FEC-JAARVERSLAG 2015

Transcriptie

1 FEC-JAARVERSLAG 2015

2 Voorwoord In 2015 stond voor het FEC het leveren van concrete en meetbare resultaten hoog op de agenda. Het vertrouwen in het nut van het samenwerken in FEC-verband blijkt terecht, want er zíjn concrete resultaten gemeten op allerlei actuele onderwerpen. Dat is een compliment waard aan alle partners, waarnemers en participanten voor hun aandeel in wat is bereikt, maar ook aan het FEC-samenwerkingsverband als geheel, en aan de FEC-eenheid. Het behalen van resultaten stond ook voorop in de samenwerking met de banken en andere private dan wel publieke organisaties. Die samenwerking mag enerzijds nog spannend zijn, 2015 heeft uitgewezen dat ze ook concrete resultaten oplevert. Van harte nodig ik u uit door het lezen van dit verslag zelf kennis te nemen van wat bereikt is. Harman Korte Voorzitter FEC-raad 24 maart

3 Inhoudsopgave Voorwoord 2 FEC in het kort 4 1 Organisatie en samenwerking Organisatie Samenwerking 5 2 Resultaten FEC Resultaten informatie-uitwisseling FEC-informatieplatform Resultaten signalen in Vervolg op evaluatie FEC-informatieprotocol FEC-privacy platform Fiscaal bestuursrechtelijke antecedenten Inrichten structurele informatie-uitwisseling TF Resultaten kennis Stages FECademy Benchmarks Cybercrime Corruptie/belangenverstrengeling Vraagbaak FEC-eenheid Schakel met (inter)nationale gremia Resultaten thema s Samenwerkend toezicht op fiscale risico s Trustkantoren Terrorismefinanciering Publiek Private Samenwerking (PPS) Afpakken Sanctieregelgeving 12 3 Beheer Jaarverslag Handboek FEC (versie 2014) Financiering Communicatie Communicatieplan/versterken gezamenlijke FEC-voorlichting Website FEC-flits 14 3

4 Het FEC in het kort Het FEC (Financieel Expertise Centrum) is een samenwerkingsverband tussen organisaties met een toezicht-, controle-, vervolgings- of opsporingstaak in de financiële sector. In 2015 bestond het FEC uit de volgende partners: Autoriteit Financiële Markten (AFM), Belastingdienst, de Nederlandsche Bank (DNB), de Financial Intelligence Unit - Nederland (FIU-Nederland), de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (FIOD), Openbaar Ministerie (OM) en de politie. Daarnaast zijn de ministeries van Financiën en Veiligheid en Justitie bij het FEC betrokken als waarnemers van de niet-operationele activiteiten van het FEC. De FEC-eenheid is gehuisvest bij DNB. De FEC-partners en -waarnemers werken samen op basis van het Convenant FEC Binnen het FEC werken de zeven partners en twee waarnemers aan een gemeenschappelijke doelstelling: het versterken van de integriteit van de financiële sector. Een integere financiële sector is een basisvoorwaarde voor het vertrouwen in de sector. Iedere partner brengt vanuit zijn invalshoek expertise en informatie in. Daarmee voorkomen of stoppen de partners gezamenlijk misbruik in de financiële sector. De missie van het FEC luidt: Het versterken van de integriteit van de financiële sector door de onderlinge samenwerking tussen de partners te stimuleren, te coördineren en te vergroten, door het uitwisselen van informatie en het delen van inzicht, kennis en vaardigheden. Om de gemeenschappelijke doelstelling te versterken luidt de ambitie van het FEC: Samenwerken als één overheid; resultaatgericht samenwerken als één overheid ter bestrijding van financieeleconomische criminaliteit en niet-integer gedrag in de financiële sector. Het FEC heeft drie kerntaken. De eerste kerntaak is het creëren van structurele informatie-uitwisseling tussen de FEC-partners. Concreet betekent dit: - Het uitwisselen van gegevens over ontwikkelingen en bedreigingen voor de integriteit van de financiële sector; - Het delen en bespreken van casus waarbij afspraken/afstemming over handhaving gewenst is voor een goede invulling van de wettelijke taken van de partners; - Het opstellen van strategische, tactische en operationele analyses voor de FEC-partners om trends en ontwikkelingen te signaleren en activiteiten van de partners beter op elkaar aan te laten sluiten. De tweede kerntaak bestaat uit de realisatie van een kenniscentrum van, voor en door de FEC-partners op relevante kennisgebieden. Concreet: - Het vormen van een aanspreekpunt en gids voor de FEC-partners op het gebied van kennis, producten en wet- en regelgeving. Daarbij gaat het om algemene kennis, bijvoorbeeld over fraudemethoden in de financiële sector. De FEC-eenheid zorgt voor kennisontwikkeling over trends en typologieën. De informatie en kennis die de FEC-eenheid verzamelt, wordt opgeslagen, beheerd en waar wenselijk gedeeld. Indien gewenst en mogelijk wordt ook de private sector betrokken; - Inventarisatie van thema s die een leidraad vormen bij de werkzaamheden van de FEC-partners en -waarnemers. De derde kerntaak is het uitvoeren van projecten. Hierbij gaat het om het verzamelen, opslaan en analyseren van gegevens voor het initiëren, coördineren en het uitvoeren van FEC-projecten. 1 Staatscourant 7 februari 2014, nr

