ine Clozapine ClozapineClozapine

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ine Clozapine ClozapineClozapine"

Transcriptie

1 ine Clozapine ClozapineClozapine ineclozapine Clozapine Clozapine Cloza lozapine ClozapineClo Clozapine informatie voor patiënten, familieleden en betrokkenen Clozapine Plus Werkgroep

2 Deze informatie is bedoeld voor personen die met clozapine worden behandeld of een behandeling met clozapine overwegen. Daarnaast dient deze folder om familieleden, verzorgers en andere betrokkenen te informeren. Deze folder is een uitgave van de Clozapine Plus Werkgroep: Johan Arends Bert Bakker Jan Bogers Dan Cohen Daniël van Dijk Raphael Schulte 2013 Clozapine Plus Werkgroep, Castricum, Nederland De auteursrechten van het tekst- en beeldmateriaal in deze uitgave berusten bij de Clozapine Plus Werkgroep.

3 Inhoudsopgave Behandeling met clozapine 1. Wanneer een behandeling met clozapine? 2. Hoe verloopt een behandeling? 3. Hoe lang is behandeling met clozapine nodig? Bijwerkingen 1. Bijwerkingen die vaak voorkomen, vaak ook hinderlijk zijn, maar niet direct gevaarlijk voor de gezondheid 1.1 Bijwerkingen die voorkomen bij meer dan 10% van de gebruikers 1.2 Bijwerkingen die voorkomen bij 1-10% van de gebruikers 2. Bijwerkingen die zeldzaam zijn, maar een gevaar op kunnen leveren voor de gezondheid 2.1 Bijwerkingen die soms voorkomen (0,1-1% van de gebruikers) 2.2 Bijwerkingen die zeldzaam zijn (0,01-0,1% van de gebruikers) en die directe behandeling behoeven 2.3 Bijwerkingen die zeer zelden voorkomen (<0.001% van de gebruikers) Veiligheid 1. Is clozapine gevaarlijk? 2. Veilig gebruik van clozapine 3. Wat te doen als u de medicatie vergeten bent? 4. Hoe moet clozapine over de dag worden verdeeld? 5. Zijn alle clozapine tabletten hetzelfde? 6. Clozapine en het medicijngehalte in het bloed 7. Hoe merk ik dat ik te veel clozapine in mijn bloed heb? 8. Anticonceptie, zwangerschap en borstvoeding 9. Operaties 10. Alcohol en drugs 11. Autorijden en bedienen van machines Belangrijke adressen Belangrijkste informatie in het kort 2013 Clozapine Plus Werkgroep 1

4 Behandeling met clozapine 1. Wanneer een behandeling met clozapine? Uw arts heeft u voorgesteld clozapine te gebruiken, omdat andere middelen niet goed werkten of omdat u er teveel last van had. Clozapine wordt vooral voorgeschreven bij psychose als andere medicijnen onvoldoende hebben geholpen. Een psychose is een psychische toestand, waarbij iemand lijdt aan wanen en hallucinaties. Wanen zijn gedachten die niet met de werkelijkheid van andere mensen overeenstemmen, bijvoorbeeld de gedachte dat de geheime dienst achter je aan zit of dat je Napoleon bent. Hallucinaties zijn zintuiglijke ervaringen, die niet waar zijn, bijvoorbeeld het horen van stemmen die niemand anders hoort. Bij een psychose worden antipsychotica voorgeschreven (bijvoorbeeld risperidon, olanzapine, haloperidol etc.). Deze medicijnen werken vaak goed, maar niet bij iedereen. Bij zo n veertig procent van de mensen werken deze antipsychotica onvoldoende. Als na twee behandelingen met verschillende antipsychotica nog onvoldoende herstel is opgetreden, wordt vaak clozapine voorgeschreven, omdat het juist dan goed blijkt te werken. Dat maakt het middel bijzonder. Ook andere klachten kunnen door clozapine verbeterd worden, zoals manische verschijnselen. Bij een manie treedt ontremming op met verschijnselen als opvallende drukte en overactiviteit, overdreven opgewektheid en enthousiasme, snelle irritatie en woede, die niet in overeenstemming is met de directe aanleiding, overschatting van de eigen mogelijkheden (grootheidsgedachten), minder behoefte aan slaap, spraakzamer zijn dan normaal, snel afgeleid zijn en heel veel energie hebben. Tevens zijn er aanwijzingen dat clozapine een gunstig effect heeft op suïcidaliteit (zelfmoordgedachten), middelenmisbruik of afhankelijkheid (zoals cannabis of alcohol), agressie en automutilatie (zelfbeschadiging). 2. Hoe verloopt een behandeling? U moet clozapine dagelijks slikken voor een goed effect. Plotseling stoppen met clozapine kan zelfs schadelijk zijn voor uw gezondheid. U heeft regelmatig gesprekken met uw arts en/of verpleegkundige. Uw arts zal de nodige controles afspreken. In de eerste maand krijgt u de meeste controles: bloeddruk, gewicht, pols en bloedwaarden. In voorkomende gevallen wordt een hartfilmpje gemaakt. Dat is allemaal bedoeld om uw lichamelijke gezondheid goed te houden. De eerste 18 weken wordt er wekelijks bloed afgenomen, onder andere om te controleren of er geen daling van de witte bloedlichaampjes optreedt in het bloed. Daarna zijn deze controles in de regel maandelijks. Jaarlijks zal er een uitgebreidere controle plaats vinden. 3. Hoe lang is behandeling met clozapine nodig? Een eerste behandeling met clozapine, waarmee gekeken kan worden of u er baat bij heeft, duurt niet langer dan enkele maanden. Als clozapine voor u niet beter werkt dan vorige medicijnen, kunt u het weer (langzaam) afbouwen. Als het wel beter werkt, is clozapinebehandeling meestal langdurig nodig. Dat is niet altijd gemakkelijk te accepteren. Anderzijds is dat minder vreemd dan het lijkt. Veel medicijnen moet men immers levenslang gebruiken Clozapine Plus Werkgroep 2

