FLEXIBILISERING WORDT DE NORM
|
|
- Ruth Janssen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 6 ARTIKEL BEN JANSEN WORDT DE NORM MAAR WEL IN DUURZAME VORM OP WEG NAAR EEN SMART HIGH PERFORMING ORGANIZATION
2 Voorspelbaarheid HET TIJDDOSSIER DUURZAME 7 HOEWEL NIET IEDEREEN HET EEN PRETTIGE GEDACHTE VINDT, KOMEN ER STEEDS MEER SIGNALEN DAT DE TOEKOMSTIGE ARBEIDSORGANISATIE ZONDER VERGAANDE VORMEN VAN FLEXIBILITEIT GEEN LANG LEVEN BESCHOREN IS. DE NORMVERSCHUIVING WAAR HET HIER FEITELIJK OVER GAAT, STAAT IN SCHRIL CONTRAST MET DE VELE RIGIDE INSTITUTIES DIE TEN BEHOEVE VAN DE TRADITIONELE LIFETIME ORGANISATIE NOG BESTAAN. DAT DAAR DUS HET NODIGE WERK AAN DE WINKEL IS, MAG DUIDELIJK ZIJN. DE DISCUSSIE OVER SPITST ZICH VOORAL TOE OP HET ONDERSCHEID TUSSEN SLECHTE EN GOEDE FLEXIBILITEIT. DEZE BIJDRAGE BEVAT EEN AANTAL HANDVATTEN VOOR WAT IN HET VERVOLG DUURZAME ZAL WORDEN GENOEMD. Globalisering HET BELANG VAN EEN SMART HIGH PERFORMING ORGANIZATION Verduurzaming Technologisering Organisaties hebben te maken met steeds meer dynamiek, complexiteit en onvoorspelbaarheid. De oorzaak daarvan ligt in zes noodzakelijke transities: op het vlak van globalisering, technologisering, informatisering, informalisering, individualisering en verduurzaming. In figuur 1 worden de verschillende transities en hun invloeden schematisch weergegeven. Individualisering Dynamiek Complexiteit Smart High Performing Organization Informatisering Om te overleven moeten organisaties zich snel kunnen aanpassen aan zich wijzigende omstandigheden en zich kunnen voegen naar de uiterst dynamische markten waarin zij opereren. Geen sinecure. Uitsluitend met een echt flexibele organisatie kan deze dynamiek het hoofd worden geboden. Kijkend naar de arbeidsmarkt dient eveneens te worden vastgesteld dat deze om verandering, en in het bijzonder flexibiliteit, vraagt. Meer dan ooit hebben werknemers behoefte aan individualisering, aan maatwerk in arbeidsvoorwaarden. Het kunnen realiseren van een goede werkprivé balans is daar één van de aspecten van. Een dergelijke balans maakt noodzakelijk dat arbeidsvoorwaarden, waaronder de werktijden, worden geïndividualiseerd en op gezette tijden kunnen worden aangepast. De in figuur 1 weergegeven transities hebben een enorme impact op de toekomstige arbeidsorganisatie. Om levensvatbaar te blijven zal deze Smart High Performing moeten zijn. Samenvattend kan worden Informalisering FIGUUR 1. Zes transities die leiden tot de Smart High Performing Organization gezegd dat een Smart High Performing Organization, naast een aantal andere kenmerken, een sterke focus heeft op tijd, planning en flexibiliteit. Wat zien we daarvan nu al in de praktijk? VAN ARBEID: WAT IS DE PRAKTIJK Wanneer het gaat om de mate waarin organisaties flexibiliseringsstrategieën toepassen, moet worden geconstateerd dat stelselmatig onderzoek, en daarmee onderbouwde cijfers, in het algemeen veelal ontbreken. Maar er zijn uiteraard wel indicaties: Recent onderzoek in opdracht van de ABU, leert dat de flexibele schil in organisaties de afgelopen jaren substantieel is toegenomen en nog groeit naar 30% in 2020 (Goudswaard e.a., 2014). Op dit moment heeft bijna 70% van de beroepsbevolking een vast contract en de overigen een vorm van flex (Enquête Beroepsbevolking/ EBB, 2012). In het bijzonder de groep zzpers is sterk in opkomst (ruim 10%, oftewel ca werknemers).
