INHOUDSOPGAVE 1. NOTA VAN AANBIEDING

Transcriptie

1 Begroting

2 2

3 INHOUDSOPGAVE 1. NOTA VAN AANBIEDING Inleiding Verslaggeving Ontwikkelingen sinds het vorige begrotingsjaar Uitgangspunten Incidentele baten en lasten Kostentoerekening Onttrekkingen aan voorzieningen en bestemmingsreserves Weerstandsvermogen Risicoparagraaf Financiering Subsidieparagraaf Verbonden partijen Bedrijfsvoering Autorisatie investeringen Grote projecten KERNCIJFERS PROGRAMMA S Inleiding programma s Programma Waterveiligheid Programma Watersysteem Programma Waterketen Programma Wegen Programma Middelen Dekkings- en financieringsmiddelen Recapitulatie exploitatie en investeringen per programma TOELICHTING NAAR KOSTENDRAGERS Taak Watersysteem Taak Zuivering Taak Wegen KOSTEN- EN OPBRENGSTENSOORTEN Algemeen TARIEVEN WATERSCHAPSBELASTINGEN Inleiding De watersysteemheffing De wegenheffing De zuiveringsheffing De verontreinigingsheffing Totaaloverzicht heffingsopbrengst Lastenontwikkeling Heffingsopbrengstontwikkeling in meerjarenperspectief BESLUIT TER VASTSTELLING 84 Bijlagen 85 3

4 4

5 1. NOTA VAN AANBIEDING 1.1 Inleiding Hierbij bieden wij u de begroting 2016 aan. De begroting 2016 is een nadere uitwerking van het voorstel voorjaarsnota 2015 zoals behandeld en vastgesteld in het algemeen bestuur van 26 juni Deze begroting geeft inzicht in de voornemens die het waterschap heeft voor het jaar Tevens zijn de kosten en opbrengsten per taak opgenomen en de daaruit voortvloeiende heffingsbedragen. In de programma s is het bestuursakkoord Veilig en vernieuwend uitgewerkt. Verder is bij de programma s een meerjaren exploitatieraming en investeringsplanning voor de periode opgenomen. Waterschap Rivierenland (WSRL) is een organisatie die tot taak heeft zorg te dragen voor het regionale watersysteem in het rivierengebied (zorg voor een goede waterkwaliteit en waterkwantiteit en bescherming tegen rivierwater) en voor de regionale wegen buiten de bebouwde kom in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. Het waterschap voert deze taken uit met aandacht voor kwaliteit. De missie van het waterschap sluit daarop aan: Waterschap Rivierenland zorgt voor veilige dijken en een evenwichtig watersysteem. Het waterschap is daarbij in staat om realistische doelen te stellen en om deze in samenwerking met klanten en andere overheden tot uitvoering te brengen op een wijze die past binnen de gestelde randvoorwaarden (waaronder kwaliteit, kosten, duurzaamheid, efficiëntie, effectiviteit etc.). Daarbij hanteert het waterschap de kernwaarden bekwaam, betrokken en betrouwbaar: Bekwaam: De kernwaarde bekwaam refereert aan expertise, deskundigheid en vakmanschap. Een vakmanschap dat bij de waterschappen door de eeuwen heen is gegroeid en tot op de dag van vandaag onderhouden wordt met ervaren, gespecialiseerde en goed opgeleide medewerkers. Bekwaam betekent ook: met kennis van zaken op zoek gaan naar nieuwe oplossingen, gebruik makend van de middelen die tot je beschikking staan. Betrokken: De kernwaarde betrokken omvat veel: oog hebben voor andere belangen, samenwerken, meebewegen met ontwikkelingen, rekening houden met de toekomst. Met daarbij steeds onze kerntaken voor ogen. Qua persoonlijke inzet betekent het: werken vanuit je hart, met af en toe een stapje extra. Betrouwbaar: De kernwaarde betrouwbaar verwijst naar: doe wat je zegt en zeg wat je doet. Het is heel vanzelfsprekend en basaal, en juist daarom is het nodig om er elke keer weer bij stil te staan. Visie Het werk van Waterschap Rivierenland raakt alle mensen in het rivierengebied. Om wonen en werken in dit gebied, nu en in de toekomst, mogelijk te maken zorgen wij voor een optimale uitvoering van onze taken op het gebied van waterveiligheid, watersysteem, waterketen en wegen. De goede dingen doen We zijn als waterschap een uitvoeringsorganisatie. Onze gebiedskennis, deskundigheid en daadkracht zetten we in voor de uitvoering van de kerntaken waterveiligheid, watersysteem en waterketen. We letten daarbij scherp op het bieden van een goede kwaliteit tegen zo laag mogelijke kosten. Vanuit onze verantwoordelijkheid voor goed openbaar bestuur zorgen we voor bestuurlijke vernieuwing. 5

6 We hebben oog voor de maatschappelijke meerwaarde van ons werk. Innovatie is vanzelfsprekend en het waterschap is zichtbaar, ook buiten de verkiezingen. We willen uitnodigend en uitdagend zijn voor burgerparticipatie. Door energieneutraal werken dragen we bij aan de landelijke klimaatafspraken. Voor een optimale taakuitvoering zoeken we de samenwerking met partners in het waterbeheer, waar dit bijdraagt voor wat betreft kosten, kwaliteit of kwetsbaarheid. Als overheid staan we voor een professionele dienstverlening aan burgers en bedrijven. We zijn een aantrekkelijk werkgever en onze medewerkers zijn duurzaam inzetbaar, zodat we steeds beschikken over voldoende en gekwalificeerd personeel. De kernwaarden bekwaam, betrokken en betrouwbaar vormen het fundament van onze organisatie. De dingen goed doen Als regionale waterspecialist zetten wij onze gebiedskennis, deskundigheid en daadkracht in voor de uitvoering van deze taken. In een gebiedsgerichte aanpak bundelen we diverse opgaven en leveren we maatwerk voor het gebied. We letten daarbij scherp op het bieden van een goede kwaliteit tegen zo laag mogelijke kosten, want we streven naar een effectieve en efficiënte taakuitvoering. Dat vraagt beheersing en transparantie van de prestaties en kosten van de organisatie. Voor een optimale taakuitvoering zoeken we de samenwerking met partners in het waterbeheer. Zo profiteren we van elkaars kennis en expertise. Multischalige samenwerking is ons uitgangspunt. We houden rekening met de belangen van anderen en hebben oog voor maatschappelijke meerwaarde van ons werk. We participeren in activiteiten voor kennisdeling. Als overheid staan we voor een klantgerichte dienstverlening aan burgers en bedrijven. Ook bieden we een inspirerende werkomgeving voor onze medewerkers; we zijn toonaangevend in Het Nieuwe Werken. Onze kernwaarden bekwaam, betrokken en betrouwbaar vormen het fundament voor een professionele organisatie en medewerkers. Vanuit onze verantwoordelijkheid voor goed openbaar bestuur investeren we in de ambtelijk-bestuurlijke samenwerking. Om goed voorbereid te zijn op de toekomst werken we continu aan verbetering en innovaties. Zo zijn en blijven wij de aangewezen waterspecialist. Strategie Het streven van Waterschap Rivierenland is gericht om daar waar mogelijk en noodzakelijk verbetering in de uitvoering te realiseren om de taken waarvoor het waterschap staat goed ten uitvoer te brengen. In de bovenstaande visie is beschreven welke organisatie het waterschap wil zijn. Het gaat daarbij vanzelfsprekend niet om de organisatie als zodanig, maar het gaat erom dat een goede inrichting van de organisatie bijdraagt aan het zo goed mogelijk realiseren van onze taken ten dienste van onze klanten. In de strategie worden daarom de succesbepalende factoren benadrukt, die voor het waterschap leidend zijn op de route naar een optimale taakuitvoering en bedrijfsvoering, in lijn met het bestuursakkoord voor de periode Veilig en vernieuwend. Deze succesbepalende factoren zijn: 1. Kerntaken centraal 2. Bestuurlijke vernieuwing 3. Doelmatige en doeltreffende organisatie 4. Innovatie 5. Burgerparticipatie en zichtbaarheid 6. Energieneutraal 7. Professionele dienstverlening 8. Multischalige samenwerking 9. Aantrekkelijk werkgever 10. Duurzame inzetbaarheid medewerkers 6

