Patiëntenkrant. Welkom bij het taalspreekuur! De Patiëntenkrant is een uitgave van het Albert Schweitzer ziekenhuis

Transcriptie

1 Patiëntenkrant 01 De Patiëntenkrant is een uitgave van het Albert Schweitzer ziekenhuis Blz. 3: Trots op onze naamgever Blz. 5: Radioactief afval: veiligheid staat voorop Blz. 6: Neem een kijkje op de website van het ziekenhuis 2015 Blz. 7: Rivas: alles voor een gezond en zelfstandig leven Welkom bij het taalspreekuur! Wie op donderdagochtend het ziekenhuis binnenloopt kan er niet om heen; de balie van het taalspreekuur. Deze balie is er speciaal voor mensen die hulp willen bij het lezen van een folder of bijsluiter of met het invullen van een formulier. We zijn met het taalspreekuur gestart omdat er nog veel mensen in Nederland zijn die moeite hebben met lezen en schrijven vertelt adviseur patiëntenvoorlichting Jacqueline Blase. In totaal gaat het om bijna anderhalf miljoen mensen. Juist in een ziekenhuis is het be- langrijk dat je goed begrijpt wat je leest. Als er staat dat je nuchter moet zijn voor een onderzoek en je kent het woord nuchter alleen als het gaat om wel of geen alcohol, dan kan dat lastige situaties opleveren. Als je in gesprek gaat over laaggeletterdheid reageren sommigen nog vol ongeloof. Vaak wordt gedacht dat het gaat om mensen die uit een ander land komen. Maar ruim één miljoen laaggeletterden is gewoon van Nederlandse afkomst. Als je dat vertelt is de volgende reactie vaak dan gaat het zeker vooral om oudere mensen maar ook dat klopt niet. De leeftijd varieert van jaar. En de oorzaak is al net zo verschillend. Bij ouderen bijvoorbeeld omdat ze door de oorlog destijds van school zijn gegaan en het leren niet meer opgepakt hebben. Maar bij jongeren hoor je vaak dat ze opgegroeid zijn in een taalarm gezin. Dat er vroeger thuis nooit (voor)gelezen werd, er geen krant, tijdschriften of boeken waren. Veel mensen houden het ook verborgen. En dat gaat best gemakkelijk want je kunt het niet aan iemand zien en een smoes is zo bedacht. Geeft u het formulier maar mee, dan vul ik het thuis we in of Ik ben mijn bril vergeten, kunt u even voorlezen wat er staat? We willen in ons ziekenhuis benadrukken dat het niet nodig is om je hiervoor te schamen. Sterker nog; we kunnen beter helpen als we weten dat iemand laaggeletterd is; dan kunnen we dingen soms anders uitleggen. Bij het taalspreekuur kun je ook terecht om een taaltest te doen op de computer (de Taalmeter). De test duurt 12 minuten en je ziet meteen je score. Als blijkt dat je wel wat hulp kunt gebruiken, kunnen de vrijwilligers van het taalspreekuur je meteen vertellen waar je terecht kunt voor een goede cursus. Want ook al heb je moeite met lezen en schrijven, je bent nooit te oud om het te leren. Het taalspreekuur is iedere donderdag van uur Laaggeletterdheid is geen alfabetisme. Een analfabeet kan helemaal niet lezen en schrijven. Als je laaggeletterd bent kun je wel een beetje lezen maar vind je het vaak moeilijk om te begrijpen wat je leest ASZ-Patientenkrant _v4.indd :35

2 Patiëntenkrant Voeding Welk menu kiest u vandaag? Lekker en gevarieerd eten is heel belangrijk. Ook als je opgenomen bent in het ziekenhuis. Daarom kunt u bij ons sinds kort kiezen uit maar liefst drie menu s. De zorgassistent hoort graag waar u trek in heeft. Op het menukaartje vindt u drie menu s. Op menu C staan de Hollandse/streekgerechten: in het winterseizoen is dat bijvoorbeeld rundvlees met rode kool of zacht gestoofde vis. Menu B heeft de populaire maaltijden, zoals bami of hutspot. Nieuw is menu A, waarop u wereldgerechten vindt zoals vispaella of Italiaanse stoofschotel. Het is maar net waar u die dag trek in heeft. Veel keuze De zorgassistent hoort graag waar u trek in heeft Dat is nog niet alles. Elke