5 Bijwerkingen Wat zijn de bijwerkingen van clozapine? Clozapine heeft zoals de meeste geneesmiddelen, bijwerkingen. We delen de bijwerkingen in twee categorieën in: Bijwerkingen die vaak voorkomen, vaak ook hinderlijk zijn, maar niet gevaarlijk of direct gevaarlijk voor de gezondheid. Bijwerkingen die zeldzaam zijn, maar een gevaar op kunnen leveren voor de gezondheid. 1. Bijwerkingen die vaak voorkomen, vaak ook hinderlijk zijn, maar niet direct gevaarlijk voor de gezondheid 1.1 Bijwerkingen die voorkomen bij meer dan 10% van de gebruikers: Sufheid, moeheid en slaperigheid: Deze klachten zijn aan het begin van de behandeling het sterkst. Na enige weken behandeling nemen in de regel de sufheidsklachten af. Regelmatig blijft de klacht de eerste uren na inname bestaan. Inname van de clozapine voor het slapengaan is dan vaak een oplossing. Ook kan clozapine leiden tot langer slapen. Kwijlen: Met name s nachts kan kwijlen optreden, waardoor het hoofdkussen nat kan worden. Een handdoek over het hoofdkussen is vaak een oplossing. Er kunnen ook medicijnen tegen deze speekselvloed worden gegeven. Verstopping van de darmen (obstipatie): Clozapine kan verstopping van de darmen geven, waardoor u minder vaak en moeilijker ontlasting krijgt, omdat deze hard is. Meldt u dat altijd aan de arts, omdat met een dieet en onschuldige medicijnen deze klachten goed te verhelpen zijn. Andersom kan onbehandelde verstopping soms tot een ernstige darmafsluiting leiden. Duizeligheid: Duizeligheid treedt met name in het begin van de behandeling op. Na enige weken verdwijnt de duizeligheid of verbetert sterk. Op zich is de klacht onschuldig, maar u moet wel oppassen met snel opstaan en bukken, omdat u anders kunt vallen. Zodra u zich duizelig voelt, gaat u direct zitten, wacht tot de duizeligheid weg is en probeert u dan voorzichtiger op te staan. Duizeligheid kan met name s nachts optreden als u bijvoorbeeld voor een toiletbezoek opstaat. Pas dan extra op. Snelle hartslag: Meestal onschuldige versnelling van het hartritme. Soms hebben mensen last van een opgejaagd gevoel en hartkloppingen. Indien gewenst kan een medicijn worden voorgeschreven om de hartslag weer rustig te maken. Gewichtstoename: Regelmatig gaat het gebruik van clozapine gepaard met gewichtstoename. Meestal door toename van de eetlust. Meer bewegen, sporten en goed opletten op wat u eet, kunnen helpen om op uw gebruikelijke gewicht te blijven. Samenwerken met een diëtist kan nuttig zijn. 1.2 Bijwerkingen die voorkomen bij 1-10% van de gebruikers: Incontinentie van urine: Incontinentie wil zeggen, dat u urine kunt verliezen zonder dat u dat wilt. Het kan s nachts voorkomen, als u in bed ligt. Waarschijnlijk komt het doordat u zo diep slaapt dat u niet voelt dat u urine verliest. Het verlagen van de dosis of medicijnen die de blaas minder gemakkelijk laten ontledigen, kunnen helpen. `s Avonds weinig drinken en voor het slapen naar het toilet gaan, kan ook helpen Clozapine Plus Werkgroep 3

6 Suikerziekte: Langdurig gebruik van antipsychotica en zeker ook van clozapine kan de kans op suikerziekte vergroten. Belangrijke risicofactoren hiervoor zijn te weinig bewegen en overgewicht. Goede leefgewoonten (gezond eten en regelmatig sporten) kan het risico weer verlagen. Overigens kan clozapine ook bepaalde bloedvetten zoals cholesterol verhogen. Dit kan weer door medicijnen worden verlaagd. Zuurbranden van de maag: Zuurbranden gaat meestal samen met een brandend gevoel achter het borstbeen. Deze klacht is goed te verhelpen door aanpassing van uw levensstijl, zo nodig in overleg met uw arts. 2. Bijwerkingen die zeldzaam zijn, maar een gevaar op kunnen leveren voor de gezondheid 2.1 Bijwerkingen die soms voorkomen (0,1-1% van de gebruikers): Daling van de witte bloedcellen (agranulocytose): Als er te weinig witte bloedlichaampjes zijn, heeft het lichaam geen afweer meer tegen ziektekiemen als bacteriën of schimmels. De kans op agranulocytose is het grootst gedurende de eerste 18 weken van de behandeling. Daarom wordt uw bloed gedurende die periode wekelijks gecontroleerd. Daarna vindt controle één maal per maand plaats. Als u opziet tegen de bloedafname is ook bloedcontrole door een vingerprik mogelijk. Door de bloedcontroles kan een daling van de witte bloedlichaampjes vroegtijdig worden ontdekt. Clozapine wordt dan gestaakt en de witte bloedlichaampjes herstellen weer. De controles maken het gebruik van clozapine daarom veilig. Na het eerste jaar van de behandeling treedt deze bijwerking bijna nooit meer op. Als u na het eerste jaar zou besluiten om uw bloed niet meer te laten controleren, is het risico om door agranulocytose te overlijden ongeveer zo groot als het risico op een dodelijk ongeluk in het verkeer. Bij gebruik van clozapine is het belangrijk dat u en de mensen om u heen attent blijven op infecties. Als u een infectie krijgt, bijvoorbeeld een verkoudheid en keelpijn met koorts boven de 38 o C, moet u snel uw arts (uw psychiater of uw huisarts) waarschuwen en zeggen dat u clozapine gebruikt. Uw bloed wordt dan een keer extra gecontroleerd om te zien of er wel genoeg witte bloedlichaampjes zijn. 2.2 Bijwerkingen die zeldzaam zijn (0,01-0,1% van de gebruikers) en die directe behandeling behoeven: Ontsteking van het hart: clozapine kan in zeldzame gevallen in de eerste vier weken van de behandeling een ontsteking geven van de hartspier. Uw arts let op verschijnselen van deze ontsteking. Dit is een van de redenen dat u in het begin wekelijks uw arts bezoekt. 2.3 Bijwerkingen die zeer zelden voorkomen (<0.001% van de gebruikers): Darmafsluiting: Door clozapine kan de darmactiviteit in zeldzame gevallen helemaal stil komen te liggen. Het is daarom van groot belang dat u problemen met uw stoelgang meteen met uw arts bespreekt. Darmafsluiting kan dan worden voorkomen (zie darmverstopping). Snelle ontregeling van de suikerspiegel (ketoacidose): bij uitzondering kan de bloedsuiker vooral gedurende de eerste maanden heel snel ontsporen. Hierop is controle door bloedonderzoek mogelijk Clozapine Plus Werkgroep 4

