BURN-OUT BIJ YOUNG PROFESSIONALS YOUNG BY SCHOUTEN & NELISSEN ANOUK

Transcriptie

1 BURN-OUT BIJ YOUNG PROFESSIONALS YOUNG BY SCHOUTEN & NELISSEN ANOUK

2 ZIJN WE WAKKER? Willen we teveel of luisteren we te weinig? Wist je dat het aantal werknemers met burn-outklachten het hoogst is onder young professionals? Het gaat op jaarbasis om zo n young professionals tussen de 25 en 35 jaar met burn-out klachten. Tijden veranderen en feiten veranderen mee. Hoe komt het dat tegenwoordig juist deze jonge, energieke doelgroep last heeft van burn-out klachten? In de media lees ik dat we te veel keuze hebben, te veel willen en dat het komt door flexcontracten. Maar is dat ook zo? Tijd voor een reality-check. Ik neem je mee in het onderwerp aan de hand van de volgende vragen: 1. Overspannen of een burn-out? 2. Hoe krijg je een burn-out? 3. Waarom juist young professionals een burn-out krijgen Werknemers met burn-outklachten naar leeftijd, 2014 (bron: % tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 tot 75 jaar REALITY CHECK: BURN-OUT BIJ YOUNG PROFESSIONALS PAGINA 2

3 1. OVERSPANNEN OF EEN BURN-OUT? Burn-out, werkstress, overspannen, uitgeput, overwerkt, wanneer spreek je nou eigenlijk van een burn-out? Voordat we het ergens over gaan hebben, is het altijd goed om te weten waar je het nou eigenlijk precies over hebt. Om je een wetenschappelijk antwoord te geven ben ik even in de de LESA richtlijn - Overspanning en burnout 1 gedoken. Wat is het verschil tussen overspannig en een burn-out? Voordat je van een burn-out kan spreken is er altijd eerst sprake van overspanning. Je bent overspannen als je aan elk van de vier criteria voldoet zoals in onderstaande tabel. Een burn-out ligt in het verlengde van overspanningsklachten. OVERSPANNEN 1. Stressgerelateerde symtpomen (minstens drie): moeheid; gestoorde of onrustige slaap; prikkelbaarheid; niet tegen drukte/herrie kunnen; emotionele labiliteit; piekeren; zich gejaagd voelen; 2. Gevoelens van controleverlies en machteloosheid. 3. Disfunctioneren op werk en prive. 4. De stressgerelateerde symptomen, het controleverlies en het disfunctioneren komen niet uitsluitend doordat je last hebt van een psychiatrische stoornis (zoals depressie). BURN-OUT 1. Overspanningsklachten (zie Overspannen) 2. Meer dan zes maanden begonnen 3. Waarbij gevoelens van moeheid en uitputting sterk op de voorgrond staan. WHEN YOU SAY YES TO OTHERS MAKE SURE YOU ARE NOT SAYING NO TO YOURSELF 2. HOE KRIJG JE EEN BURN-OUT? Bij het ontstaan van een burn-out denk je al snel aan iemand die te hard werkt en over zijn grens gaat. Maar niet iedereen die hard werkt krijgt een burn-out. En wat is eigenlijk iemands grens? De volgende omschrijving kwam ik tegen over het ontstaan van een burn-out. Misschien moet je m twee keer lezen, maar in feite raakt het de kern van waarom een burn-out ontstaat. Een burn-out kan ontstaan als iemand iets doet waartoe hij rationeel heeft besloten, en de nadelen ervan de natuurlijke behoeften van de mens overschrijdt of dit niet doorheeft.2 Wat staat hier nou eigenlijk? De kern van het probleem is dat je niet naar jezelf luistert. Je legitimeert rationeel een keuze toch te maken. Deze keuze strookt niet met wat je diep van binnen wil en nodig hebt. Hiermee bedoel 1 Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak (LESA) Overspanning en burn-out is in 2011 opgesteld door vertegenwoordigers van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) en de Landelijke Vereniging voor Eerstelijnspsychologen (LVE). 2 Freudenberger 1980, Burnout: The High Cost of High Achievement. Freudenberg was een van de eerste die een beschrijving van de symptomen van uitputting en een omvattende studie over burn-out schreef. REALITY CHECK: BURN-OUT BIJ YOUNG PROFESSIONALS PAGINA 3

