geactiveerde onderdelen afkomstig van hoogenergetische deeltjesversnellers. Radioactief afval kan ook milieubelastende, toxische, besmettelijke of andere gevaarlijke eigenschappen bezitten. Hieraan dient eveneens aandacht te worden besteed. Radioactief afval dient regelmatig afgevoerd te worden naar de Stralingsbeschermingseenheid (SBE). De SBE zorgt voor de tijdelijk opslag, verdere verwerking en afvoer van het radioactief afval. Een meer gedetailleerde beschrijving van gebruikte termen is gegeven in bijlage A. 2. Organisatie De lokaal stralingsdeskundige draagt zorg voor het adequaat inzamelen en de tijdelijke, lokale opslag van het radioactief afval en het regelmatig afvoeren ervan naar de SBE. De lokaal stralingsdeskundige is tevens verantwoordelijk voor het voeren van een deugdelijke administratie over het lokaal verzamelde en afgevoerde afval. De SBE draagt zorg voor de tijdelijke, centrale opslag in de daarvoor bestemde bergplaats. De SBE zorgt voor be- en verwerking van dit afval, zodat de door dit afval veroorzaakte stralingsbelasting zo laag als redelijkerwijs mogelijk is (ALARA) en binnen de grenzen van de kernenergiewetvergunning blijft. De SBE voert administratie over de centrale opslag en de latere afvoer. 3. Algemene regels voor de lokale opslag Handelingen worden zodanig uitgevoerd dat zo min mogelijk radioactief afval ontstaat. De SBE maakt onderscheid tussen standaard radioactief afval en overig radioactief afval. Het standaard radioactief afval is beschreven in bijlage B. Radioactief afval dat ontstaat door handelingen met open radioactieve stoffen, wordt zoveel als redelijkerwijs mogelijk aan de SBE aangeboden als standaard radioactief afval. Voor de lokale opslag van standaard afval mogen alleen vaten en andere verpakkingen worden gebruikt die door de SBE zijn uitgegeven en/of voorgeschreven. Indien dit door de vorm of aard van het afval dit niet mogelijk is, dient vooraf contact te worden opgenomen met de SBE. Ingekapselde radioactieve bronnen en geactiveerde onderdelen van hoogenergetische versnellers zijn geen standaard radioactief afval. Het is niet toegestaan radioactief afval buiten een radiologische ruimte te (laten) brengen zonder toestemming van de verantwoordelijk lokaal stralingsdeskundige. Het is niet toegestaan radioactief afval over te dragen aan andere afdelingen of aan andere rechtspersonen, tenzij de SBE hiervoor schriftelijk toestemming heeft gegeven. 1 Dit voorschrift maakt deel uit van de Regeling Stralingshygiëne Academisch Ziekenhuis Rotterdam (Dijkzigt & Sophia), de Regeling Stralingshygiëne Daniel den Hoed Kliniek en de Regeling Stralingshygiëne Erasmus Universiteit Rotterdam (Faculteit der Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen).

2 Stralingsbeschermingsvoorschrift A&Msv05007 Erasmus MC () Lokaal scheiden van afval Het radioactief afval dient zoveel als redelijkerwijs mogelijk te worden gescheiden van het conventioneel, niet-radioactief afval. Kortlevend radioactief afval en langlevend radioactief afval worden gescheiden ingezameld. Zie bijlage A voor de omschrijving van kortlevend en langlevend radioactief afval. Bij standaard radioactief afval wordt onderscheid gemaakt tussen meerdere afvalstromen. Het afval dat gerekend wordt tot standaard radioactief afval dient aan de bron zoveel als redelijkerwijs mogelijk te worden gescheiden naar de afvalstroom waartoe dit behoort. De diverse soorten standaard radioactief afval zijn beschreven in bijlage B. Ingekapselde radioactieve bronnen en standaard radioactief afval worden altijd gescheiden lokaal bewaard. Labels