UCLL groep lerarenopleiding MODULE LEERZORG. Praktijkgroeiboek Leerzorgstage Semester 5. Academiejaar Campus Heverlee/Diest.

Transcriptie

1 UCLL groep lerarenopleiding Professionele bachelor in het onderwijs: LAGER ONDERWIJS MODULE LEERZORG Semester 5 Campus Heverlee/Diest Naam: 1

2 INHOUDSTAFEL 1. Opzet 2. Organisatie van de stage 2.1 Keuze stageplaats 2.2 Observatie- en participatiedagen 2.3 Actieve stagedagen 3. Invulling van de stage 3.1 Omschrijving van de stage en stagetaken 3.2 Inhoud stagemap 4. Evaluatie van de stage 4.1 Criteria stagemap en taken 5. Documenten Enkel digitaal beschikbaar 2

3 1. Opzet Deze stage beoogt onze studenten gevoeliger te maken voor de pedagogisch-didactische noden van leerbedreigde kinderen. We willen studenten stimuleren om de beginsituatie van deze kinderen te verkennen om van daaruit een geschikt gedifferentieerd lesaanbod te ontwerpen, te realiseren en te evalueren, in samenwerking met het team, de ouders en externe instanties. De kracht van de module leerzorg schuilt in de verstrengeling van theorie en praktijk. De organisatie en invulling van de stage zullen dan ook gebaseerd zijn op de werkwijze die hieronder toegelicht wordt. Voor vragen, bedenkingen of suggesties bij de stage kan men steeds terecht bij de opleidingsverantwoordelijken of de modulecoördinatoren. Kristien Lacluyse Opleidingsverantwoordelijke Lager Onderwijs Vlaams-Brabant Marieke Vandersmissen Modulecoördinator Diest Veerle Binon Modulecoördinator Heverlee 3

4 2. Organisatie van de stage 2.1 Keuze stageplaats Steeds meer wordt van leerkrachten deskundigheid gevraagd in het omgaan met specifieke hulpvragen van kinderen. Daarom wordt voor de praktijk geopteerd voor een stage in het gewoon onderwijs. De stage vindt plaats in dezelfde school als de eersteleerjaarstage omwille van de vertrouwdheid met de school. 2.2 Observatie- en participatiedagen observatie- en participatiedagen (studenten campus Hertogstraat) Vrijdag 16 december 2016 (1dag) Maandag 19 december 2016 (1dag) Maandag 9 t.e.m. donderdag 12 januari 2017 (4 dagen) observatie- en participatiedagen in het eerste leerjaar (studenten campus Clenardus) Vrijdag 16 december 2016 Maandag 19 december 2016 Dinsdag 10 januari 2017 Woensdag 11 januari 2017 De spreiding van deze dagen is nodig in functie van een goede beeldvorming van - de kinderen - de zorgwerking van de klas/school (vormgeving en communicatie hierover via o.a. MDO, rapporten, oudercontacten, enz. ) Het is dan ook niet aangewezen een klas als stageplaats op te geven indien in deze periode veel lesdoorbrekende activiteiten gepland zijn (uitsluitend toetsen, uitstappen, ). De overige dagen in deze periode worden de studenten verwacht op het opleidingsinstituut, waar hen kaders aangereikt worden om de centrale opdracht grondig te kunnen voorbereiden. De mentor bezorgt uiterlijk maandag 19 december 2016 de lesonderwerpen voor de actieve stage aan de student. De student bespreekt de lesontwerpen met de mentor op 9 en 10 januari 2017 (= coaching). Indien dit mogelijk is, zou het nuttig en leerrijk zijn als de student één oudercontact en /of MDO van zijn/haar stageklas kan bijwonen tijdens de maand december of januari. Daarnaast verwachten we dat de student gedurende één van de observatie-participatiedagen meeloopt met de zorgcoördinator. Het is wenselijk dat de student de rapporten van het eerste trimester van de leerlingen van zijn/haar stageklas kan inkijken op 9 of 10 januari; eventueel aangevuld met bijkomende inzichten van de mentor uit de oudercontacten van december. 4