3 8 VAN ARBEID: WAT ZIJN EFFECTEN Het aantal verschijningsvormen van flexibele arbeidstijden is groot. De omvang van veel van die vormen wordt niet systematisch bijgehouden. Wordt dit aspect in studies meegenomen dan blijft het veelal bij de vraag of de organisatie in kwestie de vorm (veel) toepast. Dat levert voor flexibele werktijden als categorie een score op van 36,5% (Werkgevers Enquête Arbeid, 2012). Ter vergelijking, wordt dezelfde vraag gesteld naar de toepassing van brede inzetbaarheid (functionele flexibiliteit), dan is het bijbehorende percentage 48,4%. De laatste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek geven aan dat 37% van de werkende bevolking regelmatig overwerkt. Dat gebeurt bij deze groep dan zo n kleine zes uur gemiddeld per week. Het Nieuwe Werken heeft de afgelopen periode in Nederland een vlucht genomen. Gemiddeld wordt 1,7 uur per week thuis gewerkt (NEA, 2013). Kijkend naar deze en andere studies waarin het thema flexibilisering Kijkend naar deze en andere studies waarin het thema flexibilisering aan de orde is, kan worden vastgesteld dat er sprake is van een toename. In onderzoek krijgt met name de operationele flexibiliteit daarbij de aandacht. Veel onduidelijker is het gesteld met ontwikkelingen van flexibilisering op het meer strategische vlak. Zo zien we in de praktijk nog steeds de voorbeelden van organisaties die niet wendbaar genoeg zijn om tijdig in te spelen op nieuwe strategieën en doelen. De Nederlandse flexibiliteitsgoeroe Henk Volberda verwijst hier regelmatig naar. Op dit terrein is nog een wereld te winnen, zeker als het gaat om de oudere en grotere organisaties. Werknemers* Stakeholder Werkgevers De discussie over flexibilisering van de arbeid, vanaf het begin van de jaren tachtig, heeft geen gelijke tred gehouden met het wetenschappelijk onderzoek. Feitelijk is nog steeds veel te weinig bekend over de effecten van flexibele arbeid en daarmee over de voorwaarden waaraan bij een bepaalde flexibiliteitstrategie moet zijn voldaan om negatieve effecten te voorkomen of te minimaliseren. Mede in dit licht is het misschien niet verbazingwekkend dat het thema een hoog emotiegehalte heeft. Met een dominant negatieve gevoelswaarde als het om de gevolgen voor werknemers gaat. Want flexibilisering is goed voor werkgevers en slecht voor werknemers. Zo kan de waardering van dit fenomeen in veel discussies kort en bondig worden samengevat. Dat dit beeld bestaat, is jammer. Het leidt er toe dat in onderhandelingen tussen werknemers en werkgevers de emotie de boventoon voert en (pat)stellingen worden betrokken die organisaties en uiteindelijk de werknemers geen goed doen. Beter zou het zijn wanneer partijen in een volwassen dialoog naar duurzame oplossingen voor de behoefte aan aanpassingsvermogen zoeken. Dit gezegd hebbende, kunnen we met wat meer nuance naar de kosten en baten van verschillende flexibiliteitstrategieën kijken. De Beer e.a. hebben in 2011 flexibele contracten beoordeeld vanuit het gezichtspunt van zowel werknemers als werkgevers. Deze beoordelingsmethodiek hebben wij aanvullend toegepast op drie andere flexibiliteitsstrategieën: flexibele arbeidstijden, flexibele functies (multi / brede inzetbaarheid) en detachering / outsourcing. Het resultaat hiervan is opgenomen in tabel 1. Flexibiliteitstrategie K B K B Flexibele Arbeidstijden / / Flexibele functies (multi/brede inzetbaarheid) / Flexibele Contracten Detachering / Outsourcing / TABEL 1. Kosten en baten van verschillende flexibiliseringsstrategieën voor werknemers en werkgevers * ER IS GEEN REKENING GEHOUDEN MET DE WERKLOOSHEIDSITUATIE 1. Goudswaard, A., Wijk, E. van, S. Verbiest (2014). De toekomst van flex. Hoofddorp: TNO
4 HET TIJDDOSSIER DUURZAME 9 VAN DE ARBEID: DE BALANS OPGEMAAKT Het voorgaande leert dat in de huidige praktijk flexibilisering van arbeid voor werkgevers overwegend positieve effecten kent. Daarbij dient te worden aangetekend dat dit in het bijzonder de korte en middellange termijn betreft. Weinig is bekend over de effecten wanneer de lang(er)e termijn in ogenschouw wordt genomen. Het is zeer aannemelijk dat de eerdere conclusie dan dient te worden genuanceerd. Dat is des te meer relevant in de situatie van een krappe arbeidsmarkt. Wordt de balans opgemaakt voor werknemers, dat is het beeld toch wat anders. Dan blijkt dat in het bijzonder de precieze invulling van de strategie van doorslaggevende betekenis is voor het eindresultaat. Naar de toekomst toe pleit dit voor flexibilisering in een duurzame vorm. In de laatste paragraaf gaan we hier nader op in. NAAR DUURZAME Vanuit de praktijk en theorie van flexibilisering kan worden geconcludeerd dat voor duurzame flexibilisering aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan. Voorwaarden bij de totstandkoming, bij het ontwerp & de uitvoering en bij de uitkomsten van flexibilisering van arbeid. In figuur 2 zijn deze drie voorwaarden modelmatig weergegeven. Hieronder worden de verschillende elementen van het model kort toegelicht. Totstandkoming Ontwerp & Uitvoering Uitkomsten Keuzemogelijkheden individu Zeggenschap draagt systematiek Wetenschappelijke inzichten toegepast Voldoet aan wet en regelgeving Context van volwaardige kwaliteit arbeid Jaarlijks onderwerp gesprek functioneren Positieve uitkomsten op met zeggenschap vastgestelde resultaatgebieden FIGUUR 2. Modelmatige weergave Duurzame Flexibilisering BRON: Déhora Consultancy Group (2014) 1. TOTSTANDKOMING Keuzemogelijkheden individu De aard en vormgeving van een flexibiliseringsstrategie pakt in beginsel voor ieder individu uniek uit. Om deze reden is het verstandig individuele werknemers de mogelijkheid te geven uit verschillende alternatieven voor flexibilisering te kiezen. Om te overleven, moeten organisaties zich snel kunnen aanpassen aan zich wijzigende omstandigheden en zich kunnen voegen naar de uiterst dynamische markten waarin zij opereren. Zeggenschap draagt systematiek Los van de verplichtingen die in de Wet op de Ondernemingsraad besloten liggen (als het gaat om instemmingsrecht op flexibiliseringsstrategieën) geldt dat betrokkenheid van de werkvloer, direct of indirect, via een vertegenwoordiging, aanbevelenswaardig is. Wetenschappelijke inzichten toegepast In de Nederlandse wetgeving wordt vaker aangegeven dat het noodzakelijk is bij de vormgeving van bepaalde werkwijzen recente wetenschappelijke inzichten mee te nemen. De Arbeidstijdenwet is daar een voorbeeld van.