en etiketten die verwijzen naar (vroeger aanwezige) radioactieve stoffen mogen niet in de afvalbakken voor conventioneel afval terecht komen. Deze labels en etiketten dienen te worden gedeponeerd in verpakkingen voor radioactief afval of in niet heropenbare verpakkingen die aangeboden worden aan een erkende verbrandingsinstallatie (bijv. voor specifiek ziekenhuisafval). Labels en etiketten kunnen ook onherkenbaar worden versnipperd; symbolen kunnen permanent worden bedekt met verf (het bekrassen of beschrijven van etiketten en labels is niet voldoende). 3.2 Lokale opslag van radioactief afval in een radiologische ruimte Het is niet toegestaan radioactief afval zodanig lang en/of in een zodanige hoeveelheid in een radiologische ruimte te bewaren dat de belastingsfactor van die radiologische ruimte groter wordt dan de in de SIT vermelde belastingswaarde. Het radioactief afval wordt zodanig opgeslagen dat de stralingsbelasting van personen en de verspreiding in het milieu zo klein als redelijkerwijs mogelijk is. In ieder geval mag het omgevingsdosisequivalenttempo op 1 meter afstand van afvalverpakkingen in een radiologische ruimte, gemiddeld over een werkweek, niet meer bedragen dan 1 µsv/uur. Bij opslag van radioactief afval in een bergplaats mag het momentane omgevingsdosisequivalenttempo op geen enkel punt op 0,1 m afstand van het oppervlak van de bergplaats meer bedragen dan 1 µsv/uur. Verder moet rekening gehouden worden met eventueel in de SIT vermelde dosisbeperkingen. Afvalverpakkingen zijn voorzien van een goed leesbaar, onuitwisbaar etiket Kortlevend Radioactief Afval of Langlevend Radioactief Afval en van een duidelijk zichtbaar waarschuwingsteken voor ioniserende straling. Deze etiketten zijn verkrijgbaar bij de SBE. Detailvoorschriften voor de aanbevolen wijze van opslag zijn te vinden in bijlage C. Aan de opslag van radioactief afval kunnen aanvullende eisen worden gesteld middels voorwaarden in de SIT van een afdeling en/of in specifieke stralingsbeschermingsvoorschriften. 3.3 Afvoer van radioactief afval naar de SBE Het is verboden stoffen waarvan vast staat dat deze radioactief zijn, of waarvan het vermoeden bestaat dat deze radioactief zijn, als niet-radioactief afval af te voeren. Het is verboden vloeistoffen die radioactieve stoffen (kunnen) bevatten direct op het openbare riool te lozen, tenzij de SBE hiervoor schriftelijke toestemming heeft gegeven. Het radioactief afval wordt zo regelmatig als redelijkerwijs mogelijk afgevoerd naar een hiervoor bestemde bergplaats van de Stralingsbeschermingseenheid. Verpakkingen voor standaard radioactief afval worden niet langer dan 6 maanden gebruikt op de afdeling en worden na het verstrijken van deze periode afgevoerd naar de SBE.

3 Stralingsbeschermingsvoorschrift A&Msv05007 Erasmus MC () Afdelingen kunnen eenmaal per week hun radioactief afval overdragen aan de SBE en/of nieuwe verpakkingen voor radioactief afval ophalen. Zie bijlage D. Voordat men ingekapselde radioactieve bronnen of geactiveerde onderdelen aanbiedt, dient contact te worden opgenomen met de SBE. Alvorens de lokaal stralingsdeskundige toestemming geeft om radioactief afval over te laten brengen naar de SBE, dient van ieder vat de aard en hoeveelheid van het afval te zijn vastgesteld. Deze gegevens worden, voor elk vat afzonderlijk, op een formulier "AFVOER RADIOACTIEF AFVAL vermeld (zie bijlage E). Het radioactief afval voldoet aan de technische voorwaarden van de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA). De belangrijkste voorwaarden zijn beschreven in bijlage B 2. Voordat