Bijwerkingen van medicijnen voor CML

Transcriptie

1 Bijwerkingen van medicijnen voor CML Dr. Peter E. Westerweel Internist-Hematoloog Albert Schweitzer Ziekenhuis Dordrecht 1

2 Opzet Heb ik een bijwerking? Veelvoorkomende bijwerkingen bij TKIs Alternatieven Praktische tips van mij van jullie? Referentiemateriaal 2

3 Heb ik een bijwerking? Kreeg ik het na start van een medicijn? Staat het in de bijsluiter? Kan de dokter een reden bedenken waarom mijn medicijn mijn klacht heeft kunnen veroorzaken? Ging de klacht weg na stoppen van het medicijn? Trad mijn klacht op bij een te hoge concentratie / dosis van het medicijn? (of verdween klacht bij lagere dosis) Bijwerkingen in kaart Fase I / II / III / IV wetenschappelijk onderzoek Medische literatuur Meldingsinstantie: 3

4 Kenmerken van bijwerkingen bij Tyrosine Kinase Remmers Elke TKI eigen patroon van bijwerkingen (en geen enkele zonder. ) Effecten verschillen van persoon tot persoon relatie tussen dosis en bijwerking maar meeste bijwerkingen bij goede dosis Veel bijwerkingen nemen in de loop van de tijd in ernst af 4

5 Veel medicatie-interacties! bevraag je hematoloog over interacties overleg (aanvullend) met apotheker Veelvoorkomende bijwerkingen TKIs dasatinib imatinib nilotinib imatinib vochtophoping 19 % 41 % 5 % 14 % longvocht 10 % 0 % 0 % 0 % misselijkheid 8 % 20 % 11 % 31 % diarree 17 % 17 % 8 % 21 % spierpijn 6 % 12 % 10 % 10 % huiduitslag 11 % 17 % 31 % 11 % 5

6 Bloedcontrole Bloedbeeld - rode bloedcellen - bloedplaatjes - witte bloedcellen Leverenzymen Alvleesklierenzymen Nierfunctie Spiegelbepaling (op indicatie) 6

7 Een bijwerking en dan? Alternatieven? Grote winst TKI: revolutie in behandeling & prognose CML 7

8 Therapietrouw ontzettend belangrijk Impact medicatie-(on)trouw op ziektevrije overleving! Ganesan Am J Hematol

9 Alternatieven Hanteerbaar maken van bijwerkingen Switch tussen TKIs Stoppen (studieverband!) Stamceltransplantatie (interferon / hydrea / busulfan) 9

10 Maak bijwerkingen bespreekbaar! Hanteren van bijwerkingen: praktische tips van mij (en van jullie?!) 10

11 Huiduitslag imatinib Nilotinib 11

12 imatinib Wat te doen? Zalf met ontstekingsremmer (steroiden) + vet Jeuk-remmend tabletje anti-histaminicum Bij versterkte eeltvorming: evt eelt-oplossende middelen (acylsalicylzuur etc) Voorkom zonverbranding (creme, kleding/petje) Veelvoorkomend (mn nilotinib)! Lastig! 12

13 Maagirritatie / misselijkheid Dosis evt spreiden Medicatie-inname bij maaltijd en/of met groot glas water (oorzaak nl directe prikkeling) (nilotinib echter altijd nuchter) Koffie, alcohol, sterke kruiden vermijden Rechtop zitten/staan na medicatieinname Maagirritatie / misselijkheid Gebruik maagbeschermers? Protonpompremmer (bijv omeprazol) Niet bij dasatinib en nilotinib H2-antagonist (ranitidine) Niet bij dasatinib Antizuurmiddelen ( blusmiddelen ) bijv. antagel Minimaal 2 uur interval met medicatieinname Anti-misselijkheids tabletjes 13

14 Diarree Vaak wat zachtere ontlasting Metamucil (psylliumzaadjes) vezels in een zakje Loperamide (Imodium) Darmverstopping (obstipatie) Ruim vocht innemen (min. 1,5-2 liter / dag) Fruit, vezels (evt metamucil) Evt laxeermiddel zoals movicolon 14

15 Oedeem (vochtophoping) Oedeem (vochtophoping) 15

16 Oedeem (vochtophoping) Wat te doen? Zoutinname beperken Plaspillen Elastische kousen Voldoende drinken Spierkramp: Wat te doen? Controle van verschillende zouten in het bloed (+ evt aanvulling) Calciumtabletten of magnesiumtabletten (ook bij normale bloedconcentratie) evt medicatie: hydrokinine (Inhibin) baclofen NSAID (bijv. ibuprofen) 16

17 Vermoeidheid Uitsluiten enkele oorzaken door arts: Bloedarmoede Schildklierafwijkingen Infectie Depressie? Angsten? Goede slaap Doseren / opbouwen van activiteiten Opmerkingen / suggesties? 17

18 Take home messages TKIs zeer effectief, maar diverse bijwerkingen Iedere TKI specifiek bijwerkingpatroon Overweeg: - even afwachten - switch - symptoomverlichting Therapie-ontrouw is bewezen (levens)gevaarlijk Bespreek bijwerkingen met je behandelend hematoloog 18