All-In-One Sensor Validatietest - Eindrapport

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "All-In-One Sensor Validatietest - Eindrapport"

Transcriptie

1 Industry Siemens AG, I CS VS CMR, Werner-von-Siemens-Str. 65, Erlangen Naam Bernhard Lang Afdeling I CS VS CMR Stichting IJKdijk Telefoon bernhard.lang@siemens.com Onze referentie BL Datum November 30, 2012 All-In-One Sensor Validatietest - Eindrapport Den Haag, München, 30 november 2012 Auteurs: Bernhard Lang Coen Speckens Rene Joubert Ilya Mokhov Hubert Kraut Arnaud Duchemin Frank Klöckner

2 Inhoudsopgave 1 Samenvatting Inleiding Rol van Siemens bij de dijkdoorbraakexperimenten Vereisten voor dit rapport Feitenrapport Beschrijving van de experimenten West Dijk Oost Dijk Zuid Dijk Project-tijdlijn van Siemens Het Siemens-systeem Grafische gebruikersinterface Navigatiepaneel Dijkoverzicht Doorsnede-weergave Berekende waarden (voorspellingen) Projectfase Twitter Weerstation Webcams en sensorbeeldmateriaal Sensorfilter Statusoverzicht Grafieken Grafieklegenda Visualisering van sensorwaarden in de dijkdoorbraakexperimenten Analyse Analyse van sensorwaarden, bijv. van Alert Solution, Koenders, Landustrie, StabiAlert Voorspelling door middel van Finite Element Models (eindig element modellen) Anomalie detectie strategieën Clustergebaseerde anomalie detectie Modellering met behulp van de transfer functie voor anomalie detectie Samenwerking van component Kunstmatige Intelligentie en Virtueel Model Datavoorbereiding Oost en West Dijken Zuid Dijk Anomaliedetectie Toepassing van datagebaseerde methodes voor analyse van experimenten Inleiding West Dijk Oost dijk Zuid Dijk Conclusies voor datagebaseerde methode voor anomalie detectie Toegevoegde Waarde van voorspellingen Literatuur Bijlagen Bijlage 1: Resultaten van Finite Element Modeling WinCC OA Eigenschappen HR Wallingford Inleiding Geotechnische parameters Doorlatendheid Afschuifsterkte Slappe klei Veengrond Zand Stijfheid Dichtheid RELIABLE-voorspelling voor klasse A Waterpeil in reservoir onder kernkruin... 7 AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 2 van 128

3 3.1.1 Modelinstellingen Resultaten Waterpeil in reservoir boven kernkruin Modelinstellingen Resultaten RELIABLE-voorspelling voor klasse B Waterpeil in reservoir boven kernkruin Modelinstellingen Resultaten HR Breach - klasse B voorspelling Run Initiële modelinstellingen Resultaten Run Modelinstellingen Resultaten Run Modelinstellingen Resultaten Run Modelinstellingen Resultaten Run Modelinstellingen Resultaten Run Modelinstellingen Resultaten Doorbraakverloopgrafieken Bijlagen AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 3 van 128

4 Figurenlijst Figuur 1: Stroomschema met gegevens in AIO-sensorvalidatietest (bron Deltares)... 8 Figuur 2: West Dijk profiel Figuur 3: Alert Solution Sensoren - West Dijk Figuur 4: Gebeurtenissen voor waterhoogte Figuur 5: Gebeurtenissen voor waterspanning Figuur 6: Tijdlijn van gebeurtenissen bij West Dijk Figuur 7: Diverse vlaggen zijn al geïnstalleerd (11:57 (NL) 25.08) Figuur 8: Scheurvorming op de dijk - 21:09 (NL) Figuur 9: Begin van de breuk bij West Dijk 05:31 (NL) Figuur 10: West Dijk na breuk - 06:44 (NL) Figuur 11: Oost Dijk profiel Figuur 12: Alert Solution Sensoren - Oost Dijk Figuur 13: Gebeurtenissen voor waterhoogte Figuur 14: Tijdlijn van de gebeurtenissen voor Oost Dijk Figuur 15: Start van lekkage 15:17 (NL) Figuur 16: Uitvergrote versie van Figuur Figuur 17: Scheuren op de kruin van Oost Dijk - 10:10 (NL) Figuur 18: Oost Dijk na breuk - 10:44 (NL) Figuur 19: Profiel van Zuid Dijk geselecteerde sensorposities Figuur 20: Alert Solution Sensoren - Zuid Dijk (west) Figuur 21: Alert Solution Sensoren - Zuid Dijk (oost) Figuur 22: Gebeurtenissen voor schommelende inclinatiecoördinaten voor Zuid Dijk Figuur 23: Tijdlijn van de gebeurtenissen voor Zuid Dijk Figuur 24: Zuid Dijk - 14:28 (NL) Figuur 25: Zuid dijk, begin van breuk 14:29 (NL) Figuur 26: Zuid dijk voortzetting breuk 14:30 (NL) Figuur 27: Zuid dijk na breuk 14:34 (NL) Figuur 28: Zuid dijk Breuklocatie 14:36 (NL) Figuur 29: Zuid dijk 15:00 (NL) Figuur 30: Siemens stroomschema gegevens Figuur 31: WinCC OA startscherm bij 1e monitor Figuur 32: WinCC OA weergave linker monitor Figuur 33: WinCC OA weergave project trends (rechter monitor) Figuur 34: Navigatiepaneel Figuur 35: Dijkoverzicht Figuur 36: Sensor metingen Figuur 37: Sensortype weergave Figuur 38: Tabelweergave Figuur 39: Berekening Figuur 40: Twitterbox Figuur 41: Weerstation Figuur 42: Webcam en geïntegreerde online visualisering van sensorleverancier Meta-Sensing Figuur 43: Sensorfilter Figuur 44: Statusoverzicht Figuur 45: Alarmconfiguratie Figuur 46: Grafieken Figuur 47: Grafieklegenda Figuur 48: Tabbladen Figuur 49: Voorspelling van faalmechanisme piping Figure 50: Virtuele sensoren Figuur 51: Virtuele sensoren en AS Figuur 52: Virtuele sensoren en AS218, 220, Figuur 53: Verplaatsing in de virtuele sensoren Figuur 54: Oost dijk: vergelijking van virtuele en echte sensoren AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 4 van 128

5 Figuur 55: West dijk: vergelijking van virtuele en echte sensoren Figuur 56: Zuid dijk: vergelijking van virtuele en echte sensoren Figuur 57: Oost dijk: virtuele sensor AS 218 (blauw) en echte AlertSolutions sensor AS 218 (groen) Figuur 58: virtuele sensor - waterhoogte (blauw) en echte Deltares sensor (groen) Figuur 59: Oost dijk: X-as waterspanning na luchtdruk substractie, Y-as hoogte Figuur 60: Toepassing kunstmatige intelligentie bij Oost Dijk: a) en b) Figuur 61: Vergelijking waterspanning a) en b) Figuur 62: Resultaten van anomaliedetectie met behulp van lineair model (simulatie/voorspelling) Figuur 63: Vergelijking tijdreeks a) en b) Figuur 64: a) b) en c) Figuur 65: a) b) en c) Figuur 66: Bovenste: AlertSolutions inclinatiesensor (GB-AG-3) [graden] Figuur 67: a) b) en c) Figuur 68: Bovenste: StabiAlert inclinatiesensor Figuur 69: a) b) en c) Figure 70: Waterdruk in set 1 aan virtuele sensoren Figure 71: Waterdruk in set 2 aan virtuele sensoren AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 5 van 128

6 Tabellenlijst Tabel 1: Experimentlogboek voor West Dijk Tabel 2: Experimentlogboek voor Oost Dijk Tabel 3: Experimentlogboek voor Zuid Dijk Tabel 4: Lijst met sensorleveranciers die deelnamen aan IJKdijk experimenten Tabel 5: Dijkdoorbraakvoorspellingen voor West Dijk Tabel 6: Dijkdoorbraakvoorspellingen voor Oost Dijk Tabel 7: Dijkdoorbraakvoorspellingen voor Zuid Dijk AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 6 van 128

7 1 Samenvatting Vanuit het gezichtspunt van Siemens, zijn dit de belangrijkste conclusies van de dijkdoorbraakexperimenten in augustus/september 2012 in Booneschans. Aangezien de stappen van het experiment vooraf goed waren gedefinieerd, was een wiskundige modellering van het dijkgedrag voor al deze volgende stappen en ten slotte van de faalmechanismen in de dijk een zeer bruikbare strategie om te voorspellen wat er zal of zou kunnen gebeuren en op welk moment. De door sensoren verstrekte informatie werd gebruikt om deze wiskundige modellen te verbeteren. Diverse sensoren waren in staat kritieke afwijkingen van een "normale status" vroegtijdig aan te tonen, evenals nog kritiekere afwijkingen vlak voor de dijkdoorbraken. Intelligente methodes om sensorwaarden te vergelijken met andere sensorwaarden (echte en virtuele), methodes voor systeemidentificatie, en kunstmatige intelligentie respectievelijk non-lineaire statistieken hebben hun waarde bewezen voor het genereren van vroege alarmmeldingen. Kunstmatige intelligentie respectievelijk non-lineaire statistieken kunnen hun volledige potentie aantonen in andere scenario's voor dijkdoorbraakvoorspellingen die afwijken van de verstrekte condities van de dijkdoorbraakexperimenten, b.v. onderscheiden van typische schommelingen van sensorwaarden door seizoensgebonden en/of weersinvloeden van kritieke afwijkingen, het vinden van de locaties van de meest kritische afwijkingen bij een langere dijk waar de secties elkaar totaal niet beïnvloeden. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 7 van 128

8 2 Inleiding 2.1 Rol van Siemens bij de dijkdoorbraakexperimenten Diverse dijkfaaltests zijn verricht te Booneschans, Nederland, binnen het IJKdijk-programma: 2 piping-experimenten (augustus 2012) en 1 macro-stabiliteitstest (september 2012). Siemens neemt deel aan het IJKdijk Consortium en heeft bijgedragen aan de experimenten bij de West Dijk in augustus 2012 Oost Dijk in augustus 2012 Zuid Dijk begin september 2012 Figuur 1: Stroomschema met gegevens in AIO-sensorvalidatietest (bron Deltares) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 8 van 128

9 Siemens heeft bijgedragen aan de volgende functieblokken: Understandable data: Samen werken aan begrijpelijke sensorwaarden, met desbetreffende sensorleveranciers. Artificial Intelligence module: Ontwikkeling en toepassing van de component Kunstmatige Intelligentie, voor online anomaliedetectie (tijdens de experimenten). Interpretation/analysis: Deze taak vereist offline analyse van verzamelde metingen tijdens en na de experimenten. Visualization of data: Doel van visualisering is ondersteuning van operators in de online gegevensanalyse. Warning/Alarmsystem: Dit subsysteem moet online data verwerken en alarmmeldingen geven. Detailled report 2.2 Vereisten voor dit rapport Stichting IJKdijk heeft om de volgende opbouw gevraagd: A) Feitenrapport Dit rapport bevat de beschrijving van het experiment vanuit het gezichtspunt van het sensor- of visualiseringsysteem (prestatie van sensoren, bijzondere gebeurtenissen). Naast grafieken, moeten er metingen en visualiseringen worden gepresenteerd. Analyses van metingen zijn ondergebracht bij deel B. B) Analyses Analyses en een omschrijving van eigen metingen en visualisering (bijv. wat gebeurt er in de dijk, welke faalmechanismen zijn zichtbaar). C) Toegevoegde Waarde van voorspellingen Gedurende de experimenten heeft Stichting IJKdijk al voorspellingen en gewijzigde voorspellingen ontvangen. Deze zullen in deze fase worden gevalideerd. In dit deel worden deelnemers gevraagd om een samenvatting van ingediende voorspellingen, waarbij wordt aangegeven in hoeverre voortschrijdende inzichten op basis van metingen hebben bijgedragen (of niet!!) aan de juistheid van de voorspelling. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 9 van 128

10 3 Feitenrapport 3.1 Beschrijving van de experimenten Het logboek voor het experiment is gebaseerd op het officiële logboek van de organisatoren. Dit logboek is aangevuld door gebruik te maken van echte sensormetingen. Sommige tijden van gebeurtenissen in het logboek zijn gewijzigd. Een paar gebeurtenissen op basis van sensorwaarden zijn toegevoegd. Voor dit doel zijn sensormetingen van twee verschillende deelnemers toegevoegd: Deltares: hoogtesensoren (voor waterhoogte); Landustrie: waterspanningsmeters. Dit experimentenlogboek is gebruikt als basis voor de volgende figuren: Tijdlijn van de gebeurtenissen; Relatie tussen sensorgegevens en gebeurtenissen. In dit rapport maken wij onderscheid tussen de drie experimenten op basis van hun locatie (West Dijk, Oost Dijk, Zuid Dijk) West Dijk Dijk en sensorposities in een notendop De AutoCAD-tekeningen verstrekt door de organisatoren van het experiment geven een compleet overzicht van de dijkconstructie, sensorsystemen en hun posities. Voor dit rapport geven wij een uittreksel van deze algemene informatie voor de West Dijk. Figuur 2: West Dijk profiel AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 10 van 128