7 Veiligheid 1. Is clozapine gevaarlijk? Ondanks de genoemde bijwerkingen zijn er aanwijzingen dat patiënten die clozapine gebruiken langer leven dan patiënten die andere antipsychotica of helemaal geen antipsychotica innemen. Kortom: clozapine is een effectief antipsychoticum dat vaak beter werkt dan andere antipsychotica, maar waar arts en patiënt zorgvuldig mee om moeten gaan. 2. Veilig gebruik van clozapine Voor een veilig gebruik is het van belang dat u en uw arts goed samenwerken. Verder zijn de volgende regels voor u van belang. Wij adviseren u deze goed door te lezen: Als u een bijwerking of bijwerkingen krijgt die nieuw voor u zijn, meld dat dan altijd aan uw arts. Als u griepachtige verschijnselen met koorts hoger dan 38 o C of keelpijn heeft, meld u dat gedurende de eerste 18 weken van de behandeling met clozapine binnen 24 uur aan uw arts of de waarnemer. (U kunt het ook aan uw huisarts of de dienstdoende huisarts melden). Er moet dan nog dezelfde dag een bloedcontrole plaatsvinden op eventueel verlaagde witte bloedcellen in het bloed. Bovendien is het soms nodig de clozapine-dosis tijdelijk te verlagen. Na de eerste 18 weken kunt u volstaan met melding op de eerstvolgende werkdag. Als u een ontsteking krijgt, meld u dat spoedig aan uw arts omdat mogelijk een aanpassing van de dosis en/of controle van de clozapinespiegel nodig is. Als er een verandering in uw ontlastingspatroon optreedt (met name verstopping), meld dat altijd aan uw arts. Als u merkt dat u ineens veel meer vocht drinkt en ook meer plast dan u gewoonlijk doet, meld u dat ook zo spoedig mogelijk aan uw arts. Als u stopt met sigaretten roken, beduidend minder gaat roken of (opnieuw) begint met sigaretten roken, meld u dat spoedig aan uw arts. Op de laatste pagina s van deze folder vindt u ook een kaartje met 10 hoofdregels waar u bij gebruik van clozapine aan moet denken. 3. Wat te doen als u de medicatie vergeten bent? U moet nooit als u de vorige dag de medicatie vergeten bent, de volgende dag een dubbele dosis nemen. Dan is het beleid: vergeten, dus gewoon overslaan. Als u de ochtend- of middaginname vergeten bent, kunt u deze dosis binnen vier uur alsnog innemen. Probeer wel uit te zoeken waarom u ze vergat, zodat u het voortaan kunt voorkomen. Als u meer dan twee dagen de clozapine niet hebt ingenomen, zal de clozapine met een lage dosis weer gestart moeten worden en verder opgebouwd. Overleg daarover met uw arts Clozapine Plus Werkgroep 5

8 4. Hoe moet clozapine over de dag worden verdeeld? Het verschilt per persoon, hoe clozapine over de dag moet worden ingenomen. De meeste mensen hebben de hele dosis van die dag het liefst voor de nacht, omdat de eerste uren na inname clozapine een loom en suf gevoel kan geven, waardoor mensen goed slapen. Er zijn ook mensen die het liefst de clozapine gelijkmatig over de dag verdelen, omdat ze zich daarbij het lekkerst voelen. 5. Zijn alle clozapine tabletten hetzelfde? Clozapine tabletten worden door verschillende fabrikanten gemaakt. Het kan daarom voorkomen dat u tabletten krijgt die er anders uitzien dan u gewend bent. In al die tabletten zit dezelfde werkzame stof clozapine. De werking is gelijk ondanks verschillen in vorm en grootte van de tablet. 6. Clozapine en het medicijngehalte in het bloed Niet het aantal tabletten of de dosis bepaalt de werking van clozapine, maar het medicijngehalte in het bloed (spiegel). Vandaar dat uw arts mogelijk het medicijngehalte zal bepalen als de werking niet optimaal is of bijwerkingen optreden. Bijvoorbeeld als het niet goed werkt (te laag?) of als er veel bijwerkingen zijn (te hoog medicijngehalte in het bloed?). Factoren die het medicijngehalte in het bloed kunnen beïnvloeden: Als u andere medicijnen gebruikt, meld dat altijd aan uw arts, het liefst voordat u met die andere medicijnen start. Als u rookt wordt clozapine versneld uit het lichaam verwijderd. Als u stopt met roken kan de clozapinespiegel in uw bloed behoorlijk omhoog gaan. Dus meld uw arts altijd als u stopt met roken, maar ook wanneer u begint met roken. Bepaalde dranken (de belangrijkste is koffie, maar ook cola) en voedsel kunnen invloed hebben op het medicijngehalte in het bloed. Het is niet zo dat u dit niet tot u kan nemen, maar u moet niet ineens van heel veel koffiegebruik naar heel weinig koffiegebruik gaan. Ziekten met koorts (bijvoorbeeld griep) en ontstekingen kunnen ook het medicijngehalte doen stijgen. Overleg in deze situaties altijd met uw arts. 7. Hoe merk ik dat ik te veel clozapine in mijn bloed heb? Belangrijk is dat u de verschijnselen daarvan kent, want dan kunt u op tijd met uw arts overleggen: Loomheid, sufheid, slaperigheid, duizeligheid en concentratieverlies Spierzwakte, zwaar gevoel in armen en benen Onzekerheid met lopen, moeite met spreken Spiertrekkingen, spierkrampen, epileptische aanval Indien één of meerdere van deze verschijnselen optreden, dient u direct uw huisarts of psychiater te waarschuwen. 8. Anticonceptie, zwangerschap en borstvoeding Anticonceptie: Als u niet zwanger wilt worden, dient u een betrouwbaar voorbehoedsmiddel te kiezen. Clozapine heeft geen invloed op de anticonceptiepil Clozapine Plus Werkgroep 6

9 Zwangerschap: Indien u clozapine gebruikt en zwanger wilt worden overleg dit dan eerst met uw arts. Voor de meeste geneesmiddelen geldt dat ze, indien mogelijk, tijdens de zwangerschap vermeden dienen te worden, vanwege mogelijk ongunstige effecten op het ongeboren kind. Borstvoeding: Bij vrouwen die borstvoeding geven, komt clozapine voor in de moedermelk. Vandaar dat borstvoeding bij clozapinegebruik sterk afgeraden wordt. 9. Operaties Bij operatieve ingrepen moet u altijd in het voorgesprek met de narcotiseur/anesthesioloog melden dat u clozapine gebruikt. 10. Alcohol en drugs Zoals bij elk medicijngebruik moet u voorzichtig zijn met alcohol en drugs. Overmatig gebruik van alcohol en drugs zijn voor niemand goed en ontraden wij daarom. 11. Autorijden en bedienen van machines Clozapine kan sufheid, slaperigheid, duizeligheid en wazig zien veroorzaken en daardoor kan uw rijvaardigheid verminderen. Door deze bijwerkingen is de invloed van clozapine op uw rijvaardigheid in de eerste week van gebruik groter dan na het drinken van twee standaardglazen alcoholische drank. Die twee glazen worden immers vaak gezien als de grens voor deelname aan het verkeer. Na gebruik van clozapine gedurende een week raken de meeste mensen gewend aan deze bijwerkingen en kunnen ze wel weer aan het verkeer deelnemen. Rijd daarom geen auto, brommer of scooter gedurende de eerste week dat u dit medicijn gebruikt. Beoordeel na een week hoeveel last u van de bijwerkingen heeft en bespreek dat, bij voorkeur ook met uw psychiater. Met name het reactievermogen en of u helder van geest bent, is van belang. Rijd geen auto, brommer of scooter als u last van bijwerkingen heeft. Neem, zover dit mogelijk is, het medicijn voor het slapengaan in, dan heeft u minder last van de bijwerkingen overdag. Voor uitgebreide informatie verwijzen wij naar de officiële website van het ministerie van verkeer. Clozapine valt, zo als de meeste antipsychotica, onder categorie II. En dan is het advies de eerste dagen niet aan het verkeer deel te nemen. Tips voor als u na een week aan het verkeer wilt gaan deelnemen: Meent u dat u kunt autorijden, vraag dan iemand om de eerste keren naast u te zitten en uw rijvaardigheid te beoordelen. Voor uzelf is het vaak moeilijk te zien of u minder goed rijdt. Deze persoon kan dan zien of u met wisselende snelheden rijdt, slingert en geïrriteerd reageert op normaal gedrag van medeweggebruikers. Rijd niet als u onscherp ziet. Rijd niet als u suf, slaperig of duizelig bent, moeite heeft u te concentreren of wakker te blijven of als u niet weet langs welke route u naar een bestemming bent gereden. Rijd niet als u alcohol heeft gebruikt. Alcohol versterkt de versuffende bijwerking van dit medicijn in belangrijke mate. Wees ook voorzichtig met verkeersdeelname indien u er andere medicijnen bij gebruikt die van invloed zijn op het reactievermogen (gele sticker) Clozapine Plus Werkgroep 7