7 1.2 Verslaggeving Presentatie De begroting 2016 is opgesteld conform de regels die gelden volgens het Besluit Beleidsvoorbereiding en Verantwoording Waterschappen (BBVW). Leeswijzer Deze begroting bestaat uit de volgende onderdelen: Nota van aanbieding De nota van aanbieding geeft inzicht in de uitgangspunten en randvoorwaarden waarbinnen deze begroting tot stand is gekomen. Daarnaast komen onder andere de financiering, de risico s en de bedrijfsvoering aan de orde. Aansluitend aan dit deel zijn de kerngegevens van waterschap Rivierenland opgenomen. Programma s In dit deel worden aan de hand van een 4-tal programma s de beleidsontwikkelingen voor 2016 uiteen gezet. Inclusief een financiële doorkijk voor de periode Begroting naar kostendragers met toelichting Dit onderdeel bevat een overzicht van de netto kosten per wettelijke taak en een toelichting op de kostenontwikkeling ten opzichte van het vorige begrotingsjaar. Inclusief een financiële doorkijk voor de periode Kosten- en opbrengstsoorten Dit onderdeel bevat informatie over de kosten- en opbrengstensoorten van het waterschap. Tarieven waterschapsbelasting In dit deel wordt ingegaan op de wijze waarop de tarieven tot stand komen en wat de tarieven voor 2016 zijn. Het hoofdstuk geeft tevens de heffingsopbrengstontwikkeling in meerjarenperspectief weer. Besluit ter vaststelling In dit onderdeel zijn alle noodzakelijke besluiten opgenomen zodat het waterschap in 2016 haar voornemens op een slagvaardige manier kan uitvoeren. Het hoofdstuk bevat de besluiten ten behoeve van de begroting, financiering en investeringen. Bijlagen In dit deel is een aantal bijlagen opgenomen waarmee de cijfers uit deze begroting nader zijn onderbouwd. 1.3 Ontwikkelingen sinds het vorige begrotingsjaar Bestuursakkoord Na de verkiezingen in maart 2015 is het bestuursakkoord Veilig en vernieuwend voor de periode vastgesteld. In dit bestuursakkoord is op hoofdlijnen vastgelegd welke ambitie het waterschap heeft en welke koers het wil varen in de periode tot en met Deze ambitie en koers zijn nader uitgewerkt in de programma s in deze begroting. Nieuw Waterbeheerprogramma Het huidige Waterbeheerplan betreft het integrale beleid van het waterschap en loopt af eind Conform de Waterwet is er een nieuw waterbeheerplan opgesteld. In de geest van de in ontwikkeling zijnde Omgevingswet noemen we dit het Waterbeheerprogramma. In 2013 is gestart met het opstellen van het Waterbeheerprogramma In juni 2014 heeft het algemeen bestuur een voorkeursvariant vastgesteld. Deze voorkeursvariant is uitgewerkt tot een ontwerp Waterbeheerprogramma, die in februari 2015 door het algemeen bestuur in ontwerp is vastgesteld. Vervolgens heeft het WBP ter inzage gelegen. In het najaar wordt het WBP op basis van de inspraak aangepast en in november 2015 is 7

8 het Waterbeheerprogramma door het algemeen bestuur vastgesteld. Het nieuwe Waterbeheerprogramma vormt de basis voor de programmasturing gedurende de planperiode HWBP Elke 6 jaar vindt een wettelijke toetsing plaats van deze waterkeringen. De rapportage van de meest recente (derde) toetsing is in 2011 opgesteld. Doel van het nieuwe Hoogwaterbeschermings- programma (HWBP) is om de primaire waterkeringen die in deze derde toetsronde zijn afgekeurd, te versterken. Het areaal aan waterkeringen van ons waterschap dat in principe deel uitmaakt van het HWBP is 101,4 km. De urgentie om dit areaal te versterken is groot. De verwachting is echter dat het uitvoeren van Ruimte voor Rivier-maatregelen zal zorgen voor een waterstandsdaling, waardoor de opgave van waterschap Rivierenland vermoedelijk zal afnemen. Aan de andere kant zullen vanaf 2017 nieuwe normen gaan gelden voor de primaire keringen. Naar verwachting zullen hierdoor veel waterkeringen in de 4 e toetsronde worden afgekeurd in de periode en zal de opgave in het Rivierengebied fors toenemen. Bij de voorbereiding van de nieuwe dijkversterkingen in het kader van het HWBP wordt geanticipeerd op de nieuwe normen. Zo worden bijvoorbeeld de zogenaamde tussenvakken (stukken dijk die niet zijn afgekeurd in de 3 e toetsronde, maar die direct aansluiten op dijkversterking die in voorbereiding zijn) meegenomen. Het accent van deze opgave ligt langs de Waal, tussen Gorinchem en Nijmegen. De totale opgave van het HWBP voor waterschap Rivierenland ( ) is (financieel) geraamd in de meerjarenraming. In totaal gaat het om een bruto bedrag van ongeveer 433 miljoen. Wateroverlast Op 30 en 31 augustus 2015 is wateroverlast ontstaan door een enorme bui, met name in het Land van Heusden en Altena, maar ook in andere delen van het beheergebied onder andere in een aantal gemeenten. Hierdoor is schade geleden. Naar aanleiding van deze wateroverlast is in het najaar van 2015 een onderzoek gestart naar het functioneren van het watersysteem van het Land van Heusden en Altena bij piekbuien. Tevens wordt een maatwerk aanpak ontwikkeld voor problemen in het stedelijk gebied als gevolg van piekbuien. Op basis van de uitkomsten van deze onderzoeken zal vervolgens worden gekeken naar het functioneren van het watersysteem in de rest van het beheergebied bij piekbuien. De uitkomst van deze verkenningen is nog niet bekend en is niet opgenomen in het WBP of de begroting De exacte implicaties van de verkenningen moeten nog worden uitgewerkt. In 2016 wordt nagegaan of en zo ja welke maatregelen moeten worden genomen om de calamiteitenbestrijding te versterken, zoals bijvoorbeeld de aanschaf van noodpompen. Omgevingswet Het wetsvoorstel Omgevingswet is in de zomer 2015 door de Tweede Kamer aangenomen en ligt nu ter behandeling in de Eerste Kamer. Met de nieuwe wet vindt een aanzienlijke reductie van regelingen en wetten op het terrein van de fysieke leefomgeving plaats. De nieuwe wet regelt: - het versnellen en verbeteren van besluitvorming; - de integratie van plannen en toetsingskaders; - het vergroten van bestuurlijke afwegingsruimte; - het doelmatig uitvoeren van onderzoek. Parallel aan het wetsvoorstel werkt het ministerie van I&M aan de totstandkoming van uitvoeringsregelgeving. Bedoeling is dat 120 amvb s worden teruggebracht tot 4 amvb s. Inmiddels liggen de concept amvb s voor een pre-consultatie bij de waterschappen. Na de pre-consultatie zal de formele consultatieronde in april 2016 worden georganiseerd. Het kabinet koerst nog steeds op inwerkingtreding van de wet in Gelet op de grote consequenties van de Omgevingswet hebben het ministerie van I&M, IPO, VNG en UvW in een bestuursakkoord afspraken gemaakt over de implementatie van de wet. Regelgeving, aanpassing van werkprocessen en digitalisering maken onderdeel uit van het implementatieprogramma. Bezwaren aanslagen watersysteemheffing (natuur) Sinds de invoering van de Wet modernisering waterschap bestel per 1 januari 2009 hebben de waterschappen te maken met een gewijzigd belastingstelsel. In dat stelsel vormen (de eigenaren en zakelijk gerechtigden van) natuurterreinen een afzonderlijke belastingplichtige categorie. 8