11 Figuur 3: Alert Solution Sensoren - West Dijk Gebeurtenissen De volgende sensormetingen zijn geraadpleegd: Deltares hoogtesensoren zijn gebruikt om daadwerkelijke gebeurtenissen te verkrijgen voor de watertoename met corresponderende datum en tijd, zie Figuur 4: Waterhoogte binnenbassin, sensor-id: Waterhoogte buitenbassin, sensor-id: Landustrie waterspanningsmeters, zie Figuur 5: PT01: weergave gebeurtenissen bovenste DMC afvoersysteem, Sensor-ID: PT02: weergave gebeurtenissen onderste DMC afvoersysteem, Sensor-ID: AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 11 van 128

12 4 3, ,5 Waterhoogte in Waterhoogte uit meter 2 1,5 1 0,5 0 12: : :00-23 datum 12: :00-25 Figuur 4: Gebeurtenissen voor waterhoogte De nieuwe gebeurtenissen zijn genummerd in Figuur 4 en hebben betrekking op kolom id van Tabel PT01 PT02 mbar : : : : : : : : : :00-26 date Figuur 5: Gebeurtenissen voor waterspanning AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 12 van 128

13 Voor de West Dijk is het experimentlogboek beschreven in Tabel 1. id Datum, tijd Omschrijving 1 21-aug :12:18 Toename in waterniveau, waarde: aug :32:18 Toename in waterniveau, waarde: 0, aug :46:18 Toename in waterniveau, waarde: 0, aug :52:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :04:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :12:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :52:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :28:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :18:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :52:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :03:24 Bovenste DMC-buis wordt binnen een uur geopend aug :56:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :00:26 Onderste DMC-buis wordt binnen een uur geopend aug :32:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :14:18 Toename in waterniveau, waarde: 1, aug :38:18 Onderste DMC-buis is geopend, waarde: 9, aug :10:18 Onderste DMC-buis is geopend, waarde: 9, aug :28:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :26:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :20:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :46:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :44:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :18:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :16:52 Bovenste DMC-buis wordt op dit moment een beetje verder geopend aug :47:56 Onderste DMC-buis wordt op dit moment een beetje verder geopend aug :34:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :09:30 Onderste DMC-buis wordt op dit moment een beetje verder geopend aug :36:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :41:10 Onderste DMC-buis wordt op dit moment een beetje verder geopend aug :50:06 Bovenste DMC-buis wordt op dit moment een beetje verder geopend aug :50:03 Bovenste DMC-buis wordt op dit moment een beetje verder geopend aug :12:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :36:18 Bovenste DMC-buis is geopend, waarde: 3, aug :54:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :00:00 Onderste DMC-buis wordt gesloten om uur plaatselijke tijd aug :32:18 Onderste DMC-buis is geopend, waarde: 3, aug :43:13 Bovenste DMC-buis zal nu worden gesloten aug :20:18 Toename in waterniveau, waarde: 3, aug :34:18 Toename in waterniveau, waarde: 2, aug :22:18 Toename in waterniveau, waarde: 3, aug :58:18 Afname in waterniveau, waarde: 0, aug :16:56 Totaal falen van de West Dijk AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 13 van 128

14 Sensorwaarde invoer van het officiële logboek Toename/afname in waterniveau Bovenste DMC-buis is geopend onderste DMC-buis is geopend Bovenste/onderste DMC-buis is gesloten overige gebeurtenissen Tabel 1: Experimentlogboek voor West Dijk De verkregen tijdlijn-logs van de gebeurtenissen worden automatisch verwerkt. De resulterende tijdlijn voor de gebeurtenissen staat in de volgende figuur. toename_in_water_niveau aug :00:00 23-aug :00:00 24-aug :00:00 25-aug :00:00 DMC_bovenste_open aug :48:00 25-aug :00:00 25-aug :12:00 DMC_onderste_open aug :36:00 25-aug :48:00 26-aug :00:00 DMC_bovenste_dicht aug :00:00 25-aug :00:00 DMC_onderste_dicht aug :00:00 25-aug :00:00 overige_gebeurtenissen Falen van de dijk 25-aug :00:00 26-aug :00:00 Figuur 6: Tijdlijn van gebeurtenissen bij West Dijk AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 14 van 128

15 Foto's tijdens het experiment Figuur 7: Diverse vlaggen zijn al geïnstalleerd (11:57 (NL) 25.08) Figuur 8: Scheurvorming op de dijk - 21:09 (NL) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 15 van 128

16 Figuur 9: Begin van de breuk bij West Dijk 05:31 (NL) Figuur 10: West Dijk na breuk - 06:44 (NL) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 16 van 128

17 3.1.2 Oost Dijk Dijkconstructie en sensorposities in een notendop De AutoCAD-tekeningen verstrekt door de organisatoren van het experiment geven een compleet overzicht van de dijkconstructie, sensorsystemen en hun posities. Voor dit rapport geven wij een uittreksel van deze algemene informatie voor de Oost Dijk. Figuur 11: Oost Dijk profiel Figuur 12: Alert Solution Sensoren - Oost Dijk AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 17 van 128

18 Gebeurtenissen Het officiële logboek van de gebeurtenissen leek enkele onzekerheden te bevatten inzake het tijdstip van de gebeurtenissen. Teneinde de daadwerkelijke datum en tijd van gebeurtenissen te verkrijgen, werd de sensor voor het meten van de waterhoogte geraadpleegd. De volgende sensormetingen zijn geraadpleegd: Deltares hoogtesensoren zijn gebruikt om daadwerkelijke gebeurtenissen voor watertoename te verkrijgen met corresponderende datum en tijd, zie Figuur 4: Waterhoogte binnenbassin, Sensor-ID: Waterhoogte buitenbassin, Sensor-ID: meter Waterheight in Waterheight out : : : : : :00-27 date Figuur 13: Gebeurtenissen voor waterhoogte AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 18 van 128

19 Voor de Oost Dijk is het experimentlogboek beschreven in Tabel 2 id Datum, tijd Omschrijving 1 21-aug :22:18 Toename in waterniveau, verschil: 0, aug :44:18 Toename in waterniveau, verschil: 0, aug :04:18 Toename in waterniveau, verschil: 0, aug :08:18 Toename in waterniveau, verschil: 1, aug :14:18 Toename in waterniveau, verschil: 1, aug :26:18 Toename in waterniveau, waarde: 1,3400 De eerste put is ontdekt bij de stroomafwaartse dijkteen van de Oost Dijk. De locatie ziet u in de webcam-foto's: deze wordt aangegeven met een blauw teken met een nummer 1 erop. Later worden nieuwe putten op een vergelijkbare manier aangegeven, zonder nadere aankondigingen op dit kanaal. Zodra een put zand gaat produceren, d.w.z. een daadwerkelijk teken dat piping plaatsvindt, 7 23-aug :16:00 wordt het teken rood aug :14:18 Toename in waterniveau, verschil: 1, aug :54:18 Toename in waterniveau, verschil: 1, aug :08:18 Toename in waterniveau, verschil: 1, aug :20:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :50:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :32:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :36:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :08:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :04:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :04:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :12:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :02:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :00:18 Toename in waterniveau, verschil: 2, aug :04:18 Toename in waterniveau, verschil: 2,8700 Door het falen van de West Dijk, stroomde er water in het bassin aan de stroomafwaartse zijde van de Oost Dijk. Wij zijn nu bezig dit aug :45:09 water weg te pompen aug :04:18 Toename in waterniveau, verschil: 3, aug :04:18 Toename in waterniveau, verschil: 3, aug :36:18 Toename in waterniveau, verschil: 3, aug :03:49 Falen van de Oost Dijk Sensorwaarde invoer van het officiële logboek Aangepaste invoer van het officiële logboek toename in waterniveau overige gebeurtenissen Tabel 2: Experimentlogboek voor Oost Dijk AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 19 van 128

20 De verkregen tijdlijn-logs van de gebeurtenissen worden automatisch verwerkt. De resulterende tijdlijn voor de gebeurtenissen staat in de volgende figuur. increase_in_water_level Aug :00:00 25-Aug :00:00 27-Aug :00:00 other_events The first well at the downstream toe. Failure of the dike Aug :00:00 25-Aug :00:00 27-Aug :00:00 Due to the failure of the West dike water flowed into the basin at the downstream site of the East dike. We are now pumping this water away. Figuur 14: Tijdlijn van de gebeurtenissen voor Oost Dijk Foto's tijdens het experiment Figuur 15: Start van lekkage 15:17 (NL) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 20 van 128

21 Figuur 16: Uitvergrote versie van Figuur 15 Figuur 17: Scheuren op de kruin van Oost Dijk - 10:10 (NL) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 21 van 128

22 Figuur 18: Oost Dijk na breuk - 10:44 (NL) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 22 van 128

23 3.1.3 Zuid Dijk Dijkconstructie en sensorposities in een notendop De AutoCAD-tekeningen verstrekt door de organisatoren van het experiment geven een compleet overzicht van de dijkconstructie, sensorsystemen en hun posities. Voor dit rapport geven wij een uittreksel van deze algemene informatie voor de Zuid Dijk. Figuur 19: Profiel van Zuid Dijk geselecteerde sensorposities AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 23 van 128

24 Figuur 20: Alert Solution Sensoren - Zuid Dijk (west) Figuur 21: Alert Solution Sensoren - Zuid Dijk (oost) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 24 van 128

25 Gebeurtenissen De volgende sensormetingen zijn geraadpleegd: AlertSolutions inclinatiesensoren zijn gebruikt om de uitgravingsgebeurtenissen te verkrijgen. In de onderstaande figuur ziet u de vierkantswortel van de som aan kwadraten van de inclinatiecoördinaten tilt, degree GB-AG1 GB-AG2 GB-AG3 GB-AG4 GB-AG5 GB-AG6 GB-AG : : : : : : : :00-07 date Figuur 22: Gebeurtenissen voor schommelende inclinatiecoördinaten voor Zuid Dijk (wortel uit het gemiddelde van kwadraten). Verkregen tijd-logs zijn opgenomen in het gecombineerde tijdlijn-logboek, zie onderstaande tabel. Als gevolg, is voor de Zuid Dijk het gecombineerde logboek van gebeurtenissen als volgt: id Datum, tijd Omschrijving Om 12:30 (3 september) beginnen we met de eerste fase, het 1 03-sep :30:00 opvullen van de zandkern van de dijk 16:00 nog steeds vullen van de zandkern met water. Inmiddels zijn we begonnen met het opvullen van het bassin bij de buitenste helling 2 03-sep :00:01 van de testdijk 3 03-sep :40:00 waarde 0, sep :00:01 Gestopt met vullen van zandkern en bassin om ongeveer 01:00 uur sep :20:00 waarde 0, sep :00:01 waarde 0, sep :45:00 waarde 0, sep :35:00 waarde 0,11166 Om 11:00 plaatselijke tijd beginnen we met uitgraving van 1 meter sep :23:00 fase 3 van de test. Begonnen om 11:23 aan oostzijde van de testdijk sep :25:00 waarde 0, sep :10:00 waarde 0, sep :30:00 Fase 3 is voltooid om 16:30 plaatselijke tijd, met één verschil t.o.v. de tekeningen: de uitgraving begint bij 1,5m vanaf de dijkteen, in plaats van 1,0m. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 25 van 128

26 13 04-sep :25:00 waarde 1, sep :25:00 waarde 0, sep :30:00 waarde 0,22672 Om 10 uur in de ochtend willen we naar fase 5 gaan. In eerste instantie slechts 0,5m uitgraving, waarbij een bodembreedte van 4m sep :00:01 wordt aangehouden sep :30:00 Om 11:30 plaatselijke tijd was de uitgraving van 0,5m voltooid. Het filterniveau van de waterspanningsmeter in het bassin is NAP 1,26 m. Het filterniveau van de waterspanningsmeter in de uitgraving sep :19:56 is nu NAP -2,66 m sep :40:00 waarde 0,70846 Om 15 uur plaatselijke tijd wordt de volgende 0,5m uitgegraven, tot een totale graafdiepte van 2,0m. Nog steeds bij een bodembreedte sep :00:01 van slechts 4m. Om 16:45 plaatselijke tijd was de uitgraving voor vandaag voltooid: Fase 5 met een totale graafdiepte van 2m en een bodembreedte van sep :45:00 slechts 4m. Wij moesten de waterspanningsmeter in de uitgraving vervangen. Het filterniveau van de waterspanningsmeter in de uitgraving is nu sep :19:13 NAP -3,15 m sep :40:00 waarde 0, sep :40:00 waarde 1, sep :20: sep :50:00 Wij hebben een interventie verricht om 7:20. Wij zijn weer begonnen met het opvullen van de zandkern (langzaam, niet geforceerd) Om 7:50 (plaatselijke tijd) hebben wij de waterstroom naar de zandkern een beetje geopend, vergelijkbaar met de kleine stappen die we hebben genomen op de eerste dag van de test. Ook weer begonnen met opvullen van bassin. Wij proberen nu de sep :01:13 zandkern op te vullen tot een hoogte van 0,25m boven de dijkteen. Vervolgens proberen wij een interventie te verrichten met de DMCbuis sep :02: sep :10:12 Weer gestopt met vullen van de zandkern sep :15:00 waarde 1, sep :16:00 Om 8:16 was het DMC systeem geactiveerd. Om 10:00 (plaatselijke tijd) is het vullen van de zandkern met water sep :00:01 weer hervat. Om 12:00 tussen de middag, wordt de DMC geactiveerd - nu sep :00:01 daadwerkelijk? sep :45:00 DMC is nog steeds actief sep :45:00 Vullen van de zandkern is gestopt om 15:45 plaatselijke tijd. Om 17:00 uur beginnen we met het vullen van de containers met sep :00:01 0,25 meter water sep :00:01 Om 17:00 is DMC-buis gesloten sep :00:01 Om 23:00 uur beginnen we met het vullen van de containers met 0,25 m water tot een hoogte van 0,50 m water Om 5:00 beginnen we met het vullen van de containers met 0,25 m sep :00:01 water tot een hoogte van 0,75 m water sep :30:00 waarde 6, sep :00:01 Om 8 uur beginnen we met het vullen van de containers met 0,25 m water (tot een hoogte van 1,00 m) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 26 van 128

