Inleiding Welk pad je ook volgt voor je ontwikkeling, allemaal kennen ze dat je leert dealen met 2 thema s: o o

Transcriptie

1 Bekende Supereg stemmen Ontleend aan trainingen van het Centrum vr Tantra 1 en de Vice Dialgue aanpak 2 Inleiding Welk pad je k vlgt vr je ntwikkeling, allemaal kennen ze dat je leert dealen met 2 thema s: Aanwezig zijn en rusten in aanwezigheid. Omgaan met de afweerreacties, de stemmetjes in jezelf die zeggen dat je iets met den f zijn, ftewel: je Supereg. Rusten in aanwezigheid wil zeggen het nalaten van enige inspanning, manipulatie f sturing. We hebben echter een structuur in ns die het tegenvergestelde wil, de egstructuur, een verzameling cnditineringen, vertuigingen, mentale cncepten, ideeën die we ver nszelf hebben. Deze mentale inspanningen gaan ver in fysieke spanningen. Fysieke spanningen kmen vereen met nze ideeën ver nszelf en deze versterken elkaar. Als ik het idee heb dat ik een slap persn ben, zal dat in mijn fysiek gestel zichtbaar zijn. Ik kan niet blaken van gezndheid, vitaliteit uitstralen en dit denken. We huden het lichaam in een bepaalde spanning die vereenkmt met nze ideeën. Als je dan gaat ntspannen f ergens met je bewustzijn naar gaat kijken, gebeurt er iets met je ideeën en krijg je ervaringen die buiten deze ideeën liggen. In de ntspanning kun je dan kwaliteiten pmerken die je nrmaal niet ziet. En als er z n srt expansie is, zie je ineens de egstructuur tevrschijn kmen, die de neiging heeft m je weer terug te duwen in het kader. Als er iets in je expandeert, is er k iets dat bang wrdt. Je egstructuur is dan net een waakhnd die aanslaat en terug wil naar nrmaal. Vr een belangrijk deel bestaat de egstructuur uit stemmen die vrtkmen uit nze kindertijd: uders, kerk, padvinderij, nderwijzers, udere brers en zussen, iedereen die vr het kind een zekere autriteit vertegenwrdigt. Het Supereg is een structuur die de idealen van de persnlijkheid en de beginselen van het rdelen mvat. Het is de zetel van wat gewnlijk het geweten genemd wrdt en het ntwikkelt zich dr het internaliseren van en identificeren met verbden, regels, waarden en vrkeuren van uders en de maatschappij in brede zin Het kunnen her-inneren van deze stemmen, het in zichzelf kunnen benemen van ge- en verbden (niet aan de hete kachel, pas p met versteken) heeft een belangrijke functie. Het zrgt vr gebrgenheid als de uders even niet in de buurt zijn. Het vervelende is dat deze stemmen drgaan en zich blijven herhalen als dat allang niet meer ndig is. De stemmen blijven zich herhalen en als je je blijft bewegen tussen de stemmen dr, is er niets aan de hand. Ze zijn er wel, maar reren zich niet. Ze kmen pas in beweging als jij je gaat ntwikkelen en met je persnlijke grei bezig gaat huden. Supereg is dan k een indicatie van grei: het Supereg kmt in beweging als er werkelijk iets p het spel kmt te staan. Je kunt daarin dus k de mtivatie vinden m dr te gaan, m vet bij stuk te huden, je niet te laten kisten. Er zijn 3 srten stemmen: Straffende, nderdrukkende stemmen. Glbale vrm: ik met Pushende stemmen, manende, aansprende, duwende stemmen. Glbale vrm: eigenlijk zu ik meten. Kleinerende stemmen, die je kleiner maken dan je bent. Als een Supereg stem vat p je heeft, verlies je p den duur je vitaliteit en natuurlijke glans. Het Supereg stimuleert je m naar de wereld te kijken dr de gen van het kind 1 Centrum vr Tantra, Asterweg 20 G3, 1031 HN Amsterdam, tel , inf@centrumvrtantra.nl. 2 Zie bijvrbeeld het werk van Hal en Sidra Stne (één van de grndleggers vice dialgue) f het bekje ik en mijn ikken van Karin Brugman, Judith Budde en Berry Cllewijn. 1 Erica Rijnsburger, bekende Supereg stemmen