9 Vanaf het moment van inwerkingtreding van de genoemde wet bestaat tussen de waterschappen en de natuurterreinbeheerders een discussie over de strekking van de definitie natuurterreinen, zoals opgenomen in artikel 116, onderdeel c, van de Waterschapswet. Tegen de aanslagen watersysteemheffing hebben natuurterreinbeheerders vanaf het belastingjaar 2009 bij BSR massaal bezwaren ingediend. De natuurterreinbeheerders voeren aan dat de door hen beheerde terreinen op basis van artikel 116, sub c, van de Waterschapswet beschouwd moeten worden als natuurterrein in plaats van ongebouwd. De bezwaren zijn vervolgens ook ingediend voor de belastingjaren 2010, 2011 en De aanslagen voor de jaren 2013, 2014 en 2015 zijn in afwachting van de uitkomst van de proefprocedures, zoals hierna vermeld, nog niet opgelegd. Aangezien de discussie over het begrip natuurterrein landelijk speelde tussen de waterschappen en de natuurterreinbeheerders, heeft de Unie van Waterschappen in overleg met de natuurterreinbeheerders in 2011 besloten tot het voeren van zogenaamde voorbeeldprocedures. Bij arrest van 7 november 2014 heeft de Hoge Raad een duidelijke uitspraak gedaan waarbij het standpunt van de natuurterreinbeheerders als juist werd beoordeeld. De Unie van Waterschappen heeft, met inachtneming van het arrest van de Hoge Raad met de waterschappen overlegd over de wijze van afhandeling van de bezwaarschriften inzake natuurterreinen. Uitgangspunt daarbij was op een zo eenvoudig en een zo efficiënt mogelijke manier kunnen bepalen wat natuur is (en wat niet) en hoe de bezwaarschriften verder zo praktisch mogelijk kunnen worden afgedaan. Waterschap Rivierenland heeft de voorgestelde lijn gevolgd en in afstemming met BSR de volgende acties uitgevoerd om te komen tot een afronding van de bezwaren inzake natuurterreinen. 1. Waterschap Rivierenland heeft een geografische kaart samengesteld op basis van het huidige kaartmateriaal (BBG 2008), inclusief reeds toegekende bezwaren voor de particuliere natuureigenaren, aangevuld met de provinciale natuurbeheerplankaarten. 2. BSR heeft het kaartmateriaal, verwerkt tot een bestand, waarmee de aanslagoplegging naar de situatie van 1 januari 2015 kan plaatsvinden. 3. Op basis van de voorgaande stappen vindt door BSR de afwikkeling plaats van de ingediende bezwaren voor de jaren 2009 tot en met 2012 en de aanslagoplegging voor natuurterreinen over de belastingjaren 2013, 2014 en 2015 in overleg met de natuurterreinbeheerders. Eind 2015 zal dit afgerond kunnen zijn. 4. Ter dekking van de afwikkeling van de bezwaren is in 2014 een voorziening gevormd van 2,7 miljoen. Het toepassen van de nieuwe geografische kaart leidt tot een toename van het aantal hectares natuur en een afname van het aantal hectares ongebouwd dat in de aanslagoplegging wordt betrokken. Dit leidt tot een tariefstijging van ongebouwd en een tariefdaling van natuur. In de begroting 2016 is dit verwerkt. Robuuste financiële huishouding Zoals vastgelegd in het bestuursakkoord Veilig en vernieuwend streeft Waterschap Rivierenland deze bestuursperiode naar een robuuste financiële huishouding, beperking van de lastenstijging ten opzichte van de meerjarenraming en een eerlijke (gelijkmatige) verdeling van de lasten. De meerjarenraming , die gebaseerd is op het Waterbeheerprogramma en Wegenbeheerprogramma, is uitgangspunt voor het financiële beleid van de komende jaren. Waterschap Rivierenland staat voor een grote meerjarige investeringsopgave in met name de waterveiligheid, wat de komende jaren leidt tot een toename van de kosten en oplopende schuld. In het kader van een robuuste financiële huishouding heeft het bestuur bij de voorjaarsnota (VJN) 2014 daarom besloten, om naast de solidariteitsbijdrage ook het projectgebonden aandeel in het HWBP (Hoogwaterbeschermingsprogramma) in 5 jaar i.p.v. 35 jaar af te schrijven. Dit leidt op de korte termijn weliswaar tot een lastenstijging, maar op de lange termijn tot een lagere schuldpositie, lagere rentekosten en lagere risico s op herfinanciering en overschrijding van het EMU-saldo. 9

