WERELDOORLOG I BEZOEKERS IN DE WESTHOEK. Resultaten bezoekersonderzoek

Transcriptie

1 WERELDOORLOG I BEZOEKERS IN DE WESTHOEK Resultaten bezoekersonderzoek Project: 'Visitor Management i.k.v. 100 Jaar Groote Oorlog' Met de steun van de Vlaamse Regering - Toerisme Vlaanderen Kenniscentrum Westtoer, 2016

2 WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek [Trek de aandacht van uw lezer met een veelzeggend citaat uit het document of gebruik deze ruimte om een belangrijk punt te benadrukken. Sleep dit tekstvak als u het ergens anders op de pagina wilt plaatsen.]

3 Inhoud 1 Inleiding Methodologie Globale resultaten Volume herdenkingstoerisme Westhoek Selectie van de onderzoeksites Bezoekersaantallen aan de onderzoeksites Gemiddeld aantal bezoeken aan onderzoeksites Volume WOI bezoekers Spreiding van WOI bezoeken over het jaar Inschatting bezoekersvolumes andere WOI sites Spreiding van bezochte sites in de Westhoek Evoluties herdenkingstoerisme Evoluties globaal volume Naar type bezoeker Naar dagtoerist / verblijfstoerist Naar herkomst Evoluties binnenland Naar provincie van herkomst Naar type bezoeker Naar dagtoerist / verblijfstoerist Naar type bezoeker en dagtoerist / verblijfstoerist Evoluties buitenland Naar land van herkomst Naar type bezoeker Naar dagtoerist / verblijfstoerist Naar type bezoeker en dagtoerist / verblijfstoerist Evoluties Verenigd Koninkrijk Naar type bezoeker Naar dagtoerist / verblijfstoerist Naar type bezoeker en dagtoerist / verblijfstoerist Evoluties Nederland Naar type bezoeker Naar dagtoerist / verblijfstoerist Naar type bezoeker en dagtoerist / verblijfstoerist Globale tevredenheid Appreciatie rond de aanpak van het WOI erfgoed door de regio Omzet herdenkingstoerisme Westhoek Bezoekerssegmenten Belgische WOI bezoekers Belgische individuele WOI bezoekers WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

4 Belgische individuele WOI dagtoeristen vanuit de woonplaats Belgische individuele WOI verblijfstoeristen in de Westhoek Belgische individuele WOI verblijfstoeristen buiten de Westhoek Belgische WOI schoolbezoekers Belgische WOI schoolbezoekers op daguitstap vanuit de woonplaats Belgische WOI schoolbezoekers met verblijf in de Westhoek Belgische WOI schoolbezoekers met verblijf buiten de Westhoek Belgische WOI groepsbezoekers Belgische WOI groepsbezoekers op daguitstap vanuit de woonplaats Belgische WOI groepsbezoekers met verblijf in de Westhoek Britse WOI bezoekers Britse individuele WOI bezoekers Britse individuele WOI bezoekers met verblijf in de Westhoek Britse individuele WOI bezoekers met verblijf buiten de Westhoek Britse WOI schoolbezoekers Britse WOI schoolbezoekers met verblijf in de Westhoek Britse WOI groepsbezoekers Britse WOI groepsbezoekers met verblijf in de Westhoek Britse WOI groepsbezoekers met verblijf buiten de Westhoek Nederlandse WOI bezoekers Nederlandse individuele WOI bezoekers Nederlandse individuele WOI bezoekers op daguitstap Nederlandse individuele WOI bezoekers met verblijf in de Westhoek Nederlandse individuele WOI bezoekers met verblijf buiten de Westhoek Nederlandse WOI schoolbezoekers Nederlandse WOI groepsbezoekers Franse WOI bezoekers (individueel) Duitse WOI bezoekers (individueel) Australische WOI bezoekers (individueel) Canadese WOI bezoekers (individueel) Amerikaanse WOI bezoekers (individueel) Benchmark bezoekerssegmenten Alle bezoekers (individueel, school en groep) Individuele bezoekers Schoolbezoekers Groepsbezoekers Globale vaststellingen en conclusies voor 2013 tot WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

5 1 Inleiding Reeds in 2006 nam Westtoer het initiatief om het Wereldoorlog I toerisme (of herdenkingstoerisme) in de Westhoek in kaart te brengen met als doel een onderbouwing te bieden voor de begeleiding van de Westhoek bij het voorbereiden van de herdenkingsjaren Het onderzoek van 2006 resulteerde niet enkel in een beter begrip van de profielen van de WOI bezoekers in de Westhoek, maar tevens in een beter inzicht in wat zij verwachten bij hun bezoek aan het WOI erfgoed. De resultaten dienden als basis voor de studie 'Toeristische valorisatie van het WOI erfgoed in de Westhoek met het oog op 100 jaar Groote Oorlog' die in 2008 in opdracht van de Vlaamse regering door Westtoer samen met Toerisme Vlaanderen werd opgemaakt. Het onderzoek van 2006 zorgde ook voor parameters waarmee het aantal WOI bezoekers in de volgende jaren kon worden opgevolgd. Zo liet het onderzoek toe om inschattingen te maken voor de jaren 2007 tot en met In het aanloopjaar naar de herdenkingsperiode - voerde Westtoer een nieuw grootschalig bezoekersonderzoek uit bij WOI bezoekers in de Westhoek. Met de herdenkingsjaren in zicht was het belangrijk om de parameters te actualiseren en een meer gefundeerde basis te bieden voor het evalueren van de herdenkingsjaren. Het onderzoek werd opgezet als een nulmeting vóór de eigenlijke herdenkingsperiode. Het Europees Interreg-project Great War binnen het Twee Zeeën programma bood daar de mogelijkheden voor en zorgde ook voor een verruiming met een parallel onderzoek in de departementen Nord, Pas-de-Calais en Somme langs Franse kant. In 2014 en in 2015 werd telkens een vervolgonderzoek uitgevoerd om de effectieve impact van de eerste herdenkingsjaren in kaart te brengen. Een belangrijke doelstelling was het verder monitoren van het herdenkingstoerisme. Enerzijds schatten we het volume van herdenkingsbezoekers in de periode Anderzijds volgen we enkele specifieke kenmerken verder op of worden bepaalde aspecten meer in detail geanalyseerd. Deze onderzoeken gebeurden met de steun van Toerisme Vlaanderen in het kader van het project Visitor Management 100 jaar Groote Oorlog in de Westhoek. In dit rapport worden de belangrijkste resultaten voor de Westhoek besproken van de onderzoeken in 2013, 2014 en Eerst geven we een overzicht van de globale resultaten, daarna zomen we in op de detailresultaten per relevant bezoekerssegment. Naast dit globaal rapport werden ook rapporten geproduceerd per deelnemende WOI site in de Westhoek die aan de verantwoordelijken van de diverse sites en musea werden overgemaakt. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

