FEEDBACK STATEMENT Consultatie `Handhavingsbeleid van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank

Transcriptie

1 FEEDBACK STATEMENT Consultatie `Handhavingsbeleid van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank Autoriteit Financiële Markten De Nederlandsche Bank Juli 2008

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Lijst van respondenten Reacties per onderwerp Overige reacties

3 1. Inleiding De Autoriteit Financiële Markten (AFM) en De Nederlandsche Bank (DNB) hebben in 2003, met de toenmalige Pensioen- & Verzekeringskamer (PVK), een gezamenlijk handhavingsbeleid opgesteld en gepubliceerd 1. Met de inwerkingtreding van de Wet toezicht accountantsorganisaties per 1 oktober 2006 en de Wet op het financieel toezicht, de Pensioenwet en de Wet verplichte deelneming in een beroepspensioenregeling per 1 januari 2007 werd het noodzakelijk het handhavingsbeleid technisch te herzien. Naar aanleiding daarvan hebben de AFM en DNB een concept handhavingsbeleid opgesteld, waarmee het eerdere handhavingsbeleid ook overigens is geactualiseerd en de formulering daarvan opnieuw is bezien. Dit concept handhavingsbeleid is op 21 december 2007 ter consultatie aan de markt voorgelegd. De consultatie heeft van 21 december 2007 tot en met 4 februari 2008 gelopen. De AFM en DNB hebben tot half februari 2008 consultatiereacties ontvangen. De AFM en DNB zijn de respondenten erkentelijk voor de reacties. In dit feedback statement inventariseren de AFM en DNB de reacties en reageren zij daarop. De onderwerpen ten aanzien waarvan de meeste reacties zijn ontvangen, worden eerst behandeld (hoofdstuk 3). Daarna volgen de reacties met een meer divers karakter (hoofdstuk 4). De reacties van de respondenten zijn in dit feedback statement waar nodig en zinvol beknopt weergegeven. Naar aanleiding van de consultatie van het concept handhavingsbeleid hebben de toezichthouders het handhavingsbeleid definitief vastgesteld en gepubliceerd. Het handhavingsbeleid is te raadplegen op de website van zowel de AFM als DNB en zal nog worden gepubliceerd in de Staatscourant. 1 Nota inzake het handhavingsbeleid van de Autoriteit Financiële Markten, De Nederlandsche Bank en de Pensioen- & Verzekeringskamer, vastgesteld in juli

4 2. Lijst van respondenten Dutch Fund and Asset Management Association () EURinSpect Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen (FOV) Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants () Nardus Nederlandse Orde van Accountants-Administratieconsulenten (NOvAA) Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) NYSE Euronext*) Raad van de Effectenbranche (REB)*) Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen (StOpf)**) Unie van Beroepspensioenfondsen (UvB)**) van Verzekeraars () Vereniging van Bedrijfstakpensioenfondsen (VB) **) Zorgverzekeraars Nederland (ZN) *) Gezamenlijke reactie **) Gezamenlijke reactie 3