5 2.3 Actieve stagedagen maandag 16 januari tot en met vrijdag 20 januari 2017 (5 dagen) *vrijdag 13 januari: inhaaldag De studenten nemen deze vijf dagen de stageklas volledig over (voorbereiden + lesgeven) met zoveel mogelijk (minimale) differentiatiemaatregelen afgestemd op de zorgnoden van de toevertrouwde leerlingen. Indien op schoolniveau echter dringende zorgnoden zijn, mag de student hiervoor ingeschakeld worden tijdens de namiddagen. Uit deze organisatie blijkt dat de nadruk van deze stage niet volledig ligt op het actief lesgeven, maar ook op de inbedding van zorg in het handelingsgericht werken. In deze stage proeven de studenten van deze benadering en de vertaling ervan in een concrete klas van een reguliere school. In functie van een goede zorgwerking vinden wij het wenselijk dat de mentor ook een actieve/participerende rol houdt tijdens de actieve stage (co-teaching, groepje begeleiden, ). In geval van ziekte student of klasuitstap e.d start de student al met de actieve stage op 13 januari. De student verwittigt steeds de modulecoördinator indien dit van toepassing is. 3. Invulling van de stage Verwerking en evaluatie van de module zorg gebeurt aan de hand van een centrale opdracht die doorheen de stage in verschillende stappen wordt uitgevoerd. De verschillende deelopdrachten die hiertoe behoren worden ondersteund door de theoretische input binnen het opleidingsinstituut en kaderen binnen de systematiek van het handelingsgericht werken. 3.1 Omschrijving van de stage en stagetaken De centrale opdracht heeft tot doel om enkele basisinzichten van het zorgverbredend werken binnen een schoolcontext van het gewoon onderwijs te verwerven en te verruimen. Deze centrale opdracht bestaat uit verschillende deelopdrachten, gespreid over de twee componenten van de stage: 1) Observatie- en participatiedagen Doelen - Oefenen in het breed verzamelen van informatie om tot een goede beeldvorming van de leerlingen te komen - Zicht krijgen op de zorgpraktijk van de school op klas- en schoolniveau. Wat je zeker bij de start van de participatiestage moet opnemen: 5

6 Bespreek met de mentor en eventueel andere begeleiders het stageconcept, jouw concrete acties en het resultaat. Licht de ouders van alle kinderen uit de klas tenminste schriftelijk in over het stageconcept en je bijdrage in de klas. Stappen A) Bekijk de klasprofielen voor rekenen, lezen en spellen en informeer bij de klasleerkracht en de zorgcoördinator naar de beginsituatie van de leerlingen in de klas op het gebied van alle leerdomeinen, ook werkhouding en gedrag (nodig om te kunnen differentiëren op klasniveau; zie opdracht tijdens actieve stage) Vraag op school naar de meest recente leerlinggegevens van je stageklas. Bekijk grondig de profielen die hier uit komen. Wat leert je het profiel van de klas voor de verschillende leerdomeinen? Bespreek je synthese met de leerkracht en/of de zorgcoördinator Zijn er leerlingen in deze klas die duidelijk een risico vertonen of leermoeilijkheden of leerproblemen hebben? Zijn er leerlingen die extra uitdaging nodig hebben? Is er aandacht voor een talentgerichte benadering? Opmerking: Je bespreking bevat geen volledige namen van leerlingen! Je hanteert initialen of fictieve namen. B) Beschrijf de zorgpraktijk op klasniveau. Hanteer de kijkwijzers Zorgfase 0 en 1 uit de cursus om na te gaan hoe er aan preventie en differentiatie wordt gedaan. Je selecteert vervolgens uit deze voorbeelden één toepassing die voor jou een eyeopener betekende of je inspireerde. C) Wanneer je de klasgroep al beter kent (na enkele dagen van de participatiestage), selecteer je op basis van de klasprofielen en in overleg twee kinderen met specifieke ondersteuningsnoden. Bespreek met de leerkracht of zorgcoördinator welke leerlingen je in de loop van je actieve stagedagen van nabij zal opvolgen. D) Start met het maken van een voorlopig handelingsplan voor elk van deze 2 leerlingen. Je selecteerde in overleg met de leerkracht van je stageklas twee leerlingen die extra ondersteuning kunnen gebruiken. 6

7 - Je verzamelt meer gegevens over het functioneren en de leerbehoeften van de geselecteerde kinderen door observaties en gesprekken met klasmentor en zorgcoördinator - Je brengt hun functioneren in deze klasgroep in beeld aan de hand van het GLOOT-model met het oog op het verkrijgen van een totaalbeeld - Je bespreekt op basis van dit totaalbeeld met de mentor en de zorgcoördinator enkele voorstellen of strategieën voor begeleiding. Indien gewenst, kan je ook al een differentiatiemaatregel uitproberen tijdens de observatie- en participatiestage. - Je noteert de belangrijkste individuele doelen en de aanpak in het voorlopig handelingsplan. Opmerking: Het moet gaan om een origineel en zelfgemaakt handelingsplan. Bestaande handelingsplannen van de school mogen je uiteraard inspireren, maar deze opdracht bestaat uit een eerste aanzet tot handelingsplan, een eigen oefening, en dus geen kant-en-klaar individueel handelingsplan. Ook hier hanteer je initialen of fictieve namen. 2) Actieve stage: begeleiding IN de klas voorbereiden en uitvoeren E) Werk meerdere differentiatievormen uit in je stageklas, rekening houdend met de aansluiting met de klasgroep en aangepast aan de ondersteuningsbehoeften van de geselecteerde kinderen (bv.:multilevel instructie, pre-teaching, verlengde instructie, gedifferentieerd hoeken- of contractwerk, coöperatief leren, inzetten van hulpmiddelen). De cursus en de inputsessies kunnen je helpen om je repertoire van differentiërende werkvormen en remediërende aanpak uit te breiden. - Bekijk de mogelijkheden en noden voor differentiatie in functie van het profiel van de klas én van de individuele vragen van de meest kwetsbare leerlingen / de leerlingen die extra uitdaging nodig hebben. Soms kan dit uit een minimale tussenkomst bestaan. - Bespreek met de leerkracht vooraf enkele voorstellen voor differentiërende werkvormen. Denk ook talentgericht. - Integreer voor de hele klas deze differentiatiemaatregelen in taal- en rekenlessen en waar mogelijk in andere leergebieden. Leg uit waarom je kiest voor bepaalde werkvormen en hoe je de vorderingen van de betreffende leerlingen hierdoor/hierbij kan opvolgen. Geef dit weer in je didactische verantwoording bij de afzonderlijke lessen met een duidelijke link naar het handelingsplan. Maak duidelijk in je lesvoorbereiding waar/hoe je differentieert, door te werken met een extra kolom, aanduiding in kleur, of. Bespreek de lesvoorbereidingen ten laatste 6 januari 2016 met je mentor. F) Toekomstgerichte reflectie Evalueer zowel tijdens als op het einde van je stage de stappen die je zette in het proces van handelingsplanning: heb je de gekozen strategieën kunnen uitvoeren? Wat is het effect? Ga bij elke differentiatiemaatregel na wat goed liep, wat minder goed liep en waarom. Situeer je aanpak in de zorgcultuur/ het zorgplan / het GOK-plan van de school: bevraag de zorgleerkracht of de mentor over de accenten die de school legt in het zorgplan. Hoe verliep het informeren van en communiceren met de verschillende partijen? 7