dag staat er een vegetarisch gerecht op de kaart en ook een halalmenu is beschikbaar. Menu s B en C zijn helemaal beschikbaar voor alle diëten, denk aan glutenvrij. Voor onze jongste patiëntjes hebben we een aangepast menu, met zo nu en dan een lekker frietje of kroketje. Lust u het toetje niet? Dan is er altijd vanillevla of yoghurt. In het najaar en winter hebben de drie menukaarten ook nog eens andere gerechten dan in het voorjaar en zomer. Zo blijft de menukeuze gevarieerd, zelfs als u langer in ons ziekenhuis ligt. Eet uw bezoek mee? De zorgassistent vraagt u s morgens wat u s avonds wilt eten. Daar is het keukenteam blij mee. Zo kunnen zij precies de maaltijden klaarzetten die besteld zijn en hoeven we geen overgebleven eten weg te gooien. Weet u trouwens dat uw bezoek met u mee kan eten op de verpleegafdeling? Dat kan tegen een kleine vergoeding, de bonnen hiervoor zijn bij de receptie van ons ziekenhuis te koop. Een broodmaaltijd kan vaak met de zorgassistent aan het bed geregeld worden, een warme avondmaaltijd moet vóór uur aan de zorgassistent doorgegeven worden. Zo weten onze medewerkers gastvrij dat ze voor u een extra maaltijd moeten klaarzetten. Eet smakelijk! Kom ook eens naar het restaurant Een goed belegd broodje, heerlijke warme maaltijd of een gezonde salade? In het restaurant op locatie Dordwijk is er volop keuze. Medewerkers, patiënten én bezoekers zijn er van harte welkom. De Asprettobar in de centrale hal van ons ziekenhuis op locatie Dordwijk kent u misschien wel. Hier kunt u dagelijks terecht voor een kopje koffie of thee met een broodje of gebakje erbij. Heeft u grotere trek? Stap dan eens binnen in ons sfeervolle restaurant naast de Asprettobar. Het is makkelijk en snel toegankelijk en heeft veel leuke zitjes, s zomers ook buiten op een ruim terras. Natuurlijk is er een uitgebreide menukaart met voor ieder wat wils. ambachtelijke broodjes of maaltijdsalades. Er zijn wisselende dag- en weekschotels en voor een lekkere afsluiting kunt u kiezen uit verschillende toetjes. Ook op onze locatie Zwijndrecht bent u van harte welkom in ons sfeervolle restaurant, van ma-zo van tot en van tot uur. Voor een kopje koffie met iets lekkers kunt u in Sliedrecht, Amstelwijck ook terecht bij de koffiecorner Lekkere drankjes Natuurlijk kunt u uw dieetwensen met onze koks bespreken. En heeft u trek in vers geperst sinaasappelsap, een beker melk of ander drankje? Schenk uw glas of beker gerust vol, de kwaliteit is top. Kom langs Volop keuze Naast de verse broodjes, diverse soepen en een saladebar kunt u dagelijks kiezen uit twee warme maaltijden. Dinsdag en donderdag zijn actiedagen, met speciale Het restaurant op locatie Dordwijk is doordeweeks geopend van 8.00 tot uur. In het weekend kunt u er terecht van tot uur en van tot uur. Kom eens langs en breng gerust uw bezoek mee ASZ-Patientenkrant _v4.indd :35

3 Albert Schweitzer Trots op onze naamgever Voor veel mensen is de naam van ons ziekenhuis bekender dan de persoon die achter deze naam steekt: dr. Albert Schweitzer. Daar willen wij graag verandering in brengen. Dat doen we samen met het Nederlands Albert Schweitzer Fonds (NASF). Doe iets moois, anderen zullen het imiteren De Duitse arts en weldoener Schweitzer ( ) staat op veel manieren symbool voor hoe wij als ziekenhuis graag willen zijn. Eerbied voor het leven was zijn leidende drijfveer. Hij stichtte in 1913 een ziekenhuis in het huidige Gabon, Afrika. Hij was de enige arts in het oerwoud in een omtrek van 800 kilometer. Het ziekenhuis bestaat nog steeds. Onvermoeibaar Schweitzer werkte met weinig middelen onvermoeibaar aan betere gezondheidszorg. In zijn eigen tijd was hij al wereldberoemd om zijn goede werken. Hij kreeg in 1952 de Nobelprijs voor de Vrede. Met het geld