CATARACTCHIRURGIE PHACOEMULSIFICATIE EN IOL IMPLANTATIE. - Patiëntinformatie -

Transcriptie

1 CATARACTCHIRURGIE PHACOEMULSIFICATIE EN IOL IMPLANTATIE - Patiëntinformatie -

2 1

3 Cataractchirurgie: phacoemulsificatie en lensimplantatie Wereldwijd wordt geen enkele operatie zo vaak uitgevoerd als de cataractingreep. Hierbij wordt de eigen lens van het oog verwijderd en vervangen door een kunstlens. Een beetje geschiedenis Charles Kellman ontwikkelde in 1967 de techniek van phacoemulsificatie: cataractoperaties met behulp van ultrasone golven. De kleinere insnede zorgde voor een snellere genezing en een drastische verkorting van de opnameduur voor cataractpatiënten. Patiënten hadden na de ingreep heel dikke brilglazen of harde contactlenzen nodig. Na verwijderen van de ooglens ontstaat er immers een grote afwijking van de oogsterkte, meestal meer dan +10 Dioptrie. Implantlenzen (kleine lenzen die IN het oog worden geplant en er levenslang kunnen blijven) om de bril weg te werken na cataractchirurgie, werden voor het eerst met succes gebruikt door Harold Ridley vanaf Pas vanaf de jaren 80 wordt bij elke cataractoperatie meteen ook een lens ingeplant. Sindsdien zijn de principes van de cataractchirugie niet fundamenteel veranderd: cataractchirurgie door phacoemulsificatie met een implantlens is vandaag nog steeds de standaard. 2

4 De techniek van de phacoemulsificatie De chirurg snijdt het hoornvlies van het oog in (hoornvliesinsnede) en maakt een ronde opening in het voorste lenskapsel (circulaire capsulorhexis). Langs de hoornvliesinsnede wordt een dunne holle naald, de phacotip, ingebracht, die door middel van ultrasone geluidsgolven de lens verbrijzelt (phacoemulsificatie). Vervolgens zuigt de phacotip de verbrijzelde lens op. Daarna worden de zachte lensresten weggespoeld en opgezogen (irrigatie en aspiratie). Tenslotte wordt de intraoculaire lens in de kapselzak ingebracht (lensimplantatie). circulaire capsulorhexis phacoemulsificatie 3

5 phacoemulsificatie : verbrijzeling ooglens irrigatie / aspiratie intraoculaire lens implantatie intraoculaire lens in de kapselzak 4

6 Recente evoluties in de techniek De techniek is de laatste jaren aanzienlijk verfijnd. De verdoving gebeurt bijna altijd door middel van oogdruppels - of gel. Voordeel: de patiënten mogen anti-stollingsmedicatie gewoon verder innemen en hoeven niet nuchter te zijn. De insnede wordt steeds kleiner: de hoofdinsnede van het hoornvlies is niet groter dan 2.2 mm. Voordeel: hechtingen zijn niet meer nodig. De patiënt mag daags na de ingreep zijn normale activiteiten hervatten (bv. ook bukken). De phacotoestellen evolueren snel. Tijdens de ingreep wordt het oog constant gespoeld met een steriele zoutoplossing. Door de verbetering in de software van de machines, is het mogelijk om de druk in het oog bij elke stap naar wens te regelen. De phacotip leidt ultrasone geluidsgolven naar de lens om deze te verbrijzelen. De drilbeweging die door de ultrasone golven wordt veroorzaakt, was vroeger uitsluitend voor-achterwaarts (longitudinale phaco), maar is nu ook met een cirkelvormige beweging (torsionele phaco). Hierdoor is er veel minder energie nodig om de lens te verbrijzelen, wat op zijn beurt leidt tot minder complicaties. Dankzij deze techniek kunnen ook keiharde lenzen verbrijzeld worden zonder operatieve schade. torsionele phaco 5

