Beknopte anatomische beschrijving van het menselijk c hoofd
|
|
- Rudolf van den Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Beknopte anatomische beschrijving van het menselijk c hoofd A. Sauren I Inleiding Dit verslag bevat een beknopte beschrijving van de anatomie van het menselijk hoofd. In hoofdstuk 2 wordt de anatomie sec beschreven. In hoofdstuk 3 wordt de zaak vanuit mechanisch oogpunt bekeken. Hoofdstuk 3 kan in principe los van hoofdstuk 2 gelezen worden. De illustraties, waarnaar in de tekst verwezen wordt, zijn los bijgevoegd. Dit verslag is een gewijzigde versie van het rapport d.d Anatomie van het hoofd 2.1 De schedel De schedel bestaat uit twee delen, de hersenschedel en de gezichtsschedel (zie Fig. 1). Een lijn, getrokken van de ene uitwendige gehoorgang naar de andere via neuswortel en wenkbrauwen, vormt de scheiding tussen beide delen. De gezichtsschedel blijft in deze beschrijving buit en beschouwing. De hersenschedel ( (neuro)cranium) kan worden onderverdeeld in het schedeldak en de schedelbasis. Het schedeldak (catvaria) is op te vatten als een schaal. Het bestaat uit acht, door naden verbonden, beenderen (zie Fig. 1): Het voorhoofdsbeen (os frontaie), twee wand- of kruinbeenderen (ossa parietalia), twee slaapbeenderen ( ossa temporalia)) het achterhoofdsbeen (os occipitale), het vleugel- of wiggebeen (os sphenoidale) en het zeefbeen (os ethmoidale, wordt ook wel tot de schedelbasis gerekend). De naden tussen de beenderen zijn bij volwassenen geheel vergroeid. Het achterhoofdsbeen vormt met de achterhoofdsknobbels een gewricht met de eerste halswervel, de atlas. De dikte van de schedelbeenderen varieert van ongeveer 4 tot 7 mm. Zij hebben een sandwichstructuur, bestaande uit een compacte binnen- en buitenlaag (lamina interna en ezterna) met daartussen een spongieuze of poreuze laag (diploë), die het dikste is. Het schedeldak is aan de buitenkant bekleed met een 5 à 7 mm dikke, zachte weefsellaag die weer onderverdeeld kan worden in vijf lagen en wel, van buiten naar binnen, huid, bindweefsel, (?) aponeurose, 1
2 losmazig bindweefsel en tenslotte het periosteum, een vezelig membraan dat de schedelbeenderen direct bedekt. Wat betreft de schedelbasis bekijken we alleen het achterste gedeelte dat de hersenen omsluit. Dit deel is samengesteld uit het wiggebeen, de slaapbeenderen en het achterhoofdsbeen. De schedelbasis is feitelijk een dikke onregelmatig gevormde plaat, voorzien van verschillende kleine openingen (fonzmilza), die dienen voor het doorlaten van vaten en zenuwen, en een grote centrale opening in het achterhoofdsbeen, het achterhoofdsgat (foramen (occipitale) magnum), dat als doorvoer dient voor het verlengde merg (zie par. 2.2) en een aantal aders en venen. 2.2 De hersenen Het hoofd van een volwassen mens heeft een massa van ongeveer 4,5 kg waarvan 1,5 kg voor rekening komt van de hersenen. Zij bestaan uit de hersenstam en de kleine hersenen. De hersenstam is samengesteld uit de grote hersenen, de middenhersenen, de brug van Varol en het verlengde merg (zie Fig. 2). De grote hersenen zijn opgebouwd uit twee halfronden of hemisferen. In de hemisferen worden, van buiten naar binnen, onderscheiden de hersenschors (cerebrale cortex), die uit grijze stof bestaat, en het merg of witte stof. De grijze stof is een 1,5 tot 4,5 mm dikke laag, samengesteld uit zenuwcellen en steuncellen (glia). Het daaronder gelegen merg (medulla) daarentegen bevat geen cellen maar alleen zenuwvezels in de vorm van uitlopers van de zenuwcellen. De vezels zijn omhuld door een vetachtige stof die de zogenaamde myelineschede vormt. DiMasi et al. (1991) opperen de mogelijkheid van anisotrope materiaaleigenschappen van de mergstructuren tengevolge van voorkeursoriëntaties van de vezels. In het merg bevindt zich ook de zogenaamde hersenbalk (corpus callosum, zie Fig. 3) die de hemisferen van de grote hersenen met elkaar verbindt. De hersenschors heeft plooien (gyri) gescheiden door groeven (sulci). Op grond van zeer diepe groeven (fissuren) worden aan de schors zowel links als rechts vijf hersenkwabben onderscheiden: aan het oppervlak de voorhoofdskwab, pariëtaal- of wandbeenkwab, achterhoofdskwab en slaapbeenkwab en binnenin de vijfde kwab of schorseiland. De middenhersenen vormen een vezelige verbinding tussen de halfronden van de grote hersenen en de brug van Varol. De brug van Varol is een brede band van zenuwvezels die een verbinding vormt tussen de grote en de kleine hersenen en het verlengde merg. Het verlengde merg (medulla oblongata) op zijn beurt bestaat ook uit witte stof en vormt de verbinding tussen de brug van Varol en het ruggemerg en daarmee dus de verbinding tussen de totale hersenmassa en het ruggemerg. De kleine hersenen liggen achter de hersenstam en bestaan evenals de grote hersenen uit twee halfronden, verbonden door de zogenaamde vermis of worm. Ook de kleine hersenen bezitten een kern van witte materie omgeven door een laag grijze materie. In de hersenen bevinden zich vier met hersenvocht gevulde holten, ook wel hersenkamers of ventrikels genoemd. In elke hemisfeer van de grote hersenen zit een zogenaamde zijventrikel. De beide zijventrikels staan met elkaar in verbinding via de derde ventrikel. De vierde ventrikel bevindt zich in de kleine hersenen. De derde en de vierde ventrikel zijn 2
3 verbonden door de "waterleiding van Sylvius". De vierde ventrikel zet zich voort in het centrale kanaal van het ruggemerg. Figuur 4 geeft een indruk van de ingewikkelde vorm van de hersenholtes en hun onderlinge verbindingen. 