ervan, bouwde hij een dorp voor leprapatiënten. Zijn wereldberoemde spreuken zijn actueler dan ooit, bijvoorbeeld: Doe iets moois, anderen zullen het imiteren. Of: Geluk is het enige wat zich verdubbelt als je het deelt. Naar deze bijzondere man zijn wij als ziekenhuis vernoemd, maar zijn naam leidde bij ons jarenlang een sluimerend bestaan. Zonde eigenlijk, bedachten we ons tijdens het Albert Schweitzer Internationale Schweitzerjaar We mogen immers trots zijn op onze verbintenis met de witte medicijnman, zoals de inheemse bevolking hem noemde. Direct resultaat We legden contact met het NASF. Dit fonds wil de idealen en de geestelijke erfenis van Schweitzer bewaren en uitdragen. Heel concreet, want het NASF geeft startsubsidies aan kleinschalige en lokale gezondheidsprojecten in Afrika ten zuiden van de Sahara. Watertanks aanleggen, een kippenboerderij stichten, het emanciperen van albino s, het trainen van oogspecialisten, gezondheidsvoorlichting geven: uiteenlopende activiteiten met heel direct resultaat. Inmiddels zijn we als Albert Schweitzer ziekenhuis officieel lid geworden van het NASF. Het fonds gaat ons helpen de naam van Albert Schweitzer voelbaarder en herkenbaarder te maken binnen het ziekenhuis. Wij gaan het fonds helpen met aandacht en steun bij zijn activiteiten. Wilt u meer weten, of misschien een donatie doen aan het NASF? Kijk dan eens rond op Doe iets moois, anderen zullen het imiteren! ASZ-Patientenkrant _v4.indd :35

4 Patiëntenkrant De Hulpverlener De klinisch logopedist Slikken en praten zijn zó belangrijk! Na een operatie kunt u problemen met slikken hebben. En als u een CVA heeft gehad, kan het lastig zijn om op de juiste woorden te komen. In zulke situaties kan de klinisch logopedist u misschien helpen. Zodra iemand begint te praten, weet ik vaak al meteen wat er aan de hand is. De klinisch logopedist is er voor alle communicatieproblemen, dat zijn problemen die te maken hebben met spreken, horen, taal, stem en slikken. Wij helpen mensen die zijn opgenomen in ons ziekenhuis en problemen hebben met spreken of slikken zegt Maaike Schram, één van de twee klinische logopedisten in ons ziekenhuis. Wij werken door het hele ziekenhuis en dan vooral op de afdelingen Neurologie en Geriatrie. Vanmorgen bezocht ik bijvoorbeeld een dame van 102 die zich verslikte in het eten. Daarna was ik op de Intensive Care bij een patiënt die na een langdurige beademing weer moet leren slikken. Op de Kinderafdeling zag ik een baby die de fles weigerde, waarna ik op de Longafdeling een man met ademhalingsproblemen bezocht. Mijn werk is heel afwisselend. Maaike begint haar gesprekken met een patiënt meestal met de vraag Vertelt u eens. Ik kijk dan goed hoe de patiënt antwoord geeft. Kan hij op de woorden komen? Gebruikt hij veel gebarentaal? Begrijpt hij mijn vragen? Zo zie ik of en hoe iemand kan communiceren. Ik help patiënten met oefeningen, hulpmiddelen zoals een letterkaart en praktische tips. Ik werk nauw samen met de arts, fysiotherapeut, ergotherapeut en diëtist. Ook de familieleden van de patiënt geef ik praktische tips. Elk advies is maatwerk. Voor elke patiënt probeer ik een goede oplossing te vinden. Ik wil toch het liefst dat mensen goed pratend en etend ons ziekenhuis verlaten. Eten en communiceren, een mens kàn niet zonder. Maaike Schram; zodra iemand begint te praten weet ik vaak al meteen wat er aan de hand is Column Cliëntenraad De patiënt als partner. Wat kan een dokter zonder patiënt? En wat is een patiënt zonder dokter? Dat kan toch niet? Een dokter kan z n werk doen als er een patiënt is. En een patiënt kan geholpen worden als er een dokter is. Dat spreekt toch voor zich zou je denken. Niets is echter minder waar. Hoe vaak gebeurde het niet dat een dokter een patiënt