Transcriptie

1

2

3 KUMU is ontworpen door de Finse architect Peka Vapaavuori. Gebouwd tussen 2003 en 2006

4

5

6 Evald Okas Zelfportret 1940.Behoort tot de Yaroslavl artiesten

7 Okas -en een aantal collega s- werd in 1941 gedeporteerd naar Rusland. Daar zat hij in een werkkamp ten dienste van het leger. In 1942 werden hij en Adamson Eric, Avo Keerend,Richard Sagrits en Elmar Kits overgebracht naar Yaroslavl. Hier werden zij bijgeschoold in het Socialistisch Realisme. Zij zullen na de oorlog in Estland als voorbeeld moeten dienen. Alleen al hierdoor was duidelijk dat Estland samen met Letland en Litouwen als Soviet republieken verder zouden gaan na de oorlog.

8 Evald Okas, De Yaroslavl groep. Okas heeft Richard Sagrits achter de ezel geplaatst. In het midden staat Adamson Eric, de latere voorzitter van de Soviet Estse Artiesten Bond, met een scherf in zijn hand. Okas heeft zichzelf en profiel geschilderd met een paar penselen in zijn hand en kaart van het front.

9 Het Socialistisch Realisme In de jaren 20 van de vorige eeuw was er in de Soviet Unie al een tijd een discussie gaande over de richting waarin de kunst zich moest ontwikkelen. Kunst is van het volk, had Lenin gezegd, Rembrandt,Rubens en Repin in dienst van de werkende klasse. De Avant Garde legde dit heel anders uit. De nieuwe samenleving vereiste ook een geheel nieuwe kunst en een breuk met het verleden was juist een voorwaarde. Een dergelijke gedachtegang was elitair en hoorde bij een kleine intellectuele bovenlaag, zo werd binnen de partij geoordeeld. De werkende klasse had behoefte aan duidelijkheid. Kunst moest begrijpelijk zijn en voor één uitleg vatbaar. En niet in de laatste plaats moest kunst de arbeiders stimuleren de weg te gaan die naar de heilstaat voerde. Een adviseur van Stalin bedacht een term het Socialistisch Realisme

10 Richard Sagrits Hij en Evald Okas legden in 1947 een proeve van bekwaamheid af in het socialistisch realisme, door het plafond van de Estse Nationale Opera in deze stijl te versieren. Daarna probeerde hij zich zoveel mogelijk te onttrekken aan het socialistisch realisme. Na 1960 ging hij echt los.

11 Nationale opera van Estland. Het opera gebouw werd in 1944 plat gebombardeerd door de Russen, en in 1947 weer opgebouwd

12 Adamson- Eric (Erich Karl Hugo Adamson ) Was al een gevestigd schilder toen hij voor herscholing in Yaroslavl zat. Mogelijk daarom werd hij voorzitter van de nieuwe bond en ook lid van de Communistische partij. Ook nu is hij een gevierd schilder, wat blijkt uit het feit dat hij een eigen museum heeft

13 Elmar Kits Ook hij was in Yaroslavl en wist samen met Okas en Sagrits vaardig het socialistisch realisme op het plafond van de opera te penselen in Na 1955 ging hij steeds meer zijn eigen weg en in 1966 organiseerde hij buiten de bond om een tentoonstelling met kubistische werken

14 Elmar Kits Compositie

15 De tentoonstelling in 1966 ging over het kubisme annex constructivisme. Het ademde de sfeer van de jaren 20, zoals dit affiche. Kunstenaars gingen terug naar waar ze waren gebleven vóór Contact met het westen was weggelegd voor een enkeling.

16 Avo Keerend Opgeleid in Talinn. In 1947 lid van de Soviet Estse Artiesten Bond. Maker van vele soviet posters. Na 1960 keerde hij terug naar een soort van kubisme. Na 1990 exposities in heel Europa.

17 Avo Keerend Bouwvakkers, laat ons het vijfjarenplan in vier jaar voltooien. Laat ons de welvaart van het volk verhogen.