6 2 Methodologie Om dit onderzoek uit te voeren werd volgende methodologie opgezet die sinds 2006 consequent wordt aangehouden om de vergelijkbaarheid van de resultaten te kunnen garanderen. - Selectie van onderzoeksites Voor het beperken van de onderzoekskosten deden we een selectie van sites waarvan de bezoekers representatief zijn voor alle WOI bezoekers in de Westhoek en waar we continu bezoekersaantallen opvolgen en enquêteurs opstellen. Voor de onderzoeken van 2006, 2013 en 2014 werden 10 WOI sites geselecteerd. In 2015 werd het nieuwe bezoekerscentrum Westfront als 11de site aan het onderzoek toegevoegd. - Opvolgen van bezoekersaantallen op de onderzoeksites: bij 6 musea en bij het bezoekerscentrum Westfront gebeurt dit aan de hand van informatie uit het ticketingsysteem; bij 4 begraafplaatsen wordt gebruik gemaakt van bezoekerstellers op de site. - Inzetten van enquêteurs op 45 enquêteermomenten op elk van de onderzoeksites voor een korte mondelinge enquête (blitsenquête) rond een aantal basisvariabelen als herkomst, type bezoeker, grootte van het gezelschap/groep. Deze enquêteurs vroegen ook naar het adres van de bezoekers met de duidelijke vermelding dat het adres enkel zou gebruikt worden voor het sturen van de online enquête. In 2014 werden in totaal blitsenquêtes afgenomen, in 2015 waren dit er Opstellen en uitsturen van een meer diepgaande online enquête naar individuele bezoekers, groepsbezoekers en begeleiders van schoolgroepen 1. In 2014 kregen we volledig ingevulde enquêtes terug, in 2015 waren dit er We konden rekenen op een hoge responsgraad van respectievelijk 45% in 2014 en 54% in Wegen van online enquête met verhoudingen uit de blitsenquête In de steekproef van de online enquête zijn de individuele bezoekers oververtegenwoordigd en de scholen en de groepen ondervertegenwoordigd. Rekening houdend met de gevolgde methodologie is dit geen verrassende uitkomst: scholen en groepen hebben respectievelijk slechts één of twee enquêtes meekregen per groep, terwijl aan elk individueel samen reizend gezelschap één enquête werd meegegeven. De resultaten van de online enquête worden daarom gewogen met het relatieve belang van herkomst, aantal personen en type bezoekers uit de blitsenquête om de resultaten uit de online enquête meer representatief te maken, gezien de blitsenquête op meer observaties slaat en zodoende beter de populatie van de bezoekers benadert. In dit rapport worden de resultaten van de blitsenquête weergegeven voor de variabele herkomst. Voor de andere variabelen worden de gewogen resultaten van de online enquête weergegeven. De resultaten van de blitsenquête zijn daarenboven eerst gewogen naar de effectieve bezoeker van de deelnemende sites, opdat de resultaten de populatie nog beter zouden benaderen. - De termen WOI bezoeker en herdenkingsbezoeker worden in dit rapport allebei gebruikt en zijn in deze context onderling inwisselbaar. 1 Bij schoolgroepen werden enkel de begeleiders bevraagd, nooit de leerlingen of studenten zelf. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

7 3 Globale resultaten 3.1 Volume herdenkingstoerisme Westhoek Om het volume van het herdenkingstoerisme in de Westhoek in te schatten, vertrekken we van een selectie van Wereldoorlog I sites die representatief is voor het herdenkingstoerisme in de regio. Deze sites noemen we de onderzoeksites. Voor het inschatten van het volume van herdenkingstoeristen gebruiken we twee belangrijke variabelen: - het totaal van de bezoekersaantallen op de geselecteerde onderzoeksites; - het gemiddeld aantal bezoeken per bezoeker voor de geselecteerde onderzoeksites. Het volume van het herdenkingstoerisme in de Westhoek wordt al sinds 2006 op dezelfde manier berekend. Dit laat ons toe een stabiele tijdsreeks op te zetten Selectie van de onderzoeksites Voor de selectie van de onderzoeksites gaan we uit van de hypothese dat minstens 95% van de actuele WOI bezoekers in de Westhoek tijdens hun daguitstap of verblijf minstens één van deze sites heeft bezocht en dat de kans dat WOI bezoekers in de Westhoek enkel andere WOI sites bezoeken, zonder een bezoek aan één van de genoemde locaties, heel klein is. Een WOI bezoeker in de Westhoek wordt dus binnen het kader van dit onderzoek gedefinieerd als een bezoeker die minstens één van de onderzoeksites in de Westhoek heeft bezocht. Voor het onderzoek in 2006 werden 10 sites geselecteerd: zes musea en vier militaire begraafplaatsen (zie tabel 1). Voor de onderzoeken in 2013 (i.k.v. project Great War) en 2014 (i.k.v. project Visitor Management) werden dezelfde 10 sites geselecteerd. Tabel 1 Onderzoeksites herdenkingstoerisme Westhoek WOI site Gemeente Type In Flanders Fields Museum Ieper Museum Museum aan de IJzer (IJzertoren) Diksmuide Museum Dodengang Diksmuide Museum/site Memorial Museum Passchendaele 1917 Zonnebeke Museum Talbot House Poperinge Museum Bayernwald Heuvelland Museum/site Tyne Cot Cemetery Zonnebeke Begraafplaats Lijssenthoek Cemetery Poperinge Begraafplaats Duitse begraafplaats in Langemark Langemark-Poelkapelle Begraafplaats Duitse begraafplaats in Vladslo Diksmuide Begraafplaats Westfront (sinds onderzoek 2015) Nieuwpoort Bezoekerscentrum WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