10 Belangrijke adressen Anoiksis Anoiksis is de vereniging van mensen met schizofrenie of verwante psychosen. De vereniging dient en verdedigt hun belangen. Voor meer informatie: Clozapine Plus Werkgroep Uit onderzoek blijkt dat psychiaters terughoudend zijn in het voorschrijven van clozapine. Dat kan terecht zijn, maar soms wordt daarmee een effectieve behandeling, waardoor een patiënt werkelijk kan herstellen, onthouden. Ook patiënten ontzeggen zich soms een goede behandeling met clozapine, omdat zij zeldzame bijwerkingen vrezen. Hoewel het middel erger kan zijn dan de kwaal, geldt dat over het algemeen niet voor clozapine. Eén derde van de mensen met een langdurende psychotische aandoening lijdt aan een ernstige vorm die niet of onvoldoende opknapt bij het gebruik van gewone antipsychotica. Deze mensen hebben vaak wel baat bij clozapine. Om de kennis over clozapine en de vaardigheid om dat middel voor te schrijven bij alle betrokkenen te vergroten, is de Clozapine Plus Werkgroep in 2004 opgericht. De Clozapine Plus Werkgroep (CPW) informeert belangstellenden, verzorgt presentaties over clozapine en treedt desgewenst op als consulent/coach van psychiaters die het middel voorschrijven of van plan zijn om het voor te schrijven. Voor meer informatie en een uitgebreide richtlijn verwijzen wij naar de website. Voor meer informatie: Clozapine Plus Werkgroep 8

11 Belangrijkste informatie in het kort De belangrijkste informatie over het gebruik van clozapine staat hieronder in het kort beschreven. Tip: knip deze informatie uit, plastificeer het en bewaar het kaartje in uw tas! voorzijde 10 hoofdregels bij gebruik van clozapine 1. Bij stoppen met clozapine heeft langzame afbouw van de dosis meestal de voorkeur. 2. Overleg met uw arts als u meer dan twee dagen de clozapine niet hebt ingenomen en bespreek hoe u de clozapinedosis weer opbouwt. 3. Als u een grieperig gevoel, keelpijn en koorts, temperatuur hoger dan 38 graden Celsius heeft, meldt dat dan gedurende de eerste 18 weken van de behandeling met clozapine binnen 24 uur aan uw arts of de waarnemer. 4. Geef altijd aan uw artsen door, dat u clozapine gebruikt. 5. Overleg eerst met uw arts, voordat u stopt, start of mindert met roken. 6. Geef, wanneer artsen u extra of andere medicatie voorschrijven, dit door aan de arts die u clozapine voorschrijft. 7. Breng lichamelijke klachten niet alleen onder de aandacht van uw huisarts, maar vertel het ook aan degene die u clozapine voorschrijft. 8. Zorg dat u de verschijnselen van een (mogelijke) overdosis van clozapine kent. 9. Zorg voor een regelmatige stoelgang. 10. Beweeg voldoende en let op uw gewicht Clozapine Plus Werkgroep 9

12 achterzijde Symptomen van een te hoge clozapine spiegel Voorheen niet bestaande en snel erger wordende sufheid, sloomheid, lusteloosheid. Toename van duizeligheid. Spierzwakte, zwaar gevoel in de armen en benen. Een onzekere dronkenmans loop. Een dronkenmans spraak. Spiertrekkingen en spierkrampen. Neem in een dergelijk geval direct contact op met uw arts! De arts zal bij bovenstaande klachten meestal met spoed een bepaling van het medicijngehalte in het bloed zal laten verrichten. Clozapine Plus Werkgroep 2013 Clozapine Plus Werkgroep 10

Nummer: D04-6 Datum: Oktober 2013 Versie: 1.0

Nummer: D04-6 Datum: Oktober 2013 Versie: 1.0 Chloralhydraatklysma 150-3000 mg Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? De werkzame stof van Chloralhydraat-klysma s is chloralhydraat. Artsen schrijven chloralhydraat

Nadere informatie

Slaapproblemen, angst en onrust

Slaapproblemen, angst en onrust Slaapproblemen, angst en onrust WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WAT GEBEURT ER ALS U STOPT AUTORIJDEN INFORMATIE ADRESSEN HULPVERLENING VRAAG OVER UW MEDICIJNEN? WWW.APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN,

Nadere informatie

BIJSLUITER. CLOZAPINE 6,25 mg tabletten

BIJSLUITER. CLOZAPINE 6,25 mg tabletten BIJSLUITER CLOZAPINE 6,25 mg tabletten Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u

Nadere informatie

Amitriptyline bij slaapproblemen

Amitriptyline bij slaapproblemen Amitriptyline bij slaapproblemen Ziekenhuis Gelderse Vallei U heeft een recept voor Amitriptyline gekregen. In deze folder vindt u meer informatie over dit geneesmiddel. Wat is Amitriptyline? De werkzame

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven

Nadere informatie

Algemene aanwijzingen voor een veilig geneesmiddelen gebruik

Algemene aanwijzingen voor een veilig geneesmiddelen gebruik Lundbeck B.V. Herikerbergweg 100 1101 CM AMSTERDAM 020-6971901 TRUXAL Informatie voor de gebruiker. Algemene aanwijzingen voor een veilig geneesmiddelen gebruik - Lees deze bijsluiter zorgvuldig, ook als

Nadere informatie

Prednison, prednisolon (corticosteroïden)

Prednison, prednisolon (corticosteroïden) Prednison, prednisolon (corticosteroïden) Uw behandelend arts heeft u prednison voorgeschreven. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan

Nadere informatie

Paracetamol-Codeïne-zetpillen

Paracetamol-Codeïne-zetpillen Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? De werkzame stoffen in Paracetamol/codeïne-zetpillen FNA zijn paracetamol en codeïne. Paracetamol werkt pijnstillend en koortsverlagend.