10 In 2015 is vanwege de lage rentestand een deel van de leningenportefeuille geherstructureerd. Ook is de financieringsbehoefte voor de komende 3 jaar grotendeels afgedekt met een lening van 100 miljoen tegen gemiddeld 1,47% rente. Dit was, samen met geactualiseerde verwachtingen van het CPB, aanleiding om de financiële uitgangspunten in de VJN 2015 ten opzichte van VJN 2014 naar beneden bij te stellen Het kostenniveau ligt in ,3 miljoen lager oplopend tot 3,3 miljoen aan het einde van de planperiode. Dit voordeel zal conform het bestuursakkoord ingezet worden voor drie doelen, te weten: het robuuster maken van de financiële huishouding van het waterschap, innovatie en lastenverlichting. Schuldpositie Een robuuste financiële huishouding maakt het voor het waterschap mogelijk om ook op de lange termijn de wettelijke taken uit te voeren tegen maatschappelijk aanvaarbare lasten. Een graadmeter voor deze robuustheid is de schuldpositie van het waterschap. Waterschappen investeren veel, activeren de meeste uitgaven die een meerjarig nut hebben, financieren de investeringsuitgaven voor een groot deel door leningen aan te trekken en hanteren voor veel activa lange afschrijvingstermijnen omdat hun investeringen langjarig nut afwerpen. Hierdoor moet er een hoge waarde van activa langjarig gefinancierd worden. Door het activeren in combinatie met langjarig afschrijven zijn de kosten in het begin wat lager en hoeft het tarief minder sterk te stijgen, maar wordt er wel veel vreemd vermogen aangetrokken en over de gehele gebruiksduur bezien veel rente betaald. Er worden relatief veel kosten naar de toekomst verlegd. De schuld groeit en de jaarlijkse uitgaven (investeringsuitgaven en bestedingen in de exploitatiesfeer) zijn groter dan de lopende inkomsten. Het EMU-tekort van de waterschappen in een bepaald jaar komt nagenoeg overeen met de groei van de schuld in datzelfde jaar. Waterschappen hebben tot op heden betrekkelijk weinig oog gehad voor hun schuldpositie. Enerzijds omdat zij op eenvoudige wijze kunnen lenen bij de Nederlandse Waterschapsbank en anderzijds omdat het rentepercentage waartegen geleend kan worden de laatste jaren erg laag is. Sinds het uitbreken van de financiële crisis, de overheveling van Rijks- en Provinciale taken en de invoering van de wet HOF (houdbare overheidsfinanciën) neemt de aandacht bij waterschappen voor hun schuldpositie toe. Indicator schuldpositie: Netto schuld / belastingopbrengsten De belastinginkomsten geven in belangrijke mate aan hoeveel schulden een waterschap kan dragen. De netto-schuldquote geeft aan hoe lang er nog belasting moet worden geïnd om de schuld te elimineren na opheffing van het waterschap. Als de indicator in de tijd daalt, is sprake van een verbetering van de schuldpositie en worden minder lasten a.g.v. geleend geld naar de toekomst geschoven. Als de indicator in de tijd stijgt, verslechtert de schuldpositie en worden meer lasten a.g.v. geleend geld naar de toekomst geschoven. De omvang van de indicator is een keuze voor ieder waterschap. Het is niet de bedoeling om de indicator als een hard kengetal te hanteren, maar veel meer om aan de hand ervan de ontwikkeling van de schuldpositie in meerjarenperspectief te kunnen beoordelen. Als voorstel voor de te hanteren indicator kan de volgende bandbreedte worden toegepast: - < 250% acceptabel % aandacht vereist - > 300% ingrijpen 10

11 350% 325% 300% 275% Netto schuld in % belastingopbrengst prognose ontwikkeling schuldpositie Zonder eerdere besluiten AB inzake HWBP 250% 225% 200% Ontwikkeling schuldpositie waterschap Rivierenland Zoals blijkt uit bovenstaande grafiek, hebben het vorig jaar genomen besluit om de afschrijvingstermijn van het projectgebonden aandeel HWBP te verkorten van 35 naar 5 jaar en het eerdere besluit om de solidariteitsbijdrage af te schrijven in 5 jaar, een zeer gunstige uitwerking op de schuldpositie gehad. Zonder deze besluiten was de schuldpositie van het waterschap opgelopen naar circa 330% (zwarte lijn). Als gevolg van deze besluiten neemt de schuldpositie af tot circa 230%. Omdat eerdere besluiten van het algemeen bestuur al leiden tot een sterke verbetering van de schuldpositie, is verder ingrijpen niet noodzakelijk. Aanvullende maatregelen t.b.v. robuuste financiële huishouding Bij de behandeling van de voorjaarsnota 2014, waarbij besloten is de afschrijvingstermijn voor het projectgebonden aandeel HWBP te bepalen op 5 jaar, is tevens de vraag gesteld ook het verkorten van afschrijvingstermijnen bij andere programma s te verkennen. Dit is gebeurd als onderdeel van de periodieke actualisatie van de beleidsnota waarderen, activeren en afschrijven van activa. Hierbij is geconstateerd dat de afschrijvingstermijnen voor soortgelijke objecten per wettelijke taak verschillen. De afschrijvingstermijn voor bouwkundige objecten zuiveringstechnische werken bedraagt 35 jaar, daar waar deze voor kwantiteitswerken 30 jaar bedraagt. De afschrijvingstermijn voor elektro mechanische installaties bedraagt bij zuiveringstechnische werken 15 jaar, daar waar deze voor kwantiteit installaties 20 jaar bedraagt. In het voorkeursscenario van het college worden deze afschrijvingstermijnen met ingang van 2016 als volgt geharmoniseerd: - De afschrijvingstermijn voor bouwkundige werken (zuivering en kwantiteit) wordt voor beide 35 jaar. Dat past ook bij de werkelijke gebruiksduur; - De afschrijvingstermijn voor elektro mechanische installaties (zuivering en kwantiteit) wordt voor beide 15 jaar. Ook dat sluit beter aan bij de werkelijke gebruiksduur. Als gevolg hiervan is sprake van een geringe verbetering van de schuldpositie, zoals blijkt uit de grafiek op de volgende pagina. 11

12 350% 325% 300% 275% Netto schuld in % belastingopbrengst Prognose ontwikkeling schuldpositie variant kortere afschrijvingster mijnen 250% 225% 200% EMU-referentiewaarde voor de begroting 2016 Op 14 september jl. heeft de Unie van Waterschappen samen met IPO en VNG overleg gevoerd met het kabinet over de ruimte in het Nederlandse EMU-tekort voor de decentrale overheden in 2016 en Het overleg heeft geresulteerd in het volgende: De ruimte voor de decentrale overheden is in ,4% van het Bruto Binnenlands Product (BBP), waar deze over 2015 nog 0,5% bedroeg; Het kabinet heeft bevestigd dat de decentrale overheden hun geplande investeringen gewoon kunnen uitvoeren. Het Rijk zal in elk geval tot en met 2017 geen maatregelen, sancties e.d. treffen indien dit leidt tot overschrijding van de ruimte. Over een jaar treffen partijen elkaar weer op basis van een analyse van dan beschikbare cijfers; De ruimte van 0,4% wordt niet nader verdeeld over gemeenten, provincies en waterschappen, met als gevolg dat er voor 2016 geen formeel vastgestelde referentiewaarden op het niveau van individuele organisaties zijn; Er is nu geen afspraak over ruimte in 2017 gemaakt. Ook dat is onderwerp van het overleg dat over een jaar plaatsvindt; IPO, VNG en Unie zullen met een nieuw kabinet overleg voeren over de ruimte na Ondanks dat er geen formeel vastgestelde referentiewaarden voor 2016 zijn, adviseert de Unie van Waterschappen de waterschappen om ook voor 2016 te blijven werken met de systematiek van referentiewaarden. De Wet houdbare overheidsfinanciën, die van toepassing blijft, kent deze systematiek immers. In dit kader zijn de indicatieve referentiewaarden voor 2016 berekend, uitgaande van een ruimte van 0,06% voor alle waterschappen gezamenlijk. Dit komt niet alleen overeen met de ruimte die de waterschappen momenteel hebben, maar ook met de ruimte die de waterschappen op grond van de door hen aangeleverde ramingscijfers in 2016 nodig hebben. Bovendien sluit deze ruimte naar de mening van de Unie aan op de uitspraken van het kabinet in het bestuurlijk overleg dat zij geen belemmeringen ziet voor alle investeringen die de decentrale overheden (en dus ook de waterschappen) in hun planningen hebben opgenomen. Voor Waterschap Rivierenland bedraagt de indicatieve referentiewaarde voor ,5 miljoen. Het EMU saldo bedraagt 3,9 miljoen. Daarmee blijft Waterschap Rivierenland ruim binnen de norm. 12