verpakkingen voor radioactief afval worden overgebracht naar de SBE, wordt middels veegproeven vastgesteld dat de buitenzijde van de verpakkingen niet besmet is. Veegproeven worden uitgevoerd volgens het voorschrift Controle op radioactieve besmettingen. Als radioactief afval afwijkt van de voorwaarden voor standaard afval zoals beschreven in bijlage B, dient dit vooraf te worden gemeld aan de SBE. Tijdens het intern vervoer van het radioactief afval naar de SBE dienen de regels van het stralingsbeschermingsvoorschrift "Intern vervoer van radioactieve (afval)stoffen en ingekapselde bronnen" in acht te worden genomen. De bij de verpakkingen horende formulieren "AFVOER RADIOACTIEF AFVAL" kunnen hierbij als vervoersdocument worden gebruikt. 4. Informatie over eventuele andere gevaarlijke eigenschappen van het radioactief afval Bij radioactief afval dat chemische en/of toxische afvalstoffen bevat, dient de hoeveelheid en de klasse van dit afval middels de EURAL-code te worden aangegeven op het formulier AFVOER RADIOACTIEF AFVAL (zie bijlage E). Indien de aanwezigheid van gevaarlijk afval een gevaarssymbool vereist, dan dient bij kunststof verpakkingen het juiste gevaarssymbool te worden aangebracht. Op de metalen COVRA-vaten mogen echter geen gevaarssymbolen worden aangebracht. Wel dient een sticker met het gevaarssymbool samen met het formulier AFVOER RADIOACTIEF AFVAL te worden ingeleverd. Voor meer informatie kunt U contact opnemen met de AMK er van uw afdeling. Verder is informatie over gevaarlijke stoffen te vinden op de intranet-site van de afdeling Arbo & Milieu. Langlevend radioactief afval dat besmet is met bacteriën, schimmels en/of virussen, dient te zijn gesteriliseerd voordat het wordt opgeslagen en/of afgevoerd. De potentiële aanwezigheid van, nietgeïnactiveerde, bacteriën, schimmels virussen en/of andersoortige micro-organismen in het radioactieve afval dient bij de overdracht aan de SBE te worden gemeld. Vloeibaar radioactief afval dat besmet is met bacteriën, schimmels en/of virussen wordt door de afdeling gesteriliseerd m.b.v. geschikte sterilisatietabletten. Vast radioactief afval dat besmet is met bacteriën, schimmels en/of virussen, wordt binnen één week na ontstaan bij de SBE ingeleverd. Dit afval wordt door de SBE tijdelijk opgeslagen bij 20 C in de vriescel van de bergplaats. 5. Ingekapselde radioactieve bronnen De overdracht en afvoer van ingekapselde radioactieve bronnen dient te voldoen aan het Stralingsbeschermingsvoorschrift Intern vervoer van radioactieve (afval)stoffen en ingekapselde bronnen. 2 De technische COVRA-voorwaarden zijn gepubliceerd op de web-site van de SBE.

4 Stralingsbeschermingsvoorschrift A&Msv05007 Erasmus MC () Verpakkingen Verpakkingen van open radioactieve stoffen kunnen, na controle op radioactieve besmetting en eventueel decontaminatie, en na verwijdering van de symbolen worden afgevoerd als conventioneel, niet-radioactief afval. Loodcontainers mogen niet in verpakkingen voor radioactief afval worden gedeponeerd. Loodcontainers kunnen, na verwijdering van besmettingen en van de symbolen voor radioactieve stoffen, worden ingeleverd bij de SBE. 7. Administratie en registratie van radioactieve afval Van ieder afvalvat dient op elk moment de aanwezige radionucliden en de activiteit ervan bekend te zijn. Ook eventuele andere gevaarlijke eigenschappen moeten bekend zijn. Er wordt administratie gevoerd over het aanwezig radioactief afval. De administratie van het lokaal geproduceerde radioactief afval maakt deel uit van het SIT-dossier. Ook de overdracht en de besmettingscontroles