18 Avo Keerend landschap 1950

19 Avo Keerend: Linoleumsnede

20 Arvo Keerend Compositie in blauw 1968

21 Evald Okas Affiche voor de 33 ste verjaardag van de socialistische october revolutie

22 Elmar Kits De eerste trekker op de kolchoz

23 Avo Keerend Vroeger was hier alleen maar moeras

24 Roman Treuman De agitator bezoekt zijn kiezers

25 Elmar Kits en Evald Okas De Estse Rode Garde bezoekt Lenin

26 Udo Külv Laat ons vechten voor een groter gebruik van superieure techniek op de kolchoz

27 Meer hout voor onze nationale economie

28 Affiche uit 1960 Oproep om ton rundvlees te leveren voor ons land. Aantekening: Eén koe leverde in die tijd ongeveer 250 kilo vlees.

29 Adamson-Eric (Erich Karl Hugo Adamson)

30 Adamson Eric werd in april op dat moment voorzitter van de Soviet Estse Artiesten Bondaangeklaagd wegens formalisme. In een 23 pagina tellend geschrift vol zelfkritiek deed hij boete voor het partijcongres. In een daaropvolgende resolutie werd hij gedwongen af te treden als rector van de kunst academie. Bovendien werd hij uit de partij gezet. Hij kwam als arbeider in een schoenfabriek terecht. Na Stalins dood werd hij al spoedig gerehabiliteerd en professor aan dezelfde kunstacademie. Kort daarna kreeg hij een beroerte en werd aan zijn rechterzijde verlamd. Niettemin bleef hij productief.

31 Adamson Eric Landschap met bomen 1949

32 Adamson Eric; Surrealistisch motief 1937

33 Kloostri Petri 1938

34 Adamson Eric keramiek 1966

35 Adamson Eric: Twee vrouwen, keramische tegel 1968

36 Evald Okas ( ) Beweerde na 1990 dat hij geen enkele belangstelling had voor welke ideologie dan ook. Ik deed wat mij werd opgedragen, maar wilde wel steeds bijleren, want het ging mij om het schilderen Eigenlijk was Okas dus een uitgesproken formalist. Zijn wendbaarheid bracht hem zelfs het lidmaatschap van de Soviet Academie in Moskou. Hij mocht toen ook naar het westen reizen.

37 Evald Okas: Mijnwerkers 1948

38 Evald Okes Naakt 1938

39 Evald Okes Boerin 1951

40 Evald Okas Rotterdam 1961

41 Evald Okas Oude Man 1994

42 Richard Sagrids Een zelfportret uit 1936.Na Yaroslavl past hij zich ook aan, maar zo weinig mogelijk.

43 Richard Sagrids Aan de rivier 1937

44 Richard Sagrids: Een vergadering van de schilders bond 1946

45 Richard Sagrets: Voor de Storm 1946

46 Richard Sagrids: Visser bij de rivier (1951)

47 Richard Sagrids Vroeg invallende dooi 1951

48 Richard Sagrids: Vissers, laten we tenminste ton vis per jaar vangen ( 1948)

49 Richard Sagrets Toolse Moote 1963

50 Erik Haamer Portret 1939

51 Erik Haamer; Os in het moeras 1943

52 Erik Haamer Oogst

53 Erik Haamer Aan het strand

54 Erik Haamer An Outcast

55 De roerige jaren zestig Begin jaren zestig van de vorige eeuw ontstond er in Tartu een rebelse groep jonge kunstenaars die zich wilde onttrekken aan de kunstdictatuur van de Soviet regering. Onder Chroestjov was het klimaat al milder geworden, maar met de komst van Breznjev in 64 kwam het geijkte socialistisch realisme weer terug. Toch verschenen er in het studentenblad Trü artikelen over Pop Art, en was er een groep jonge kunstenaars die zich Soup 69 noemt. Een duidelijke verwijzing naar Andy Warhol s Campbell s Soup Can uit Tentoonstellingen werden georganiseerd in appartementen, café s en de mensa van de universiteit. In 1970 werd in Tartu een grote tentoonstelling georganiseerd door Rein Tammik e.v.a. Die heeft niet langer dan een week geduurd. Met recht kun je hier spreken van een underground.

