VOOR ZELFCONTROLE EN INJECTEREN. Richtlijnen

Transcriptie

1 VOOR ZELFCONTROLE EN INJECTEREN Richtlijnen

2 Het belangrijkste is handen wassen! 2

3 Belang van handen wassen HET BELANGRIJKSTE VAN BLOEDGLUCOSEWAARDEN BEPALEN IS: HANDEN WASSEN! NIET OM HYGIËNISCHE REDENEN MAAR OMDAT ER GLUCOSE AAN DE VINGERS KAN ZITTEN VAN ETENSRESTEN. U KRIJGT DAN NIET DE WAARDE VAN UW BLOED GLUCOSE MAAR VAN DE GLUCOSE OP UW VINGERS. Als u de handen niet kunt wassen, veeg dan de eerste bloeddruppel weg en gebruik de tweede druppel. BLOEDSUIKER PRIKKEN Lancet in prikpen doen Prikdiepte instellen Prikpen spannen Meter aanzetten (indien nodig) Teststrip klaarleggen / in meter plaatsen Bloed prikken Eerste druppel afvegen (als handen niet gewassen kunnen worden) Bloeddruppel op teststrip aanbrengen Wachten op uitslag Uitslag in diabetesdagboekje noteren Lancet en teststrip in naaldencontainer doen Materiaal opbergen ALS U SLECHT BLOEDT, KUNT U HET VOLGENDE PROBEREN Prikdiepte hoger instellen Handen wassen met warm water Handen laten hangen langs het lichaam Stuwen vanuit de handpalm omhoog naar de vinger 3

4 STUWEN U mag niet gaan stuwen door te duwen op de vingertop want er komt dan wondvocht mee. Het is te vergelijken met een glas water. Laat één druppel rode ranja in het glas vallen en het water kleurt rood maar smaakt niet lekker. Hetzelfde gebeurt met wondvocht. Het ziet wel rood maar het bevat alleen vocht. De uitslag mag dan niet als nauwkeurig beschouwd worden. 4

5 Lancetten ELKE KEER EEN NIEUWE LANCET Lancetten (en ook naalden) hebben een siliconenlaagje om het chirurgisch staal heen. Dit zorgt ervoor dat er een mooi rond gaatje in de huid komt, dat ook snel weer heelt. Na één keer prikken gaat dat laagje eraf en komen er minuscule bramen aan. Ook de punt van de lancet wordt krom naarmate er vaker mee geprikt wordt. Dus voor het behoud van uw vingers is het nodig om elke keer met een nieuwe lancet te prikken. WAAR MAG GEPRIKT WORDEN? In duim en wijsvinger liever niet. Als u iets oppakt, doet u dat namelijk met uw duim en wijsvinger. Beter kunt u de middelvinger, de ringvinger en de pink van beide handen gebruiken. Prik niet bovenop de vingertop want daar zitten de meeste tastzintuigen. Dit is pijnlijker. Aan de zijkanten van de vingertoppen kunt u wel prikken. Voor het behoud van uw vingers is het goed om af te wisselen tussen de linker- en rechterkant van de vingertoppen. Neem ook iedere keer een andere vinger. AST: ALTERNATIVE SITE TESTING AST betekent: op een andere plaats prikken dan in uw vingers. In de meeste bijsluiters staat dat u overal mag prikken; in de armen of benen. In laboratoria van ziekenhuizen is geconstateerd dat waarden geprikt in de muis van de hand en het dikke deel onder de pink overeenkomen met de waarden van een vingerprik. Kiest u ervoor om in uw arm of been te prikken, dan meet u de bloedglucosewaarde van een uur daarvoor. Dit komt omdat de bloeddoorstroming in de armen en benen minder goed is, dan die in de vingers. Daarom moet u voor een nuchtere glucosewaarde of bij acute situaties, bijvoorbeeld bij een dreigende hypo, altijd in een vinger prikken. AST kan een uitkomst zijn voor mensen die halfzijdig verlamd zijn of voor mensen die hun vingers voor hun werk nodig hebben, bijvoorbeeld muzikanten, koks of hoveniers. Ook kan iemand de voorkeur geven aan AST. Overleg altijd met uw internist of diabetesverpleegkundige als u AST overweegt. 5