7 Een veelbesproken ontwikkeling is cataractchirurgie met femtosecond laser. Capsulotomie en lensverbrijzeling met femtosecond laser Met femtosecond laser worden de insnede van het hoornvlies, de circulaire capsulorhexis (het openen van het lenskapsel) en het verbrijzelen van de lens niet meer mechanisch uitgevoerd, maar met de laser. Uit studies blijkt dat de resultaten van cataractchirurgie met femtosecond laser gelijkwaardig zijn aan de resultaten na klassieke phacoemulsificatie. Bij een heel zwak hoornvlies lijkt cataractchirurgie met femtosecond laser betere resultaten te bieden dan klassieke phacoemulsificatie. De femtosecond laser is duur en er is geen terugbetaling van het Riziv voor het gebruik ervan, zodat de ingreep voor de patiënt meer kost. De implanteerbare lenzen zijn nu kleiner, plooibaar en voorgeladen in een wegwerpinjector. Voordeel: elke lens kan door een insnede van 2,2 mm ingebracht worden. De lens komt niet in contact met de buitenwereld. Er is dus geen risico op steriliteitsverlies. 6

8 Nieuwe mogelijkheden voor het wegwerken van een bril Bij cataractchirurgie gaat veel aandacht naar mogelijkheden om de bril weg te werken. De klassieke monofocale implantlenzen laten de patiënt toe om op 1 enkele afstand goed te zien, meestal in de verte. Voor dichtbij (lezen) of tussenafstand (Smartphone/ PC) heeft de patiënt dan nog een bril nodig. Lensmeters die de sterkte van de in te planten lenzen berekenen, zijn veel verfijnd. We kunnen de sterkte van het oog na de ingreep beter voorspellen, waardoor we aan de patiënten premium-implantlenzen kunnen voorstellen. Premium implantlenzen (multifocale en/of torische) zijn implantlenzen die de brilafhankelijkheid van patiënten nog verminderen. Multifocale implantlenzen laten patiënten toe om zowel ver als dicht goed te zien na de cataractchirurgie. Deze implantlenzen worden niet terugbetaald. Multifocale lensimplantatie vergt een uitgebreid vooronderzoek, omdat beide ogen buiten de cataract gezond moeten zijn voor een goed resultaat. Daarom zijn multifocale implantlenzen eerder aangewezen bij relatief jonge patiënten (50+). In afwezigheid van cataract, kunnen patiënten in deze leeftijdscategorie ook opteren voor phacoemulsificatie met multifocale lensimplantatie om de bril weg te werken (refractive lens exchange of RLE ) 7

9 multifocale implantlenzen: de ringen op het lensoppervlak breken het licht en geven zo een scherp beeld op verschillende afstanden (ver, tussenafstand en dichtbij) Met torische implantlenzen kan het astigmatisme gecorrigeerd worden. Astigmatisme is een afwijking waarbij de sterkte van het oog verschilt naargelang van de as. Eén dioptrie astigmatisme op 90 betekent dat de sterkte van het oog in de verticale as één dioptrie verschilt met de sterkte in de horizontale as. Astigmatisme veroorzaakt wazig zicht op alle afstanden. De as van het astigmatisme Torische implantlenzen corrigeren dit astigmatisme. In België worden deze implantlenzen in tegenstelling tot de meeste andere landen terugbetaald door het ziekenfonds. 8

10 Torische implantlens: Vooraf wordt de astigmatisme as op het oog gemarkeerd. De puntjes op het oppervlak van de torische implantlens duiden de astigmatisme-as aan. Wanneer de lens wordt ingeplant, worden beide markeringen, die op het oog en die op de torische implantlens, op 1 lijn gebracht. Add-on implantlenzen zijn implantlenzen die in het oog bovenop een andere implantlens kunnen worden ingeplant. Zo kan je bij een patiënt die al een monofocale implantlens heeft alsnog het astigmatisme corrigeren of een multifocale implantlens toevoegen. Recent zijn er nieuwe, verbeterde modellen van deze add-on implantlenzen op markt. add-on implantlenzen.: monofocaal, multifocaal, implantatieplaats 9

11

12 AZO/CHI/190 V1.0 Voor meer info raadpleeg: Dr. Bruno Vincke Dienst Oogziekten Voor een afspraak: T of 1