Nadere informatie

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa)

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van prednison/ prednisolon. In

Nadere informatie

Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden)

Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden) Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven

Nadere informatie

DIT GENEESMIDDEL KAN HET REACTIEVERMOGEN VERMINDEREN

DIT GENEESMIDDEL KAN HET REACTIEVERMOGEN VERMINDEREN Op sommige geneesmiddelverpakkingen zit een gele sticker waarop staat: DIT GENEESMIDDEL KAN HET REACTIEVERMOGEN VERMINDEREN - of die waarschuwing staat op het etiket. Dit betekent: extra opletten dat u

Nadere informatie

Regelmatig Afvlakking van het gevoelsleven: verlies van initiatief en activiteit, gevoel opgesloten te zitten, gevoel van leegte.

Regelmatig Afvlakking van het gevoelsleven: verlies van initiatief en activiteit, gevoel opgesloten te zitten, gevoel van leegte. Aripiprazol-capsules 1 mg Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? De werkzame stof in aripiprazol-capsules is aripiprazol. Dit geneesmiddel wordt gebruikt bij psychosen,

Nadere informatie

PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN

PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN PREDNISON BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN 1137 Inleiding Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken, is het

Nadere informatie

INFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND

INFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND INFORMATIE OVER PREDNISON CORTICOSTEROÏDEN FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding Uw reumatoloog heeft u een ziekteremmend medicijn voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn

Nadere informatie

Morfine-zetpillen Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? Bijwerkingen Op welke bijwerkingen moet ik letten?

Morfine-zetpillen Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? Bijwerkingen Op welke bijwerkingen moet ik letten? Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? De werkzame stof in Morfine-zetpillen FNA is morfine. Morfine is de belangrijkste vertegenwoordiger van de groep geneesmiddelen

Nadere informatie

Tegretol. Carbamazepine

Tegretol. Carbamazepine Tegretol Carbamazepine Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Wat is Tegretol 3 Wanneer een behandeling met Tegretol? 4 Werking van Tegretol 5 Aantal Tegretol innamen per dag 6 Controle van het bloed 7 Effect van

Nadere informatie

Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum

Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Prednison bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison. In deze

Nadere informatie

Maag-, darm- en leverziekten

Maag-, darm- en leverziekten Afdeling: Onderwerp: Maag-, darm- en leverziekten Prednison bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa Inleiding De maag-darm-leverarts (MDL-arts) heeft samen met u besloten om u te behandelen met Prednison.

Nadere informatie

Informatie voor de patiënt

Informatie voor de patiënt Lees de bijsluiter regelmatig vóór gebruik, ook als u Leponex al eerder gebruikte. De informatie kan namelijk sinds een vorige verpakking vernieuwd zijn. Informatie voor de patiënt LEPONEX Algemene kenmerken

Nadere informatie

Prednison of Prednisolon

Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Prednison of Prednisolon Uw maag, darm- en leverarts heeft in overleg met u besloten u te gaan behandelen met Prednison. Dit geneesmiddel dient ter behandeling van de ziekte van

Nadere informatie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie

Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie 00 Benzodiazepine Bij zwangerschap en in het kraambed. Poli Gynaecologie Uw arts heeft u als medicijn benzodiazepine voorgeschreven. Deze medicijnen kunnen tijdens een zwangerschap gebruikt worden. Deze

Nadere informatie

Informatie over lithium

Informatie over lithium Informatie over lithium Afdeling Psychiatrie Uw arts heeft u het middel... voorgeschreven. In deze folder krijgt u informatie over de werking en bijwerking van het medicijn. Wanneer moet u uw geneesmiddel

Nadere informatie

Bosentan (Tracleer ) bij reumatische aandoeningen

Bosentan (Tracleer ) bij reumatische aandoeningen Bosentan (Tracleer ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel bosentan te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft

Nadere informatie

BIJSLUITER. GLYCOPYRRONIUM BROMIDE 0,2 mg/ml drank

BIJSLUITER. GLYCOPYRRONIUM BROMIDE 0,2 mg/ml drank BIJSLUITER GLYCOPYRRONIUM BROMIDE 0,2 mg/ml drank Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis

Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Azathioprine (Imuran). In deze folder krijgt u informatie

Nadere informatie

Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6

Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 850, omhulde tabletten 850 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,

Nadere informatie

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen

Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen Prednison / Prednisolon (corticosteroïden) bij de ziekte van Crohn en Collitus Ulserosa bij kinderen In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Prednison gaat gebruiken. De

Nadere informatie

Prednison. Reumatologie. alle aandacht

Prednison. Reumatologie. alle aandacht Prednison Reumatologie alle aandacht Prednison (Corticosteroïden) Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed te kunnen gebruiken,

Nadere informatie

Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6

Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 500, omhulde tabletten 500 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,

Nadere informatie

Prednison (corticosteroïden)

Prednison (corticosteroïden) Prednison (corticosteroïden) Uw behandelend maag-darm-leverarts heeft u Prednison voorgeschreven in verband met een ontstekingsziekte van de darm. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft

Nadere informatie

Dancor 10, tabletten 10 mg Dancor 20, tabletten 20 mg

Dancor 10, tabletten 10 mg Dancor 20, tabletten 20 mg DANCOR 10/20 bijsluiter 31-01-2008 blz. 1 / 5 Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter, het kan nodig zijn om deze nogmaals door

Nadere informatie

MAPROTILINE HCl 25-50 - 75 PCH tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 29 februari 2008 1.3.3 : Bijsluiter Bladzijde : 1

MAPROTILINE HCl 25-50 - 75 PCH tabletten. MODULE I : ALGEMENE GEGEVENS Datum : 29 februari 2008 1.3.3 : Bijsluiter Bladzijde : 1 1.3.3 : Bijsluiter Bladzijde : 1 Pharmachemie B.V. Swensweg 5 Postbus 552 2003 RN Haarlem INFORMATIE VOOR DE PATIËNT SAMENSTELLING Per tablet: respectievelijk 25 mg, 50 mg en 75 mg maprotilinehydrochloride.