5 10 2. ONTWERP & UITVOERING Voldoet aan wet en regelgeving Compliance is belangrijker geworden dan ooit. Dat heeft te maken met de noodzaak als organisatie maatschappelijk verantwoord te werken en de afrekencultuur die, ondermeer met behulp van sociale media, steeds verder om zich heen grijpt. Context van volwaardige kwaliteit arbeid Flexibele arbeid en afvalputjes worden nogal eens in één adem genoemd. Wij zijn de mening toegedaan dat duurzame flexibilisering zich qua kwaliteit van de arbeid niet mag onderscheiden van nietflexibele arbeid. Dat betekent dus dat flexibele werknemers gelijkwaardig moeten worden behandeld aan nietflexkrachten in termen van salaris, groei en ontwikkelingsmogelijkheden, status en dergelijke. Jaarlijks onderwerp gesprek functioneren Omdat we in de nieuwe organisatie niet meer over collectieven, maar over individuen praten, is het van belang dat de individuele normen, waarden, behoeften en doelen ook systematisch onderwerp van gesprek zijn. niet overschrijdt. Gebeurt dit wel, dan is dat aanleiding om met de partijen die de overeenkomst zijn aangegaan, om de tafel te gaan en actie te ondernemen. Het tweede voorbeeld heeft betrekking op de ervaren werkprivé balans van medewerkers. Jaarlijks zouden in dit kader de medewerkers op dit thema kunnen worden bevraagd. Een voldoende rapportcijfer van medewerkers kan dan de norm zijn, op basis waarvan partijen tot de conclusie komen dat dit thema naar behoren geregeld is in de organisatie. Uiteraard gaat het hier nadrukkelijk om illustraties; in specifieke situaties moeten partijen met elkaar tot een keuze van een (beperkt) aantal uitkomstcriteria komen. TER AFSLUITING De toekomst is weggelegd voor de Smart High Performing Organization. In die organisatie is flexibiliteit de norm. Die is dan wel duurzaam vormgegeven. Het mag duidelijk zijn dat de nodige krachtsinspanningen, in het bijzonder van de sociale partners, nodig zullen zijn om die situatie te bereiken. 3. UITKOMSTEN Positieve uitkomsten op met zeggenschap vastgestelde resultaatgebieden Positieve uitkomsten op met zeggenschap vastgestelde resultaatgebieden In arbeidsrelaties waarin individualisering en flexibilisering dominante patronen vormen, zouden cao s met beperkte omvang moeten worden afgesloten. In een sociale dialoog dienen hierbij vervolgens een aantal zinnige uitkomst/kwaliteitscriteria te worden vastgesteld, die vanzelfsprekend goed moeten worden gemonitord. In dit kader kan bijvoorbeeld worden gedacht aan afspraken rondom ziekteverzuim en rondom de ervaren werkprivé balans. Ziekteverzuim kan worden opgevat als een brede indicator voor ongezonde arbeidssituaties. Afgesproken zou kunnen worden dat het ziekteverzuim de landelijk norm In arbeidsrelaties waarin individualisering en flexibilisering dominante patronen vormen, zouden cao s met beperkte omvang moeten worden afgesloten. 2. Beer, P. de, Dekker, R. en M. Olsthoorn (2011). Flexibilisering: de balans opgemaakt. Amsterdam: De Burcht.
Het Nieuwe (en normale) Flexibiliseren Een noodzakelijke paradigmaverschuiving
Het Nieuwe (en normale) Flexibiliseren Een noodzakelijke paradigmaverschuiving Times, they are changing and so does the deployment of labour. Ben Jansen Hot issue Achterhoede? Flex en emotie Flex en paradox
Nadere informatieZELFROOSTEREN & DUURBARE INZETBAARHEID VAN WERKNEMERS
ZELFROOSTEREN & DUURBARE INZETBAARHEID VAN WERKNEMERS Conferentie Gezond Zelfroosteren in de Praktijk 12 November 2018 / Ben Jansen COPYRIGHT Met uitzondering van persoonlijk en niet-commercieel gebruik,
Nadere informatieIn totaal hebben 525 Achmea medewerkers interesse getoond in de enquête. Hiervan hebben 453 medewerkers alle vragen beantwoord, een score van 86%
Uitkomst van de cao-enquête (deel 1 arbeidsvoorwaarden) uitgezet door FNV Finance in de periode eind juli tot begin september 2015. In de enquête wordt het algemeen arbeidsvoorwaardenbeleid van de FNV
Nadere informatieVISIE OP WERK. Jeroen Zwinkels 23 november 2015
VISIE OP WERK Jeroen Zwinkels 23 november 2015 WAT ZIEN WE IN DE BOUW? 2016 6.000 meer banen in de bouw; ook het aantal vacatures groeit UWV, Jobfeed 38% flexibele contracten in de Beroepsbevolking (landelijk)
Nadere informatiehoe aantrekkelijk bent u? employer branding is de basis voor toekomstig arbeidskapitaal
hoe aantrekkelijk bent u? employer branding is de basis voor toekomstig arbeidskapitaal Waarom is employer branding belangrijk? Het speelveld van de HRmanager verandert. In de toekomst wordt het meer dan
Nadere informatieFlexibilisering van de arbeidsmarkt
September 2016 Flexibilisering van de arbeidsmarkt De wereld om ons heen verandert. Zo ook de arbeidsmarkt. De tijd waarin werknemers louter voor onbepaalde tijd in dienst werden genomen, ligt (heel) ver
Nadere informatieVereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie t.a.v. Dhr. P.T. de With. VBZ. Per mail
Cao onderhandelingen d.d. 27 oktober 2016 Bijlage 4 Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie t.a.v. Dhr. P.T. de With. VBZ Per mail thijmen.de.with@concorp.nl Datum: 20 oktober 2016 Ons kenmerk:
Nadere informatieAWVN trends voor HRM Innoveren met flexibiliteitsbeleid
AWVN trends voor HRM Innoveren met flexibiliteitsbeleid Introductie AWVN 6 trends voor HRM trend flexibeler Innoveren met HR flexibiliteitsbeleid Verander richtingen arbeidsverhoudingen arbeidsvoorwaarden
Nadere informatieFlexibel werken en organiseren
Flexibel werken en organiseren Flexibel werken en organiseren Inhoud Inhoud Inleiding De kracht van flexibiliteit Differentiatie in ontwikkeling en doorstroom gebaseerd op organisatieverschillen Aspecten
Nadere informatieOR EN WERKDRUK VAN AANDACHT NAAR ACTIE BIJ DE AANPAK VAN WERKDRUK 25 MAART 2019 OR PLATFORM TRANSPORT EN LOGISTIEK
OR EN WERKDRUK VAN AANDACHT NAAR ACTIE BIJ DE AANPAK VAN WERKDRUK VRAGENLIJSTJE: MEE EENS OF MEE ONEENS? 1. Op mijn werk wordt voldoende aandacht besteed aan het voorkomen van werkdruk. 2. Er is op het
Nadere informatieInvesteren in werkgeluk als business model
Investeren in werkgeluk als business model Zandvoort, 15 juni 2017 Visie op relatie medewerker - bedrijfsresultaat Gezondheid Succesvolle organisatie Bart van Opstal Client Consultant Health & Benefits
Nadere informatieSecundaire arbeidsvoorwaarden van primair belang. Sandra Terwolbeck, Amstelveen 8 oktober 2008
Secundaire arbeidsvoorwaarden van primair belang Sandra Terwolbeck, Amstelveen 8 oktober 2008 Secundaire arbeidsvoorwaarden van primair belang Huidige uitdagingen voor organisaties Veranderd werknemersperspectief
Nadere informatieCAO voorstellenbrief Royal Philips
CAO voorstellenbrief Royal Philips Werken in een veranderende wereld Inleiding: Het zijn interessante tijden voor werknemers in de industrie. De economische crisis is voorbij en er is sprake van een voorzichtige
Nadere informatieFlexibiliteit binnen grenzen. Platformstudiedag 2017
Flexibiliteit binnen grenzen Platformstudiedag 2017 Achtergrond informatie Regeerakkoord 2017 Arbeidsrecht en flexibiliteit Arbeidstijdenwet Wet op de ondernemingsraad Cao-bibliotheken ARBO-catalogus Wet
Nadere informatieS A M E N V A T T I N G
5 6 Samenvatting In dit advies doet de Sociaal-Economische Raad voorstellen voor vereenvoudiging van de Arbeidstijdenwet (ATW). De kern van deze wet bestaat uit een stelsel van normen voor arbeids- en
Nadere informatieConclusies enquête The Future Group
Prof. dr. Henk W. Volberda Politieke Ronde Tafel Alliander 27 Conclusies enquête Flexibilisering van arbeid is een niet te stuiten trend. Het zou goed zijn om hier passend en toekomstgericht beleid op
Nadere informatieGoede medezeggenschap en samenwerking OR en vakbonden
Goede medezeggenschap en samenwerking OR en vakbonden Versterking samenwerking OR en vakbonden Om de dialoog en samenwerking tussen vakbonden, vak- en beroepsorganisaties en OR en te versterken komen FNV,
Nadere informatieOrganisatie Ontwerp en inrichting Technologie Marktbenadering voorraadbeheer
Studiedag Ondernemingsraad & Flexibiliteit Effectieve argumentaties naar de directie over flex 23, Woerden Anneke Goudswaard Senior onderzoeker/adviseur TNO TNO Balansmodel Balans tussen korte en lange
Nadere informatieWerkgevers Technische Groothandel t.a.v. de heer W. van Meurs Postbus EC Den Haag. Utrecht, 4 april 2019
Werkgevers Technische Groothandel t.a.v. de heer W. van Meurs Postbus 92146 2508 EC Den Haag Utrecht, 4 april 2019 Betreft: Voorstellen FNV Handel cao Technische Groothandel Geachte heer Van Meurs, beste
Nadere informatieVoorstellen voor de CAO Philips Lighting 2017
Voorstellen voor de CAO Philips Lighting 2017 Inleiding Het jaar 2015 stond voor veel werknemers in het teken van de splitsing van Philips. Halverwege het jaar 2015 kregen de werknemers te horen of ze
Nadere informatieVEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO
VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT Jos Sanders & collega s, TNO MEGATRENDS & ONTWIKKELINGEN ARBEID 1. Demografie: meer en diverser 2. Economie: grilliger en globaler 3. Sociaal-cultureel:
Nadere informatiehandreikingen duurzaam participatiebeleid
keuzeruimte voor bedrijf en individu De CAO Wijzer Duurzame Participatie biedt op zes thema s handreikingen voor duurzaam participatiebeleid. De wijzer bevat voor CAO-afspraken en maakt inspirerende voorbeelden
Nadere informatie15 jaar re-integratie in 15 minuten
15 jaar re-integratie in 15 minuten Globale ontwikkelingen Arbeidsmarkt Re-integratiemarkt 15 jaar re-integratie in 15 minuten 10 mega trends 1. Globalisering 2. Lokalisering 3. Individualisering 4. Technologisering
Nadere informatieNulurencontracten 2018
SOVVT 18-01-18 Agendapunt 4.1 Conceptrapportage SOVVT onderzoek Nulurencontracten 2018 Voor SOVVT, Sociaal Overleg VVT Van ICSB Marketing en Strategie Drs. Yousri Mandour Loes Wevers MSc. Datum 5 januari
Nadere informatieeca Manifest FNV Hor 2015
Manifest FNV Horeca 2015 Inleiding De arbeidsvoorwaarden in de horeca staan al tijden onder flinke druk. De verhoudingen tussen cao-partijen zijn verhard en verslechterd. Onderhandelingen lopen al jaren
Nadere informatieDe veranderende arbeidsrelatie: Het psychologisch contract en oudere werknemers