5 1. Organisatie en samenwerking 1.1 Organisatie Het bestuur van het FEC wordt gevormd door de FEC-raad. Daarin zitten vertegenwoordigers op bestuurlijk niveau van de zeven FEC-partners. De coördinatie van het gezamenlijk optreden van die partners is in handen van de FEC-eenheid die als spil fungeert. De vergaderingen van de FEC-raad worden bijgewoond door de twee FEC-waarnemers. De FEC-raad fungeert als beslissend orgaan en geeft sturing aan de FEC-eenheid. Met instemming van de FEC-raad kunnen andere organisaties tot het FEC toetreden of deelnemen aan activiteiten van het FEC. De verschillende bestuurders, vertegenwoordigers en contactpersonen binnen het FEC komen jaarlijks meerdere keren in vergadering bijeen. De FEC-eenheid zorgt voor de coördinatie en sturing op de uitvoering van de taken van het FEC. De medewerkers van de FEC-eenheid zijn gedetacheerd vanuit de FEC-partners en -waarnemers. De FECeenheid rapporteert aan de FEC-raad. In 2015 bestond de FEC-eenheid uit medewerkers van de volgende FEC-partners en waarnemers: AFM, DNB, FIOD en OM/Functioneel Parket. 1.2 Samenwerking Net als in de voorgaande jaren heeft het FEC ook in 2015 aansluiting gezocht bij initiatieven en samenwerkingsverbanden die het doel en de missie van het FEC (kunnen) raken. Zo heeft het FEC contact gehad met de Contraterrorisme-Infobox, de Financial Crime Information Network (FIN-NET) van de Financial Services Authority (FSA) in het Verenigd Koninkrijk, het RIEC-Amsterdam/Amstelland, het Van Traateam van de gemeente Amsterdam, de Regiegroep Aanpak Misbruik Vastgoed, Bureau Financieel Toezicht (BFT), Kansspelautoriteit (Ksa), het Anti- Money Laundering Center (AMLC), Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), Verbond van Verzekeraars (VvV), Nationaal coördinator terrorismebestrijding en veiligheid (NCTV) en de infobox Crimineel en Onverklaarbaar Vermogen (icov). Dit heeft geleid tot samenwerking, kennisdeling, verkenning van elkaars werkterrein om overlap te voorkomen en de mogelijkheid elkaar te versterken. 5

6 2 Resultaten FEC Resultaten informatie-uitwisseling Op het gebied van informatie-uitwisseling heeft het FEC de volgende activiteiten uitgevoerd FEC-informatieplatform Het FEC-informatieplatform heeft in 2015 zeven bijeenkomsten gehad, waarbij onder andere is gesproken over specifieke thema s, signaalbehandeling en trends. Daarnaast heeft het FECinformatieplatform de FEC-raad over ingebrachte signalen gerapporteerd. Binnen het FEC-informatieplatform hebben de FEC-partners concrete informatie gedeeld via de beveiligde internetapplicatie Colleges Collaboration Tool (CoCoTo). Betreffende tool is ontwikkeld en wordt onderhouden door DNB. De signalen varieerden van eenvoudige tot complexe verzoeken van FEC-partners, die door het FEC-informatieplatform zelf zijn beantwoord of bij één of meerdere FECpartners zijn uitgezet. De complexe verzoeken, de meest arbeidsintensieve categorie, hebben onder andere geresulteerd in de organisatie van datarooms. Datarooms zijn bijeenkomsten met experts van de FEC-partner(s) om een signaal te analyseren en een FEC-advies op te stellen. Deze FEC-adviezen hebben bij de FEC-partners onder meer geleid tot: aangiften (met strafzaken tot gevolg), het opleggen van bestuurlijke maatregelen (boetes) door toezichthouders, het beëindigen van overtredingen, het niet geschikt verklaren van beleidsbepalers bij financiële onderneming(en) en het afwijzen/intrekken van vergunningen door toezichthouders Resultaten signalen in 2015 Jaarlijks worden de resultaten van het FEC-informatieplatform gemeten en de processen geanalyseerd. Over 2015 zijn in totaal 154 signalen ingebracht in het FEC-Informatieplatform (143 in 2014 en 114 in 2013). De signalen kunnen worden onderverdeeld op basis van de wetten waaraan de indiening van de signalen is gerelateerd. De signalen over 2015 betroffen reguliere signalen, terrorismefinanciering, kennisvragen en signalen in het kader van de publieke- en private samenwerking. 6

