van de verwerking van persoonsgegevens (hierna WVP), inzonderheid de artikelen 31bis en 36bis;

Transcriptie

1 1/9 Sectoraal comité voor de Federale Overheid Beraadslaging FO nr. 26/2016 van 29 juli 2016 Betreft: Aanvraag van de vakgroep Milieu-Economie, van de faculteit bedrijfseconomische wetenschappen van de Universiteit van Hasselt om toegang te bekomen tot gegevens betreffende huisverkooptransacties, die bij de Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie (FOD Financiën) worden bewaard (AF-MA ) Het Sectoraal comité voor de Federale Overheid; Gelet op de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (hierna WVP), inzonderheid de artikelen 31bis en 36bis; Gelet op het koninklijk besluit van 17 december 2003 tot vaststelling van de nadere regels met betrekking tot de samenstelling en de werking van bepaalde sectorale comités opgericht binnen de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer; Gelet op de aanvraag van de vakgroep Milieu-Economie, van de faculteit bedrijfseconomische wetenschappen van de Universiteit van Hasselt, ontvangen op 15 juni 2016; Gelet op het verslag van de Voorzitter; Beslist op 29 juli 2016, na beraadslaging, als volgt:.

2 Beraadslaging FO 26/2016-2/9 I. VOORWERP VAN DE AANVRAAG 1. De vakgroep Milieu-Economie, van de faculteit bedrijfseconomische wetenschappen van de Universiteit van Hasselt (hierna de aanvrager ) wenst bij de Algemene Administratie van de Patrimoniumdocumentatie van de FOD Financiën (hierna de AAPD ) gegevens op te vragen over individuele huisverkooptransacties, teneinde onderzoek te kunnen voeren naar de monetaire waardering van verschillende milieu-gerelateerde externaliteiten (bv. hinder als gevolg van geur, geluid, elektromagnetische straling, luchtvervuiling, visuele vervuiling door windturbines, ) en de mogelijke interactie-effecten van deze externaliteiten. 2. De aanvrager wenst met zijn onderzoek concreet te weten te komen of gelijkaardige huizen verschillen in prijs vertonen wanneer zij zich al dan niet in een gehinderde zone bevinden binnen eenzelfde markt. Hiervoor heeft hij gegevens nodig die verband houden met de verkoopsprijs van een woning, de huiskarakteristieken (oppervlakte, bouwjaar, enz.), de onderlinge afstanden van huizen, alsook gegevens omtrent de milieuhinder die een huis ondervindt. Onderhavige machtigingsaanvraag heeft enkel betrekking op de verkoopsprijs, de huiskarakteristieken en de onderlinge afstanden. De andere gegevens met name die omtrent milieuhinder maken dus niet het voorwerp uit van onderhavige aanvraag (en aldus de aanvrager zou deze categorie overigens ook geen persoonsgegevens bevatten). II. ONDERZOEK VAN DE AANVRAAG A. ONTVANKELIJKHEID 3. Krachtens artikel 36bis WVP, "vereist elke elektronische mededeling van persoonsgegevens door een federale overheidsdienst of door een openbare instelling met rechtspersoonlijkheid die onder de federale overheid ressorteert een principiële machtiging (van het bevoegd sectoraal comité)". 4. Het is de taak van dit Comité om na te gaan of deze mededeling enerzijds nodig is voor de implementatie van de opdrachten die toevertrouwd worden door of krachtens de wet aan de vragende federale overheid en anderzijds of deze mededeling in zijn diverse aspecten compatibel is met al de geldige normen inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer wat de verwerking van de persoonsgegevens betreft. (Parl. Doc 50, , nr. 1940/004).