De veranderende arbeidsrelatie: Het psychologisch contract en oudere werknemers Dr. Charissa Freese Reflect / Department of HR studies Universiteit van Tilburg Tussen Seniorentijd en Senioriteit NIP leergang
Nadere informatieFLEXIBILITEIT HANDIGE TOOL GEEFT IKEA BELGIË INZICHT DOOR JUISTE CONTRACTENMIX
16 ARTIKEL WILLIAM ENGELEN MEER FLEXIBILITEIT MEER FLEXIBILITEIT HANDIGE TOOL GEEFT IKEA BELGIË INZICHT In de detailhandel wordt van oudsher gewerkt met uiteenlopende combinaties van contracten, ook wel
Nadere informatieLinda.Rigters@vc.fnv.nl s.baljeu@cnv.nl e.wolters@vc-mhp.nl
FNV Naritaweg 10 Postbus 8456 1005 AL Amsterdam T 020 58 16 300 F 020 68 44 541 Postadres Postbus 8456, 1005 AL Amsterdam Aan de voorzitter en de leden van de vaste Commissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Nadere informatievinger aan de pols van werkend Nederland
Innovaties voor Gezond en Veilig Werken IMPLEMENTATION AND EVALUATION OSH POLICIES NEA: vinger aan de pols van werkend Nederland De NEA Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden is het grootste iodieke onderzoek
Nadere informatieAWVN ARBEIDSTIJDMANAGEMENT WWW.AWVN.NL
AWVN ARBEIDSTIJDMANAGEMENT WWW.AWVN.NL Arbeidstijdmanagement WAT LEVERT HET OP? Voorspelbare werktijden Minimalisatie overwerk Kostenreductie Door de patronen in de klantvraag of het werkaanbod te onderzoeken,
Nadere informatieGoed werkgeverschap loont. Rob Gründemann (kenniscentrum sociale innovatie) Bijeenkomst personeelsgeleding CMR, 9 april 2008
Goed werkgeverschap loont Rob Gründemann (kenniscentrum sociale innovatie) Bijeenkomst personeelsgeleding CMR, 9 april 2008 Opzet van de presentatie 1. Leeftijdsopbouw Hoger onderwijs 2. Ontwikkelingen
Nadere informatieOpgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa
Opgave 1 Jeugdwerkloosheid in Europa 1 maximumscore 4 Het verrichten van flexibele arbeid kan een voorbeeld zijn van positieverwerving als de eigen keuze van de jongeren uitgaat naar flexibele arbeid in
Nadere informatieGewijzigde voorstellenbrief betreffende de onderhandelingen voor de Grafimedia-cao
12-12-2014 Gewijzigde voorstellenbrief betreffende de onderhandelingen voor de Grafimedia-cao Met deze (opnieuw) gewijzigde voorstellenbrief brengen wij het volgende onder uw aandacht: Hernieuwd inzicht
Nadere informatieJonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten
Jonge werknemers en werkstress: een beknopte weergave van de feiten Irene Houtman & Ernest de Vroome (TNO) In het kort: Onderzoek naar de ontwikkeling van burn-outklachten en verzuim door psychosociale
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieMarleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden
HANDOUT SCENARIO-ONTWIKKELING Marleen van de Westelaken Vincent Peters Informatie over Participatieve Methoden SCENARIO-ONTWIKKELING I n h o u d Scenario-ontwikkeling 1 1 Wat zijn scenario s? 1 2 Waarom
Nadere informatieWorkshop: Duurzame Inzetbaarheid op elke Leeftijd. Werken aan duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers. Den Haag, 1 juli 2014
Workshop: Duurzame Inzetbaarheid op elke Leeftijd Werken aan duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers Den Haag, 1 juli 2014 Rob Gründemann, TNO Hoofddorp HU University of Applied Sciences Utrecht Opzet
Nadere informatieNameting Scan Mijn Bedrijf 2.0 2011-2012
Sociale innovatie De volgende vragen gaan over sociale innovatie en innovatief ondernemingsbeleid. Sociale Innovatie is een vernieuwing of een verbetering in de arbeidsorganisatie en in de arbeidsrelaties
Nadere informatieEnquêtes - Vernieuwing in inspraak/inspraak in vernieuwing. Voorafgaand aan het congres konden de volgende enquêtes ingevuld worden:
Enquêtes - Vernieuwing in inspraak/inspraak in vernieuwing Voorafgaand aan het congres konden de volgende enquêtes ingevuld worden: Moderne manieren van medezeggenschap: uw praktijkvoorbeelden! Flexwerkers
Nadere informatieFNV Vrouwennetwerk 27 mei 2016 ZZP in coöperatie: samen sterk. Dr.mr. Petra Oden, lector Juridische Aspecten van de Arbeidsmarkt
FNV Vrouwennetwerk 27 mei 2016 ZZP in coöperatie: samen sterk Dr.mr. Petra Oden, lector Juridische Aspecten van de Arbeidsmarkt Introductie 1. Ontwikkelingen op arbeidsmarkt 2. ZZP 3. ZZP in coöperatie
Nadere informatieAls het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan!
Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan! Lastige Arbeidsmarkt Krappe arbeidsmarkt: goed en adequaat opgeleid personeel is lasting te krijgen. Druk op mensen is hoog (werkdruk,
Nadere informatieWerkgevers Ondernemers. In gesprek over de inhoud van het onderwijs
Werkgevers Ondernemers In gesprek over de inhoud van het onderwijs 1 Algemeen Doe mee en praat mee! Antwoord of reactie op deze vraag? Dé landelijke dialoog over ons onderwijs en de toekomst. Deel gedachten,
Nadere informatieCao-onderhandelingen gaan beginnen.
Zaterdag 28 maart 2015 Cao-onderhandelingen gaan beginnen. Beste FNV vrienden As maandag (30 maart) starten de onderhandelingen over jullie Collectieve Arbeidsvoorwaarden (Cao). Zoals bekend hebben de
Nadere informatieEmployabilityDriver. Waarom een strategische discussie over employability beleid?