5 3. Reacties per onderwerp a. Meerjaren beleid Wij geven in overweging inzichtelijk te maken op welke wijze het handhavingsbeleid samenhangt met en aansluit bij het stuk Beleid en prioriteiten van de AFM en de Visie op Toezicht van DNB. Wij geven in overweging inzichtelijk te maken op welke wijze het handhavingsbeleid samenhangt met en aansluit bij het stuk Beleid en prioriteiten van de AFM en de Visie op Toezicht van DNB Reactie AFM en DNB: Het handhavingsbeleid geeft in de eerste plaats inzicht in de uitgangspunten en factoren die van belang zijn bij de wijze waarop de toezichthouders uitvoering geven aan de wettelijke bevoegdheden inzake toezicht en de handhaving daarvan. In die zin is er geen directe relatie met de documenten Visie DNB toezicht (DNB) en Beleid en prioriteiten (AFM). Dit laat onverlet dat deze documenten ook ingaan op het toezicht en de handhaving. Het spreekt vanzelf dat het handhavingsbeleid consistent is met uitingen over toezicht en handhaving in deze documenten. Zonder volledig te zijn wordt voor wat het document Visie DNB toezicht (DNB) verwezen naar hoofdstuk 2 Conceptueel kader en paragraaf 5.6 Benutten boeteregeling in het kader van handhavingsbeleid; voor wat het document Beleid en prioriteiten (AFM) wordt onder meer verwezen naar paragraaf 5.3 Passend en consistent handelen met gewenst effect en paragraaf 6.4 Taakgebied 4: Integriteit. b. Bijzondere toezichtstaken StOpf UvB VB Binnen het toezichtsdomein van DNB nemen de markt- en overheidsbepalingen een min of meer bijzondere positie in. Reactie DNB: DNB onderschrijft dat het toezicht op de naleving van marktordeningsbepalingen met betrekking tot verplicht gestelde pensioenfondsen een aparte plaats in het toezicht en de handhaving door DNB inneemt. Naar aanleiding van de verkregen reacties is dit in het handhavingsbeleid tot uitdrukking gebracht in de eerste alinea van paragraaf 2 (Toezicht en handhaving), waar het toezicht op de naleving van de marktordeningsbepalingen apart is benoemd als een bijzonder toezichtstaak van DNB. c. Normoverdragende communicatie Wij zijn het eens dat het normoverdragend gesprek een belangrijke rol behoort te spelen. Een formele handhavingsmaatregel is in dit verband niet altijd proportioneel. zou wel menen dat naast formele handhavingsmaatregelen en het normoverdragend gesprek er ook ruimte zou moeten zijn voor een waarschuwing. De belangrijke rol van het normoverdragende gesprek onderstrepen wij. Bij vooral lichtere overtredingen zal een dergelijk gesprek effectief zijn. Een formele maatregel is in die gevallen doorgaans niet effectief. StOpf Binnen het toezichtsdomein van DNB nemen de markt- en UvB overheidsbepalingen een min of meer bijzondere positie in. Overtredingen VB worden beboet; andere sanctieinstrumenten bestaan er niet. Wij stellen in dat verband voor om de niet-openbare waarschuwing als alternatief voor een normoverdragend gesprek te introduceren. Reactie AFM en DNB: Normoverdragende communicatie kan op verschillende manieren plaatsvinden, bijvoorbeeld door een zogeheten normoverdragend gesprek of door middel van een waarschuwingsbrief. Deze manieren onderscheiden zich niet qua beoogd effect: het bewerkstelligen 4

6 (van herstel van) normconform gedrag. Naar aanleiding van de verkregen reacties is dit in de derde alinea van paragraaf 2 (Toezicht en handhaving) verduidelijkt. d. Concretisering Handhavingsbeleid In de nota wordt aangegeven, dat de wijze waarop de toezichthouders bij normoverschrijdend handelen optreden afhangt van de concrete situatie. Van dit uitgangspunt kunnen toezichthouders afwijken indien zij met het oog op de beschikbare capaciteit prioriteiten moeten stellen. In het belang van vermijden van willekeur en rechtsonzekerheid pleit voor een nadere invulling hiervan. NVB Er komt weinig naar voren wat in de concrete handhaving de criteria zijn om al dan niet over te gaan tot handhaving. De nu geformuleerde uitgangspunten hebben vooral een algemeen karakter en bieden geen onderscheidend inzicht in de reden waarom al dan niet tot handhaving wordt overgegaan. Wij zouden het in dit verband met name op prijs stellen als duidelijker wordt gemaakt waar precies de accenten liggen. In de nota wordt aangegeven, dat de wijze waarop de toezichthouders bij normoverschrijdend handelen optreden, afhangt van de concrete situatie. Van dit uitgangspunt willen de toezichthouders kunnen afwijken indien zij met oog op de beschikbare capaciteit prioriteiten in hun handhaving moeten stellen. Hier ligt willekeur en rechtsonzekerheid op de loer. Euronext NYSE De wijze van optreden van de toezichthouders hangt af van de concrete situatie. Graag zien wij hiervan een nadere invulling. Wie bepaalt en welke REB omstandigheden spelen een rol. StOpf UvB VB Er wordt van uniforme uitgangspunten voor alle onder toezichtgestelde instellingen uitgegaan. Indien er sprake is van een sector of producten met uniforme kenmerken kan dit een adequaat uitgangspunt zijn. Gezien de differentiatie in aanbieders en producten in de verschillende sectoren (ondernemingen, banken, beleggingsinstellingen, verzekeraars en pensioeninstellingen) waar door u toezicht op wordt gehouden zal bij een nadere uitwerking ook een substantiële differentiatie in het handhavingsbeleid moeten gaan blijken. Reactie AFM en DNB: Het handhavingsbeleid is bedoeld om inzicht (te geven) in de uitgangspunten en factoren die voor de toezichthouders van belang zijn bij het bepalen van de inzet van handhavingsinstrumenten (paragraaf 1 Inleiding, tweede alinea). Een uitwerking van concrete invulling in concrete situaties valt buiten het bestek van het handhavingsbeleid. Naar aanleiding van de verkregen reacties is voor de duidelijkheid in paragraaf 1 Inleiding, tweede alinea nog toegevoegd dat de toezichthouders door beoordeling van de ernst van de overtreding en overige concrete omstandigheden van het geval (...) tot een passende wijze van optreden komen. Overigens wordt ook verwezen naar paragraaf 3.e van het handhavingsbeleid, waar wordt aangegeven dat het handhavend optreden (..) in overeenstemming (is) met de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. 5