3 Beraadslaging FO 26/2016-3/9 5. In voorliggend geval zullen dus op elektronische wijze persoonsgegevens overgemaakt worden vanuit de AAPD naar de aanvrager. Het Comité is derhalve bevoegd om zich over deze mededeling uit te spreken. B. TEN GRONDE 1. FINALITEITSBEGINSEL 6. Persoonsgegevens dienen voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden te worden verkregen en niet verder te worden verwerkt op een wijze die, rekening houdend met alle relevante factoren, met name met de redelijke verwachtingen van de betrokkene en met de toepasselijke wettelijke en reglementaire bepalingen, onverenigbaar is met die doeleinden. Onder de voorwaarden vastgesteld door de Koning na advies van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (hierna de Commissie), wordt verdere verwerking van de gegevens voor historische, statistische of wetenschappelijke doeleinden niet als onverenigbaar beschouwd (artikel 4, 1, 2 WVP). 7. De gegevens worden aangevraagd met het oog op het uitvoeren van wetenschappelijk/statistisch onderzoek omtrent de invloed van verschillende milieugerelateerde externaliteiten (bv. hinder als gevolg van geur, geluid, elektromagnetische straling, luchtvervuiling, visuele vervuiling door windturbines, ) op de huizenprijzen. 8. Dit doeleinde beantwoordt aan de voormelde vereisten van de WVP. Het Comité brengt in herinnering dat de gevraagde gegevens enkel met het oog op dit doeleinde mogen verwerkt worden. 9. In deze context moet ook geanalyseerd worden of het doeleinde van wetenschappelijk onderzoek van de aanvrager verenigbaar is met het doeleinde waarvoor de gegevens door de AAPD worden verwerkt. De WVP laat toe dat er verwerkingen voor nieuwe doeleinden plaatsvinden voor zover deze finaliteiten niet onverenigbaar zijn met de oorspronkelijke doeleinden (artikel 4, 1, 2 WVP). Het Comité wijst erop dat ongeacht het oorspronkelijk doel van de verwerking van de gegevens door de AAPD, de verdere verwerking van deze gegevens voor historische, statistische of wetenschappelijke doeleinden door de aanvrager hoe dan ook niet als onverenigbaar wordt beschouwd als de bepalingen van hoofdstuk II van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 ter uitvoering van de WVP (hierna het koninklijk besluit van 13 februari 2001) worden nageleefd. 10. Hoofstuk II van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 voorziet in een cascade-systeem:

4 Beraadslaging FO 26/2016-4/9 a. in principe dient wetenschappelijk onderzoek op basis van anonieme gegevens te gebeuren; b. Indien de onderzoeker weliswaar niet de identificatie van de betrokken personen nodig heeft, maar het gegevensverlies van de anonimisering niet aankan of via de bron toch terug moet kunnen voor aanvullende gegevens, volstaan gecodeerde gegevens; c. Indien er een transfert van persoonsgegevens met directe identificatie nodig is, moeten de betrokkenen niet alleen ingelicht worden over de voorgenomen transfer, maar ook hun uitdrukkelijke toestemming geven. De onderzoekers kunnen van deze verplichting vrijgesteld worden indien men in de aanvullende aangifte bij de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer (hierna de Commissie ) met succes argumenteert dat dit niet kan of onevenredig veel moeite kost. 11. De aanvrager stelt dat hij in de eerste fase van zijn onderzoek genoodzaakt is om met nietgecodeerde gegevens te werken. Hij dient met name over de geografische coördinaten van huizen te beschikken om te kunnen de exacte en geografisch-specifieke hinderindicatoren te bepalen. Eens de hinder bepaald is per huis en de onderlinge afstanden berekend zijn, kunnen de coördinaten losgekoppeld worden van de dataset aan de hand van een niets betekenende code. De twee datafiles kunnen dan gescheiden van elkaar bewaard worden en verder statistische bewerkingen zullen dan uitgevoerd worden met deze gecodeerde gegevens. 12. De aanvrager motiveert de noodzaak om met niet-gecodeerde gegevens te werken als volgt: Het is onmogelijk milieuhinderdata te linken aan huisprijzen zonder de precieze ligging van deze huizen te weten. Indien we niet over de adresgegevens/ligging zouden beschikken, moeten we voor elk onderzoek, de bron van de data vragen zelf de koppeling aan de milieuhinder te doen, onderlinge afstanden te berekenen tussen hinderbronnen enz. Stel bvb dat we de impact van windturbines willen meten op huisprijzen. Dan zouden we kunnen vragen aan de fiscale en patrimonium administratie om op basis van het adres van elk huis, de afstand te berekenen naar de dichtstbijzijnde windmolen (op basis van geografische coördinaten die wij hen doorgeven) en ons die nieuwe dataset aan te leveren zonder nog het adres van de woning. Maar de kans is groot dat de gewone vogelvlucht afstand geen goede maat is van de echte hinder die huizen ondervinden. Die zal namelijk ook afhangen van de positie t.o.v. van de windmolen voor slagschaduw en de overwegende windrichting voor geluidshinder van de wieken. Om dat goed te modelleren moeten we verschillende varianten uittesten (andere formules dan vogelvlucht afstand, bvb afstand gewogen met windrichting) om te zien welke best overeenkomt met de data. Dit gaat vaak over tientallen varianten en