27 42 07-sep :30:00 Om 9:30 wordt het vullen van de zandkern met water hervat. Om 9:30 wordt het DMC-systeem weer geactiveerd (in sep :31:00 afvoermodus). Vanaf 15:30 tot 16:00, is de doorstroom in de DMC-buis verhoogd tot sep :30:00 20 % (was, en is nu 10%) Om 17 uur plaatselijke tijd zullen we het niveau in de containers verhogen van 1,00m naar 1,25m. Ondertussen gaan we door met het sep :00:01 vullen van de zandkern sep :00:01 19:00 DMC-buis ook gesloten sep :00:01 19:00 uur, stoppen met vullen van de kern sep :01:00 19:00 uur de klep is gesloten sep :30:00 Om 00:30 plaatselijke tijd zullen we het niveau in de containers verhogen van 1,25m naar 1,50m. Om 4:00 wordt het vullen van de zandkern met water hervat. Het sep :00:01 waterniveau in de containers is nu 1,5 meter sep :00:01 Om 8 uur gaan we al het water uit de uitgraving pompen sep :30:00 Om 9:30 gaan we container 2,3,4 en 5 opvullen tot 1,75 m Om 14 uur vullen we de zandkern niet meer langzaam, maar gaan sep :00:01 wij hem vullen door middel van geforceerd pompen sep :30:00 om 14:30 faalde de dijk invoer van het officiële logboek aangepaste invoer van het officiële logboek Sensorwaarde toename in waterniveau verandering in inclinatiesensor Bovenste DMC-buis is geopend onderste DMC-buis is geopend Bovenste/onderste DMC-buis is gesloten overige gebeurtenissen Tabel 3: Experimentlogboek voor Zuid Dijk AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 27 van 128

28 De verkregen tijdlijn-logs van de gebeurtenissen worden automatisch verwerkt. De resulterende tijdlijn voor de gebeurtenissen staat in de volgende figuur inclination Sep :00:00 05-Sep :00:00 06-Sep :00:00 07-Sep :00:00 increase_in_water_level Sep :00:00 06-Sep :00:00 08-Sep :00:00 DMC_open Sep :36:00 07-Sep :24:00 DMC_close Sep :00: other_events Sep :00:00 05-Sep :00:00 07-Sep :00:00 08-Sep :00:00 Figuur 23: Tijdlijn van de gebeurtenissen voor Zuid Dijk AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 28 van 128

29 Foto's tijdens het experiment Foto's van de zuid dijk: Figuur 24: Zuid Dijk - 14:28 (NL) 8.09 Figuur 25: Zuid dijk, begin van breuk 14:29 (NL) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 29 van 128

30 Figuur 26: Zuid dijk voortzetting breuk 14:30 (NL) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 30 van 128

31 Figuur 27: Zuid dijk na breuk 14:34 (NL) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 31 van 128

32 Figuur 28: Zuid dijk Breuklocatie 14:36 (NL) AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 32 van 128

33 Figuur 29: Zuid dijk 15:00 (NL) Project-tijdlijn van Siemens De werkelijke tijdlijn wijkt iets af van de geplande tijdlijn: Start project in Karlsruhe: On-site containerinstallatie, incl. voeding: On-site systeeminstallatie: On-site integratie, incl. verbindingstest met AnySense: Bezoekersdag #1: Bezoekersdag #2: Bezoekersdag #3: Aanpassing voor overgang van experiment Oost/West Dijk experiment naar experiment Zuid Dijk: Bezoekersdag #4: Bezoekersdag #5: Directiedag: Verwijderen Siemens-systeem en Siemens-container: Download van enkele aanvullende sensorwaarden die niet beschikbaar waren gedurende experimenten: Engelstalig versie gereed Indiening eindrapport: AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 33 van 128

34 3.3 Het Siemens-systeem Figuur 30: Siemens stroomschema gegevens Siemens heeft op locatie een container met eigen voeding geplaatst. Het hele systeem werkt op een server met virtuele machines. Aanvullend was er een backup-server beschikbaar voor redundantiedoeleinden. Systeem Systeem was online van maandag 13 augustus tot 10 september 2012 onderbrekingen: Woensdag 15 augustus van 9 uur tot 16 uur vanwege vreemde inlogpogingen (geïdentificeerd Trojanincident) WinCC OA AnySense Driver was online vanaf 22 augustus TNO Sensor-gegevens waren beschikbaar van: Oost-west: 30 juli :15 tot 27 augustus :30 Zuid: 27 augustus tot 8 september :15 WinCC Open Architecture (OA) wordt gebruikt als platform voor het Siemens Dijk Monitoring Systeem. WinCC OA is een SCADA systeem voor grootschalige automatiseringstoepassingen, met name voor gedistribueerde systemen, bijv. infrastructuren. Enkele voorbeelden zijn de Delfland-applicatie voor waterhoogtebeheer, het verspreide SCADA-systeem voor het Gasunie gasnetwerk in Nederland, and CERN in Genève / Zwitserland. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 34 van 128

35 Geïnstalleerde basis van WinCC OA is ongeveer 5000 installaties. Siemens biedt WinCC OA aan klanten, als de klant een flexibelere en meer open platform wil hebben in vergelijking tot het algemener gebruikte "klassieke" WinCC SCADA systeem. SIMATIC WinCC Open Architecture maakt deel uit van het SIMATIC HMI assortiment en is ontworpen voor gebruik in applicaties die een hoge mate van client-specifieke aanpasbaarheid vergen, grote en/of complexe applicaties en projecten die specifieke systeemvereisten en functies eisen. De effectiviteit van SIMATIC WinCC Open Architecture komt met name naar voren in het geval van genetwerkte en redundante hoogwaardige besturingssystemen. Continue, hoge-prestatie communicatie wordt gegarandeerd, van veldniveau naar regelcentrum, van de machine naar het hoofdkantoor van het bedrijf. Ongeacht de situatie, SIMATIC WinCC Open Architecture is gebruiksvriendelijk en hoge beschikbaarheid, betrouwbare informatie en snelle interactie zijn gegarandeerd. Applicatiewijzigingen kunnen ook worden gemaakt zonder dat er processen hoeven te worden onderbroken, wat betekent dat rendabiliteit, efficiëntie en veiligheid altijd in balans zijn. SIMATIC WinCC Open Architecture heeft zijn betrouwbaarheid bewezen in een groot aantal bedrijfskritieke applicaties. Hoogtepunten van SIMATIC WinCC Open Architecture zijn o.a.: Objectoriëntatie maakt efficiency in engineering en flexibele systeemuitbreidingen mogelijk Tot en met 2048 servers op gedistribueerde systemen Opschaalbaar tot genetwerkte redundante hoogwaardige systemen met meer dan 10 miljoen tags Platformonafhankelijk en beschikbaar voor Windows, Linux en Solaris Hot-Standby Redundancy en Disaster Herstelsysteem garandeert de hoogste betrouwbaarheid en beschikbaarheid Platform voor op maat gemaakte oplossingen Omvattende reeks drivers voor connectiviteit: XML, OPC, TCP/IP, Modbus, IEC /104, DNP3 Dit systeem bevat diverse voorzieningen voor visualisering bij beheerstations of tablet-pc's, hantering van waarschuwingen en alarmmeldingen, web-clients, geautomatiseerde rapportage, etc. WinCC Open Architecture (OA) wordt gebruikt als platform voor het Siemens Dijk Monitoring Systeem. WinCC OA kan om de 100 milliseconden gegevens navragen. Voor meer details over de kenmerken van WinCC OA, zie hoofdstuk 7.2 AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 35 van 128

36 3.4 Grafische gebruikersinterface Het WinCC OA project biedt displayfunctionaliteit, bevat configuraties voor filtermechanisme, navigatie en online trendvisualisering voor operators (HMI). HMI biedt visualisering over twee monitors in de TNOcontainer. Figuur 31 toont de start-/home-schermen van de 1e monitor na opstarten van het WinCC OA-project. Figuur 31: WinCC OA startscherm bij 1e monitor AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 36 van 128

37 Figuur 32 toont het hoofdscherm van de linker monitor met: Integratie van Google maps Twitter-visualisering met betrekking tot de experimentfase Webcam-beelden Visualisering van sensor informatie zoals foto s, diagrammen etc. geleverd door andere bedrijven Dijkoverzicht Dijkdoorsnede-weergave Voorspellingsschema's Alarm event window Figuur 32: WinCC OA weergave linker monitor AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 37 van 128

38 Figuur 33 toont online configureerbare trendvisualiseringen, waarbij ook een boomweergave met alarmindicatie is voorzien. Figuur 33: WinCC OA weergave project trends (rechter monitor) De HMI bestaat uit aanvullende schermen, bijvoorbeeld: scherm met alarmmeldingen diagnosescherm (met WinCC OA processen) online hulp uitvoering van vooraf gedefinieerde presentatie Navigatiepaneel Figuur 34: Navigatiepaneel Het navigatiepaneel bestaat uit de volgende knoppen: Event Screen Opent een gebeurtenissenscherm waarin huidige en historische gebeurtenissen worden getoond (alarmmeldingen, waarschuwingen). Configuration Panel Opent het configuratiemenu System Overview Toont een overzicht van alle lopende processen van het project Help Opent de standaard WinCC OA hulpfunctie Execute File Voert een bestand uit dat is gedefinieerd in het configuratiebestand. Meestal kunt u een presentatie, video of pdf starten. Close Sluit of restart de gebruikersinterface. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 38 van 128

39 3.4.2 Dijkoverzicht Het dijkoverzicht toont een vereenvoudigde weergave van het experiment. Alle dijken zijn onderverdeeld in delen. Ieder deel heeft een signaallamp, die kan zijn (grijs = geen KPI's) => niet gebruikt voor demonstratiedoeleinden groen = Betrouwbaarheidswaarde is beter dan of gelijk aan 90% geel = Betrouwbaarheidswaarde is beter dan of gelijk aan 50% rood = Anders Ieder deel kan meer dan één toegewezen betrouwbaarheidswaarde hebben. In dit geval wordt de KPI getoond die past bij de gekozen filtercriteria (eigenaar en type meting) in het navigatiepaneel. Voor de complete dijk is er een algehele signaallamp die verbonden is met de berekende veiligheidsfactor van de voorspellingsbestanden. De waarde, de tekst en de kleur is gehaald uit de voorspellingsbestanden (csv). De verheven delen in de figuur zijn geselecteerd, waardoor de bijbehorende dijkdoorsnede wordt gevisualiseerd. Er kunnen twee doorsnedes tegelijk naast elkaar worden gevisuliseerd. Figuur 35: Dijkoverzicht AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 39 van 128

40 3.4.3 Doorsnede-weergave Voor ieder deel zijn er drie soorten detailweergaven mogelijk. Eindrapport AIO-SVT Figuur 36: Sensor metingen Figuur 37: Sensortype weergave AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 40 van 128

41 Figuur 38: Tabelweergave AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 41 van 128

42 3.4.4 Berekende waarden (voorspellingen) Eindrapport AIO-SVT Berekende (of voorspelde) waarden worden in het volgende paneel weergegeven. De waarden en beelden zijn uit de mappen voor uitwisseling gehaald. De weergave toont altijd de berekeningen voor de actueel geselecteerde experimentfase. De geselecteerde fase kan worden gewijzigd door op de label van de fase te klikken (bijv. in de onderstaande afbeelding moet u klikken op 13 Fase Verder vullen van de zandkern. Figuur 39: Berekening Projectfase Twitter Aan de linkerzijde van de eerste monitor is een klein Twitter-vak weergegeven, welke automatisch wordt geactualiseerd met de nieuwste berichten uit het experiment. Als de gebruiker dubbelklikt op het kleine Twitter-vak, wordt het grote Twitter-vak geopend. Figuur 40: Twitterbox AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 42 van 128