7 In 2015 heeft het FEC-informatieplatform 35 datarooms georganiseerd. Dit is minder dan in 2014 waarin 53 datarooms plaatsvonden, maar meer dan de hoeveelheid van 26 datarooms in In 2015 zijn er in totaal 35 GAZO-verzoeken ingediend. Een GAZO-verzoek (Geen Actie Zonder Overleg) is het verzoek van de ene FEC-partner aan één of meer andere FEC-partners om diens informatie (verstrekt via het FEC-informatieplatform) te kunnen gebruiken in bijvoorbeeld een nader onderzoek of bij het nemen van handhavingsmaatregelen. In 2014 zijn 32 GAZO-verzoeken ingediend en gehonoreerd. In 2013 waren dat er 16. Uit het toegenomen aantal GAZO-verzoeken kan worden afgeleid dat de effectiviteit van het FECinformatieplatform is toegenomen. Met name op basis van de toename van het aantal GAZO-verzoeken kan geconcludeerd worden dat de gedeelde informatie binnen het FEC-samenwerkingsverband steeds bruikbaarder wordt Vervolg op evaluatie FEC-informatieprotocol Met ingang van 1 januari 2014 is het aangepaste Informatieprotocol FEC 2014 in werking getreden 2. Het doel van het Informatieprotocol FEC 2014 is het formaliseren van de afspraken tussen de FECpartners over de wijze waarop informatie met elkaar wordt gedeeld. Het gaat hierbij grotendeels over persoonsgegevens, die in overeenstemming met de wet en op zorgvuldige wijze dienen te worden verwerkt. De borging van de procedures en werkwijze door de FEC-partners is in 2014 door de FEC-eenheid getoetst. Aan de aanbevelingen die hieruit voortvloeiden is door de FEC-partners opvolging gegeven. In 2015 is in vervolg hierop door de FEC-partners en de FEC-eenheid in een onderzoek van de IAD van de eigen organisaties getoetst welke risico s bij informatie-uitwisseling bestaan en of deze voldoende worden beheerst. Uit de individuele rapportages zijn in een gemeenschappelijke oplegnota de belangrijkste bevindingen gedeeld met de FEC-raad. Belangrijkste conclusie is dat geen van de rapporten/verslagen bevindingen bevat die om directe bijsturing vragen. De opvolging van de aanbevelingen uit de individuele rapportages wordt binnen de eigen organisaties gemonitord. 2 Staatscourant 14 maart 2014, nr