5 Beraadslaging FO 26/2016-5/9 het is moeilijk te voorspellen op voorhand welke variant goed werkt. Als we zelf de adresgegevens (en dus ligging) kennen, kunnen we dat wel grondig uittesten zonder de toeleverende instantie te moeten belasten met vragen voor nieuwe varianten. Tegelijk zullen we na het identificeren van de beste variant enkel verder werken met een dataset waaruit de oorspronkelijk ligging (adres) is geëlimineerd (zie ook aanvraag). 13. Aangezien de aanvrager argumenteert dat er een transfert van persoonsgegevens met directe identificatie nodig is, moeten de betrokkenen zoals hoger reeds aangehaald niet alleen ingelicht worden over de voorgenomen transfert, maar ook hun uitdrukkelijke toestemming geven. De onderzoekers kunnen van deze verplichting vrijgesteld worden indien men in de aanvullende aangifte bij de Commissie met succes argumenteert dat dit niet kan of onevenredig veel moeite kost (zie artikelen 20, 2 en 21 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001). De aanvrager wenst gebruik te maken van deze vrijstelling aangezien het verstrekken van informatie en het bekomen van de toestemming zou impliceren dat hij hiervoor de identiteit van de betrokken personen, alsook hun adres zou moeten opvragen, terwijl hij deze gegevens voor zijn onderzoek zelf niet nodig heeft (de geografische ligging van de woningen volstaat). Hij voegt hier aan toe dat het bovendien over duizenden verkoopstransacties gaat. 14. Het Comité neemt hier akte van en het is van oordeel dat de aanvrager zich in onderhavig geval effectief kan beroepen op de uitzondering die is voorzien in artikel 20, 2 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001, mits hij de procedure volgt die is vastgelegd in artikel 21 van hetzelfde koninklijk besluit (aanvullende aangifte bij de Commissie). Onder die voorwaarden is de voorgestelde verwerking niet onverenigbaar met de oorspronkelijke doeleinden (artikel 4, 1, 2 WVP), aangezien voldaan wordt aan hoofdstuk II van het KB van 13 februari PROPORTIONALITEITSBEGINSEL 2.1. Gegevens 15. Artikel 4, 1, 3, WVP stelt dat persoonsgegevens toereikend, terzake dienend en niet overmatig dienen te zijn, uitgaande van de doeleinden waarvoor zij worden verkregen of waarvoor zij verder worden verwerkt. 16. De aanvrager omschrijft welke variabelen noodzakelijk zijn in het kader van zijn onderzoek:

6 Beraadslaging FO 26/2016-6/9 a. Verkoopsprijs, alsook de lasten en voordelen 1 van alle woonhuizen (geen commerciële gebouwen of appartementen), van 2004 tot heden en gelegen op Vlaams, Brussels en Waals grondgebied; b. Geografische coördinaten (Lambert) van elk woonhuis; c. Type transactie (openbare verkoop of niet) van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; d. Tarief registratierechten van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; e. Datum verkoopakten van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; f. Kadastraal inkomen van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; g. Oppervlakte van het lot, de bebouwbare oppervlakte, de nuttige oppervlakte van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; h. Bouwjaar van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; i. Jaar van renovatie van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; j. Indeling (volgens kadaster), kadastrale en registratie aard van het type van de woning (villa, woonhuis, hoeve, open/gesloten/half-open bebouwing, ) van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; k. Al dan niet voorzien zijn van centrale verwarming van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; l. Aantal kamers van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; m. Aantal badkamers van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; n. Aantal garages van de huizen die sinds 2004 werden verkocht; o. Aantal woongelegenheden die de transactie omvat. 17. Zoals hoger reeds werd aangehaald, zal de aanvrager, eens de hinder bepaald is per huis en de onderlinge afstanden berekend zijn, de coördinaten loskoppelen van de dataset aan de hand van een niets betekenende code. De twee datafiles kunnen dan gescheiden van elkaar bewaard worden en verder statistische bewerkingen zullen dan uitgevoerd worden met deze gecodeerde gegevens. 18. Het Comité is van oordeel dat deze gegevens in het licht van het onderwerp van de studie toereikend, ter zake dienend en niet overmatig zijn in de zin van artikel 4, 1, 3 van de WVP. 1 Het betreft het kadastraal inkomen, het tarief van de registratierechten (normaal of klein beschrijf, eventuele andere bijkomende lasten).