13 Netto kosten 2016 voorjaarsnota versus begroting In de Begroting 2016 is de besluitvorming inzake de voorjaarsnota verwerkt. De nu voorliggende Begroting 2016 is een verdere gedetailleerde uitwerking van het eerste jaar van de Voorjaarsnota 2015 Netto kosten 2016 Voorjaarsnota 2014 jaar ,80 Voorjaarsnota 2015 jaar ,50 Financieel voordeel in te zetten in ,30 - Innovatie 0,25 - Harmoniseren afschrijvingstermijnen 1,00 - Lastenverlichting 1,00 Kostenniveau begroting ,85 Het kostenniveau van de Begroting 2016 is 1,30 miljoen hoger ten opzichte van het jaar 2016 uit de Voorjaarsnota 2015, veroorzaakt door het aanvullend beschikbaar gestelde bedrag voor innovatie ad 0,25 miljoen en de extra afschrijvingslasten ad. 1,00 miljoen als gevolg van de harmonisering van de afschrijvingstermijnen. 1.4 Uitgangspunten De Begroting 2016 is gebaseerd op de Begroting 2015, de Voorjaarsnota 2015 en de Jaarrekening Daarnaast is de meerjareninvesteringsraming geactualiseerd en zijn de structureel doorwerkende effecten uit de 2e Bestuursrapportage 2015 verwerkt. De Begroting 2016 is opgesteld conform de vastgestelde financiële beleidskaders van waterschap Rivierenland (waarderingsgrondslagen, Financieringstatuut en het beleid inzake reserves en voorzieningen). Externe uitgangspunten De financiële uitgangspunten voor de voorjaarsnota en begroting worden gebaseerd op de CPB ramingen en de verwachtingen van de Nederlandse Grootbanken. Jaarlijks bij de opstelling van de voorjaarsnota en de begroting worden de uitgangspunten geactualiseerd. Voor het jaar 2016 zijn de ramingen door het CPB vastgelegd in de Macro Economische Verkenningen. Onderstaand zijn de gehanteerde uitgangspunten van de voorjaarsnota afgezet tegen de nieuwe uitgangspunten. Voorjaarsnota 2015 Begroting 2016 Inflatie ,00% 1,00% Loonontwikkeling 1,50% 1,50% Lange rente 2,50% 2,50% Korte rente 0,25% 0,25% Inflatie De inflatie over geheel 2015 zal naar verwachting 0,50% bedragen en neemt door het economisch herstel naar verwachting toe tot 1,1% in In meerjarenperspectief is rekening gehouden met 1,0% inflatie per jaar. De begrotingsramingen 2016 zijn op prijspeil 2016 geraamd. 13

14 Loonkostenontwikkeling De dit jaar afgesloten CAO voor waterschappen loopt tot 1 januari 2017, hierin is onder meer een structurele salarisverhoging van 1,5% per 1 januari 2016 opgenomen. De CAO afspraken zijn verwerkt in de begroting In meerjarenperspectief is rekening gehouden met een verwachte loonontwikkeling van 1,5% per jaar, conform het uitgangspunt bij de voorjaarsnota Lange rente In het voorjaar van 2015 heeft er een herstructurering plaatsgevonden van de lopende leningen portefeuille bij de NWB. Daarnaast is de meerjarige financieringsbehoefte voor een bedrag van 100 miljoen afgedekt tegen een rentepercentage van net onder de 1,5%. In de meerjarenbegroting is bij de berekening van de rentekosten van de resterende meerjarige financieringsbehoefte gerekend met 2,5%. Korte rente De korte rente in rekening courant bij de NWB bedraagt op dit moment 0,10%. Gezien de fluctuaties in de afgelopen periode is voor de begroting 2016 een percentage van 0,25% gehanteerd. Interne uitgangspunten Formatie Waterbeheerprogramma In het waterbeheerprogramma is rekening gehouden met 9,46 fte uitbreiding van de formatie voor de thema s watertekort, stedelijk water en zuiveren. Daarnaast is rekening gehouden met een besparing van omgerekend 1,8 fte op het thema basis waterkwaliteit. De uitbreiding van de formatie is als volgt over de jaren verdeeld: Thema watertekort 4,0 fte Afdeling Beleid en Advies 0,5 fte (2016) Afdeling Plannen 1,0 fte (2016) Afdeling Technische Projecten 2,5 fte (1,6 in 2016 en 0,9 in 2019) Thema stedelijk water Afdeling Plannen 0,46 fte (2016) Thema zuiveren Afdeling technische projecten 5,00 fte (2015) Totaal 9,46 fte (waarvan 8,56 in formatie 2016) De te realiseren besparing van 1,8 fte thema basis waterkwaliteit is als bedrag opgenomen in de exploitatie en nog niet verwerkt in de formatie. De totale formatie 2016 ziet er na verwerking van bovenstaande als volgt uit: Totale formatie per De vaste formatie bedraagt De tijdelijke formatie bedraagt Totaal 727,3 fte 6,9 fte 734,2 fte Naast de vaste formatie is op grond van specifieke besluitvorming tevens 6,9 fte aan tijdelijke formatie in de begroting opgenomen. De tijdelijke formatie is als volgt opgebouwd: Afdeling Technische projecten 3,0 fte Vakspecialist A (T-WEA) 1,0 fte t/m Projectmedewerker A (T-WEA) 1,0 fte t/m Vakspecialist A (T-BOP) 1,0 fte t/m