EmployabilityDriver Waarom een strategische discussie over employability beleid? We weten al een tijd dat door vergrijzing en ontgroening de druk op de arbeidsmarkt toeneemt. Het wordt steeds belangrijker
Nadere informatieVast en flexibel werk in de wetenschap: wensen & verwachtingen van werknemers. Marian van der Klein, Onderzoekersdag Instituut Gak, 7 december 2015
Vast en flexibel werk in de wetenschap: wensen & verwachtingen van werknemers Marian van der Klein, Onderzoekersdag Instituut Gak, 7 december 2015 Programma Presentatie voorlopige resultaten onderzoek
Nadere informatieVEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO
VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT Jos Sanders & collega s, TNO MEGATRENDS & ONTWIKKELINGEN 1. Demografie: meer en diverser 2. Economie: grilliger en globaler 3. Sociaal-cultureel:
Nadere informatieMinisterie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag Aan de voorzitter van de Sociaal-Economische Raad De heer ir. W. Draijer Postbus 90405 2509 LK S GRAVENHAGE
Nadere informatieDEMOGRAFIE. Mensen werken langer door uit financiële 65+ noodzaak COMPLEXITEIT VOOR UWV NEEMT TOE
UWV \210 118S212 TR[25 lt. 1 ij If. 1.t. t Aik Aantal klanten van UWV blijft ongeveer gelijk DEMOGRAFIE Mensen werken langer door uit financiële 65+ noodzaak Laagopgeleiden minder lang gezond dan hoogopgeleiden
Nadere informatieStel je eens voor. Je hebt een bedrijf. Het bedrijf loopt goed. Je krijgt steeds meer werk aangeboden,
Praktische-opdracht door een scholier 1669 woorden 26 maart 2003 8 22 keer beoordeeld Vak Economie Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. 1. Beschrijving van het onderzoek 1.1 Hoofdvraag 1.2 Deelvragen 3. 2. Gewenste
Nadere informatieRondetafelgesprek over Flexibiliteit en Zekerheid Op verzoek van de Vaste commissie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
CPB Notitie 20 april 2012 Rondetafelgesprek over Flexibiliteit en Zekerheid Op verzoek van de Vaste commissie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid CPB Notitie Aan: Vaste commissie van Sociale Zaken en
Nadere informatieBusiness Process Management als katalysator voor een toekomstrobuuste organisatie
Business Process Management als katalysator voor een toekomstrobuuste organisatie Resultaten van het onderzoek naar de rol van procesmanagement in Nederland NGI 24 maart 2010 Inhoud van deze presentatie
Nadere informatiePlantum NL t.a.v. de onderhandelingsdelegatie de heer J. den Dekker Vossenburchkade PC Gouda. Verbinding, inspiratie, perspectief
Plantum NL t.a.v. de onderhandelingsdelegatie de heer J. den Dekker Vossenburchkade 68 2805 PC Gouda Datum: 31-08-2017 Ons kenmerk: HKO-2017TZ Onderwerp: Cao-voorstellen Tuinzaadbedrijven 2018 Verbinding,
Nadere informatieModernisering van arbeidsvoorwaarden
Modernisering van Wat wordt ermee bedoeld en hoe pak je het aan? November 2017 Herman Kuijkstraat 14 4191 AK Geldermalsen +31 622 201 805 www.deldenadvies.nl Wat wordt bedoeld met modernisering van? Modernisering
Nadere informatieLoonstarheid: lonen staan minimaal een jaar vastà vertraging à overschotten of tekorten niet meteen weggewerktà gevolg:
Samenvatting door K. 546 woorden 21 oktober 2013 9,5 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Economie in context 15.1 Arbeidsmarkt: Abstracte markt Aanbod: werkenden en werkzoekenden Vraag: vraag naar arbeidskrachten
Nadere informatiePassend Leiderschap. Workshop AVS congres. Pieter Dekkers. 16 maart 2012
Passend Leiderschap Workshop AVS congres Pieter Dekkers 16 maart 2012 1 Coproductie onderzoek 2 Opzet workshop 1. Introductie en kennismaking 2. Achtergrond 3. Onderzoeksmodel Passend Leiderschap 4. Krachtenveldanalyse
Nadere informatieVeerkracht. FKB Textielgroothandel. Duurzame Inzetbaarheid & Scholing. binnen de cao voor textielgroothandel
FKB Textielgroothandel Veerkracht Duurzame Inzetbaarheid & Scholing binnen de cao voor textielgroothandel Fonds Kollektieve Belangen (FKB) Textielgroothandel Toelichting bij cao Duurzame Inzetbaarheid
Nadere informatieVan Spaendonck MKB Banenmonitor. 2e kwartaal 2015
Van Spaendonck MKB Banenmonitor 2e kwartaal 2015 2,0% Groei in het MKB in juni 2015 De ontwikkeling van de arbeidsmarkt in het MKB van de afgelopen 5 jaar (horizontale as: verloningsmaanden) wordt in figuur
Nadere informatieHRM ONDER NIEUWE ARBEIDSVERHOUDINGEN
LEZING VOOR HET HRM PRAKTIJKCONGRES, UTRECHT, 2 NOVEMBER 2012 Evert Smit BASIS & BELEID ORGANISATIEADVISEURS 1 2 3 4 5 6 Het issue: trammelant in de polder Postmoderne aftocht van HRM? Kantelende arbeidsverhoudingen
Nadere informatieons kenmerk BB/U Lbr. 13/035
Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) 373 8393 betreft Sociaal Akkoord Samenvatting uw kenmerk ons kenmerk BB/U201300598 Lbr. 13/035 bijlage(n) datum 19 april 2013
Nadere informatieOVER SPP DOEL VAN SPP
OVER SPP DOEL VAN SPP Strategische PersoneelsPlanning (SPP) heeft tot doel het bieden van inzicht in de toekomstige arbeidsvoorzieningsvraagstukken van uw organisatie c.q. een onderdeel van uw organisatie.
Nadere informatieWhitepaper Modernisering van arbeidsvoorwaarden
Whitepaper Modernisering van arbeidsvoorwaarden Veel organisaties willen graag hun arbeidsvoorwaarden moderniseren. Wat wordt met modernisering eigenlijk bedoeld en beoogd en waarom zou je het moeten willen?
