Compacten en Begrijpend Lezen, een veel vergeten kans!

Transcriptie

1 Ahlers Advies TAALLEZEN EN HOOGBEGAAFDHEID Dé Dag over begaafdheid in het basisonderwijs Compacten en Begrijpend Lezen, een veel vergeten kans! Eindhoven 25 november

2 Wat komt er aan de orde? Welkom Compacten IGDI-plusmodel Nieuwste inzichten Begrijpend Lezen Aanpassing BL voor (hoog)begaafde leerlingen Interview met Stijn en Mees Praktijkvoorbeeld CBS De Eshorst Zelf oefenen met een tekst Afsluiting 2

3 Welkom

4 Goed onderwijs en compacten Passend onderwijs vanuit een inclusieve gedachte Opbrengstgericht werken Compacten: Het indikken van de methode, waarbij onnodige herhalings- en oefenstof wordt geschrapt Het afstemmen van het lesaanbod op de (leer)eigenschappen van (hoog)begaafde leerlingen (Drent, 2009) Vooraf toetsen en vastleggen van beheerste doelen (Reis en Renzulli, 2005) 4

5 Manieren van compacten Convergent compacten Alle leerlingen blijven binnen de methode Divergent compacten Afgestemd op de leerbehoeften van individuele leerlingen (Van Gerven en Drent, 2007) 1. Selecteren: welke leerlingen? 2. Toetsen: LOVS + methodegebonden 3. Analyse: welke onderdelen worden beheerst? 4. Aanbod: compacten en verrijken 5

6 Eerste en tweede leerlijn compacten (Van Gerven en Drent, 2007; 2012) Eerste leerlijn compacten: Begaafde leerlingen met een kleine didactische voorsprong en leerlingen met een specifiek talent voor een bepaald vak (10-15 %) Tweede leerlijn compacten: Hoogbegaafde leerlingen met een grote didactische voorsprong (2-3 %) 6

7 Eerste en tweede leerlijn compacten (Van Gerven en Drent, 2007; 2012) Instructieles Begaafd Eerste leerlijn van compacten Grote leerstappen Instructie op nieuwe leerstof, samen met de hele groep Begeleide inoefening: met de hele groep Zelfstandige verwerking Instructieles Hoogbegaafd Tweede leerlijn van compacten Heel grote leerstappen Instructie op nieuwe leerstof in compacte vorm Begeleide inoefening: Eén toepassing geven. Heeft de leerling het begrepen, dan loslaten en zelfstandig laten verwerken ZW-les Begaafd % schrappen van de lesstof op dinsdag en donderdag Donderdagmiddag blijft dan vrij voor verrijkingsstof ZW-les Hoogbegaafd % schrappen van de lesstof op dinsdag en donderdag Een deel van de dinsdag en de hele donderdag vrij voor verrijkingsstof 7

8 Klassenmanagement en het IGDI-plusmodel Naast compacten van de lesstof ook aanpassing van het instructiemodel Three-times problem (Freeman, 1998) 1. Introductie onderwerp en voorkennis activeren. De (hoog)begaafde leerling haakt af, omdat hij dit al weet of kan. 2. Instructie op nieuwe leerstof. De (hoog)begaafde leerling is al afgehaakt. 3. Zelfstandige verwerking. Kennishiaat bij (hoog)begaafde leerling. Hij weet niet wat hij moet doen. 8

9 Ontstaan IGDI-Plus Groepsplan: Groep instructie-onafhankelijk Bij IGDI-model alleen ruimte voor werkuitleg en zelfstandig werken voor deze groep Methoden soms wel plus-lijn, maar in de handleiding meestal geen of weinig aandacht voor instructie Ook (hoog)begaafde leerlingen hebben recht op instructie: aangesproken worden in de zone van de naaste ontwikkeling, zodat zij met hulp van de leerkracht verder komen dan hun beheersniveau (anders binnenschoolse opvang!!!) 9

10 Leerkrachtvaardigheden Dunne boeken Dikke boeken 10

11 IGDI- plus Brouwer & Ahlers,

12 Combinatiegroepen IGDI-plusmodel voor combinatiegroepen 12

13 IGDI-plusmodel voor combinatiegroepen Ahlers & Oosterveen,

14 Nieuwste inzichten Begrijpend Lezen Tekst centraal Begrijpend luister/-leesstrategieën als middel: Metacognitie: Monitoren van het leesproces toepassen Herlezen (Close Reading) Vaardigheden: Voorspellen (voor en tijdens) en Voorkennis activeren en inzetten Vragen stellen (w&h-vragen) Visualiseren (een filmpje/beeld maken) Verbanden leggen (tekst-tekst, tekst-lezer) Samenvatten (ik begrijp de tekst) en Beoordelen (wat vond ik van de tekst?) Studerend lezen: Informatie opzoeken, selecteren en ordenen Herstelstrategieën toepassen (b.v. stukje terug lezen) Voorwaarden: Technisch leesniveau, woordenschat, kennis van de wereld, kennis van teksten, intelligentie, motivatie 14

15 Aanpassing BL voor (hoog)begaafde leerlingen Doel = moeilijkere tekst met hetzelfde onderwerp. Tekst laten lezen met de pen in de hand: moeilijke woorden, hoofdzaken, grafieken, structuren. Een korte instructie door de leerkracht, zodat ook deze groep in de zone van de naaste ontwikkeling wordt aangesproken. Opdrachten op hogere denkvaardigheden: Analyseren Evalueren Creëren Meerfactorenmodel hoogbegaafdheid Mönks & Ypenburg (1995) 15

16 Diagnostisch leergesprek met Stijn en Mees 16

17 Praktijkvoorbeeld CBS De Eshorst Diagnostisch leergesprek met Stijn en Mees Methode Nieuwsbegrip XL Instructiegesprek met de interne begeleider Leerkracht Simone (groep 5) en Marijke (groep 7) proberen 4 weken de compactlijn NB uit Beide leerkrachten enthousiast over de aanpassing Nu durf ik het toe te passen. Nu het goed werkt bij begrijpend lezen, ga ik ook dwarsverbanden leggen met andere vakken. 17

18 Zelf oefenen met tekst Tekst niveau C van Nieuwsbegrip + opdrachten De nieuwste inzichten begrijpend lezen (dia 14) Aanpassing BL voor (hoog)begaafde leerlingen (dia 15) Ontwikkelmodel Compacten Begrijpend Lezen Tekst lezen (en markeren) Vragen selecteren Hogere denkordevragen eventueel bedenken Verrijkingsopdracht kiezen/bedenken Presenteren 18

19 Vragen? 19

20 Ahlers Advies TAALLEZEN EN HOOGBEGAAFDHEID De Vonderkampen 103, 9411 RC Beilen Lidy Ahlers E: M: DANK VOOR UW AANDACHT! 20