2 dat je was, met de stemmen van je uders, dus niet eens je eigen stem. Het waarschuwt je vanuit het verleden en dreigt met de tekmst: als je dit det, dan Het Supereg is een heel pijnlijke structuur, een kwelling en ermee leren mgaan is een behrlijke kunst, vraagt een behrlijke inspanning. Zlang er sprake is van een identiteit (ik ben dit f dat), is er k sprake van een Supereg. Het Supereg is de kramp die elke verruimde perceptie van je zelf terugdringt. Het is vr elk mens ndig m een sterk eg te ntwikkelen m dat vervlgens te leren lslaten. Het Supereg, gebaat bij de status qu, wil dat prces vervlgens tegenhuden. Leren mgaan met het Supereg Leren mgaan met het Supereg vergt een prces van leren scheiden van de stemmen en van wie ze afkmstig zijn. Stappen: 1. Herkennen van de wrden die bij een stem hren, de uitdrukkingen, fysieke gewaarwrdingen waarnemen. Gaat je hart sneller klppen? Strmt er adrenaline dr je aderen? Dan is waarschijnlijk de Pusher aan zet. Heb je een frns in je vrhfd? Dan is de Denker f Analyticus aan het werk. Heb je kramp in je kaken van de lach die je phudt? Waarschijnlijk heeft de Pleaser even het stuur ver genmen. 2. Wat is de bdschap van de stem? De bdschap van de aanval van het Supereg? Laat je niet kennen! Slf je niet z uit! De niet z raar! Hu eens je gemak! En: wat is er daarvr gebeurd? Wat heeft aanleiding gegeven vr deze stem en vr de terugtrekking in jezelf? Waar beschermt de bdschap je vr? Wat is zijn f haar zrg? 3. Van wie is deze bdschap? Op het mment dat je je dit realiseert, kun je al een scheiding maken. En zie je de scheiding, dan kun je hem expliciet maken. Ik zie dat jij denkt dat ik, maar ik wil dat niet. Ik zie dat jij denkt/vindt dat dit nverstandig is, maar ik wil het graag den. Je maakt dan je eigen standpunt expliciet t..v. je vader, meder, etc. Je kunt p verschillende manier gewaar wrden dat een scheiding ndig is. Je velt irritatie, humr, helderheid, verdriet, bsheid. En als je bijv. bsheid velt, zet je die bsheid in: pzuten met die stem. Supereg begt nl. een kramp terwijl elk gevel juist penend werkt. 4. Ga dr met waar je mee bezig was ndanks het cmmentaar. Het Supereg zal ng wel even drgaan en uiteindelijk zal de stem minder wrden. Bedenk: het Supereg is niet geïnteresseerd in de waarheid, maar in de status qu. Bekende Supereg stemmen 1. De Pleaser, die ervan hudt het iedereen naar de zin te maken (Valse Hp). Lachen en lief zijn lnt, heeft het kind al vreg geleerd. Je krijgt er aandacht en gebrgenheid mee en je leert al jng te anticiperen p de beheften in je mgeving en zlang jij deze vervult, is iedereen k lief vr ju. Of, als je het slechter getrffen hebt, kun je er bze blikken f klappen mee vermijden. De gede kanten (de vlwassen, geïntegreerde kant) van de Pleaser is dat hij als smeerlie is in je sciale cntacten en dat hij een harmnieuze sfeer bevrdert. Maar de keerzijde is, dat als je alleen maar hier naar zu luisteren, je uiteindelijk in de prblemen kmt mdat je nvldende je grenzen aangeeft en nvldende vr jezelf pkmt. Anderen gaan k ver je grenzen heen want ze weten niet f juw ja k echt ja betekent. Bvendien raak je afhankelijk drdat je gevelig bent vr de meningen van anderen. De Pleaser beschermt je vr disharmnie en 2 Erica Rijnsburger, bekende Supereg stemmen

3 cnflicten en prbeert te vrkmen dat je afgewezen wrdt en alleen kmt te staan. De Pleaser zrgt ervr dat je naar hem luistert dr je schuldgevel te geven f dr je aan te spreken met zinnen als de niet z lastig, heveel meite kst dat nu vr je en liever even slikken dan een cnflict. Tegenplen van de Pleaser zijn: de autnme, de assertieve, de ruziemaker, de zakelijke, de egïst, de eigenzinnige. Je kunt je bewustzijn inzetten m de meer vlwassen geïntegreerde stemmen van deze kanten in jezelf p te spren en in evenwicht te brengen met de Pleaser. Vragen vr de Pleaser: Wanneer heb je iets gedaan vr iemand waar je eigenlijk niet z zin in had? He velde dat? Wat heb je van huis uit meegekregen ver aardig zijn? He zu het zijn m vrtaan nee te zeggen tegen dingen die je niet meer wilt? He zu het zijn m meer te den wat je wel wilt? Wat met je daarvr in jezelf mhg halen? Plan per dag eens een aardigheid f leuke activiteit vr jezelf. De dat eens een week en kijk eens naar het effect. 