7 e. Open/gesloten normen Wij zijn van mening dat de eigen verantwoordelijkheid om de open normen op de juiste wijze te interpreteren een belangrijk 'grijs gebied' kent. Handhaving is dan aanzienlijk lastiger vooral indien meerdere interpretatiemogelijkheden aanwezig zijn. De vraag is of in het consultatiedocument niet meer aandacht hieraan besteed zou moeten worden. Belangrijk is daarbij te overwegen dat de in het document gehanteerde omschrijving dat toezicht t.a.v. open normen principle based is en toezicht op gesloten normen rule based wellicht geen juist uitgangspunt is. Het is niet het toezicht dat het karakter principle based of rule based heeft maar de norm zelf. NVB Een vierde opmerking betreft de aard van de normen en de handhaving daarbij. Uw stelling dat het toezicht ten aanzien van open normen ook zo veel mogelijk principle based dient te zijn juichen wij toe. Niet alle normen zijn echter open normen; een deel van de regelgeving is nog steeds gesloten van aard. Wellicht is het zinvol om ten aanzien van de handhavingsaanpak bij gesloten normen enige nadere nuancering aan te brengen. De ervaring leert dat rule based regels veel interpretatievragen oproepen en dat zich in de praktijk altijd situaties voordoen waar de wetgever niet aan gedacht heeft. In dergelijke gevallen zou, ook bij de handhaving, het doel van een regel het kompas moeten zijn, ook al wordt de regel in kwestie niet tot op de laatste komma nageleefd. StOpf UvB VB In de derde plaats is er in het toezicht steeds meer sprake van zogenaamde 'open normen'. Hierbij is het in eerste instantie de verantwoordelijkheid van het pensioenfonds op welke wijze invulling aan een bepaalde regel of norm wordt gegeven. De aard van het toezicht zal daarop moeten worden afgestemd. Een verschil van inzicht over een open norm zal dus in het kader van het handhavingsbeleid op een andere manier moeten worden bejegend dan een overtreding van een 'gesloten' norm. Reactie AFM en DNB: Uitgangspunt is dat overtreding van een open of gesloten norm geen verschil maakt voor het handhavend optreden. Wel vraagt handhaving van open normen om een motivering waarmee moet worden aangetoond dat de open norm is overtreden, terwijl bij gesloten normen soms kan worden volstaan met een verwijzing naar de overtreden bepaling. Naar aanleiding van de verkregen reacties zijn deze verduidelijkingen opgenomen in paragraaf 3 (Uitgangspunten), onder b (Optreden afhankelijk van inhoud en strekking van de norm). Tenslotte is verduidelijkt dat niet het toezicht maar de norm het karakter van principle based of rule based heeft. f. Illegale instellingen Euronext NYSE Het verdient de voorkeur om prioriteit te geven aan het voorkomen en opsporen van zogenaamde illegale instellingen, de financiële REB ondernemingen die zonder vergunning hun diensten aanbieden. NVB Een suggestie zou zijn dat wat meer nadruk gelegd zou mogen worden op bestrijding van illegale praktijken. Er zou niet zozeer 'eerder sanctionerend' moeten worden opgetreden als wel voortvarend en met absolute voorrang. Wij nemen aan dat de aanpak van illegalen een nog hogere prioriteit krijgen dan de 'risico's die op basis van de gehanteerde modellen als hoogste naar voren komen'. Indien niettemin prioriteiten moeten worden gesteld in concrete situaties, pleiten wij ervoor aan illegalen de hoogste prioriteit te geven. In de beleidsregel wordt reeds aangegeven dat bij illegalen eerder sanctionerend zal worden optreden. Reactie AFM en DNB: De toezichthouders verwijzen voor de reactie op deze opmerkingen in de eerste plaats naar de reactie bij 3d (Concretisering handhavingsbeleid). Verder wordt verwezen naar 6