2.3 De hersenvliezen De mens heeft drie hersenvliezen (meninges) waartussen zich met hersenvocht gevulde ruimten bevinden (zie Fig. 5). De hersenvliezen zijn bindweefselmembranen (ik heb nog niets gevonden over eventuele voorkeursoriëntaties van vezels en daaruit voortvloeiende unisotropie) die de hersenen bekleden en een geheel vormen met de ruggemergsvliezen die het ruggemerg omhullen. De vliezen zijn van belang voor de stofwisseling van de hersenen. Bovendien wordt de combinatie vliezen/hersenvocht verdacht van een schokdempende werking. Het buitenste of harde hersenvlies (dura mater) is nauw met het beenvlies aan de binnenkant van de schedel vergroeid. Vooral bij heel jonge en heel oude mensen is de dura stevig verbonden met de binnenkant van de schedel (Holbourn, 1943). Blijkbaar is er bij volwassenen toch nog een beetje ruimte tussen schedel en dura, de zogenaamde epidurale ruimte. Het harde hersenvlies vormt een dubbelblad tussen de beide helften van zowel de grote als de kleine hersenen, de zogeheten faz. (of preciezer de fuh cerebri en de fuzz cerebelli). Deze falx ligt dus in het midsagittale vlak. Bovendien vormt het een dubbelblad als scheiding tussen de grote en de kleine hersenen, het tentorium cerebelli of kortweg tentorium (zie Fig. 5). Op enkele plaatsen bevinden zich tussen de lagen van de dubbelbladen aderlijke afvoerwegen voor bloed uit de hersenen. De subdurale ruimte scheidt het harde hersenvlies van het daaronder liggende spinnewebvlies (arachnoidea). Dit vlies is rijk aan bloedvaten en bestaat uit twee delen: een dun buitenste membraan en een gedeelte opgebouwd uit dunne netvormige bindweefselbalkjes, die het buitenste deel verbinden met het onder het spinnewebvlies gelegen zachte hersenvlies. Doordat het spinnewebvlies de grote en de kleine groeven van de hersenoppervlakken overbrugt zijn er op verschillende plaatsen onder dit vlies met hersenvocht gevulde holten (cisternae). De subarachnoïdale ruimte, waarvan de zojuist genoemde holten deel uitmaken, scheidt het spinnewebvlies van het binnenste of zachte hersenvlies (pia mater). Dit zeer dunne vlies, dat rijk is aan bloedvaten, ligt direct tegen de hersenmassa aan en volgt alle groeven, ook de diepste, van het hersenoppervlak. Het is het vaatvlies van de hersenen. 2.4 Het hersenvocht In de ventrikels en de ruimten tussen de hersenvliezen en de ruggemergsvliezen bevindt zich het hersenvocht of cerebrospinaalvocht. Het is een waterige(?) vloeistof en het volume bij een volwassene bedraagt ongeveer 150 ml. Het hersenvocht wordt aangemaakt in de ventrikels. Door het zeer dunne dak van de vierde ventrikel communiceert het hersenvocht met het vocht in de ruimte daarbuiten die wordt gevormd door de hersen- en ruggemergsvliezen. 3
4 3 Beknopte beschrijving en discussie van de anatomie van het hoofd vanuit het oogpunt van mechanische rno delvor ming 3.1 De schedel De schedel bestaat uit twee delen, de hersenschedel en de gezichtsschedel (zie Fig. i). De hersenschedel, dat wil zeggen het gedeelte van de schedel dat de hersenen omhult, kan worden onderverdeeld in het schedeldak en de schedelbasis. Het schedeldak is op te vatten als een schaal, samengesteld uit acht door naden verbonden beenderen. Bij volwassenen zijn de naden geheel vergroeid zodat ze dan geen verzwakking in de schedelconstructie vormen (Shugar, 1977). De naden hebben meestal een vertande vorm. Sterk vertande naden hebben bij quasi-statische belasting dezelfde buigsterkte als bot. Bij schokbelastingen die tot breuk leiden, nemen de naden 16% tot 100% meer vervormingsenergie op dan bot (Jaslow, 1991). De dikte van de schedelbeenderen varieert van 4 tot 7 mm. Zij hebben een sandwichstructuur bestaande uit twee compacte lagen met daartussen een spongieuze laag. De buitenkant van het schedeldak is bekleed met een 5 tot 7 mm dikke, zachte weefsellaag. De schedelbasis is op te vatten als een dikke onregelmatig gevormde plaat waarin, naast een aantal kleine openingen voor het doorlaten van vaten en zenuwen, het achterhoofdsgat zit dat als doorvoer dient voor het verlengde merg (zie Fig.2). In ons onderzoekproject zal niet gekeken worden naar belastingen die via de gezichtsschedel worden ingeleid. Bij de modelvorming van het hoofd hoeft de gezichtsschedel daarom alleen te worden meegenomen om zijn effect op de massaverdeling en de traagheidseigenschappen van het hoofd te verdisconteren. 3.2 De hersenen In de hersenen zijn een aantal deelstructuren te onderscheiden. De grootste deelstructuur vormen de grote hersenen die zijn opgebouwd uit twee halfronden aan weerszijden van het midsagittale vlak (dat wil zeggen het "symmetrievlak" van het lichaam). Van de andere deelstructuren verdient hier alleen het verlengde merg vermelding omdat het de verbinding vormt tussen de hersenmassa en het ruggemerg. Hersenmassa en ruggemerg vormen dus een continuüm. De hemisferen van de grote hersenen bestaan uit een kern van witte materie of merg, omgeven door een laag grijze materie. De laag grijze materie is 1,5 tot 4,5 mm dik en bestaat uit cellen (zenuwcellen en steuncellen). Het merg bevat alleen vezels en geen cellen. In het merggebied bevindt zich de hersenbalk die de hemisferen verbindt. Speciale vermelding verdienen vier met hersenvocht gevulde holten die zich in de hersenen bevinden. Twee van die holten, de zogenaamde zijventrikels, bevinden zich in de grote hersenen en wel één in elke hemisfeer (Fig. 4). De hersenen zijn in wezen een meer-fasenmateriaal, samengesteld uit hersenweefsel, bloedvaten, bloed en hersenvocht (Sorek et al. (1989); 4
5 Itkis en Mchedlishvili (1979)). 3.3 De hersenvliezen Het buitenoppervlak van de hersenmassa wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van een groot aantal grotere en kleinere groeven. Dit buitenoppervlak is bekleed met het bloedvatrij ke binnenste of zachte hersenvlies dat alle groeven volgt (zie Fig.5). Daarovefheen zit het zogenaamde spinnewebvlies waarin zich ook veel bloedvaten bevinden. Dit vlies bestaat uit een dun buitenste membraan en een laag opgebouwd uit dunne netvormige bindweefselbalkjes die het membraan verbinden met het binnenste hersenvlies. Doordat het spinnewebvlies de grote en kleine groeven van het hersenoppervlak overbrugt, zijn er op verschillende plaatsen onder dit vlies met hersenvocht gevulde ruimten die samen de subarachnoïdale ruimte vormen. Ik heb (nog) niet kunnen achterhalen of het hersenvocht alleen in die holten of ook ter plaatse van de netvormige bindweefselstructuur zit. Ik veronderstel dat het laatste wel het geval is. Over het spinnewebvlies heen en daarvan gescheiden door een (kleine?) tussenruimte bevindt zich tenslotte het buitenste of harde hersenvlies. Dit vlies is nauw vergroeid met het beenvlies aan de binnenkant van de schedel. Toch schijnt er hier en daar nog wat ruimte, de zogenaamde epidurale ruimte, te zijn tussen het beenvlies en het harde hersenvlies. Ik heb (nog) niets gevonden over verbindingen tussen het buitenste hersenvlies en het spinnewebvlies. Als die er zijn dan zullen ze waarschijnlijk alleen bestaan uit venen en aders. Het buitenste hersenvlies volgt de groeven en plooien van het hersenoppervlak niet. Wel vormt dit vlies een dubbelblad tussen de beide helften van zowel de grote als de kleine hersenen. Deze