behandelde zonder dat de patiënt wist wat er ging gebeuren? In deze houding is duidelijk iets aan het veranderen. Steeds meer hoor je slogans als: de patiënt staat centraal, de patiënt als partner en de patiënt bij eigen zorgproces betrekken. De vooruitgang van de geneeskunde heeft zich in eerste instantie beperkt tot hoogwaardige medische behandelingen en voorzieningen. Nu zien we een verschuiving naar een andere invulling van de positie van de patiënt. Door de toegenomen mondigheid van patiënten, de invloed van de sociale media en de wettelijke rechten die aan patiënten zijn verleend, wordt de patiënt meer en meer betrokken bij zijn of haar behandeling. Veel werkers in de gezondheidszorg geven aan dat zij deze ontwikkelingen spannend, maar ook wel moeilijk vinden. Toch zullen we meer gaan horen van: De patiënt als partner. Mijn wens is dat u steeds meer gaat merken van deze nieuwe ontwikkeling. Adri Dekker Lid Cliëntenraad ASz (red. voormalig) ASZ-Patientenkrant _v4.indd :35

5 Reportage Radioactief afval: veiligheid staat voorop Op de afdeling Nucleaire Geneeskunde worden onderzoeken en behandelingen met radioactief materiaal gedaan. Hoe gaat dit en wat gebeurt er met het afval? Medisch Nucleair werker/ laborant Tibor Lelkes vertelt. Wij gebruiken lage doseringen radioactiviteit, patiënten kunnen gerust zijn. blijven. Zoals een marker, een pen met een radioactief tipje om op de foto s iets te kunnen markeren. Die bewaren we eveneens in een loodkluis. Patiënten die bij ons komen voor onderzoek, krijgen (meestal) via een infuus een radioactieve stof toegediend. Dit stofje straalt en onze speciale gamma-camera kan dat stofje meten en fotograferen, legt Tibor Lelkes uit. Voor longopnames gebruiken we een radioactief gas. Zo maken we opnamen van allerlei organen. Daarnaast doen we een aantal therapieën, zoals een plaatselijke bestraling van een te snel werkende schildklier. Regelmatig meten Loodkluizen De radioactieve materialen die hierbij gebruikt worden, krijgen als nucleair afval een speciale behandeling. Tibor: In de gebruikte naalden en infuusnaaldjes zit nog een klein beetje radioactieve stof. Dat is bijna niets meer, maar we nemen geen enkel risico. Na gebruik worden ze opgeborgen in speciale verzegelde tonnetjes, die in loodkluizen worden bewaard. Ook de zogeheten generator die het gas voor longonderzoeken levert, staat in een loodkluis. Alles wordt goed apart gehouden en achter slot en grendel bewaard. Alleen bepaalde medewerkers hebben toegang tot deze ruimte. We gebruiken ook zogeheten bronnen die jarenlang radioactief Regelmatig meet ik met speciale apparatuur of de materialen nog straling afgeven. Uitgestraalde materialen mogen mee met het ziekenhuisafval. Ik controleer de bronnen: is hun straling nog genoeg om door ons te gebruiken? Als dat niet zo is, worden ze opgehaald door de leverancier of door COVRA, de Centrale Organisatie voor Radioactief afval. Bij alles wat we doen, staat veiligheid voorop. Ophalen van de spuiten Uitpakken, registreren en invoeren van de spuiten Gebruikte spuiten worden verzameld De gebruikte spuiten worden bewaard in de loodkluis Tibor Lelkes, Medisch nucelair werker Regelmatig meten we met speciale apparatuur of er nog straling is ASZ-Patientenkrant _v4.indd :36