43 3.4.6 Weerstation Het weerstation verstrekt verschillende weergaven voor metingen met betrekking tot vochtigheid, temperatuur, schittering, wind en regenval. Figuur 41: Weerstation Webcams en sensorbeeldmateriaal In de hoofdweergave, aan de linkerzijde, vindt u een overzicht van alle actieve webcams en sensorgevens die in beeldformaat zijn aangeleverd.. Door op de titel van een van de mini-afbeeldingen te klikken, wordt de webcamviewer geopend. Hier kunt u door alle opgeslagen beelden bladeren en desgewenst verslepen naar de andere monitor om naast specifieke grafieken de gebeurtenissen op een tijdstip te vergelijken AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 43 van 128

44 Figuur 42: Webcam en geïntegreerde online visualisering van sensorleverancier Meta-Sensing Sensorfilter De sensor in de tabel en de doorsnede-weergaven kunnen worden gefilterd met de meerkeuzemenu's in het navigatiepaneel. Figuur 43: Sensorfilter AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 44 van 128

45 3.4.9 Statusoverzicht Het statusoverzicht toont alle sensoren van de dijken drie keer, in een boomstructuur en op drie verschillende manieren gegroepeerd: Logische groepen: Secties, Basisgroepen en Basissensoren Eigenaarsgroepen: Sensoraanbieders: Fysieke groepen: bijv., FlowRate, Declination Front, Declination Side, etc. Figuur 44: Statusoverzicht Binnen Expert-modus (zie Figuur 45) maakt WinCC OA het mogelijk drempels te configureren voor elk datapunt. Een datapunt kan staan voor Een sensorwaarde Een virtuele sensorwaarde Een betrouwbaarheidswaarde of een WinCC OA interne variabele, bijv. buffer overstroom, connectiviteit etc. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 45 van 128

46 Deze alarmfunctie is een handig kenmerk voor individuele sensoren en met name voor de betrouwbaarheidswaarden van kunstmatige intelligentie. Hij kan ook worden gebruikt wanneer sensorleveranciers relevante drempels verstrekken voor hun systemen en de betekenissen ervan. Er kunnen ook instructies worden verstrekt of andere gebeurtenissen worden opgeroepen. (zie hoofdstuk 7.2). In deel wordt de detectie van anomalieën beschreven. Op basis van de berekeningsresultaten van de betrouwbaarheidswaarde, zie figuur 59 en 60b) is er een alarm geïdentificeerd op 24-aug :06:18 en 25 aug :06:18 met een drempelwaarde ingesteld op 0,8. Parallel hieraan wordt er een andere methode voor de detectie van anomalieën weergegeven in fig 60 a) waarin een echte en een virtuele sensorwaarde wordt getoond. Op basis van het verschil tussen deze waarden, kunnen er gemakkelijk alarmmeldingen worden gegenereerd. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 46 van 128

47 Figuur 45: Alarmconfiguratie Voor iedere meting kan er een alarmconfiguratie worden toegewezen. Indien deze alarmconfiguratie een alarm activeert, heeft de Sensor een rode stip in het statusoverzicht en ook alle bovenliggende knooppunten. Als een knooppunt geen geactiveerd alarm heeft voor zichzelf of zijn onderliggende knooppunten, dan heeft hij een groene stip. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 47 van 128

48 Grafieken Door middel van slepen en loslaten van sensoren vanuit de dijkdoorsnedeweergave of statusweergave (boomstructuur) kunnen trends worden gecombineerd met andere sensortrends. De verticale schaal is onafhankelijk manipuleerbaar en u kunt zo trends binnen de grafiek verschuiven, vergroten, verkleinen om tot een goed vergelijk te kunnen komen. Door middel van het scroll-wiel op de muis kan een samengestelde grafiek worden vergroot of verkleind. U kunt ook een window selecteren over een gedeelte van de grafiek om deze te vergroten. Wanneer niet en window maar een punt geselecteerd wordt, worden in een seperaat window alle sensor waarden weergeven op het geselecteerde tijdstip. De grafieken zijn georganiseerd in tabbladen. Iedere grafiek heeft een titel (klik op de grijze balk boven de grafiek om hem te wijzigen) en ieder tabblad heeft een naam. Figuur 46: Grafieken Grafieklegenda Figuur 47: Grafieklegenda De grafieklegenda toont een omschrijving, de huidige waarde en de eenheid voor iedere weergegeven meting. Door het vakje in de kolom Show te selecteren/deselecteren, kan er een trend worden geactiveerd en gedeactiveerd in de trendweergave. De kleuren in de Show -kolommen tonen de kleur van de trends. Door op de eerste en tweede datum te klikken, kan het tijdbereik worden gewijzigd. Als de optie Shifting Time Range is geselecteerd, wordt iedere nieuwe meting toegevoegd aan de trendweergave en wordt de tijdframe overeenkomstig verplaatst. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 48 van 128

49 Tabbladen Per tabblad worden er 4 grafieken weergegeven. U kunt de naam van een tabblad wijzigen door op de knop "Rename Tab" te klikken. Door middel van New Tab en Remove Tab kunt u tabbladen toevoegen en verwijderen. Figuur 48: Tabbladen 3.5 Visualisering van sensorwaarden in de dijkdoorbraakexperimenten Siemens verzamelde alle beschikbare sensorinformatie via de AnySense database. Tabel 4 geeft een overzicht van alle sensorleveranciers die van plan waren om deel te nemen aan de experimenten. Sommige sensorleveranciers waren geen lid van het consortium voor de dijkdoorbraakexperimenten en maakten geen deel uit van de groep officiële samenwerkingspartners. Om die reden konden de sensorwaarden van deze leveranciers niet worden gevonden in AnySense. De sensoren van Deltares dienen als referentiesensoren, zodat Siemens hier geen gebruik van kon maken tijdens de experimenten. Een juiste en betekenisvolle visualisering van sensorwaarden vereiste een fundamenteel begrip van de sensorwaarden: Exacte positie van sensor; Uitleg van fysieke waarden die moeten worden gemeten en gerelateerd bereik aan waarden en eenheden; Nauwkeurigheid van meetapparatuur (bijv. +- 1%); Impliciete signaalverwerking van ruwe data, zodat er een waarde wordt gevisualiseerd die onmiddellijk kan worden begrepen door op het scherm te kijken; Potentiële kalibrering van ruwe data; Dataopmaak (scalar, vector, bitmap, etc.); Datasnelheid (belangrijk voor online analyse van tijdreeksen) De kolom Type of measurements geeft aan of de metingen geschikt zijn voor online analyse (online data) of voor offline analyse (online/offline data). Het Siemens-systeem WinCC OA visualiseerde alle data die in de AnySense database zaten en waar Siemens toegang toe had. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 49 van 128

50 Sensordeelnemer Oost West Zuid Alert Solutions X X X ++ DMC (Landustrie sensoren) X X X + Deltares X X X + EMPEC X X X Intech X X X - ITC X + Koenders X X X - StabiAlert X - TenCate/Inventec X X - Weerstation Rensselaer Polytechnic Institute (New York) Colorado School of Mines Nanjing Hydraulic Research Institute National Chiao Tung University, inbreng Communicatie / Samenwerking - Verzoek is niet gestuurd Verzoek is niet gestuurd Verzoek is niet gestuurd Verzoek is niet gestuurd Soort metingen Online / in-situ Online / in-situ Online / in-situ Offline / remote Offline / remote Offline / remote Online / in-situ Online / in-situ Online / in-situ Online / remote Beschikbaar voor Siemens voor oost / west / zuid opmaak Ja/Ja/Ja tijdreeks Ja/Ja/Ja tijdreeks Nee/Nee/Nee tijdreeks Ja/Ja/Ja JPEGafbeeldingen Ja/Ja/Ja JPEGafbeeldingen Ja/-/- JPEGafbeeldingen Ja/Ja/Ja tijdreeks - /- /Ja tijdreeks Na experiment / - / na experiment onbekend Ja/Ja/Ja tijdreeks Tabel 4: Lijst met sensorleveranciers die deelnamen aan IJKdijk experimenten AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 50 van 128

51 4 Analyse Er wordt onderscheid gemaakt tussen twee benaderingen voor de analyse van sensorwaarden: Interactieve analyse, bijvoorbeeld met krachtige visualiseringhulpmiddelen en hulpmiddelen voor wiskundige modellering Geautomatiseerde analyse, bijvoorbeeld met online signaalverwerking, hulpmiddelen op basis van kunstmatige intelligentie, en geautomatiseerde alarmmeldingen Siemens richtte zich op Finite Element Models (eindige elementen modellen) voor de berekeningen van de dijkstabiliteit en diverse intelligente methodes voor geautomatiseerde alarmmeldingen. Webcams, reeksen infraroodfoto's, etc. konden ook worden gevisualiseerd in WinCC OA, maar er werd vooral ingezet op methodes voor online analyse. 4.1 Analyse van sensorwaarden, bijv. van Alert Solution, Koenders, Landustrie, StabiAlert Het analyseren van sensorwaarden begint met werken aan het begrijpen ervan, zie functieblok understandable data in Figuur 1 en meer in detail de criteria genoemd in paragraaf 3.5. Communicatie/Coöperatie weergegeven in de speciale kolom in Tabel 4 Tabel 4 toont de bereidheid van sensorleveranciers om samen te werken. - betekent dat er geen reactie was of ten minste één reactie was gegeven, + betekent dat tenminste een deel van de gevraagde informatie is verstrekt, ++ betekent dat de sensorleverancier de gevraagde informatie volledig heeft verstrekt. Dit is geen evaluatie wat betreft de kwaliteit van de sensor. Vereisten t.a.v. sensormetingen die geschikt zijn voor verdere verwerking met gegevensgebaseerde methodes van SIemens zijn als volgt: online stream van numerieke gegevens (tijdreeks). Dit betekent dat video streams en afbeeldingen (EMPECH en Intech) niet geschikt zijn voor gegevensverwerking. Weerstation is alleen praktisch in geval van langdurige experimenten met sterk veranderende weersomstandigheden. Voor kortdurende tijdreeksanalyse is dit type data niet praktisch. ITC is gerelateerd aan off line data uitsluitend geleverd in JPEG-opmaak, dat is waarom deze data niet zijn gebruikt voor online en offline gegevensanalyse. Analyse van Tabel 4 geeft aan dat alleen metingen van AlertSolutions, Koenders, Deltares, StabiAlert, Landustrie en TenCate geschikt zijn voor gegevensanalyse. Deltares gaf metingen van waterniveau in het bassin (zgn. Water In -metingen) en waterniveau in de sloot nabij de geteste helling ( Water Uit ) voor Oost/West-experiment, waterniveau in de containers voor Zuid Dijk experiment. Overige Deltares-metingen (van waterspanningsmeters, SAAF inclinometers en overige apparatuur) waren niet in de planning om te worden gedeeld tot na afloop van het experiment en validering van alle verzamelde metingen. Ten Cate-metingen zijn na het experiment geïmporteerd. Om deze reden zijn ze niet in dit rapport meegenomen. Koenders heeft geen informatie verstrekt met betrekking tot gegevensverwerking. Dat is de reden waarom de grootste nadruk van dit rapport ligt op analyses van sensoren van AlertSolutions, StabiAlert en Landustrie. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 51 van 128

52 4.2 Voorspelling door middel van Finite Element Models (eindig element modellen) Samenvatting Gedurende het project werden de virtuele modellen van de natuurlijke dijk gecreëerd. Een virtueel model (eindig element model) wordt gecreëerd met behulp van speciale finite element engineering-software die wordt gekozen vanuit het probleem (geotechnisch of anders). Tijdens het project gebruikten wij Plaxis-software. Een virtueel model houdt ook rekening met verschillende kenmerken van geometrie, belasting, materiaaleigenschappen, etc. Aangezien de in beschouwing genomen gronddijken bij het onderzoekspunt lange objecten zijn, was het mogelijk 2-D modellen te gebruiken waarmee de kenmerkende doorsnede van het object wordt beschreven. Voor virtuele (finite element) modellen van Oost, West en Zuid Dijken, zijn 2-D elementen met 15-knooppunten gebruikt. Het Oost-West model heeft ongeveer graden vrijheid en het Zuid model heeft ongeveer graden vrijheid. Tijdens het natuurlijke experiment, werd de bestudering van de toestand van de dijk uitgevoerd met behulp van sensoren die geïnstalleerd waren in het dijklichaam. Om een vergelijking te maken tussen gegevens uit het natuurlijke experiment en de numerieke gegevens werden er GeoBeads waterspanningsmeters (van Alert Solutions) gebruikt. Zo lang de exacte dieptepositionering van GeoBeads sensoren niet was verstrekt in de beschrijving van het natuurlijke experiment, werden er twee sets virtuele sensoren overwogen. Virtuele sensoren zijn knooppunten van een virtueel model die op dezelfde plaatsen zijn geplaatst als natuurlijke sensoren. Tijdens het werk aan het Project werden de volgende soorten finite-element analyses uitgevoerd: - Analyse van waterspanningsveld wat plaatsvindt terwijl water het Zandlichaam infiltreert van Oost-West dijk tijdens het begin en verdere ontwikkeling van faalmechanisme piping; - Analyse van de vectorgrootheid van de verplaatsing die plaatsvindt tijdens het begin en verdere ontwikkeling van faalmechanisme afschuiving in Zuid Dijk. Ook is er een beoordeling van de veiligheidsfactor van de gronddijk uitgevoerd voor diverse soorten natuurlijke experimenten. Het werk is gebaseerd op: - Documenten en tekeningen geleverd door Deltares; - Finite-element methode en finite-element software PLAXIS, welke gericht is op het bestuderen van grondgedrag. Twee mogelijke experimentvarianten (gepland en werkelijk) werden overwogen in de controleberekeningen. Oost-West Dijk Voorspelling voor begin van faalmechanisme piping vond plaats in nauwe samenwerking met HR Wallingford, gebaseerd op de resultaten van het numerieke experiment. In Figuur 1 kun je de afhankelijkheid zien tussen waterniveau aan de noordzijde van de helling (horizontale as) en mogelijkheid van falen (verticale as). De grafiek voor de voorspellingsanalyse is gemaakt door HR Wallingford op basis van door Siemens CT RUS verstrekte data m.b.t. tot de distributie van waterspanning. Zoals de voorspellingsanalyse liet zien, moesten de eerste tekenen van faalmechanisme piping worden waargenomen wanneer het waterniveau aan de noordzijde van de dijk het niveau 1,75 m bereikte. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 52 van 128