8 Voor het onderzoek in 2015 (i.k.v. project Visitor Management) werd een 11de WOI site toegevoegd, met name het bezoekerscentrum Westfront in Nieuwpoort dat op 17 oktober 2014 zijn deuren opende. Dit bezoekerscentrum is één van de vijf strategische projecten die in de aanloopperiode naar de herdenking werden gerealiseerd (naast de vernieuwing van het In Flanders Fields Museum, het nieuwe bezoekerscentrum op de begraafplaats Lijssenthoek, de uitbreiding van het Memorial Museum Passchendaele 1917 en de vernieuwing van het Museum aan de IJzer). Kaart 1 Ligging onderzoeksites herdenkingstoerisme Westhoek WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

9 Uiteraard zijn ook andere sites, die niet in de selectie van onderzoeksites zijn opgenomen, belangrijk voor het herdenkingstoerisme in de Westhoek. Dit is onder andere het geval voor de Menenpoort (met de Last Post). Het volume van de bezoekers op deze sites kan worden ingeschat op basis van de bevraging bij de bezoekers over alle sites die ze bezochten (zie verder) Bezoekersaantallen aan de onderzoeksites De bezoekersaantallen van de musea worden op maandbasis doorgegeven door de participerende musea (o.b.v. ticketing). De bezoekers op de begraafplaatsen worden geteld door middel van digitale bezoekerstellers met pyrosensoren. Deze tellers werden door Westtoer in de loop van 2005 geïnstalleerd en werden in 2012 vernieuwd. Tabel 2 Aantal bezoeken op de onderzoeksites 2006 en Site tov 2013 in % 2015 tov 2014 in % Tyne Cot % -32% IFFM % -41% D. Langemark % -44% MMP % -29% Dodengang % -57% Mus. a/d IJzer % -43% Lijssenthoek % -27% D. Vladslo % -51% Bayernwald % -30% Talbot House % -37% Westfront (1) % (1) Westfront ging open op 17 oktober was voor het herdenkingstoerisme in de Westhoek een absoluut topjaar. Dat de bezoekersaantallen in 2015 opnieuw lager zouden liggen dan in 2014 was dan ook niet meer dan verwacht. De procentueel sterkste daler is de Dodengang (-57%), maar hierbij dient wel vermeld te worden dat deze site sinds 2015 betalend is geworden. Op de Duitse begraafplaatsen in Langemark en Vladslo werden in 2015 renovatiewerken uitgevoerd, met soms beperkte toegang (en minder bezoekers) tot gevolg. Wanneer we met 2013 vergelijken (het aanloopjaar naar de herdenkingsperiode) zien we voor 2015 overal groeicijfers, met uitzondering van het In Flanders Fields Museum (-3%). De verklaring hiervoor is dat het vernieuwde IFFM in juni 2012 zijn deuren opende en hierdoor al in 2013 zeer sterke bezoekerscijfers kon noteren. Bij het Memorial Museum Passchendaele 1917 zien we in 2015 een opvallende toename ten opzichte van 2013 (+58%). Dit heeft te maken met het feit dat de uitbreiding van het museum pas in juli 2013 werd gerealiseerd, met pas vanaf dan een opvallende toename in het aantal bezoekers. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

10 Het opvallende percentage bij Westfront (+124%) dient te worden gerelativeerd in die zin dat het bezoekersaantal voor 2014 slechts betrekking heeft op de periode sinds de opening op 17 oktober Gemiddeld aantal bezoeken aan onderzoeksites Voor de inschatting van het aantal herdenkingstoeristen in de regio (zie punt 3.1.4) kunnen we het totaal aantal bezoekers aan de onderzoeksites (zie punt 3.1.2) niet zomaar optellen. Veel WOI bezoekers bezoeken immers meerdere onderzoeksites en zouden op die manier worden dubbel geteld. Daarom berekenen we het gemiddeld aantal bezoeken per bezoeker aan de geselecteerde onderzoeksites. We halen dit gemiddelde uit de resultaten van het bezoekersonderzoek: in de uitgebreide online enquête werd aan de respondenten gevraagd welke sites ze tijdens hun uitstap of verblijf allemaal hebben bezocht. Voor 2006, 2013 en 2014 werd het gemiddeld aantal bezoeken per bezoeker berekend voor de 10 onderzoeksites. Voor 2015 werden bij de berekening van het gemiddelde voor de 10 aanvankelijke onderzoeksites, ook de unieke bezoekers aan Westfront in rekening gebracht. De unieke bezoekers aan Westfront zijn die bezoekers die enkel Westfront hebben bezocht en geen van de 10 onderzoeksites in de Westhoek. Tabel 3 Gemiddeld aantal bezoeken per bezoeker aan de onderzoeksites, 2006 en Type WOI bezoeker Individuele bezoeker 2,7 2,8 2,9 2,7 Schoolbezoekers 3,1 3,2 3,2 3,2 Groepsbezoekers 2,5 3,1 3,1 3,0 Alle bezoekers 2,9 3,0 3,0 2,9 Aantal cases Het gemiddelde van ongeveer 3 bezoeken per bezoeker is vrij stabiel over alle jaren Volume WOI bezoekers Om het volume aan WOI bezoekers in de regio te bekomen (zonder dubbeltellingen) nemen we de som van het aantal bezoekers van alle onderzoeksites samen (bron: ticketing en tellers) en we delen dit door het bekomen gemiddeld aantal bezoeken per bezoeker (bron: onderzoek). Het aantal WOI bezoekers in de Westhoek wordt sinds 2006 op die manier ingeschat. Grafiek 1 toont deze evolutie. Voor de periode wordt het aantal herdenkingstoeristen in de Westhoek geraamd op ongeveer per jaar. Gedurende deze hele periode was dit aantal vrij stabiel. Met WOI bezoekers was 2013 duidelijk al een aanloopjaar naar de herdenkingsperiode. Dit is een stijging met 27% tegenover 2006 toen de herdenkingsjaren nog veraf waren en een toename van 16% tegenover het ingeschatte aantal voor WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