8 2.1.4 FEC-privacy platform Het FEC-privacy platform is in 2015 vier maal bijeen gekomen. Tijdens de bijeenkomsten zijn relevante vragen, casuïstiek, nieuwe wet- en regelgeving en thema s besproken die spelen op het gebied van (persoons-) gegevensuitwisseling binnen het FEC-samenwerkingsverband. Zo zijn de Europese Privacy verordening, het voorstel voor een Kaderwet gegevensuitwisseling en de meldplicht datalekken aan de orde gekomen en is er een nieuwe procedure voor het verlies van vertrouwelijke informatie opgesteld. Het privacy platform heeft in samenwerking met de juristen van de participanten een addendum bij het FEC-informatieprotocol geconcipieerd voor de inrichting van structurele informatie-uitwisseling binnen het project Terrorisme-financiering (zie par ) en een convenant voor de aanpak van fraude met commercieel vastgoed in PPS-verband Fiscaal bestuursrechtelijke antecedenten Met dit onderwerp werd beoogd de bij de FEC-partners beschikbare informatie over fiscaal bestuursrechtelijke antecedenten, relevant voor een oordeel over de betrouwbaarheid van beleidsbepalers in de financiële sector, via signalen in te brengen bij het FEC-informatieplatform. DNB en AFM hebben ook in 2015 voor hun betrouwbaarheidstoetsing informatie van de belastingdienst ontvangen over opgelegde vergrijpboeten. Een gerechtelijke uitspraak 3 is aanleiding geweest voor AFM, DNB en de Belastingdienst om in 2015 geen informatie uit te wisselen over zgn. ingekeerde zwartspaarders die geen vergrijpboete van de belastingdienst hadden gekregen. Inmiddels is de AWR aangepast Inrichten structurele informatie-uitwisseling Terrorismefinanciering Ten behoeve van de deelname van de Belastingdienst/Douane, IND en Belastingdienst/Toeslagen als FEC-participant aan het thema Terrorismefinanciering is een addendum opgesteld en gepubliceerd in de Staatscourant. De samenwerking op dit onderwerp met de hiervoor genoemde FEC-participanten is aangegaan voor een termijn van tenminste drie jaar en is gemeld bij het College bescherming persoonsgegevens (Cbp, thans: Autoriteit Persoonsgegevens). Met andere organisaties heeft nog overleg plaats over mogelijkheden tot samenwerking. 2.2 Resultaten kennis Hieronder een overzicht van behaalde resultaten van het FEC op het gebied van kennisdeling Stages Een van de activiteiten van het FEC is het coördineren van een uitwisselingsprogramma om kennis en expertise te delen. In 2014 is het FEC-uitwisselingsprogramma vernieuwd. Naast de individuele uitwisselingen die primair als ontwikkelbehoefte voor individuele medewerkers worden ingevuld, is er nu ook de mogelijkheid voor FEC-partners en -waarnemers om voor een specifiek onderzoek of project tijdelijk specialisten van een andere FEC-partner of waarnemer te vragen en in te zetten. In 2015 is extra aandacht besteed aan het bekend maken van deze nieuwe mogelijkheden die het FECuitwisselingsprogramma biedt. In 2015 is één individuele uitwisseling ingevuld en één uitwisseling voor een specifiek onderzoek of project. 3 NL:RbRot:2015:3894 van 4 juni 2015 door de rechtbank Rotterdam 8

9 2.2.2 FECademy De FECademy heeft tot doel het instigeren, organiseren en faciliteren van kennisbijeenkomsten voor FEC-partners en -waarnemers. Het FEC heeft in 2015 twee FECademies georganiseerd: Terrorismefinanciering en Digitaal rechercheren. Beide bijeenkomsten zijn met ca. 200 deelnemers goed bezocht. Het delen van kennis op specifieke onderwerpen levert de deelnemers bewustwording en inzicht op, die kunnen worden gebruikt in de uitvoering van hun werkzaamheden. De FECademy Aanpak van Terrorismefinanciering heeft plaatsgevonden op 15 januari Het OM, de FEC-eenheid, het Ministerie van Financiën en het Ministerie van Veiligheid en Justitie hebben een inhoudelijke bijdrage geleverd. Doel was om kennis te delen tussen de FEC-partners over actualiteiten ten aanzien van het onderwerp Terrorismefinanciering, waaronder wet- en regelgeving als ook geplande activiteiten in FEC-verband. Op 29 september 2015 heeft de tweede FECademy plaatsgevonden, met het thema: Electronisch opsporen/digitaal rechercheren, publiek en privaat. Hieraan hebben ook medewerkers van private partijen deelgenomen en een bijdrage geleverd. Inhoudelijke bijdragen zijn geleverd door de Belastingdienst, de FEC-eenheid, de FIOD, de politie en twee grootbanken, met als doel kennisdeling tussen publieke partijen en banken over de actuele ontwikkelingen en methoden om digitaal te rechercheren Benchmarks DNB en AFM hebben in 2014 gezamenlijk een inventariserend onderzoek gedaan naar de totstandkoming en het gebruik van benchmarks, de risico s van manipulatie en de mate waarin Nederlandse financiële instellingen de integriteitsrisico s beheersen. Benchmarks worden in de financiële wereld gebruikt als maatstaf om de waarde van financiële producten (bijv. rentetarieven, valutakoersen en commodity-prijzen) op enig moment te bepalen. In hun rapportage over het onderzoek constateren DNB en de AFM dat Nederlandse financiële instellingen die betrokken zijn bij benchmarks, nog niet voldoen aan de eisen. DNB en de AFM gaven in 2015 een vervolg aan het onderzoek. Het rapport ( Langs de financiële meetlat ) hierover is onder de FEC-partners verspreid. Op 7 april jl. is met het oog op kennisdeling een sessie georganiseerd voor FIOD en OM over de actuele stand van zaken van het project, waarbij voorbeelden zijn gegeven van mogelijkheden van manipulatie. In oktober hebben DNB en AFM gerapporteerd dat op basis van vervolgonderzoek is geconstateerd dat financiële instellingen de verstrekte good practices grotendeels ter harte hebben genomen en goede stappen zetten in het verbeteren van hun interne beheersing inzake betrokkenheid bij benchmarks Cybercrime In 2015 hebben vier overleggen plaatsgevonden en is deze vorm van kennisuitwisseling op het thema Cybercrime geëvalueerd en afgerond. In de overleggen werden door de deelnemers actuele ontwikkelingen op het voor elke partner eigen relevante terrein gedeeld (bijv. beleids- en aanpakkeuze) en terugkoppeling gegeven van binnen de eigen organisatie opgebouwde kennis (bijv. modi operandi). De evaluatie leerde dat een intensivering (van 2 naar 4 sessies per jaar) en een meer thematische aanpak (bijv. bitcoins, cybersecurity) mogelijk tegemoet zouden komen aan de bezwaren van overlap met andere gremia waarin cybercrime als thema is ondergebracht en de teruglopende belangstelling voor dit kennisthema in FEC-verband. In de praktijk is gebleken dat kennisdeling op dit onderwerp in FEC-verband beperkte toegevoegde waarde biedt, met als gevolg dat in de prioritering van kennisthema s ná 2015 het thema Cybercrime afgevallen is. Het opgebouwde netwerk kan desgewenst op ad hoc-basis overleg plannen. 9