8 paragraaf 4.d van de handhavingsnota waar specifiek wordt ingegaan op het verschil in benadering tussen wel en niet onder toezicht staande ondernemingen. g. Samenwerking toezichthouders DNB en de AFM zouden elkaar moeten consulteren voordat tot publicatie wordt overgegaan. Omdat dit ook in het Samenwerkingsconvenant AFM en DNB staat, zou verwijzing naar het convenant in deze beleidsregel op zijn plaats zijn. Euronext NYSE Ten aanzien van de publicatiebevoegdheid verdient het de voorkeur dat de toezichthouders elkaar consulteren voordat tot publicatie wordt overgegaan. Hierbij kan worden verwezen naar het Convenant tussen de AFM en DNB. REB NVB Op het punt van de publicatie van boetes benadrukken wij dat DNB en de AFM elkaar consulteren voordat tot publicatie wordt overgegaan. Wij pleiten er voor dat de AFM en DNB meer samenwerken op het punt van publicaties. Beide toezichthouders dienen elkaar te consulteren voordat tot publicatie wordt overgegaan. Een dergelijk uitgangspunt is terug te vinden in het samenwerkingsconvenant tussen de AFM en DNB Reactie van de AFM en DNB: Voor de zogeheten zwaardere handhavingsmaatregelen als het intrekken van een vergunning of het heenzenden van een (dagelijks) beleidsbepaler geldt een wettelijke verplichting tot afstemming. Die verplichting geldt niet bij onder meer het opleggen en publiceren van een boete of last onder dwangsom. Over die gevallen hebben de toezichthouders in het Convenant onder vastgelegd dat zij het treffen van deze handhavingsmaatregelen onderling afstemmen, tenzij zulks evident onnodig is. In de toelichting bij het Convenant wordt daarbij opgemerkt dat `deze vrijwillige afstemming (..) een andere status en zwaarte (heeft) dan de wettelijke zienswijzeprocedure en (..) in beginsel vormvrij (is), met dien verstande dat de reactie van de ene toezichthouder op een door de andere toezichthouder voorgenomen handhavingsmaatregel wel steeds schriftelijk wordt gegeven. In spoedeisende gevallen is een mondelinge reactie voldoende en wordt de reactie van de andere toezichthouder later op schrift gesteld. Naar aanleiding van de verkregen reacties zal het handhavingsbeleid ook melding maken van het Convenant tussen de AFM en DNB. In paragraaf 1 Inleiding is daartoe een passage opgenomen. 7