laatste liggen achter de grote hersenen en vormen als het ware een verkleinde uitgave hiervan. Dit dubbelblad ligt dus in het midsagittale vlak en heet falx. Bovendien vormt het harde hersenvlies een dubbelblad als afscheiding tussen de grote en de kleine hersenen. Dit dubbelblad heet tentorium. Over verbindingen tussen enerzijds de bladen van falx en tentorium in het algemeen en hun "vouwranden" in het bijzonder en anderzijds het spinnewebvlies heb ik nog geen expliciete gegevens gevonden. Wel wordt melding gemaakt van de aanwezigheid tussen de dubbelbladen van aderlijke afvoerwegen voor bloed uit de hersenen. Ik ga er vanuit dat deze bloedvaten weliswaar een structurele verbinding tussen de hersenvliezen onderling alsmede tussen de vliezen en de hersenmassa vormen, maar dat ze geen krachtdoorleidende functie van betekenis hebben. Ze lijken me in elk geval niet als zodanig bedoeld. Ik kan me voorstellen dat ze een rol spelen bij het ontstaan van letsels doordat ze kunnen bezwijken tengevolge van grote relatieve bewegingen van de structuren waar ze tussen zitten. Shugar (1977) merkt op dat falx en tentorium de hersenen ondersteunen. Ik zie nog niet goed waarop die ondersteunende functie is gebaseerd. Dat komt ook doordat ik nog niet precies weet waar de begrenzingen van falx en tentorium liggen. Daarvoor moet nog eens goed in anatomieboeken en eventueel naar preparaten gekeken worden. De hersenvliezen vormen een geheel met de ruggemergsvliezen die het ruggemerg omhullen. 5
6 3.4 Slotopmerkingen Van belang voor de mechanische modelvorming lijkt mij het gegeven dat zowel de hersenmassa en het ruggemerg als de hen omringende vliezen een continuüm vormen. De ruimten tussen de verschillende structuren is gevuld met dezelfde vloeistof, het hersenvocht of cerebrospinaalvocht. Er lijkt dus sprake te zijn van een gelaagde, membraanachtige kous. I. (de vliezen) waarin zich het cûntmüüm hersenen 8~ mggemerg bevindt en.v~aari:: de ze" ruimte is gevuld met cerebrospinaalvocht. Het gedeelte van de kous dat de hersenen bevat ligt opgesloten in een container, de hersenschedel. De bewegingsmogelij kheden van de hersenen ten opzichte van de containerwand worden bepaald door koppelingen tussen, achtereenvolgens, hersenen en kous, tussen de lagen van de kous en tussen de kous en de containerwand. Uit beschrijvingen in de literatuur (Shugar (1977); Khalil en Viano (1982)) blijkt dat er wel degelijk sprake is van beweeglijkheid van de hersenen ten opzichte van de schedelwand. Alleen ter plaatse van het achterhoofdsgat zijn de vliezen verbonden met het schedelbot (Shugar, 1977). Het hersenvocht wordt in het algemeen omschreven als een waterige vloeistof. De enige concrete aanwijzing daarvoor op basis van experimenten heb ik gevonden bij McElhaney et al(1972) en bij Ommaya (1968). De laatste verwijst daarbij naar een publicatie van Levinson uit Literatuur Beusenberg, M. (1992) Head injury biomechanics. In: Injury Biomechanics, Chapter 4. Eindhoven University of Technology. DiMasi, F., Eppinger, R.H., Gabler 111, H.C., Marcus, J.H. (1991) Simulated head impacts with upper interior structures using rigid and anatomic brain models. Auto & Traffic Safety, Summer 1991, pp Holbourn, A.H.S. (1943) Mechanics of head injuries. The Lancet, V01.2, pp Itkis, M.L., Mchedlishvili, G.I. (1979) Method of determining the mechanical properties of the brain in vivo. Mechanics of Composite Materials, Vo1.15, pp Jaslûw, C.R. (1990) Mechanical properties of cranial sutures. J. Biomech., Vo1.23, No.4, pp Khalil, T.B., Viano, D.C. (1982) Critical issues in finite element modeling of head impact. Proc. 26th Stapp Car Crash Conf., pp , SAE Paper Levinson, A. (1919) Cerebrospinal fluid in health and disease. C.V. Mosby, St. Louis. McElhaney, J.H., Melvin, J.W., Roberts, V.L., Portnoy, H.D. (1972) Dynamic characteristics of the tissues of the head. In: Uncorrected preprints of papers to be presented at the 6
7 Symposium on Perspectives in Biomedical Engineering. Ed. : R.M. Kenedi. Nieuwenhuys, R., Voogd, J., Huijzen, Chr. van (1979) The human central nervous system. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York. Ommaya, A.K. (1968) Mechanical properties of tissues of the nervous system. J. Biomech., bl.1, pp Platzer, W. (1982) Sesam Atlas van de anatomie. Deel 1: Bewegingsapparaat. Bosch & Meuning NV, Baarn. Shugar, T.A. (1977) A finite element head injury model. Technical Report R-854-1, Civil. Eng. Lab., Port Hueneme, Ca. US. Sorek, S., Bear, J., Karni, Z. (1989) Resistances and compliances of a compartmental model of the cerebrovascular system. Annals of Biomedical Engineering, Vo1.17, pp Fons Sauren 7
8 harsen- stam
9
10 16
11 / subarachnoid spac2 pia maier 4bio~neerfe sp2~ehik brain hersen vires)
Ruggenmerg Hersenen. Hersenstam Cerebellum Diencephalon Telencephalon. Somatisch zenuwstelsel Autonoom zenuwstelsel
HOOFDSTUK 2: BOUW VAN HET ZENUWSTELSEL Onderdelen van het zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel Ruggenmerg Hersenen Hersenstam Cerebellum Diencephalon Telencephalon Medulla Pons Mesencephalo Perifeer zenuwstelsel
Nadere informatieGedragsneurowetenschappen
Hoofdstuk 2: Bouw van het zenuwstelsel Gedragsneurowetenschappen Andries Van Wesel (= auteursnaam: Andreas Vesalius) Wordt als een van de grootste anatomen beschouwd aller tijden Heeft precies beschrijvingen
Nadere informatieGrijze stof wordt gevormd door de cellichamen van de neuronen en de. Witte stof wordt gevormd door de met myeline omgeven neurieten
If the brain were so simple we could understand it, we would be so simple we couldn t - Lyall Watson Bart van der Meer theorieles 15 GOI Met bijzonder veel dank aan Ellen Brink, Rita Dijk Bewerkt door
Nadere informatieDe hersenen. 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen
LES 13 De hersenen 1. Anatomie en ontwikkeling 2. De grote hersenen NOTA BENE Moeilijk: Complexe anatomie Gezichtspunten: voor, achter, boven, onder, links, rechts Vele functies Bewust / onbewust autonoom
Nadere informatieEEN VERKENNING VAN HET GEBIED VAN DE HOOFDLETSELMODELLEN EN HOOFDLETSELCRITERIA. door: JFAM van Hoof. tweede, herziene versie
EEN VERKENNING VAN HET GEBIED VAN DE HOOFDLETSELMODELLEN EN HOOFDLETSELCRITERIA door: JFAM van Hoof tweede, herziene versie Eindhoven, juni 1992 Technische Universiteit Eindhoven faculteit Werktuigbouwkunde
Nadere informatieCranio-sacraal therapie Basale Stimulatie.