11 2014 was een absoluut topjaar met herdenkingstoeristen 2, een toename met 90% ten opzichte van In 2015 was het thema Wereldoorlog I iets minder alomtegenwoordig dan in In 2015 bezochten herdenkingstoeristen de Wereldoorlog I sites, 37% minder in vergelijking met het topjaar 2014 maar nog steeds 20% meer dan in Gedurende de eerste 2 jaar van de herdenkingsperiode bezochten al bijna 1,3 miljoen mensen het Wereldoorlog I erfgoed in de Westhoek. Daarmee realiseerde de regio in deze periode al meer dan de helft van de vooropgestelde 2,5 miljoen bezoekers voor de volledige herdenkingsperiode Grafiek 1 Evolutie van het aantal WOI bezoekers in de Westhoek, Spreiding van WOI bezoeken over het jaar De WOI bezoeken zijn vrij goed verdeeld over het jaar (grafiek 2) 3. Mei, oktober en juli zijn de topmaanden. Enkel de drie wintermaanden (december, januari en februari) geven de sites wat rust. 2 Voor 2014 wordt het aantal herdenkingstoeristen op basis van de 10 onderzoeksites in de Westhoek ingeschat op bezoekers. Met de unieke bezoekers van Westfront erbij (dit zijn Westfront-bezoekers die geen van de 10 onderzoeksites in de Westhoek hebben bezocht), komt het totaal aantal herdenkingstoeristen voor 2014 op De spreiding van de WOI bezoeken over het jaar kan op basis van dit onderzoek enkel globaal worden berekend, niet per markt. Er kan echter worden aangenomen dat er qua spreiding over het jaar geen grote verschillen zullen zijn tussen de markten, met uitzondering van specifieke herdenkingsmomenten gericht op een specifieke markt (ANZAC-Day bijvoorbeeld, op 25 april, zal voor april resulteren in iets meer Australiërs en Nieuw-Zeelanders dan op basis van de gemiddelde spreiding verwacht kan worden). WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

12 In mei komen veel schoolgroepen en andere groepen op bezoek. In juli bezoeken veel vakantiegangers maar ook nog steeds Britse schoolgroepen de sites. In oktober tot en met 11 november gaat het voor een groot deel om schoolgroepen, maar ook om heel wat Britten en Belgen op individuele basis. Tot en met 2013 vertoont de spreiding van de bezoeken naar maand weinig verschil over de jaren heen: 2013 week weinig tot niet af van het gemiddelde over de jaren De eigenlijke herdenking van Wereldoorlog I in België startte vanaf augustus Waar we doorgaans in augustus en september een terugval zien in de bezoekerscijfers, was dat in 2014 niet het geval. De bezoekersaantallen bleven toen continu hoog, met oktober als topmaand. Een aantal grote herdenkingsmomenten in de eerste helft van 2015 (o.m. de internationale herdenking van de eerste gasaanvallen, 100 jaar ANZAC Day en de ste Last Post in juli) zorgden ervoor dat het ook in die periode opvallend druk was. Het najaar van 2015 was opnieuw rustiger en mede door het drukke voorjaar lag het aandeel van de maanden oktober en november in 2015 lager dan voorgaande jaren. Grafiek 2 Aandeel maanden in aantal bezoeken aan de onderzoeksites, tegenover gemiddelde , in % 14,0 13,3 13,0 12,0 11,2 11,4 10,9 11,0 10,0 9,6 10,0 10,7 8,0 9,0 8,9 6,0 4,0 4,8 7,1 2,0 1,7 2,2 0,0 J F M A M J J A S O N D Gemiddelde Inschatting bezoekersvolumes andere WOI sites Voor de onderzoeksites is het aantal bezoekers gekend door het bijhouden van tickets of door tellingen via de geïnstalleerde telposten. Op basis van het onderzoek kan ook het aantal bezoekers voor de andere WOI sites worden ingeschat. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

13 We gaan uit van een extrapolatie uit een steekproef van bezoekers die één van de onderzoeksites bezochten. De bezoekers die enkel één niet in het onderzoek betrokken site hebben bezocht (bv. Menenpoort/ Last Post) zijn niet meegenomen, wat leidt tot een zekere onderschatting. In onderstaande tabel staan de ingeschatte bezoekersaantallen cursief en worden ook enkel die sites opgenomen met meer dan bezoekers in 2013 omdat de fout van de extrapolatie anders te groot wordt. Tabel 4 Raming aantal bezoekers aan WOI sites in de Westhoek (1), 2006 en WOI site Tyne Cot Cemetery (Zonnebeke) Menenpoort en Last Post (Ieper) In Flanders Fields Museum (Ieper) Duitse begraafplaats in Langemark Dodengang (Diksmuide) Memorial Museum Passchendaele 1917 (Zonnebeke) Hill 62 met Sanctuary Wood Museum (Ieper) Essex Farm Cemetery en John McCrae site (Ieper) Museum aan de IJzer (Diksmuide) Hill 60 & the Caterpillar (Ieper) Duitse begraafplaats in Vladslo Canadian Memorial (Langemark-Poelkapelle) Lijssenthoek Military Cemetery (Poperinge) Hooge Crater Cemetery (Ieper) Dodencellen en executiepaal Poperinge Saint Georges Memorial Church (Ieper) Yorkshire Trench & Dug-out (Ieper) Bayernwald (Heuvelland) Pool of Peace (Heuvelland) Hooge Crater Museum (Ieper) Iers Vredespark (Mesen) Talbot House (Poperinge) Westfront / Albert I monument (Nieuwpoort) (2) Polygon Wood / Buttes New British Cem. (Zonnebeke) Ossuaire Français (Heuvelland) New Zealand Memorial (Mesen) Poelcapelle Britisch Cemetery (Langemark-P.) Franse begraafplaats Saint-Charles de Potyze (Ieper) Belgische begraafplaats Houthulst Bedford House Cemetery (Ieper) Lettenberg (Heuvelland) New Irish Farm Cemetery (Ieper) Ramparts War Museum (Ieper) gesloten (1) Cursieve waarden zijn ramingen obv het onderzoek, overige waarden zijn bezoekersaantallen via ticketing of tellers. (2) Albert I Monument (2014): bezoekers waarvan betalende bezoekers sinds de opening van Westfront op 17/10/2014. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