6 Patiëntenkrant Een schat aan informatie Neem een kijkje op de website van het ziekenhuis Hoe klinkt een mri-scan? Hoe bereid ik me voor op de operatie? Wat kost een ziekenhuisopname en hoe ziet de dokter er eigenlijk uit? Zomaar een greep uit de vele vragen waarop de website antwoord geeft. 2 1 Waar staat wat? Natuurlijk kunt u een zoekterm invullen op de homepage onder het kopje zoekt u iets? 1 Maar u kunt ook zoeken via de tabbladen op de homepage. Onder het tabblad Patiënt 2 vindt u alle informatie die voor u van belang kan zijn en onder het kopje direct naar 3 komt u meteen bij veel gevraagde informatie. Weet wat u te wachten staat! Als u voor een onderzoek of behandeling naar het ziekenhuis gaat is het belangrijk dat u goed voorbereid bent en weet wat u kunt verwachten. Via de knoppen Onderzoeken 4 en Behandelingen 5 kunt u op trefwoord zoeken. U vindt er behalve onze patiëntenfolders soms ook informatieve films.. Zo blijft u op de hoogte. Op de website vindt u ook het laatste nieuws 6 en data waarop er leuke of interessante bijeenkomsten voor patiënten worden georganiseerd. Denk aan open dagen, voorlichtingsbijeenkomsten, verwen dagen of informatieve markten. U vindt deze infor matie in de rubriek Uitgelicht 7 en in de agenda Voor kinderen is er een speciale website 8. Hier kunnen kinderen en ouders zich voorbereiden op hun bezoek aan de kinderarts of opname in het ziekenhuis. Vindt u geen antwoord op uw vraag? Dan kunt u altijd nog gewoon bellen: (078) (maandag t/m vrijdag van tot uur) U krijgt dan een medewerker van de afdeling voorlichting aan de lijn. U kunt uw vraag ook mailen: voorlichting@asz.nl of via Whatsapp: Top 3 meest gezochte medische informatie: (te vinden in de rubriek Direct naar onder het kopje Folders 9 ) 1. Pijn op de borst- wel of niet van het hart? 2. Neus spoelen met zout water 3. Carpaal Tunnel Syndroom Top 3 leukste of interessantste filmpjes op de website: 1. Cliniclowns (te vinden op de homepage van de kindersite) 8 2. Kijkonderzoek in de neus en de keel (te vinden bij specialisme 10 KNO onder het kopje voorlichtingsfims) 3. Slaaponderzoeken (te vinden bij het specialisme 10 SlaapWaakCentrum onder het kopje Osasfilms ) ASZ-Patientenkrant _v4.indd :36

7 Rivas: alles voor een gezond en zelfstandig leven Of u nu een rollator nodig heeft of een borstkolf, verbandschoenen of een warmtekussen: u vindt het bij de Rivas-winkel op onze locaties Dordwijk en Zwijndrecht. Ons thema is Leef & Gezondheid, zegt Truus Jansen. Daarvoor hebben we voor jong en oud handige hulpmiddelen te leen, te huur of te koop. Dat kan een telefoon met grote toetsen zijn of een hometrainer. Maar ook een douchestoel, aangepast bestek of een bloeddrukmeter. Eigenlijk alles dat te maken heeft met bewegen, groeien, ontspannen en proeven. Daarnaast regelen we verschillende diensten voor de klant, zoals alarmering, maaltijdservice en thuiszorg. Wij helpen mensen graag om gezond en zelfstandig te kunnen leven. De Rivas-winkel op locatie Dordwijk (buiten, vlakbij de hoofdingang van het ziekenhuis) is doordeweeks geopend van uur en op zaterdag van uur. Op locatie Zwijndrecht vindt u de Rivas-winkel in de centrale hal. Openingstijden: doordeweeks van uur. Loop gerust eens vrijblijvend binnen bij de Rivas winkel Testpanel patiëntenfolders Doet u ook een keer mee? Het is belangrijk dat u in een ziekenhuis goede informatie krijgt. Daar heeft u wettelijk gezien ook recht op. Daarom hebben we - als aanvulling op de informatie die u van de arts krijgt - meer dan duizend folders gemaakt. Deze folders gaan vooral over onderzoeken of behandelingen. Maar ook over de gang van zaken in ons ziekenhuis. Bent u patiënt (geweest) in ons ziekenhuis? Dan horen we graag wat u van onze folders vindt. Dat kan door een keer mee te doen met een onafhankelijk testpanel. Als panellid beoordeelt u drie patiëntenfolders. De bijeenkomsten worden gehouden op locatie Dordwijk. Als u wilt weten wanneer het testpanel patiëntenfolders bijeen komt, kijk dan op onze website U vindt daar ook een aanmeldingsformulier. ASz-Strip ASZ-Patientenkrant _v4.indd :36