9 h. Publicatie Euronext NYSE REBe NVB De beleidsregel besteedt onvoldoende aandacht aan de openbare waarschuwing en het openbaar maken van een bestuurlijke boete. De kern is de afweging tussen de belangen van de bestaande cliënten (risico van vermindering van de waarde van de bezittingen van de cliënten) en de potentiële cliënten van de instelling. Uiteraard doet het risico van waardevermindering zich eerder voor bij DNB dan bij de AFM, maar de belangenafweging is in beginsel dezelfde De kern van de belangenafweging die wordt gemaakt door de toezichthouders bij publicatie is in de afweging van een boetebesluit de afweging tussen de belangen van de bestaande cliënten en die van de potentiële cliënten van de instelling in kwestie. Dat die belangenafweging mogelijk voor DNB anders zal uitpakken dan voor de AFM, maakt de factoren die in de belangenafweging zelf een rol spelen niet verschillend De opmerking dat de AFM het uitgangspunt van verplichte publicatie strikt hanteert verdient in dit licht naar onze mening enige nuancering. Ook missen wij nadrukkelijk een gezamenlijk afwegingskader waarin concreet en transparant duidelijk wordt gemaakt hoe AFM en DNB met de discretionaire bevoegdheid tot publicatie (of in geval van bestuurlijke boete/last onder dwangsom - een zekere mate van discretionaire bevoegdheid) omgaan. In dit verband stellen wij tevens voor om het onderwerp 'waarschuwing van het publiek' apart van het opleggen van een boete en opleggen van een last onder dwangsom te behandelen, aangezien het hier om verschillende zaken gaat. De eisen van proportionaliteit en subsidiariteit dienen eveneens een centrale rol te spelen bij de discretionaire beslissing tot publicatie van een onder de Wft opgelegde bestuurlijke boete en last onder dwangsom. In de beleidsregel wordt vanaf de zijde van DNB aangegeven dat rekening wordt gehouden met de potentiële impact van de publicatie op de financiële stabiliteit van de sector, de potentiële schade die wordt toegebracht aan het vertrouwen in de financiële sector en andere potentiële schade die - bezien vanuit de prudentiële toezichtstaak relevant kan zijn, waaronder de omvang van de (reputatie)schade die de betrokken onderneming kan leiden als gevolg van de publicatie.. Helaas wordt in de beleidsregel gesteld dat de AFM het uitgangspunt van verplichte publicatie strikt hanteert. De AFM zal van geval tot geval bezien of zich een uitzondering voordoet die aanleiding geeft af te zien van publicatie. Reactie AFM en DNB: De financiële wet- en regelgeving voorziet veelal in de mogelijkheid tot het openbaar maken van een geconstateerde overtreding (in de Wft aangeduid als openbare waarschuwing) of een opgelegde sanctie. De toezichthouders overwegen daartoe over te gaan als dat naar hun oordeel strookt met het doel van de overtreden wet- en regelgeving. De Wft geeft daarnaast de toezichthouders in beginsel de verplichting om opgelegde lasten onder dwangsom en bestuurlijke boetes te publiceren 2. Daarmee is publicatie van deze op grond van de Wft opgelegde sancties het uitgangspunt. Slechts als de openbaarmaking in strijd is of zou kunnen komen met het doel van het door de toezichthouder uit te oefenen toezicht op de naleving van die wet, moet daarvan worden afgezien. Gelet op de doelen van het gedragstoezicht is er voor de AFM in beginsel geen aanleiding om af te zien van publicatie. Gelet op de doelen van prudentieel toezicht houdt DNB bij de beoordeling of moet worden afgezien van publicatie rekening met de potentiële impact van de publicatie op de financiële stabiliteit van de sector, de potentiële schade die wordt toegebracht aan het vertrouwen in de financiële sector en andere potentiële schade die bezien vanuit de prudentiële toezichtstaak relevant kan zijn. Naar aanleiding van de verkregen reacties zijn deze verduidelijkingen opgenomen in paragraaf 4 Inzet van handhavingsinstrumenten, onder c.(openbaarmaking van overtredingen (openbare waarschuwing) en opgelegde sancties). 2 Bij de last onder dwangsom geldt de verplichting in beginsel eerst wanneer een dwangsom wordt verbeurd. 8