10 2.2.5 Corruptie/belangenverstrengeling Op 12 november 2015 heeft een FEC-kennismiddag plaatsgevonden bij de Rijksrecherche. DNB, het OM en het ministerie van Veiligheid en Justitie hebben presentaties verzorgd en deelnemers waren experts van de FEC-partners, de Rijksrecherche en het ministerie van Buitenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Tijdens deze bijeenkomst is kennis uitgewisseld waardoor over en weer inzicht is verkregen in de bevoegdheden en expertise van de verschillende organisaties. Daarnaast zijn de raakvlakken en samenwerkingsmogelijkheden verkend. In vervolg hierop zal in 2016 middels één of meer kennissessies worden bekeken hoe de samenwerking tussen de FEC-partners ook op dit onderwerp (verder) kan worden versterkt. Immers, corruptie en belangenverstrengeling waarbij de financiële sector betrokken is, hebben een ondermijnend en ontwrichtend effect op de samenleving en mogelijke gevallen moeten dan ook vroegtijdig worden gesignaleerd en aangepakt Vraagbaak FEC-eenheid Via de FEC- zijn door zowel FEC-partners en -waarnemers als door derden (publiek en privaat) tientallen vragen gesteld aan het FEC. Deze vragen gingen onder meer over informatie-uitwisseling tussen publieke organisaties, money transfers en terrorismefinanciering. Daarnaast worden ook vragen vanuit het informatieplatform ontvangen. In 2015 waren dat er 8. Conform de doelstelling in het FEC-jaarplan 2015, zijn alle vragen binnen de gevraagde termijn beantwoord Schakel met (inter-)nationale gremia In navolging van het bezoek van de FEC-raad in 2012 aan de National Fraud Authority (NFA) en de Financial Services Authority (FSA) te Londen, onderhoudt het FEC contact met de FSA en het netwerk FIN-NET. Afgesproken is dat minstens zes keer per jaar informatie zal worden uitgewisseld over trends en onderzoekstechnieken met FIN-NET. Op 20 maart 2015 hebben twee leden van de FEC-eenheid deelgenomen aan een vergadering van FIN-NET in Londen over cybercrime. Daarnaast heeft de FECeenheid een vraag vanuit de informatiegroep over Multi Level Marketing uitgezet bij FIN-NET. FIN-NET heeft dit onderwerp vooralsnog geagendeerd voor een vergadering die op 18 maart 2016 zal plaatsvinden. Vanuit FIN-NET is geen verzoek gedaan om een onderwerp in het FEC-verband te bespreken. 2.3 Resultaten thema s Hierna volgt een overzicht van in 2015 bereikte resultaten via FEC-projecten Samenwerkend toezicht op fiscale risico s Doel van het thema is meer inzicht te verkrijgen in de wijze waarop de risico s van complexe fiscale structuren, die de grenzen van het toelaatbare opzoeken, gezamenlijk en meer structureel door de Belastingdienst, DNB en AFM (ketenbenadering) kunnen worden beheerst en daartoe een concreet voorstel voor een aanpak opleveren. In de loop van 2015 is het project gestart. In de eerste fase van het project zijn in meerdere bijeenkomsten casus besproken waarin fiscaal risicovol en schadelijk gedrag binnen de financiële sector is verkend vanuit de verschillende perspectieven van de deelnemende FECpartners. Het thema loopt door in 2016, waarbij de beslissing voorligt of de bevindingen uit fase 1 gebruikt gaan worden voor fase 2 van het project, dat zich dan moet richten op de wijze waarop fiscale risico s door de instellingen zelf worden geïdentificeerd en beheerst Trustkantoren Het project Trustkantoren bestond in 2015 uit de volgende drie onderdelen: Deel 1: een inventarisatie van de rol, bevoegdheden en bijdrage van de deelnemende FEC-partners en FEC-participant Bureau Financieel Toezicht ( BFT ). Het resultaat hiervan is dat meer inzicht is verkregen in de rollen, bevoegdheden het 10