7 Beraadslaging FO 26/2016-7/ Bewaringstermijn van de gegevens 19. Persoonsgegevens mogen niet langer worden bewaard dan voor de verwezenlijking van de doeleinden waarvoor zij worden verkregen of verder worden verwerkt, noodzakelijk is (artikel 4, 1, 5 van de WVP). 20. De aanvrager stelt dat uit zijn onderzoek uiteindelijk verschillende academische papers zullen voortvloeien en hij voegt hier het volgende aan toe: Wanneer we deze papers ingediend hebben voor een tijdschrift zullen we wellicht aanpassingen of nieuwe berekeningen moeten doen op aanvraag van de externe reviewer. Deze laatste stap net voor publicatie kan lang op zich laten wachten. Vaak gaan er meerdere jaren over tussen het ontvangen van de gegevens en de finale publicatie van de onderzoeksresultaten in wetenschappelijke tijdschriften. Vanuit die optiek verzoekt de aanvrager het Comité om de gegevens gedurende 5 jaar te mogen bewaren. 21. Het Comité beschouwt dit als een maximumtermijn. Mocht het doeleinde reeds vóór het vervallen van die termijn zijn bereikt, dienen de gegevens nog voor afloop van deze termijn door de aanvrager te worden bewaard onder een vorm die het niet mogelijk maakt om de betrokkenen te identificeren. Onder die modaliteiten, is het Comité van oordeel dat de opgegeven bewaartermijn gepast is in het licht van voornoemd artikel 4, 1, 5, WVP Frequentie van de toegang en de duur van machtiging 22. Betreffende de door de aanvrager verzochte eenmalige toegang tot de AAPD-gegevens, is het Comité van oordeel dat deze gepast en dus in overeenstemming is met het bepaalde in artikel 4, 1, 3, van de WVP, aangezien het hier een éénmalig onderzoeksproject betreft. 23. Hoger werd reeds aangehaald dat de aanvrager de gegevens voor maximum 5 jaar zal bewaren en de gevraagde machtigingsduur loopt hier parallel mee. Het Comité is van oordeel dat dit gepast en dus in overeenstemming is met het bepaalde in artikel 4, 1, 3, van de WVP Bestemmelingen en/of derden waaraan gegevens worden meegedeeld 24. Volgens de aanvraag worden de gevraagde gegevens uitsluitend intern gebruikt met name door zes medewerkers van de aanvrager en is er dus geen mededeling aan derden.

8 Beraadslaging FO 26/2016-8/9 25. Het Comité ziet in het licht van artikel 4, 1, 3 WVP en artikel 16, 2, 2 WVP, geen bezwaren tegen het feit dat bovengenoemde personen toegang hebben tot onderhavige persoonsgegevens. Het onderlijnt wel dat de nodige maatregelen moeten worden genomen opdat de toegang in de praktijk ook beperkt blijft tot deze personen Rapportage 26. Overeenkomstig artikel 23 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001 mogen de resultaten van de verwerking voor historische, statistische of wetenschappelijke doeleinden in beginsel niet worden bekendgemaakt in een vorm die de identificatie van de betrokken persoon mogelijk maakt. Het Comité stelt vast dat de aanvrager in dit verband verklaart dat de uit zijn onderzoek voortvloeiende academische publicatie(s) steeds op voldoende geaggregeerd niveau zullen zijn om identificatie te verhinderen. 3. TRANSPARANTIEBEGINSEL 27. Een belangrijk principe van de WVP is dat in beginsel geen persoonsgegevens mogen worden verwerkt zonder dat de betrokken persoon daarvan in kennis wordt gesteld (artikel 9 WVP). 28. Aanvrager stelt dat er geen informatie zal verstrekt worden aan de personen van wie gegevens verwerkt worden en het Comité heeft hoger reeds aangehaald dat (cf. supra randnummer 14) de aanvrager zich in onderhavig geval kan beroepen op de uitzondering die is voorzien in artikel 20, 2 van het koninklijk besluit van 13 februari 2001, op voorwaarde dat hij de procedure volgt die is vastgelegd in artikel 21 van hetzelfde koninklijk besluit (aanvullende aangifte bij de Commissie). 4. BEVEILIGING 4.1. Op het niveau van de aanvrager 29. Uit de meegedeelde stukken blijkt dat de aanvrager over een veiligheidsconsulent beschikt, alsook over een algemeen veiligheidsbeleid. Het Comité heeft hier akte van genomen. Het beveelt ook aan dat de veiligheidsconsulent van de aanvrager een basisvorming betreffende wetgeving zou volgen.

9 Beraadslaging FO 26/2016-9/ Op het niveau van de AAPD 30. Wat de AAPD betreft dat deel uitmaakt van de FOD Financiën zijn er geen bijzondere opmerkingen aangezien deze elementen reeds werden onderzocht in voorgaande beraadslagingen. OM DEZE REDENEN het Comité 1 machtigt de mededeling van de hogervermelde persoonsgegevens; 2 bepaalt dat deze machtiging geldt voor zover en voor zolang de voorwaarden vermeld in de randnummers 8, 14, 21, 25 en 28 worden nageleefd door de aanvrager; 3 beslist dat het zich het recht voorbehoudt om, in voorkomend geval op geregelde tijdstippen, de effectieve en duurzame toepassing te controleren van technische en organisatorische maatregelen die conform de stand van de techniek zijn en van aard om de risico's adequaat te dekken. In dit verband gebiedt het Comité de aanvrager iedere relevante wijziging in de beveiliging van de gemachtigde verwerkingen aan het Comité mee te delen. De Wnd. Administrateur, De Voorzitter, (get.) An Machtens (get.) Stefan Verschuere