10 9

11 4. Overige reacties a) Afstemming van beleid Euronext NYSE Wij stellen het op prijs, indien bij het uitrollen van het Bijdragemodel van de AFM en het FIRM-model van DNB afstemming plaatsvindt REB met de onder toezicht staande ondernemingen. Reactie AFM en DNB: De opmerking ziet niet op het handhavingsbeleid zelf. Wel willen de toezichthouders er op wijzen dat in het algemeen over onderwerpen als de onderhavige overleg met de sector plaatsvindt. b) Beginselen van behoorlijke bestuur Euronext NYSE In paragraaf 3.e worden twee algemene beginselen van behoorlijk bestuur specifiek genoemd. Het heeft de voorkeur alle beginselen te REB noemen. Reactie AFM en DNB: De twee specifiek in het handhavingsbeleid genoemde en uitgewerkte beginselen (evenredigheid en evenwichtige belangenafweging) dienen ter illustratie. Daaraan is een uitwerking van het gelijkheidsbeginsel toegevoegd. Het betekent niet dat de overige algemene beginselen van behoorlijk bestuur van minder belang zijn. Naar aanleiding van deze reactie is dit verduidelijkt in paragraaf 3.e van het handhavingsbeleid. c) Beleidsregel Hoewel nergens expliciet aangegeven, lijkt het handhavingsbeleid een beleidsregel in de zin van artikel 1:3, vierde lid, Awb te zijn. Reactie AFM en DNB: Dat is correct, het handhavingsbeleid zal de status van beleidsregel hebben. d) Contactpersoon voor normoverdracht In geval van een representative office van een instelling met een hoofdzetel in een andere jurisdictie, zou in het stadium van de normoverdracht moeten worden gecommuniceerd met de leidinggevende van de representative office. Reactie AFM en DNB: Het handhavingsbeleid ziet op uitgangspunten en factoren die voor de inzet van handhavingsinstrumenten van belang zijn. Het gaat niet over de vraag aan wie in specifieke gevallen normoverdracht wordt gecommuniceerd. e) Bestuurderstoets en handhavingsbeleid Naar wij hebben begrepen, kan een bestuurder na bepaalde (herhaalde) normoverschrijdingen voor hertoetsing in aanmerking komen. Kan de samenhang tussen bestuurderstoets en het handhavingsbeleid worden besproken? Reactie AFM en DNB: Overtredingen kunnen aanleiding geven tot heroverweging van de betrouwbaarheid en/of deskundigheid van (mede)beleidsbepalers. De samenhang met het handhavingsbeleid bestaat eruit, dat die heroverweging kan leiden tot (bijvoorbeeld) het geven van een aanwijzing, strekkende tot het heenzenden van een (mede)beleidsbepaler. Naar aanleiding van de onderhavige vraag, zal dit in het handhavingsbeleid concreet tot uitdrukking worden gebracht in de noot bij de opsomming van de belangrijkste handhavingsinstrumenten, onder het geven van een aanwijzing (paragraaf 4). 10

12 f) Boetewet In het consultatiedocument ontbreekt een beschouwing over het effect van de komende Boetewet, waarbij aanzienlijk zwaardere boetes zullen kunnen worden opgelegd. Reactie AFM en DNB: De toezichthouders zien geen aanleiding om op de komende Boetewet in te gaan, omdat het handhavingsbeleid zich niet leent voor een beschouwing over toekomstige ontwikkelingen en belangrijker omdat het zich niet laat aanzien dat de komende Boetewet zal leiden tot wezenlijke aanpassingen van het beleid. g) Evaluatie Er ontbreekt een evaluatie van het huidige beleid. Kan er een overzicht worden opgenomen van de wijzigingen ten opzichte van het vorige handhavingsbeleid? Reactie AFM en DNB: Het thans voorliggende handhavingsbeleid is niet het resultaat van een evaluatie van het vorige beleid. Het betreft een actualisering van het huidige beleid. Naar aanleiding van deze reactie is dit nog eens nadrukkelijk tot uitdrukking gebracht in de Inleiding van het handhavingsbeleid (paragraaf 1). h) Wet toezicht financiële verslaglegging In de opsomming van de toezichtswetten in noot 1 ontbreekt de Wet toezicht financiële verslaggeving (Wtfv). Reactie AFM en DNB: Omdat de Wtfv uitsluitend voorziet in civielrechtelijke handhaving, is ervoor gekozen deze wet buiten het handhavingsbeleid te houden i) Toezicht Wid en Wet MOT bij externe accountants Het toezicht op de WID en de Wet MOT wordt wat betreft externe accountants niet uitgevoerd door DNB of de AFM, maar door het Bureau financieel toezicht. Reactie AFM en DNB: Het handhavingsbeleid ziet op de handhaving van overtredingen van de WID en de MOT voor zover de toezichthouders voor het toezicht op de naleving van die wetten zijn aangewezen. Het toezicht op externe accountants behoort niet tot de taken en bevoegdheden van DNB en AFM en maakt daarom geen onderdeel uit van dit handhavingsbeleid.. j) Overzicht wettelijke bepalingen Kan in een bijlage een overzicht worden opgenomen van de diverse wetsartikelen en de handhavingsinstrumenten die daarop kunnen worden ingezet? Reactie AFM en DNB: De toezichthouders zullen aan het verzoek geen gevolg geven, omdat een overzicht als bedoeld al snel achterhaald zal zijn en een ieder zelf de wet kan raadplegen. 11