- 1 - Cranio-sacraal therapie Basale Stimulatie. Om cranio-sacraal therapie te verstaan moeten we naar binnen kijken, naar het binnenste van ons lichaam en naar het allereerste begin. De conceptie. Op
Nadere informatieDE ACHT BEENDEREN VAN DE HERSENPAN EN DE naden die ze bijeenhouden. Hoofdstuk VI.
50 DE ACHT BEENDEREN VAN DE HERSENPAN EN DE naden die ze bijeenhouden. Hoofdstuk VI. DE EERSTE FIGUUR VAN HET ZESDE HOOFD- STUK, die de twee beenderen van de kruin voorstelt, een beetje van elkaar gescheiden,
Nadere informatieFysiologie / zenuwstelsel
Fysiologie / zenuwstelsel Zenuwcel/neuron. 5 1. Korte uitlopers dendrieten 2. Lange uitloper neuriet of axon 3. Myelineschede/schede van Schwann 4. Motorische eindplaat of synaps 5. Kern of nucleus Zenuwcel/neuron.
Nadere informatieA. de hersenen en het ruggenmerg B. het hersenvlies en de hersenstam C. het cerebrospinaal vocht en de gevoelszenuwen D. de klieren en de lymfevaten
Hoofdstuk 1 Meerkeuzevraag 1.1 Meerkeuzevraag 1.2 Meerkeuzevraag 1.3 Meerkeuzevraag 1.4 Meerkeuzevraag 1.5 Meerkeuzevraag 1.6 Meerkeuzevraag 1.7 Waar ligt de lever in de buikholte? A. Boven rechts B. Boven
Nadere informatieSchedel De schedel van de volwassen mens is opgebouwd uit 22 beenderen. Deze kunnen worden onderverdeeld in twee groepen:
Het Hoofd Kaakgewricht Onder kaakklachten verstaan we alle klachten die te maken hebben met het niet goed functioneren van de kaken of het kaakgewricht. Deze klachten veroorzaken vaak pijn in en rond het
Nadere informatieLes 19 Zenuwstelsel 2
Les 19 Zenuwstelsel 2 Sympatisch - parasympatisch ZS, lumbaal punctie, verlammingen, piramide baan (CMN), extrapiramdaal ANZN 1e leerjaar - Les 19 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Sympathische parasympathische
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 1. Het zenuwstelsel
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 1 Het zenuwstelsel 1 INLEIDING Zenuwstelsel Bouw en ligging van het zenuwstelsel Het centrale zenuwstelsel Het perifere zenuwstelsel Werking van het zenuwstelsel Het willekeurige
Nadere informatieBeide helften van de hersenen zijn met elkaar verbonden door de hersenbalk. De hersenstam en de kleine hersenen omvatten de rest.
Biologie SE4 Hoofdstuk 14 Paragraaf 1 Het zenuwstelsel kent twee delen: 1. Het centraal zenuwstelsel bevindt zich in het centrum van het lichaam en bestaat uit de neuronen van de hersenen en het ruggenmerg
Nadere informatieMIND & MOVEMENT COACH. Bewegen
Bewegen Om te kunnen bewegen hebben we spieren nodig, maar ook een skelet dat ons lichaam vorm geeft en de beweging mogelijk maakt. Onze gewrichten zorgen er voor dat dit mogelijk is binnen ons lichaam.
Nadere informatieIntegratie van cranio sacrale technieken in de kinesitherapie: een waardevolle aanvulling.
Integratie van cranio sacrale technieken in de kinesitherapie: een waardevolle aanvulling. In deze tijden van een steeds groeiend streven naar evidence based geneeskunde zowel somatische als psychische
Nadere informatieWat zit er in je hoofd?
Wat zit er in je hoofd? Een boek van Jan von Holleben Met teksten van Michael Madeja en Katja Naie Uitgeverij Ploegsma Amsterdam Dit zit er in mijn hoofd Weetjes over een echte wondermachine: de hersenen
Nadere informatieAngelique Van Ombergen illustraties Louize Perdieus. De wonderlijke wereld van het brein
Angelique Van Ombergen illustraties Louize Perdieus in mijn hoofd De wonderlijke wereld van het brein alle hersenkronkels in dit boek HERSENKRONKEL 1 duik mee in de wondere wereld van het brein 7 HERSENKRONKEL
Nadere informatieSubduraal hematoom. Bloeduitstorting tussen de hersenvliezen.