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 1 Acuut optredende verwardheid (delier) Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Uw familielid

Nadere informatie

Mycofenolaatmofetil. Mycofenolaat mofetil, CellCept, Myfenax

Mycofenolaatmofetil. Mycofenolaat mofetil, CellCept, Myfenax Mycofenolaatmofetil Mycofenolaat mofetil, CellCept, Myfenax Inhoud Hoe werkt mycofenolaatmofetil? 3 Voor welke aandoeningen wordt mycofenolaatmofetil gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik

Nadere informatie

Prednison/Prednisolon

Prednison/Prednisolon Prednison/Prednisolon Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: prednison. Hoe werkt prednison? Bij patiënten

Nadere informatie

Mycofenolaatmofetil Mycofenolaat mofetil, CellCept, Myfenax

Mycofenolaatmofetil Mycofenolaat mofetil, CellCept, Myfenax Mycofenolaatmofetil Mycofenolaat mofetil, CellCept, Myfenax Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: mycofenolaatmofetil

Nadere informatie

Informatie over het geneesmiddel Prednison/Prednisolon (Corticosteroïden)

Informatie over het geneesmiddel Prednison/Prednisolon (Corticosteroïden) Patiënteninformatie Informatie over het geneesmiddel Prednison/Prednisolon (Corticosteroïden) rkz.nl Uw reumatoloog heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om

Nadere informatie

SLAAPPROBLEMEN APOTHEEK.NL

SLAAPPROBLEMEN APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN WAT KAN IK ZELF DOEN MEDICIJNEN BIJ SLAAPPROBLEMEN (BENZODIAZEPINES) AUTORIJDEN STOPPEN MET EEN BENZODIAZEPINE WAT KAN DE APOTHEKER VOOR MIJ DOEN INFORMATIE APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN Slaapproblemen

Nadere informatie

MEDICIJNEN IN HET VERKEER

MEDICIJNEN IN HET VERKEER MEDICIJNEN IN HET VERKEER MINDER GOED RIJDEN MET MEDICIJNEN MAG IK RIJDEN MET MIJN MEDICIJN WAT KAN DE APOTHEKER VOOR MIJ DOEN BEOORDELING RIJGESCHIKTHEID BIJ MEDICIJNGEBRUIK ADVIEZEN OM VEILIG TE RIJDEN

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Betaserc, tabletten 8 of 16 mg. Betahistine dihydrochloride

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Betaserc, tabletten 8 of 16 mg. Betahistine dihydrochloride BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Betaserc, tabletten 8 of 16 mg Betahistine dihydrochloride Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken, want er staat belangrijke informatie

Nadere informatie

BIJSLUITER. OXAZEPAM 5 mg en 25 mg tablet

BIJSLUITER. OXAZEPAM 5 mg en 25 mg tablet BIJSLUITER OXAZEPAM 5 mg en 25 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft

Nadere informatie

BIJSLUITER. CHLORALHYDRAAT 100 mg/ml drank

BIJSLUITER. CHLORALHYDRAAT 100 mg/ml drank BIJSLUITER CHLORALHYDRAAT 100 mg/ml drank Lees de hele bijsluiter goed voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft

Nadere informatie

Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen

Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen Mycofenolaat Mofetil (MMF CellCept ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel mycofenolaat mofetil te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie

Nadere informatie

2. Wat u moet weten voordat u Paracetamol comp. Apotex gebruikt

2. Wat u moet weten voordat u Paracetamol comp. Apotex gebruikt Version 2008_11 Page 1 of 5 1.3.1.3 PATIENT INFORMATION LEAFLET BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER PARACETAMOL COMP. APOTEX, TABLETTEN paracetamol en coffeïne Lees de hele bijsluiter zorgvuldig

Nadere informatie

prednison bij darmziekten

prednison bij darmziekten patiënteninformatie prednison bij darmziekten Uw maag-darm-leverarts heeft u prednison voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte van Crohn, Colitis Ulcerosa of auto-immuun hepatitis. Om dit medicijn

Nadere informatie

Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Prednis(ol)on. In deze folder krijgt

Nadere informatie

Informatie voor patiënt, ouders en/of verzorgers van de patiënt

Informatie voor patiënt, ouders en/of verzorgers van de patiënt Informatie voor patiënt, ouders en/of verzorgers van de patiënt Versie 5, mei 2019 Let op bij gebruik van fingolimod. Fingolimod is het werkzaam bestanddeel in het medicijn. Uw medicijn kan ook een andere

Nadere informatie

Reumatologie. Patiënteninformatie. Leflunomide. Bij reumatische aandoeningen. Slingeland Ziekenhuis

Reumatologie. Patiënteninformatie. Leflunomide. Bij reumatische aandoeningen. Slingeland Ziekenhuis Reumatologie Leflunomide i Patiënteninformatie Bij reumatische aandoeningen Slingeland Ziekenhuis Algemeen In deze folder kunt u lezen over het medicijn Leflunomide en waar u op moet letten wanneer u het

Nadere informatie

BIJSLUITER. LEVOMEPROMAZINE MALEAAT 12,5 mg tabletten

BIJSLUITER. LEVOMEPROMAZINE MALEAAT 12,5 mg tabletten BIJSLUITER LEVOMEPROMAZINE MALEAAT 12,5 mg tabletten Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien

Nadere informatie

BIJSLUITER. CLONAZEPAM 0,25 mg tabletten

BIJSLUITER. CLONAZEPAM 0,25 mg tabletten BIJSLUITER CLONAZEPAM 0,25 mg tabletten Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft

Nadere informatie

BIJSLUITER. GLYCOPYRRONIUM BROMIDE 1 mg tabletten

BIJSLUITER. GLYCOPYRRONIUM BROMIDE 1 mg tabletten BIJSLUITER GLYCOPYRRONIUM BROMIDE 1 mg tabletten Lees de hele bijsluiter goed voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien

Nadere informatie

Amitriptyline. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Amitriptyline. Ziekenhuis Gelderse Vallei Amitriptyline Ziekenhuis Gelderse Vallei Inhoud Inleiding 3 Wat is Amitriptyline? 3 Wat is neuropathische pijn? 3 Hoe werkt Amitriptyline? 4 In welke doseringen is Amitriptyline te verkijgen? 4 Wanneer

Nadere informatie

Prednison bij nieraandoeningen

Prednison bij nieraandoeningen Prednison bij nieraandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na het lezen

Nadere informatie

Ambrisentan (Volibris ) bij reumatische aandoeningen

Ambrisentan (Volibris ) bij reumatische aandoeningen Ambrisentan (Volibris ) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel ambrisentan te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel.

Nadere informatie

Nummer: D04-6 Datum: Oktober 2013 Versie: 1.0

Nummer: D04-6 Datum: Oktober 2013 Versie: 1.0 Midazolam rectiole Werking en toepassingen Wat doet dit medicijn en waarbij wordt het gebruikt? De werkzame stof in midazolam rectiole is midazolam. Midazolam vermindert angst en spanning en werkt rustgevend.

Nadere informatie

Prednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa

Prednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa Patiënteninformatie Prednison voor de behandeling van de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa rkz.nl Uw MDL-arts (maag-,darm-,leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven voor de behandeling van de ziekte

Nadere informatie

BIJSLUITER. ARIPIPRAZOL 2,5 mg capsules

BIJSLUITER. ARIPIPRAZOL 2,5 mg capsules BIJSLUITER ARIPIPRAZOL 2,5 mg capsules Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u

Nadere informatie

Prednison/ prednisolon

Prednison/ prednisolon Patiënteninformatie Prednison/ prednisolon Informatie over dit medicijn bij reumatische aandoeningen 1234567890-terTER_ Prednison/ prednisolon Informatie over dit medicijn bij reumatische aandoeningen.