56 Kaljo Pollu { ) Was vanaf 1961 directeur van de kunsten faculteit van de universiteit van Tartu. Zelf ook beeldend kunstenaar, moedigde hij zijn studenten aan om in contact te komen met hedendaagse kunststromingen in het westen, bijvoorbeeld Pop Art. Hij maakte ook exposities van hun tegendraadse werken mogelijk.

57 Kaljo Pollu Weemoed 1967

58 Rein Tammik: On the Leningrad Highway

59 Rein Tammik

60 Rein Tammik Les petites femmes

61

62 Ilmar Molin Lenin 1969

63 Aili Vint : Orchidee 1985

64 Ilmar Kruusamäe Ilmar begon in 1976 te schilderen en ondervond hoe moeilijk het was een officieel goedgekeurde tentoonstelling te organiseren. Nooit namelijk. Ilmar beweerde dat je geen kunstenaar werd door op de universiteit een academische graad te halen,zoals toen gebruikelijk was. Talent was een van God gegeven gave. In de jaren tachtig richtte hij met medestanders de Kursi school op. Als Ests nationalist- hij gebruikte vaak zwart, wit en blauw, de nationale kleurenweigerde hij dienst in het soviet leger. Na 1990 gingen de schilderijen van de Kursi groep de hele wereld over, ook naar Nederland. Op de vraag hoe hij de Estse onafhankelijkheid beleefde,was het antwoord: De vijftig plussers deden vreselijke dingen, nu liegen ze daarover en proberen het te verbergen. Daar gaan nog generaties overheen

65 Ilmar Kruusamäe: Andrus Kasamaa Andrus Kasamaa werd in 1970 directeur van de kunst faculteit van de universiteit van Tartu. Hij maakt o.a. mogelijk dat de Kursi groep hun atelier konden vestigen in de bovenste verdieping van het kunsten huis, vlak naast de universiteitsbibliotheek. Kruusamäe s stijl wordt gerekend tot het hyper realisme.

66 Illmar Kruusamäe

67 Illmar Kruusamäe

68 Illmar Kruusamäe

69 Illmar Kruusamae; Voorjaars vakantie

70 Heinz Valk werd in de jaren 70 beroemd in dissidentenkringen vanwege zijn cartoons over het communistische regime. Vanaf 1988 een vooraanstaand lid van de onafhankelijkheidsbeweging en drijvende kracht achter de Zingende Revolutie

71 Heinz Valk: Hoe wij onze helden eren

72 Heinz Valk 1976 Het congres van de communistische partij als klapvee

73 Heinz Valk: Welkom 1975

74 Heinz Valk Vrijheid van meningsuiting

75 Heinz Valk (!976) De resoluties van het congres moeten onmiddellijk worden uitgevoerd

76 Mare Vint: Vrouw in het bos

77 G Leis (1986) Zomer

78 Mode uit de Soviet tijd

79 Mode in de koude oorlog Behalve de wapenwedloop was er ook op andere gebieden een race met het westen in de koude oorlog, o.a. de mode. Estland, zo dacht men in Moskou, was de meest westerse republiek van de USSR en het meest geschikt als Soviët modecentrum. In 1957 werd het Talinn Mode Huis opgericht. De ontwerpers moesten proberen de westerse modehuizen voorbij te streven.

80 Dit moet het worden..

81 Het z.g. kitchen debate in Moskou tussen Nixon en Chroestjov in 1959

82 Modellen tentoongesteld in het KUMU, afkomstig uit het Talinn Mode Huis.

83 Anastas Sutkus

84 Antana Sutkus Marathon

85

86 Anastas Sutkus Straatmuzikant

87 Jean Paul Sartre

88 Moeders hand Antanas Sutkus

89 Anastas Sutkus zonder titel

90 Op het platteland van Litouwen

91

92 Ideaal en werkelijkheid

93 Gezicht van een tijdperk