Subduraal hematoom Bloeduitstorting tussen de hersenvliezen www.nwz.nl Inhoud Wat is een subduraal hematoom? 3 Welke onderzoeken krijgt u? 6 Behandeling 7 Mogelijke complicaties na een operatie 9 Naar
Nadere informatieChronisch subduraal hematoom
Chronisch subduraal hematoom In overleg met uw behandelend arts heeft u besloten tot opname op de afdeling Neurochirurgie van het Radboudumc voor behandeling van een chronisch subduraal hematoom. Om u
Nadere informatiecraniobrigittedeman.be
Uittreksel uit: CranioSacraal Therapie toetssteen bij natuurlijk genezen Door John E. Upledger, DO,OMM Vertaling Brigitte De Man Inhoud Het CranioSacraal Systeem 7 De CranioSacraal Therapie familie 46
Nadere informatieHersenbloedingen. 1. Het chronische subdurale hematoom. Ontstaan van chronische subdurale hematomen
Hersenbloedingen 1. Het chronische subdurale hematoom Hematoom is de vakterm voor bloeduitstorting, terwijl subduraal duidt op de ligging van de bloeduitstorting ten opzichte van de hersenvliezen, en tenslotte
Nadere informatieDe hersenen: het meest complexe orgaan van het menselijk lichaam
De hersenen: het meest complexe orgaan van het menselijk lichaam De hersenen C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte Om de stoornissen en beperkingen van iemand met een hersenletsel te leren kennen en
Nadere informatieH2 Bouw en functie. Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam.
Soorten zenuw cellen Neuronen H2 Bouw en functie Alle neuronen hebben net als gewone cellen een gewone cellichaam. De informatie stroom kan maar in een richting vloeien, van dendriet naar het axon. Dendrieten
Nadere informatieSamenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart keer beoordeeld. Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel Centraal zenuwstelsel
Samenvatting door Hidde 506 woorden 31 maart 2017 0 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel 14.1 Centraal zenuwstelsel Zenuwstelsel bestaat uit 2 delen: - centraal zenuwstelsel
Nadere informatieExterne liquordrainage Informatie voor volwassenen
Uw behandelend arts heeft u verteld dat u een externe liquordrain krijgt of u heeft deze inmiddels gekregen. In deze folder leest u wanneer en waarom er voor een externe liquordrainage wordt gekozen en
Nadere informatieAls het bloed uit de holle ader verder stroomt, in welk bloedvat komt het dan?
De lever is gelegen in de buikholte? A. Boven rechts B. Boven links C. Onder rechts D. Onder links Als het bloed uit de holle ader verder stroomt, in welk bloedvat komt het dan? A. De aorta B. De holle
Nadere informatie2. Van welke van de onderstaande factoren is de hartslagfrequentie NIET afhankelijk? a. de wil b. lichamelijke activiteiten c.
Take-home toets Thema 4.6 Anatomie en fysiologie van het centrale en perifere zenuwstelsel 1. Door activiteiten van de nervus vagus wordt a. de hartslagfrequentie verhoogd b. de hartslagfrequentie verlaagd
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 14 Zenuwstelsel Samenvatting door Elin 1218 woorden 9 april 2018 7,9 8 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie Hoofdstuk 14 14.1 * Het zenuwstelsel bestaat
Nadere informatieBrein. Basisinformatie Brain Training. Brain Gymmer
Brein Basisinformatie Brain raining Brain Gymmer nhoudsopgave Hoe doe je de dingen die je doet? 3 nderzoek 6 Het geheugen 9 ekenen & ellen 12 Hemisferen 14 Woordenlijst 16 2 Hoe doe je de dingen die je
Nadere informatieAnatomie. Het gezonde parodontium. Vrije gingiva. gingiva. Aangehechte gingiva
Anatomie Het gezonde parodontium Het parodontium heeft als taak het gebit te bevestigen in de kaken en te beschermen tegen invloeden van buitenaf. Het bestaat uit bekledend en ondersteunend weefsel met
Nadere informatieWat is de oorzaak van een benigne externe hydrocefalus? Niet bekend De oorzaak van een benigne externe hydrocefalus is meestal niet bekend.
Benigne externe hydrocefalus Wat is een benigne externe hydrocefalus? Benigne externe hydrocefalus is een aandoening waar bij kinderen een groter hoofd dan gebruikelijk hebben omdat er extra vocht aanwezig
Nadere informatieAnatomie / fysiologie
Anatomie / fysiologie Zenuwstelsel 4 FHV2009 / Cxx56 7+8 / Anatomie & Fysiologie - Zenuwstelsel 4 1 De basale kernen hebben een taak bij het coördineren van bepaalde bewegingen. De rode kern is gestoord
Nadere informatieExterne liquordrainage Informatie voor kinderen
U heeft van de behandelend arts te horen gekregen dat uw kind een externe liquordrain gaat krijgen, of uw kind heeft deze inmiddels gekregen. In deze folder leest u wanneer en waarom er voor een externe
Nadere informatieBelangrijkste anatomische structuren van de wervelkolom
Belangrijkste anatomische structuren van de wervelkolom Om uw rugklachten beter te kunnen begrijpen is een basiskennis van de rug noodzakelijk. Het Rughuis heeft in haar behandelprogramma veel aandacht
Nadere informatiePatiënteninformatie. Meningeoom
Patiënteninformatie Meningeoom Inhoud Inleiding... 3 Informatie over het ziektebeeld... 3 Definitie... 3 Symptomen... 5 Diagnose... 5 Behandeling... 6 Tot slot... 6 Persoonlijke notities / vragen... 7
Nadere informatieSpreekbeurtpakket - het skelet
Spreekbeurtpakket - het skelet Inleiding spreekbeurt voor de leerling: het skelet De voorbereiding van de spreekbeurt over het skelet. 10 tips 1. Start met het verzamelen van materiaal. Heel veel over
Nadere informatiePatiënteninformatie. Hersenbloedingen
Patiënteninformatie Hersenbloedingen Inhoud Praktische informatie... 3 Inleiding... 4 Informatie over het ziektebeeld... 4 Soorten... 4 1. Chronisch subduraal hematoom... 5 Definitie... 5 Diagnose... 5
Nadere informatieHet bewegingsstelsel. 1 Inleiding
DC 14 Het bewegingsstelsel 1 Inleiding Wij bewegen voortdurend. Om dat mogelijk te maken, hebben we een heel systeem. Dat systeem bestaat voornamelijk uit beenderen, gewrichten en spieren. De spieren worden
Nadere informatieAnatomie / fysiologie. Zenuwstelsel overzicht. Perifeer zenuwstelsel AFI1. Zenuwstelsel 1
Anatomie / fysiologie Zenuwstelsel 1 FHV2009 / Cxx56 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Zenuwstelsel 1 1 Zenuwstelsel overzicht Encephalon = hersenen Spinalis = wervelkolom Medulla = merg perifeer centraal
Nadere informatieSamenvatting Biologie Zenuwstelsel
Samenvatting Biologie Zenuwstelsel Samenvatting door een scholier 2341 woorden 5 februari 2009 6,5 30 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie Interactief Samenvatting Biologie 1 Inleiding Zintuigen
Nadere informatieExamen Medische Vakken
Examen Medische Vakken Neurologie, psychiatrie, dermatologie AGN 4e jaar, cohort 07-11 1. Het aantal paren hersenzenuwen is a. 4 b. 12 c. 6 d. 8 2. Met het begrip Centraal Motorisch Neuron (CMN) wordt
Nadere informatieDe hersenen, het ruggenmerg en hun bloedvaten worden beschermd door drie vliezen.