53 Figuur 49: Voorspelling van faalmechanisme piping Tijdens het natuurlijke experiment werden de eerste tekenen van faalmechanisme piping waargenomen bij een waterniveau van 1,6m. Het verschil tussen voorspelde en werkelijke waarden is ongeveer 8%. Een dergelijke hoge nauwkeurigheid bewijst dat de gekozen methode goed is om dit soort taken op te lossen en veel potentie heeft om verder te worden ontwikkeld. Resultaten van het virtuele experiment (= gesimuleerd experiment) werden ook gebruikt om risicovolle afwijkingen van waterspanning vast te stellen tijdens het natuurlijke experiment (= werkelijk experiment). De methode waarbij deze data werden gebruikt is ontwikkeld en verbeterd gedurende het experiment. De resultaten van dit werk ziet u in figuur 2, 3. Er is gezien dat de curven die staan voor waterspanning in virtuele en echte sensoren een vergelijkbaar patroon voor stijgingen en dalingen hebben. De momenten waarop de data van echte sensoren zich anders beginnen te gedragen dan de data van virtuele sensoren, zijn gemarkeerd met zwarte ovale cirkels. In de werkelijkheid zou een dergelijk verschil in gedrag tussen virtuele en werkelijke data een teken kunnen zijn om een specifiek alarm-signaal te generen. Zodoende kan worden geconcludeerd dat de gekozen methode een goede toepasbaarheid laat zien voor het voorspellen van faalmechanisme piping en veel potentie heeft voor verdere ontwikkeling. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 53 van 128

54 Figure 50: Virtuele sensoren Figuur 51: Virtuele sensoren en AS213 AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 54 van 128

55 90 Second line VD (12 cm between sand and clay) VD (29 cm between sand and clay) AS 218 AS 220 AS Figuur 52: Virtuele sensoren en AS218, 220, 222 Zuid Dijk Met behulp van het finite-element analyse zijn de reeksen voorspellingen van het moment van falen van de Zuid Dijk uitgevoerd. Eerste voorspelling (A-voorspelling) is gedaan vóór aanvang van het experiment. Deze voorspelling liet zien dat de tweede fase van de uitgraving van de geul de kritieke fase is. Na deze fase, zal de helling van de Dijk gaan bewegen zonder vermindering van deformatie (Figuur 4). Figuur 53: Verplaatsing in de virtuele sensoren AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 55 van 128

56 Dag 105 staat voor het begin van het experiment (gepland op 3 september 2012), dag 106 moet 4 september 2012 zijn, enz. De belangrijkste aanname gebaseerd op de criteria voor de dijk zoals die gebouwd is, is dat de huidige geometrie van de dijk geconsolideerd en stabiel is. Hoewel we uit de metingen weten dat er nog steeds sprake is van een langzame maar voortdurende verzakking van de dijk, hebben wij deze aanname gekozen om de (statische) FEMmodellering toe te passen. Een modelleringsfout kan na een langere periode groter worden als de geometrie van de dijk als stabiel is beschouwd, maar dat niet was. Volgens de huidige berekeningen zullen de eerste significante veranderingen plaatsvinden op dag 108 (6 september 2012). Dergelijke veranderingen zijn het startpunt voor verdere veranderingen. De meest ernstige veranderingen zullen plaatsvinden op 7 september 2012). De tweede voorspelling werd gedaan tijdens het experiment en hield rekening met enkele wijzigingen die waren geïmplementeerd door Deltares tijdens het bouwproces: Geul was 0,5m verder van de dijkteen uitgegraven dan was gepland. Geul was uitgegraven met een bodembreedte van slechts 4m. 6m was gepland. Kern van zand was ongeveer 35 cm gevuld op eerste dag. Is minder dan gepland (50 cm). Vervolgens zakte dit niveau geleidelijk tot cm. Op 6 september. waterniveau in zandkern is verhoogd tot ongeveer cm en op 7 september gaat het omlaag. Op 7 september is zandkern slechts tot cm gevuld (sensoren GB-AG-1 en GB-AG-5 in 2012_0907_Delta Inclination 24hour_15 hour.png) terwijl 75 cm gepland was Geul is gevuld met water. De meeste van de wijzigingen hielden de dijk in een stabielere conditie dan was gepland. Hierna werd de voorspelde faaltijd gewijzigd en verplaatst naar de nacht van vrijdag op zaterdag. Daadwerkelijk falen van de dijk vond plaats op zaterdagmiddag. Volledige duur van experiment (tijd tot falen) = ongeveer 136 uur Eerste voorspelling van falen = ongeveer 110 uur Tweede voorspelling van falen = ongeveer uur Dit bewijst dat de gekozen methode het mogelijk maakt om het moment van falen met een redelijk hoge nauwkeurigheid en betrouwbaarheidscoëfficiënt te voorspellen. AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 56 van 128

57 4.3 Anomalie detectie strategieën De hoofdtaak van de op datagebaseerde kunstmatige intelligentie component is de detectie van anomalie binnen een on-line stroom van metingen. Dit kan worden uitgevoerd doortoepassing van verschillende strategieën: een op clustergebaseerde benadering en een modelgebaseerde benadering. Beschrijving van deze benaderingswijze word hier na op in gegaan Clustergebaseerde anomalie detectie De op cluster gebaseerde anomalie detectie benaderingswijze is gebaseerd op een van de drie aannames dat normale datapunten: Horen bij een cluster van gegevens, terwijl afwijkingen tot geen enkel cluster behoren Liggen dicht bij hun dichtstbijzijnde cluster centroid, terwijl afwijkingen daar ver van af liggen: Het proces van anomalie detectie vergt twee stappen: Het construeren van clusters en het berekenen van de afstand naar het dichtst bijzijnde centroid. Een van de belangrijkste voordelen van deze methode is dat deze goede resultaten geven in het geval van zelfstandige training. Statische anomalie detectie gaan er van uit dat normale datapunten voorkomen in het hoge waarschijnlijkheidsgebied van een stochastisch model, terwijl anomalie voorkomen in het lagere waarschijnlijkheidsgebied (b.v. Gaussian mixture models. Parzen windows) In dit project hebben we de zogenaamde Neurale wolk (Neural Cloud; NC) toegepast om abnormaal gedrag te kunnen vaststellen in een dijklichaam. Dit is een eenzijdige classificeerder gebaseerd op de clustering methode. Het NC classificatie algoritme ontvangt de voorbehandelde data en een set toegespitste features als input. Het hart van de NC classificatie agent (enkelvoudige classificatie algoritme) is een combinatie van een vooruitstrevende K-Means clustering algoritme en een uitgebreide radiale basis functie benadering. De NC neemt alle voorgaande bekende configuraties van geselecteerde parameters gedurende de geselecteerde periode in zich op (zie Figuur 7.2) De getrainde NC berekend, aan de hand van de betrouwbaarheidswaarde behorend bij normaalgedrag, een betrouwbaarheidswaarde voor elke nieuwe toestand van het dijklichaam. Een waar van 1 of 100% betekend een uitstekend vertrouwen in de huidige status van de dijk en een waarde van 0 of 0% betekend een volledig onbekende toestand, welke overeenkomt met een anomalie. De overgang tussen 100% en 0% is gelijkmatig, zodat alarmdrempels zullen moeten worden geïntroduceerd om discrete alarmen te kunnen generen. Gebasserd op de gewenste gevoeligheid. Confidence value x 2 x 1 -- GOOD CONDITION -- BAD CONDITION x 2 x 1 a) b) a) Voorbeeld van de toepassing van een Neurale Wolk op twee dimensionale data b) 3-D voorstelling van de betrouwbaarheidwaarde van normaal gedrag van een object De basis gedachte van NC voor complexe systemen is gebaseerd op de implementatie van een enkele geclassificeerde gebeurtenis, om daarmee de afwijkend gedrag van het hele systeem te kunnen vaststellen. We AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 57 van 128

58 X 2 6 x X1 x 10-3 Eindrapport AIO-SVT hebben deze benadering uitgebreid met de introductie van een set classificeerde agents, getraind en onafhankelijk van elkaar toegepast om afwijkingen te detecteren Elke eenzijdig geclassificeerde datapunten kan worden berekend uit ruwe of bewerkte data. Meervoudige sensor metingen kunnen worden gegroepeerd volgens het zogenoemde fysieke redundantie principe: aanpalende sensoren, sensoren van het zelfde dwarsprofiel of sensorwaarde met dezelfde fysieke parameters kunnen worden geanalyseerd door een eenzijdige classificeerder. Een andere manier of groeperen bestaat uit het evalueren van analytische redundantie tussen sensoren: in het geval van vastgestelde lineaire/ niet lineaire afhankelijkheden gedurende een historische periode, kunnen sensoren worden gegroepeerd. De stabiliteit van de vastgestelde afhankelijkheid zal in dat geval worden bewaakt. Verschillende methodes voor data analyse kunnen worden gebruikt voor feature extraction (zie figuur) Physical redundancy (type of sensor) Committee Analytical redundancy Physical redundancy (the same placement) Sensor measurements Feature extraction Cl 1 Cl 2 Cl k -- NORMAL BEHAVIOUR -- ABNORMAL BEHAVIOUR Confidence values Benaderingswijze voor detectie van afwijkende gedrag in dijken Modellering met behulp van de transfer functie voor anomalie detectie In het geval dat een juist model is geconstrueerd, kan door middel van het vergelijken van de output van het model met de actuele sensordata leiden tot vaststellen van afwijking. De zelfde benadering kan worden gebruikt voor sensoren modules welke verschillende parameters meten op eenzelfde locatie: (zie figuur) in dit geval kunnen sensorwaarden kruislings worden gevalideerd. U is een input waarde y is een output waarde y* is een model output, e is een output fout. a) b) u Real TF Model TF Real TF Model TF y* y 2-4 e sensor physical parameter Decision support - e Decision support a) Transfer functie (TF) tussen verschillende sensoren b) Transfer functie (TF) tussen fysieke parameters in een enkele sensormodule AIO SVT Siemens eindrapportage 2.docx Siemens AG All rights reserved Blz. 58 van 128

AIO- SVT Zuiddijk INTECH DYKE SECURITY SYSTEMS. Rapportage InTech-IDS AIO-SVT Zuiddijk 2012 V02

AIO- SVT Zuiddijk INTECH DYKE SECURITY SYSTEMS. Rapportage InTech-IDS AIO-SVT Zuiddijk 2012 V02 AIO- SVT Zuiddijk INTECH DYKE SECURITY SYSTEMS Eindrapport meetverslag piping Zuiddijk V02 IDS 12006 30 november 2012 1 van 10 Inhoudsopgave DEEL A FACTUAL REPORT... 3 1. ALGEMEEN:... 3 2. INSTRUMENTATIE

Nadere informatie

Hanwell temperatuur / vocht logger handleiding

Hanwell temperatuur / vocht logger handleiding Hanwell temperatuur / vocht logger handleiding De Hanwell temperatuur / vochtigheid datalogger Hanwell Hanlog32USB software (W200) USB set up communicatie kabel Y055 Verschillende mogelijkheden: -starten

Nadere informatie

Handleiding Icespy MR software

Handleiding Icespy MR software Handleiding Icespy MR software Versie 4.40.04 Wij danken u voor de aanschaf van deze IceSpy producten en adviseren u om deze handleiding goed door te nemen. 2 INHOUDSOPGAVE: 1. Installeren van de software...