15 Afdeling Beheer en Onderhoud 1,8 fte Vaktechnisch mw D (T-BBU) 1,0 fte t/m Vakspecialist C (T-BBU) 0,8 fte t/m Afdeling Bestuur en Organisatie 2,1fte Beleidsadviseur B (T-OOW) 1,0 fte t/m Mw ondersteuning (T-OOW) 0,4 fte t/m Beleidsadviseur B (T-IVZ) 0,7 fte t/m ,9 fte De post Onvoorzien De post onvoorzien is een vast onderdeel van de begroting en bedraagt 1,0 miljoen, circa 0,6% van de totale netto kosten. Meerjareninvesteringsniveau. De meerjareninvesteringsplanning is bij de begrotingsopstelling geactualiseerd. Voor 2016 bedragen de bruto projectenramingen 156 miljoen. Dit betekent een verdere toename van 9 miljoen ten opzichte van 2015 en betreft met name de aanleg en verwerving van primaire keringen. Van het totaal van de bruto investeringen wordt circa 109 miljoen gedekt door subsidies en bijdragen van derden en circa 9 miljoen gedekt door onttrekkingen aan voorzieningen. Het realiseren van het investeringsvolume in 2016 en verdere jaren vereist mogelijk extra capaciteit. Hier wordt een nadere analyse naar uitgevoerd, gebaseerd op de meest recente programmering van de dijkversterkingswerken. Voor eventuele extra capaciteit zal een separaat voorstel worden opgesteld. Budgetneutraliteit zal daarbij het uitgangspunt zijn. Verwacht resultaat 2015 Op basis van de tweede bestuursrapportage 2015 van waterschap Rivierenland wordt voor 2015 een voordelig resultaat verwacht ad 4,2 miljoen door voornamelijk incidentele effecten. Voor zover dit structurele effecten betreft zijn deze verwekt in deze begroting. Het resultaat, zoals bekend bij de 1 e bestuursrapportage ( 2,7 miljoen voordelig), is verwerkt in de stand van de egalisatiereserves per 1 januari Incidentele baten en lasten Deze paragraaf bevat, conform de voorschriften in het waterschapbesluit, een overzicht van de baten en lasten in 2016 die als eenmalig ten opzichte van voorgaande en komende begrotingsjaren moeten worden beschouwd. Alleen de posten groter dan 0,1 miljoen zijn specifiek genoemd. Lasten: Onderhoud kunstwerken: overdracht historische kunstwerken Werkendam en aanpak drijfvuil Kuijk gemaal 0,2 Conditie metingen 0,1 Kosten vloeistof dichte vloeren 0,1 Opknappen Asperse sluis 0,1 Totaal incidentele lasten 0,5 Baten: Telecom: terugontvangst teveel betaalde telecomkosten voorgaande jaren 0,3 Eenmalige afkoop beheer boezemkades Kinderdijk van Provincie Zuid Holland 0,2 Totaal incidentele baten 0,5 15

16 1.6 Kostentoerekening Voor de toerekening van de kosten en opbrengsten wordt gebruik gemaakt van het beleid- en beheersproces bij waterschappen (BBP). Hieronder wordt de toegepaste systematiek toegelicht. Registratie van kosten, opbrengsten en uren De kosten en opbrengsten worden zoveel als mogelijk direct toegeschreven aan een beheerproduct. Kosten en opbrengsten waarvoor dat niet mogelijk is, worden op basis van de verantwoorde uren aan een beheerproduct toegerekend. Op deze manier worden de netto kosten per beheerproduct bepaald. Doorbelasting ondersteunende beheerproducten en hulpproducten naar primaire beheerproducten De beheerproducten zijn onderverdeeld in primaire beheerproducten (die betrekking hebben op de primaire processen van het waterschap) en ondersteunende beheerproducten en hulpproducten (die de primaire processen ondersteunen). De netto kosten van de ondersteunende beheerproducten en de hulpproducten zijn toegerekend aan de primaire beheerproducten. Hiervoor zijn drie soorten verdeelsleutels gebruikt die landelijk zijn afgesproken: 1. toerekening aan elk primair beheerproduct op basis van het aantal direct bestede uren van de primaire beheerproducten; 2. toerekening aan elk primair beheerproduct op basis van de totale directe kosten van de primaire beheerproducten; 3. specifieke verdeelsleutels die het gebruik, dat van dit ondersteunende beheerproduct wordt gemaakt, weergeven. Doorbelasten primaire beheerproducten naar wettelijke taken De netto kosten per primair beheerproduct zijn verdeeld over de wettelijk taken op grond van de verdeling zoals opgenomen in bijlage 8. Bij deze verdeling zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: een aantal beheerproducten wordt volledig toegerekend aan één van de taken. de overige beheerproducten zijn verdeeld op basis van ervaringscijfers. Na deze doorbelasting zijn de netto kosten per wettelijk taak bekend. Vervolgens worden de kosten per taak op basis van de kostentoedelingsverordening toegerekend aan de belanghebbende categorieën en worden de tarieven bepaald. 1.7 Onttrekkingen aan voorzieningen en bestemmingsreserves Voorzieningen Op basis van de verslaggevingsvoorschriften worden uitgaven ten laste van een voorziening, voor zover deze wordt aangewend voor het doel waarvoor deze is gevormd, rechtstreeks ten laste van de voorziening gebracht en derhalve niet in de exploitatie verantwoord. De volgende mutaties (* 1 mln) worden rechtstreeks ten laste van de voorzieningen gebracht: Voorziening regeling personeel 0,2 Uitgaven ter dekking van wachtgeld van voormalig personeel. Voorziening pensioen voormalige bestuurders 0,4 Uitgaven ter dekking van pensioenaanspraken van voormalige bestuursleden. Voorziening kleilagenproblematiek Betuweroute 0,1 Uitgaven ter dekking van onderhoud aan de watergangen langs de Betuweroute. Voorziening baggeren 6,4 Uitgaven ter dekking van de baggerkosten. Voorziening onderhoud wegreconstructies 2,0 Uitgaven ter dekking van de kosten voor wegreconstructies. Voorziening onderhoud kunstwerken wegen 0,1 16

17 Uitgaven ter dekking van de kosten voor groot onderhoud aan kunstwerken wegen. Voorziening baggeren wegsloten 0,2 Uitgaven ter dekking van de kosten voor het baggeren van de wegsloten. Voorziening meerjarig onderhoudsplan Blomboogerd 0,1 Uitgaven ter dekking van de onderhoudskosten van het hoofdkantoor. Totaal mutaties Voorzieningen 9,5 Bestemmingsreserves Ten laste van bestemmingsreserves worden de volgende mutaties (* 1 mln) verwacht: Deze mutaties worden niet via de exploitatie verwerkt, maar dekking vindt plaats bij resultaatbestemming. Bestemmingsreserve decentrale huisvesting -/- 0,2 Deze reserve wordt in 2016 aangevuld met de opbrengst uit de verkoop van panden die i.h.k.v. het project decentrale huisvesting worden verkocht (-/- 0,5). De reserve wordt ingezet ter dekking van de afschrijving op investeringen van aan te passen en nieuwe decentrale locaties ( 0,3). De Bestemmingsreserve Decentrale Huisvesting is gevormd uit de verkoopopbrengst van panden die in het kader van het project decentrale huisvesting zijn/worden verkocht. Deze middelen worden gebruikt ter gedeeltelijke dekking van investeringen van aangepaste en nieuwe decentrale locaties (AB-besluit ). Bestemmingsreserve vervroegde afschrijving investeringen waterkeringszorg 0,3 Bijdrage in de vervroegde afschrijving van investeringen waterkeringszorg. Bestemmingsreserve aanpak oeverherstel A-watergangen 0,1 Bijdrage ten behoeve van de projectmatige aanpak van oevers langs A-watergangen en voor het herstel van grondkeringen (damwanden) langs het gestuwde niet bevaarbare deel van de Linge. Bestemmingsreserve frictiekosten laboratorium 0,2 Bijdrage aan bestemmingsreserve Aquon i.v.m. mogelijke reorganisatie. Totaal mutaties Bestemmingsreserves 0,4 1.8 Weerstandsvermogen De definitie van weerstandsvermogen is de mate waarin de organisatie in staat is middelen vrij te maken (weerstandscapaciteit) om onverwachte financiële tegenvallers (risico s) op te vangen. Het weerstandsvermogen is onderdeel van het bredere risicomanagement. Het vormt als beheersmaatregel het sluitstuk van risicomanagement en een laatste vangnet om de risicokosten op te vangen. Daarnaast geeft het een maat voor de financiële gezondheid van de organisatie. Inzicht in het weerstandsvermogen van waterschap Rivierenland is dus belangrijk om de continuïteit van de organisatie te kunnen garanderen. Weerstandvermogen kan in formulevorm als volgt worden weergegeven: (Ratio) Weerstandsvermogen = Beschikbare weerstandscapaciteit (Rest) Risico's Teneinde een goede inschatting te kunnen maken van het gewenste niveau van de algemene reserve wordt jaarlijks een risico inventarisatie uitgevoerd door Marsh. De risico inventarisatie geeft: - inzicht in de belangrijkste risico's nu en in de komende jaren; - inzicht in de omvang van deze risico's nu en in de komende jaren; - inzicht in de financiële middelen om deze risico's op te vangen nu en in de komende jaren. Risico Top 5 Op basis van de risico inventarisatie van februari 2015 leveren de volgende 5 risico s de grootste bijdrage aan de totale risico-omvang (met een betrouwbaarheidsinterval van 90%): 1. Vervuiling van gebied (niet als gevolg van lozing); 2. Switch Transactie SNB, krediet risico (loopt tot 2017); 17