Nadere informatieWWb cao-voorstellen 2015
Inleiding De huidige cao WWb 2012-2014 loopt op 31 december 2014 af en daarmee staan we aan de start van een nieuwe cao. Deze keer wordt het in meerdere opzichten een bijzonder traject. Voor ons (als werkgevers)
Nadere informatie@chfreese, Amsterdam. Inclusief HRM en de Participatiewet Dr. Charissa Freese Utrecht 24 november 2016
@chfreese, Amsterdam Inclusief HRM en de Participatiewet Dr. Charissa Freese Utrecht 24 november 2016 Kennisclip Reflect Participatiewet Korte kennisclip (https://www.youtube.com /watch?v=b54oh33iiow)
Nadere informatieJaarbericht auditoren SCOB. Zeven signaleringen over 2015
Jaarbericht auditoren SCOB Zeven signaleringen over 2015 Jaarbericht auditoren SCOB Zeven signaleringen over 2015 De negentien auditoren van de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken (SCOB) verzamelen
Nadere informatieOp zoek naar de juiste professional? Smart Recruitment
Op zoek naar de juiste professional? Smart Recruitment hebbes! Herkenbaar? Het moment dat u met absolute zekerheid weet dat u de juiste kandidaat voor uw bedrijf heeft gevonden? Of dat u gewoon weet dit
Nadere informatiePartijen zijn het volgende overeengekomen in een principe-onderhandelaarsakkoord:
Principe-onderhandelaarsakkoord CAO AMBULANCEZORG 3 november 2015 Inleiding De zorg ondergaat de laatste jaren ingrijpende veranderingen. Zorg dichtbij is een hierbij passend etiket, waarbij de eerste
Nadere informatie3. Organisatie. Flexibele en betrouwbare contracten 4. Werknemer Levenslang leren
Flexicurity: het beste uit twee werelden Dr. Charissa Freese BZW Moerdijk, 6 december 2012 Flexicurity: Flexibiliteit en Zekerheid Beleidsmaatregelen die gericht zijn op flexibiliteit van de arbeidsmarkt
Nadere informatieDuurzame inzetbaarheid in de HR praktijk Onderzoeksrapport 2012
Duurzame inzetbaarheid in de HR praktijk Onderzoeksrapport 2012 Zicht krijgen op duurzame inzetbaarheid en direct aan de slag met handvatten voor HR-professionals INHOUDSOPGAVE 1. Duurzame inzetbaarheid
Nadere informatieStartkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te vinden. Het gaat dan om een diploma, havo, vwo of mbo.
Samenvatting door D. 1363 woorden 7 februari 2016 0 keer beoordeeld Vak Economie Paragraaf 1; De werknemer Startkwalificatie Het minimale onderwijsniveau dat volgens de overheid nodig is om en baan te
Nadere informatieGoed werkgeverschap en Goed werknemerschap
en Goed werknemerschap Presentatie Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, Opzet van de presentatie 1. Achterliggend onderzoek van TNO Onderzoek naar de stand van zaken Onderzoek naar determinanten
Nadere informatieAlgemene beschouwing
Algemene beschouwing Arbeidsmigratiebeleid begint bij Nederlands arbeidsmarktbeleid Voor de Nederlandse economie en dus voor bedrijven en werknemers is het van belang om de juiste mensen op de juiste arbeidsplek
Nadere informatie4 conclusie Staat van de ambtelijke dienst 39
gever uiteindelijk door de fondsvorming via de premie slechts een deel van die uitkering. Als een overheidsorgaan dus vermoedt dat iemand die het wil tewerkstellen een werkloosheidsrisico met zich brengt,
Nadere informatieKrappe markt remt flexibilisering
Krappe markt remt flexibilisering A uteur(s): Fouarge, D.J.A.G. (auteur) Kerkhofs, M.J.M. (auteur) Organisatie voor Strategisch Arbeidsmarktonderzoek. V erschenen in: ESB, 85e jaargang, nr. 4240, pagina
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333
Nadere informatieVerslag Bijeenkomst Regionale Netwerken Duurzame Inzetbaarheid Noord-Oost van SO MITT
Verslag Bijeenkomst Regionale Netwerken Duurzame Inzetbaarheid Noord-Oost van SO MITT Datum: 5 juli 2017 Locatie: Ten Cate, Nijverdal Programma - Stand van zaken activiteiten MITT op gebied van DI (kwalitatief
Nadere informatieInzetbaarheid verbeteren door het activeren van werknemers.
Wij zijn SistersChange. Ervaren veranderaars. Enthousiaste verbeteraars. Sociale zekerheidskenners. Wij helpen de inzetbaarheid van werknemers te verbeteren. Inzetbaarheid verbeteren door het activeren
Nadere informatieGRIP OP MEER MET MINDER AMC SEMINAR AMSTERDAM 28 oktober 2010
Inspireren, creëren, organiseren GRIP OP MEER MET MINDER AMC SEMINAR AMSTERDAM 28 oktober 2010 1 Inleiding Enquete, SUTO 2010 De wereld In 2010 Trends, Scenario s en Prognoses Voor komende Jaren. Piet
Nadere informatieCursusoverzicht voorjaar 2011
Cursusoverzicht voorjaar 2011 De werkgeversverenigingen WENb en WWb bieden dit jaar weer een aantal praktijkgerichte cursussen aan voor P&O- en HRM-medewerkers van de aangesloten bedrijven. Deze cursussen
Nadere informatieOuderschapsverlof. Ingrid Beckers en Clemens Siermann
Ouderschapsverlof Ingrid Beckers en Clemens Siermann Ruim een kwart van de werknemers in Nederland die in 24 recht hadden op ouderschapsverlof, hebben daarvan gebruik gemaakt. nemen veel vaker ouderschapsverlof
Nadere informatieMeewerkend Flexibele oplossing voor uitstroom
Meewerkend Meewerkend Flexibele oplossing voor uitstroom Veel gemeenten hebben moeite om werkzoekenden met een inkomensuitkering te plaatsen op vaste of tijdelijke functies. Bedrijven zijn terughoudend
Nadere informatieSterk voor werk DE FEITEN OP EEN RIJ