van afgevoerde afvalverpakkingen worden in het SIT-dossier geregistreerd (zie stralingsbeschermingsvoorschrift "lokale administratie en registratie stralingshygiënische gegevens"). Bij de overdracht van radioactief afval aan de SBE wordt bij ieder afvalvat een volledig ingevuld formulier "AFVOER RADIOACTIEF AFVAL" overlegd (zie bijlage E ). De SBE voert administratie over het aan haar overgedragen afval, de opslag en de latere afvoer. Rotterdam, Dr. ir. P.J.H. Kicken, Algemeen stralingsdeskundige Bijlage A: Bijlage B: Bijlage C: Bijlage D: Bijlage E: Omschrijving van gebruikte termen Technische voorwaarden voor standaard radioactief afval Aanbevelingen voor de lokale opslag van radioactief afval Overdracht van radioactief afval aan de SBE Begeleidingsformulier afvoer radioactief afval

5 Bijlage A bij A&Msv BIJLAGE A OMSCHRIJVING VAN GEBRUIKTE TERMEN Radioactieve afvalstoffen Een radioactieve stof wordt aangemerkt als een radioactieve afvalstof indien voor deze stof geen gebruik of hergebruik is voorzien. Een afvalstof is radioactief als de vrijgavewaarden worden overschreden. Vrijgavewaarden voor radioactieve afvalstoffen Volgens het Besluit stralingsbescherming is er geen sprake van een radioactieve afvalstof als de activiteit van de radionucliden in de betrokken afvalstoffen in een kalenderjaar (en gesommeerd voor de gehele instelling) in totaal lager is dan de grenswaarde, vermeld in bijlage 1, tabel 1 van het Besluit stralingsbescherming, of als de activiteitsconcentratie van die afvalstof lager is dan de in bijlage 1, tabel 1 van het Besluit stralingsbescherming vermelde waarde. Bij radioactieve afvalstoffen die meerdere radionucliden bevatten, worden de activiteiten en activiteitsconcentraties van de radionucliden gewogen gesommeerd volgens onderstaande formules. Formule voor de gewogen sommatie van de totale activiteit i A( i) 1 Av ( i ) waarin A(i) = de activiteit van radionuclide i in Bq Av(i) = de vrijgavewaarde voor de activiteit van radionuclide i in Bq Formule voor de gewogen sommatie van de activiteitsconcentratie i C( i) 1 Cv ( i ) waarin C(i) = de activiteitsconcentratie van radionuclide i in Bq per gram Cv(i) = de vrijgavewaarde voor de activiteitsconcentratie voor radionuclide i in Bq per gram Het Erasmus MC hanteert de volgende norm: een afvalstof is radioactief indien de activiteitsconcentratie van de afvalstof groter is dan 1/3 van de vrijgavewaarde, zoals vermeld in bijlage 1, tabel 1 van het Besluit stralingsbescherming. De bij het Erasmus MC gehanteerde vrijgavewaarde van enkele veelgebruikte radionucliden (Cv ErasmusMC ) zijn weergegeven in tabel A van deze bijlage. Indien de radioactieve afvalstof meerdere radionucliden bevat, wordt de activiteitsconcentratie van de radionucliden gewogen gesommeerd volgens onderstaande formule i C( i) 1 CvErasmusMC ( i ) De SBE bepaalt aan de hand van de verstrekte activiteitsgegevens, het gewicht en eventueel aanvullende metingen of de vrijgavewaarde wordt overschreden. Een uitzondering hierop is het telvloeistofafval. Telvloeistofafval wordt verderop in deze bijlage omschreven. Langlevend radioactief afval Langlevend radioactief afval is radioactief afval waarvan de halveringstijd van ten minste één radionuclide meer is dan 100 dagen. Langlevend afval wordt door de SBE tijdelijk opgeslagen en voor verdere bewerking, verwerking en/of opslag aangeboden aan de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA) 3. 3 COVRA is de enige instantie in Nederland die bevoegd is om radioactieve afvalstoffen te bewerken, verwerken en/of langdurige op te slaan.