8 Staaf je bevindingen aan de hand van concrete gedragingen. Bespreek je eigen leerproces binnen de leerzorgmodule aan de hand van je mindmap (zie les 1) Breng de evolutie van de eigen zorgattitudes in kaart aan de hand van de ondernomen acties. Indien mogelijk (als hier de kans toe is) neem je deel aan een multidisciplinair overleg waarin leerlingen uit jouw klas besproken worden. 3.2 Inhoud stagemap tijdens de stage In de stagemap worden volgende documenten opgenomen: 1.a. individueel verslag van de student waarin alle onderdelen van de centrale opdracht gedocumenteerd worden (zie 3.1); 1.b. alle lesvoorbereidingen met duidelijke notatie van de differentiatiemaatregelen. 2. lesverslagen van de mentor 3. eventueel feedback van een bezoekende lector (praktijk- of studietrajectbegeleider) i.v.m. aanpak (durf, creativiteit, vernieuwing, effectiviteit) van de differentiatie en van de centrale opdracht. 4. Evaluatie van de stage 4.1 Criteria centrale opdracht De evaluatie van de module berust op de centrale opdracht waarvan de lessen een onderdeel vormen. Twee dagen vóór de presentatie ervan wordt naar de assessor de twee individuele handelingsplannen en de ppt g d. De centrale opdracht wordt voorgesteld en toegelicht tijdens het mondeling assessment. Bij het begin van dat gesprek worden de individuele handelingsplannen (met bijlagen), het lesverslag van de bezoekende lector (indien van toepassing), het feedbackformulier van de mentor en de stage-overeenkomst en risico-analyse (indien van toepassing) afgegeven. Bij afwezigheid op de assessmentdag neemt de student onmiddellijk contact op met de assessor en de modulecoördinator. Er wordt bij de beoordeling van de module rekening gehouden met de volgende evaluatiecriteria. - Volledigheid: de student geeft alle stappen (beeldvorming, begeleiding en reflectie en alle tussenstappen) duidelijk herkenbaar, voldoende uitgewerkt en logisch geordend weer. - Variatie in bronnen: de student maakt gebruik van verschillende informatiekanalen om een zo breed mogelijk beeld te verkrijgen van de betrokken leerlingen. - Inhoudelijke correctheid: de student past de begrippen en methodieken juist toe ( bijvoorbeeld GLOOT-model, verschillende differentiatievormen, ). De student vermeldt al het geraadpleegde bronnenmateriaal. - Verantwoording vanuit beginsituatie/ doelgerichtheid: de student legt relevante linken tussen de beeldvorming en de uitwerking van de differentiatievormen. 8

9 - Toekomstgerichtheid: de student trekt zinvolle besluiten uit zijn ervaringen en reflectie. - Discretie: de student behandelt de verkregen informatie vertrouwelijk. De student geeft geen volledige namen weer. In zijn communicatie gebruikt de student respectvolle taal. De student dient alles waarvan hij tijdens de stage onder geheimhouding of vertrouwelijk kennis heeft gekregen geheim te houden. Bovendien moet hij het vertrouwelijk karakter van de verkregen informatie begrijpen. - Een correcte professionele houding. 5. Documenten Enkel digitaal beschikbaar: (De student bezorgt deze documenten TIJDIG aan de betrokkenen.) - stage-overeenkomst AJ gezondheidstoezichtformulier - lesontwerpformulier specifiek voor zorgstage - lessenrooster - aanvraag voor video-opnames - lesverslag specifiek voor Leerzorgstage - stageverslag van de mentor: feedbackformulier van de mentor specifiek voor zorgstage 9