Nadere informatie

ETHYMAL 250 mg / 4 ml, siroop Ethosuximide

ETHYMAL 250 mg / 4 ml, siroop Ethosuximide Version 2014_02 Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER ETHYMAL 250 mg / 4 ml, siroop Ethosuximide Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke

Nadere informatie

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen

Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Prednison/ Prednisolon (corticosteroïden) bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel prednison te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

FIBORAN, capsules 50 mg

FIBORAN, capsules 50 mg Blz. : 1/5 BIJSLUITERTEKST Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter, het kan nodig zijn om deze nogmaals door te lezen. Heeft u

Nadere informatie

Wanneer de patiënt in coma is, mag Frenactil ook niet worden gebruikt. Raadpleeg bij twijfel altijd uw arts.

Wanneer de patiënt in coma is, mag Frenactil ook niet worden gebruikt. Raadpleeg bij twijfel altijd uw arts. J-C 2000 Ned. Het is belangrijk dat u eerst deze gebruiksaanwijzing leest, ook als u Frenactil al eerder heeft gebruikt. Er kan nieuwe belangrijke informatie in staan. Vraag uw arts of apotheker om uitleg

Nadere informatie

Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Informatiefolder. N-ICC folder PRED uitgave november 2014

Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Informatiefolder. N-ICC folder PRED uitgave november 2014 Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder N-ICC folder PRED uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL artsen

Nadere informatie

Prednis(ol)on. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednis(ol)on. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednis(ol)on Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van Prednis(ol)on. In deze folder krijgt u informatie over de

Nadere informatie

Azathioprine (Imuran )

Azathioprine (Imuran ) Azathioprine (Imuran ) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Informatiefolder NNIC folder AZA uitgave november 2014 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen en MDL

Nadere informatie

BIJSLUITER. HALOPERIDOL 0,5 mg tablet

BIJSLUITER. HALOPERIDOL 0,5 mg tablet BIJSLUITER HALOPERIDOL 0,5 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem

Nadere informatie

Medicijnengebruik op de afdeling Psychiatrie

Medicijnengebruik op de afdeling Psychiatrie Medicijnengebruik op de afdeling Psychiatrie Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2015 pavo 0578 Inleiding U bent opgenomen op de afdeling Psychiatrie. Het kan zijn dat u thuis al medicijnen gebruikte. De

Nadere informatie

REUMATOLOGIE. Prednison. (corticosteroïden) BEHANDELING

REUMATOLOGIE. Prednison. (corticosteroïden) BEHANDELING REUMATOLOGIE Prednison (corticosteroïden) BEHANDELING Prednison (corticosteroïden) Uw reumatoloog heeft u prednison voorgeschreven voor de behandeling van uw reumatische aandoening. Om dit medicijn goed

Nadere informatie

BIJSLUITER. ARIPIPRAZOL 1 mg, 2 mg, 2,5 mg en 3 mg tabletten

BIJSLUITER. ARIPIPRAZOL 1 mg, 2 mg, 2,5 mg en 3 mg tabletten BIJSLUITER ARIPIPRAZOL 1 mg, 2 mg, 2,5 mg en 3 mg tabletten Lees de hele bijsluiter goed voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter.

Nadere informatie

BIJSLUITER. PROMETHAZINE 1 mg/ml suikervrije stroop

BIJSLUITER. PROMETHAZINE 1 mg/ml suikervrije stroop BIJSLUITER PROMETHAZINE 1 mg/ml suikervrije stroop Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien

Nadere informatie

Prednison bij huidziekten

Prednison bij huidziekten Prednison bij huidziekten In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten of overweegt u het geneesmiddel prednison te gaan gebruiken. Deze folder geeft informatie over dit geneesmiddel. Heeft u na

Nadere informatie

BIJSLUITER. TRANYLCYPROMINE 10 mg tablet

BIJSLUITER. TRANYLCYPROMINE 10 mg tablet BIJSLUITER TRANYLCYPROMINE 10 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft

Nadere informatie

1. Wat is Leidapharm Paracetamol/Coffeïne 500/50 mg en waarvoor wordt het gebruikt

1. Wat is Leidapharm Paracetamol/Coffeïne 500/50 mg en waarvoor wordt het gebruikt Version 2012_06 Page 1 of 5 1.3.1.3 PATIENT INFORMATION LEAFLET BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Leidapharm Paracetamol/Coffeïne 500/50 mg, tabletten paracetamol en coffeïne Lees de hele bijsluiter

Nadere informatie

Algemene aanwijzingen voor een veilig geneesmiddelen gebruik

Algemene aanwijzingen voor een veilig geneesmiddelen gebruik Lundbeck B.V. Herikerbergweg 100 1101 CM AMSTERDAM 020-6971901 CISORDINOL Informatie voor de gebruiker. Algemene aanwijzingen voor een veilig geneesmiddelen gebruik - Lees deze bijsluiter zorgvuldig, ook

Nadere informatie

METHOTREXAAT BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN FRANCISCUS GASTHUIS

METHOTREXAAT BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN FRANCISCUS GASTHUIS METHOTREXAAT BIJ REUMATISCHE AANDOENINGEN FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Deze folder is bestemd voor patiënten (en hun naasten) die door de behandelend arts methotrexaat voorgeschreven hebben gekregen.

Nadere informatie

Prednison. bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

Prednison. bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Prednison bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van prednison. In deze folder lees je de belangrijkste

Nadere informatie

l Geestelijke Gezondheidszorg 2 Inhoudsopgave

l Geestelijke Gezondheidszorg 2 Inhoudsopgave Depakine Valproaat Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Wat is Depakine 2 3 Wanneer behandelen met Depakine? 2 4 Werking van Depakine 3 5 Aantal Depakine innamen per dag 3 6 Controle van het bloed 4 7 Effect

Nadere informatie

Informatie voor de patiënt

Informatie voor de patiënt Informatie voor de patiënt Het is belangrijk dat u eerst deze gebruiksaanwijzing leest, ook als u Impromen decanoas al eerder toegediend heeft gekregen. Er kan nieuwe belangrijke informatie in staan. Vraag

Nadere informatie

Azathioprine of 6-Mercaptopurine

Azathioprine of 6-Mercaptopurine Azathioprine of 6-Mercaptopurine Azathioprine/6-Mercaptopurine Uw maag-darm-leverarts heeft in overleg met u besloten u te gaan behandelen met het Azathioprine (Imuran) of 6-Mercaptopurine (Puri-Nethol).

Nadere informatie

RVG / Version 2017_06 Page 1 of 5. ETHYMAL 125 mg, capsules, zacht ETHYMAL 250 mg, capsules, zacht Ethosuximide

RVG / Version 2017_06 Page 1 of 5. ETHYMAL 125 mg, capsules, zacht ETHYMAL 250 mg, capsules, zacht Ethosuximide Version 2017_06 Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER ETHYMAL 125 mg, capsules, zacht ETHYMAL 250 mg, capsules, zacht Ethosuximide Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel

Nadere informatie

Azathioprine Imuran, Azafalk

Azathioprine Imuran, Azafalk Azathioprine Imuran, Azafalk Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: azathioprine. Hoe werkt azathioprine?