2. De Pusher, die druk, druk, druk, druk is (cmbinatie Valse Hp en Ontkenning van Beheften). Altijd een t-d lijstje. Ng even vlug dit afmaken. Een vlle agenda bewijst je succesvl bent en wie wil dat niet. Op tv zien we succesvlle mensen die meitels gezin, baan en sprt cmbineren en er energiek en stralend uitzien. Brandend maagzuur? Geen nd, een pilletje en je kan z weer verder met je beiende bezigheden. De Pusher helpt je al deze activiteiten te cmbineren en het liefst z efficiënt mgelijk. Er kan altijd ng een tandje bij Zijn streven is het maximale uit het leven te halen en ervr zrgen dat je lekker veel gedaan krijgt, dat je iets bereikt in je leven, waardering gst. Dat geeft de Pusher een gevel van zekerheid en stabiliteit (ecnmische recessies zijn een verschrikking, want he zit het met m n pensien, m n aandelen, kan ik straks ng ) Het maakt de Pusher verigens niet uit wat je det, als je maar bezig bent. Daarm zijn veel pensinad s k na hun pensien ng z vreselijk druk. De Pusher ntwikkelt zich jng: het kleine kind wil aan de verwachting van zijn uders vlden. Grei je p in een prestatiegericht gezin f bijv. in een ndernemersgezin, dan is de Pusher een lgisch vervlg. En een uitkmst want hij helpt je aan alle verwachtingen te vlden. Znder hem kmt er niets tt stand. Hij helpt je aanpakken, vlhuden en zaken afmaken. Hij vrkmt dat je mislukt en jaagt je harder p als hij denkt dat juw succes in gevaar kmt. En, he raar het k klinkt: de Pusher kan k ntstaan als uders en leerkrachten juist weinig eisen aan je stelden. De Pusher wil dan bewijzen dat je wel de meite waard bent en hij beschermt je tegen het ndermijnende gevel van waardelsheid. De schaduwzijde van de Pusher is altijd een gevel van gejaagdheid en gespannenheid, kans p burned ut, hart- en vaatziekten, hge bleddruk. Je bent taakgericht en hebt weinig g vr wat er zich tussen mensen afspeelt. En je mist warmte en intimiteit, zaken die je alleen kunt velen als je even stil staat en rustig bent. De Pusher zal altijd prberen je aan te spren dr zinnen als dit kan ng net even en ga eens wat den jh. Tegenplen van de Pusher zijn: de rustige, de luiaard, de relaxte, de drmer, de cntactvlle. Je kunt je bewustzijn inzetten m de meer vlwassen geïntegreerde stemmen van deze kanten in jezelf p te spren en in evenwicht te brengen met de Pusher. Vragen vr de Pusher: Wat staat er allemaal p je t-d lijstje? He velt dat? Wat heb je van thuis uit meegekregen ver presteren en drzetten? He zu het zijn m meer te lanterfanten? Wat met je dan in jezelf pspren? Maak eens een middag vrij in je agenda en kijk eens he je daarmee mgaat? 3. De Ratinele Denker die rdening aanbrengt, lgisch redeneert en relativeert (Ontkenning van Behefte). Hij is enkel en alleen geïnteresseerd in feiten en in de bjectieve werkelijkheid. Hij gruwt van intuïtie, gevelens en irratinaliteit. Hij is 3 Erica Rijnsburger, bekende Supereg stemmen

4 kel, afstandelijk, analyseert, redeneert. Hij wil graag weten en is nieuwsgierig en niets is fijner dan anderen deelgent maken van zijn kennis en uitleggen he iets werkt. De Ratinele Denker kan het niet uitstaan dat hij iets niet begrijpt en gaat net zlang dr ttdat hij het wel snapt. Deze stem ntstaat zdra je als kind begint na te denken ver de dingen m je heen en je waarm vragen begint te stellen. Met de Ratinele Denker kun je grip krijgen p de wereld m je heen. De Ratinele Denker vertruwt p de wetenschap, p dat wat aangetnd is. Hij heeft standpunten, meningen en gaat gevelens uit de weg, daar kun je niet zveel mee. De Ratinele Denker kan k ntstaan in een gezin waarin veel emties zijn. Dr te begrijpen waarm je uders ruzie hebben (ze hebben allebei een drukke baan en