18 3. Watersysteem kan hoeveelheid water niet verwerken door onvoorziene omstandigheden; 4. Aansprakelijkstelling voor hogere uitkering voormalig personeel; 5. Hoogwatersituatie op rivier of stormvloed. Met behulp van deze risico-inventarisatie is de totale omvang van het risico m.b.v. een (statistisch) simulatiemodel in beeld gebracht. De conclusies van de risico inventarisatie van februari 2015 zijn als volgt: - met een betrouwbaarheidsniveau van 90% is de te verwachten schadelast a.g.v. de geïdentificeerde risico s in ,8 miljoen dalend naar circa 4,6 miljoen in Dit betekent dat de schadelast gemiddeld 9 van de 10 jaar gelijk of minder is dan dit bedrag; - de beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de algemene reserves van de taken. De omvang hiervan bedraagt per in totaal 7,6 miljoen; - het weerstandsvermogen (weerstandscapaciteit/geïdentificeerde risico's) bedraagt per ,6. Dit betekent dat het totaal van de risico s 1,6 keer is op te vangen door de hoogte van de algemene reserves. Het totale weerstandsvermogen neemt met ingang van 2016 toe van 1,6 naar 1,7 en blijft in de jaren daarna constant. Deze resultaten zijn vervolgens getoetst aan een beoordelingsmodel dat is ontwikkeld door de Universiteit Twente. Hiermee kan aan de hoogte van het weerstandsvermogen een oordeel worden gegeven. Het weerstandsvermogen van het waterschap van 1,6 is als 'ruim voldoende' te beoordelen. Op basis van het vastgestelde beleid dient de omvang van het weerstandsvermogen (algemene reserves) minimaal voldoende (1 tot 1,4x de risico omvang) en maximaal ruim voldoende (1,4 x tot 2 x de risico omvang) te zijn. Op basis van de uitkomst van de risico inventarisatie is aanpassing van de omvang van de algemene reserves niet nodig 1.9 Risicoparagraaf Slibverwerking Noord Brabant (SNB) Waterschap Rivierenland is voor 2,1% aandeelhouder in N.V. Slibverwerking Noord-Brabant (SNB). SNB verwerkt zuiveringsslib in een slibverbrandingsinstallatie (SVI). SNB is een naamloze vennootschap, wat inhoudt dat de aansprakelijkheid van de aandeelhouders in beginsel beperkt is tot hun verplichting om de door hen gehouden aandelen vol te storten. VAMIL lease In 2011 heeft Waterschap Rivierenland de bestaande sale-and-lease-back transactie van SNB uit 1995 om fiscale redenen overgenomen samen met drie andere aandeelhouders van SNB van de lessor. Het Waterschap Rivierenland heeft daarbij voor 2,7% als lessor het eigendom verkregen van de gebouwen en installaties van SNB, maar exclusief terreinen, door vestiging van een opstalrecht. Hierbij is een fiscale eenheid voor de BTW gevormd om BTW betalingen op de leasetermijnen te vermijden. Indien de verwevenheid tussen aandeelhouders en SNB wijzigt, is het mogelijk dat de fiscale eenheid wordt opgeheven. Dan herleeft de BTW-plicht op de leasetermijnen, waardoor de exploitatiekosten bij SNB jaarlijks met 1,4 miljoen toenemen. Switch Transaction Om het kredietrisico te spreiden op de door SNB aangehouden leasedepots ten behoeve van de saleand-lease-back-transactie en de cross-border-lease-transactie is SNB in 2007 de Switch Transaction aangegaan met een totale omvang van 270 miljoen. Hierbij is het kredietrisico op de leasedepots ingeruild voor een kredietrisico op een portfolio van circa 117 bedrijven. In de loop van de jaren zijn binnen de portfolio zes faillissementen opgetreden, die zijn opgevangen door de ingebouwde faillissementsbuffer welke hierdoor wel is afgenomen. De portfolio wordt actief beheerd door een gerenommeerde portfoliomanager. De transactie heeft een looptijd tot september Bij beëindiging van de Switch Transaction in 2017 zijn partijen over en weer geen beëindigingsvergoeding verschuldigd. Uitsluitend een voortijdige beëindiging van de Switch Transaction leidt tot het betalen van een vergoeding door SNB aan de bank. Voortijdige beëindiging door SNB of de bank is slechts mogelijk als een van de partijen niet voldoet aan specifiek overeengekomen voorwaarden. SNB 18