13 k) Trias politica Dat interpretatie van de norm en handhaving van die norm in één hand liggen, is in strijd met het beginsel van de trias politica. Reactie AFM en DNB: De wetgever heeft voorzien in waarborgen voor een onafhankelijke oplegging van sancties door voor te schrijven dat de sanctie wordt opgelegd door degene die niet betrokken is bij het onderzoek dat aanleiding heeft gegeven tot het opleggen van de sanctie. l) Maatregel heenzenden accountant/actuaris Het is ons niet geheel duidelijk of de in het consultatiedocument genoemde maatregel van het heenzenden van een accountant of actuaris ex artikel 1:78 Wft zich uitsluitend richt op de persoon van de accountant of ook tot de accountantsorganisatie. Reactie AFM en DNB: Een onderwerp als het onderhavige leent zich niet voor behandeling in het handhavingsbeleid. Wel zij verwezen naar de ook door het aangehaalde wetsgeschiedenis (Kamerstukken II , 29708, nr. 3, p. 44), waarin met zoveel staat dat de maatregel zich richt tot de individuele accountant en niet op samenwerkingsverbanden. m) Intrekken van een vergunning In paragaaf 4 van het consultatiedocument wordt het intrekken van een vergunning als één van de handhavingsinstrumenten genoemd, maar in de Wta komt deze mogelijkheid niet als handhavingsmaatregel voor. In de Wta staat uitsluitend in artikel 10 onder f dat de vergunning kan worden ingetrokken, indien de houder niet meer voldoet aan de bij of krachtens de Wta gestelde regels. Wij vragen ons af of overtredingen van de Wta/Bta daaronder vallen. Reactie AFM en DNB: Naar het oordeel van de AFM volgt uit artikel 10 Wta zonder meer dat een vergunning kan worden ingetrokken wegens overtreding van bij of krachtens de Wta gestelde regels. n) Inzet instrumenten zonder overtreding Er wordt in het consultatiedocument niet gesteld dat handhaving pas aan de orde is, nadat een overtreding is geconstateerd. Reactie AFM en DNB: Niet voor alle instrumenten geldt dat zij pas kunnen worden ingezet nadat een overtreding is geconstateerd. Er kan in sommige gevallen ook worden gehandhaafd zonder dat (nog) sprake is van een overtreding. Te denken is aan het door DNB aanstellen van een curator. Naar aanleiding van deze reactie zal dit in paragraaf 4 van het handhavingsbeleid tot uitdrukking worden gebracht. o) Samenwerking met buitenlandse toezichthouders EURinSPECT In het consultatiedocument wordt geen aandacht besteed aan samenwerking met buitenlandse toezichthouders. Reactie AFM en DNB: Terzake van de samenwerking met buitenlandse toezichthouders bestaat wet- en regelgeving, zoals afdeling van de Wft. Voor behandeling in het handhavingsbeleid leent het onderwerp zich niet. p) Samenwerking met Europese toezichthouders EURinSPECT In het consultatiedocument wordt geen aandacht besteed aan mogelijke Europese samenwerking tussen toezichthouders, gericht op 12

14 een zo min mogelijke belasting van de onder toezicht staande ondernemingen. Reactie AFM en DNB: Een onderwerp als het onderhavige leent zich niet voor behandeling in het handhavingsbeleid. 13

15 q) Feitelijk leidinggevende van een organisatie In het consultatiedocument wordt geen onderscheid gemaakt naar individu versus organisatie. In hoeverre maken de toezichthouders dit onderscheid? Reactie AFM en DNB: Als markttoetredingseisen worden overtreden is het van groot belang om op effectieve wijze normconform gedrag te bewerkstelligen. Daarom overwegen de toezichthouders in die gevallen om eveneens maatregelen op te leggen aan de natuurlijke personen die leiding gaven aan de overtreding. Naar aanleiding van deze reactie zal dat in paragraaf 4 van het handhavingsbeleid tot uitdrukking worden gebracht. r) Bestuursrechtelijke en strafrechtelijke afdoening Naar aanleiding van de opmerking in het consultatiedocument dat splitsing van zaken in een bestuursrechtelijk en een strafrechtelijk deel mogelijk is, rijst de vraag of het Convenant bestuurlijke boeten en strafrechtelijke sancties nog actueel is. Reactie AFM en DNB: Het zogeheten splitsen van zaken is niet in strijd met enige bepaling uit het Convenant bestuurlijke boeten en strafrechtelijke sancties. Op dat punt is het dus nog altijd actueel. Terzijde zij opgemerkt dat de toezichthouders doende zijn met het opstellen van een geactualiseerde versie van het Convenant bestuurlijke boeten en strafrechtelijke sancties. 14