zijn s avnds me), verdwijnen je angst en machtelsheid als sneeuw vr de zn. Weggeratinaliseerd. De Ratinele Denker is van nschatbare waarde en sleept je dr bijv. de eindexamens heen. Hij vrkmt dat je in paniek raakt als je cmputer het niet det je checkt gewn even f de stekker er wel in zit. Hij belet je dat je je laat leiden dr je impulsen. Hij helpt je npersnlijk en nraakbaar te zijn en dat is sms als kind brdndig. Hij det zijn best m te vrkmen dat je vermand wrdt dr wede, verdriet, eenzaamheid, innerlijke chas. Zlang hij juw gevelens weg ratinaliseert, hef jij ze niet te hanteren. Hij hudt juw emties buiten de deur zals de duinen de zee tegenhuden en dat is wel z rustig. Met zijn lgica schept hij rde. Feiten en zakelijkheid huden het wassende water tegen. Hij vrkmt dat mensen je een slappeling vinden en dat ze je zwakke plekken zien. Verder kan het natuurlijk verrukkelijk zijn m je hersenen p vlle teren te laten draaien, f je nu alleen bent f in gezelschap. De keerzijde is dat hij in relaties een sta in de weg is. Hij is slecht in het leggen van cntact, kan niet ver ketjes en kalfjes praten en heeft weinig g vr nn-verbale signalen. De Ratinele Denker pereert vanuit het hfd, heeft weinig cntact met zijn gevel f de rest van zijn lichaam. Daardr wrdt het bestaan vlak, afgezien van af en te een pittige discussie. De Ratinele Denker sprt je aan met zinnen als de niet z raar f wat een nzin f de niet z sentimenteel. De tegenpl bestaat uit velen, spelen, niet-weten, intimiteit, impulsiviteit, spntaniteit. Je kunt je bewustzijn inzetten m de meer vlwassen geïntegreerde stemmen van deze kanten in jezelf p te spren en in evenwicht te brengen met de Ratinele Denker. Vragen vr de Ratinele Denker: He belangrijk is het vr ju m dingen verstandelijk te begrijpen en lgisch te kunnen verklaren? Welke feedback krijg je wel eens vanuit je mgeving die zuden kunnen wijzen p de werking van de Ratinele Denker in je? Heveel ruimte geef je aan je intuïtie en gevelens? He werd er thuis bij ju mgegaan met emties? Welke reacties kreeg je als je emties tnde? He zu je meer cntact kunnen krijgen met je gevelsleven? He zu je een vlgende keer kunnen reageren als je velt dat je geraakt wrdt? 4 Erica Rijnsburger, bekende Supereg stemmen

5 Intermezz: persnlijke en npersnlijke stemmen De stemmen variëren in hun wijze van cntact maken. Smmigen, zals de Pleaser stralen penheid en betrkkenheid uit. Hun antenne is gericht p de ander. Dat maakt hen ntvankelijk vr de beheften en meningen van de buitenwereld. Andere archetypische stemmen: de Gede Meder/Vader, de Levensgenieter, het Innerlijk Kind, de Extraverte, de Cach, de Gevelsmens, Aphrdite. Andere stemmen zijn niet f nauwelijks gericht p de ander. Hun aandacht richt zich naar binnen f ze zijn geriënteerd p weten f p handelen. Op de buitenwereld kmen ze sms kel en afstandelijk ver. En vanuit z n huding is het dan niet z meilijk m je eigen gang te gaan. Je bent niet z bezig met wat de ander denkt f wil. Deze meer npersnlijke stemmen zijn in staat grenzen aan te geven en nee te zeggen. Archetypische stemmen: de Ratinele Denker, de Onafhankelijke, de Observeerder, de Rustige, de Intrverte, de Pusher. Vragen: Heb jij meer persnlijke f npersnlijke stemmen in je? Wanneer kmen de meer persnlijke stemmen je ged van pas en wanneer de npersnlijke? 