19 voldoet aan en verwacht ook te blijven voldoen aan deze voorwaarden. Per 31 december 2014 bedroeg de voortijdige beëindigingsvergoeding volgens opgave van de bank 32,2 miljoen. Op basis van de meest recente cijfers bedraagt de vergoeding per 30 juni ,0 miljoen. SNB, noch haar aandeelhouders, zijn gehouden om gedurende de looptijd van de transactie bijstortingen te doen dan wel anderszins zekerheden aan de bank te verstrekken. Ondanks deze afname van de faillissementsbuffer heeft SNB er alle vertrouwen in dat, uitzonderlijke negatieve macro-economische ontwikkelingen van grote omvang daargelaten, SNB niet wordt geconfronteerd met betalingen van vergoedingen onder de Switch Transaction. Dit vertrouwen is gebaseerd op diverse onafhankelijke risicobeoordelingen, de beheerresultaten van de portfoliomanager in de afgelopen jaren, het voldoen aan de voorwaarden van de bank en de steeds verder afnemende voortijdige beëindigingsvergoeding. Afspraak met nieuwe aandeelhouders De oorspronkelijke aandeelhouders, waaronder ook Waterschap Rivierenland, hebben de aandeelhouders die na 1 januari 2009 aandeelhouder in SNB zijn geworden, gevrijwaard van enige aansprakelijkheid en schade inzake alle fiscale en financiële transacties die SNB vóór toetreding van de desbetreffende aandeelhouder is aangegaan, waaronder de genoemde leases en de Switch Transaction. Onderbezetting SVI Door innovaties op de rioolwaterzuiveringen verwachten alle aandeelhouders een afname van de hoeveelheid slib. Daarnaast lopen in de komende jaren overeenkomsten met niet-aandeelhoudende klanten af. Hierdoor ontstaat mogelijk onderbezetting van de SVI. Afhankelijk van de mate van onderbezetting nemen de verwerkingskosten voor de aandeelhouders toe met maximaal 30% ten opzichte van het huidige niveau. SNB is in overleg met markpartijen en de aandeelhouders om een volledige bezetting van de SVI voor langere tijd veilig te stellen. In 2015 heeft SNB een Europese aanbesteding gegund gekregen voor een periode van 10 jaar, waardoor het onderbezettingsrisico is afgenomen. Wijzigingen in wet- en regelgeving De positie van SNB is mede afhankelijk van bestaande wet- en regelgeving, met name op het gebied van milieu. Wijzigingen daarin, alsmede de toepassing ervan, kunnen consequenties hebben voor de bedrijfsvoering. Een belangrijke aanstaande wijziging is de wijziging in de Wet op de Vennootschapsbelasting, waardoor SNB per 1 januari 2016 vennootschapsbelastingplichtig wordt. De eventuele gevolgen van deze belastingplicht voor SNB worden momenteel onderzocht. In 2015 zal hierover nader overleg plaatsvinden met de belastingdienst. Zuiveringsslib en afvalstoffenbelasting In het Belastingplan 2015 is de afvalstoffenbelasting per 1 januari 2015 uitgebreid tot afvalstoffen die worden verbrand in een inrichting waar huishoudelijk afval, gemengd bedrijfsafval of gemengde afvalstoffen) mag worden verbrand. Een punt waarover nog onduidelijkheid bestaat is de heffing van afvalstoffenbelasting voor zuiveringsslib dat ter verwijdering wordt afgegeven bij een inrichting en daar wordt verbrand in een installatie waarin gemengde afvalstoffen mogen worden verbrand. Bij HVC doet zich de situatie voor dat en zuiveringsslib en andere afvalstoffen worden verbrand. De wet voorziet zoals gezegd in de mogelijkheid om het verbranden van zuiveringsslib vrij te stellen. Deze regeling treedt nog niet in werking, omdat de Europese Commissie nog geen (voorlopig) standpunt heeft ingenomen over de mogelijke staatssteunaspecten van een vrijstelling voor zuiveringsslib. Mocht een vrijstelling voor zuiveringsslib geen staatssteun vormen, dan ligt het in de rede dat de vrijstelling zowel in de binnenlandse situatie als bij export zal gelden, zo mogelijk met terugwerkende kracht vanaf de ingangsdatum van de heffing. Vaarwegbeheer Waterschap Rivierenland voert al jaren het vaarwegbeheer voor de provincie Gelderland en de provincie Zuid-Holland uit. Op basis van de Waterwet en het Bestuursakkoord Water hebben de provincie Zuid-Holland en de Zuid-Hollandse waterschappen onderzocht op welke wijze gekomen kan worden tot een logische en meer efficiënte (her-)verdeling van vaarwegbeheertaken, inclusief een evenwichtige 19

20 kostenverdeling. Resultaat is een nieuwe Vaarwegenverordening en een overeenkomst per waterschap. Voor waterschap Rivierenland verandert vooral de wijze van afrekening; voorheen werden de werkzaamheden vergoed op basis van werkelijke kosten. Vanaf de nieuwe overeenkomst worden onze werkzaamheden op basis van normkosten vergoed. Deze methode levert Waterschap Rivierenland een financieel voordeel op van circa 0,1 miljoen. De afspraken gelden pas na bestuurlijke besluitvorming door beide besturen in Vooruitlopend hierop is het voordeel verwerkt in de begroting 2015 en daarna. Wanneer provinciale staten (het waterschapsbestuur heeft inmiddels ingestemd) anders besluit dan komt dit financiële voordeel te vervallen. Gerechtelijke procedures en schadeclaims Ten tijde van het opstellen van de begroting 2016 lopen een aantal gerechtelijke procedures en schadeclaims die ertoe kunnen leiden dat het waterschap aansprakelijk wordt geacht en tot betaling van deze financiële claims over zal moeten gaan. Gerechtelijke procedures, aantal lopende procedures Bij Rechtbank, Raad van State, Raad van Arbitrage en Centrale Raad van Beroep lopen in totaliteit 29 procedures waarbij het waterschap partij is. Op basis van deze procedures is een inschatting gemaakt van het financiële risico voor het waterschap van circa 0,9 miljoen in totaliteit. Schadeclaims, aantal claims in behandeling (Onrechtmatige daad, niet nakomen overeenkomst, nadeelcompensatie) Er zijn op dit moment 57 schadeclaims in behandeling. Het risico bij deze schadeclaims wordt ingeschat op circa 0,4 miljoen. Invoering VPB (vennootschapsbelasting) Vanaf 2016 moeten overheden vennootschapsbelasting (VPB) gaan betalen over de winst die ze met hun ondernemingsactiviteiten maken. Hoewel de wet in 2015 in werking treedt, geldt de VPB-plicht pas voor het boekjaar dat op of na 1 januari 2016 begint. De gewijzigde wet bevat abstracte begrippen, waar in de praktijk nog veel onduidelijkheid over bestaat. In een landelijk traject, waarin de waterschappen vertegenwoordigd worden door de Unie van Waterschappen, wordt getracht om met de Belastingdienst afspraken te maken over precieze interpretatie en toepassing van de wet. Dit proces is in volle gang. Op basis van een voorlopige inventarisatie lijkt het aantal belastingplichtige activiteiten voor het waterschap beperkt. De precieze gevolgen van de wetswijziging voor het waterschap zijn in dit stadium echter nog niet te bepalen. De verwachting is wel dat de wetswijziging zal leiden tot een toename van de uitvoeringslasten Financiering Inleiding Het treasurybeleid van waterschap Rivierenland is vastgelegd in de verordening op de beleids- en verantwoordingsfunctie. De verordening beoogt hiermee het financieringsbeleid transparant te maken waarbij de risico s zo goed mogelijk worden beheerst binnen de vastgestelde kaders. Risicobeleid De houding van Waterschap Rivierenland ten aanzien van financieel risico is defensief en risicomijdend. Het risicobeleid is er op gericht om toekomstige risico s inzichtelijk te maken, te beheersen, te verminderen of te verschuiven. De uitvoering van de treasurytaak mag in ieder geval niet leiden tot een vergroting van de risico s voor de organisatie. Hierbij geldt dat het niveau van renterisico s in de komende jaren de wettelijke normen, te weten de kasgeldlimiet en de renterisiconorm, zoals vastgelegd in de Wet Financiering Decentrale Overheden (FIDO), niet overschrijdt. Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet bepaalt hoeveel er, gemiddeld over een periode van 3 maanden, maximaal met kort geld (looptijd korter dan 1 jaar) gefinancierd mag worden. De norm is vastgesteld op 23% van het bruto kostentotaal van de begroting en bedraagt op basis hiervan voor miljoen. 20