Samenvatting door R. 1795 woorden 30 maart 2016 6,7 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting hoofdstuk 14 zenuwstelsel 14.1 centraal zenuwstelsel het zenuwstelsel bestaat uit
Nadere informatie4 keer beoordeeld 30 mei 2017
8 Samenvatting door een scholier 1301 woorden 4 keer beoordeeld 30 mei 2017 Vak Biologie Methode Biologie voor jou H6 Waarneming, regeling en gedrag Zintuigen in het algemeen zintuig orgaan dat reageert
Nadere informatieCasuïstiek voor doktersassistenten Ik heb barstende hoofdpijn ISBN 978 90 313 7884 5. Hoofdstuk 1: Medische achtergrondkennis
Antwoorden ISBN 978 90 313 7884 5 Hoofdstuk 1: Medische achtergrondkennis 1.1 Centrale zenuwstelsel Onderdelen hersenen 1. voorhoofdskwab 2. sensorische schors 3. achterhoofdskwab 4. slaapkwab 5. verlengde
Nadere informatieBOTTUMOREN. 1. Normaal botweefsel
BOTTUMOREN Om beter te kunnen begrijpen wat een bottumor juist is, wordt er in deze brochure meer uitleg gegeven over de normale structuur van het bot. Op die manier krijgt u een beter zicht op wat abnormaal
Nadere informatieCarol Dweck en andere knappe koppen
Carol Dweck en andere knappe koppen in de (plus)klas 2011 www.lesmateriaalvoorhoogbegaafden.com 2 http://hoogbegaafdheid.slo.nl/hoogbegaafdheid/ theorie/heller/ 3 http://www.youtube.com/watch?v=dg5lamqotok
Nadere informatieH5 Begrippenlijst Zenuwstelsel
H5 Begrippenlijst Zenuwstelsel acetylcholine Vaak voorkomende neurotransmitter, bindt aan receptoren en verandert de permeabiliteit van het postsynaptische membraan voor specifieke ionen. animatie synaps
Nadere informatieExterne liquordrainage
Externe liquordrainage Door een complicatie bij uw neurochirurgische behandeling of aandoening is er, in overleg met uw behandelend arts, gekozen voor externe liquordrainage. In deze folder leest u wanneer
Nadere informatieTheorie-examen Fysiologie april 2009
Theorie-examen Fysiologie april 2009 1. Wat is, uiteindelijk, de beperkende factor bij inspanning? A. Het ademminuutvolume. B. Het hartminuutvolume. C. De vitale capaciteit. 2. Hoe kan het lichaam in totaal
Nadere informatieDE ONDERKAAK. Hoofdstuk X.
DE BOUW VAN HET MENSELIJK LICHAAM BOEK I 107 DE ONDERKAAK. Hoofdstuk X. DE EERSTE figuur. DE LAATSTE. INDEX VAN DE BEIDE FIGUREN VAN HET TIENDE HOOFDSTUK en van hun lettertekens. A1,2 B1,2 C1,2 D2 E1,2
Nadere informatieHet brein maakt deel uit van een groter geheel, het zenuwstelsel. Schematisch kan het zenuwstelsel als volgt in kaart worden gebracht:
Ons brein Het brein maakt deel uit van een groter geheel, het zenuwstelsel. Schematisch kan het zenuwstelsel als volgt in kaart worden gebracht: De hersenen zijn onderdeel van het zogenoemde centrale zenuwstelsel.
Nadere informatieSamenvatting Biologie hoofdstuk 14 - zenuwstelsel
Samenvatting Biologie hoofdstuk 14 - zenuwstelsel Samenvatting door een scholier 1962 woorden 5 oktober 2016 7,1 11 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie hoofdstuk 14 Zenuwstelsel 14.1 Centraal
Nadere informatie5,8. Praktische-opdracht door een scholier 3750 woorden 3 november keer beoordeeld. Inleiding
Praktische-opdracht door een scholier 3750 woorden 3 november 2004 5,8 18 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Voor het vak biologie moesten wij een praktische opdracht maken. Deze opdracht moest te
Nadere informatieHerhalingsles Het lichaam. Ademhaling. Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan.
Herhalingsles Het lichaam Ademhaling Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan. Als we ademen, stroomt er lucht binnen in ons lichaam. Welke weg legt deze lucht af? Vul het schema aan.
Nadere informatieHET BOT, ZIJN FUNCTIE EN DE VERSCHILLENDE soorten. Hoofdstuk I.
ANDREAS VESALIUS VAN BRUSSEL EERSTE BOEK OVER DE BOUW VAN HET MENSELIJK LICHAAM, GEWIJD AAN DE LICHAAMSDELEN DIE HET GANSE LICHAAM rechthouden en ondersteunen en waardoor alles verstevigd wordt en aaneenblijft.