4. De Innerlijke Criticus, de innerlijke cmmentaarstem die je er vrtdurend p wijst wat je verkeerd det (Primaire Afweer). Deze stem vergelijkt ju met andere mensen en slaagt erin je te vertellen dat anderen slimmer, mier, intelligenter, creatiever, beter, spiritueler, aardiger zijn dan jij. Het is net een radi die nn-stp aanstaat, ergens p de achtergrnd. Je bent je er lang niet meer van bewust, hrt hem al lang niet meer, maar hij is er wel. Znder zelfkritiek zu je nit ver jezelf nadenken en je afvragen f de dingen anders/beter kunnen. Maar je Innerlijke Criticus heeft de neiging te verdrijven, maakt van een mug een lifant. De Innerlijke Criticus ntstaat zdra je als kind leert dat je niet alles mag wat je wel graag wilt. Je mag niet schreeuwen tegen papa, niet zmaar de straat versteken, niet je zusje een tik verkpen. Als je dat tch det, leer je, duidelijk f subtiel, dat er afkeurend p je gereageerd wrdt. Z leer je he het hrt en de Innerlijke Criticus beschermt je tegen kritiek van anderen en de gevlgen daarvan. Hij let ged p, kent de regels en prbeert kritiek van buitenstaanders vr te zijn. Als je Innerlijke Criticus je iets nder de neus wrijft, heven anderen dat niet te den. Hij is bang dat je in je eentje verblijft als je niet vldet f dat je dakls nder brug met slapen mdat je je werk niet ged det f dat je wrdt afgewezen. Deze stem heeft fundamentele angsten: verlaten wrden, niet de meite waard zijn, gevaar. Sms is de tn van Innerlijke Criticus mild: dat beige jasje kan je beter niet aanden, het maakt je huid z bleek. Of: dat gesprek had je beter kunnen den, vlgende keer iets meer vrbereiding. Maar sms is hij regelrecht ndermijnend met zinnen als jij bent een abslute lser f hu jij je mnd maar tijdens de vergadering, daar kmt tch niets zinnigs uit. Je Innerlijke Criticus weet k precies he je je werk met den. Ben je secretaresse, dan weet hij haarfijn wat er van je verwacht wrdt vandaag en he een vakkundig secretaresse haar werk behrt te den. Hij gaat altijd met je mee en beslist s chtends al wat je vandaag het beste aan kunt den qua kleding. De stem heeft kritiek p he je haar zit, en f je wel vldende de presentatie hebt vrbereid vr vanmiddag. Hij werkt dan k heel ged samen met de regels van de Perfectinist. Deze stem behedt je vr gedrag waardr je in de prblemen kmt, d.w.z. in zijn vlwassen, geïntegreerde vrm. Dan weet je dat 180 km per uur ver de snelweg 5 Erica Rijnsburger, bekende Supereg stemmen

6 niet verstandig is en als je 25 kil te zwaar bent, weet je k dat het geznder is m wat af te vallen. Maar het is de kunst m je Innerlijke Criticus vr je te laten werken i.p.v. dat jij alles det wat de Innerlijke Criticus wil. Als je zijn kritiek kunt hren en er alleen gebruik van maakt als het je geddunkt, kun je er veel aan hebben. Geen enkele andere stem heeft zveel invled als de Innerlijke Criticus. Nit tevreden, altijd kan iets beter, mier, etc. Hij maakt het leven serieuzer dan ndig is, stpt nit en greit gewn met juw ntwikkeling mee. De beste tegenpl is ja zeggen tegen je nvlkmenheden, mild zijn vr jezelf, jezelf accepteren zals je bent, überhaupt accepteren dat je menselijk bent en dus futen maakt. Je levensgeluk hangt echt niet af van 5 kil meer f minder. Realiseer je dat deze stem er altijd is en als hij vrbij kmt, zeg dan uitndigend ha, daar ben je weer. Vraag k waar de stem zich zrgen ver maakt de Innerlijke Criticus is gedreven dr angst, vraag daarnaar! Andere tegenplen zijn: cmpassie vr jezelf, zrgzaamheid vr jezelf, relativeringsvermgen (ged = ged geneg). Je kunt je bewustzijn inzetten m de meer vlwassen geïntegreerde stemmen van deze kanten in jezelf p te spren en in evenwicht te brengen met de Innerlijke Criticus. Vragen vr de Innerlijke Criticus: Maak eens een lijstje met punten waar je Innerlijke Criticus cmmentaar p heeft. Wat vindt hij van je levensstijl, je eetgedrag, je uiterlijk, de wijze waarp je je werk det, je vriendschappen nderhudt, waar je je geld aan uitgeeft. He velt dit als je het allemaal terug leest? Op welke terreinen is de stem het meest actief? Waar is hij bezrgd ver? Welke angsten zitten ernder? Wat heb je van huis uit meegekregen ver regels en ver he het hrt? Kijk ng eens naar je lijstje en schrijf er iets milds achter. Bijv. ik heb vetrlletjes p mijn heupen en dat mag. Ik praat te veel, sms is dat z en dat mag. 5. De Perfectinist die wil dat jij alles perfect det. Hij heeft een ideaalplaatje