11 handhavingsinstrumentarium van de verschillende FEC-partners en BFT, alsook op welke onderwerpen nauwere samenwerking tussen de FEC-partners en BFT mogelijk is om effectiever te kunnen handhaven. Deel 2: het opstellen van een inventarisatie op welke onderdelen kennisuitwisseling over de trustsector kan plaatsvinden. Het resultaat hiervan is dat een eerste kennisuitwisseling heeft plaatsgevonden. Daarnaast is inzicht verkregen; de FEC-partners en participant hebben ieder een andere invalshoek waar het gaat om het doen van onderzoek binnen de trustsector. Het gaat hierbij niet alleen om de vraag wie welke kennis heeft, maar ook om wie welke bevoegdheden en mogelijkheden heeft om informatie te vergaren en te delen, die voor de overige deelnemers aan het project nuttig kan zijn. Deel 3: de inventarisaties (deel 1 en 2) hebben geleid tot een voorstel voor het gezamenlijk uitvoeren van aantal concrete deelprojecten vanaf 2016, waarvoor per deelonderwerp in samenspraak met alle projectdeelnemers een nadere uitwerking heeft plaatsgevonden. Uiteindelijk dienen de resultaten van de deelprojecten voor 2016 ertoe te leiden dat voor opnieuw concrete activiteiten in FECverband kunnen plaatsvinden en aldus wordt toegewerkt naar een specifiek op de trustsector toegesneden integraal handhavingsbeleid waarbij het handhavings-instrumentarium van alle betrokken FEC-partners en participant BFT effectief wordt ingezet in het belang van het uiteindelijke doel: een integere trustsector Terrorismefinanciering Doel van het FEC-project thema Terrorismefinanciering is de financiële netwerken van de bij de FECpartners en FEC-participanten bekende in- en uitreizigers en andere relevante personen en entiteiten op basis van FEC-signalen in kaart brengen. In 2015 zijn op basis van de ingediende FEC-signalen en de informatie van de FEC-partners en participanten IND, Douane en Belastingdienst/Toeslagen over de betreffende subjecten financiële netwerken in kaart gebracht. Daardoor is onder meer inzicht verkregen in de wijze waarop en door wie bekende in- en uitreizigers worden gefinancierd. Ten aanzien van meerdere signalen is inmiddels een interventiestrategie opgesteld. Ten slotte is een aanzet gegeven tot het formuleren van typologieën van potentiele soorten terrorismefinanciering, die gepresenteerd is aan de FEC-raadsleden Publiek Private Samenwerking (PPS) De FEC-activiteit PPS is een samenwerkingsstructuur tussen de FEC-partners, verschillende banken en de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) op een aantal thema s. In 2015 heeft de samenwerking onder andere de volgende resultaten opgeleverd. De partijen kwamen regelmatig bijeen om inzicht te krijgen in elkaars werkterrein en aandachtsgebieden en trends met betrekking tot (de bestrijding van) financieel-economische criminaliteit te bespreken. Door de deelnemende organisaties zijn presentaties gehouden. - Op het gebied van New Payment Methods (NPM) is een (dynamisch) barrièremodel opgesteld dat in een FEC-interne-website is opgenomen. Het NPM-netwerk is uitgebouwd en de samenwerking (nationaal én internationaal) versterkt; zo is er een presentatie gehouden voor Europol/Interpol. Er is een toename van FIU-meldingen vanuit de banken. Dit komt doordat de banken rules hebben opgenomen in hun monitoring en detectie waarmee fraude en witwassen met NPM wordt voorkomen. Daarnaast hebben de verenigde bitcoin instellingen regels voor de leden opgesteld waarmee fraude en witwassen wordt voorkomen. - De werkgroep Faillissementsfraude heeft bijgedragen aan een expertadvies dat is opgesteld door het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Dat expertadvies én het eerder opgestelde barrièremodel brengen de mogelijke interventies in kaart, waarmee een bijdrage wordt geleverd aan de integriteit in de financiële sector. Daarnaast is een grote bijeenkomst georganiseerd waarbij kennis is gedeeld over (de bestrijding van) faillissementsfraude. - De in 2014 gestarte pilot Saldinisten (over transacties van natuurlijke personen die voor het einde van het jaar grote bedragen opnemen van hun bankrekeningen en vervolgens deze bedragen aan het begin van het daaropvolgende jaar weer terugstorten) is afgerond. Dit heeft geresulteerd in een aantal 11

