Aanleiding Integraal plan Enkele Wiericke Een idee is geboren

Transcriptie

1 Aanleiding Integraal plan Enkele Wiericke Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden legt op dit moment de laatste hand aan project Integraal Plan Enkele Wiericke. In dit project zijn diverse werkzaamheden op en rond de (oostelijke oever van de) Enkele Wiericke gecombineerd gerealiseerd. Na jaren van ophogen en verbreden van de dijk, het baggeren van de Enkele Wiericke en de aanleg van een natuurvriendelijke oever is het einde van het project in zicht gekomen. Eén van de afrondende werkzaamheden is het kappen van drie populieren langs het Wierickepad. Deze volwassen bomen, in de teen van de dijk, vormen een risico voor de veiligheid van de dijk. Met name door de forse boomkruin kunnen de bomen als ze vol in blad staan, omwaaien. Als dat gebeurt, kan met het wortelstelsel ook een deel van de dijk beschadigen. Reden voor het waterschap om maatregelen te nemen. Het waterschap heeft onderzocht of het mogelijk is om met een alternatieve constructie de bomen te behouden. De kosten van de constructie zijn, afgezet tegen de leeftijd van de drie populieren (circa 40 jaar), echter te hoog. De bomen moeten gekapt worden. Deze populieren zijn momenteel wel een blikvanger in het landschap en staan bovendien op een markante plek: - Langs de Enkele Wiericke en nabij de Prinsendijk, beiden onlosmakelijk verbonden met de Oude Hollandse Waterlinie; - Langs een aantrekkelijke en veel gebruikt fiets- en wandelroute te midden van het prachtige veenweide landschap in het Groene Hart; - Op de grens waar natuur, cultuur en agricultuur elkaar ontmoeten; - Op de grens van twee waterschappen: Hoogheemraadschap van Rijnland (west) en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (oost). Een idee is geboren Er is niet veel fantasie voor nodig om in te beelden hoe prachtig uitzicht op de omgeving kan zijn als men in één van de populieren zou kunnen klimmen Zo is het idee ontstaan om het realiseren van een uitkijktoren op die plek te verkennen. Vanuit deze toren is er uitzicht op de Enkele Wiericke, de Oude Hollandse Waterlinie, Driebruggen, de polder Lange Weide, polder Oukoop, het fort Wierickerschans, de Reeuwijkse plassen en natuurlijk de dorpskernen in de omgeving. Met de bouw van een uitkijktoren langs de Enkele Wiericke, wordt een markant object in het landschap opgericht. Deze uitkijktoren, als symbool om de vijand aan te zien komen, maakt het mogelijk om de Enkele Wiericke zowel in historisch perspectief als in de tegenwoordige tijd te laten zien en te beleven. In historisch perspectief laat het de bescherming zien tegen de vijand, zijnde de franse troepen. Het gebied tussen de Enkele en Dubbele Wiericke is in de 17 e eeuw ingericht om te kunnen inunderen ter bescherming van Holland. Aan de westzijde van de Enkele Wiericke is destijds de Prinsendijk opgeworpen om het inundatiewater te kunnen keren. De oostelijke waterkering was ontworpen om door te kunnen steken. In de tegenwoordige tijd biedt ook deze oostelijke waterkering langs de Enkele Wiericke bescherming tegen de vijand van nu, het water.

2 Een geste na jarenlange werkzaamheden door HDSR Het waterschap is al in 2010 begonnen met de werkzaamheden op en rond de Wierickes. Ondanks de omvangrijke ingrepen in een kwetsbaar gebied met bijbehorende overlast voor de omgeving tot gevolg is het waterschap dankbaar voor het begrip van, en de samenwerking met, alle belanghebbenden in de omgeving. Het waterschap wil daarom graag iets terug doen en denkt door zich in te spannen en bij te dragen aan een uitkijktoren een passende geste de doen. Schoenmaker, blijf bij je leest Uiteraard beperkt de taak het waterschap zich toch vooral tot het beheren van dijken, watergangen en rioolzuiveringen. Het bouwen en beheren van een uitkijktoren is toch een andere tak van sport. Het waterschap bouwt een uitkijktoren uiteraard niet voor zichzelf en zal het daarom alleen doorzetten als alle belanghebbenden net zo enthousiast worden van het idee als het waterschap is.