14 3.1.7 Spreiding van bezochte sites in de Westhoek Het WOI toerisme concentreert zich historisch gezien het sterkst in het zuiden van de Westhoek (regio Ieper, Poperinge, Zonnebeke, Langemark en Heuvelland). Het noorden van de Westhoek (regio Diksmuide) trekt traditioneel minder WOI bezoekers, maar is met de realisatie van het bezoekerscentrum Westfront in Nieuwpoort (sinds oktober 2014) toch geslaagd in een betere spreiding van de bezoekers naar het noorden toe. Het is interessant om te bekijken in hoeverre minder belangrijke sites relatief méér worden bezocht dan voorgaande jaren. Daarvoor vergelijken we de groei in bezoekers in 9 WOI topsites in de Westhoek (zie tabel 5) tegenover de groei in 24 andere sites van meer dan bezoekers (zie tabel 4). Tabel 5 9 WOI topsites in de Westhoek qua volume Tyne Cot Cemetery Tyne Cot Cemetery Tyne Cot Cemetery Menenpoort en Last Post Menenpoort en Last Post Menenpoort en Last Post In Flanders Fields Museum In Flanders Fields Museum In Flanders Fields Museum Duitse begraafplaats Langemark Hill 62 met Sanctuary Wood Museum Essex Farm Cemetery en John McCrae site Memorial Museum Passchendaele 1917 Dodengang Duitse begraafplaats Langemark Dodengang Memorial Museum Passchendaele 1917 Hill 62 met Sanctuary Wood Museum Essex Farm Cemetery en John McCrae site Duitse begraafplaats Langemark Memorial Museum Passchendaele 1917 Hill 62 met Sanctuary Wood Museum Essex Farm Cemetery en John McCrae site Dodengang Museum a/d IJzer Museum a/d IJzer Museum a/d IJzer Tussen 2006 en 2013 bedroeg de groei in bezoekers bij de 9 topsites 39%. In dezelfde periode bedroeg de groei bij de andere sites 49%. De groei was dus relatief iets groter bij de minder belangrijke sites, wat erop wijst dat een grotere spreiding van bezoekers plaats vond in 2013 tegenover In 2014 bedroeg de groei in bezoekers bij de 9 topsites ten opzichte van %, die van de andere sites 79%. In 2015 is er een duidelijker effect: de groei in bezoekers bij de 9 topsites bedraagt ten opzichte van %, die van de andere sites 21%. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

15 3.2 Evoluties herdenkingstoerisme Bij het beoordelen van de resultaten en de volumes voor 2015 is het aangewezen om steeds ook met 2013 te vergelijken en niet alleen met , het eigenlijke startjaar van de herdenkingsperiode, was immers een absoluut topjaar met opvallend meer Belgen en opvallend meer dagtoeristen. In 2015 was het thema Wereldoorlog I minder alomtegenwoordig dan in Voor de beoordeling van de meerjarige trend is de vergelijking met 2013, het aanloopjaar naar de herdenkingsperiode, dan ook relevanter Evoluties globaal volume In dit onderdeel geven we voor het herdenkingstoerisme in de Westhoek de belangrijkste evoluties weer in volume en aandeel, opgesplitst naar 3 kernvariabelen: type bezoeker (bezoek op individuele basis, in schoolverband of in groepsverband), dag- of verblijfstoerist en land van herkomst. Omdat deze 3 kernvariabelen sterk bepalend zijn voor het gedrag en ook de bestedingen van een WOI bezoeker, is het moeilijk om uitspraken te doen over dé herdenkingstoerist of dé Belgische, Britse of Nederlandse WOI bezoeker. Voor de bespreking van de resultaten met betrekking tot het profiel van de WOI bezoeker (zijn gedrag en motivatie, de geraadpleegde informatiebronnen, de bestedingen en de tevredenheid) is het daarom relevanter om dit te bekijken per specifiek bezoekerssegment. Dit gebeurt in deel 4 van dit rapport waar de bezoekerssegmenten in de mate van het mogelijke (dwz op voorwaarde dat er voldoende cases zijn) opgesplitst worden volgens deze 3 kernvariabelen Naar type bezoeker Relatief meer individuele bezoekers dan in 2013 Wereldoorlog I bezoekers differentiëren sterk, zowel naar profiel als naar gedrag, naargelang ze een individuele bezoeker, een schoolbezoeker of een groepsbezoeker zijn. Het onderscheid tussen individuele bezoekers en groepsbezoekers wordt gemaakt op basis van de grootte van het gezelschap. Onder individuele bezoekers vallen personen in gezelschappen tot 10 personen. Vanaf 11 personen worden niet-schoolbezoekers ondergebracht bij groepsbezoekers. Daardoor komen ook informele, kleinere groepen van meer dan 10 personen voor bij groepsbezoekers. In 2015 waren er relatief meer individuele bezoekers dan in 2013 (50% t.o.v. 44%). Het aandeel van de schoolbezoekers bedroeg in % en is afgenomen, dat van de groepsbezoekers bedraagt 11% (een lichte toename t.o.v. 2013). WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

16 Grafiek 3 Evolutie WOI bezoekers naar type bezoeker, % 44% 11% % 33% 17% % 38% 13% Individuele bezoekers Schoolbezoekers Groepsbezoekers Naar dagtoerist / verblijfstoerist De WOI bezoekers kunnen worden opgedeeld in: - bezoekers die op daguitstap zijn vanuit hun woonplaats; - bezoekers die verblijven buiten de woonplaats en tijdens dit verblijf niet in de Westhoek logeren. Deze groep maakt eigenlijk ook een daguitstap naar de Westhoek maar doet dit vanuit een vakantieplaats buiten de Westhoek; - bezoekers die verblijven buiten de woonplaats en tijdens dit verblijf in de Westhoek logeren. Ook deze variabele is sterk bepalend voor het gedrag en de bestedingen van de WOI bezoeker in de regio. Zie daarvoor de bespreking van de verschillende bezoekerssegmenten in deel 4. Relatief meer verblijfstoeristen dan in 2013, vooral buiten de Westhoek In 2015 verblijft 39% van de WOI bezoekers in de Westhoek. 29% maakt een daguitstap vanuit de woonplaats en 31% verblijft buiten de Westhoek. Het aandeel van de verblijfstoeristen buiten de Westhoek is ten opzichte van 2013 duidelijk toegenomen. Het aandeel dagtoeristen daalde van 38% naar 29%. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