Nadere informatie4 H4.Het puberende brein. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 24 November 2014 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/51194 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieKinderneurologie.eu. Chiari malformatie
Chiari malformatie Wat is een Chiari malformatie? Een Chiari malformatie is een aangeboren afwijkende ligging van de hersenen waarbij het onderste stukje van de kleine hersenen niet meer in de schedel
Nadere informatieHydrocefalus bij volwassenen
Hydrocefalus bij volwassenen Samen met uw behandelend arts heeft u besloten tot opname op de afdeling Neurochirurgie van het UMC St Radboud voor de behandeling van een hydrocefalus (waterhoofd). Om u
Nadere informatiedimat Biologische modellen - menskunde Hersenen
1 Hersenen Mediane doorsnede van de hersenen. Model op ware grootte. Model rustend op sokkel. Afmetingen: 150 x 140 x 175 mm. Art. nr. 1000222 76,80 Hersenen Model op ware grootte. De rechterhelft is uitneembaar
Nadere informatieWat is hersenletsel? Het centrale zenuwstelsel bestaat uit 5 onderdelen die allemaal met elkaar in verbinding staan:
Wat is hersenletsel? Hersenletsel, een beschadiging aan de hersenen die ervoor zorgt dat je hersenen niet meer zo goed werken als voorheen. De gevolgen van hersenletsel zijn voor iedereen anders. De plaats
Nadere informatieTaal en het brein. Neurowetenschappen en taalontwikkeling
Taal en het brein. Neurowetenschappen en taalontwikkeling Deel 1. Geschiedenis van het hersenonderzoek, de architectuur van het brein en de werking van het neuron 2 december 2011, Algemene Taalwetenschap
Nadere informatieSubarachnoïdale bloeding bij patiënten op de afdeling intensive-care en medium-care
Subarachnoïdale bloeding bij patiënten op de afdeling intensive-care en medium-care Uw familielid, vriend of vriendin is opgenomen op de afdeling met een zogenoemde subarachnoïdale bloeding. Dit is een
Nadere informatieSamenvatting Biologie Regeling
Samenvatting Biologie Regeling Samenvatting door P. 1319 woorden 20 maart 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting Regeling SE2 Het zenuwstelsel Het zenuwstelsel
Nadere informatiePeirsma.qxd 28-1-2004 16:24 Pagina 1 CRANIO-SACRAALTHERAPIE
Peirsma.qxd 28-1-2004 16:24 Pagina 1 CRANIO-SACRAALTHERAPIE Peirsma.qxd 28-1-2004 16:24 Pagina 2 Peirsma.qxd 28-1-2004 16:24 Pagina 3 Etienne Peirsman / Marijke Baken CRANIO-SACRAAL- THERAPIE VOOR EN DOOR
Nadere informatieOVER DE GATEN IN DE BEENDEREN van de schedel en van de bovenkaak. Hoofdstuk XII.
ANDREAS VESALIUS UIT BRUSSEL 118 OVER DE GATEN IN DE BEENDEREN van de schedel en van de bovenkaak. Hoofdstuk XII. ANGEZIEN de beschrijving van de aders, de zenuwen en de arteries zonder kennis van de schedelgaten
Nadere informatieVerderop in deze folder zal worden ingegaan op de verschillende soorten bloedingen en hun behandelingen.
Hersenbloedingen Een hersenbloeding kan spontaan optreden of door een ongeval (trauma), al dan niet in combinatie met antistolling (medicatie). Bij een spontane hersenbloeding gaat het dan meestal om een
Nadere informatieInhoud. Zenuwstelsel. Inleiding. Basiselementen van het zenuwstelsel. Ruggenmerg en ruggenmergzenuwen
Inhoud Zenuwstelsel Inleiding 1 1 Overzicht van het zenuwstelsel 2 Ontwikkeling en indeling 2 Functiecircuits 2 Ligging van het zenuwstelsel in het lichaam 4 Ontwikkeling en bouw van de hersenen 6 Ontwikkeling
Nadere informatieProefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE
Proefexamen ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Deelexamen In dit proefexamen worden over de volgende onderwerpen vragen gesteld: bloed uitscheidingsstelsel huid beenderstelsel spierstelsel Beschikbare tijd: 45 minuten
Nadere informatie6,5. Profielwerkstuk door een scholier woorden 2 februari keer beoordeeld. Profielwerkstuk Onderwerp: Functieleer van alfa s en bèta s
Profielwerkstuk door een scholier 16406 woorden 2 februari 2010 6,5 23 keer beoordeeld Vak Biologie Profielwerkstuk Onderwerp: Functieleer van alfa s en bèta s Inhoudsopgave Plan van Aanpak p3/6 Dit kan
Nadere informatiePatiënteninformatie. Chiari en syringomyelie
Patiënteninformatie Chiari en syringomyelie Inhoud Inleiding... 3 Informatie over het ziektebeeld... 3 Definitie Chiari malformatie... 3 Definitie syringomyelie... 4 Oorzaken... 4 Symptomen... 5 Diagnose...
Nadere informatieNormwaarde = is een waarde die je af leest, zoals bij de thermostaat, zie je 19 graden staan dan is dat de normwaarde. Zo warm moet het zijn.
Boekverslag door E. 1602 woorden 17 maart 2014 6.8 55 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting paragraaf 1 Een regelkring = is een kring van meerdere apparaten die samen
Nadere informatieAuditieve verwerkingsproblemen na niet aangeboren hersenletsel (NAH)
Auditieve verwerkingsproblemen na niet aangeboren hersenletsel (NAH) Voordracht 1 (theorie) Nederlandse Vereniging voor Audiologie 28 sept. 2007 K.H. Woldendorp revalidatiearts Overzicht voordracht Inleiding
Nadere informatiedimat Biologische modellen - menskunde Hersenen
1 Hersenen Mediane doorsnede van de hersenen. Model op ware grootte. Model rustend op sokkel. Afmetingen: 150 x 140 x 175 mm. 1000222 76,80 Hersenen Model op ware grootte. De rechterhelft is uitneembaar
Nadere informatieBotbreukoperatie afdeling Chirurgie
Botbreukoperatie afdeling Chirurgie Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Chirurgie september 2013 pavo 0323 Inleiding In het menselijk lichaam zitten zeer veel verschillende botten, die op verschillende
Nadere informatieNaam: BOTTEN EN SPIEREN Het menselijk lichaam
Naam: BOTTEN EN SPIEREN Het menselijk lichaam Waarom heb je botten nodig? Het skelet is onmisbaar. Het houdt je overeind en geeft je lichaam vorm. Zonder het skelet zou je een soort pudding zijn. Je skelet
Nadere informatieSpinal efferents and afferents of the periaqueductal gray Mouton, Leonora
Spinal efferents and afferents of the periaqueductal gray Mouton, Leonora IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieWat is een neurocytoom? Een neurocytoom is een hersentumor die ontstaat uit tumorcellen die heel veel lijken op normale zenuwcellen.