3 Naam ontwerp 1 Ontworpen door Korte omschrijving van het ontwerp Kijk! op de Enkele Wiericke (werktitel) Hennie Peek, Wellant College en HDSR Bij het ontstaan van het idee (zoals hiervoor omschreven bij de aanleiding) is het uitgangspunt geweest dat de te kappen populieren een (niet constructief) onderdeel van de uitkijktoren worden. De stammen van deze drie populieren na toppen kunnen worden gebruikt als pijlers op de hoekpunten van de uitkijktoren. De feitelijke dragende constructie zijn drie te heien (buis)palen. De toren bestaat uit twee niveaus. Het eerste niveau, op circa 5 meter boven het maaiveld (ca NAP +3,60m) is bereikbaar via een stalen wenteltrap welke bekleed is met hout. Het tweede niveau, op circa 7,70 meter boven het maaiveld (ca NAP +6,30m) is vervolgens te bereiken via een trap vanaf niveau 1. De driehoekige plateaus krijgen worden afgetimmerd met hout waardoor het geheel een natuurlijk uiterlijk krijgt. Op een van de plateaus komt rondom een uitkijkbord waarop de geschiedenis van de omgeving beschreven staat en waarop je ziet wat er in de omgeving is te zien als je de verschillende richtingen uitkijkt. Hier komen alle bedrijfslogo s op terug om zo alle partners zichtbaar te maken die een bijdrage hebben geleverd. Bij de realisatie van Kijk! op de Enkele Wiericke werkt het waterschap samen met (maatschappelijke) partners. Het ontwerp wordt uitgewerkt en gebouwd door leerlingen van het Wellant College (studies Watermanagement en Groen, Grond & Infra) in samenwerking met en onder leiding van Peek Bouw & Infra B.V. Kenmerken van het ontwerp Verwachte planning realisatie Zie schets van ontwerp in bijlage 1A -> Veilig en hufterproof Gelet op het tijdelijk karakter van de uitkijktoren wordt hij zodanig ontworpen dat hij aan het einde van de looptijd gedemonteerd kan worden en mogelijk kan worden hergebruikt op een andere locatie. Draagvlak creëren: Vergunningen: Realisatie (bouw) uitkijktoren: Opening uitkijktoren (icm oplevering): Beheerfase (beheer en onderhoud): Medio maart 2016 April juni 2016 Juni augustus 2016 September 2016 Tot medio 2026 Kansen De plannen zijn concreet, het budget en de subsidie zijn haalbaar en diverse partijen hebben zich reeds gecommitteerd waardoor de realisatie op relatief korte termijn haalbaar lijkt. De opening van de uitkijktoren wordt gecombineerd met de oplevering van het project Integraal Plan Enkele Wiericke. Hiervoor zal een feestelijke bijeenkomst georganiseerd worden. Voor deze bijeenkomst wordt breed uitgenodigd. Zowel maatschappelijke partners als belanghebbenden en omwonenden worden benaderd. De communicatie en PR loopt samen op met de afronding van het Integraal Plan Enkele Wiericke. 10 jaar na de realisatie van de uitkijktoren kan worden bekeken met welke partner(s) de uitkijktoren mogelijk definitief kan blijven staan en kan de uitkijktoren opgenomen worden in de diverse routebeschrijvingen van toeristische routes die er langs komen. Mogelijk bestaat de kans om na demonteren van de uitkijktoren alsnog ontwerp 2 (Waterlinie monument) te plaatsen. Het tijdelijke bestaan van de uitkijktoren biedt tijd en gelegenheid om de realisatie voor een permanent monument mogelijk te maken. Risico s Het waterschap dient toestemming te krijgen (middels vergunningen en kadastrale overeenkomsten) van de gemeente Bodegraven-Reeuwijk die eigenaar is van de grond en bovendien vergunningverlenende instantie.