Nadere informatie

GEBOUWPRESTATIEPLATFORM PERFORMANCE DASHBOARD QUICK START GUIDE

GEBOUWPRESTATIEPLATFORM PERFORMANCE DASHBOARD QUICK START GUIDE GEBOUWPRESTATIEPLATFORM PERFORMANCE DASHBOARD QUICK START GUIDE Performance dashboard De verschillende thema`s, ofwel Kritische Prestatie Indicatoren (KPI`s), worden weergegeven in kolommen. Deze KPI`s

Nadere informatie

HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding

HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding HTA Software - Klachten Registratie Manager Gebruikershandleiding Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Opstarten en inloggen, overzicht startscherm, uitleg symbolen Hoofdstuk 2: aanmaken relaties Hoofdstuk 1: Opstarten

Nadere informatie

Handleiding dashboard. 3WA SaaS platform

Handleiding dashboard. 3WA SaaS platform Handleiding dashboard 3WA SaaS platform 151021 versie 1.0.2 Inhoud Inloggen... 3 Menu... 4 Algemeen... 5 Beginscherm... 5 Toevoegen widget aan dashboard... 5 Overige functionaliteiten bij widgets... 8

Nadere informatie

ONSCREENKEYS 5. Windows XP / Windows Vista / Windows 7 / Windows 8

ONSCREENKEYS 5. Windows XP / Windows Vista / Windows 7 / Windows 8 ONSCREENKEYS 5 Windows XP / Windows Vista / Windows 7 / Windows 8 [ PRODUCT BESCHRIJVING ] [ Dit vernuftige on-screen toetsenbord met virtuele muis klik mogelijkheden en spraak uitvoer maakt snel typen

Nadere informatie

OPERATIONELE CLUSTERING Globale clients kunnen informatie van meerdere systemen weergeven

OPERATIONELE CLUSTERING Globale clients kunnen informatie van meerdere systemen weergeven OPERATIONELE CLUSTERING Globale clients kunnen informatie van meerdere systemen weergeven Beheert u een gedistribueerd systeem met meerdere controlepunten? Wilt u al uw controle op één plaats kunnen centraliseren?

Nadere informatie

Toegang tot HiSPARC gegevens jsparc bibliotheek Data retrieval 3.1 Downloaden van data

Toegang tot HiSPARC gegevens jsparc bibliotheek Data retrieval 3.1 Downloaden van data Data analyse HiSPARC Data retrieval A.P.L.S. de Laat 1 Toegang tot HiSPARC gegevens De data opslag van HiSPARC meetgegevens gebeurt op het Nikhef en bestaat uit een paar databases. Als eerst is er de ruwe

Nadere informatie

Wat is nieuw in deze handleiding: Dit is een nieuwe handleiding welke nieuwe functies beschrijft.

Wat is nieuw in deze handleiding: Dit is een nieuwe handleiding welke nieuwe functies beschrijft. Doel Module Fronter 92 Dit document is gemaakt door Fronter Ltd fronter.com. Het document mag alleen gekopieerd of digitaal verspreid worden volgens contract of in overeenstemming met Wat is nieuw in deze

Nadere informatie

Beschrijving Evaluatiemodule Analysefunctie Coachview.net

Beschrijving Evaluatiemodule Analysefunctie Coachview.net Beschrijving Evaluatiemodule Analysefunctie Coachview.net Uitwerking gewenste analyse-mogelijkheden van de evaluatiemodule. Dé nieuwe manier van samenwerken 05 december 2012 Inleiding Binnen Coachview.net

Nadere informatie

Basisvaardigheden Microsoft Excel

Basisvaardigheden Microsoft Excel Basisvaardigheden Microsoft Excel Met behulp van deze handleiding kun je de basisvaardigheden leren die nodig zijn om meetresultaten van een practicum te verwerken. Je kunt dan het verband tussen twee

Nadere informatie

Datalogging. Introductie

Datalogging. Introductie Introductie Datalogging omvat het verzamelen, opslaan en analyseren van data. Datalogging systemen zullen gewoonlijk gedurende een bepaald tijdsbestek een gebeurtenis of proces bewaken met behulp van sensors

Nadere informatie

Handleiding DAM Edit Design

Handleiding DAM Edit Design Handleiding DAM Edit Design Datum: 7 augustus 2012 1/9 Inleiding Voordat dwarsprofielen door DAM gebruikt kunnen worden, dienen ze gecontroleerd te worden en dienen de karakteristieke punten te worden

Nadere informatie

CARGO DATA SYSTEMS BV DE OPLOSSING VOOR TOTALE EXPEDITIE EN TRANSPORT AUTOMATISERING. Elektronisch factureren CDS

CARGO DATA SYSTEMS BV DE OPLOSSING VOOR TOTALE EXPEDITIE EN TRANSPORT AUTOMATISERING. Elektronisch factureren CDS CARGO DATA SYSTEMS BV DE OPLOSSING VOOR TOTALE EXPEDITIE EN TRANSPORT AUTOMATISERING Elektronisch factureren CDS Elektronisch factureren 1. Introductie Met de module elektronische facturen zal de gebruiker

Nadere informatie

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland Handicom Symbol for Windows Image Manager (Versie 4) Handicom, 2011, Nederland Inhoud Inleiding... 2 1. Image Manager hoofdscherm...3 1.1 Onderdelen van het venster...3 1.2 Het scherm veranderen...3 1.2.1

Nadere informatie

Handleiding. Iconen. De meting is volledig afgerond/klaar. De meting is gestopt, maar nog niet afgerond/klaar. De meting is herstart.

Handleiding. Iconen. De meting is volledig afgerond/klaar. De meting is gestopt, maar nog niet afgerond/klaar. De meting is herstart. Handleiding Nederlands Welkom op het rijpheidscomputer-portaal van Gerard Verboom B.V. Via dit portaal krijgt u snel overzicht in de meetresultaten van uw MC21 rijpheidscomputers. Wij zullen proberen u

Nadere informatie

811.1. Gebruiksaanwijzing WTW PC-software

811.1. Gebruiksaanwijzing WTW PC-software 811.1 Gebruiksaanwijzing WTW PC-software Inhoudsopgave 1 FUNCTIONELE SPECIFICATIES........................................................................... 1 2 INSTALLATIE.............................................................................................

Nadere informatie

SAN v3. Update document 2010. uitgebracht door OCEN

SAN v3. Update document 2010. uitgebracht door OCEN SAN v3 Update document 2010 uitgebracht door OCEN Inhoudsopgave. Inleiding...3 1 Navigatie...4 1.1 Navigatie: het menu...4 1.2 Navigatie: dashboard...4 1.3 Navigatie: kruimelpad...4 1.4 Navigatie: iconen

Nadere informatie

Inleiding. Programma instelling voor gebruik EDP

Inleiding. Programma instelling voor gebruik EDP Inleiding Het is mogelijk om de declaraties elektronisch rechtstreeks vanuit Winmens in te dienen bij Vecozo. Zo kunt u als u een (verzamel)zip maakt bij declaratie inzien deze meteen indienen bij Vecozo.

Nadere informatie

AIO-STV WEST- EN OOSTDIJK INTECH DIKE SECURITY SYSTEMS. InTech-IDS AIO-SVT West- en Oostdijk 2012 V02

AIO-STV WEST- EN OOSTDIJK INTECH DIKE SECURITY SYSTEMS. InTech-IDS AIO-SVT West- en Oostdijk 2012 V02 AIO-STV WEST- EN OOSTDIJK INTECH DIKE SECURITY SYSTEMS Definitief raport AIO-SVT V02 IDS 12006 30 november 2012 1 van 12 Inhoudsopgave DEEL A FACTUAL REPORT... 3 1. ALGEMEEN:... 3 2. INSTRUMENTATIE EN

Nadere informatie

4.1 4.2 5.1 5.2 6.1 6.2 6.3 6.4

4.1 4.2 5.1 5.2 6.1 6.2 6.3 6.4 Handleiding CMS Inhoud 1 Inloggen 2 Algemeen 3 Hoofdmenu 4 Pagina s 4.1 Pagina s algemeen 4.2 Pagina aanpassen 5 Items 5.1 Items algemeen 5.2 Item aanpassen 6 Editor 6.1 Editor algemeen 6.2 Afbeeldingen

Nadere informatie

Aan de slag met AdminView

Aan de slag met AdminView Aan de slag met AdminView uitgebreide handleiding S for Software B.V. Gildeweg 6 3771 NB Barneveld tel 0342 820 996 fax 0342 820 997 e-mail info@sforsoftware.nl web www.sforsoftware.nl Inhoudsopgave 1.

Nadere informatie

Handleiding Planmonitor wonen

Handleiding Planmonitor wonen Handleiding Planmonitor wonen Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Systeemeisen 3. Toelichting per onderdeel 3.1 Opstarten en inloggen 3.2 De onderdelen van het venster 3.3 Plannen zoeken 3.3.1 (eenvoudig) zoeken

Nadere informatie

Handleiding. Serviceportal. Versie 1.2 Datum

Handleiding. Serviceportal. Versie 1.2 Datum Handleiding Serviceportal Versie 1.2 Datum 04-04-12 Inhoud 1 Inloggen... 3 2 Transportdocumenten... 4 2.1 Zoeken naar documenten... 4 2.2 Downloaden van alle documenten op factuurnummer... 6 2.3 Order

Nadere informatie

Release notes Swing 5.0.6 & 5.0.7

Release notes Swing 5.0.6 & 5.0.7 Release notes Swing 5.0.6 & 5.0.7 Copyright 2016 Swing Jive Swing is een product van ABF Research Jive Full screen weergave Swing 5 beschikt nu ook over een full screen weergave. Deze is te activeren via

Nadere informatie

Overzichten genereren in het FMIS

Overzichten genereren in het FMIS Overzichten genereren in het FMIS 1. Algemeen Het FMIS is een database-applicatie waarin een gigantische set aan gegevens zit. Deze gegevens worden beheerd door gebruik te maken van de verschillende modules:

Nadere informatie

Elbo Technology BV Versie 1.1 Juni 2012. Gebruikershandleiding PassanSoft

Elbo Technology BV Versie 1.1 Juni 2012. Gebruikershandleiding PassanSoft Versie 1.1 Juni 2012 Gebruikershandleiding PassanSoft Versie 1.1 Juni 2012 2 Inhoud: Opstart scherm PassanSoft... 1 Het hoofdmenu van PassanSoft wordt geopend... 4 Verklaring extra knoppen weergegeven

Nadere informatie

Handleiding Meetplan GR. Questmanager

Handleiding Meetplan GR. Questmanager Handleiding Meetplan GR Questmanager 1 Documentgegevens Historie Datum Auteur Versie Beschrijving 28-11-2016 GdB 0.1 Initiële versie 1-8-2016 GdB 1.0 Pilotversie 24-10-2018 LM 1.1 Tekstuele aanpassingen

Nadere informatie

Evaluatie rapport All In One Sensor Validatie Test (AIO SVT) Oost- en Westdijk

Evaluatie rapport All In One Sensor Validatie Test (AIO SVT) Oost- en Westdijk Evaluatie rapport All In One Sensor Validatie Test (AIO SVT) Oost- en Westdijk Rapportage Oost en Westdijk All In One Sensor Validatie Test (AIO SVT) Pagina 1 van 19 Inhoudsopgave Pagina Algemeen 3 - Aanleiding

Nadere informatie

Innovative Growing Solutions. Datalogger DL-1. software-versie: 1.xx. Uitgifte datum: 01-09-2015 HANDLEIDING WWW.TECHGROW.NL

Innovative Growing Solutions. Datalogger DL-1. software-versie: 1.xx. Uitgifte datum: 01-09-2015 HANDLEIDING WWW.TECHGROW.NL Innovative Growing Solutions Datalogger DL-1 software-versie: 1.xx Uitgifte datum: 01-09-2015 HANDLEIDING WWW.TECHGROW.NL DL-1 Datalogger gebruikershandleiding Bedankt voor het aanschaffen van de TechGrow

Nadere informatie

Ga naar http://www.domeinnaam.nl/wp-admin en log in met de gebruikersnaam en wachtwoord verkregen via mail.

Ga naar http://www.domeinnaam.nl/wp-admin en log in met de gebruikersnaam en wachtwoord verkregen via mail. INLOGGEN Ga naar http://www.domeinnaam.nl/wp-admin en log in met de gebruikersnaam en wachtwoord verkregen via mail. Vul hier je gebruikersnaam en wachtwoord in en klik op Inloggen. Bij succesvolle login

Nadere informatie

Inhoud van de website invoeren met de ContentPublisher

Inhoud van de website invoeren met de ContentPublisher Inhoud van de website invoeren met de ContentPublisher De inhoud van Muismedia websites wordt ingevoerd en gewijzigd met behulp van een zogenaamd Content Management Systeem (CMS): de ContentPublisher.