8 Patiëntenkrant Vriendennieuws Met trots presenteren wij onze nieuwe wervingswebsite We zouden het leuk vinden als je even online een kijkje zou komen nemen. Met vriendelijke groet, Stichting Vrienden van het Albert Schweitzer ziekenhuis Handig om te weten Bezoek U kunt dagelijks bezoek ontvangen in het ziekenhuis. Dat kan tijdens speciale bezoekuren. U vindt de bezoektijden op de bezoektijdenkaart in de folderrekken bij de ingang van het ziekenhuis en op de website. Kan uw bezoek door omstandigheden niet tijdens de vastgestelde bezoektijden komen? Overlegt u dan met de verpleegkundigen van de afdeling; u kunt samen kijken of er een andere bezoekmogelijkheid is. Voor de rust van de patiënt en de kamergenoten mogen per patiënt niet meer dan twee bezoekers tegelijk aanwezig zijn. Post De post wordt iedere dag op de verpleeg afdeling bezorgd. Als u tijdens uw verblijf in het ziekenhuis post wilt ontvangen, moet dit als volgt worden geadresseerd: Albert Schweitzer ziekenhuis Naam van de locatie waar u opgenomen bent Uw voorletters en achternaam Indien bekend de naam van de afdeling en het kamernummer Postbus AK Dordrecht Post die u zelf wilt versturen, kunt u afgeven aan de verpleegkundige of de secretaresse van de afdeling waar u bent opgenomen. Zorgt u er wel voor dat de post voldoende gefrankeerd E-card Iedereen kan patiënten via de website een gratis e-card sturen. Deze wordt bij de patiënt op de afdeling bezorgd. Krant Als u geabonneerd bent op een krant, dan kunt u deze via uw persoonlijk abonnement in het ziekenhuis laten bezorgen. Houdt u er wel rekening mee dat de krant pas later op de dag bij u wordt bezorgd. Er zijn ook losse nummers te koop bij de winkel in de centrale hal van het ziekenhuis. Kunt u zelf niet uit bed? Op een groot aantal afdelingen werken gastvrouwen/- heren, die graag een krant voor u ophalen. Koffie/thee Op locatie Dordwijk, Sliedrecht, Zwijndrecht en Amstelwijck is een koffiecorner. U vindt de koffiecorners in de centrale hal. U kunt er terecht voor koffie, thee, frisdrank en koude of warme hapjes. Telefoon voor slechthorenden/slechtzienden Als u slechthorend bent en/of moeite hebt met telefoneren, dan kunt u via de hostess van Patiëntline een speciale telefoon voor slechthorenden of slechtzienden aanvragen. Hier zijn voor u geen extra kosten aan verbonden. U moet wel eerst een (normale) telefoonaansluiting aanvragen. Rolstoelen Op alle locaties vindt u bij de ingang rolstoelen die u in het ziekenhuis kunt gebruiken. U heeft hiervoor een munt van 2 euro nodig en het systeem werkt net als in de supermarkt: zet de stoel na gebruik in de rij rolstoelen terug en u krijgt uw munt weer terug. Als u een rolstoel van de verpleeg afdeling gebruikt, wilt u er dan voor zorgen dat deze na gebruik weer op de afdeling wordt teruggebracht? Kiosken In de centrale hal van de locaties Amstelwijck en Zwijndrecht vindt u een kleine kiosk. Hier kunt u terecht voor kaarten en cadeautjes, maar ook voor bijbels en rozenkransen. Apotheek Bij de Apotheek kunt u na ontslag meteen uw medicijnen of verband meenemen. U kunt er ook terecht voor zelfzorgmiddelen, huidverzorging, hulpmiddelen en verbandmaterialen. Open van maandag t/m vrijdag van tot uur. U vindt ons in de hal naast de ingang van de locaties Dordwijk en Zwijndrecht. Volg ons op Facebook, Twitter en Whatsapp Colofon De Patiëntenkrant is een uitgave van de afdeling Communicatie van het Albert Schweitzer ziekenhuis. De krant verschijnt twee maal per jaar in een oplage van stuks. Eindredactie: Jacqueline Blase Tekst en fotografie: afdeling Communicatie en Sacha Eikenboom Strip: Piet Zeeman Vormgeving: Elan Strategie & Creatie, Rijswijk Druk: Drukkerij Dekkers van Gerwen Redactieadres: afdeling Communicatie, Postbus 444, 3300 AK Dordrecht, voorlichting@asz.nl. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van de redactie worden overgenomen ASZ-Patientenkrant _v4.indd :36