Nadere informatie

Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen

Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen Cyclofosfamide (Endoxan ) tabletten bij reumatische aandoeningen Uw behandelend arts heeft aangegeven u met het geneesmiddel cyclofosfamide te willen gaan behandelen. Deze folder geeft informatie over

Nadere informatie

Ciclosporine. Interne geneeskunde

Ciclosporine. Interne geneeskunde Ciclosporine Interne geneeskunde Uw behandelend arts en/of verpleegkundige heeft met u gesproken over het gebruik van ciclosporine. In deze folder krijgt u informatie over de werking en het gebruik van

Nadere informatie

Rituximab (MabThera ) Voorgeschreven door de reumatoloog

Rituximab (MabThera ) Voorgeschreven door de reumatoloog Rituximab (MabThera ) Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2013 pavo 0908 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u rituximab gaat gebruiken. In deze folder leest

Nadere informatie

Logboek. Polikliniek hartfalen

Logboek. Polikliniek hartfalen Logboek Polikliniek hartfalen Inleiding Uw cardioloog heeft u naar de hartfalenpolikliniek verwezen. De hartfalenverpleegkundige is er om u te begeleiden hoe u met uw hartklachten om kunt gaan. Hij/zij

Nadere informatie

Glucofleks 595 mg, filmomhulde tabletten glucosaminesulfaat kaliumchloride

Glucofleks 595 mg, filmomhulde tabletten glucosaminesulfaat kaliumchloride BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Glucofleks 595 mg, filmomhulde tabletten glucosaminesulfaat kaliumchloride Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door, want deze bevat belangrijke informatie voor

Nadere informatie

Methotrexaat bij reumatische aandoeningen. Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis

Methotrexaat bij reumatische aandoeningen. Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis Methotrexaat bij reumatische aandoeningen Maatschap Interne Geneeskunde IJsselland Ziekenhuis Inleiding U heeft van uw behandelend arts het medicijn methotrexaat voorgeschreven gekregen. Om dit medicijn

Nadere informatie

Methotrexaat bij de Ziekte van Crohn

Methotrexaat bij de Ziekte van Crohn Patiënteninformatie Methotrexaat bij de Ziekte van Crohn rkz.nl Uw MDL-arts (maag-,darm-,leverarts) heeft u methotrexaat voorgeschreven voor de behandeling van de Ziekte van Crohn. Om dit medicijn goed

Nadere informatie

MDL. Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa

MDL. Prednis(ol)on. bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa MDL Prednis(ol)on bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Inhoudsopgave Algemeen 4 Werking 4 Gebruik 5 Bijwerkingen 5 Stoppen met Predni(so)lon 7 Interactie met andere geneesmiddelen 8 Vaccinaties

Nadere informatie

Methotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen

Methotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen Methotrexaat (ledertrexate of emthexate) bij de ziekte van Crohn bij kinderen 2 In overleg met de behandelend arts is besloten dat uw kind het medicijn Methotrexaat gaat gebruiken, afgekort MTX. De reden

Nadere informatie

Prednison. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Prednison. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Prednison U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u voor uw reumatische klachten Prednison gaat gebruiken. In deze folder leest u meer over dit geneesmiddel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens

Nadere informatie

Brandend maagzuur en andere maagklachten Last van uw maag of een beetje misselijk? Vaak weet u meteen de oorzaak. Het eten was te vet, te veel koffie

Brandend maagzuur en andere maagklachten Last van uw maag of een beetje misselijk? Vaak weet u meteen de oorzaak. Het eten was te vet, te veel koffie Brandend maagzuur en andere maagklachten Last van uw maag of een beetje misselijk? Vaak weet u meteen de oorzaak. Het eten was te vet, te veel koffie genomen of een glaasje te veel gedronken. Maar ook

Nadere informatie

Logboek Polikliniek hartfalen

Logboek Polikliniek hartfalen Logboek Polikliniek hartfalen Inleiding Uw cardioloog heeft u naar de hartfalenpolikliniek verwezen. De hartfalenverpleegkundige is er om u te begeleiden hoe u met uw hartklachten om kunt gaan. Hij/zij

Nadere informatie

Behandeling met methotrexaat (MTX) bij sarcoïdose

Behandeling met methotrexaat (MTX) bij sarcoïdose Behandeling met methotrexaat (MTX) bij sarcoïdose U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u het medicijn methotrexaat (MTX) gaat gebruiken bij de behandeling van sarcoïdose. Deze folder

Nadere informatie

RVG 23266/ Version 2014_01 Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

RVG 23266/ Version 2014_01 Page 1 of 5 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Version 2014_01 Page 1 of 5 1.3.1.3 PATIENT INFORMATION LEAFLET BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER BETAHISTINE dihcl APOTEX 8 MG, TABLETTEN BETAHISTINE dihcl APOTEX 16 MG, TABLETTEN Betahistine dihydrochloride

Nadere informatie

Inleiding Wat is Methotrexaat? Voor welke patiënten is Methotrexaat geschikt? Wanneer mag Methotrexaat niet gebruikt worden?

Inleiding Wat is Methotrexaat? Voor welke patiënten is Methotrexaat geschikt? Wanneer mag Methotrexaat niet gebruikt worden? METHOTREXAAT 1173 Inleiding In deze folder vindt u informatie over de werking en bijwerkingen van Methotrexaat. De folder is bedoeld voor psoriasispatiënten die behandeld worden met Methotrexaat. Wat is

Nadere informatie

BIJSLUITER. THALIDOMIDE 50 mg en 100 mg tablet

BIJSLUITER. THALIDOMIDE 50 mg en 100 mg tablet BIJSLUITER THALIDOMIDE 50 mg en 100 mg tablet Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien

Nadere informatie

Trastuzumab (Herceptin )

Trastuzumab (Herceptin ) Trastuzumab (Herceptin ) Borstkanker (mammacarcinoom) De diagnose borstkanker is bij u vastgesteld. Dit wordt ook wel een mammacarcinoom genoemd. De behandeling van een mammacarcinoom bestaat uit een operatieve

Nadere informatie

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL

Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Methotrexaat (MTX) bij de ziekte van Crohn MDL Inhoudsopgave Algemeen...4 Werking...4 Gebruik...5 Bijwerkingen...6 Foliumzuur...6 Aanvullende informatie...7 Zwangerschap en borstvoeding...7 Tot slot...8

Nadere informatie

BIJSLUITER. BISACODYL 5 mg zetpillen

BIJSLUITER. BISACODYL 5 mg zetpillen BIJSLUITER BISACODYL 5 mg zetpillen Dit geneesmiddel is specifiek voor kinderen jonger dan 10 jaar ontwikkeld en daar is de tekst van de bijsluiter op aangepast. Lees de hele bijsluiter goed voordat u

Nadere informatie