Nadere informatie

Mach3Framework 5.0 / Website

Mach3Framework 5.0 / Website Mach3Framework 5.0 / Website Handleiding Mach3Builders Inhoudsopgave 1 Inloggen...5 1.1 Ingelogd blijven...6 1.2 Wachtwoord vergeten...7 2 Applicatie keuzescherm...8 2.1 De beheeromgeving openen...9 3

Nadere informatie

{button Installeer Zelfstudie Bestanden, execfile(seedatauk.exe,tutorial.ctb;tutorial nn.see)}

{button Installeer Zelfstudie Bestanden, execfile(seedatauk.exe,tutorial.ctb;tutorial nn.see)} Kringnet Vereffening Deze zelfstudie maakt gebruik van de module Vereffening. Opmerking: Deze zelfstudie kan niet worden uitgevoerd met LISCAD Lite. Doelstelling Het doel van deze zelfstudie is om te laten

Nadere informatie

Mobiele App voor VERSA alarmsystemen Versa_control_qs_nl 07/16. Configuratie handleiding

Mobiele App voor VERSA alarmsystemen Versa_control_qs_nl 07/16. Configuratie handleiding VERSA CONTROL Mobiele App voor VERSA alarmsystemen Versa_control_qs_nl 07/16 Configuratie handleiding Het VERSA, VERSA IP en VERSA Plus alarmsysteem kan ook worden bediend vanaf een mobiel apparaat (Smartphone

Nadere informatie

ICY Control Center Facility Management

ICY Control Center Facility Management Gebruiksaanwijzing ICY Control Center Facility Management 1 2 Inhoudsopgave 1 Inloggen 5 1.1 Inloggen bij opstart 5 1.2 Wachtwoord vergeten 5 2 Het Dashboard 6 2.1 Samenvatting Dagplanning 6 2.2 Alarmen

Nadere informatie

Calculatie tool. Handleiding. Datum Versie applicatie 01 Versie document

Calculatie tool. Handleiding. Datum Versie applicatie 01 Versie document Calculatie tool Handleiding Auteur Bas Meijerink Datum 01-09-2016 Versie applicatie 01 Versie document 03D00 Inhoudsopgave 1. Een calculatie maken - 3-1.1 Start een nieuwe calculatie... - 3-1.2 Algemene

Nadere informatie

Central Station. CS website

Central Station. CS website Central Station CS website Versie 1.0 18-05-2007 Inhoud Inleiding...3 1 De website...4 2 Het content management systeem...5 2.1 Inloggen in het CMS... 5 2.2 Boomstructuur... 5 2.3 Maptypen... 6 2.4 Aanmaken

Nadere informatie

Beknopte handleiding SQ Vieuw software

Beknopte handleiding SQ Vieuw software Beknopte handleiding SQ Vieuw software Het startscherm met de verschillende opties: - Logger Set-up : het programmeren van de datalogger naar een gewenste configuratie - Download Data: het halen van data

Nadere informatie

Auteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Visio 2010. 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: maart 2012

Auteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Visio 2010. 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: maart 2012 Auteur boek: Vera Lukassen Titel boek: Visio 2010 2011, Serasta Uitgegeven in eigen beheer info@serasta.nl Eerste druk: maart 2012 ISBN: 978-90-817910-1-4 Dit boek is gedrukt op een papiersoort die niet

Nadere informatie

Basisvaardigheden Microsoft Excel

Basisvaardigheden Microsoft Excel Basisvaardigheden Microsoft Excel Met behulp van deze handleiding kun je de basisvaardigheden leren die nodig zijn om meetresultaten van een practicum te verwerken. Je kunt dan het verband tussen twee

Nadere informatie

Meetinstrumenten Inhoudsopgave:

Meetinstrumenten Inhoudsopgave: Meetinstrumenten Inhoudsopgave: Openen van de meetinstrumenten 2 Selecteren meetinstrumenten voor een patiënt /cliënt 4 Meetinstrument naar de patiënt / cliënt sturen 6 Inlezen meetresultaten 10 Bekijken

Nadere informatie

HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014

HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014 HANDLEIDING INFOGRAPHIC SOFTWARE Versie 2.3 / jan 2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Systeemvereisten... 3 3. Installeren van de software... 4 4. Programma instellingen... 5 5. Importeren van een

Nadere informatie

Het csv bestand gaan we nu inlezen in Coach. Open Coach; log in als docent; kies nieuwe activiteit ; meten. (Je hoeft geen meetpaneel te kiezen.

Het csv bestand gaan we nu inlezen in Coach. Open Coach; log in als docent; kies nieuwe activiteit ; meten. (Je hoeft geen meetpaneel te kiezen. Data analyse HiSPARC Analyse met Coach C.G.N. van Veen 1 Inleiding Dit werkblad helpt leerlingen en docenten om data analyse van HiSPARC met het software pakket Coach (6 of 7) te doen. Coach (6 of 7) is

Nadere informatie

1 Inleiding. 3 Handmatig... invoeren zaken basis 4 Verwerken... zaken 5 Afhandelen... van zaken. 7 Uitgebreidere... zaak opties

1 Inleiding. 3 Handmatig... invoeren zaken basis 4 Verwerken... zaken 5 Afhandelen... van zaken. 7 Uitgebreidere... zaak opties 2 Supportdesk Pro Introductie Inhoudsopgave I Supportdesk Pro 3 1 Inleiding... 3 2 Werkwijze... 3 II Zaken 4 1 Introductie... 4 2 Zaken beheren... 4 3 Handmatig... invoeren zaken basis 4 4 Verwerken...

Nadere informatie

Protocol Balance bord

Protocol Balance bord Protocol Balance bord Inleiding Het Balance board is een apparaat waarmee je nauwkeurig de balans kan testen en trainen met behulp van visuele feedback. Het is dan ook ideaal voor patiënten met neurologische

Nadere informatie

Handleiding. Serviceportal. Versie 1.3 Datum 07-10-14

Handleiding. Serviceportal. Versie 1.3 Datum 07-10-14 Handleiding Serviceportal Versie 1.3 Datum 07-10-14 Inhoud 1 Inloggen... 3 2 Transportdocumenten... 4 2.1 Zoeken naar documenten... 4 2.2 Downloaden van alle documenten op factuurnummer... 6 2.3 Order

Nadere informatie

ITware. Itware gebruikershandleiding

ITware. Itware gebruikershandleiding Itware gebruikershandleiding Werking ITware kort samengevat: ITware is een hulpprogramma voor uw webwinkel. Producten kunnen op éénvoudige wijze, al dan niet automatisch, worden geplaatst en onderhouden.

Nadere informatie

Peridos. Aanleveren van gegevens. Datum: Landelijk beheer Peridos. Versie: 1.1

Peridos. Aanleveren van gegevens. Datum: Landelijk beheer Peridos. Versie: 1.1 Peridos Aanleveren van gegevens Plaats: Utrecht Datum: 5-12-2014 Auteur: Landelijk beheer Peridos Versie: 1.1 Status: Definitief Inhoudsopgave Inhoudsopgave 3 Wijzigingsbeheer 4 Distributie 4 Referenties

Nadere informatie

HANDLEIDING. GRIP Facility Dashboard

HANDLEIDING. GRIP Facility Dashboard HANDLEIDING GRIP Facility Dashboard 1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... 2 2. Inloggen GRIP Dashboard... 3 3. KPI Dashboard... 4 4. Tijdlijn... 5 5. Documenten... 5 6. Acties... 6 7. Uitleg databeheer...

Nadere informatie

Smart Export data analyse

Smart Export data analyse Smart Export data analyse Versie 1.0 Introductie In Finchline is het mogelijk om over ingestelde topics een uitgebreide export in Excel te ontvangen. Op basis van de instellingen binnen het topic wordt

Nadere informatie

SportCTM 2.0 Sporter

SportCTM 2.0 Sporter SportCTM 2.0 Sporter APP Inloggen Dotcomsport heeft ter ondersteuning van de dagelijkse praktijk ook een APP ontwikkeld, om data invoer te vereenvoudigen. Deze APP ondersteunt de onderdelen; Agenda (invoer

Nadere informatie

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 3) Handicom, 2006, Nederland

Handicom. Symbol for Windows. Image Manager. (Versie 3) Handicom, 2006, Nederland Handicom Symbol for Windows Image Manager (Versie 3) Handicom, 2006, Nederland Inhoud 1. Image Manager hoofdscherm... 2 1.1 Onderdelen van het venster... 2 1.2 Het scherm veranderen... 2 1.3 Een andere

Nadere informatie

PLANNINGSMODULE HANDLEIDING. OTYS Recruiting Technology

PLANNINGSMODULE HANDLEIDING. OTYS Recruiting Technology PLANNINGSMODULE HANDLEIDING OTYS Recruiting Technology OTYS RECRUITING TECHNOLOGY WWW.OTYS.NL 24-5-2018 Versie 1.1 2 INHOUD 1 Introductie... 4 1.1 Over de planningsmodule in OTYS Go!... 4 1.2 Doel instructie...

Nadere informatie

AFO 142 Titel Aanwinsten Geschiedenis

AFO 142 Titel Aanwinsten Geschiedenis AFO 142 Titel Aanwinsten Geschiedenis 142.1 Inleiding Titel Aanwinsten Geschiedenis wordt gebruikt om toevoegingen en verwijderingen van bepaalde locaties door te geven aan een centrale catalogus instantie.

Nadere informatie

verhouding ernstiger dan bij jongeren. Het model houdt daar rekening mee middels de vraag of een medewerker ouder dan 50 is.

verhouding ernstiger dan bij jongeren. Het model houdt daar rekening mee middels de vraag of een medewerker ouder dan 50 is. A. van Leeuwenhoeklaan 9 3721 MA Bilthoven Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl T 030 274 30 92 F 030 274 44 42 orca@rivm.nl 1 Hoe staat het met het arbeidsveiligheidsrisico van mijn bedrijf vergeleken

Nadere informatie

Grafieken in Word. Soort 1 2 5 10 12 15 20 30 Leven 4,8 4,9 5,1 5,5 5,6 5,8 6,0 6,2 Annuïteiten 4,9 5,1 5,3 5,7 5,8 6,0 6,2 6,5

Grafieken in Word. Soort 1 2 5 10 12 15 20 30 Leven 4,8 4,9 5,1 5,5 5,6 5,8 6,0 6,2 Annuïteiten 4,9 5,1 5,3 5,7 5,8 6,0 6,2 6,5 Les 16 Grafieken in Word In deze les leert u hoe u gegevens weergeeft in de vorm van een grafiek. Ook past u het uiterlijk, de schaal en het type grafiek aan. Een grafiek maken Eén plaatje zegt meer dan

Nadere informatie

Declareren. Stap 1 Openstaande behandelingen

Declareren. Stap 1 Openstaande behandelingen Declareren Stap 1 Openstaande behandelingen Bij het programma onderdeel Declaratie, Openstaande behandelingen (zorgverzekeraars) kunt u kijken welke welke behandelingen er nog niet gedeclareerd zijn. Druk

Nadere informatie

ANT Installatie demo versie

ANT Installatie demo versie ANT Installatie demo versie U heeft het bestand ANTdemo_nl.zip ontvangen of opgehaald. 1 Kopieer dit bestand naar een map op uw harde schijf. 2 Unzip dit bestand naar de volgende bestanden (deze komen

Nadere informatie

Kalender tool. Handleiding. Datum Versie applicatie 01 Versie document

Kalender tool. Handleiding. Datum Versie applicatie 01 Versie document Kalender tool Handleiding Auteur Bas Meijerink Datum 01-09-2016 Versie applicatie 01 Versie document 01D00 Inhoudsopgave 1. Doel van de tool - 3-2. Weergave van de kalender - 4-2.1 Standaard weergave...

Nadere informatie

Inloggen. In samenwerking met Stijn Berben.

Inloggen. In samenwerking met Stijn Berben. Inloggen Ga naar www.hetjongleren.eu. Heb je al een gebruikersnaam en wachtwoord, log dan in op deze pagina (klik op deze link ): Vul hier je gebruikersnaam en wachtwoord in en klik op Inloggen. Bij succesvolle

Nadere informatie

TomTom WEBFLEET Inhoud. Let s drive business TM. Release-informatie oktober 2012

TomTom WEBFLEET Inhoud. Let s drive business TM. Release-informatie oktober 2012 TomTom WEBFLEET 2.16 Release-informatie oktober 2012 Inhoud Nieuw ontworpen rapporten 2 Rapportweergave 4 Rapporten op aanvraag 5 Rapportarchief 6 Rapportbeheer en -manager 7 Wizard voor rapportbeheer

Nadere informatie

1. Over LEVIY 5. Openen van de activiteit 2. Algemene definities 6. Inloggen op het LEVIY dashboard 3. Inloggen 6.1 Overzichtspagina 3.

1. Over LEVIY 5. Openen van de activiteit 2. Algemene definities 6. Inloggen op het LEVIY dashboard 3. Inloggen 6.1 Overzichtspagina 3. Versie 1.0 05.03.2015 02 1. Over LEVIY Wat doet LEVIY? 08 5. Openen van de activiteit Hoe wordt de activiteit geopend? 2. Algemene definities Behandelen van terugkerende definities. 09 6. Inloggen op het

Nadere informatie

Stap 5. Koppel vervolgens de Stages aan de AIOS op het blad AIOS Stageplaats (figuur 5). Nu kunnen de Stage specifieke afspraken aangemaakt worden.