in zijn hfd en daar met je aan vlden. Hij wil dat je er vlmaakt uitziet, een tprelatie hebt, dat je je kinderen fantastisch pvedt, futls werkt en je huis p rde hebt. De tegenhanger is de Levensgenieter die wil daar allemaal niet aan, maar zrgt er daarentegen weer vr dat er dan k niet veel uit je handen kmt. De Perfectinist verdraagt niet dat anderen zien dat je nvlmaakt bent. Hij medigt je aan met bdschappen als: Er wrdt alleen van mij gehuden als ik vlde aan de nrmen van mijn mgeving. Ik met altijd meer presteren, van hard werken is ng nit iemand dd gegaan. Ged is nit ged geneg. He je k je best det, het kan altijd beter. Als ik niet vrtdurend ged presteer, zeken ze iemand die beter is dan ik. Ik met er perfect uitzien, anders wrd ik een ude vrijster. Het kind dat we waren heeft al vreg angsten ntwikkeld: Angst m te falen, m futen te maken. Enige mate van nzekerheid hud je scherp, maar teveel verlamt. Je bent dan bang dat je falen zal leiden tt veel ellende, k als dat in werkelijkheid helemaal niet z is. Angst m zekerheid, m cntrle te verliezen. Enige cntrle is ndig m je veilig en zeker te velen; teveel maakt dat je cntinu veral bvenp zit en je met allerlei details blijft bezig huden. Er niet bvenp zitten zu immers kunnen betekenen dat de bel in het hnderd kan lpen en dat met vrkmen wrden. Angst m niet gewaardeerd te wrden. Het is prettig m cmplimenten te krijgen en een bevestiging van de kwaliteit van je prestaties; teveel ndig hebben zrgt ervr dat je steeds die bevestiging k uit de mgeving ndig hebt en wilt halen, m überhaupt vertruwen in het eigen handelen te kunnen krijgen. 6 Erica Rijnsburger, bekende Supereg stemmen

7 De Perfectinist heeft 2 strategieën ntwikkeld: De Pleterende Perfectinist heeft een vechtstrategie. Hij gaat met alle gevel van verantwrdelijkheid en cntrle p zijn del af. Gaat er iets mis, dan is het zijn fut. En zijn angst m niet gewaardeerd te wrden, beheerst hij dr te laten zien dat hij het heus wel wat waard is en wat kan en dat hij zijn verantwrdelijkheden neemt. De Falende Perfectinist heeft een vluchtstrategie m zijn angsten te beheersen. Angst m te falen wrdt mgezet in het vrkmen ervan. Hij begint pas ergens aan als hij zeker weet dat het ged gaat. Hij neemt vrijwel geen risic s en prbeert zich aan verantwrdelijkheden te nttrekken dr zichzelf kleiner te maken dan hij in werkelijkheid is. Hij zegt dan dingen als het stelt niet zveel vr wat ik de. En als hij al ergens aan begint, dan kmt het niet af, want hij wil niet het risic lpen van cmmentaar. De stemmen van de Perfectinist lijken p die van Innerlijke Criticus en ze werken dan k graag samen. Je Innerlijke Criticus is echter nit tevreden en heeft veral cmmentaar p. Hij kan bijv. k zeggen dat je te perfectinistisch bent. De Perfectinist wil gewnweg alles perfect vr elkaar hebben en hij kan wel degelijk tevreden zijn, als alles maar ged vr elkaar is. Vragen vr de Perfectinist: Maak een lijst met vr- en nadelen van een perfectinistische huding. Bijv. vrdelen: het levert mie dingen p. Ik wil een prachtig resultaat halen en als mij dat lukt, vel ik me vldaan. Nadelen: het maakt me gespannen, belemmert me m dingen aan te pakken, ik durf geen risic s te nemen uit angst dat ik een fut zal maken, het maakt me kritisch waardr ik minder plezier beleef aan de dingen m me heen, ik heb vaak een gevel van tekrt schieten, ik durf alleen dat te den waar ik ged in ben, ik zie snel waar andere mensen futen maken en vind ze dan minder aardig. Experiment: is perfectinisme een realistisch del? Ben je it iets f iemand tegen gekmen waarp niets aan te merken was? Let eens p f je dingen ziet die ng verbeterd kunnen wrden. Kijk eens naar de kleding van anderen, een blemstuk, de helderheid van de tv, het ptreden van een zanger, het weer, etc. Als je ntdekt dat perfectie niet bestaat, kun je beter kijken naar wat er wel ged is en daar tevreden mee zijn. Gebruik het anti-perfectinisme frmulier. M.b.v. dit frmulier kun je uitprberen f je pvattingen realistisch zijn. Vrbeeld: Activiteit Afverpijp in de duche repareren Lezing geven vr studenten Tennissen na het werk Mate van perfectie (0-100%) 20% (ik deed er erg lang ver en maakte veel futen) 90% (ik kreeg veel cmplimenten) 60% (ik verlr de wedstrijd, maar speelde ged) Mate van vldening (0 100%) 99% (het is me gelukt!) 