17 Grafiek 4 Evolutie WOI bezoekers naar dagtoerist / verblijfstoerist, % 24% 38% % 25% 35% % 31% 39% Dagtoerist Verblijfstoer. buiten WH Verblijfstoer. WH Naar herkomst Relatief meer Belgen dan in % van de WOI bezoekers komt uit het buitenland, 46% is Belg. Het aandeel van de Belgen is ten opzichte van 2013 toegenomen van 44% naar 46% was qua herkomst een atypisch jaar met opvallend meer Belgen dan andere jaren. De vrijwel continue media-aandacht voor het thema Wereldoorlog I waaronder de tv-reeks 'In Vlaamse Velden' die in het voorjaar van 2014 werd uitgezonden, zijn hieraan niet vreemd, naast uiteraard het zeer ruime aanbod aan evenementen en al dan niet vernieuwde WOI sites in de regio. Grafiek 5 Evolutie WOI bezoekers naar herkomst, % 56% % 46% % 54% Binnenland Buitenland WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

18 Tabel 6 toont de evolutie van de volumes en het aandeel van de verschillende herkomstlanden van WOI bezoekers in de regio. Britten zijn en blijven de belangrijkste buitenlandse markt met in % van de WOI bezoekers. In volume is het aantal Britten ten opzichte van 2013 toegenomen, maar het aandeel van de Britten nam licht af. Na de Britten zijn de Nederlanders de belangrijkste markt. Hun aandeel bedraagt een kleine 9% in In absoluut volume zien we wel een beperkte daling ten opzichte van 2013 ( bezoekers). De nabije markten van Fransen en Duitsers blijven met respectievelijk en bezoekers, relatief beperkt maar ten opzichte van 2013 zijn beide markten zowel in volume als in aandeel gestegen. Van de verre markten is Australië duidelijk de belangrijkste markt. Met Australiërs in 2015 is dit land goed voor een aandeel van bijna 3% in het totaal. Ten opzichte van 2013 zien we een continue toename. Het hoge aantal Australiërs in 2015 heeft zonder twijfel ook te maken met het feit dat de ANZAC-landen pas in 1915 bij de oorlog betrokken raakten was voor deze landen dan ook het eerste jaar van de herdenking, en niet Ook Nieuw-Zeeland nam in 2015 toe tot bijna bezoekers. De tweede grootste verre markt is de Canadese markt (8 100 bezoekers in 2015), op de voet gevolgd door de Verenigde Staten (7 500 bezoekers). Beide landen samen zijn goed voor 3% van het totaal aantal WOI bezoekers in de regio. Tabel 6 Evolutie WOI bezoekers naar land van herkomst, Land van herkomst tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % Binnenland , , ,5 +27,0-44,8 Buitenland , , ,5 +15,3-24,1 Verenigd Koninkrijk , , ,3 +7,8-27,8 Nederland , , ,7-7,6-34,8 Frankrijk , , ,6 +56,0 +11,4 Duitsland , , ,5 +151,7-33,0 Ierland , , ,4 +10,5 +23,5 Andere Eur. landen , , ,4 +42,0-20,2 Australië , , ,7 +84,9 +28,6 Nieuw-Zeeland , , ,6 +47,4 +115,4 Verenigde Staten , , ,5 +212,5 +27,1 Canada , , ,6 +153,1 +5,2 Andere nt-eur. land , , ,3 +50,0-6,3 Totaal , , ,0 +20,5-35,4 WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

19 3.2.2 Evoluties binnenland Naar provincie van herkomst De Belgische WOI bezoekers zijn hoofdzakelijk Vlamingen 95% van de Belgische WOI bezoekers zijn Vlamingen. 31% van de Belgen komt uit West- Vlaanderen (en zelfs 7% is inwoner van de Westhoek). Andere belangrijke provincies van herkomst zijn Oost-Vlaanderen en Antwerpen. Brussel en Wallonië zijn beperkt vertegenwoordigd met en bezoekers. In volume zien we een stijging ten opzichte van 2013, maar het aandeel van de hoofdstad en de andere landshelft samen bleef ongeveer gelijk was (zoals hierboven reeds aangehaald) voor de binnenlandse markt een topjaar, met opvallend hoge bezoekersvolumes uit alle Vlaamse provincies. Tabel 7 Evolutie Belgische WOI bezoekers naar provincie van herkomst, Provincie tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % West-Vlaanderen , , ,9 +14,1-38,9 Bewoners Westhoek , , ,2 +24,6-34,3 Overig WVL , , ,7 +11,3-40,2 Oost-Vlaanderen , , ,7 +25,5-49,0 Antwerpen , , ,2 +28,4-41,7 Vlaams-Brabant , , ,4 +33,3-51,6 Limburg , , ,7 +64,2-39,8 Vlaanderen , , ,8 +26,3-43,8 Brussel HG , , ,2 +54,2-57,5 Wallonië , , ,0 +24,3-60,3 Totaal , , ,0 +27,0-44, Naar type bezoeker Bij de Belgische bezoekers zijn de individuelen met 56% de belangrijkste groep in Het aandeel individuele bezoekers nam licht af ten opzichte van ,2% De Belgische scholen zijn goed voor 32% van de Belgische bezoekers en de volwassenengroepen vertegenwoordigen 13%. Het aandeel Belgische groepsbezoekers was in 2014 met 17% opvallend hoog in vergelijking 23,1% 63,5% 13,4% met 2013 of ,1% 35,5% 10,4% WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