6 Teststrips MEETSYSTEMEN Vroeger bestonden er strips waarop u een druppel bloed moest laten vallen. De moderne strips hebben een aanzuigsysteem. Hierbij houdt u de bloeddruppel tegen de strip aan en die zuigt het bloed vervolgens op. Het voordeel hiervan is dat u minder bloed nodig heeft om een bloedglucosewaarde te bepalen. HOUDBAARHEIDSDATUM Teststrips hebben een houdbaarheidsdatum. Deze staat op elke verpakking vermeld. Tot deze datum blijven de teststrips goed als de verpakking onaangebroken is. Als de verpakking is geopend, zijn de teststrips maximaal drie maanden houdbaar, tenzij anders vermeld in de bijsluiter. Als de teststrips in een potje zitten, moet de deksel metéén na het pakken van een strip gesloten worden. Teststrips zijn gevoelig voor licht (ook daglicht) en luchtvochtigheid. Als teststrips te lang blootgesteld worden aan licht en luchtvochtigheid, loopt de houdbaarheid erg snel terug. U dient de teststrips te bewaren in eigen verpakking. Helaas meten de meeste bloed-glucosemeters wel een bloedglucosewaarde met een verlopen teststrip. U kunt dan niet meer vertrouwen op de waarde en moet deze als niet nauwkeurig beschouwen. CODERING Teststrips hebben een code. Ook deze staat op elke verpakking. Als de code in de meter en de code op de strips niet met elkaar overeenkomen, moet u de glucosewaarde als niet nauwkeurig beschouwen. Als er nieuwe meters op de markt komen, proberen de fabrikanten hier rekening mee te houden. Vandaar dat de laatste nieuwe meters óf een codering in de teststrip hebben (dan is coderen niet meer nodig) óf een error (foutmelding) geven bij verlopen teststrips. 6

7 Bloedglucosewaarden UITSLAGEN VERGELIJKEN U mag en kunt geen uitslagen van verschillende bloedglucosemeters met elkaar vergelijken, zelfs geen uitslagen van meters van hetzelfde merk. TNO (keuring voor bloedglucosemeters) zegt, dat de uitslagen van meters 10 tot 15% mogen afwijken. Daarnaast is het belangrijk om te weten of u op de juiste manier heeft gemeten, met dezelfde bloeddruppel, enzovoort. Dus: nooit vergelijken! Ga uit van de waarde, gegeven door uw eigen bloedglucosemeter. Het is belangrijk uw bloedglucosemeter één keer per jaar te laten keuren. Dit kan gedaan worden door het laboratorium van een ziekenhuis of tijdens een metercontroledag. FACTOREN DIE UITSLAGEN BEÏNVLOEDEN De nauwkeurigheid van de uitslag van de zelfcontrole is afhankelijk van de prestatie van de bloedglucosemeter, de vaardigheid van de gebruiker, de kwaliteit van de teststrips en overige factoren: Bloedglucosemeter Verkeerd gecodeerd Defect Teststrips Verlopen (over de datum, verkeerd bewaard) Onjuist (niet passend bij de meter) Gebruikersfouten Handen niet wassen Onvoldoende groot bloedmonster Verkeerd aanbrengen bloedmonster op de teststrip Stuwen op de vingertop Verkeerd instellen meter (mmol/l is goed in Nederland, mg/dl in het buitenland) Vuile meter Verkeerd noteren van de uitslagen Overige factoren Hoogte, omgevingstemperatuur en vochtigheid 7