50% (ik ben gewend cmplimenten te krijgen mdat ik mijn werk ged de) 95% (de sprt deed me ged en ik had plezier in het spel) Dr de mate van vldening en de mate van perfectie te nderscheiden, ntdek je dat het niet perfect heft te zijn m er plezier aan te kunnen beleven. Een hge mate van perfectie leidt niet autmatisch tt meer vldening! Maak eens een frmulier en vul deze gedurende 1 week in. 6. Het Innerlijk Kind, weerls, verlegen, wrdels, verrmpeld dr aandacht en het hfd schuilend tegen de arm van je meder. Je was bang vr het mnster nder je bed, je riep jij bent stm en jij bent lief en fantaseerde dat je schen een 7 Erica Rijnsburger, bekende Supereg stemmen

8 bt was en het bdschappenkrat een kasteel. In je eerste levensjaren is het Innerlijk Kind ng nauwelijks een Supereg stem mdat je het Kind gewn ng bent, ngecensureerd en pen. Maar in de lp van nze ntwikkeling raakt deze penheid steeds verder naar de achtergrnd en gaat je speelsheid, je fantasie en je vermgen m te drmen verlren. Wanneer we ns Innerlijk Kind aan het wrd laten, dan wrden we bang. Bang m nze cijfers te presenteren, een nieuwjaars tespraak te huden (mdat je bang bent m uitgelachen te wrden) f dat je de sfeer p je werk te ls vindt en bang bent m de cntrle kwijt te raken, iets wat in het verleden gebeurd is. Heeft je Innerlijk Kind het vr het zeggen, dan durf je geen vliegtuig meer in, geen aut te besturen en ga je vr geen gud naar de tandarts. Dat de je alleen als het Innerlijk Kind naar de culissen gaat en bijv. de Stere f de Innerlijke Criticus f de Perfectinist het wrd mag veren. Zuden we het Innerlijk Kind aan het wrd laten, dan kmen daar angsten naar bven en ude verdrngen beheften, maar k speelsheid, lichtheid, intimiteit, geveligheid, fantasie. En het is zaak m weer cntact te krijgen met die kwaliteiten znder je weer als Kind te gaan gedragen. Negeer je je Innerlijk Kind, dan lp je belangrijke infrmatie, intuïtieve infrmatie mis. Het Innerlijk Kind waarschuwt je vr dingen die gevaarlijk en eng zijn. En f bepaalde mensen wel/niet te vertruwen zijn. Of die baan wel/niet bij je past. En f er echte f nechte liefde is tussen ju en je partner. Het kent je grenzen. Je Innerlijk Kind weet waarm je gekwetst bent in een bepaalde situatie en kan de Angel daarvan benemen en velen. Bvendien als je je Innerlijk Kind afwijst, wijs je vaak k het speelse, luchtige in anderen af. Het archetype van het Innerlijk Kind kan je weer in cntact brengen met je eigen intuïtie en geveligheid. Dr te velen en te te laten dat je geraakt bent, dr het te benemen vr jezelf en de pijn te velen die ernder schuil gaat en weer terug te keren naar het hier en nu en te den waar je bang vr was en dan langzaam leren zien dat het hier en nu niet z angstig is als het kleine kind zich it geveld heeft. Het Innerlijk Kind is nauw verweven met de Afweer Angst en de ude nvervulde beheften. 