20 Tabel 8 Evolutie Belgische WOI bezoekers naar type bezoeker, Type bezoeker tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % Individuele bezoekers , , ,7 +21,4-44,8 Bezoekers in schoolgroep Bezoekers in volwassenengroep , , ,6 +26,8-36, , , ,8 +59,7-58,3 Totaal , , ,0 +27,0-44, Naar dagtoerist / verblijfstoerist Ongeveer de helft van de Belgische WOI bezoekers in 2015 is dagtoerist vanuit de eigen woonplaats, 27% verblijft buiten de Westhoek en 24% heeft zijn of haar vakantieverblijf in de Westhoek. Het verblijfstoerisme van Belgische WOI bezoekers is duidelijk toegenomen ten voordele van het dagtoerisme. Vooral het aandeel van het verblijfstoerisme buiten de Westhoek (in de omliggende regio's) is opvallend gestegen (van 18% naar 27%). Ook het aandeel van het verblijfstoerisme in de regio zelf nam toe. Het volume van dagtoeristen nam nog steeds licht toe, maar het aandeel van het dagtoerisme in het totaal van de Belgische WOI bezoekers nam af met 10%. Tabel 9 Evolutie Belgische WOI bezoekers naar dagtoerist / verblijfstoerist, Dagtoerist / verblijfstoerist Dagtoerist vanuit woonplaats Verblijfstoerist buiten de Westhoek Verblijfstoerist in de Westhoek tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % , , ,5 +5,9-53, , , ,5 +85,2-22, , , ,0 +35,8-39,7 Totaal , , ,0 +27,0-44, Naar type bezoeker en dagtoerist / verblijfstoerist Tabel 10 geeft de combinatie weer van het type Belgische bezoeker en het feit of die dag- dan wel verblijfstoerist is. Het is immers relevant om te bekijken hoe de aandelen evolueren binnen de markt van de Belgische individuelen, scholen of groepen. Opvallend is dat we de stijging van het verblijfstoerisme van Belgen niet alleen opmerken bij de individuele bezoekers, maar ook bij de scholen. Het aantal Belgische scholen dat in de regio zelf of in de omgeving verblijft, is in vergelijking met 2013 opmerkelijk toegenomen. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

21 Tabel 10 Evolutie Belgische WOI bezoekers naar type toerist en dagtoerist / verblijfstoerist, Type tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % DT , , ,2-5,7-51,9 IND VT b WH , , ,3 +83,9-33,8 VT WH , , ,5 +34,7-41,5 Totaal , , ,0 +21,4-44,8 DT , , ,5 +7,4-49,7 SCH VT b WH , , ,3 +65,1 +8,3 VT WH , , ,1 +52,9-27,3 Totaal , , ,0 +26,8-36,5 DT , , ,3 +55,0-63,6 GRP VT b WH 700 3, , ,8 +485,7-19,6 VT WH , , ,9 +12,0-49,5 Totaal , , ,0 +59,7-58,3 IND = Individuele bezoekers; SCH = Bezoekers in schoolgroep; GRP = Bezoekers in volwassenengroep DT = Dagtoerist vanuit woonplaats; VT b WH = Verblijfstoerist buiten de Westhoek; VT WH = Verblijfstoerist in de Westhoek Evoluties buitenland Naar land van herkomst Analoog aan tabel 6 geeft tabel 11 de evolutie weer van de verschillende buitenlandse markten. Het vermelde aandeel wordt hier berekend binnen het geheel van de buitenlandse markten samen (niet ten opzichte van het totaal aantal WOI bezoekers). Op die manier zien we dat de Britse markt goed is voor 62% van alle buitenlandse WOI bezoekers. Nederland vertegenwoordigt 16%, gevolgd door Australië (5%) en Canada (3%). Daarna volgen Frankrijk, de Verenigde Staten, Duitsland, Nieuw-Zeeland en Ierland. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

22 Tabel 11 Evolutie buitenlandse WOI bezoekers naar land van herkomst, Land tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % Verenigd Koninkrijk , , ,2 7,8-27,8 Nederland , , ,2-7,6-34,8 Frankrijk , , ,9 +56,0 +11,4 Duitsland , , ,7 +151,7-33,0 Ierland , , ,8 +10,5 +23,5 Andere Eur. landen , , ,6 +42,0-20,2 Australië , , ,0 +84,9 +28,6 Nieuw-Zeeland , , ,0 +47,4 +115,4 Verenigde Staten , , ,8 +212,5 +27,1 Canada , , ,0 +153,1 +5,2 Andere nt-eur. land , , ,6 +50,0-6,3 Totaal , , ,0 +15,3-24, Naar type bezoeker Het aantal buitenlandse individuele bezoekers is ten opzichte van 2013 opmerkelijk toegenomen (+53%) en ook bij de volwassenengroepen valt een toename te noteren (+20%). Het volume aan buitenlandse schoolgroepen daalt met een kleine 9%. Tabel 12 Evolutie buitenlandse WOI bezoekers naar type bezoeker, Type bezoeker tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % Individuele bezoekers , , ,2 +52,5-21,3 Bezoekers in schoolgroep Bezoekers in volwassenengroep , , ,8-8,7-18, , , ,9 +20,1-43,8 Totaal , , ,0 +15,3-24, Naar dagtoerist / verblijfstoerist Net als bij de Belgen zit het verblijfstoerisme ook bij de buitenlanders duidelijk in de lift. Het verblijfstoerisme in de Westhoek nam toe met 21% (het aandeel steeg van 50% naar 52%), het verblijfstoerisme buiten de Westhoek steeg met 46% (het aandeel steeg van 28% naar 36%). WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

23 Tabel 13 Evolutie buitenlandse WOI bezoekers naar dagtoerist / verblijfstoerist, Dagtoerist / verblijfstoerist Dagtoerist vanuit woonplaats Verblijfstoerist buiten de Westhoek Verblijfstoerist in de Westhoek tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % , , ,9-37,0-49, , , ,8 +45,7-16, , , ,3 +20,9-20,1 Totaal , , ,0 +15,3-24, Naar type bezoeker en dagtoerist / verblijfstoerist Wanneer we de evolutie naar type bezoeker en dag-/verblijfstoerist bij de buitenlanders in detail bekijken, dan zien we voor het dagtoerisme een daling bij alle types bezoeker. Tabel 14 Evolutie buitenlandse WOI bezoekers naar type toerist en dagtoerist / verblijfstoerist, Type tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % DT , , ,5-18,5-51,4 IND VT b WH , , ,4 +55,0-18,7 VT WH , , ,2 +61,5-19,1 Totaal , , ,0 +52,5-21,3 DT , , ,0-39,6-46,1 SCH VT b WH , , ,4 +37,9 +2,3 VT WH , , ,6-7,9-10,1 Totaal , , ,0-8,7-18,5 DT , , ,2-40,5-66,7 GRP VT b WH , , ,6 +40,9-35,1 VT WH , , ,2 +19,2-46,2 Totaal , , ,0 +20,1-43,8 IND = Individuele bezoekers; SCH = Bezoekers in schoolgroep; GRP = Bezoekers in volwassenengroep DT = Dagtoerist vanuit woonplaats; VT b WH = Verblijfstoerist buiten de Westhoek; VT WH = Verblijfstoerist in de Westhoek Het verblijfstoerisme buiten de Westhoek neemt bij alle types bezoekers duidelijk toe ten opzichte van Bij het verblijfstoerisme in de Westhoek noteren we de opvallendste stijging bij de buitenlandse individuele bezoekers en in mindere mate ook bij de groepsbezoekers. De buitenlandse schoolbezoekers die in de Westhoek verblijven nemen daarentegen af met een kleine bezoekers. Hun aandeel in het totaal aantal buitenlandse schoolgroepen blijft WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