Sterk voor werk OP EEN RIJ De Wet werk en zekerheid zorgt voor een nieuwe balans tussen flex en zeker Op 1 juli 2015 is de Wet werk en zekerheid volledig in werking getreden. De wet zorgt voor een nieuwe
Nadere informatieManifest Moderne Arbeidsmarkt
Manifest Moderne Arbeidsmarkt Nieuwe fundamentele aanpak De ontwikkelingen op de arbeidsmarkt vereisen een nieuwe en fundamentele aanpak met perspectief voor alle werkenden. De zelfstandigenorganisaties
Nadere informatieStrategische Issues in Dienstverlening
Strategische Issues in Dienstverlening Strategisch omgaan met maatschappelijke issues Elke organisatie heeft issues. Een definitie van de term issue is: een verschil tussen de verwachting van concrete
Nadere informatieDecentrale vaststelling werktijden (de kanteling)
Decentrale vaststelling werktijden (de kanteling) 1. Inleiding Decentrale vaststelling werktijden (hierna: kanteling). CAO VVT Artikel 5.1.A lid 1: De decentralisatie van de vaststelling van de werktijden
Nadere informatieJUS. Jaarurensystematiek. een inhoudelijke toelichting bij de invoering in de gehandicaptenzorg. JaarUrenSystematiek (JUS)
JUS Jaarurensystematiek een inhoudelijke toelichting bij de invoering in de gehandicaptenzorg JaarUrenSystematiek (JUS) Inleiding In de CAO Gehandicaptenzorg 2007-2008 (CAO) is opgenomen dat per 1 januari
Nadere informatieRabobank Nederland Human Resources Rabobank Policies & Solutions. De Unie FNV Finance CNV Vakmensen. C maart 2016
Rabobank Nederland Human Resources Rabobank Policies & Solutions Postadres UCT 0428, Postbus 17100, 3500 HG Utrecht De Unie FNV Finance CNV Vakmensen Bezoekadres Telefoon Croeselaan 18, 3521 CB Utrecht
Nadere informatie2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
Nadere informatieFlexibilisering van arbeidsvoorwaarden. In 7 stappen naar Het Nieuwe Belonen
Flexibilisering van arbeidsvoorwaarden In 7 stappen naar Het Nieuwe Belonen 22 november 2017 Inhoudsopgave Het Nieuwe Belonen Focus op de medewerker Persoonlijk Keuzebudget Voordeel werkgever Flexibele
Nadere informatieMintzberg Organisatiestructuren / modellen Geschreven door Chris Stapper op 17 mei 2012 00:00 Categorie: Strategische HRM
Mintzberg Organisatiestructuren / modellen Geschreven door Chris Stapper op 17 mei 2012 00:00 Categorie: Strategische HRM De Mintzberg organisatiestructuren, of eigenlijk de Mintzberg configuraties, zijn
Nadere informatieSpecial. Het volledige onderzoek van SEO Economisch Onderzoek vindt u op www.kinderopvang.nl. Het (economisch) belang van kinderopvang
Special Het volledige onderzoek van SEO Economisch Onderzoek vindt u op www.kinderopvang.nl Het (economisch) belang van kinderopvang 2 Het (economisch) belang van kinderopvang Voorwoord Wat levert kinderopvang
Nadere informatieFlexibele arbeidsrelaties en de keten. Eendaagse Arbeidszaken VNG Esther Nijhof
Flexibele arbeidsrelaties en de keten Eendaagse Arbeidszaken VNG Esther Nijhof Wet Flexibiliteit en Zekerheid Civiel 1999 Ketenregeling in artikel 7:668a BW: 3 x 3 x 3 Opvolgend werkgeverschap Dezelfde
Nadere informatieConclusie. Over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede. Ingrid Christoffels, Pieter Baay (ecbo) Ineke Bijlsma, Mark Levels (ROA)
Conclusie Over de relatie tussen laaggeletterdheid en armoede Ingrid Christoffels, Pieter Baay (ecbo) Ineke Bijlsma, Mark Levels (ROA) ecbo - De relatie tussen laaggeletterdheid en armoede A 1 conclusie
Nadere informatieFLEXIBILISERING NAAR EEN STRATEGIE VOOR OR EN BOND OP BEDRIJFSNIVEAU
FLEXIBILISERING NAAR EEN STRATEGIE VOOR OR EN BOND OP BEDRIJFSNIVEAU Evert Smit FNV Weert, 21 april 2015 BASIS & BELEID ORGANISATIEADVISEURS DOORGESCHOTEN FLEX Zonder enige flex vaart geen onderneming
Nadere informatieZelfroosteren. Over Déhora
Zelfroosteren Sociaal innovatief roosteren Over Déhora Expert in Europa op het vlak van Workforce Management en Optimalisatie Meer dan 28 jaar ervaring 80 medewerkers Kantoren in Amsterdam, België & Polen
Nadere informatieVerhoging pensioenleeftijd in praktijk
Verhoging pensioenleeftijd in praktijk Claudette Blankestijn Elianne Janssen 30 januari 2012 Pensioenseminar Maastricht University Verhoging pensioenleeftijd in praktijk Onderzoek onder werkgevers Wat
Nadere informatieTHEMA: ARBEIDSMARKT JOOST DUFFHUES YACHT 24 MEI 2012
THEMA: ARBEIDSMARKT JOOST DUFFHUES YACHT 24 MEI 2012 Dynamiek in de (arbeids) markt Politiek Overheid Technologie Economie Arbeidsmarkt Demografie Organisaties (Beroeps) bevolking Sociaal OVERHEID Wet-
Nadere informatieBedrijfskundige opbrengsten van investeren in Vitaliteit en Gezondheid. Prof. Dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot
Bedrijfskundige opbrengsten van investeren in Vitaliteit en Gezondheid Prof. Dr. Gerard I.J.M. Zwetsloot Programma Workshop Eerste deel: Presentatie Visie op Gezond Ondernemen Een paar voorbeelden van
Nadere informatiePassie voor Techniek in goede banen leiden van opleiden naar duurzaam aantrekkelijk
Passie voor Techniek in goede banen leiden van opleiden naar duurzaam aantrekkelijk Misja Bakx Directeur Matchcare Agenda 1. Arbeidsmarkt ontwikkelingen en veranderingen 2. Trends in de rol van onderwijs,
Nadere informatie