8 Injecteren ELKE KEER EEN NIEUWE NAALD Naalden mogen maar één keer gebruikt worden (net als lancetten). Ze hebben een siliconenlaagje om het chirurgisch staal heen. Dit zorgt ervoor dat er een mooi rond gaatje in de huid komt, dat ook snel weer heelt. Na één keer prikken gaat dat laagje eraf en komen er minuscule bramen aan. De punt van de naald wordt krom naarmate er vaker mee geprikt wordt. Ook raakt de naald verstopt door de uitgekristalliseerde insuline. WAAR MAG GEÏNJECTEERD WORDEN? BUIK: u kunt in de gehele buik injecteren tot aan de zijkant aan toe. Kom niet te dicht bij de navel. Hiervoor kunt u de volgende richtlijn gebruiken: leg een hand op de navel. Daar waar de hand de buik bedekt, mag u niet injecteren. In de buik wordt de insuline snel opgenomen, dus wordt er vaak de kortwerkende insuline geïnjecteerd. BENEN: u mag injecteren in de bovenbenen. Leg een hand boven de knie en een hand in de lies. In het midden van het bovenbeen naar de zijkant van het been kan geïnjecteerd worden. In de benen wordt de insuline langzamer opgenomen, dus wordt daar de langwerkende insuline geïnjecteerd. BILLEN: in het bovenste, buitenste gedeelte van de billen mag geïnjecteerd worden. ARMEN: er mag in de armen gespoten worden, maar dat wordt zelden gedaan. HUIDPLOOI OF NIET: injecteren is mogelijk door het vast pakken van een huidplooi maar kan ook zonder. Overleg met uw eigen diabetesverpleegkundige wat voor u de beste manier van injecteren is. 8

9 SPUITPLEKKEN Het is belangrijk om steeds op een andere plek te injecteren. U kunt afwisselend in de linker- en rechterkant van de buik of benen injecteren. Op plekken waar vaak wordt geïnjecteerd, ontstaat bindweefsel en dus harde plekken (lipodystrofie). Hierdoor wordt het prikken op deze plek minder pijnlijk en zult u geneigd zijn iedere keer op dezelfde plek te injecteren. Het nadeel hiervan is echter dat de opname van insuline door het bindweefsel langer duurt en dus onvoorspelbaar wordt. Dit kan zorgen voor onverklaarbare hypo s. Zelfs een totale ontregeling kan hiervan het gevolg zijn. Door zo veel mogelijk te wisselen van spuitplaats kunt u dit voorkomen! 9

10 Bewaren en verwijderen materiaal HOE WORDT INSULINE BEWAARD De insuline waarmee gespoten wordt, mag op kamertemperatuur bewaard worden. Het is dan vier weken houdbaar. De voorraad insuline (ampullen of wegwerppennen) moet in het midden van de koelkast bewaard worden of in de groentenla, echter niet tegen het vriesvak aan. Als de insuline bevroren is geweest, gaat de werking ervan achteruit. Bewaar insuline ook niet in de deur van de koelkast omdat dit te veel temperatuurschommelingen geeft bij het openen van de deur. Mits u de insuline op de juiste manier in de koelkast bewaard, is deze houdbaar tot de datum die op de verpakking staat. Ook op vakantie moet de insuline koel bewaard worden. Hiervoor zijn hulpmiddelen (koeltasjes) verkrijgbaar. Neem ook altijd een diabetespaspoort mee en een extra recept voor insuline. Op de wintersportvakantie kunt u de insuline die u nodig heeft het beste onder uw winterjas bewaren. Laat het niet bevriezen. Onder de 6 graden Celsius is het verstandig uw bloedglucosemeter onder de winterjas te dragen. Bevroren insuline niet meer gebruiken i.v.m. kwaliteitverlies. Bewaar strips in de eigen verpakking. Dit biedt bescherming tegen licht en luchtvochtigheid. Strips waarvan de houdbaarheidsdatum is verlopen, zijn niet meer betrouwbaar. Na de opening van een potje zijn de strips drie maanden houdbaar, tenzij anders is vermeld in de bijsluiter. Tip: schrijf de datum waarop u het potje voor de eerste keer opent op het potje. Afhankelijk van het merk moet de bloedglucosemeter bewaard worden tussen de 6 en 44 graden Celsius. 10

11 WAAR KUNNEN LEGE OF GEBRUIKTE MATERIALEN IN VERWIJDERD WORDEN? De (bijna) lege patronen en gebruikte naaldjes gaan in een naaldencontainer en kunnen bij de chemokar of in de milieustraat afgegeven worden. De (bijna) lege wegwerppennen mogen, zonder naaldjes, in de prullenbak. 11

12 Committed to your care 2015/02 Mediq Direct Diabetes Postbus AE Zevenaar (gratis)