24 echter gelijk op ongeveer 48%. Vooral het aandeel van buitenlandse scholen op daguitstap is gedaald (van 32% naar 21%) Evoluties Verenigd Koninkrijk Naar type bezoeker Het aantal Britse individuele bezoekers nam ten opzichte van 2013 toe met 58%. Bij de volwassenengroepen noteren we een stijging met 12%. De Britse bezoekers in schoolgroepen dalen ten opzichte van 2013 met 11%. Tabel 15 Evolutie Britse WOI bezoekers naar type bezoeker, Type bezoeker tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % Individuele bezoekers , , ,9 +57,8-16,8 Bezoekers in schoolgroep Bezoekers in volwassenengroep , , ,2-11,3-24, , , ,9 +12,1-51,4 Totaal , , ,0 +7,8-27, Naar dagtoerist / verblijfstoerist Het aantal Britse dagtoeristen is gedaald ten voordele van het verblijfstoerisme in en buiten de regio. De meeste Britse WOI bezoekers verblijven in de Westhoek zelf en het aandeel van deze groep is ook nog licht toegenomen. De opmerkelijkste toename zit echter bij de verblijfstoeristen buiten de regio. Hun aandeel steeg van 27% naar 34%. Tabel 16 Evolutie Britse WOI bezoekers naar dagtoerist / verblijfstoerist, Dagtoerist / verblijfstoerist Dagtoerist vanuit woonplaats Verblijfstoerist buiten de Westhoek Verblijfstoerist in de Westhoek tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % , , ,9-39,1-55, , , ,8 +33,7-22, , , ,4 +11,5-21,6 Totaal , , ,0 +7,8-27, Naar type bezoeker en dagtoerist / verblijfstoerist Bij de Britten laat de sterkste toename zich noteren bij de individuele verblijfstoeristen in de Westhoek (+69%). Ook het individueel verblijfstoerisme buiten de regio kent een opvallende toename (+41%). Bij de Britse scholen zijn er opvallend minder schoolgroepen op daguitstap in vergelijking met Het aantal verblijfstoeristen bij de Britse scholen is relatief stabiel, maar er is wel een WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

25 verschuiving merkbaar van verblijf in de Westhoek (-6 700) naar verblijf buiten de Westhoek (+6 000). Wellicht heeft hier in 2015 de perceptie meegespeeld dat de Westhoek net als in 2014 'volboekt' is. De verschuiving (richting Noord-Frankrijk) heeft ook te maken met de grote logiescapaciteit in de regio Lille (ketenhotels) en het feit dat men in Lille in bepaalde perioden goedkoper kan slapen dan in Vlaanderen. Net als bij de schoolgroepen zien we bij de Britse volwassenengroepen een daling van het dagtoerisme. Bij de groepsbezoekers is er wel een toename van het verblijfstoerisme in en buiten de regio. Tabel 17 Evolutie Britse WOI bezoekers naar type toerist en dagtoerist / verblijfstoerist, Type tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % DT , , ,1 +9,1-65,7 IND VT b WH , , ,4 +41,0-20,7 VT WH , , ,4 +69,3-10,8 Totaal , , ,0 +57,8-16,8 DT , , ,0-39,8-51,8 SCH VT b WH , , ,9 +28,7-3,9 VT WH , , ,1-13,1-18,8 Totaal , , ,0-11,3-24,5 DT , , ,2-52,0-70,7 GRP VT b WH , , ,6 +35,6-47,6 VT WH , , ,2 +6,5-51,7 Totaal , , ,0 +12,1-51,4 IND = Individuele bezoekers; SCH = Bezoekers in schoolgroep; GRP = Bezoekers in volwassenengroep DT = Dagtoerist vanuit woonplaats; VT b WH = Verblijfstoerist buiten de Westhoek; VT WH = Verblijfstoerist in de Westhoek Evoluties Nederland Naar type bezoeker Nederlandse individuele bezoekers zijn in volume licht toegenomen, maar hun aandeel nam sterker toe van 51% naar 59%. Dit heeft te maken met de daling van het aantal Nederlandse bezoekers in schoolgroepen (-4 600). Ook bij de bezoekers in volwassenengroepen noteren we een beperkte daling (-800). WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek

26 Tabel 18 Evolutie Nederlandse WOI bezoekers naar type bezoeker, Type bezoeker tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % Individuele bezoekers , , ,9 +7,6-41,4 Bezoekers in schoolgroep Bezoekers in volwassenengroep , , ,9-22,8 +0, , , ,3-25,8-69,3 Totaal , , ,0-7,6-34, Naar dagtoerist / verblijfstoerist Bij de Nederlandse WOI bezoekers zijn het vooral de dagtoeristen die in volume afnemen. De verblijfstoeristen in de Westhoek kenden de sterkste toename (+16%). Tabel 19 Evolutie Nederlandse WOI bezoekers naar dagtoerist / verblijfstoerist, Dagtoerist / verblijfstoerist Dagtoerist vanuit woonplaats Verblijfstoerist buiten de Westhoek Verblijfstoerist in de Westhoek tov 2013 volume % volume % volume % in % 2015 tov 2014 in % , , ,4-31,6-36, , , ,7-11,8-38, , , ,0 +15,9-31,9 Totaal , , ,0-7,6-34, Naar type bezoeker en dagtoerist / verblijfstoerist Detailanalyse leert dat de globale daling in de Nederlandse markt vooral te wijten is aan een daling van het aantal Nederlandse schoolgroepen op daguitstap (-3 300). Het aantal Nederlandse scholen (en ook volwassenengroepen) met verblijf in de Westhoek bleef relatief stabiel. Het verblijfstoerisme in de Westhoek van Nederlanders op individuele basis nam toe met 27%, terwijl het dagtoerisme sterk achteruit ging. WOI bezoekers Westhoek - Resultaten bezoekersonderzoek