4 IK ZAT DAAR HOOFDZAKELIJK NOG OM MIJN FINANCIELE RESULTAAT TE BEHALEN. IK VERTEL JE NU: DAT IS NIET DE JUISTE MOTIVATIE. ik: Je staat niet voor jezelf en de waarden die voor jou belangrijk zijn. Sterker nog je handelt er tegen in. Je gaat over je eigen grens. In mijn geval werkte ik aan een project die niet bij mij paste. Toch bleef ik daar werken. Een rationeel besluit. Ik voelde me opgesloten in een kooitje. Van binnen wist ik dat ik daar niet gelukkig was en mijn kwaliteiten niet benutte. Toch moest van mezelf doorzetten. Ik zat daar hoofdzakelijk nog om mijn financiele resultaat te behalen. Ik vertel je nu: dat is niet de juiste motivatie. Door niet je eigen wil te volgen, kunnen (on)bewuste emoties ontstaan. Deze hopen zich van binnen op. Je lichaam trekt aan de noodrem om te zorgen dat je stopt het rationele besluit te volgen en over grenzen heen te gaan.3 Je doet niet waar je blij van wordt en dat vreet energie. Mijn bedrijfsarts zei tegen mij: je raakt niet overspannen van hard werken, zolang je maar doet waar je energie van krijgt. Hij vroeg aan mij: Vind je wat je doet niet leuk? Of vind je het echt niet leuk? Want als je het echt niet leuk vindt, dan is het logisch dat je leeg loopt. Energievreters komen voor op werk, maar ook in je priveleven. De term burn-out is ontstaan vanuit arbeidsgeneeskunde en wordt daardoor veelal in relatie tot werk besproken. Als je je in dit onderwerp meer verdiept, lees je dat het ontstaan van een burn-out de afgelopen jaren steeds vaker in bredere context wordt geplaatst: persoonlijke, werkgerelateerde en maatschappelijke factoren. In het volgende hoofdstuk ga ik hier verder op in. 3. WAAROM YOUNG PROFESSIONALS EEN BURN-OUT KRIJGEN Waarom krijgen juist young professionals een burn-out? In artikelen online en in de krant lees ik dat het aantal burn-outklachten onder jongeren groeit (check 1). Burn-out bij young pofessionals worden veroorzaakt door flexibele arbeidscontracten (check 2), de hoge werkdruk (check 3), keuze stress (check 4), en hoge verwachtingen van de maatschappij (check 5). Op het eerste oog plausibele oorzaken. Flexibele arbeidscontracten zouden leiden tot onzekerheid en daarmee tot werkstress en burn-out. Maar is dat ook echt zo? In de artikelen werden deze oorzaken niet onderbouwd. Daar startte mijn zoektocht. Opzoek naar ware oorzaken. Dat was nog niet zo makkelijk. Eerlijk is eerlijk, ik taaide bijna af. Gelukkig vond ik op het juiste moment de resultaten van een onderzoek van TNO. In opdracht van het Ministerie van Sociale Zekerheid en Werkgelegeheid (SWZ) hadden zij de relatie tussen jonge werknemers, werkstress en flexibele contracten onderzocht. De aanleiding van het onderzoek was zelfs de massale aandacht voor dit onderwerp in de media. En wat blijkt? burnouts zijn niet (specifiek) gestegen onder jonge werknemers. En de tweede waardheidsvinding: het hebben van een flexibel contract heeft geen relatie met het ontwikkelen van burn-out klachten! De hamvraag rijst, wat dan wel? 3 Stichting Burnout met verwijzing naar Jerome Carrol, 1979 Staff burnout as ecological dysfunction. Zie: REALITY CHECK: BURN-OUT BIJ YOUNG PROFESSIONALS PAGINA 4