6 Bijlage A bij A&Msv Langlevend radioactief afval waarvan de vrijgavegrenzen niet worden overschreden, wordt als conventioneel afval afgevoerd, uiteraard met inachtneming van de milieunormen. Kortlevend radioactief afval Kortlevend radioactief afval is radioactief afval waarin zich één of meerdere radionucliden bevinden, waarvan de halveringstijd van de langstlevende radionuclide minder dan 100 dagen bedraagt. Verpakkingen met kortlevend radioactief afval worden door de SBE opgeslagen totdat de activiteitsconcentratie in dat vat onder de vrijgavewaarde is gedaald. Hierna wordt het afval als conventioneel afval afgevoerd, uiteraard met in achtneming van de milieunormen. Indien de activiteitsconcentratie binnen twee jaar niet voldoende is afgenomen, wordt ook dit afval afgevoerd naar COVRA. Telvloeistofafval Telvloeistoffen (vloeistofscintillatie-cocktails) worden overgedragen aan de SBE. De lokaal stralingsdeskundige beoordeelt vooraf of de activiteitsconcentratie van de telvloeistof groter of kleiner is dan de vrijgavewaarde van het Erasmus MC (zie tabel A). Op het formulier AFVOER RADIOACTIEF AFVAL (zie bijlage E) wordt aangegeven of de vrijgavewaarde al dan niet wordt overschreden. Conventioneel, niet-radioactief afval Conventioneel afval bevat geen radioactieve (afval)stoffen. In dit afval bevinden zich geen labels, etiketten e.d. die verwijzen naar de aanwezigheid van radioactieve stoffen. Conventioneel afval mag niet worden ingezameld in verpakkingen die zijn voorzien van een waarschuwingssymbool voor radioactieve stoffen. Conventioneel afval mag ook niet worden ingezameld in rode afvalzakken: deze zakken zijn uitsluitend bestemd voor het verzamelen van radioactief afval. Conventioneel, niet-radioactief afval wordt door de afdeling afgevoerd met inachtneming van de milieunormen. Tabel A Vrijgavewaarden voor radioactief afval bij het Erasmus MC voor enkele veelgebruikte radionucliden Radionuclide Vrijgavewaarde voor de activiteitsconcentratie, Cv ErasmusMC (Bq per gram) 3 H 3 E+5 14 C 3 E+3 22 Na 3 E+0 32 P 3 E+2 33 P 3 E+4 35 S 3 E+4 36 Cl 3 E+3 45 Ca 3 E+3 51 Cr 3 E+2 57 Co 3 E+1 68 Ge 3 E+0 90 Sr 3 E+1 90 Y 3 E+2 99m Tc 3 E+1 99 Mo 3 E In 3 E+1 114m In 3 E I 3 E I 3 E+1 177m Lu 3 E+0 Erasmus MC criterium: een afvalstof is radioactief als de activiteitsconcentratie van de afvalstof groter is dan 1/3 van de vrijgavewaarde, zoals vastgelegd in bijlage 1, tabel 1 van het Besluit stralingsbescherming.

7 Bijlage C bij A&Msv BIJLAGE B TECHNISCHE VOORWAARDEN VOOR STANDAARD RADIOACTIEF AFVAL Radioactief afval, dat is ontstaan als gevolg van handelingen met open radioactieve stoffen, wordt overgedragen aan de SBE als standaard afval, tenzij anders is overeengekomen met de SBE. Ingekapselde radioactieve bronnen worden altijd gescheiden van standaard afval overgedragen. De voorwaarden van de SBE voor standaardafval zijn gebaseerd op de technische voorwaarden van COVRA voor standaardafval 4. Er wordt onderscheid gemaakt in de volgende soorten STANDAARD RADIOACTIEF AFVAL - VAST AFVAL; - VLOEIBAAR AFVAL, WATERIG; - VLOEIBAAR AFVAL, ORGANISCH; - TELVLOEISTOFFEN in TELPOTJES; - TELVLOEISTOFFEN in TELMATJES; - KADAVERS. In B.1 zijn de algemene voorwaarden waaraan standaard radioactief afval dient te voldoen, beschreven. In B.2 zijn de zes hierboven vermelde soorten standaard radioactief afval in meer detail beschreven. B.1 ALGEMENE TECHNISCHE VOORWAARDEN VOOR STANDAARD RADIOACTIEF AFVAL B.1.1 Scheiden van kortlevend en langlevend radioactief afval Kortlevend en langlevend radioactief afval worden gescheiden ingezameld. Zie bijlage A voor de omschrijving van kortlevend en langlevend radioactief afval. B.1.2 Verpakking Voor standaardafval worden vaten en andere verpakkingen gebruikt die zijn voorgeschreven door de SBE. Verpakkingen moeten uitwendig schoon en droog worden overgedragen aan de SBE, d.w.z. vrij van vuil, stof, etc. B.1.3 Gewicht per verpakking Het bruto gewicht van een aangeboden verpakking mag niet meer zijn dan 25 kg. B.1.4 Activiteit per verpakking Bij de overdracht aan de SBE wordt opgave gedaan van de in de verpakking aanwezige radionucliden en de activiteit ervan. De activiteit van ieder radionuclide wordt uitgedrukt in MBq op de inleverdatum. Opgave wordt gedaan m.b.v. het begeleidingsformulier afvoer radioactief afval (zie bijlage E). B.1.5 Uitwendige besmetting van de verpakking De afwrijfbare activiteit op het buitenoppervlak van een standaardverpakking bedraagt niet meer dan: - 0,4 Bq/cm 2 voor α-emitters; - 4 Bq/cm 2 voor β/γ-emitters. De besmettingscontrole wordt met veegproeven uitgevoerd volgens het stralingsbeschermingsvoorschrift Controle op radioactieve besmettingen, waarbij een veegefficiëntie van 10% wordt gehanteerd. 5 Bij verpakkingen met een deksel worden veegproeven genomen op een representatief aantal plaatsen van ten minste (i) de handvatten, (ii) de deksel en (iii) de zijkant(en). Bij verpakkingen voor vloeibaar afval worden veegproeven genomen op een representatief aantal plaatsen van ten minste (i) de handvatten, (ii) de dop, 4 De technische COVRA-voorwaarden zijn gepubliceerd op de web-site van de SBE. 5 Volgens de COVRA -voorwaarden moeten veegproeven worden genomen over een oppervlak van 100 cm 2 en moet een veegefficiëntie van 1 % worden gehanteerd.