7. De Patriarch, een Supereg stem die vereenkmt met het archetype van de ervader die je vertelt he je je als man f vruw dient te gedragen. Er is een lgische rde der dingen en de Patriarch duldt geen tegenspraak: zijn wil is wet! De Patriarch wnt in zwel mannen als vruwen maar geeft hen verschillende bdschappen. De vruw is kwetsbaar; de man is hfd van het gezin. De vruw kkt, de man brengt het geld in. De Patriarch verwacht dat je je naar deze beelden gaat gedragen, want als ieder zijn taak neemt in het grtere geheel, dan gaat het ged. De Patriarch is lastig in jezelf te herkennen mdat we in nze cultuur al zveel beelden drbrken hebben, maar ze zijn p subtiel niveau ng steeds werkzaam. Veel mannen en vruwen wrstelen met tegenstrijdige bdschappen in zichzelf: je wilt carrière maken en vr de kinderen zrgen. Je wilt een sterke man zijn en je vruw wil dat je je gevelens deelt. En ndertussen is het tabe gewrden m p een uderwetse wijze ver mannen en vruwen na te denken. Het is belangrijk m je te realiseren dat k de Patriarch je wil beschermen. Hij rdent en dr de rdening krijgt iedereen zijn plek in de samenleving en wrden relaties gekesterd. Samenwerken met de Patriarch betekent je bewust wrden van je waarden en nrmen. Lskmen van de Patriarch hudt in je bewust te wrden wanneer deze stem actief is en je bijv. eens af te vragen he iemand van het andere geslacht een bepaalde kwestie f zaak zu aanpakken, zdat je vrijer kunt wrden m je eigen keuzes te maken. 8. Andere Supereg stemmen zijn er vlp en ga je langzaam aan ntdekken als je je bewustzijn ntwikkeld. Je leert hun stemmen herkennen, de afweer die ermee gepaard gaat en de pijn die ze meten afdekken. Denk aan: 8 Erica Rijnsburger, bekende Supereg stemmen

9 De Zrgelze en de Cntrleur de Zrgelze wil zich helemaal ver kunnen geven aan zijn f haar driften (agressie, wede, lust, territriumdrift, seksualiteit, sensualiteit, verleven, haat); de Cntrleur is daar als de dd vr. De Bijzndere en de Gewne. De Psychlgische Weter en de Ontwetende. De Redder en het Slachtffer. De Spirituele en de Aardse. De Idealist en de Materialist. De Femme Fatale en de Keurige Dame. De Drmer en de Dener. De Gulle en de Vrek De Rebel en de Brave. Etc, etc. Integratie We hebben gezien he je Supereg stemmen kunt herkennen en welke bekende stemmen er zijn. Nu wrdt het zaak je bewustzijn in te zetten en de bdschappen te integreren in het nu. Dat kan als vlgt (met dank aan Genp Rshi vr zijn demnstraties tijdens de Zen retreats p Ameland). Stel dat je een Supereg stem hebt die wil dat je altijd bijznder bent, iets bijznders det. Je hebt bijv. geleerd dat je alleen dan de aandacht vast kunt huden van je uders f er alleen dan van je gehuden werd. Als je deze stem herkent, kun je er een tegenpl naast zetten, bijv. de Gewne. Vervlgens kun je met je bewustzijn deze twee eens met elkaar laten kennis maken en nderzeken wat de verbrgen bdschappen en ude nvervulde beheften zijn. En je kunt een nderscheid maken in een vlwassen hier en nu variant en een variant waar afweer pzit f waar je duidelijk de kinderstem ng in kunt hren. Bewustzijn De Bijzndere (primaire ik) De Gewne (nderdrukte, verstten ik) Vlwassen geïntegreerde vrm: genieten van de dingen waar jij ged in bent. Onvlw. niet geïntegr. vrm: denken dat je niet waardels bent als je niet iets bijznders neerzet. Vlwassen geïntegreerde vrm: tevreden kunnen zijn de alledaagse dingen. Onvlw. niet geïntegr. vrm: je licht nder de krenmaat zetten en niet uit de verf kmen. Dr hier een tijdje bewust mee bezig te zijn, zul je de plariteit en de bijbehrende varianten verder verkennen. Je kunt je afvragen bij het gedrag dat hrt bij De Bijzndere bijvrbeeld welke andere gedragspties er zijn. Prbeer alle srten van gedrag te bedenken dat je zu kunnen laten zien p dat mment. Van hard praten, met je armen zwaaien tt in bed gaan liggen met de lakens ver je hfd getrkken. Meestal zijn er maar een paar pties die bij je pkmen; de rest kmt niet eens in je p als gevlg van nderdrukking dr het Supereg. Je gaat merken heveel plezier deze efening je geeft, he vrlijk je ervan wrdt. Als je dit repertire vergrt ben je k werkelijk levendiger drdat je je vrijer en creatiever velt. Dit zal er uiteindelijk p een natuurlijke, niet gefrceerde manier vr zrgen dat je vrijer kunt handelen en je kwaliteiten kunt aanvullen met de kwaliteiten die hrt bij de nderdrukte kant in jezelf. 9 Erica Rijnsburger, bekende Supereg stemmen