5 Werkgerelateerde factoren Alle factoren die bij het werk stress veroorzaken vallen onder het begrip Psychosociale arbeidsbelasting. De hoge aantallen burn-outs bij Young professionals werden met de resultaten van het onderzoek van TNO verklaard door de volgende oorzaken: 1. In volgorde van impact: emotioneel zwaar werk, ongewenste omgangsvormen en hoge taakeisen; 2. Beperkte autonomie speelt naar mate mensen ouder worden op het werk een belangrijkere rol bij de ontwikkeling van burn-outklachten en psychosociale arbeidsbelasting.4 CHECKLIST x 1. Aantal burn-outs YP groeit 2. Flexibele contracten x v 3. Hoge werkdruk 4. Keuzestress v 5. Veeleisendheid samenleving v Persoonlijke factoren Ieder persoon is anders en reageert anders op omstandigheden. Dat maakt dat sommige personen gevoeliger zijn om overspannen te raken dan anderen. Denk hierbij aan mensen met neiging tot perfectionisme, harde werker, plichtsgetrouw, toegewijde idealist, ambitieus, behoefte zichzelf te bewijzen, doelgericht, moeite met nee-zeggen, de eigen grenzen niet kennen, moeite met delegeren en opofferen van zichzelf.5 Niet verrassend dat er young professionals zijn die als ambitieuze, harde werkers, met behoefte zich zelf te bewijzen burn-out raken. Bij young professionals spelen daarnaast ook maatschappelijke factoren een rol. Nog belangrijker is de wijze waarop de young professional daarop reageert. Maatschappelijke factoren we willen teveel en kunnen niet kiezen Zeker bij young professionals is work-life balance een belangrijk aandachtspunt. Uit het onderzoek van TNO bleek ook dat werk-privé balans ten opzichte van de andere oorzaken in mindere mate een rol speelt. In een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau6 wordt ingegaan op de veeleisende samenleving als oorzaak voor stress. Voor steeds meer vrijetijdsactiviteiten is steeds minder vrije tijd beschikbaar. We hebben zoveel keuze en we willen alles. Al deze opties worden ambities en ambities kunnen stressoren worden. Vooral onvervulde ambities. Ook de keus zelf kan als een verplichting gaan voelen. Ik moet nu kiezen. In het boek het dertigers dilemma komt dit onderwerp uitgebreid aanbod. We willen overal bij zijn en alles goed doen. Young professionals zitten in de primetime qua drukte in hun leven. Het is nu of nooit op het gebied van: relaties, huizen kopen, kinderen en vooral ook succes in carriere. Zijn we wakker? Willen we teveel of luisteren we te weinig? Zojuist heb je gelezen wat een burn-out betekent en waardoor burn-outs ontstaan. Niet alle beweringen uit de media over burn-outs en young professionals blijken te kloppen. Young professinals krijgen hoofdzakelijk 4 TNO, Jongeren en werkstress, 17 november 2015 en Factsheet TNO, Werkstress en burn-out verzuim in cijfers, 11 november Le One Organisatieadvies & Personal Development, artikel: Burnout? Een ongelukkig samenspel van persoonskenmerken, privé-situatie en werkstressoren. 6 Sociaal en Cultureel Planbureau De veeleisende samenleving, Koen Breedveld en Andries van den Broek. REALITY CHECK: BURN-OUT BIJ YOUNG PROFESSIONALS PAGINA 5

6 een burn-out door psysociale arbeidsbelasting. Daarnaast spelen hoge werkdruk, keuze stress en leven in een veeleisende maatschappij een rol. Het antwoord is dus: ja we willen te veel. Maar nog belangrijker: we luisteren te weinig. We luisteren te weinig naar ons zelf. De meesten van ons zijn niet wakker. Het leuke daarvan is dat voor deze groep young professionals de kansen klaar liggen. We hebben de potentie om nog veel meer mooie dingen uit ons zelf te halen. De vraag is alleen hoe? BEN JE BENIEUWD HOE JE DE SIGNALEN VAN EEN BURN-OUT KAN HERKENNEN EN HOE JE WAKKER WORDT? LEES: WORD WAKKER! WAKKER WORDEN IS EEN CADEAU. REALITY CHECK: BURN-OUT BIJ YOUNG PROFESSIONALS PAGINA 6

7 YOUNG by SN Van Heemstraweg West PA Zaltbommel +31(0) INFO@YOUNG-SN.NL