8 Bijlage C bij A&Msv (iii) rondom de opening en (iv) de zijkant. Indien daartoe aanleiding bestaat, dient ook de onderkant van verpakkingen te worden gecontroleerd. De resultaten van de controles wordt geregistreerd in het SITdossier. B.1.6 Dosisequivalenttempo op het oppervlak en in de omgeving van de verpakking Het omgevingsdosisequivalenttempo van de door een standaardverpakking uitgezonden straling mag niet groter zijn dan: - 2 msv per uur op het oppervlak van de verpakking; - 0,1 msv per uur op 1 meter afstand van het oppervlak van de verpakking. Daarnaast moet rekening worden gehouden met eventuele dosisbeperkingen, vermeld in de schriftelijke interne toestemming. B.1.7 Chemische samenstelling van het afval De in het afval aanwezige gevaarlijke stoffen worden gekarakteriseerd en gecodeerd volgens de Europese Afvalstoffenlijst EURAL. De toepasselijke gevaarssymbolen met de bijbehorende verklarende tekst worden omcirkeld op het begeleidingsformulier. Voor meer gedetailleerde informatie wordt verwezen naar de afvalstoffenwijzer en de richtlijn gevaarlijke stoffen op de intranet-site van de afdeling Arbo & Milieu. Tabel B.1 EURAL-code voor enkele typen radioactief afval Afvalsoort EURAL-code Omschrijving van de code volgens EURAL Vast afval absorbentia, filtermateriaal (inclusief niet elders genoemde oliefilters), poetsdoeken en beschermende kleding Waterig vloeibaar afval Chemicaliën die uit gevaarlijke stoffen bestaan of deze bevatten Telvloeistoffen Chemicaliën die uit gevaarlijke stoffen bestaan of deze bevatten andere organische vloeistoffen dan telvloeistof te bepalen in overleg met de SBE N.B.: Eventuele andere gevaarlijke eigenschappen van het radioactief afval kunnen leiden tot een andere indeling volgen Europese afvalstoffenlijst EURAL. B.1.8 Microbiologische of toxische eigenschappen van het afval Wanneer het afval gezondheidsrisico s veroorzaakt door microbiologische en/of toxicologische eigenschappen moet dit op het begeleidingsformulier worden vermeld. Langlevend afval dat besmet is met genetisch gemodificeerde organismen (GGO) en/of pathogene microorganismen en/of ziekenhuisspecifiek afval moet door sterilisatie (autoclavering) zijn geïnactiveerd voordat dit afval aan de SBE wordt aangeboden. B.2 TECHNISCHE VOORWAARDEN PER SOORT STANDAARD RADIOACTIEF AFVAL B.2.1 VAST AFVAL - Het afval dient te bestaan uit vaste materialen. - de wanddikte van eventueel aanwezige metalen delen zoals hoekijzers, pijpen, kokers e.d. mag niet meer zijn dan 1 cm. - het vochtvolume is kleiner of gelijk aan 1 % (w/w). - het gehalte organisch vocht mag maximaal 10 % van het aanwezige anorganisch vocht bedragen. - het afval mag geen ingekapselde radioactieve bronnen bevatten. - het afval mag geen explosieve stoffen bevatten. - het afval mag geen telvloeistoffen bevatten. - het afval mag geen loden verpakkingscontainers bevatten.