4 Naam ontwerp 2 Ontworpen door Korte omschrijving van het ontwerp Kenmerken van het ontwerp Verwachte planning realisatie WATERLINIEMONUMENT 350 jaar Oude Hollandse Waterlinie Het van origine kunstwerk is gemaakt voor een wedstrijd met de opdracht BELEEF HET GROENE HART Het ontwerp is voorgedragen door Peter Kraan (beheerder Fort Wierickerschans) Zie de schetsen in bijlage 2A. De zuilen zijn 16 meter hoog van onbehandeld cortenstaal. De ene zuil is voorzien van blauw glas (het water) de andere zuil met groen glas (het land) daartussen balanceren twee figuren die al eeuwen de balans houden tussen water en land. De binnenzijde van beide zuilen worden voorzien van trappen en op de weg naar het uitkijkniveau is elk bordes van informatie voorzien. In de blauwe zuilen over het water en in de groene zuil over het landschap. Boven aangekomen heeft u een zicht over landschap met een zeer rijke geschiedenis, 2000 jaar noeste arbeid heeft tot dit landschap geleid. 350 Jaar geleden heeft hier de Oude Hollandse Waterlinie gelegen ter bescherming van het gewest Holland. Een bovenregionaal landmark in de vorm van dit kunstwerk met een uitkijkfunctie en informatie over 2000 jaar levende geschiedenis zou dit landschap bekronen. Het model is te bewonderen in de Arrangementenfabriek op Fort Wierickerschans. De opnames voor een audio visuele presentatie van dit monument zijn gemaakt door Peter Kraan en gaan bij interesse in productie. De zuilen zijn 16 meter hoog van onbehandeld cortenstaal. De zijden van de vierkante zuilen zijn circa 4 meter. De aanleg van dit monument heeft een permanent karakter waarvoor het bestemmingsplan gewijzigd dient te worden. Indien er geen bezwaren van belanghebbenden worden ingediend bedraagt de proceduretijd normaal gesproken minimaal een half jaar. In de praktijk heeft deze procedure echter vaak doorlooptijd van circa een jaar. Realisatie zal derhalve op zijn vroegst in 2017 plaatsvinden. Kansen Een bovenregionaal monument, deze landmark langs de Wiericke zet de Oude Hollandse Waterlinie op de kaart wat een positieve uitwerking kan hebben op de regio; Crowdfunding voor een monument van deze omvang lijkt kansrijk. Risico s Het waterschap is tot op heden initiatiefnemer voor de aanleg van een uitkijktoren omdat het gecombineerd kan worden met de realisatie en oplevering van Integraal plan Enkele Wiericke. Indien de termijn voor de realisatie van een uitkijktoren of monument de formele afsluiting van het project overschrijdt heeft de realisatie voor de uitkijktoren een andere trekker nodig om het project tot een goed eind te brengen. Het is nog niet zeker of het waterschap hetzelfde budget ter beschikking kan stellen indien de aanleg van het monument pas plaats vindt na financiële afsluiting van Integraal Plan Enkele Wiericke. De kosten van dit ontwerp zullen het beoogde budget gebaseerd op ontwerp nummer 1 vermoedelijk overschrijden. Er is in dat geval aanvullend budget nodig. Het waterschap wil na realisatie geen beheerder/eigenaar van het monument zijn. Voor een tijdelijk bouwwerk ziet het waterschap mogelijkheden om beheer, onderhoud, keuringen, demontage etc contractueel vast te leggen met een derde partij af te kopen. Voor een monument voor onbepaalde tijd lukt dat niet. Er dient toestemming verkregen te worden (middels vergunningen en kadastrale overeenkomsten) van het waterschap voor het gebied op de kade en de gemeente Bodegraven-Reeuwijk voor het gebied bij de bomen.

5 Bijlagen: 1A. Schets van ontwerp 1 1B. Foto s van maquette ontwerp 1 2A. Schets van ontwerp 2 2B. Foto van maquette ontwerp 2 3. Artikel Kijk op Bodegraven-Reeuwijk, 17 februari 2016

6 Bijlage 1A: Schets van ontwerp 1

7 Bijlage 1B: Foto s maquette uitkijktoren

8 Bijlage 2A: Schets van ontwerp 2

9 Bijlage 2B: Foto van maquette ontwerp 2

10 Bijlage 3: Artikel Kijk op Bodegraven-Reeuwijk, 17 februari 2016