12 strafrechtelijke witwasonderzoeken (inmiddels alle gereed en één al met een veroordeling voor witwassen). De Belastingdienst heeft in het kader van de individuele behandeling van saldinisten besprekingen gevoerd, aanslagen opgelegd en boetebeschikkingen afgegeven. Aan het einde van 2015 is gestart met de aangiftebehandeling 2014 van de bulksaldinisten. Tevens is de pilot uitgebreid geëvalueerd met een beschrijving van de werkzaamheden, resultaten en leermomenten ten aanzien van deze publiek-private samenwerking. - Op het thema witwasindicatoren zijn drie bijeenkomsten georganiseerd om (geanonimiseerde) casus te bespreken, aan de hand waarvan kennis en ervaring gedeeld werd door banken, FIU-NL en het AMLC. Op deze wijze ontstond een beter beeld van de toepassing van witwasindicatoren en van welke indicatoren in de praktijk nu echt doeltreffend zijn waar het om meldingen van ongebruikelijke transacties gaat. - Op het gebied van commercieel vastgoed is onderzocht of en hoe informatie uitgewisseld kan worden tussen FEC-partners en een aantal banken met als doel de betrokkenheid van banken bij vastgoedfraude te voorkomen. Dit heeft geresulteerd in het in de Staatscourant gepubliceerde Convenant pilot commercieel vastgoed binnen de FEC-activiteit PPS. In september heeft een evaluatie plaats gevonden en is geconcludeerd dat de duur van één jaar te kort is om het project te kunnen beoordelen op praktisch nut door het ten opzichte van de planning- achterblijven van de hoeveelheid signalen. In november heeft de FEC-raad besloten de pilot met één jaar te verlengen. Hiertoe hebben alle deelnemers het verlengde convenant pilot commercieel vastgoed getekend. Dit verlengde convenant is inmiddels ook gepubliceerd in de Staatscourant. Naast deze concrete resultaten uit de diverse werkgroepen wordt door de deelnemers uitdrukkelijk waarde gehecht aan het netwerk en de informele contacten die de samenwerking tussen publiek en privaat op specifieke thema s met zich meebrengt Afpakken In 2015 is het FEC-project Afpakken afgerond. Uit de inventarisatie van de handhavingsinstrumenten is onder meer naar voren gekomen dat beschikbare informatie en handhavingsinstrumenten van de toezichthouders AFM en DNB onvoldoende op de kaart stonden van de strafrechtelijke ketenpartners met een rol in het integrale Afpakken. Bij de FEC-partners met een rol in het integrale afpakken is getracht het inzicht en bewustzijn van de faciliterende rol die de toezichthouders AFM en DNB in FEC-verband kunnen spelen in het integrale afpakken te vergroten door de mogelijkheid op te nemen om in een FEC-signaal ook informatie over de (mutaties in de) vermogenspositie van het betreffende subject bij de overige FEC-partners uit te vragen. Het OM heeft de handhavingsinstrumenten van de toezichthouders toegevoegd aan de afpak app en de afpakboom. Binnen de bestaande wettelijke kaders is het voor de toezichthouders AFM en DNB mogelijk om in FECverband onder bepaalde condities gebruik te maken van de producten van icov, waaronder de relatiescan en themascan. Over deze constatering is contact geweest met icov, naar aanleiding waarvan ze vervolgens met verschillende groepen medewerkers van de FEC-partners is gedeeld Sanctieregelgeving Beoogd resultaat voor 2015 was een integrale aanpak van de FEC-partners in de situaties waarin financiële sanctieregelgeving niet wordt nageleefd. Door prioritering in werkzaamheden en krapte in beschikbare capaciteit is dit project in 2015 niet gestart. 12