9 Bijlage C bij A&Msv Voor kortlevend vast afval mogen uitsluitend ZAVIN-vaten met een eenmalige sluiting worden gebruikt. Voor langlevend vast afval mogen uitsluitend verpakkingen worden gebruikt die zijn geleverd door de SBE. B.2.2 VLOEIBAAR AFVAL - Vloeibaar afval is afval dat vloeit of stroomt en waarvan de viscositeit kleiner is dan 500 mpa.s bij 20 C. - Polyacrylamide-gelen en alle andere gelen zijn geen vloeistoffen. - Verpakkingen mogen geen etiketten, tissues, dweilen, luiers e.d. bevatten en de vloeistof moet overpompbaar blijven. De vloeistof bevat niet meer dan 5 gewicht % aan vaste bestanddelen. - Vloeistoffen mogen bij kamertemperatuur geen gasvorming geven. - Vloeistoffen die bacteriën, virussen of schimmels bevatten moeten worden gesteriliseerd (bijv. met Halamid). - De zuurgraad van de vloeistof dient (indien van toepassing) te voldoen aan 5 ph 9. Anorganisch of waterig vloeibaar afval Anorganisch of waterig vloeibare afvalstoffen zijn waterige vloeistoffen waarvan het chemisch zuurstofgebruik kleiner is dan 5 g/l, de extraheerbare organische koolwaterstof kleiner is dan 0,2 mg/l en waarvan de hoeveelheid mono-cyclische aromatische koolwaterstoffen kleiner is dan 1 mg/l. Organisch vloeibaar afval Organisch vloeibare afvalstoffen zijn organische en/of anorganische vloeistoffen die niet voldoen aan de voorwaarden voor anorganisch vloeibaar afval. B.2.3 TELPOTJES EN TELMATJES MET VLOEISTOFFEN Telpotjes en telmatjes met telvloeistoffen worden gescheiden van elkaar ingezameld. Dit afval wordt verzameld in de door de SBE uitgereikte witte emmers met het zgn. UN-keurmerk. Telvloeistoffen worden overgedragen aan de SBE. De lokaal stralingsdeskundige beoordeelt vooraf of de activiteitsconcentratie van de telvloeistof groter of kleiner is dan de vrijgavewaarde van het Erasmus MC (zie tabel A van bijlage A). Op het formulier AFVOER RADIOACTIEF AFVAL (zie bijlage E) wordt aangegeven of de vrijgavewaarde al dan niet wordt overschreden. Verpakkingen met restanten van ongebruikte telvloeistoffen zijn geen radioactief afval en worden niet door de SBE ingenomen. Dit afval dient met inachtneming van de milieuvoorschriften door afdeling zelf te worden afgevoerd. B.2.4 WEEFSEL / KADAVERS Dit afval bestaat uit kadavers, organisch weefselrestanten, excrementen etc. Het afval dient in diepgevroren toestand (-20 C), verpakt en 'gesealed' in niet-chloorhoudend, doorzichtig kunststof materiaal zoals polyethyleen te worden aangeboden in pakketten van ongeveer 1 kg. - De pakketten moeten passen in een 30 liter ZAVIN-vat. - Het afval mag geen metalen delen zoals injectienaalden, klemmen en resten van meetapparatuur of glas bevatten. - Het afval mag geen ingekapselde radioactieve bronnen bevatten. - Kadaverafval mag geen genetisch gemodificeerde organismen bevatten. - De ZAVIN-vaten met kadaverafval worden niet afgesloten en worden met het bijbehorende deksel overgedragen aan de SBE.