Neurocytoom Wat is een neurocytoom? Een neurocytoom is een hersentumor die ontstaat uit tumorcellen die heel veel lijken op normale zenuwcellen. Hoe wordt een neurocytoom ook wel genoemd? Er bestaat geen
Nadere informatieWerkblad schedels groep 1
Werkblad schedels groep 1 De lengte van het dier is ongeveer 5 keer de lengte van de schedel Hoe lang is de schedel? Meet langs de zijkant Hoe breed is de oogkas? Schedel nr 1 Schedel nr 2 Schedel nr 3
Nadere informatieo ATerinzagelegging @ 7906572
Octrooiraad o ATerinzagelegging @ 7906572 Nederland @ NL
Nadere informatie3M Advanced Wound Care. Huidbescherming Wondgenezing. Comfortabele & Effectieve. Compressie. voor uw Patiënten. 3M Coban 2 Lagen Compressiesysteem
3M Advanced Wound Care Huidbescherming Wondgenezing Comfortabele & Effectieve Compressie voor uw Patiënten 3M Coban 2 Lagen Compressiesysteem 3M Coban 2 Lagen Compressiesysteem Eenvoudig aan te b 3M Coban
Nadere informatieNeuroanatomical changes in patients with loss of visual function Prins, Doety
Neuroanatomical changes in patients with loss of visual function Prins, Doety IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieLevensreddende handelingen
Levensreddende handelingen Hoofdstuk 3: Het stelpen van ernstige bloedingen Anatomie van de bloedsomloop Samenstellende delen De hartspier De grote bloedsomloop De kleine bloedsomloop De aders en haarvaten:
Nadere informatie1. Ziektebeeld. Symptomen
1. Ziektebeeld De eerste symptomen van de ziekte van Huntington treden meestal op tussen 30 en 50 jaar, soms op jongere leeftijd, soms op latere leeftijd. Figuur 1 illustreert zeer duidelijk de grote verschillen
Nadere informatieDe inhoud in vogelvlucht
Inhoudsopgave De inhoud in vogelvlucht vii Over de auteur... xvi Dankwoord... xviii Inleiding... 1 Deel I: Grondslagen van de anatomie... 9 Hoofdstuk 1: De delen van het geheel... 11 Hoofdstuk 2: Een mensenleven
Nadere informatieAuteur(s): E. Hooymans Titel: Schedelmobiliteit Jaargang: 8 Jaartal: 1990 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers:
Auteur(s): E. Hooymans Titel: Schedelmobiliteit Jaargang: 8 Jaartal: 1990 Nummer: 5 Oorspronkelijke paginanummers: 238-262 Deze online uitgave mag, onder duidelijke bronvermelding, vrij gebruikt worden
Nadere informatieSyringomyelie. Wat is syringomyelie? Syringomyelie is een verwijding van de centrale holte die normaal door het ruggenmerg loopt.
Syringomyelie Wat is syringomyelie? Syringomyelie is een verwijding van de centrale holte die normaal door het ruggenmerg loopt. Hoe wordt syringomyelie ook wel genoemd? De term syringomyelie is samengesteld
Nadere informatieInleiding. Wat is Normale Druk Hydrocefalie?
"Normale Druk" Hydrocefalie Inleiding Hydrocefalie, de vorming van een "waterhoofd", berust op een gestoorde omloop van het hersen- en ruggenmergsvocht (liquor). Om dit te begrijpen, is enige kennis hebben
Nadere informatieHart anatomie en fysiologie
Hart anatomie en fysiologie Anatomie van het hart Het hart is omgeven door een effen vlies, het hartzakje of pericard(3). Het hart ligt in de borstholte, tussen de longen (1), bijna in het midden met de
Nadere informatieHet gebruik van hoge druk ballonnen in de behandeling van CCSVI
Het gebruik van hoge druk ballonnen in de behandeling van CCSVI Door Dr. Jan de Letter Vaatchirurg In een door The Essential Health Clinic uitgebrachte nieuwsbrief van 13-09-2011 werden de meningen van
Nadere informatieSamenvatting Biologie Hoofdstuk 9, Besturing
Samenvatting Biologie Hoofdstuk 9, Besturing Samenvatting door een scholier 1717 woorden 20 oktober 2007 6,3 18 keer beoordeeld Vak Methode Biologie ViaDELTA Samenvatting Biologie H9: Besturing -----------
Nadere informatieNeurotraumatologie. Prof. Dr. J.G. van der Hoeven UMC ST Radboud Nijmegen 12.05-12.50
Neurotraumatologie Prof. Dr. J.G. van der Hoeven UMC ST Radboud Nijmegen 12.05-12.50 1 Primair letsel A-B-C-D-E Uitsluiten chirurgisch letsel Voorkomen secundaire schade Beperken O2 verbruik hersenen Normo-/hypothermie
Nadere informatie1. Waar in de cel bevindt zich het centraallichaampje? A) In de celkern. B) In het cellichaam. C) In het celmembraan.
1. Waar in de cel bevindt zich het centraallichaampje? A) In de celkern. B) In het cellichaam. C) In het celmembraan. 2. Wat is een voorbeeld van een animale verrichting? A) De stofwisseling. B) De uitscheiding
Nadere informatieJurgen Vansteenkiste : Atlas Atheneum Gistel. Dwarse doorsnede van een boomstam
Jurgen Vansteenkiste : Atlas Atheneum Gistel Dwarse doorsnede van een boomstam Spinthout (licht) en kernhout (donker) Spinthout is het niet-verkernde hout van een boom: het bevindt zich tussen het kernhout
Nadere informatieThema: Transport HAVO. HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai
Thema: Transport HAVO HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai Doelstellingen De student moet - de bestanddelen van bloed kunnen noemen, ingecalculeerd de kenmerken
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE 35. ALLES IS EEN. 3. Voorwoord. 5. De circulatie binnen schedel en wervelkanaal. 9. De veneuze afvoer. 11. Meningen en liquor
1 2 INHOUDSOPGAVE 3. Voorwoord 5. De circulatie binnen schedel en wervelkanaal 9. De veneuze afvoer 11. Meningen en liquor 14. De bouw van het zenuwstelsel 20. De onderverdeling van het centrale zenuwstelsel
Nadere informatieBeroerte of cerebrovasculair accident (CVA)
Beroerte of cerebrovasculair accident (CVA) CerebroVasculair Accident (CVA) C. Lafosse Revalidatieziekenhuis RevArte Inleiding... Herseninfarct... Hersenbloeding... Intracraniale hersenbloeding... Subduraal
Nadere informatieSpreekbeurt menselijk lichaam. Door Lara Sieperda.
Spreekbeurt menselijk lichaam. Door Lara Sieperda. Inleiding. Ik hou mijn spreekbeurt over het menselijk lichaam. Omdat ik later kinderarts wil worden en ik het heel interessant vind. Ons lichaam. Het
Nadere informatieCervicale fusie. Dienst orthopedie Stedelijk ziekenhuis Roeselare
Cervicale fusie Dienst orthopedie Stedelijk ziekenhuis Roeselare 1. Anatomie van cervicale wervelkolom Vanuit de hersenen loopt ons ruggenmerg als een buis naar ons staartbeen, beschermd door een beenderige
Nadere informatieDienst orthopedie Stedelijk ziekenhuis Roeselare. Cervicale Discusprothese
Dienst orthopedie Stedelijk ziekenhuis Roeselare Cervicale Discusprothese 1. Anatomie van cervicale wervelkolom Vanuit de hersenen loopt ons ruggemerg als een buis naar ons staartbeen, beschermd door een
Nadere informatie