13 3 Beheer Hieronder een overzicht van behaalde resultaten in 2015 die betrekking hebben op het beheer van het FEC. 3.1 Jaarverslag Begin 2015 is het Jaarverslag FEC 2014 gepubliceerd op de website van het FEC: Voor interne doeleinden is een beheerverslag opgesteld. 3.2 Handboek FEC (versie 2014) In 2015 is het handboek FEC (versie 2014) doorlopend geactualiseerd. Het handboek is een FEC-intern document, waarin de organisatie en de werkwijze van het FEC worden beschreven. Het doel ervan is de bestuurders en medewerkers van de FEC-partners en waarnemers op snelle en eenvoudige wijze kennis te laten maken met het FEC en de FEC-eenheid. Het handboek kan door medewerkers van de FEC-partners en waarnemers worden opgevraagd bij de FEC-eenheid. 3.3 Financiering 2015 Het FEC wordt gefinancierd met een rijksbijdrage van het ministerie van Financiën. Daarnaast leveren alle FEC-partners, waarnemers en participanten bijdragen door het ter beschikking stellen van informatie, expertise en personele capaciteit aan het FEC en de FEC-eenheid. De rijksbijdrage voor het FEC wordt, ten behoeve van het FEC, gestort op rekening van de organisatie waar de FEC-eenheid beheersmatig is ondergebracht, thans DNB. Eind 2014 is een FEC-begroting gemaakt waarin de personeelskosten van de FEC-eenheid zijn opgenomen, de kosten van DNB (huisvesting, kantoormiddelen, ICT, etc.) en de uitgaven van de FECeenheid. Via een FEC-verantwoording, waarin de daadwerkelijk gemaakte kosten door het FEC zijn opgenomen, wordt verantwoording afgelegd aan het ministerie van Financiën. 13

14 4 Communicatie Om zijn doel te realiseren maakt het FEC gebruik van in- en externe communicatie. Onder interne communicatie wordt verstaan: communicatie binnen het FEC-samenwerkingsverband. Zowel tussen FEC-partners en waarnemers onderling als binnen de afzonderlijke FEC-partners en waarnemers. Deze vorm van communicatie wordt gezamenlijk door alle FEC-partners en waarnemers en de FEC-eenheid uitgedragen. Met externe communicatie wordt bedoeld: communicatie met het publiek. De externe communicatie wordt in beginsel via de communicatieadviseurs van de FEC-partners en waarnemers uitgevoerd. 4.1 Communicatieplan/versterken gezamenlijke FEC-voorlichting In 2015 is een communicatieadviseur bij de FEC-eenheid vanuit één van de partners gedetacheerd. De communicatieadviseur heeft regelmatig met de communicatieadviseurs van de FEC-partners en waarnemers bijeen gezeten om de communicatie rondom het FEC vorm te geven en af te stemmen. Er is een geactualiseerd overkoepelend communicatieplan 2015 opgesteld voor FEC-aangelegenheden dat bijdraagt aan en invulling geeft aan de ambitie van de FEC-partners. Voor belangrijke onderwerpen zijn communicatielijnen opgesteld met hierin procedureafspraken. In de communicatiekalender is aandacht besteed aan de organisatie van en bijdrage aan (interne) expertmeetings en sessies. Uit een in 2015 uitgevoerde stakeholderanalyse is de noodzaak gebleken voor het intensiveren van de interne voorlichting over het FEC. Om de interne voorlichting zo strategisch en effectief mogelijk in te kunnen zetten, is per FEC partner geïnventariseerd welke afdelingen en medewerkers tot de FEC doelgroep behoren, wat de informatiebehoefte is, en via welke kanalen deze doelgroepen optimaal gevoed kunnen worden met informatie. In overleg met de FEC-contactpersonen en communicatievertegenwoordigers zijn data gekozen waarop de voorlichtingssessies plaatsvinden. De voorzitter van de FEC-raad, het hoofd van de FEC-eenheid en medewerkers van de FEC-eenheid hebben verschillende presentaties over het FEC gehouden. Zo zijn presentaties gegeven over het Informatieplatform en het Informatieprotocol, onder meer binnen de organisaties van de FEC-partners en participanten. 4.2 Website In 2015 is de website van het FEC: regelmatig bijgehouden. Daarnaast zijn het Jaarverslag FEC 2014 en het FEC-jaarplan 2015 op de website van het FEC gepubliceerd. 4.3 FEC-flits De FEC-partners en waarnemers hebben drie keer de (interne) digitale nieuwsbrief FEC-flits ontvangen, waarmee zij op de hoogte zijn gehouden van actualiteiten rond het FEC. 14