10 Bijlage C bij A&Msv BIJLAGE C AANBEVELING VOOR DE LOKALE OPSLAG VAN RADIOACTIEF AFVAL C.1 Opslag De plaats van opslag van het radioactieve afval dient zodanig te worden gekozen dat: - de kans op omstoten van opslagverpakkingen minimaal is (niet in, of dichtbij looproutes); - optimaal gebruik wordt gemaakt van bouwkundige situaties, zoals nevenruimten of (scheidings)wanden; - de luchtventilatie niet wordt gehinderd (vooral van belang bij vluchtige radionucliden of radionucliden in vluchtige verbindingen); - de afstand (kwadratenwet) tot de meest gebruikte werkplekken (tijd) zo groot mogelijk is. C.2 Afscherming Afschermingen moeten goed decontamineerbaar zijn. Afscherming β-stralers Voor laagenergetische β-straling (E max < 250 kev) vormen de wanden van de afvalverpakkingen voldoende afscherming. Hoogenergetisch beta-straling ( 32 P, 90 Sr/ 90 Y e.d.) dient te worden afgeschermd met ten minste 10 mm kunststof. In de handel zijn verschillende typen perspex karretjes verkrijgbaar waarin een vat voor vloeibaar of vast afval kan worden geplaatst. Indien meerdere verpakkingen worden opgeslagen, kunnen perspex platen worden gebruikt, waarachter de verpakkingen worden opgesteld. Bij zeer sterke beta-bronnen dient rekening te worden gehouden met de remstraling en kan extra ijzer- of lood-afscherming noodzakelijk zijn. Afscherming γ-stralers Bij afscherming van γ-emitters dient per situatie te worden bekeken hoe de afscherming moet worden uitgevoerd. Voor de afscherming van 125 I wordt bij voorkeur loodperspex gebruikt. Voor harde gammastralers wordt lood als afschermingsmateriaal gebruikt. Bij loodafschermingen mag geen direct huidcontact mogelijk zijn met het lood. Het lood is bijvoorbeeld geverfd of omhuld door een perspex laag of plastic coating. C.3 Aanvullende maatregelen voor de opslag van vloeibaar afval Verpakkingen voor vloeibaar radioactief afval dienen tijdens de tijdelijke opslag in een bak te zijn geplaatst waarin eventuele lekvloeistof wordt opgevangen. In de lekbak moet ten minste de inhoud van het grootste vat plus de inhoud van 10 % van de overige verpakkingen kunnen worden opgevangen. C.4 Afsluiten van verpakkingen Hersluitbare verpakkingen worden afgesloten zodra de handelingen niet meer vereisen dat het vat is geopend. Niet-hersluitbare verpakkingen dienen, zolang deze in gebruik zijn, zo goed als mogelijk afgedekt te worden, om verspreiding van de inhoud zoveel mogelijk tegen te gaan. Met uitzondering van ZAVIN-vaten met kadavers (zie B.2.4) worden volle verpakkingen zo spoedig mogelijk op de afdeling gesloten. Niet goed gesloten verpakkingen worden niet geaccepteerd door de SBE.

11 Bijlage D bij A&Msv BIJLAGE D OVERDRACHT VAN RADIOACTIEF AFVAL AAN DE SBE Erasmus MC - Locatie Daniel den Hoed In overleg met de afdeling zorgt de SBE ervoor dat het radioactief afval éénmaal per twee weken van de afdelingen wordt verwijderd. Voor vragen over (het overdragen van) radioactief afval kan men contact opnemen met de SBE, toestel of(43) Erasmus MC - Centrumlocatie Afdelingen kunnen iedere week op donderdagmiddag tussen uur en uur hun radioactief afval overdragen bij het afvaldepot van de SBE. Tevens kunnen hier nieuwe, lege, afvalverpakkingen worden opgehaald. Het afvaldepot bevindt zich op de begane grond van gebouw Ee, aan de noordzijde bij de goederenlift. Indien het vanwege bijvoorbeeld feestdagen niet mogelijk is het depot op donderdag open te houden, stelt de SBE de lokaal stralingsdeskundigen hiervan op de hoogte. Indien mogelijk zal het depot op een andere dag in die week worden opengesteld. Voor vragen over (het overdragen van) radioactief afval kan men contact opnemen met de SBE, toestel (46)33500.

12 Bijlage E bij A&Msv BIJLAGE E BEGELEIDINGSFORMULIER AFVOER RADIOACTIEF AFVAL Dit formulier is een doordrukformulier met in totaal 3 bladen: een wit voorblad, een blauw tussenblad en een rood achterblad. Het witte voorblad is bestemd voor de lokale administratie van de afdeling. Het blauwe blad en het rode blad worden gebruikt voor de administratie van de SBE. Het voorblad van het formulier " AFVOER RADIOACTIEF AFVAL" is hieronder weergegeven.