Stap 5. Koppel vervolgens de Stages aan de AIOS op het blad AIOS Stageplaats (figuur 5). Nu kunnen de Stage specifieke afspraken aangemaakt worden. Met de Excelapplicatie Opleidingskalender kunt u afspraken in het kader van de opleiding met AIOS per Ziekenhuis/Opleiding per specialisme plannen en beheren. Introductie Deze Excelapplicatie is gemaakt

Nadere informatie

Gebruikershandleiding GO app 1.8

Gebruikershandleiding GO app 1.8 Gebruikershandleiding GO app 1.8 Voor raad, staten en bestuur GemeenteOplossingen 2012 1 GO app 1.8 Nieuw in deze versie Vanaf versie 1.8 beschikt de GO app over de mogelijkheid om notities te delen met

Nadere informatie

15 July 2014. Betaalopdrachten web applicatie gebruikers handleiding

15 July 2014. Betaalopdrachten web applicatie gebruikers handleiding Betaalopdrachten web applicatie gebruikers handleiding 1 Overzicht Steeds vaker komen we de term web applicatie tegen bij software ontwikkeling. Een web applicatie is een programma dat online op een webserver

Nadere informatie

Rapportages instellen

Rapportages instellen Versie 2.0 Introductie In Finchline is het mogelijk om over de ingestelde widgets (grafische weergaven) een rapportage te ontvangen en versturen in PDF of Excel. In deze handleiding komen alle opties,

Nadere informatie

Globale kennismaking

Globale kennismaking Globale kennismaking Kennismaking Tesla CMS 1. Dashboard 2. pagina beheer - pagina aanmaken - pagina aanpassen - pagina verwijderen - pagina seo opties - zichtbaarheid pagina 3. subpagina beheer - subpagina

Nadere informatie

Smart Automation, Quality and IT Excellence Solutions - our experience, your success. Versie

Smart Automation, Quality and IT Excellence Solutions - our experience, your success. Versie Versie 2.5 Page 1 Maak van een oceaan vol gegevens Essential Intelligence Maak van uw operationele data belangrijke KPI s, genereer besluitvormingsrapporten en voer kritieke data-analyses uit met. Manufacturing

Nadere informatie

Getting-started tutorial. Versie 1.0

Getting-started tutorial. Versie 1.0 Getting-started tutorial Versie 1.0 Getting-started Apparaat toevoegen Installatie en activatie Getting-started tutorial In deze getting-started tutorial gaan we u helpen met de eerste stappen met ROXY,

Nadere informatie

Emeris Log oplossing. Sleutel functies en voordelen

Emeris Log oplossing. Sleutel functies en voordelen Emeris Log oplossing Met de Emeris Log-oplossing kunt u de consumptie van een watermeter 24 uur per dag controleren. Het is eenvoudig te installeren en voorkomt dure IT-projecten. Het concept bestaat uit

Nadere informatie

Toegangsniveaus en tijdzones instellen

Toegangsniveaus en tijdzones instellen Toegangsniveaus en tijdzones instellen Overzicht Net2 AN1038-NL Het toegangsniveau vormt de kern van Net2. Elk niveau definieert het verband tussen de deuren en de tijdstippen waarop gebruikers toegang

Nadere informatie

Handleiding. Act! SnelStart Connect Pro. handleiding. Act! SnelStartConnect Pro. Versie 1.0 3-4-2014

Handleiding. Act! SnelStart Connect Pro. handleiding. Act! SnelStartConnect Pro. Versie 1.0 3-4-2014 Act! SnelStartConnect Pro Handleiding Versie 1.0 3-4-2014 Inleiding Met SnelStart Connect Pro kunt uw Act!-database koppelen met uw SnelStart boekhouding. SnelStart Connect Pro biedt u de mogelijkheid

Nadere informatie

Onderwijstools 2.0, Kennisnet

Onderwijstools 2.0, Kennisnet Onderwijstools 2.0, Kennisnet Gebruikershandleiding Kennisnet. Leren vernieuwen. Stichting Kennisnet Paletsingel 32 T 0800 321 22 33 2718 NT Zoetermeer M info@kennisnet.nl Postbus 778 I kennisnet.nl 2700

Nadere informatie

Microsoft PowerPoint is een programma om presentaties en diavoorstellingen te maken.

Microsoft PowerPoint is een programma om presentaties en diavoorstellingen te maken. POWERPOINT WAT IS POWERPOINT Microsoft PowerPoint is een programma om presentaties en diavoorstellingen te maken. WAAROM POWERPOINT Het wordt gebruikt om mensen te informeren en animeren door middel van

Nadere informatie

Handleiding CMS. Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant

Handleiding CMS. Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant Handleiding CMS Auteur: J. Bijl Coldfusion Consultant Inhoudsopgave 1.0 Inleiding 3 2.0 Introductie CMS en websites 4 3.0 Inloggen in beheer 5 4.0 Dashboard 6 4.1 Bezoekers totalen 6 4.2 Bezoekers 7 4.3

Nadere informatie

Inloggen in AccountView online voor Mac OS 30 augustus 2018 versie 9.1 en hoger

Inloggen in AccountView online voor Mac OS 30 augustus 2018 versie 9.1 en hoger Inloggen in AccountView online Welkom bij eserviceware! Deze handleiding begeleidt u bij de stappen die nodig zijn voor het inloggen in AccountView online. Wanneer u gebruik maakt van een Apple computer,

Nadere informatie

Cerium CMS versie 4.0. Wat is nieuw in versie 4.0. www.cerium.nl

Cerium CMS versie 4.0. Wat is nieuw in versie 4.0. www.cerium.nl Cerium CMS versie 4.0 Wat is nieuw in versie 4.0 www.cerium.nl Bijgewerkt februari 2014 Cerium BV 2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Nieuwe onderhouds URL 4 3. Drag and drop upload 5 4. Spring naar item

Nadere informatie

Inloggen in AccountView online voor Mac OS 30 april 2015 versie 9.1 en hoger

Inloggen in AccountView online voor Mac OS 30 april 2015 versie 9.1 en hoger Inloggen in AccountView online Welkom bij eserviceware! Deze handleiding begeleidt u bij de stappen die nodig zijn voor het inloggen in AccountView online. Wanneer u gebruik maakt van een Apple computer,

Nadere informatie

Handleiding Wlijn Databeheer Internet

Handleiding Wlijn Databeheer Internet Handleiding Wlijn Databeheer Internet W9000 databeheer internet Leza Horeca & Winkel Management Van Dedemstraat 6 16274 NN Hoorn DATABEHEER INTERNET ( W9000) Voorraad Databeheer Internet Bestaat uit 3

Nadere informatie

HANDLEIDING BEHEER WEBSITE. Vrouwen van Nu

HANDLEIDING BEHEER WEBSITE. Vrouwen van Nu HANDLEIDING BEHEER WEBSITE Vrouwen van Nu Versie 1.3 11 Oktober 2012 VERSIE INFO Versie Datum Auteur Omschrijving 1.0 25 September 2012 Rudi van Es 1.1 2 Oktober 2012 Maarten Rütten 1.2. 3 Oktober 2012

Nadere informatie

Instellingen. Gebruikersprofiel Via het gebruikersprofiel vul je jouw gegevens in. Volg de stappen en klik steeds op Volgende.

Instellingen. Gebruikersprofiel Via het gebruikersprofiel vul je jouw gegevens in. Volg de stappen en klik steeds op Volgende. Instellingen Apparaat wizard Via de apparaat wizard wijzig je het type trainer dat je wilt verbinden. Aan de hand van de afbeeldingen selecteer je de juiste trainer. Klik op Volgende en doorloop de vervolgstappen

Nadere informatie

Handleiding 103: Collecte Database (CDB) voor Wijkhoofden

Handleiding 103: Collecte Database (CDB) voor Wijkhoofden Handleiding 103: Collecte Database (CDB) voor Wijkhoofden Gebruik handleiding 103: Deze handleiding is bestemd voor wijkhoofden en Vrienden die gegevens gaan verwerken en bewerken in een wijk binnen een

Nadere informatie

Handleiding. Nederlandse Ondergrond Viewer

Handleiding. Nederlandse Ondergrond Viewer Handleiding Nederlandse Ondergrond Viewer In samenwerking met: INSIGHT Geologische softwaresysteme GmbH Mei, 2010 Handleiding voor het gebruik van de Nederlandse Ondergrond Viewer In deze handleiding

Nadere informatie

TaskCentre Web Service Connector: Creëren van requests in Synergy Enterprise

TaskCentre Web Service Connector: Creëren van requests in Synergy Enterprise TaskCentre Web Service Connector: Creëren van requests in Synergy Enterprise Inhoudsopgave 1. Voorbereiding... 4 2. Web Service Connector tool configuratie... 5 3. TaskCentre taak voor het aanmaken van

Nadere informatie

MM8000-B: Eenvoudig en veilig. Answers for infrastructure.

MM8000-B: Eenvoudig en veilig. Answers for infrastructure. MM8000-B: Eenvoudig en veilig. 1 Answers for infrastructure. MM8000-B: het gevarenmanagement - station voor brandveiligheidspecialisten! MM8000-B is het Safe & Easy gevarenmanagementstation van Siemens

Nadere informatie

Handleiding Abakus. Beheer facturen. Naam handleiding: Beheer facturen Product: Abakus Compleet Datum publicatie: 20-11-2014 Versie: 1.

Handleiding Abakus. Beheer facturen. Naam handleiding: Beheer facturen Product: Abakus Compleet Datum publicatie: 20-11-2014 Versie: 1. Handleiding Abakus Beheer facturen 2014 Abakus Compleet Pagina 1 / 12 Inhoud Inleiding... 3 Twee type facturen... 3 Opbouw beheer facturen... 4 Tabblad Vecozo... 5 Lijst facturen... 6 Retourinformatie

Nadere informatie

Gebruikshandleiding Oracle Worklist (autorisatieproces) Secretaresse. Versie 2.1

Gebruikshandleiding Oracle Worklist (autorisatieproces) Secretaresse. Versie 2.1 Gebruikshandleiding Oracle Worklist (autorisatieproces) Secretaresse Versie 2.1 19-02-2013 1 Index 1. Inleiding 3 2. Opstarten Worklist 4 a. Inloggen 4 b. Overzicht 5 3. Formulier bekijken 6 a. Toelichting

Nadere informatie

VITAMINE. VITale AMsterdamse ouderen IN de stad. Tablet Handleiding

VITAMINE. VITale AMsterdamse ouderen IN de stad. Tablet Handleiding VITAMINE VITale AMsterdamse ouderen IN de stad Tablet Handleiding Onderdelen Gebruik tablet... 2 Welke functies gebruikt u op de tablet?... 2 MBvO oefeningen... 3 Tabbladen... 3 Vandaag... 4 Uitvoeren...

Nadere informatie

4.4.3 Uw energieverbruik vergelijken

4.4.3 Uw energieverbruik vergelijken 4.4.3 Uw energieverbruik vergelijken 4.4.3.1 Algemene informatie Met Vergelijk kunt u dagelijks uw gas- en stroomverbruik met het verbruik van andere Toon -gebruikers in dezelfde woonsituatie vergelijken.

Nadere informatie

Handleiding gebruik webmail Roundcube maart 2010

Handleiding gebruik webmail Roundcube maart 2010 Handleiding gebruik webmail Roundcube maart 2010 U opent de webmail door te klikken op het pictogram webmail in de webstek www.edugo.be: 1. Inleiding 1.1 Wat is er nieuw? De webmail van edugo draait vanaf

Nadere informatie

MA!N Rapportages en Analyses

MA!N Rapportages en Analyses MA!N Rapportages en Analyses Auteur Versie CE-iT 1.2 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Microsoft Excel Pivot analyses... 4 2.1 Verbinding met database... 4 2.2 Data analyseren... 5 2.3 Analyses verversen... 6

Nadere informatie

iphone app - Roll Call

iphone app - Roll Call iphone app - Roll Call Roll Call - iphone App Deze Paxton applicatie is gratis verkrijgbaar in de App Store. Deze applicatie is ontwikkeld om gebruikt te worden op elk ios apparaat versie 5.1 of hoger

Nadere informatie

In dit document staat beschreven hoe je de meetgegevens vanuit Coach kunt opslaan en later in kunt lezen in Excel en hier een grafiek van kunt maken.

In dit document staat beschreven hoe je de meetgegevens vanuit Coach kunt opslaan en later in kunt lezen in Excel en hier een grafiek van kunt maken. In dit document staat beschreven hoe je de meetgegevens vanuit Coach kunt opslaan en later in kunt lezen in Excel en hier een grafiek van kunt maken. De instructies voor Excel zijn geschreven voor Excel

Nadere informatie

1 Algemeen... 2. 2 Inloggen in Basecone... 2. 3 Aanleveren van documenten... 3. 4 Commentaar toevoegen aan documenten... 4. 5 Autoriseren...

1 Algemeen... 2. 2 Inloggen in Basecone... 2. 3 Aanleveren van documenten... 3. 4 Commentaar toevoegen aan documenten... 4. 5 Autoriseren... blz. 1 HANDLEIDING BASECONE Inhoudsopgave 1 Algemeen... 2 2 Inloggen in Basecone... 2 3 Aanleveren van documenten... 3 4 Commentaar toevoegen aan documenten... 4 5 Autoriseren... 5 6 Archiveren en opvragen

Nadere informatie

Inloggen in AccountView online voor Mac OS 23 juni 2017 versie 9.1 en hoger

Inloggen in AccountView online voor Mac OS 23 juni 2017 versie 9.1 en hoger Inloggen in AccountView online Welkom bij eserviceware! Deze handleiding begeleidt u bij de stappen die nodig zijn voor het inloggen in AccountView online. Wanneer u gebruik maakt van een Apple computer,

Nadere informatie

Gebruikershandleiding MijnPost - Rapportage

Gebruikershandleiding MijnPost - Rapportage Gebruikershandleiding MijnPost - Rapportage Gebruikershandleiding MijnPost - PartijenpostRapportage Datum Versie 29 september 2015 2.0 Auteur Telefoonnummer PostNL 088-8686868 Inhoudsopgave 1 Welkom bij

Nadere informatie